SELF RATED HEALTH OF WARSAW INHABITANTS BETWEEN TRENDS, DETERMINANTS. POL-MONICA STUDY
|
|
- Alojzy Mikołajczyk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Nowiny Lekarskie 2006, 75, 6, ELŻBIETA SYGNOWSKA, ANNA WAŚKIEWICZ SAMOOCENA STANU ZDROWIA MIESZKAŃCÓW WARSZAWY W LATACH TRENDY, CZYNNIKI DETERMINUJĄCE. BADANIE POL-MONICA WARSZAWA SELF RATED HEALTH OF WARSAW INHABITANTS BETWEEN TRENDS, DETERMINANTS. POL-MONICA STUDY Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia i Promocji Zdrowia Instytut Kardiologii w Warszawie Kierownik Zakładu: prof. dr hab. Wojciech Drygas Streszczenie Wstęp. Samoocena stanu zdrowia jest szeroko stosowanym wskaźnikiem aktualnego stanu zdrowia populacji. Cel. Ocena trendów samooceny stanu zdrowia populacji w latach oraz określenie czynników wpływających na samoocenę stanu zdrowia. Materiał i metodyka. W latach 1984, 1988, 1993 oraz 2001 przeprowadzono badania przekrojowe populacji prawobrzeżnej Warszawy w wieku lata. Przebadano łącznie 3106 mężczyzn i 3182 kobiety. Wyniki. U obu płci zanotowano poprawę samooceny stanu zdrowia, a dynamika zmian była istotnie większa u kobiet. Trendy wskaźnika samooceny stanu zdrowia nie różniły się istotnie między osobami o zróżnicowanym wieku. Wyższe ryzyko wystąpienia co najwyżej miernej oceny własnego zdrowia dotyczyło osób starszych, z niższym poziomem wykształcenia, o małej aktywności fizycznej, z cukrzycą, z objawami ChNS oraz osób oceniających swoje żywienie jako nieprawidłowe. SŁOWA KLUCZOWE: samoocena stanu zdrowia, czynniki ryzyka chorób układu krążenia, badania przekrojowe. Summary Introduction. Self rated health was a widely used indicator of the population s health. Aim. The evaluation of trends in changes in self rated health of population between 1984 and 2001 as well as the estimation of factors influencing self rated health. Material and methods. In 1984, 1988, 1993 and 2001 cross-sectional studies of Warsaw population aged years were carried out. The total number of respondents was 3106 men and 3182 women. Results. In both genders the improvement in self rated health was noticed and this improvement was faster among women. We did not find any differences in self rated health changes among persons in different age groups. Higher odds ratio for poor and bad self rated health was for persons in older age, with low education level, low physical activity, diabetics, persons with CHD symptoms and persons who evaluated their nutrition as improper. KEY WORDS: self rated health, cardiovascular risk factors, cross-sectional study. Wstęp Samoocena stanu zdrowia jest szeroko stosowanym wskaźnikiem, który określa zarówno aktualny stan zdrowia osób, jak i przewiduje wystąpienie problemów zdrowotnych w przyszłości [1]. Zarówno Światowa Organizacja Zdrowia [2], jak i Komisja Zdrowia Unii Europejskiej [3] zalecają stosowanie tego wskaźnika do monitorowania stanu zdrowia ludności. W Polsce, od 1996 roku, Główny Urząd Statystyczny włączył samoocenę stanu zdrowia do programu własnych badań. Również w badaniu ŚOZ MO- NICA, dotyczącym trendów i determinantów chorób układu krążenia, prowadzonym od 1984 roku w 39 krajach świata, w tym w Polsce, znalazło się pytanie dotyczące oceny stanu własnego zdrowia. Na samoocenę stanu zdrowia wpływa wiele czynników, takich jak: płeć, wiek, wykształcenie, fakt palenia tytoniu, przebyte i aktualne choroby, czynniki psychospołeczne, jak wsparcie społeczne czy stres [4 6], a także sposób żywienia [7, 8]. Nieliczne badania dotyczące samooceny stanu zdrowia w populacji Polski [8 13] charakteryzowały badaną grupę w jednym punkcie czasowym, natomiast badanie Pol- MONICA prowadzone przez 17 lat według tej samej metodyki, umożliwiło prześledzenie zmian samooceny stanu zdrowia. Celem pracy była ocena trendów samooceny stanu zdrowia w latach oraz określenie czynników wpływających na samoocenę stanu zdrowia w populacji prawobrzeżnej Warszawy w wieku lata. Materiał i metodyka Przedstawione wyniki uzyskano w czasie badań przekrojowych, przeprowadzonych w latach 1984, 1988, 1993, 2001 w ramach Programu Pol-MONICA Warszawa. Badania te obejmowały grupy mężczyzn i kobiet w wieku lata, mieszkańców dwóch dzielnic Warszawy: Pragi Północ i Pragi Południe. W każdym roku badania losowano niezależne próbki osób, a losowanie prowadzono warstwowo w 10-letnich grupach wieku. Zgłaszalność we wszystkich badaniach wyniosła powyżej 70%. Do analiz zakwalifiko-
2 532 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz wano ostatecznie w poszczególnych latach badania dane odpowiednio 2571, 1397, 1485 i 836 osób. Informacje o ocenie własnego stanu zdrowia (samoocena stanu zdrowia) uzyskano zadając pytanie: Jak ocenia Pan(i) swój stan zdrowia?. Możliwe odpowiedzi to: bardzo dobry 1, dobry 2, mierny 3, zły 4, którym przypisano podane obok wartości liczbowe. Uzyskany w ten sposób wskaźnik samooceny stanu zdrowia przyjmował wartości od 1 dla bardzo dobrej oceny zdrowia do 4 dla złej oceny stanu zdrowia. Ponadto dla każdego badanego uzyskano dane dotyczące m.in.: płci, wieku, wykształcenia, stanu cywilnego, aktywności fizycznej w czasie wolnym, nałogu palenia tytoniu, objawów dusznicy wysiłkowej, cukrzycy, spożycia alkoholu oraz samooceny prawidłowości żywienia. Ponadto dokonano pomiarów wysokości ciała, masy ciała, ciśnienia tętniczego krwi, zapisu EKG spoczynkowego oraz oznaczono stężenie cholesterolu całkowitego, HDL-cholesterolu, triglicerydów, a stężenie LDL-cholesterolu wyliczono. Dla oceny wsparcia społecznego zastosowano kwestionariusz, określający relacje człowieka w sytuacjach trudnych z innymi ludźmi ze środowiska rodzinnego i pracy (Berkmann/Syme a), zaś do oceny natężenia stresujących wydarzeń życiowych kwestionariusz wydarzeń życiowych (T. Holmsa i R. Rahe a). Dane dotyczące tych cech uzyskano dla 1109 mężczyzn oraz 1116 kobiet w badaniach prowadzonych w latach 1988, 1993 i 2001, stąd też analizy obejmujące te cechy nie włączały wyników badania z roku Metody statystyczne Uzyskane wyniki poddano analizie statystycznej przy użyciu programu Statistical Analysis System (SAS) wersja 8.2. Wartości średnie wybranych charakterystyk badanych grup osób wyznaczono metodą kowariancji z adiustacją na wiek i numer badania przekrojowego (PROC GLM). Dla wyznaczenia istotności różnic w rozkładach cech zastosowano test chi 2 (PROC FREQ). Dla wyznaczenia i zbadania istotności 17-letnich trendów w samoocenie stanu zdrowia oraz porównania tych trendów dla mężczyzn i kobiet oraz między grupami