Niektóre prawne aspekty włamań do systemu komputerowego
|
|
- Dagmara Bednarczyk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Niektóre prawne aspekty włamań do systemu komputerowego Roman Bieda Wyobraźmy sobie następujący scenariusz. Firma Edytory" S.A. opracowuje kolejną wersję popularnego edytora tekstu. Haker postanawia zdobyć program wraz z dokumentacją, a następnie wyprodukować pirackie kopie programu. Jako pierwszy cel ataku wybiera prywatny komputer szefa firmy. Do włamania używa specjalnego programu łączącego się z komputerem ofiary i próbującego uzyskać dostęp do systemu poprzez podstawianie kolejnych haseł. Haker ma wiele szczęścia i po kilku godzinach poznaje hasło dostępu do komputera ofiary. Inwigiluje system nie znajdując jednak interesującego go programu. Kontynuując atak przesyła na adres e- mail biura firmy komputerowej list zawierający konia trojańskiego. Roztargniona sekretarka daje się nabrać" i instaluje ukrytego w załączniku konia trojańskiego na firmowym serwerze. Haker uzyskuje szeroki dostęp do systemu, zapoznaje się z dokumentacją programu, czyta firmową pocztę i stara się ustalić stopień zaawansowania prac nad programem. Kiedy jest już pewien, że dobiegły one końca, używa kolejnych funkcji konia trojańskiego i kopiuje program na dysk swojego komputera. Następnie wprowadza do systemu komputerowego firmy "Edytory" S.A. wirusa niszczącego dane zapisane na serwerze. System komputerowy firmy zostaje sparaliżowany na wiele godzin. Żądny popularności haker zmienia firmową stronę WWW, zamieszczając na niej informacje o włamaniu. W oparciu o powyższą hipotetyczną historię chciałbym przedstawić odpowiedzialność sprawcy na gruncie przepisów kodeksu karnego, kodeksu cywilnego oraz prawa autorskiego. Włamanie do systemu komputerowego, penetracja systemu oraz kopiowanie i niszczenie zgromadzonych w nim danych stanowi naruszenie szeregu przepisów prawa. Odpowiedzialność karna -- >Pierwsze włamanie Pierwszym krokiem hakera jest złamanie hasła broniącego dostępu do prywatnego komputera szefa firmy. Mimo wnikliwej penetracji systemu haker nie znajduje jednak interesujących go danych. Należy zastanowić się, czy taka działalność może zostać uznana za tzw. przestępstwo hakingu, o którym mowa w art. 267 par. l k.k. Zgodnie z tym artykułem odpowiedzialność karną będzie ponosił sprawca, który przełamując elektroniczne, magnetyczne albo inne szczególne zabezpieczenia, uzyskał bez uprawnienia informację dla niego nie przeznaczoną. Warunkiem postawienia hakerowi zarzutu naruszenia art. 267 par. 1 k.k jest po pierwsze przełamanie szczególnych zabezpieczeń" chroniących system komputerowy, a po drugie uzyskanie informacji dla niego nie przeznaczonej. System musi posiadać zatem aktywne (a nie tylko zainstalowane) [1] zabezpieczenia, stanowiące realną przeszkodę dla włamywacza, których sforsowanie wymaga specjalistycznej wiedzy lub urządzeń. Jak trafnie wskazuje się w literaturze prawniczej, przełamanie zabezpieczeń" ma miejsce zarówno wtedy, gdy sprawca niszczy, usuwa zabezpieczenia, jak również kiedy sprawca oddziałując bezpośrednio na zabezpieczenia chwilowo niweluje ich funkcję zabezpieczającą 12]. Niewątpliwie w omawianym przez nas przypadku doszło w drodze odgadnięcia" hasła do przełamania zabezpieczeń systemu komputerowego.
2 Prawne aspekty w ł amań Na marginesie rozważań zauważmy, że nie będzie ponosił odpowiedzialności karnej na gruncie omawianego przepisu haker, który uzyskuje dostęp do systemu w inny sposób, niż łamiąc zabezpieczenia. Nie będziemy mogli postawić zarzutu przestępstwa hakingu intruzowi, który wykorzystując błędy w oprogramowaniu omija zabezpieczenia lub używa haseł, które wcześniej zdobył stosując tzw. social engineering (do niektórych ataków tego typu znajdzie zastosowanie art k.k.). Drugim, po przełamaniu zabezpieczeń, koniecznym warunkiem karalności hakingu jest uzyskanie przez sprawcę nieprzeznaczonej dla niego informacji. W doktrynie przedmiotu reprezentowane są dwa stanowiska odnośnie informacji, których uzyskanie uzasadnia postawienie zarzutu popełnienia przestępstwa hakingu. Zdaniem A. Adamskiego, haker łamiąc zabezpieczenia w postaci hasła dostępu, zapoznaje się z nieprzeznaczoną dla niego informacją, jaką jest treść hasła" [31. Do postawienia zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 267 l k.k. nie jest zatem konieczne, aby haker wykorzystał złamane" hasło, penetrował system czy zapoznawał się z innymi danymi. Karalne jest samo uzyskanie przez osobę nieuprawnioną w drodze przełamania zabezpieczenia informacji" umożliwiającej wtargnięcie" do systemu komputerowego. Proponowana jest również odmienna wykładnia przepisu, wyraźnie rozróżniająca informację o zabezpieczeniu od samej informacji" chronionej tym zabezpieczeniem [4]. Zgodnie z tą koncepcją haker ponosi odpowiedzialność karną, jeżeli dokona przełamania zabezpieczeń i uzyska dostęp do informacji w szerszym zakresie, niż tylko informacja o zabezpieczeniu (np. haker zapozna się z dokumentacją programu, poczta elektroniczną pracowników). W omawianym przez nas przypadku haker złamał" hasło dostępu i wtargnął do systemu, nie znalazł natomiast na twardym dysku ofiary informacji będącej zasadniczym celem ataku. Przyjmując pierwszą z przedstawionych koncepcji będzie można mu postawić zarzut popełnienia przestępstwa z art. 267 l k.k. Przyjmując natomiast za trafną drugą z proponowanych wykładni, czyn hakera należy uznać za usiłowanie popełnienia przestępstwa z art. 267 l k.k. Przestępstwo zagrożone jest karą grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności do lat 2. Ściganie przestępstwa następuje na wniosek pokrzywdzonego. do przechwytywania informacji w sieciach komputerowych [5J. Do programów tego typu należą różnego rodzaju konie trojańskie oraz sniffery. Nie ma przy tym znaczenia, czy haker posługuje się programem zainstalowanym na własnym komputerze, czy też instaluje taki program na komputerze ofiary. Zauważmy, że odpowiedzialności karnej podlega także sprawca, który sam nie zainstalował konia trojańskiego czy sniffera, ale posługuje się takim oprogramowaniem wcześniej zainstalowanym w systemie przez innego hakera. Należy podkreślić, że haker ponosi odpowiedzialność karną niezależnie, czy zdążył zapoznać się z informacją, czy był w stanie ją zrozumieć, a nawet niezależnie, czy uzyskał jakąkolwiek informację (inaczej niż w omawianym powyżej art. 267 T k.k.). Karalna jest sama instalacja lub posługiwanie się specjalistycznym programem w celu zdobycia takiej informacji. W analizowanym przez nas przypadku hakerowi będzie można postawić zarzut popełnienia przestępstwa z art k.k. Odpowiedzialność karna -» Kopiowanie programu Po wtargnięciu do systemu haker skopiował interesujący go program komputerowy. Program komputerowy stanowi utwór chroniony prawem autorskim. W omawianym przypadku zastosowanie znajdzie art. 117 ust. l pr. aut., w myśl którego każdy, kto bez uprawnienia albo wbrew jego "warunkom w celu rozpowszechnienia utrwala lub zwielokrotnia cudzy utwór (..) podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2'' [6]. Na gruncie tego przepisu karane jest zatem przygotowanie do przestępstwa tzw. piractwa komputerowego. Ochronę programów komputerowych zapewniają również przepisy kodeksu karnego. Zgodnie z art. 278 k. k. karze Odpowiedzialność karna -> Koń trojański Kolejnym krokiem w realizacji planu hakera jest przesłanie ukrytego w załączniku do a konia trojańskiego. Haker instaluje konia trojańskiego na komputerze ofiary, za jego pomocą inwigiluje system oraz przechwytuje korespondencję przedsiębiorstwa. Na straży poufności przekazu informacji stoi art k.k. wprowadzający odpowiedzialność karną sprawcy, który w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, zakłada lub posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym lub innym urządzeniem specjalnym". Moim zdaniem za urządzenie specjalne", o którym mowa w przepisie, należy uznać miedzy innymi komputer wyposażony w specjalistyczne oprogramowanie przeznaczone
3 pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat podlega sprawca, który bez zgody osoby uprawnionej uzyskuje cudzy program komputerowy w celu osiągnięcia korzyści majątkowej". Pojęcie uzyskanie programu komputerowego" należy interpretować szeroko, ponieważ obejmie ono zarówno utrwalenie oraz zwielokrotnienie programu na nośniku materialnym (np. CD), jak również ściągniecie plików przez Internet na twardy dysk komputera. Uzyskanie cudzego programu musi łączyć się z zamiarem uzyskania korzyści materialnych. Jak trafnie wskazuje się w literaturze, w większości przypadków sam program posiada znaczną wartość majątkową sprawca nielegalnie uzyskując program może z niego korzystać bez ponoszenia kosztów nabycia programu [7]. W omawianym przypadku haker zamierzał uzyskać poprzez produkcję pirackich kopii programu znacznie szerszą korzyść majątkową. Zauważmy, że art. 278 k.k. przewiduje karę wyższą, niż omawiany powyżej art. 117 pr. aut., właściwszym zatem będzie postawienie sprawcy zarzutu popełnienia przestępstwa z art. 278 k.k. Odpowiedzialność karna -> Zniszczenie danych Kolejnym krokiem hakera jest wprowadzenie do systemu wirusa niszczącego zgromadzone na serwerze dane oraz modyfikacja witryny internetowej firmy. Ochronę integralności zapisu informacji zapewnia art. 268 k.k., zgodnie z którym odpowiedzialności karnej podlega sprawca, który niszczy, uszkadza, usuwa lub zmienia zapis istotnej informacji albo w inny sposób udaremnia lub znacznie utrudnia osobie uprawnionej zapoznanie się z nią". Czynem karalnym staje się więc umyślne wprowadzenie do systemu wirusa uszkadzającego lub niszczącego dane, zmiana praw dostępu do plików, niszczenie lub zmiana logów systemowych, modyfikacja stron WWW itp. Na marginesie rozważań zauważmy, że przepis znajdzie zastosowanie również do ataków typu DoS, które będzie można zakwalifikować jako działanie znacznie utrudniające zapoznanie się z informacją przez uprawnionego. Na gruncie cytowanego przepisu ochronie podlega jedynie istotna" informacja. Oceniając istotność" informacji należy kierować się przede wszystkim kryteriami obiektywnymi, odnosząc wartość informacji do pewnego standardu obowiązującego w dziedzinie, której dana informacja dotyczy [8]. Nie bez znaczenia dla oceny istotności" informacji pozostaje również nakład środków, jakie poniósł pokrzywdzony w celu jej uzyskania. Zauważmy, że odpowiedzialności karnej podlega tylko taka ingerencja w system, która udaremnia lub znacznie utrudnia" zapoznanie się z informacją, a jak wiadomo nie każda ingerencja prowadzi do tego typu skutków. Jak często wskazuje się w literaturze [9], nie dojdzie do popełnienia przestępstwa, gdy ofiara ataku posiada dodatkową kopię danych i gdy ich odtworzenie nie stworzy przy tym szczególnych trudności. Przestępstwo naruszenia integralności informacji zapisanej na nośniku komputerowym zagrożone jest karą pozbawienia wolności do lat 3. Jeżeli sprawca swoim czynem wyrządził znaczna szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Zgodnie ż art. 115 S 5 k.k. znaczną szkodą" będzie szkoda w wysokości przekraczającej dwustukrotną wysokość najniższego miesięcznego wynagrodzenia. -» Włamanie Rozpatrując odpowiedzialność sprawcy za włamanie i inwigilację systemu komputerowego należy wskazać na możliwość zastosowania przepisów kodeksu cywilnego o ochronie dóbr osobistych. Kodeks cywilny nie definiuje pojęcia dobro osobiste. W art. 23 k.c. ustawodawca jedynie przykładowo wymienia dobra pozostające pod ochroną prawa cywilnego, w tym m.in. zdrowie, wolność, tajemnice korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukową. Zarówno doktryna przedmiotu, jak i orzecznictwo, nieustannie odkrywa" nowe, pozostające pod ochroną prawa dobra osobiste. Zgodnie ze stanowiskiem doktryny oraz orzecznictwem sfera życia prywatnego stanowi podlegające ochronie dobro osobiste człowieka. Zdaniem A. Kopffa [10] dobrem osobistym w postaci życia prywatnego jest to wszystko, co ze względu na uzasadnione odosobnienie się jednostki od ogółu społeczeństwa służy jej do rozwoju fizycznej i psychicznej osobowości oraz zachowania osiągniętej pozycji społecznej". W moim przekonaniu włamanie oraz inwigilacja systemu komputerowego stanowi wkroczenie w sferę prywatności jednostki, w rezultacie następuje niedopuszczalne naruszenie spokoju psychicznego ofiary ataku. Nie ma przy tym znaczenia sam techniczny aspekt włamania i nie będzie koniecznym stwierdzenie przełamania zabezpieczeń systemu. Moim zdaniem sama bezprawna inwigilacja sytemu komputerowego stanowi naruszenie dóbr osobistych jednostki. Zgodnie z art. 24 k.c. osoba, której dobro osobiste zostało zagrożone, może żądać zaniechania bezprawnych działań. A zatem podniesienie takiego roszczenia będzie możliwe już w fazie przygotowania ataku, np. skanowania portów. Gdyby doszło do bezprawnego naruszenia dobra, poszkodowany może żądać zaniechania takiego działania, usunięcia skutków naruszenia, w tym złożenia oświadczenia o odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie (np. przeprosin w gazecie). Poszkodowany może wystąpić również o zasądzenie odpowiedniej sumy jako zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę lub o zasądzenie takiej sumy na wskazany cel społeczny. Jeżeli w skutek naruszenia pokrzywdzony doznał szkody majątkowej, może dochodzić jej naprawienia na zasadach ogólnych (art. 415 k.c. omówiony poniżej). -» Koń trojański, inwigilacja poczty Art. 49 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej gwarantuje wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się. Natomiast art. 23 k.c. wprost wymienia tajemnice korespondencji" jako chronione prawem dobro osobiste człowieka. W doktrynie prawniczej dyskutowany jest problem, czy przekaz w formie elektronicznej podlega ochronie w ramach tajemnicy korespondencji, czy raczej właściwsze jest stosowanie szerszego pojęcia, tj. tajemnicy komunikacji. Bez wdawania się w nieco teoretyczne dyskusje, należy stwierdzić, że na gruncie przepisu art. 23 k.c. ochronie podlegają obie formy porozumiewania. Jak zostało to już zasygnalizowane, samo zagrożenie dobra osobistego stanowi podstawę do wystąpienia z roszczeniem