wieku, zastosowano metodę regresji liniowej (PROC REG). Dla wyznaczenia wpływu wybranych czynników na samoocenę stanu zdrowia zastosowano metodę analizy regresji logistycznej (PROC LOGREG), szacując iloraz szans wystąpienia złej i miernej samooceny zdrowia dla zróżnicowanych poziomów tych czynników. Wyniki Charakterystykę osób uczestniczących w kolejnych badaniach przedstawiono w tabeli 1. W kolejnych latach wystąpiły istotne różnice w wartościach średnich wieku i poziomu wykształcenia badanych. Zanotowano ponadto spadek udziału osób z nadciśnieniem, z hiperlipidemią oraz osób z objawami choroby niedokrwiennej serca (ChNS). Obserwowano także spadek odsetka osób oceniających swoje żywienie jako nieprawidłowe. Ponadto wśród mężczyzn obniżył się udział palaczy, natomiast zwiększył się udział otyłych. Tab. 1. Charakterystyka zbadanych osób Rok badania p Mężczyźni Liczba zbadanych Wiek (wartość średnia lata) Wykształcenie (wartość średnia) 1 Stan cywilny (wartość średnia) 2 Udział osób palących (% osób) Udział osób z nadciśnieniem tętniczym (% osób) Udział osób z hiperlipidemią (% osób) Udział osób otyłych (% osób) Udział osób z objawami ChNS (% osób) ,0 1,71 1,24 57,3 61,9 68,7 18,5 16, ,5 1,84 1,29 53,6 49,6 68,6 19,6 11, ,1 1,91 1,33 51,0 46,2 71,7 22,6 16, ,8 1,72 1,26 48,1 48,6 61,4 30,7 10,5 0,0016 0,1869 0,0027 0,0044 0,0020 Kobiety Liczba zbadanych Wiek (wartość średnia lata) Wykształcenie (wartość średnia) 1 Stan cywilny (wartość średnia) 2 Udział osób palących (% osób) Udział osób z nadciśnieniem tętniczym (% osób) Udział osób z hiperlipidemią (% osób) Udział osób otyłych (% osób) Udział osób z objawami ChNS (% osób) ,0 1,68 1,57 33,7 53,9 66,5 28,2 27, ,6 1,74 1,51 35,4 47,1 72,1 29,8 20, ,7 1,81 1,51 34,1 36,2 67,0 28,9 23, ,9 1,79 1,47 34,1 36,5 60,1 26,9 9,6 0,0072 0,0002 0,2653 0,8942 0,0006 0,7575 1) wykształcenie: podstawowe 1, średnie 2, wyższe 3 2) żonaty/mężatka 1, wdowiec/wdowa 2, kawaler/panna 3, rozwiedziony/a 4
3 Samoocena stanu zdrowia mieszkańców Warszawy w latach trendy, czynniki determinujące W analizowanym okresie zanotowano istotne zmiany w częstotliwości występowania osób o zróżnicowanej samoocenie stanu zdrowia (ryc. 1.). Zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet zanotowano spadek osób oceniających stan swojego zdrowia jako mierny lub zły, natomiast wzrost udziału osób o bardzo dobrej ocenie stanu zdrowia. Udział osób o co najwyżej miernej ocenie stanu zdrowia spadł wśród mężczyzn z 43,2% w 1984 roku do 40,5% w 2001 roku, natomiast wśród kobiet odpowiednio z 68,4% do 44,8%. [% osób] [% osób] ,4 6,1 4,5 5,0 b.dobry dobry mierny zły 3,5 2,5 4,6 1,1 mężczyźni 54,5 52,4 48,5 47,5 kobiety 37,1 31,2 30,5 50,7 32,3 37,2 36,2 32,6 47,3 45,8 48,6 b.dobry dobry mierny zły 10,9 9,2 6,8 7,9 21,1 19,5 p<0, p< Ryc. 1. Udział osób o zróżnicowanej samoocenie zdrowia w kolejnych badaniach. 39,7 11,7 5,1 Jednocześnie w latach wartość średnia wskaźnika samooceny stanu zdrowia zmniejszyła się istotnie u obu płci (ryc. 2.). Wśród mężczyzn spadek wartości wskaźnika oceny własnego zdrowia wyniósł 4,7%, zaś u kobiet 14,6% i w roku 2001 średnie wartości tego wskaźnika dla mężczyzn i kobiet były prawie takie same (2,43 vs 2,45 odpowiednio). Istotny spadek wartości wskaźnika samooceny stanu zdrowia (ryc. 3.) obserwowano w najmłodszej grupie wieku (35 44 lata) zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet oraz w średniej grupie wieku mężczyzn (45 54 lata). Porównanie trendów wskaźnika samooceny stanu zdrowia w latach między mężczyznami i kobietami (ryc. 2.) wykazało istotne zróżnicowanie ich przebiegów, bowiem tempo spadku wartości tego wskaźnika było większe u kobiet. Ani wśród mężczyzn, ani wśród kobiet trendy wskaźnika samooceny stanu zdrowia nie różniły się istotnie statystycznie między grupami o zróżnicowanym wieku. Ryzyko wystąpienia co najwyżej miernej oceny stanu zdrowia u obu płci (tab. 2.) wzrastało ze wzrostem wieku (o ok. 50%), ze spadkiem aktywności fizycznej (35%), natomiast malało ze wzrostem poziomu wykształcenia badanych (o 35%) oraz wzrostem spożycia alkoholu. Wyższe ryzyko wystąpienia miernej i złej oceny zdrowia zanotowano dla mężczyzn i kobiet z cukrzycą, z objawami choroby niedokrwiennej serca oraz oceniających swoje żywienie jako nieprawidłowe. Ponadto wśród kobiet iloraz szans wystąpienia co najwyżej miernej oceny stanu zdrowia był związany z rokiem badania. Nie zanotowano związku między wystąpieniem miernej i złej oceny stanu zdrowia a stanem cywilnym, wskaźnikiem masy ciała, paleniem papierosów, nadciśnieniem tętniczym, hiperlipidemią, współczynnikiem aterogenności diety według Keysa. Włączenie do analizy czynników psychospołecznych (tab. 3.) nie zmieniło zasadniczo przedstawionych powyżej związków, mimo iż obejmowało tylko 3 badania (lata 3,2 3 2,8 2,6 pk dla trendu=0,0154 pm dla trendu=0,0176 2,4 2, mężczyźni kobiety Ryc. 2. Wartość średnia wskaźnika samooceny stanu zdrowia w grupach płci. 1988, 1993, 2001) i mniejszą liczbę osób. Różnice doty-
4 534 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz czyły istotnego wpływu nadciśnienia tętniczego wśród mężczyzn oraz palenia papierosów wśród kobiet na ryzyko wystąpienia złej oceny stanu własnego zdrowia w analizie włączającej czynniki psychospołeczne. Zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet, wyższe ryzyko złej lub miernej oceny zdrowia związane było z wyższym natężeniem stresujących wydarzeń życiowych, natomiast wzrost poziomu wsparcia społecznego obniżał to ryzyko. Ryc. 3. Wartość średnia wskaźnika samooceny stanu zdrowia w grupach wieku. Tab. 2. Iloraz szans wystąpienia co najwyżej miernej oceny własnego zdrowia Badana grupa Mężczyźni (3106) Kobiety (3182) Czynnik Iloraz szans (95 % CI) Iloraz szans (95 % CI) Badanie (rok) Wiek (10 lat) Stan cywilny (żonaty/mężatka, wolny) Wykształcenie (podstawowe, średnie, wyższe) Wskaźnik masy ciała Palenie papierosów (nie, tak) Nadciśnienie tętnicze (nie, tak) Hiperlipidemia (nie, tak) Aktywność fizyczna (duża, średnia, mała) Objawy ChNS (nie, tak) Cukrzyca (nie, tak) Prawidłowość żywienia (prawidłowe, nieprawidłowe) Współczynnik Keysa Spożycie alkoholu (+10 g) 0,99 (0,98 1,01) 1,59 (1,45 1,76)*** 0,95 (0,75 1,21) 0,69 (0,62 0,76)*** 1,00 (0,98 1,02) 1,05 (0,90 1,24) 1,23 (1,04 1,44)* 0,93 (0,79 1,10) 1,39 (1,24 1,55)*** 2,27 (1,81 2,85)*** 2,45 (1,61 3,73)*** 1,39 (1,19 1,62)*** 1,00 (1,00 1,01) 0,95 (0,91 0,99)** 0,96 (0,95 0,97)*** 1,47 (1,32 1,64)*** 1,11 (0,93 1,34) 0,65 (0,58 0,73)*** 1,01 (0,99 1,02) 1,15 (0,97 1,36) 1,16 (0,97 1,39) 0,98 (0,83 1,17) 1,33 (1,19 1,49)*** 1,58 (1,29 1,92)*** 2,31 (1,32 4,05)** 1,64 (1,40 1,92)*** 1,00 (0,99 1,01) 0,70 (0,51 0,97)*