4 o zaniechanie bezprawnych działań naruszających to dobro. Moim zdaniem, ofiara ataku będzie mogła podnieść roszczenie z art. 24 k.c. już w momencie przesłania na jej konto konia trojańskiego, wtedy bowiem następuje zagrożenie dobra osobistego. Przechwytywanie poczty elektronicznej oraz inwigilacja systemu stanowi już naruszenie dobra osobistego, a zatem poszkodowany w oparciu o art. 24 k.c. może wystąpić z roszczeniami w szerszym zakresie (omówione powyżej). Należy wskazać, że zgodnie z przepisem art. 43 k.c. przepisy o dobrach osobistych stosuje się odpowiednio do osób prawnych (osobą prawną jest np. spółka akcyjna). Jak stwierdził Sąd Najwyższy, dobra osobiste osób prawnych to wartości niemajątkowe, dzięki którym osoba prawna może funkcjonować zgodnie ze swoim zakresem działań" [11]/ Niewątpliwie wolność oraz tajemnica komunikowania się stanowi podstawę prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa. -> Odpowiedzialność za szkodę Jeżeli haker swoim działaniem doprowadzi do powstania szkody majątkowej, znajdą zastosowanie ogólne zasady kodeksu cywilnego dotyczące odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych. Podstawową zasadę odpowiedzialności z tego tytułu wprowadza przepis art. 415 k.c. stanowiący, że Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia". Dochodząc odszkodowania poszkodowany musi udowodnić wystąpienie następujących zdarzeń. Istnienie szkody, rozumianej jako powstała wbrew woli poszkodowanego różnica między obecnym jego stanem majątkowym a tym stanem, jaki zaistniałby, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę. Szkoda obejmie zarówno straty, jakie poniósł poszkodowany, jak i utracone korzyści, których mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono. W omawianym przypadku odszkodowanie obejmie zarówno wartość straconych danych, koszty związane z ponowną instalacją i konfiguracją oprogramowania, jak również wartość zleceń, które spółka mogłaby przyjąć i wykonać, gdyby jej system komputerowy działał poprawnie. Zawinione zachowanie sprawcy. Poszkodowany musi więc wykazać, że doszło do włamania, zniszczenia danych itp. oraz że haker ponosi winę za te działania. Analiza pojęcia winy przekracza rozmiary niniejszego Wybrane przepisy KK i KC Art. 267 kodeksu karnego 5 1. Kto bez uprawnienia uzyskuje informację dla niego nie przeznaczoną, otwierając zamknięte pismo, podłączając się do przewodu służącego do przekazywania informacji lub przełamując elektroniczne, magnetyczne albo inne szczególne jej zabezpieczenie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat Tej samej karze podlega, kto w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, zakłada lub posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym albo innym urządzeniem specjalnym Tej samej karze podlega, kto informację uzyskaną w sposób określony w l lub 2 ujawnia innej osobie. 4. Ściganie przestępstwa określonego w następuje na wniosek pokrzywdzonego. Arł. 268 kodeksu karnego 1. Kto, nie będąc do tego uprawnionym, niszczy, uszkadza, usuwa lub zmienia zapis istotnej informacji albo w inny sposób udaremnia lub znacznie utrudnia osobie uprawnionej zapoznanie się z nią, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat Jeżeli czyn określony w l dotyczy zapisu na komputerowym nośniku informacji, sprawca podlega karze pozbawienia wolności do lat Kto, dopuszczając się czynu określonego w l lub 2, wyrządza znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat Ściganie przestępstwa określonego w 1-3 następuje na wniosek pokrzywdzonego. Art ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych 1. Kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom w celu rozpowszechnienia utrwala lub zwielokrotnia cudzy utwór w wersji oryginalnej lub w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa określonego w ust. l stałe źródło dochodu albo działalność przestępną, określoną w ust. l, organizuje lub nią kieruje, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. Art. 23 kodeksu cywilnego Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska, pozostają pod ochroną prawa cywilnego niezależnie od ochrony przewidzianej w innych przepisach. Art. 24 kodeksu cywilnego 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. 2. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych. 3. Przepisy powyższe nie uchybiają uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczególności w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym.
5 artykułu. Na marginesie naszych rozważań warto wskazać, że nie można przypisać winy osobie niepoczytalne), w tym małoletniemu do lat 13. Jak wskazuje orzecznictwo Sądu Najwyższego, ocena poczytalności nieletnich w wielu lat może również w konkretnym przypadku wyłączać przypisanie im winy. Osoby takie nie będą zatem odpowiadać za szkodę wyrządzoną swoim działaniem. Za szkodę spowodowana włamaniami nastoletnich hakerów będą najczęściej odpowiadać osoby zobowiązane do nadzoru nad nimi (np. rodzice, wychowawcy). Związek przy czy nowy pomiędzy czynem sprawcy a szkodą. W omawianym przypadku istnieje oczywisty związek między włamaniem i wprowadzeniem wirusa, a skasowaniem danych i paraliżem systemu komputerowego. -» Kopiowanie programu Jak zostało to już zasygnalizowane, większość programów komputerowych podlega ochronie autorsko-prawnej. Haker, kopiując program komputerowy, narusza majątkowe prawa autorskie twórcy programu, nie ma przy tym znaczenia, czy zdążył on rozpowszechnić program lub sam z niego korzystać. W omawianym przypadku uprawniony z praw autorskich będzie mógł żądać w oparciu o art. 79 ust. l pr. aut. zaniechania naruszeń, wydania uzyskanych korzyści lub zapłaty stosownego wynagrodzenia w potrójnej wysokości oraz naprawienia szkody na zasadach przedstawionych powyżej. Przez stosowne wynagrodzenie" należy rozumieć wynagrodzenie, jakie otrzymałby twórca, gdyby sprawca zawarł z nim umowę o korzystanie z programu (nabył licencję) [121. Ponadto, jeżeli sprawca narusza prawa autorskie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, uprawniony może domagać się, aby sprawca uiścił odpowiednią sumę na Fundusz Promocji Twórczości. -> Zmiany na stronie Ostatnim z destrukcyjnych kroków hakera była zmiana zawartości firmowej strony WWW. Zakładamy, że strona WWW ofiary charakteryzowała się twórczością i indywidualnością w stopniu uzasadniającym uznanie jej za utwór chroniony prawem autorskim. Jednym z osobistych praw autorskich twórcy jest prawo do nienaruszalności treści i formy oraz rzetelnego wykorzystania utworu (tzw. prawo cło integralności utworu). Niedopuszczalne jest dokonywanie bez zgody twórcy jakichkolwiek zmian w projekcie i kompozycji strony. Haker będzie zatem odpowiadał za naruszenie osobistych praw autorskich. Na podstawie art. 78 ustl pr. aut. twórca będzie mógł wystąpić z roszczeniem o usunięcie skutków naruszenia, w szczególności o złożenie stosownego oświadczenia (np. przeprosin) oraz żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub przekazania odpowiedniej sumy na wskazany cel społeczny. Ponadto zmieniając zawartość strony WWW, haker naraził na szwank renomę przedsiębiorstwa. Spółka może zatem wystąpić z roszczeniem w oparciu o przepisy o ochronie dóbr osobistych (tj. art. 23 i art. 24 w związku z art. 43 k.c.). Wydaje się, że szczególnie uzasadnione będą tu żądania zmierzające do odbudowy renomy spółki, np. zamieszczenie przeprosin w prasie. Przypisy 1. Zwraca na to uwagę P. Kardas, Prawnokarna ochrona informacji w polskim prawie karnym, C/.asopismo prawa karnego i nauk penalnych 2000/1. 2. W. Wróbel w: G. Bogdan, K. Buchała, Z. Ćwiakalski, M. Dąbrowska-Kar-das, P. Kardas, J. Majewski, M. Rodzynkiewicz, M. Szewczyk, W. Wróbel, A. Zoli, Kodeks karny, Część szczególna. Komentarz, t. 2 str A. Adamski, Prawo karne komputerowe, Warszawa 2000, str. 47; A. Adamski, Przestępstwa komputerowe w nowym kodeksie karnym str. 39 w: Nowa Kodyfikacja Karna Krótkie Komentarze, Warszawa W. Wróbel, Kodeks karny...j.w., str. 1007, a także P. Kardas, Prawnokarna ochrona informacji... j.w., str Pogląd taki reprezentuje A. Adamski. Komputer w paragrafach, Rzeczpospolita ; Przestępstwa komputerowe w nowym kodeksie... j.w. str. 56, Prawo karne komputerowe, str. 59. W doktrynie prezentowane jest również stanowisko odmienne W. Wróbel, Kodeks karny... j.w. str J. Barta, M. Czajkowska-Dąbrowska, Z. Ćwiakalski, R. Markiewicz, E. Trapie, Komentarz do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Warszawa 1995, str. 486 i nast. 7. A. Adamski, Przestępstwa komputerowe w nowym kodeksie... j.w., str. 118 podobnie E. Czarny-Drożdżejko, Ochrona Informacji i programów komputerowych w nowym kodeksie karnym, str. 216 w: Prawo autorskie a postęp techniczny, Kraków Zwraca na to uwagę także P. Kardas, Prawnokarna ochrona informacji, str A. Adamski, Przestępstwa komputerowe \v nowym kodeksie... j.w. str A. Kopff, Koncepcja prawa do intymności i do prywatności życia osobistego, Studia Cywilistyczne, T XX, Kraków Wyrok SN z , II CR 295/86, OSNC 1988/2-3/ Barta, M. Czajkowska-Dąbrowska, Z. Ćwiakalski, R. Markiewicz, E. Trapie, Komentarz do ustawy...j.w., str. 375 i nast. Zakończenie W chwili obecnej istnieją instrumenty prawne pozwalające na pociągnięcie cło odpowiedzialności sprawców włamań komputerowych. W omawianym przypadku haker naruszył przepisy kodeksu karnego, kodeksu cywilnego oraz ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Odpowie za to w procesie karnym oraz w procesach cywilnych wytoczonym przez spółkę Edytory" S.A oraz jej prezesa. Należy ponadto wskazać, że zgodnie z art. 62 k.p.c. pokrzywdzony może w postępowaniu karnym dochodzić roszczeń majątkowych wynikających bezpośrednio z przestępstwa. Moim zdaniem konieczna jest jednak dalsza praca doktryny prawniczej oraz orzecznictwa w kierunku przyjęcia wykładni przepisów uwzględniającej wyzwania postępu technicznego. Ponadto nieodzownym staje się podjęcie prac nad nowelizacja kodeksu karnego zwłaszcza jego paragrafów dotyczących przestępstwa hakingu (art. 267 l k.k). Moim zdaniem, karalne powinno być samo wejście przez nieuprawnionego do sytemu komputerowego w celu uzyskania zgromadzonych w nim informacji, niezależnie, czy łączy się to z przełamaniem zabezpieczeń" oraz czy haker w wyniku ataku uzyskał informację. A Autor jest absolwentem prawa U'niwersytetu Jagiellońskiego. Prowadzi serwis prawniczy Kontakt z autorem: prawnik prawnik.net.pl.
Zagrożenia w Internecie z akcentem na ochronę i dochodzenie praw. Diagnoserw Dawid Stramowski, Chrząstowo 4, 89-100 Nakło Nad Notecią
Zagrożenia w Internecie z akcentem na ochronę i dochodzenie praw W przypadku cyberprzemocydostępne są dwie drogi ochrony prawnej: karna i cywilna. Należy pamiętać, że: w przypadku cyberprzemocy w stosunku
Bardziej szczegółowoWłamanie do systemu - odpowiedzialność karna
Włamanie do systemu - odpowiedzialność karna Autor: Administrator 30.01.2008. Zmieniony 30.01.2008. Piotr Witczak - audyt bezpieczenstwa informacji, systemów IT Wyobraźmy sobie następujący scenariusz -
Bardziej szczegółowoWybrane przestępstwa komputerowe w kodeksie karnym z dnia 2 sierpnia 1997r. (na podstawie komentarza dr Andrzeja Adamskiego)
Wybrane przestępstwa komputerowe w kodeksie karnym z dnia 2 sierpnia 1997r. (na podstawie komentarza dr Andrzeja Adamskiego) Informacja: - środek do służący do gromadzenia dóbr materialnych i zarządzania
Bardziej szczegółowoPrz r e z st t pczo kompu kom pu e t row ow i n i t n e t rn r e n tow i i n i t n e t le l ktu kt al u n al a
Przestępczość komputerowa, internetowa i intelektualna Pojęcie przestępczości internetowej i charakterystyka obszarów zagroŝeń. W polskim prawie karnym brak jest definicji przestępstwa internetowego. Potocznie
Bardziej szczegółowoKOMENDA WOJEWÓDZKA POLICJI W POZNANIU PCZOŚĆ KOMPUTEROWA
KOMENDA WOJEWÓDZKA POLICJI W POZNANIU PRZESTĘPCZO PCZOŚĆ KOMPUTEROWA POZNAŃ, LISTOPAD 2007 AGENDA CO TO JEST PRZESTĘPSTWO RODZAJE PRZESTĘPSTW KOMPUTEROWYCH PRZESTĘPSTWA POPEŁNIANE PRZY UśYCIU KOMPUTERA
Bardziej szczegółowoCYBERPRZEMOC CO TO JEST CYBERPRZEMOC? REGULACJE PRAWNE INNE NIEBEZPIECZEŃSTWA ZWIĄZANE Z KORZYSTANIEM Z INTERNETU
CYBERPRZEMOC CO TO JEST CYBERPRZEMOC? REGULACJE PRAWNE INNE NIEBEZPIECZEŃSTWA ZWIĄZANE Z KORZYSTANIEM Z INTERNETU CO TO JEST CYBERPRZEMOC? Przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych
Bardziej szczegółowoPRZEMIANY W POLSKIM SEKTORZE POCZTOWYM Łódź, 09 grudnia 2015 r.