5 Samoocena stanu zdrowia mieszkańców Warszawy w latach trendy, czynniki determinujące Tab. 3. Iloraz szans wystąpienia co najwyżej miernej oceny własnego zdrowia wśród osób, u których oceniono poziom wsparcia społecznego i stresu Badana grupa Mężczyźni (1109) Kobiety (1116) Czynnik Iloraz szans (95% CI) Iloraz szans (95% CI) Badanie (rok) Wiek (10 lat) Stan cywilny (żonaty/mężatka, wolny) Wykształcenie (podstawowe, średnie, wyższe) Wskaźnik masy ciała Palenie papierosów (nie, tak) Nadciśnienie tętnicze (nie, tak) Hiperlipidemia (nie, tak) Aktywność fizyczna (duża, średnia, mała) Objawy ChNS (nie, tak) Cukrzyca (nie, tak) Prawidłowość żywienia (prawidłowe, nieprawidłowe) Współczynnik Keysa Spożycie alkoholu (+10 g) Wsparcie społeczne (małe, średnie, duże) Stres (mały, średni, duży) 0,96 (0,93 0,99)* 1,91 (1,61 2,27)*** 0,92 (0,60 1,41) 0,69 (0,58 0,82)*** 1,01 (0,97 1,04) 1,06 (0,80 1,41) 1,19 (0,90 1,58) 0,87 (0,65 1,16) 1,54 (1,26 1,89)*** 2,35 (1,55 3,54)*** 3,22 (1,49 6,97)** 1,24 (0,94 1,62) 1,00 (0,99 1,01) 0,97 (0,93 1,03) 0,83 (0,69 1,00)* 1,40 (1,17 1,67)*** 0,96 (0,93 0,99)** 1,72 (1,41 2,09)*** 1,02 (0,73 1,43) 0,65 (0,53 0,79)*** 1,00 (0,97 1,03) 1,47 (1,09 1,98)* 1,29 (0,94 1,76) 0,93 (0,70 1,24) 1,37 (1,12 1,67)** 1,92 (1,32 2,78)*** 2,23 (0,82 6,09) 1,62 (1,24 2,12)*** 1,00 (0,99 1,01) 0,63 (0,33 1,19) 0,82 (0,68 0,98)* 1,19 (1,01 1,41)* Dyskusja W czasie 17-letniej obserwacji populacji prawobrzeżnej Warszawy w wieku lata zanotowano spadek udziału osób oceniających stan swojego zdrowia jako co najwyżej mierny. Szczególnie wyraźnie zaznaczył się on w grupie kobiet, wśród których zmniejszył się o 23,4 punkty procentowe. Nadal jednak 45% kobiet i 41% mężczyzn w 2001 roku oceniło stan swojego zdrowia jako co najwyżej mierny. Wyniki innych badań [11, 12, 14] potwierdzają wysoki udział osób o co najwyżej przeciętnej ocenie stanu własnego zdrowia w populacji Polski. Udział tych osób w Polsce jest na zbliżonym poziomie jak w krajach Europy Centralnej i Wschodniej (średnio ok. 50%), natomiast znacznie wyższy niż w krajach Europy Zachodniej, gdzie kształtuje się na poziomie 30%, a znacznie niższy niż w krajach byłego Związku Radzieckiego, gdzie wynosi 70% [15]. W badanej populacji zanotowano także obniżenie się wartości wskaźnika samooceny stanu zdrowia, przy czym tempo spadku tego wskaźnika było istotnie wyższe u kobiet niż u mężczyzn, natomiast wiek nie różnicował trendów tego wskaźnika. Obserwowany u obu płci spadek zarówno odsetka osób o złej samoocenie stanu zdrowia, jak i wartości wskaźnika samooceny stanu zdrowia, świadczy o subiektywnym poczuciu lepszego stanu zdrowia w populacji Warszawy w średnim wieku. Jednocześnie obserwowano w tej populacji poprawę w zakresie stylu życia (zmniejszenie się udziału osób palących oraz osób odżywiających się nieprawidłowo), a także wskaźników zdrowotnych (spadek odsetka osób z nadciśnieniem tętniczym, z hiperlipidemią, z objawami choroby niedokrwiennej serca). Kolejnym potwierdzeniem poprawy stanu zdrowia populacji prawobrzeżnej Warszawy są dane dotyczące współczynników zgonów, które w tym czasie zmniejszyły się o 29% wśród mężczyzn i 21% wśród kobiet [16]. Wydaje się więc, że mieszkańcy Warszawy nie tylko czują się zdrowsi, ale ich faktyczny stan zdrowia uległ poprawie. Jednakże mimo poprawy, stan zdrowia ludności Polski jest ciągle mniej korzystny w porównaniu do innych krajów. W latach 90. ubiegłego wieku, wśród 41 analizowanych krajów europejskich Polska zajmowała 30 miejsce pod względem przeciętnej długości trwania życia. Przeciętne dalsze trwanie życia w Polsce jest krótsze o około 5 7 lat w porównaniu ze Szwecją, Norwegią czy Szwajcarią [17]. Również współczynniki zgonów dla tej grupy wieku pozostają w Polsce ciągle wyższe niż w krajach Europy Zachodniej. Na ryzyko złej oceny stanu zdrowia wpływa wiele czynników. W naszym badaniu wpływ wybranych czynników na ryzyko wystąpienia co najwyżej miernej oceny stanu zdrowia u obu płci był podobny. Zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet, na ryzyko wystąpienia złej oceny własnego zdrowia w największym stopniu wpływała obecność choroby cukrzycowej oraz choroby niedokrwiennej serca. Występowanie chorób, które mogą być przyczyną niedogodności w życiu codziennym, niezależnie od wieku, nasila tendencję do gorszej oceny stanu własnego zdrowia [18]. Również starzenie się ludzi często związane jest z pogorszeniem się stanu zdrowia, co prowadzi do obniżenia sprawności fizycznej i trudności z radzeniem sobie w podstawowych czynnościach, a w konsekwencji powoduje to negatywną ocenę zdrowia przez osoby w starszym wieku [4, 5, 19, 20]. W wielu badaniach wykazano również, że niższy poziom wykształcenia [6, 11 13, 19] oraz niższa aktywność fizyczna [4, 7, 20] powodują wzrost ryzyka złej oceny stanu zdrowia. Wykształcenie, które wiąże się z ogólną wiedzą dotyczącą tematyki zdrowotnej i od-
6 536 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz mienną świadomością prozdrowotną, stanowi istotny czynnik różnicujący zachowania zdrowotne [21]. Wyższy poziom edukacji związany jest z korzystniejszymi zachowaniami zdrowotnymi, spadkiem odsetka palaczy, częstszym wykonywaniem badań profilaktycznych, wyższym spożyciem produktów korzystnych dla zdrowia (ryb, owoców, produktów mlecznych) [21, 22]. Na ryzyko wystąpienia złej samooceny stanu zdrowia w naszym badaniu nie wpływał stan cywilny badanych. Podobnie w badaniu obejmującym kraje Europy Centralnej i Wschodniej [12], natomiast w badaniu krakowskich mężczyzn w wieku lata [11] pozostawanie w związku zmniejszało ryzyko złej samooceny stanu zdrowia o 43%. Na to ryzyko w naszym badaniu nie wpływał także wskaźnik masy ciała. W innych badaniach nie uzyskano jednoznacznych wyników, obserwowano brak związku [12], wzrost ryzyka wystąpienia złej oceny własnego zdrowia [7] ze wzrostem wskaźnika masy ciała, ale także spadek ryzyka ze wzrostem wskaźnika masy ciała [20]. Wzrost wskaźnika masy ciała związany jest ze wzrostem ryzyka wystąpienia zaburzeń metabolicznych oraz wielu chorób, a także może utrudniać wykonywanie czynności życiowych, co może przełożyć się na negatywną ocenę własnego zdrowia. Z drugiej jednak strony wielu chorobom towarzyszy utrata masy ciała, co może z kolei wyjaśnić odwrotny związek między wskaźnikiem masy ciała a ryzykiem wystąpienia złej oceny własnego zdrowia. W naszym badaniu ani wśród mężczyzn ani wśród kobiet nie zanotowano wpływu palenia papierosów na ryzyko wystąpienia złej oceny stanu zdrowia. Natomiast w badaniu populacji szwedzkiej [4] i populacji duńskiej [7], fakt palenia zarówno aktualnie, jak i w przeszłości, istotnie wpływał na ryzyko złej samooceny stanu zdrowia. Kolejnym czynnikiem wpływającym na ryzyko złej oceny własnego stanu zdrowia okazała się ocena prawidłowości żywienia dokonana przez badanego. Ocena żywienia jako nieprawidłowe zwiększała ryzyko wystąpienia złej oceny stanu zdrowia u mężczyzn i u kobiet. Również w badaniach populacji szwedzkiej [4], duńskiej [7], a także polskiej [8] wykazano, że prawidłowa dieta związana była z lepszą oceną stanu zdrowia. Wynikać to może z faktu, że sposób żywienia jest jednym z elementów stylu życia, który wpływa na funkcjonowanie organizmu, a zbilansowana dieta jest ważnym czynnikiem warunkującym zdrowie człowieka. W przypadku spożycia alkoholu wyniki badań nie są jednoznaczne. W naszym badaniu wyższe spożycie alkoholu związane było z niższym ryzykiem wystąpienia złej oceny własnego zdrowia, natomiast w badaniu szwedzkim alkohol nie wpływał na to ryzyko [4], a w badaniu fińskim wpływ alkoholu wyrażał się literą J [23], co oznacza, że jedynie umiarkowane spożycie alkoholu było związane z niższym ryzykiem złej oceny stanu zdrowia przez badanych. Należy jednak zaznaczyć, że w populacji Warszawy spożycie alkoholu było niewielkie i w kolejnych badaniach wahało się od 8,4 g do 14,6 g czystego etanolu wśród mężczyzn i od 0,7 g do 1,3 g wśród kobiet, a osoby o dobrej ocenie własnego zdrowia spożywały istotniej więcej alkoholu. Zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet ze wzrostem wsparcia społecznego obserwowano spadek ryzyka złej oceny stanu zdrowia, natomiast jego wzrost ze wzrostem poziomu stresu. Również w badaniu z 1996 roku [13], obejmującym osoby pracujące z 4 krajów postkomunistycznych (Węgry, Czechy, Litwa i Polska), wykazano, że wyższy poziom wsparcia społecznego obniżał ryzyko złej oceny stanu zdrowia, a stres związany z pracą wpływał na podwyższenie ryzyka. Wnioski W okresie 17 lat obserwacji populacji prawobrzeżnej Warszawy zanotowano poprawę samooceny stanu własnego zdrowia, której towarzyszyły pozytywne zmiany w poziomach czynników ryzyka chorób układu krążenia, a także w sposobie odżywiania. Czynnikami wpływającymi na ryzyko wystąpienia złej oceny własnego zdrowia były: poziom wykształcenia, aktywność fizyczna, występowanie objawów choroby niedokrwiennej serca, występowanie cukrzycy, samoocena prawidłowości żywienia oraz spożycie alkoholu. Ponadto wśród mężczyzn nadciśnienie tętnicze. Piśmiennictwo 1. Fayers P.M., Sprangers M.A.G.: Understanding self-rated health. Lancet, 2002, 359, De Bruin A., Picavet H.S.J., Nossikov A.: Health interview surveys. Towards international harmonization of methods and instruments. WHO, 1996, Regional Publications European Ser. No COM(95), 449, Communication from the Commmision concerning a Community action programme on health monitoring in the contex of the framework for action in the field of public health. Commission of the European Communities, Brussels, Manderbacka K., Lundberg O., Martikainen P.: Do risk factors and health behaviours contribute to self-ratings of health? Soc. Sci. Med., 1999, 48, Mansson N., Merlo J.: The relation between self-rated health, socioeconomic status, body mass index and disability pension among middle-aged men. Eur. J. Epidemiol., 2001, 17, Carlson P.: Self-perceived health in East and West Europe: another European health divide. Soc. Sci. Med., 1998, 46, Osler M., Heitmann B.I., Hoidrup S. et al.: Food intake patterns, self rated health and mortality in Danish men and women. A prospective observational study. J. Epidemiol. Community Health, 2001, 55, Bakken R., Jeżewska-Zychowicz, Winter M.: Household nutrition and health in Poland. Soc. Sci. Med., 1999, 49, Bielecki W.: Samoocena stanu zdrowia a stres. Psychologiczne determinanty codziennego funkcjonowania. Zdr. Publ., 1998, 108, Kuciarska-Ciesielska M.: Stan zdrowia ludności Polski. Zdr. Publ., 1998, 108,
7 Samoocena stanu zdrowia mieszkańców Warszawy w latach trendy, czynniki determinujące Topór-Mądry R., Pająk A.: Czynniki psychospołeczne a samoocena stanu zdrowia u mieszkańców Krakowa w wieku lata. Prz. Lek., 2002, 59, Bobak M., Pikhart H., Rose R. et al.: Socioeconomic factors, material inequalities, and perceived control in self-rated health: cross-sectional data from seven post-communist countries. Soc. Sci. Med., 2000, 51, Pikhart H., Bobak M., Siegrist J. et al.: Psychosocial work characteristics and self rated health in four post-communist countries. J. Epidemiol. Community Health, 2001, 55, Główny Urząd Statystyczny. Badanie stanu zdrowia ludności Polski w 1996 r. GUS Warszawa Carlson P.: The European health divide: a matter of financial or social capital? Soc. Sci. Med., 2004, 59, Jasiński B.: Instytut Kardiologii, Warszawa. Informacja ustna na podstawie danych GUS. 17. Kulik T.B., Szymczuk W.: Wybrane czynniki zagrożenia zdrowia (Studium socjologiczne). Med. Rodz., 2001, 14, czytelnia on-line. 18. Smith A.M., Shelley J.M., Dennerstein L.: Self-rated health: biological continuum or social discontiniuty? Soc. Sci. Med., 1994, 39, Gilmore A.B.C., McKee M., Rose R.: Determinants of and inequalities in self-perceived health in Ukraine. Soc. Sci. Med., 2002, 55, Goldman N., Glei D.A., Chang M.C.: The role of clinical risk factors in understanding self-rated health. Ann. Epidemiol., 2004, 14, Jankowska E.A., Kwiatkowska-Szleszkowska K., Łopuszańska M.: Wykształcenie a zachowania zdrowotne Polaków. Pol. Med. Rodz., 2000, 2, 3, Waśkiewicz A., Sygnowska E.: Wpływ poziomu wykształcenia na zachowania zdrowotne i czynniki żywieniowe związane z powstawaniem otyłości badanie Pol-MONICA bis Warszawa. (praca złożona do druku w Zdrowiu Publicznym). 23. Poikolainen K., Vertiainen E., Korhonen H.J.: Alcohol intake and subjective health. Am. J. Epidemiol., 1996, 144,
8
9 Nowiny Lekarskie 2006, 75, 6,
PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA
PROGRAM PROFILAKTYKI I WCZESNEGO WYKRYWANIA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA - 2006 1. UZASADNIENIE POTRZEBY PROGRAMU Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w Polsce i na świecie. Umieralność z tego
Bardziej szczegółowoZróżnicowanie umieralności spowodowanej chorobami układu krążenia w Polsce w 2007 roku.