PRZEMIANY W POLSKIM SEKTORZE POCZTOWYM Łódź, 09 grudnia 2015 r. Penalizacja naruszenia tajemnicy korespondencji jednego z podstawowych warunków usług pocztowych. Stan prawny w Polsce. Eksplikacja czynu
Bardziej szczegółowoWybrane aspekty prawne utraty danych przez przedsiębiorcę i użycia jego infrastruktury informatycznej do popełnienia czynu zabronionego
danych przez przedsiębiorcę i użycia jego infrastruktury informatycznej do popełnienia czynu zabronionego Mirosław Brzezicki wrzesień 2012 r. Veracomp SA danych przez przedsiębiorcę Przesłanki odpowiedzialności:
Bardziej szczegółowoAGENDA. Prawne aspekty systemów pułapek. Obrona przez atak
AGENDA Prawne aspekty systemów pułapek Obrona przez atak TYTUŁEM WSTĘPU gospodarka oparta na wiedzy prawo nie nadąża za rozwojem techniki HONEYPOT TO Prawidłowo przygotowany honeypot jest odpowiednio skonfigurowanym
Bardziej szczegółowoZAGROŻENIA W PRAWIE. Forma przemocy. Ochrona prawna Zgłoszenie Organ, do którego trafia zgłoszenie Kodeks cywilny Art. 24 i 23
ZAGROŻENIA W PRAWIE Forma przemocy Naruszenie wizerunku Naruszenie czci Włamanie Groźby Uporczywe nękanie. Kradzież tożsamości. Złośliwe niepokojenie Ochrona prawna Zgłoszenie Organ, do którego trafia
Bardziej szczegółowoCYBER PRZEMOC ASPEKTY PRAWNE. mgr inż. Łukasz Sułkowski koordynator ds. bezpieczeństwa
CYBER PRZEMOC ASPEKTY PRAWNE mgr inż. Łukasz Sułkowski koordynator ds. bezpieczeństwa 1. Naruszanie dóbr osobistych, a w szczególności nazwiska lub pseudonimu i wizerunku oraz czci. Działania Upublicznianie
Bardziej szczegółowoPrawo do prywatności w postępowaniach wewnętrznych. Dr Arkadiusz Lach Adwokat UMK w Toruniu
Prawo do prywatności w postępowaniach wewnętrznych Dr Arkadiusz Lach Adwokat UMK w Toruniu Agenda Pojęcie postępowania wewnętrznego Prawo do prywatności Możliwość gromadzenia dowodów przez pracodawcę Poszczególne
Bardziej szczegółowoOchrona zasady wolności sumienia i wyznania (religii)
Ochrona zasady wolności sumienia i wyznania (religii) Ochrona zasady wolności sumienia i wyznania (religii) Ochrona konstytucyjna Ochrona cywilnoprawna Skarga do Trybunału po zakończeniu postępowania sądowego
Bardziej szczegółowoNARUSZENIE DÓBR OSOBISTYCH pacjentów, lekarzy i pielęgniarek
NARUSZENIE DÓBR OSOBISTYCH pacjentów, lekarzy i pielęgniarek Adwokat Łukasz Płaza Adwokat Krzysztof Izdebski Gdańsk, 19 września 2019r. Dobra osobiste Dobra osobiste to: w szczególności zdrowie, wolność,
Bardziej szczegółowoOdpowiedzialność prawna pracowników sektora IT. T: (+48) Warszawa, 20 listopada 2014r. E:
Odpowiedzialność prawna pracowników sektora IT * Dyrektor działu IT * Specjalista techniczny * Administrator sieci * Administrator Bezpieczeństwa Informacji (ABI) * Dyrektor działu bezpieczeństwa (CSO)
Bardziej szczegółowoPODSTAWY PRAWA DLA PEDAGOGÓW cz. II
PODSTAWY PRAWA DLA PEDAGOGÓW cz. II Zakres zdolności do czynności prawnych zależy od Wieku Ubezwłasnowolnienia Wiek a zdolność do czynności prawnych Brak zdolności do czynności prawnych do ukończenia 13
Bardziej szczegółowo2. Dobra osobiste osób fizycznych ukształtowane przez doktrynę i orzecznictwo Dobra osobiste osób prawnych I. Uwagi wprowadzające na te
Wykaz skrótów... Orzecznictwo... Bibliografia... Rozdział I. Ukształtowanie dóbr osobistych i ich historyczny rozwój... 1 1. Dobra osobiste na gruncie prawa rzymskiego... 2 2. Naprawienie szkody niemajątkowej
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z realizacji zadania na temat PRAWNA OCHRONA DÓBR OSOBISTYCH CZŁOWIEKA, W TYM NIETYKALNOŚCI CIELESNEJ, A ZWYCZJE SZKOLNE.
Sprawozdanie z realizacji zadania na temat PRAWNA OCHRONA DÓBR OSOBISTYCH CZŁOWIEKA, W TYM NIETYKALNOŚCI CIELESNEJ, A ZWYCZJE SZKOLNE. W dniu 09.10.2013 r. w naszej szkole odbyło się spotkanie młodzieży
Bardziej szczegółowo! Cotygodniowa audycja w każdą środę po godz. 11:00 w Programie 1 Polskiego Radia.
Czy w Internecie wolno nam więcej niż w świecie rzeczywistym? Czy możemy w sieci pisać co chcemy i umieszczać bądź swobodnie korzystać z dostępnych w nim treści? Czy heterzy lub Ci którzy naruszają dobra
Bardziej szczegółowoNaruszenie wizerunku Naruszenie wizerunku Naruszenie wizerunku Naruszenie wizerunku Naruszenie wizerunku Naruszenie wizerunku Naruszenie czci
Naruszenie wizerunku Naruszenie wizerunku Naruszenie wizerunku Naruszenie wizerunku Naruszenie wizerunku Naruszenie wizerunku Naruszenie czci Naruszenie czci Naruszenie czci Naruszenie czci Naruszenie
Bardziej szczegółowoC Y B E R P R Z E M O C. Rodzaje zagrożeń, sposoby
C Y B E R P R Z E M O C Rodzaje zagrożeń, sposoby reagowania. D E F I N I CJA CYBERPRZEMOCY Wirtualne tyranizowanie, nękanie jest wykorzystywaniem technik informacyjnych i komunikacyjnych, np. e-mail,
Bardziej szczegółowoOdpowiedzialność karna i służbowa za naruszenie przepisów o ochronie informacji niejawnych.
Wyciąg z Kodeksu karnego dot. przestępstw przeciwko ochronie informacji Odpowiedzialność karna i służbowa za naruszenie przepisów o ochronie informacji niejawnych. Ustawa o ochronie informacji niejawnych
Bardziej szczegółowo! Cotygodniowa audycja w każdą środę po godz. 11:00 w Programie 1 Polskiego Radia.
Czym się różni zniewaga od zniesławienia? Co to takiego dobra osobiste i jak możemy je chronić? Jak bronić się przed cyberprzemocą czy wreszcie, jak ustrzec się przed wykorzystywaniem naszego wizerunku.!
Bardziej szczegółowoOPROGRAMOWANIE UŻYTKOWE
OPROGRAMOWANIE UŻYTKOWE Kilka słów o Aby komputer mógł realizować oczekiwane przez użytkownika zadania musi posiadać zainstalowane tzw. oprogramowanie użytkowe (ang. software). Bogactwo oprogramowania
Bardziej szczegółowoSzkolenie. z zakresu ochrony. informacji niejawnych
Szkolenie z zakresu ochrony informacji niejawnych Warszawa 2015 r. PODSTAWY PRAWNE, INFORMACJE OGÓLNE Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010r. o ochronie informacji niejawnych Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
Bardziej szczegółowoLekarz w postępowaniu cywilnym. adw. Damian Konieczny
Lekarz w postępowaniu cywilnym adw. Damian Konieczny Przesłanki odpowiedzialności 1. Szkoda 2. Wina 3. Związek przyczynowy Szkoda Uszczerbek majątkowy lub niemajątkowy w dobrach poszkodowanego 1. Szkoda
Bardziej szczegółowoMONITORING POCZTY ELEKTRONICZNEJ I INNE FORMY MONITORINGU
MONITORING POCZTY ELEKTRONICZNEJ I INNE FORMY MONITORINGU r.pr. Grzegorz Gołębiewski 16 kwietnia 2019 SPOSOBY MONITOROWANIA monitoring wizyjny kamery przemysłowe dostęp do pomieszczeń / przemieszczanie
Bardziej szczegółowoPrzegląd rodzajów ataków hackerskich
Warszawa dn. 19.10.2016 Przegląd rodzajów ataków hackerskich Opracował: mgr inż. Ryszard Piotrowski Wstęp Pociąg ludzi do zła ujawnia się zwłaszcza tam, gdzie pojawia się nowa technologia Stanisław LEM
Bardziej szczegółowoNaruszenie wizerunku. Naruszenie czci (zniesławienie, znieważenie)
Naruszenie wizerunku Naruszenie czci (zniesławienie, znieważenie) Włamania Groźby Wulgaryzmy Nękanie Złośliwe niepokojenie jakiejś osoby w celu dokuczenia jej poprzez wykorzystanie Internetu. Wielokrotne
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 15 1. Uwagi ogólne... 15 2. Zakres pracy... 16 3. Problemy badawcze i metodologiczne... 18 4. Układ pracy...
Wykaz skrótów... 11 Przedmowa do wydania drugiego... 13 Wstęp... 15 1. Uwagi ogólne... 15 2. Zakres pracy... 16 3. Problemy badawcze i metodologiczne... 18 4. Układ pracy... 20 ROZDZIAŁ 1. Pojęcie, rodzaje
Bardziej szczegółowoCyberprzemoc. Wydział dw. z PG KWP w Katowicach. kom. Adam Nikolin
Wydział dw. z PG KWP w Katowicach kom. Adam Nikolin Czym jest? Cyberprzemoc to inaczej przemoc z użyciem mediów elektronicznych przede wszystkim Internetu i telefonów komórkowych. Problem ten dotyczy przede
Bardziej szczegółowoKomenda Stołeczna Policji 00-150 Warszawa ul.nowolipie2
Komenda Stołeczna Policji 00-150 Warszawa ul.nowolipie2 Punkt Obsługi Interesanta 22 603-66-26 (08.00-16.00) Dyżurny KSP 22 603-65-55 24 h tel. 112 24 h http://www.policja.waw.pl/portal/pl/ Wydział do
Bardziej szczegółowoPrawna ochrona dóbr osobistych człowieka, w tym nietykalności cielesnej, a zwyczaje szkolne
Prawna ochrona dóbr osobistych człowieka, w tym nietykalności cielesnej, a zwyczaje szkolne Konstytucja RP Art. 30. Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka
Bardziej szczegółowoOsoba nieletnia osoba, która w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła 17 r.ż. (zgodnie z KK).