Zróżnicowanie umieralności spowodowanej chorobami układu krążenia w Polsce w 2007 roku. Objaśnienia. Materiałem badawczym były informacje zawarte w kartach zgonów, które przeniesione zostały na komputerowy
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoJerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski 2, Jan Pilch 2, Brunon Zemła 3, Włodzimierz Dziubdziela 4, Wirginia Likus 5, Grzegorz Bajor 5 STRESZCZENIE
Czynniki ryzyka związane ze stylem i jakością życia a częstość zachorowań na nowotwory złośliwe górnych dróg oddechowych w mikroregionie Mysłowice, Imielin i Chełm Śląski Jerzy Stockfisch 1, Jarosław Markowski
Bardziej szczegółowoOCENA STYLU ŻYCIA DLA POTRZEB DZIAŁAŃ Z ZAKRESU PROMOCJI ZDROWIA
Katedra i Zakład Promocji Zdrowia Wydział Nauk o Zdrowiu Collegium Medicum UMK OCENA STYLU ŻYCIA DLA POTRZEB DZIAŁAŃ Z ZAKRESU PROMOCJI ZDROWIA I. WYWIAD WIEK.. PŁEĆ WYKSZTAŁCENIE. MIEJSCE ZAMIESZKANIA
Bardziej szczegółowoDuŜo wiem, zdrowo jem
DuŜo wiem, zdrowo jem Projekt edukacyjny: Pogadanki do dzieci w przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjach oraz prezentacje do ich rodziców Cel projektu: Podniesienie świadomości na temat odżywiania
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoKompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego.
Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego. Konferencja otwierająca realizację projektu. Wieruszów, 28.04.2015 DLACZEGO PROFILAKTYKA?
Bardziej szczegółowoKinga Janik-Koncewicz
Kinga Janik-Koncewicz miażdżyca choroby układu krążenia cukrzyca typu 2 nadciśnienie choroby układu kostnego nowotwory Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że około 7-41% nowotworów jest spowodowanych
Bardziej szczegółowoOCENA STANU ZDROWIA I ODŻYWIENIA OSÓB W WIEKU POWYŻEJ 75 LAT W POPULACJI POLSKIEJ BADANIE WOBASZ-SENIOR
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 0, 3, str. 4 8 Anna Waśkiewicz, Elżbieta Sygnowska, Grażyna Broda OCENA STANU ZDROWIA I ODŻYWIENIA OSÓB W WIEKU POWYŻEJ 75 LAT W POPULACJI POLSKIEJ BADANIE WOBASZ-SENIOR Zakład
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowo1 NOWOCZESNE TECHNOLOGIE A DŁUGOWIECZNOŚĆ. WYDZIAŁ INŻ YNERII BIOMEDYCZNEJ d r h a b. i n ż. Robert Michnik, prof. P Ś PULVINAR QUAM CURABITUR
1 NOWOCZESNE TECHNOLOGIE A DŁUGOWIECZNOŚĆ WYDZIAŁ INŻ YNERII BIOMEDYCZNEJ d r h a b. i n ż. Robert Michnik, prof. P Ś Wydział Inżynierii Biomedycznej Wydziała Inżynierii Biomedycznej Biomechanika Biomechanika
Bardziej szczegółowoPALENIE A PROKREACJA I POLITYKA LUDNOŚCIOWA
XIV konferencja Tytoń albo Zdrowie im. prof. F. Venuleta Warszawa 8 9 grudnia 2011 roku VI sesja plenarna Społeczne wymiary działalności antytytoniowej w latach 1991-2011: polityka ludnościowa, edukacja.
Bardziej szczegółowoStarzenie się jako proces demograficzny
Starzenie się jako proces demograficzny P R O C E S S T A R Z E N I A S I Ę Definicja Kirkwooda Starzenie się jest postępującym i uogólnionym uszkodzeniem funkcji organizmu, które prowadzi do utraty adaptacyjnej
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 3 Agnieszka Zembroń-Łacny, Anna Kasperska
WYKŁAD 3 Agnieszka Zembroń-Łacny, Anna Kasperska Narodowego Programu Zdrowia na lata 2007-2015: zjednoczenie wysiłków społeczeństwa i administracji publicznej prowadzące do zmniejszenia nierówności i poprawy
Bardziej szczegółowoPromocja zdrowia i edukacja prozdrowotna
Promocja zdrowia i edukacja prozdrowotna Kształcenie w zakresie podstaw promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej Zdrowie, promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, zapobieganie chorobom. Historia promocji zdrowia.
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005 Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego z Pracownią Pielęgniarstwa Onkologicznego WPiNoZ Akademii Medycznej
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLIV, 2011, 3, str. 240-244 Elżbieta Sygnowska, Anna Waśkiewicz OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA OSÓB W WIEKU 60-74 LAT. BADANIE WOBASZ Zakład Epidemiologii, Prewencji Chorób Układu Krążenia
Bardziej szczegółowoPONS (łac. most) Kielce, 18 marca 2011
Kielce, 18 marca 2011 Badanie PONS PONS (łac. most) POlish-Norwegian i Study Projekt PONS jest współfinansowany przez Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych. Głównym wykonawcą projektu jest Centrum Onkologii
Bardziej szczegółowoWEŹ SERCE W SWOJE RĘCE
WEŹ SERCE W SWOJE RĘCE www.profilaktyka-przasnysz.pl Profilaktyka chorób układu krążenia szansą na poprawę sytuacji zdrowotnej mieszkańców powiatu przasnyskiego w ramach Programu PL13 Ograniczanie społecznych
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 317 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 317 SECTIO D 2005 Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie Academy of Physical Education, Krakow URSZULA MIĄZEK, MARIA
Bardziej szczegółowoWartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie?
Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego czy płeć ma znaczenie? dr n. med. Lucyna Woźnicka-Leśkiewicz Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Bardziej szczegółowoSPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ZDROWIA MŁODZIEŻY SZKOLNEJ (NA PODSTAWIE WYNIKÓW BADAŃ HBSC) Joanna Mazur Instytut Matki i Dziecka
SPOŁECZNE UWARUNKOWANIA ZDROWIA MŁODZIEŻY SZKOLNEJ (NA PODSTAWIE WYNIKÓW BADAŃ HBSC) Joanna Mazur Instytut Matki i Dziecka Informacje o badaniach HBSC 213/14 44 kraje członkowskie sieci HBSC (Health Behaviour
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoWpływ zaprzestania palenia papierosów na zahamowanie agregacji płytek u chorych leczonych klopidogrelem
Wpływ zaprzestania palenia papierosów na zahamowanie agregacji płytek u chorych leczonych klopidogrelem Lek. med. Bogumił Ramotowski Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski Promotor pracy Prof. dr
Bardziej szczegółowoStan zdrowia, problemy i potrzeby zdrowotne pracowników w kontekście struktury wieku i starzenia się
Stan zdrowia, problemy i potrzeby zdrowotne pracowników w kontekście struktury wieku i starzenia się Eliza Goszczyńska Krajowe Centrum Promocji Zdrowia w Miejscu Pracy Instytut Medycyny Pracy im. prof.
Bardziej szczegółowoMałgorzata Rajter-Bąk dr Jacek Gajek
SZKOLENIA PSYCHOLOGICZNO- ZDROWOTNE JAKO INWESTYCJA W KSZTAŁTOWANIE ŚWIADOMOŚCI PROZDROWOTNEJ KADRY MENEDŻERSKIEJ, CZYLI WPŁYW ZDROWIA KADRY ZARZĄDZAJĄCEJ NA WYNIK FINANSOWY ZARZĄDZANYCH PRZEDSIĘBIORSTW
Bardziej szczegółowomgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp
mgr Dorota Lasota Wpływ alkoholu etylowego na ciężkość obrażeń ofiar wypadków komunikacyjnych Streszczenie Wstęp Wypadki komunikacyjne są istotnym problemem cywilizacyjnym, społecznym i medycznym. Są jedną
Bardziej szczegółowoBADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI
14 BADANIA ZRÓŻNICOWANIA RYZYKA WYPADKÓW PRZY PRACY NA PRZYKŁADZIE ANALIZY STATYSTYKI WYPADKÓW DLA BRANŻY GÓRNICTWA I POLSKI 14.1 WSTĘP Ogólne wymagania prawne dotyczące przy pracy określają m.in. przepisy
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 520 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 520 SECTIO D 2005 Zakład Wychowania Zdrowotnego Wydział Nauk Przyrodniczych Uniwersytet Szczeciński Kierownik prof. zw.
Bardziej szczegółowoDlaczego promocja zdrowia i profilaktyka jest opłacalną inwestycją?
Dlaczego promocja zdrowia i profilaktyka jest opłacalną inwestycją? Prof. dr hab. med. Barbara Woynarowska Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego Komitet Zdrowia Publicznego PAN Plan prezentacji
Bardziej szczegółowoRak płuca wyzwania. Witold Zatoński Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie
Rak płuca wyzwania Witold Zatoński Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie Innowacje w leczeniu RAKA PŁUC ocena dostępności w Polsce Warszawa, 1 marca 14 Nowotwory główna przyczyna
Bardziej szczegółowoAneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 38/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoOCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLII, 2009, 3, str. 718 722 Ewa Stefańska, Lucyna Ostrowska, Danuta Czapska, Jan Karczewski OCENA SPOSOBU ŻYWIENIA KOBIET O ZRÓŻNICOWANYM STOPNIU ODŻYWIENIA Zakład Higieny i Epidemiologii
Bardziej szczegółowoUrząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 318 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 318 SECTIO D 2005 Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie Academy of Physical Education, Krakow URSZULA MIĄZEK, MIROSŁAW
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoANALIZA PRZYCZYN UMIERALNOŚCI MIESZKAŃCÓW POWIATU OLECKIEGO. 1. Długość życia i umieralność mieszkańców powiatu oleckiego
ANALIZA PRZYCZYN UMIERALNOŚCI MIESZKAŃCÓW POWIATU OLECKIEGO 1. Długość życia i umieralność mieszkańców powiatu oleckiego Analiza opracowana na podstawie publikacji GUS, Departamentu Badań Demograficznych
Bardziej szczegółowoOrganizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW
POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,
Bardziej szczegółowoRejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego. czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego współwyst występującego z innymi czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego Nr rejestru: HOE 498_9004
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka wystąpienia incydentów sercowo- -naczyniowych według SCORE w grupie osób aktywnych zawodowo
MŁODA KARDIOLOGIA PRACA ORYGINALNA Folia Cardiologica Excerpta 2010, tom 5, nr 5, 315 319 Copyright 2010 Via Medica ISSN 1896 2475 Ocena ryzyka wystąpienia incydentów sercowo- -naczyniowych według SCORE
Bardziej szczegółowoRozpowszechnienie dyslipidemiii leczenie zaburzeń lipidowych wśród lekarzy POZ
Rozpowszechnienie dyslipidemiii leczenie zaburzeń lipidowych wśród lekarzy POZ w Polsce. Badanie LIPIDOGRAM 5 LAT dr n. med. Jacek Jóźwiak KLRWP, Poznań 2013 Cel Celem strategicznym badań LIPIDOGRAM była
Bardziej szczegółowoCzy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć?
Czy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć? Beata Cywińska-Durczak SAPL.PCH.18.10.1754 NAFLD (non-alkoholic fatty liver disease)
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowo,,BĄDŹ CZUJNY, NIE ULEGAJ NAŁOGOM
,,BĄDŹ CZUJNY, NIE ULEGAJ NAŁOGOM UZALEŻNIENIE UZALEŻNIENIE TO NABYTA SILNA POTRZEBA WYKONYWANIA JAKIEJŚ CZYNNOŚCI LUB ZAŻYWANIA JAKIEJŚ SUBSTANCJI. WSPÓŁCZESNA PSYCHOLOGIA TRAKTUJE POJĘCIE UZALEŻNIENIA
Bardziej szczegółowoProfilaktyka otyłości w działaniach Ministra Zdrowia. Dagmara Korbasińska Wanda Szelachowska-Kluza Departament Matki i Dziecka
Profilaktyka otyłości w działaniach Ministra Zdrowia Dagmara Korbasińska Wanda Szelachowska-Kluza Departament Matki i Dziecka KIERUNKI DZIAŁAŃ tworzenie prawa realizacja programów polityki zdrowotnej współpraca
Bardziej szczegółowoOdżywianie osób starszych (konspekt)
Prof. dr hab. med. Tomasz Kostka Odżywianie osób starszych (konspekt) GŁÓWNE CZYNNIKI RYZYKA CHOROBY WIEŃCOWEJ (CHD) wg. Framingham Heart Study (Circulation, 1999, 100: 1481-1492) Palenie papierosów Nadciśnienie
Bardziej szczegółowoNierówności w zdrowiu
Nierówności w zdrowiu Kurs Zdrowie Publiczne cz I. 2015 1 Nierówności w zdrowiu Różnice w stanie zdrowia między grupami, które różnią się statusem społeczno-ekonomicznym 2 Health inequity niesprawiedliwość
Bardziej szczegółowoKamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE
Czynniki socjodemograficzne wpływające na poziom wiedzy dotyczącej dróg szerzenia się zakażenia w kontaktach niezwiązanych z procedurami medycznymi wśród pacjentów z WZW typu C Kamil Barański 1, Ewelina
Bardziej szczegółowoSamoocena stanu zdrowia jako predyktor umieralności przedwczesnej
866 Probl Hig Epidemiol 2014, 95(4): 866-870 Samoocena stanu zdrowia jako predyktor umieralności przedwczesnej Self-Rated Health as a premature mortality predictor Elżbieta Dziankowska-Zaborszczyk, Beata
Bardziej szczegółowoCzy mogą być niebezpieczne?
Diety wysokobiałkowe w odchudzaniu Czy mogą być niebezpieczne? Lucyna Kozłowska Katedra Dietetyki SGGW Diety wysokobiałkowe a ryzyko zgonu Badane osoby: Szwecja, 49 261 kobiet w wieku 30 49 lat (1992 i
Bardziej szczegółowoCz. II. Metodologia prowadzonych badań. Rozdz. 1. Cele badawcze. Rozdz. 2. Metody i narzędzia badawcze. Celem badawczym niniejszego projektu jest:
Cz. II. Metodologia prowadzonych badań Rozdz. 1. Cele badawcze Celem badawczym niniejszego projektu jest: 1. Analiza zachowań zdrowotnych, składających się na styl życia Wrocławian: aktywność fizyczna,
Bardziej szczegółowoMay 21-23, 2012 Białystok, Poland
6 th International Forum May 21-23, 2012 Białystok, Poland Study of socio psychological and biological risk factors, causing the introduction to the consumption of psychoactive substances and to encourage
Bardziej szczegółowoCzy stać nas na. złe. żywienie dzieci. Warszawa, 14 listopada 2012 roku
Warszawa, 14 listopada 2012 roku Czy stać nas na złe żywienie dzieci Stowarzyszenie Promocji Zdrowego Żywienia Dzieci Choroby cywilizacyjne to dziś jeden z najważniejszych problemów, jakie stoją przed
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowoPROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego
PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego ETAP I (wypełni pielęgniarka) Imię i nazwisko:... Adres:... PESEL Wzrost:...cm Wykształcenie:... Masa ciała:...kg Zawód wykonywany:... Obwód talii:...cm
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 300 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 300 SECTIO D 2003 Zakład Antropologii Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie Department of Anthropology Academy
Bardziej szczegółowoOcena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36
PRACE STUDENCKICH KÓŁ NAUKOWYCH PRACA ORYGINALNA Ocena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36 The assessment of hypertesive patients life quality according to
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 277 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 277 SECTIO D 2003 Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego z Pracownią Pielęgniarstwa Onkologicznego Wydziału Pielęgniarstwa
Bardziej szczegółowoEpidemiologia cukrzycy
Cukrzyca kiedyś Epidemiologia Epidemiologia - badanie występowania i rozmieszczenia stanów lub zdarzeń związanych ze zdrowiem w określonych populacjach oraz wpływu czynników wpływających na stan zdrowia
Bardziej szczegółowoDiabControl RAPORT KOŃCOWY
DiabControl OCENA WSPÓŁPRACY PACJENTA CHOREGO NA CUKRZYCĘ TYPU 2 Z LEKARZEM PROWADZĄCYM W ZAKRESIE COMPLIANCE, OBSERWACJA ZJAWISKA DYSFAGII (TRUDNOŚCI W POŁYKANIU) RAPORT KOŃCOWY Październik 214 Autor
Bardziej szczegółowoW Gminnym Ośrodku Zdrowia w Konopiskach prowadzone są aktualnie trzy programy profilaktyczne finansowane przez NFZ:
W Gminnym Ośrodku Zdrowia w Konopiskach prowadzone są aktualnie trzy programy profilaktyczne finansowane przez NFZ: "Profilaktyka raka szyjki macicy"- dla wszystkich Pań w wieku 25-59 lat, które nie miały
Bardziej szczegółowoNarodowy Test Zdrowia Polaków
Raport z realizacji projektu specjalnego MedOnet.pl: Narodowy Test Zdrowia Polaków Autorzy: Bartosz Symonides 1 Jerzy Tyszkiewicz 1 Edyta Figurny-Puchalska 2 Zbigniew Gaciong 1 1 Katedra i Klinika Chorób
Bardziej szczegółowoOCENA ZNAJOMOŚCI ZASAD PROFILAKTYKI MIAŻDŻYCY WŚRÓD MIESZKAŃCÓW LUBELSZCZYZNY
ROCZN. PZH 2009, 60, Nr 1, 79-83 OCENA ZNAJOMOŚCI ZASAD PROFILAKTYKI MIAŻDŻYCY WŚRÓD MIESZKAŃCÓW LUBELSZCZYZNY EVALUATION OF THE KNOWLEDGE OF ATHEROSCLEROSIS PREVENTION AMONG THE INHABITANTS OF THE LUBLIN
Bardziej szczegółowoJoanna Rodziewicz-Gruhn Charakterystyka wysokości i proporcji wagowo-wzrostowych kobiet między 20 a 75 rokiem życia
Joanna Rodziewicz-Gruhn Charakterystyka wysokości i proporcji wagowo-wzrostowych kobiet między 20 a 75 rokiem życia Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna 7, 89-93 2007
Bardziej szczegółowoZdrowie warszawiaków raport z dekady
Zdrowie warszawiaków raport z dekady Warszawa, 21 stycznia 2010 r. Najnowsza edycja raportu o stanie zdrowia mieszkańców dotyczy 10 lat (na podstawie uaktualnionych edycji dla lat 1999-2008). Jest to wystarczająco
Bardziej szczegółowoAnaliza danych ilościowych i jakościowych
Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego 8 kwietnia 2010 Plan prezentacji 1 Zbiory danych do analiz 2 3 4 5 6 Implementacja w R Badanie depresji Depression trial data Porównanie
Bardziej szczegółowoMaria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu Pomorski Uniwersytet Medyczny Szczecin ZESPÓŁ SŁABOŚCI I JEGO WPŁYW NA ROKOWANIE CHOREGO
Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu Pomorski Uniwersytet Medyczny Szczecin ZESPÓŁ SŁABOŚCI I JEGO WPŁYW NA ROKOWANIE CHOREGO Zespół słabości: definicja Charakteryzuje się spadkiem odporności na ostry
Bardziej szczegółowoOtyłość u dzieci w Polsce znaczenie problemu
Otyłość u dzieci w Polsce znaczenie problemu Czynniki ryzyka nadciśnienia, zespołu metabolicznego i powikłań narządowych dowody z EBM Otyłość grozi nagłą śmiercią. Hipokrates, w Dzieła zebrane, 460-377
Bardziej szczegółowoHealthy meetings. czyli jak promować zachowania prozdrowotne wśród uczestników turystyki biznesowej
Healthy meetings czyli jak promować zachowania prozdrowotne wśród uczestników turystyki biznesowej Anna Ostrowska-Tryzno, Wydział Turystyki i Rekreacji AWF w Warszawie ALE PO KOLEI Organizm człowieka to
Bardziej szczegółowoANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur
Bardziej szczegółowoSANPROBI Super Formula
SUPLEMENT DIETY SANPROBI Super Formula Unikalna formuła siedmiu żywych szczepów probiotycznych i dwóch prebiotyków Zdrowie i sylwetka a w super formie Zaburzenia metaboliczne stanowią istotny problem medyczny
Bardziej szczegółowoPrognozy demograficzne
Trzeci Lubelski Konkurs Statystyczno-Demograficzny z okazji Dnia Statystyki Polskiej Prognozy demograficzne Demografia Projekt dofinansowany ze środków Narodowego Banku Polskiego Urząd Statystyczny w Lublinie
Bardziej szczegółowoSTRES OKOŁOEMERYTALNY