Osoba nieletnia osoba, która w chwili popełnienia czynu zabronionego nie ukończyła 17 r.ż. (zgodnie z KK). Osoba małoletnia - osoba poniżej 18 r.ż. (zgodnie z KC). Osoba młodociana - osoba, która w chwili
Bardziej szczegółowoOdpowiedzialność karna za przestępstwa komputerowe
Odpowiedzialność karna za przestępstwa komputerowe 1. Włamywanie się do komputera Co grozi za włamanie się do cudzego komputera, np. serwera szkolnego? Nieuprawnione wejście do systemu komputerowego jest
Bardziej szczegółowoWniosek. Rzecznika Praw Obywatelskich. Na podstawie art. 191 ust. 1 pkt 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2
RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich RPO-729135-II-13/ST 00-090 Warszawa Tel. centr. 22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 22 827 64 53 Trybunał Konstytucyjny Warszawa Wniosek Rzecznika Praw
Bardziej szczegółowoKOMPUTER JEST JEDNOCZEŚNIE NARZĘDZIEM i CELEM ATAKU (PRZESTĘPSTWA) Kinga Dziedzic
KOMPUTER JEST JEDNOCZEŚNIE NARZĘDZIEM i CELEM ATAKU (PRZESTĘPSTWA) Kinga Dziedzic Przestępstwo komputerowe pospolita nazwa przestępstw, których narzędziem lub przedmiotem sprawczym jest komputer lub inne
Bardziej szczegółowoOdpowiedzialność cywilna za naruszenie ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO ) Roman Bieda
Odpowiedzialność cywilna za naruszenie ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO ) Roman Bieda ODPOWIEDZIALNOŚĆ CYWILNA Art. 79 RODO 1. Bez uszczerbku dla dostępnych administracyjnych lub pozasądowych
Bardziej szczegółowoJustyna Strzelczyk. Instytut Prawa Cywilnego Zakład Prawa Cywilnego i Prawa Międzynarodowego Prywatnego
Justyna Strzelczyk Instytut Prawa Cywilnego Zakład Prawa Cywilnego i Prawa Międzynarodowego Prywatnego Podręcznik wiodący: J. Jezioro, Prawo własności intelektualnej, w: Zarys prawa cywilnego pod red.
Bardziej szczegółowoCYBERPRZEMOC Informacje dla rodziców i nauczycieli w ramach Projektu CHRONIMY DZIECI
CYBERPRZEMOC Informacje dla rodziców i nauczycieli w ramach Projektu CHRONIMY DZIECI Cyberprzemoc to inaczej przemoc z użyciem mediów elektronicznych przede wszystkim Internetu i telefonów komórkowych.
Bardziej szczegółowoUchwała z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 31/11
Uchwała z dnia 13 lipca 2011 r., III CZP 31/11 Sędzia SN Jacek Gudowski (przewodniczący) Sędzia SN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca) Sędzia SN Krzysztof Strzelczyk Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa
Bardziej szczegółowoProgram i harmonogram. lub wychowania. Białystok, 12 lutego 2014 r.
Program i harmonogram poprawy efektywności kształcenia lub wychowania Białystok, 12 lutego 2014 r. Program i harmonogram poprawy efektywności kształcenia lub wychowania Art. 34 ust. 2 ustawy o systemie
Bardziej szczegółowoPublikujemy cz. I artykułu na temat odpowiedzialności karnej członków zarządu sp. z o.o.
Publikujemy cz. I artykułu na temat odpowiedzialności karnej członków zarządu sp. z o.o. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką handlową, nabywającą osobowość prawną z chwilą wpisu do Krajowego
Bardziej szczegółowoSzkolenie biblioteczne cz. 4. CO NIECO o WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ
BIBLIOTEKA WYDZIAŁU KULTURY FIZYCZNEJ i PROMOCJI ZDROWIA Szkolenie biblioteczne cz. 4 CO NIECO o WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ Przygotowała Beata Bekasz W Bibliotece Wydziału Kultury Fizycznej i Promocji Zdrowia
Bardziej szczegółowoUMOWA O ZACHOWANIU POUFNOŚCI
Załącznik nr 11 do Regulaminu Projektu UMOWA O ZACHOWANIU POUFNOŚCI zawarta w dniu. pomiędzy : Rzeszowską Agencją Rozwoju Regionalnego S. A., z siedzibą w Rzeszowie, adr.: ul. Szopena 51, 35-959 Rzeszów,
Bardziej szczegółowoOdpowiedzialność pielęgniarki i położnej
Odpowiedzialność pielęgniarki i położnej Dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk Uniwersytet Medyczny w Lublinie Warszawa 09.04.2011 ZAWÓD System czynności czy prac, który jest wewnętrznie spójny, skierowany
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z realizacji zadania nr 5 konkursu. "Bezpieczna szkoła - bezpieczny uczeń"
Sprawozdanie z realizacji zadania nr 5 konkursu "Bezpieczna szkoła - bezpieczny uczeń" Prawna ochrona dóbr osobistych człowieka, w tym nietykalności cielesnej, a zwyczaje szkolne. W marcu 2013 wychowawcy
Bardziej szczegółowoProjektant i jego prawa
Projektant i jego prawa 1. Uwagi wprowadzające Współczesny rynek nasycony jest jednorodzajowymi produktami, co powoduje konieczność ich odróżnienia tak, aby zwróciły uwagę nabywców. Dla osiągnięcia tego
Bardziej szczegółowoWYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Anna Kozłowska (przewodniczący) SSN Irena Gromska-Szuster SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
Sygn. akt V CSK 556/12 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 27 listopada 2013 r. SSN Anna Kozłowska (przewodniczący) SSN Irena Gromska-Szuster SSN Wojciech Katner (sprawozdawca)
Bardziej szczegółowoGENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH
GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH dr Wojciech R. Wiewiórowski DOLiS/DEC-655/13/38618,38628,38668 dot. [ ] Warszawa, dnia 19 czerwca 2013 r. DECYZJA Na podstawie art. 104 1 ustawy z dnia 14 czerwca
Bardziej szczegółowoPrawo autorskie i prawa pokrewne / Janusz Barta, Ryszard Markiewicz. 7. wyd., stan prawny na 1 sierpnia 2017 r. Warszawa, 2017.
Prawo autorskie i prawa pokrewne / Janusz Barta, Ryszard Markiewicz. 7. wyd., stan prawny na 1 sierpnia 2017 r. Warszawa, 2017 Spis treści Wykaz skrótów 13 Od autorów 17 Rozdział pierwszy Uwagi wstępne
Bardziej szczegółowoKonwencja Berneńska. O ochronie dzieł literackich i artystycznych
Konwencja Berneńska O ochronie dzieł literackich i artystycznych Konwencja Berneńska W 1886 roku dziesięć europejskich państw podpisało Konwencję Berneńską o Ochronie Dzieł Literackich i Artystycznych
Bardziej szczegółowoWyrok z dnia 20 lutego 2002 r., V CKN 903/00
Wyrok z dnia 20 lutego 2002 r., V CKN 903/00 Jeżeli koszt naprawy samochodu jest wyższy od jego wartości przed uszkodzeniem, roszczenie poszkodowanego ogranicza się do kwoty odpowiadającej różnicy wartości
Bardziej szczegółowoRoszczenia przysługujące pracownikowi z tytułu mobbingu.
Roszczenia przysługujące pracownikowi z tytułu mobbingu. Aleksandra Kępniak Zjawisko mobbingu w miejscu pracy istnieje od bardzo dawna. Współcześnie stało się ważnym problemem społecznym, dostrzeżonym
Bardziej szczegółowoU S T A W A. z dnia. o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz o zmianie innych
projekt z dnia U S T A W A o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz o zmianie innych 1) 2) ustaw Art. 1. W ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.
Bardziej szczegółowoStudium wybranych wypadków i odpowiedzialność prawna za wypadki przy pracy 24 kwietnia 2018
Studium wybranych wypadków i odpowiedzialność prawna za wypadki przy pracy 24 kwietnia 2018 Kiedy wypadek zostanie uznany jako wypadek przy pracy? Definicja wypadku przy pracy art. 3 ustawy z dnia 30 października
Bardziej szczegółowoWYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Barbara Myszka (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca) SSN Krzysztof Strzelczyk
Sygn. akt IV CSK 362/16 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 6 kwietnia 2017 r. SSN Barbara Myszka (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca) SSN Krzysztof
Bardziej szczegółowoPLAGIAT OSZUSTWO CZY KONIECZNOŚĆ?
PLAGIAT OSZUSTWO CZY KONIECZNOŚĆ? Dr Alicja Ornowska Plagiat: Nie ma definicji ustawowej pojęcia plagiatu. Łaciński źródłosłów (plagium - kradzież). Pojęcie używane w języku prawniczym i potocznym, pojawia
Bardziej szczegółowoGENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH
GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH dr Wojciech R. Wiewiórowski Warszawa, dnia 26 kwietnia 2013 r. DOLiS/DEC-502/13 dot. [...] DECYZJA Na podstawie art. 138 1 pkt 1 w związku z art. 105 1 ustawy
Bardziej szczegółowoGENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH
GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH DOLiS/DEC-199/13 dot. [...] dr Wojciech R. Wiewiórowski Warszawa, dnia 21 lutego 2013 r. D E C Y Z J A Na podstawie art. 104 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960
Bardziej szczegółowoPRAWO DLA LEKARZY SEMINARIUM DLA STUDENTÓW WUM. Warszawa, 02.04.2015
PRAWO DLA LEKARZY SEMINARIUM DLA STUDENTÓW WUM Warszawa, 02.04.2015 WYKŁAD NR 6 1. Odpowiedzialność prawna lekarza w ogólności 2. Odpowiedzialność karna Mechanizm procesowy Ryzyko dla lekarza 3. Odpowiedzialność
Bardziej szczegółowoRozdział II Miejsce zamieszkania
Księga I Część ogólna Art. 23. [Ochrona dóbr osobistych] Dobra osobiste człowieka, jak w szczególności zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji,
Bardziej szczegółowoWYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Sygn. akt V CSK 320/13 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 16 kwietnia 2014 r. SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Grzegorz Misiurek SSA
Bardziej szczegółowoARTYKUŁ TREŚĆ PRZEDAWNIENIE UWAGI CO DO OBOWIĄZYWANIA Art kc
Roszczenia o wyrządzonej czynem niedozwolonym to wszelkie roszczenia mające charakter majątkowy, przy czym do kategorii roszczeń majątkowych należy zaliczyć także roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia
Bardziej szczegółowoUMOWA O ZACHOWANIU POUFNOŚCI
UMOWA O ZACHOWANIU POUFNOŚCI zawarta w dniu 2017 roku, pomiędzy: PIT-RADWAR S.A. z siedzibą w Warszawie, 04-051, ul. Poligonowa 30, zarejestrowaną w Sądzie Rejonowym dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII
Bardziej szczegółowoDziałania Upublicznianie wizerunku, nazwiska, pseudonimu osoby bez zgody, bez wiedzy lub wbrew woli ich właściciela.
Naruszenie wizerunku Działania Upublicznianie wizerunku, nazwiska, pseudonimu osoby bez zgody, bez wiedzy lub wbrew woli ich właściciela. Formy Umieszczenie zdjęcia lub filmu przedstawiającego kogoś na
Bardziej szczegółowoOdszkodowanie za szkody - jak ustalić jego wysokość?
Odszkodowanie za szkody - jak ustalić jego wysokość? Wielu przedsiębiorców działających w obrocie na pewno nie raz spotkało się z sytuacją, kiedy po zawarciu umowy kontrahent nie wykonywał jej warunków,
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE. SSN Wiesław Kozielewicz (przewodniczący) SSN Włodzimierz Wróbel (sprawozdawca) SSA del. do SN Dorota Wróblewska
Sygn. akt IV KK 332/12 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 21 lutego 2013 r. SSN Wiesław Kozielewicz (przewodniczący) SSN Włodzimierz Wróbel (sprawozdawca) SSA del. do SN Dorota Wróblewska Protokolant
Bardziej szczegółowoUMOWA O ZACHOWANIU POUFNOŚCI
UMOWA O ZACHOWANIU POUFNOŚCI zawartą w dniu... 2015 roku w Warszawie pomiędzy: PIT-RADWAR S.A. z siedzibą w Warszawie (04-051), przy ul. Poligonowej 30, wpisanym do Rejestru Przedsiębiorców Krajowego Rejestru
Bardziej szczegółowoDigital Rights Management (DRM) - zarządzanie prawami autorskimi w środowisku cyfrowym. Mikołaj Sowiński Sołtysiński Kawecki & Szlęzak
Digital Rights Management (DRM) - zarządzanie prawami autorskimi w środowisku cyfrowym Mikołaj Sowiński Sołtysiński Kawecki & Szlęzak Czym są systemy DRM? Systemy DRM są technologią służącą do: - kontrolowania
Bardziej szczegółowoInterpretacja odpowiedzialności prawnej rozszerzony zakres obowiązków członków rad nadzorczych
Jaki jest zakres odpowiedzialności cywilnej i karnej członków tych rad z tytułu sporządzania sprawozdań finansowych i sprawozdań z działalności spółek zgodnie ze znowelizowaną ustawą o rachunkowości? Dyrektywa
Bardziej szczegółowoOPINIA PRAWNA. skierowane przez Zleceniodawcę w dniu 17 września 2015 r. o godzinie 12:02 w ramach abonamentu Lex Secure Twoja Opieka Prawna
Sopot, dnia 18 września 2015 r. Sygn.: W-0000001 OPINIA PRAWNA skierowane przez Zleceniodawcę w dniu 17 września 2015 r. o godzinie 12:02 w ramach abonamentu Lex Secure Twoja Opieka Prawna Przedmiot odpowiedzi:
Bardziej szczegółowoPraktyki nieuczciwej konkurencji - wybrane zagadnienia praktyczne
Piotr R. Graczyk - Adwokat RGW Rocławski Graczyk i Wspólnicy Adwokacka Spółka komandytowa Praktyki nieuczciwej konkurencji - wybrane zagadnienia praktyczne rgw.com.pl eg Część I 1) Czyny nieuczciwej konkurencji
Bardziej szczegółowoSzkolenie. Ochrona danych osobowych
Szkolenie Ochrona danych osobowych Ustawa o Ochronie Danych Osobowych Art. 1. 1. Każdy ma prawo do ochrony dotyczących go danych osobowych. Art. 36a 2. Do zadań administratora ( ) należy: c) zapewnianie
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE. SSN Jan Górowski (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk SSN Barbara Myszka (sprawozdawca)
Sygn. akt I CSK 684/12 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 15 lutego 2013 r. SSN Jan Górowski (przewodniczący) SSN Mirosław Bączyk SSN Barbara Myszka (sprawozdawca) w sprawie z powództwa T. B.
Bardziej szczegółowoOchrona własności intelektualnej
Ochrona własności intelektualnej Prawo autorskie osobiste i majątkowe oraz ich ochrona dr inż. Robert Stachniewicz AUTORSKIE PRAWA OSOBISTE (definicja, zastosowanie i ochrona) Autorskie prawa osobiste
Bardziej szczegółowoWYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący) SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca) SSN Zbigniew Kwaśniewski
Sygn. akt IV CSK 87/10 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 24 września 2010 r. SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący) SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca) SSN Zbigniew
Bardziej szczegółowoPrzestępczość komputerowa
Przestępczość komputerowa W dniu 1 września 1998 r. wszedł w życie nowy polski kodeks karny, który zawiera przepisy przewidujące odpowiedzialność karną za popełnienie tzw. przestępstw komputerowych. W
Bardziej szczegółowoRegulamin. 1. Postanowienia ogólne
Regulamin 1. Postanowienia ogólne Serwis internetowy www.wirtualnecentrumtreningowe.pl jest własnością firmy Soehner Polska Maciej Nowaczyk, ul. Kanałowa 18/16, 60-710 Poznań, NIP 779-205-13-52. Korzystając
Bardziej szczegółowoUSTAWA. z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych 1)
Kancelaria Sejmu s. 1/8 USTAWA z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych 1) Opracowano na podstawie: Dz. U. z 2001 r. Nr 128, poz. 1402, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, z 2007 r. Nr 99, poz. 662, Nr 176,
Bardziej szczegółowoArtykuł 22 Poszanowanie prywatności
Artykuł 22 Poszanowanie prywatności 1. Żadna osoba niepełnosprawna, bez względu na miejsce zamieszkania lub warunki życiowe, nie może być narażona na samowolną lub bezprawną ingerencję w życie prywatne,
Bardziej szczegółowoPojęcie plagiatu. Naruszenie praw autorskich.
Pojęcie plagiatu. Naruszenie praw autorskich. PLAGIAT, czyli przywłaszczenie cudzego autorstwa albo wprowadzenie w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu, może występować w postaci plagiatu
Bardziej szczegółowopracowników Obowiązki i prawa pracodawcy i pracownika
e-poradnik Praca i Ubezpieczenia Praca i Ubezpieczenia Kontrola pracowników Obowiązki i prawa pracodawcy i pracownika Jak pracodawca może sprawdzić, co pracownik robi w czasie pracy Jak może weryfikować
Bardziej szczegółowoPiraci XXI wieku, czyli legalne i nielegalne programy Informatyka szkoła podstawowa Scholaris - DC Edukacja
Informatyka Piraci XXI wieku, czyli legalne i nielegalne programy Cele lekcji Podczas tej lekcji nauczysz się: Co to jest prawo autorskie? Co to jest licencja? Wyróżniać rodzaje licencji oprogramowania?
Bardziej szczegółowoZgoda pacjenta na świadczenie zdrowotne
Zgoda pacjenta na świadczenie zdrowotne dr nauk prawn. Małgorzata Serwach, Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Łódzki Zgoda pacjenta jako zasada generalna Zgodnie z postanowieniami ustawy z 5 grudnia 1996
Bardziej szczegółowoCzęść ogólna. Kodeksu cywilnego OSOBY I RZECZY
Część ogólna Kodeksu cywilnego OSOBY I RZECZY Zasady ogólne kodeksu cywilnego Zasada nieretroakcji Zakaz nadużywania prawa podmiotowego Ciężar dowodu Domniemanie dobrej wiary Ustawa nie ma mocy wstecznej,
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE. SSN Waldemar Płóciennik (przewodniczący) SSN Włodzimierz Wróbel (sprawozdawca) SSA del. do SN Piotr Mirek. Protokolant Ewa Oziębła
Sygn. akt II KK 215/14 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 29 stycznia 2015 r. SSN Waldemar Płóciennik (przewodniczący) SSN Włodzimierz Wróbel (sprawozdawca) SSA del. do SN Piotr Mirek Protokolant
Bardziej szczegółowoUchwała z dnia 6 lipca 2006 r., III CZP 37/06
Uchwała z dnia 6 lipca 2006 r., III CZP 37/06 Sędzia SN Marek Sychowicz (przewodniczący, sprawozdawca) Sędzia SN Mirosław Bączyk Sędzia SN Dariusz Zawistowski Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Miasta
Bardziej szczegółowoOdpowiedzialność karna i przestępczość w e-biznesie
Odpowiedzialność karna i przestępczość w e-biznesie prof. dr hab. Wiesław Czyżowicz dr Aleksander Werner Literatura: A. Adamski, Prawo karne komputerowe, Warszawa 2000 K.J. Jakubowski, Przestępczość komputerowa
Bardziej szczegółowoCYBERPRZEMOC I INNE ZAGROŻENIA
CYBERPRZEMOC I INNE ZAGROŻENIA Cyberprzemoc jest to: prześladowanie, zastraszanie, nękanie, wyśmiewanie innych osób z wykorzystaniem: Internetu, narzędzi typu elektronicznego takich jak: SMS, e- mail,
Bardziej szczegółowoTemat 2: Normy prawne dotyczące rozpowszechniania programów komputerowych.
Temat 2: Normy prawne dotyczące rozpowszechniania programów komputerowych. Prawo autorskie stosowano już w XIX w. Międzynarodowe umowy dotyczące prawa autorskiego podpisano w 1866 r. w Bernie i w 1952
Bardziej szczegółowoPrzemoc w szkole regulacje prawne
Przemoc w szkole regulacje prawne Przemoc w szkole może przejawiać się groźbami, znieważaniem, zmuszaniem do wykonania określonych czynności, ale także niszczeniem rzeczy dziecka. Przemoc taka najczęściej
Bardziej szczegółowoWYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Sygn. akt II CSK 653/11 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 19 lipca 2012 r. SSN Irena Gromska-Szuster (przewodniczący) SSN Maria Szulc SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)
Bardziej szczegółowoWyrok z dnia 6 czerwca 2000 r. I PKN 697/99
Wyrok z dnia 6 czerwca 2000 r. I PKN 697/99 Naruszenie obowiązku zachowania w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę (art. 100 2 pkt 4 KP) może polegać na uzyskaniu
Bardziej szczegółowoRegulamin Strony Internetowej spółki ENGIE Zielona Energia Sp. z o.o. ( Regulamin )
Regulamin Strony Internetowej spółki ENGIE Zielona Energia Sp. z o.o. ( Regulamin ) Definicje: Terminy użyte w Regulaminie oznaczają: 1. Strona internetowa - internetowa aplikacja administrowana przez
Bardziej szczegółowoGENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH Michał Serzycki
GENERALNY INSPEKTOR OCHRONY DANYCH OSOBOWYCH Michał Serzycki Warszawa, dnia stycznia 2007 r. D E C Y Z J A Na podstawie art. 104 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego
Bardziej szczegółowoBezpieczne poruszanie się w internecie
Bezpieczne poruszanie się w internecie Wydział dw. z PG KWP w Katowicach kom. Adam Nikolin portale aukcyjne 32 mln w 2013 r. portale aukcyjne Kupujemy: - okazyjna cena, podróbki!! - liczba pozytywów, info
Bardziej szczegółowoUpowszechnianie wyników badao naukowych w świetle obowiązujących przepisów oraz dobrych obyczajów w nauce. Michał Nowicki
Upowszechnianie wyników badao naukowych w świetle obowiązujących przepisów oraz dobrych obyczajów w nauce Michał Nowicki Podstawa prawna Ustawa z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym Ustawa
Bardziej szczegółowoKANCELARIA RADCY PRAWNEGO
OPINIA PRAWNA Warszawa, dnia 23 czerwca 2015r. I. Zleceniodawca opinii Opinia prawna została sporządzona na zlecenie Krajowego Związku Zawodowego Geologów Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego
Bardziej szczegółowoNa podstawie Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83 USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. opracował Sławomir Pielat
Na podstawie Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83 USTAWA z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych opracował Sławomir Pielat Przedmiot prawa autorskiego Każdy przejaw działalności twórczej o
Bardziej szczegółowo