dr n. hum. Filip Raciborski filip.raciborski@wum.edu.pl STRES OKOŁOEMERYTALNY WSTĘPNE WYNIKI PROJEKTU WPŁYW PRZEJŚCIA NA EMERYTURĘ NA ZDROWIE Teza I (pozytywny wpływ pracy): Późniejsze przejście na emeryturę
Bardziej szczegółowoURZĄD STATYSTYCZNY W BIAŁYMSTOKU
URZĄD STATYSTYCZNY W BIAŁYMSTOKU Opracowania sygnalne Białystok, marzec 2013 r. Kontakt: e-mail: SekretariatUSBST@stat.gov.pl tel. 85 749 77 00, fax 85 749 77 79 Internet: www.stat.gov.pl/urzedy/bialystok
Bardziej szczegółowoPoziom wybranych cech somatycznych, subiektywnej oceny zdrowia i sprawności fizycznej u studentów Instytutu Kultury Fizycznej
PRACE NAUKOWE Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Kultura Fizyczna 214, t. XIII, nr 2, s. 197 212 http://dx.doi.org/1.16926/kf.214.13.13 Joanna RODZIEWICZ-GRUHN * Joanna POŁACIK ** Poziom wybranych
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE MODELU LOGITOWEGO DO ANALIZY BEZROBOCIA WŚRÓD OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W POLSCE W 2010 ROKU
STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 31 Beata Bieszk-Stolorz Uniwersytet Szczeciński WYKORZYSTANIE MODELU LOGITOWEGO DO ANALIZY BEZROBOCIA WŚRÓD OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH W POLSCE W
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowo3. Wojewódzkie zróżnicowanie zatrudnienia w ochronie zdrowia w latach Opis danych statystycznych
3. Wojewódzkie zróżnicowanie zatrudnienia w ochronie zdrowia w latach 1995-2005 3.1. Opis danych statystycznych Badanie zmian w potencjale opieki zdrowotnej można przeprowadzić w oparciu o dane dotyczące
Bardziej szczegółowoBarbara Ślusarska, Monika Połetek Wczesne wykrywanie czynników ryzyka chorób układu krążenia : rola pielęgniarki
Barbara Ślusarska, Monika Połetek Wczesne wykrywanie czynników ryzyka chorób układu krążenia : rola pielęgniarki Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 28, 11-17 2007 Wczesne Wykrywanie Czynników Ryzyka
Bardziej szczegółowoZwiększenie finansowania i potrzeby w ochronie zdrowia perspektywa PTK. Piotr Hoffman Prezes PTK
Zwiększenie finansowania i potrzeby w ochronie zdrowia perspektywa PTK Piotr Hoffman Prezes PTK Death by cause in 53 European countries (WHO data) M Nichols et al, European Heart Journal 2013; 34: 3028-34
Bardziej szczegółowolek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr
Bardziej szczegółowoAKTYWNOŚĆ FIZYCZNA JAKO METODA ZAPOBIEGANIA CHOROBOM SERCA W OPINII I PRAKTYCE UCZESTNIKÓW SONDAŻU REPREZENTATYWNEGO W POLSKIM PROJEKCIE 400 MIAST
Ann. Acad. Med. Gedan., 2006, 36, 201 209 MARZENA ZARZECZNA-BARAN 1, EWA WOJDAK-HAASA 1, JOLANTA PĘGIEL-KAMRAT 1, TOMASZ ZDROJEWSKI 2, BOGDAN WYRZYKOWSKI 3 AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA JAKO METODA ZAPOBIEGANIA CHOROBOM
Bardziej szczegółowoAlicja Drohomirecka, Katarzyna Kotarska
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 384 PRACE INSTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR 20 2003 ALICJA DROHOMIRECKA KATARZYNA KOTARSKA SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA DZIECI PRZEDSZKOLNYCH ZE STARGARDU SZCZECIŃSKIEGO
Bardziej szczegółowoTendencje zmian umieralności w populacji Łodzi ze szczególnym uwzględnieniem grupy wiekowej lata
Irena Maniecka-Bryła Uniwersytet Medyczny w Łodzi Marek Bryła Łódzki Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia Irena Szymańska Uniwersytet Medyczny w Łodzi Tendencje zmian umieralności w populacji
Bardziej szczegółowoPROBLEM NADWAGI I OTYŁOŚCI W POLSCE WŚRÓD OSÓB DOROSŁYCH - DANE EPIDEMIOLOGICZNE -
PROBLEM NADWAGI I OTYŁOŚCI W POLSCE WŚRÓD OSÓB DOROSŁYCH - DANE EPIDEMIOLOGICZNE - Wg raportu GUS Stan zdrowia ludności w 2009 r. Otyłość jest chorobą przewlekłą spowodowaną nadmierną podażą energii zawartej
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoAktywność sportowa po zawale serca
Aktywność sportowa po zawale serca Czy i jaki wysiłek fizyczny jest zalecany? O prozdrowotnych aspektach wysiłku fizycznego wiadomo już od dawna. Wysiłek fizyczny o charakterze aerobowym (dynamiczne ćwiczenia
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 288 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 288 SECTIO D 2003 Zakład Zarządzania i Ekonomiki Ochrony Zdrowia Akademii Medycznej w Lublinie Department of Health
Bardziej szczegółowoAmy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24
Amy Ferris, Annie Price i Keith Harding Pressure ulcers in patients receiving palliative care: A systematic review Palliative Medicine 2019 Apr 24 Cel - przegląd ma na celu określenie częstości występowania
Bardziej szczegółowoJAKOŚĆ ŻYCIA A WSPARCIE SPOŁECZNE KOBIET Z HIPERGLIKEMIĄ W OKRESIE CIĄŻY
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ZAKŁAD PODSTAW POŁOŻNICTWA Marta Izabela Zarajczyk JAKOŚĆ ŻYCIA A WSPARCIE SPOŁECZNE KOBIET Z HIPERGLIKEMIĄ W OKRESIE CIĄŻY Rozprawa na stopień doktora
Bardziej szczegółowoNASTĘPNY KROK W WALCE Z RAKIEM PŁUCA
NASTĘPNY Z RAKIEM PŁUCA Czy wiedzą Państwo, że: Rak płuca, z szacunkową liczbą 353 000 zgonów każdego roku, to niekwestionowany lider pod względem liczby zgonów spowodowanych przez choroby nowotworowe
Bardziej szczegółowoPriorytet 2 : Ochrona Zdrowia. Analiza SWOT
49 Priorytet 2 : Ochrona Zdrowia Analiza SWOT MOCNE STRONY 1. Dobrze rozwinięte zaplecze instytucjonalne (zakłady opieki zdrowotnej, instytucje publiczne). 2. Współpraca pomiędzy podmiotami zajmującymi
Bardziej szczegółowoPraca a zdrowie i umiejętności poznawcze pokolenia 50+ Iga Magda współpraca: Aneta Kiełczewska
Praca a zdrowie i umiejętności poznawcze pokolenia 50+ Iga Magda współpraca: Aneta Kiełczewska Projekt: Wsparcie realizacji badań panelowych osób w wieku 50 lat i więcej w międzynarodowym projekcie Survey
Bardziej szczegółowoRegionalny program przeciwdziałania nadwadze, otyłości i cukrzycy w województwie śląskim na lata
Walka z cukrzycą zadanie nie tylko dla lekarzy. Zintegrowane działania Urzędu Marszałkowskiego i środowiska medycznego dla społeczności lokalnej. 25.10.2018 Uwarunkowania Programu Regionalny Program Operacyjny
Bardziej szczegółowoFetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowo