Praktyczne rozwiązania z zakresu Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem u przewoźników zbiorowych. Facebook w komunikacji miejskiej

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Praktyczne rozwiązania z zakresu Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem u przewoźników zbiorowych. Facebook w komunikacji miejskiej"

Transkrypt

1 ISNN MAJ LIPIEC 2011 nr 2(43)/2011 Komunikacja publiczna 2/2011 Praktyczne rozwiązania z zakresu Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem u przewoźników zbiorowych Facebook w komunikacji miejskiej Jak efektywnie organizować przetargi na usługi komunikacyjne

2 Sosnowi c maja 2011 Targi Transportu Publicznego Dynamiczne Targi transportu publicznego w największej polskiej Aglomeracji partner targów patronat honorowy patronat medialny tereny targowe: Expo Silesia Sp. z o.o Centrum Targowo-Wystawiennicze ul. Braci Mieroszewskich 124 Sosnowiec Tomasz Wącirz menedżer projektu tel , fax kom tomasz.wacirz@exposilesia.pl

3 Media społecznościowe szansa czy zagrożenie? ANNA o d redakcji KOTERAS Redakcja Siła mediów jest ogromna. W dzisiejszej rzeczywistości coraz większą popularność zdobywają tzw. nowe media, media społecznościowe. Dzięki nim każdy z użytkowników może publikować dowolne treści bez pośrednictwa dziennikarzy. Portale takie jak Facebook, Nasza klasa czy Twitter gromadzą miliony użytkowników, potencjalnych odbiorców tych wiadomości. Poprzez nie, można zdobywać zwolenników dla jakiejś idei, ale równie dobrze można prowadzić kampanie negatywne. Stają się miejscem do wyrażenia poparcia dla danej sprawy, ale mogą być też medium, poprzez które można wyrazić uczucia negatywne. Narzędzie to może pomóc w promocji, ale także może stać się okazją wyrażenia sprzeciwu do tego akcje takie generują zwykle duży oddźwięk. Czy da się te narzędzia wykorzystać w komunikacji miejskiej? Na jakie zagrożenia trzeba uważać? Zachęcam do zapoznania się z artykułem Marka Sieczkowskiego, który nie tylko opisuje teoretyczne podstawy funkcjonowania tych mediów, ale także przywołuje konkretne przypadki, dotyczące obecności transportu publicznego na tych portalach i to zarówno te o wydźwięku negatywnym, jak i pozytywne. W bieżącym numerze Komunikacji Publicznej zamieszczamy dodatkowo jeszcze jeden artykuł będący pokłosiem konferencji zorganizowanej przez Komunikacyjny Związek Komunalny GOP w dniach maja br. W tekście prof. Marka Sitarza i dr Katarzyny Chruzik omówione zostały praktyczne rozwiązania w zakresie Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem u przewoźników zbiorowych. Autorzy opisali również szereg praktycznych wskazówek, które mogą być zastosowane przy wdrażaniu tych systemów zarówno u przewoźników szynowych, jak i drogowych. Z kolei o rozwiązaniach z zakresu Inteligentnych Systemów Transportowych i możliwości ich zastosowania piszą prof. Jerzy Mikulski i Kacper Kędziora. W tekście znalazł się przegląd elementów systemów zarządzania ruchem ITS, które można dowolnie implementować omówione środki są przykładami dobrych rozwiązań komunikacyjnych, natomiast wdrożenie ich w połączeniu ze sobą może pomóc rozwiązać problemy komunikacyjne. Niektóre zapisy nowej Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym ciągle jeszcze budzą wątpliwości. Aktem tym określone zostały między innymi nowe obowiązki oraz podział kompetencji w zakresie sprzątania i utrzymania przystanków, ale także określone zostały stawki opłat za korzystanie z nich. Szerzej temat ten omówiony został w artykule radcy prawnego KZK GOP Jędrzeja Klatki. Kierowcy chcący zawodowo prowadzić samochody ciężarowe lub autobusy muszą zdecydować się na wydanie kilku tysięcy złotych na szkolenie. Po zdobyciu tych uprawnień należy brać udział w kursach okresowych, za które również muszą płacić. Na co zwrócić uwagę wybierając ośrodek szkolący? Czego kierowcy powinni się w czasie takiego szkolenia nauczyć? Jak odróżnić kompetentny ośrodek od takiego, który chce tylko szybko i łatwo zarobić, nie oferując nic w zamian szerokie omówienie tego zagadnienia znajduje się w tekście Krzysztofa Wójcika. Równie istotną kwestię porusza także Michał Wolański, który skupił się na prezentacji dobrych praktyk dotyczących współpracy pomiędzy zarządami transportu a wyłanianymi w przetargach przewoźnikami. Prezentowane rozwiązania mają zapewnić nie tylko niskie koszty świadczonych usług, ale także ich wysoką jakość, a dodatkowo są również korzystne dla przewoźników, ponieważ premiują konkurencję opartą nie tylko na niskich kosztach, ale również wysokiej jakości i innowacyjności. Zapraszam do zapoznania się ze wszystkimi tekstami. Życzę interesującej lektury! WYDAWCA Komunikacyjny Związek Komunalny GOP Katowice, ul. Barbary 21a tel fax kzkgop@kzkgop.com.pl ADRES REDAKCJI Katowice, ul. Barbary 21a tel , fax komunikacja@kzkgop.com.pl REDAKTOR NACZELNA Katarzyna Migdoł-Rogóż RADA PROGRAMOWA Grzegorz Dydkowski Barbara Kos Maria Michałowska Jerzy Mikulski Alodia Ostroch Robert Tomanek Roman Urbańczyk Andrzej Wilk Barbara Żmidzińska REDAKCJA Anna Koteras Tomasz Musioł WSPÓŁPRACA Aleksander Kierecki Alodia Ostroch Marek Sieczkowski Michał Wolański KOREKTA I OPRACOWANIE GRAFICZNE Studio Reklamy LAVENDE DRUK Drukarnia Archidiecezjalna w Katowicach NAKŁAD 1500 egzemplarzy Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do skrótów i redakcyjnego opracowania tekstów przyjętych do druku. Za treść reklam i ogłoszeń redakcja nie odpowiada. Wydawca pisma Komunikacja Publiczna dziękuje za współpracę autorom tekstów, wyrażając przekonanie, że przyczynią się one do wzbogacenia wiedzy naszych Czytelników. 3 nr 2/2011

4 s pis treści nr 2 / AKTUALNOŚCI Najnowsze wieści z polskiego i światowego rynku transportu zbiorowego. GORĄCY TEMAT Siła społeczności Informacja docierająca w kilka sekund do setek tysięcy zainteresowanych osób. W okamgnieniu poinformowane media, wiadomość publikowana w tym samym czasie co wydarzenie. Nie, to nie science fiction, to już rzeczywistość. Taką możliwość dają właśnie media społecznościowe. Czy warto inwestować w szkolenia? Krzysztof Wójcik Większość kierowców chcących zawodowo prowadzić samochody ciężarowe i autobusy staje przed trudną decyzją, związaną z wydaniem kilku tysięcy złotych na szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej. Nie mniej zakłopotani wydają się być kierujący, zobligowani do udziału w cyklicznych szkoleniach okresowych, na które muszą wyłożyć kilkaset złotych. Co więcej, zastanawiający może być sens takiego szkolenia, jeśli z przekazów telewizyjnych obrazujących przebieg takich spotkań, dowiadujemy się o nieprawidłowych sposobach ich prowadzenia i fałszowaniu godzin zajęć, w tym obecności uczestników. LIDERZY RYNKU Premiery polskich autobusów na targach SilesiaKOMUNIKACJA Katarzyna Łysowska Już po raz trzeci odbywają się Targi Transportu Publicznego SilesiaKOMUNIKACJA W tym roku na targach prezentowane będą dwie polskie premiery autobusów Scania, w związku z obchodami stulecia firmy. Zwiedzający będą mieli okazję zobaczyć pojazdy specjalnie wybrane do obsługi Polskiej Prezydencji w Unii Europejskiej. Dodatkowo po raz pierwszy targom towarzyszyć będzie Salon Wyposażenia Warsztatów. Rozmowa z Tomaszem Wącirzem, menadżerem targów. ANALIZY I OPINIE Praktyczne rozwiązania w zakresie Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem u przewoźników zbiorowych Marek Sitarz Katarzyna Chruzik Przegląd Inteligentnych Systemów Transportowych z możliwością ich wykorzystania w transporcie publicznym Górnośląskiego Związku Metropolitalnego Jerzy Mikulski Kacper Kędziora Liczba dostępnych rozwiązań z dziedziny inteligentnych systemów transportowych możliwych do zaimplementowania w obszarze miejskim jest bardzo duża, jednak zastanowić się należy, czy lepszym rozwiązaniem jest wdrożenie wszystkich propozycji czy wybór kilku z nich, za to wprost odpowiadających na obserwowane na danym terenie problemy. W takim organizmie jak Górnośląski Związek Metropolitalny rozwiązania z zakresu ITS są trudne do wprowadzenia ze względu na mnogość podmiotów decyzyjnych. Przedstawione w artykule przykłady z tego zakresu, stosowane niezależnie od siebie, tworzą dobre rozwiązania, natomiast w połączeniu ze sobą pomagają rozwiązywać problemy komunikacyjne. Przystanki nowe obowiązki i podział kompetencji Jędrzej Klatka Podróż zaczyna się od planu Łukasz Kosobucki Na podstawie opisanych w artykule rozwiązań można wyróżnić kilka rodzajów informacji, dotyczących planowania i odbywania podróży. Odpowiednia klasyfikacja pozwala analizować jakość usług komunikacji miejskiej, już nie tylko pod kątem ogólnej informacji pasażerskiej, ale poszczególnych jej składowych. Nie wystarczy umieścić rozkład jazdy na tabliczce przystankowej, ale trzeba również umożliwić pasażerowi planowanie podróży i udostępnić informację w czasie rzeczywistym o obsłudze. Jak efektywnie organizować przetargi na usługi komunikacyjne? Michał Wolański WYDARZENIA Rynek pasażerskich pojazdów szynowych w I kwartale 2011 roku Karol Wach Pierwszy kwartał 2011 roku był całkiem dobrym okresem na polskim rynku szynowych pojazdów pasażerskich. Łącznie przewoźnicy odebrali 40 nowych pojazdów, z czego aż 28 to wagony tramwajowe. Oznacza to poprawę o 27 jednostek w porównaniu z analogicznym okresem roku NASZE SPRAWY Nie daj się złodziejowi Katarzyna Setkiewicz Wielu pasażerom komunikacji miejskiej zdarzyło się kiedyś wrócić do domu bez portfela albo komórki. Ofiarą kradzieży może stać się każdy. Dlatego katowicka akcja Nie daj się złodziejowi pomaga chronić podróżnych przed kieszonkowcami. Przyjazna komunikacja nagradzamy innowacje Adam Blot W dniach maja 2011 roku, w centrum Targowo- Wystawienniczym Expo Silesia w Sosnowcu, odbywa się trzecia edycja Targów Transportu Publicznego. Targom towarzyszy konferencja, organizowana przez Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, który jest także pomysłodawcą Konkursu na produkt w komunikacji miejskiej przyjazny osobom z niepełnosprawnością. DOBRE STRONY Ulicami Wrocławia Katarzyna Setkiewicz Wrocław jest czwartym pod względem liczby ludności i piątym pod względem powierzchni miastem w Polsce. Sprawną komunikację miejską zapewnia tu MPK Wrocław. KĄTEM OKA O wyższości świąt Bożego Narodzenia nad Wielkanocą. Czyli czy inaczej znaczy lepiej i taniej? Anna Koteras Taryfa i rodzaje biletów to niewątpliwie tematy, które budzą żywe zainteresowanie pasażerów w końcu chodzi o to, żeby zapłata za przejazd była prosta, a bilet dostosowany do indywidualnych potrzeb. Każda propozycja zmian budzi więc emocje. OKŁADKA: Fot. Marek Piekara komunikacja publiczna

5 spis treści Praktyczne rozwiązania w zakresie Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem u przewoźników zbiorowych W artykule zaprezentowano praktyczne rozwiązania z zakresu wdrożenia Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem u przewoźników zbiorowych. Omówione zostały podstawowe elementy SMS oraz działania konieczne do jego wdrożenia, zaproponowano także wykaz praktycznych procedur, który można uwzględnić w Systemie Zarządzania Bezpieczeństwem. Opracowanie zawiera wiele praktycznych wskazówek, które mogą być zastosowane przy wdrażaniu Systemów Zarządzania Bezpieczeństwem zarówno u szynowych, jak i drogowych przewoźników zbiorowych. 22 Fot. Dominik Gajda Fot. Dominik Gajda 38 Przystanki nowe obowiązki i podział kompetencji Wraz z wejściem w życie Ustawy o publicznym transporcie zbiorowym na organizatorach oraz na gminach ciążą nowe obowiązki związane z przystankami. Najistotniejsza zmiana dotyczy sprzątania przystanków, jednak nowe obowiązki zostały nałożone także na organizatora. Wprowadzone tym aktem prawnym przepisy dość dokładnie określają również podział kompetencji. Wątpliwości budzi natomiast zapis dotyczący pobierania opłat za zatrzymywanie się pojazdów na przystankach. Jak efektywnie organizować przetargi na usługi komunikacyjne? Ostatnio bardzo dużo uwagi w periodykach dotyczących komunikacji miejskiej zwraca się na instytucję powierzenia bezpośredniego. Musimy jednak pamiętać, że w prawie zamówień publicznych podstawową metodą zlecenia usług w sektorze jest przetarg nieograniczony, zaś badania prowadzone w sektorze transportu wskazują, że w większości przypadków jest to również metoda najefektywniejsza. Oczywiście współpraca z podmiotami zewnętrznymi rodzi również określone trudności i wymaga podejmowania ważnych decyzji, owocujących nieraz nawet przez 10 lat obowiązywania umowy z przewoźnikiem. Decyzje te podejmowane są zwłaszcza na etapie konstrukcji specyfikacji przetargowej oraz projektu kontraktu. Tylko dobre rozwiązania sprawią, że przetarg pozwoli osiągnąć niską cenę oraz założony oby jak najwyższy poziom jakości. 46 Fot. Michał Wolański nr 2/2011

6 a ktualności 6 Zmiany w Zarządzie KZK GOP 19 kwietnia br. podczas drugiego posiedzenia Zgromadzenia Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego wybrano nowego zastępcę przewodniczącego Zarządu KZK GOP. Stanowisko to zostało powierzone Markowi Koplowi. W Biurze KZK GOP przejął on obowiązki zastępcy Dyrektora ds. Finansowo-Księgowych. Marek Kopel pełni funkcję członka Zarządu KZK GOP już od 16 lat. Jest absolwentem Politechniki Śląskiej w Gliwicach, Wydziału Organizacji Produkcji o specjalności organizacja i zarządzanie przemysłem oraz studiów podyplomowych w zakresie eksploatacji górniczej w warunkach szczególnych zagrożeń w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. W latach wchodził w skład Rady Nadzorczej Przedsiębiorstwa Komunikacji Tramwajowej w Katowicach. Od 2008 roku był zastępcą przewodniczącego Rady Nadzorczej Tramwaje Śląskie SA. Reprezentował interesy gminy Chorzów między innymi w spółkach: MZK i Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej Katowice. W zeszłym roku zakończyła się jego dziewiętnastoletnia kadencja prezydenta Chorzowa. Nowe gazowe Scanie dla Słupska Na słupskie ulice wyjechały nowe autobusy Scania OmniCity napędzane sprężonym gazem ziemnym. Są to pierwsze pojazdy Scanii zasilane tym paliwem w Polsce. Dostawa pięciu egzemplarzy o długości 12 metrów została zrealizowana w ramach przetargu rozstrzygniętego 1 września 2010 roku. Oferta szwedzkiej firmy była jedyną. Wszystkie pojazdy producent wycenił na 5 mln 306 tys. 859,70 zł brutto. Ich zakup został w 32 procentach dofinansowany z unijnego Programu Operacyjnego dla Województwa Pomorskiego na lata To jedne z pierwszych autobusów tego typu, jakie opuściły słupską fabrykę. W segmencie pojazdów zasilanych CNG, zamawiający (głównie ze Skandynawii) preferowali bowiem niskowejściowe OmniLink. To, co z zewnątrz różni gazowe Scanie od zakupionych w zeszłym roku siedmiu podobnych pojazdów zasilanych olejem napędowym, to charakterystyczne konstrukcje na dachu, mieszczące cztery butle z gazem o łącznej pojemności 1280 litrów. Według zapewnień Scanii, przy założeniu spalania (które deklaruje producent w ruchu miejskim) w okolicach 40 Nm 3 /100 km, autobus na jednym pełnym tankowaniu może przejechać do 400 kilometrów. Masa własna autobusu to kg, czyli o 450 kg więcej niż podobnego autobusu zasilanego ON. Scania deklaruje, że zbudowane z aluminium zbiorniki są o 414 kg lżejsze od tych konkurencyjnych. Co jest istotne dla bezpieczeństwa instalacji, wszystkie przewody i zawory zostały wykonane ze stali nierdzewnej, a w wypadku kolizji czujnik zderzeniowy automatycznie odłącza dopływ gazu do silnika. Zadbano także o komfort jazdy. W autobusach zamontowano dość mocny, pięciocylindrowy, 9,3-litrowy silnik Scania OC9 G05 o mocy 305 KM działający w technologii spalania Scania Otto. Kierowca ma do swojej dyspozycji bardzo wygodne, klimatyzowane miejsce pracy. W autobusach zamontowano regulowany pulpit VDO. Niemal nie różni się on od tego zainstalowanego w dieslowskich OmniCity. Również dla pasażerów autobus jest przyjazny. Nad ich bezpieczeństwem czuwa monitoring, a o następnych przystankach informuje głosowo i wizualnie system firmy R&G. Ciekawostką jest duży, tylny wyświetlacz, który oprócz numeru linii pokazuje także kierunek jazdy. Podobnie jak w pojazdach dostarczonych w 2010 roku, ostatnia para drzwi składa się ze skrzydeł o różnej szerokości. Wszystkie otwierają się do wnętrza pojazdu. Ze względów konstrukcyjnych na pierwszym i drugim nadkolu od strony drzwi, tyłem do kierunku jazdy umieszczono tak zwane półtoraki. Również nietypowo wygląda miejsce za lewym przednim nadkolem, gdzie zamiast dwóch siedzisk umieszczono jedno usytuowane tyłem do szyby. W przestrzeni dla wózków zainstalowano kilka rozkładanych siedzeń. Przy drzwiach zamontowano tak zwane ciepłe guziki, dzięki którym pasażerowie sami mogą otwierać drzwi. Pierwsze Conecto LF w Zielonej Górze 2 kwietnia odbyło się uroczyste przekazanie do eksploatacji trzynastu nowych autobusów dla Miejskiego Zakładu Komunikacji w Zielonej Górze. Zakup niskopodłogowych pojazdów Mercedes-Benz Conecto LF był możliwy dzięki dofinansowaniu z Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. W skład zamówienia wchodzi dziesięć jednostek solowych (jednoczłonowych) oraz trzy jednostki przegubowe (dwuczłonowe). Pojazdy zostały wyprodukowane w tureckich zakładach Mercedesa, a do Polski trafiły w ostatnim tygodniu marca. Ich ostateczne przygotowanie do odbioru przez klienta odbyło się w Centrum Serwisowym EvoBus w Wolicy. Zamówione autobusy wyposażone są w elektroniczne tablice informacyjne (zewnętrzne i wewnętrzne) oraz kasowniki firmy R&G Mielec. Ponadto w przestrzeni pasażerskiej znalazł się biletomat, co jest już standardem w autobusach miejskich zielonogórskiego MZK. Dla poprawy bezpieczeństwa zarówno pasażerów, jak i obsługi, zamontowano system monitoringu wewnętrznego oraz kamerę cofania, co znacznie ułatwia manewrowanie tak dużym pojazdem komunikacja publiczna

7 a ktualności i zapobiega kolizjom. Wszystkie pojazdy wyposażono również w klimatyzację. Jednostkę napędową stanowi w nich silnik Mercedes-Benz, spełniający wysokie normy czystości spalin EEV. Wnętrze wyposażono w wygodne siedzenia pasażerskie z miękką wkładką z zielonego materiału. W kabinie kierowcy znajduje się komfortowy fotel, wyposażony w regulację oparcia i wysokości siedziska, regulowany pulpit wraz z kołem kierownicy, monitor LCD służący do podglądu kamer oraz zestaw audio wraz z nagłośnieniem. Niskopodłogowe Mercedesy pomalowane zostały w firmowe barwy obowiązujące w MZK Zielona Góra. Pamiętaj o Mamach Osoby podróżujące z małymi dziećmi, czasem potrzebującymi jeszcze wózka, często spotykają się z obojętnością oraz brakiem życzliwości. Mają problem z tym, żeby dostać się na peron czy wsiąść do pociągu. Dlatego spółka Koleje Mazowieckie KM postanowiła zorganizować kampanię społeczną Pamiętaj o Mamach. Jej celem jest uwrażliwienie pasażerów oraz pracowników firmy na potrzeby matek korzystających z pociągów wraz z dziećmi. Spółka dba o zapewnienie odpowiednich warunków podróży przyszłym mamom. Uczestniczyła już między innymi w kampanii Więcej życzliwości dla kobiet w ciąży oraz Odmienny stan odmienne traktowanie. Pierwsza z akcji była prowadzona latem ubiegłego roku. W pociągach pojawiły się wtedy plakaty zwracające uwagę na fakt, że kobiety ciężarne wymagają szczególnej troski. W drugą kampanię spółka włączyła się w 2009 roku. Miała ona na celu edukację w zakresie potrzeb i zdrowia pań oraz ich nienarodzonych jeszcze dzieci. W ramach akcji wybrane miejsca we wszystkich pociągach spółki zostały oznaczone piktogramem przedstawiającym sylwetkę kobiety w ciąży. Tym samym z oznaczonych miejsc w pierwszej kolejności mogą korzystać panie w ciąży. Częścią kampanii był także plebiscyt na Miejsce przyjazne przyszłej mamie. Wskazuje on miejsca szanujące przywileje kobiet ciężarnych. W ubiegłorocznej edycji rankingu wytypowanych zostało 51 miejsc z całego kraju. Koleje Mazowieckie KM zostały nagrodzone w kategorii transport. Spółka nie tylko promuje dobre wzory postępowania, ale podejmuje także konkretne kroki, by likwidować bariery utrudniające podróżowanie z małymi dziećmi. Modernizowane składy wyposażane w przewijaki dla niemowląt, a także windy i podnośniki ułatwiające wsiadanie i wysiadanie to tylko nieliczne udogodnienia. Nowe pociągi (na przykład wagony piętrowe, pociągi FLIRT czy ELF) są niskopodłogowe. Cechą charakterystyczną dostępnych pojazdów są przestronne wnętrza i szerokie przejścia, a także oznakowane miejsca, gdzie można swobodnie postawić wózek dziecięcy i usiąść przy nim na specjalnym, odchylanym siedzeniu. E-karty w obwodzie kaliningradzkim Do końca 2014 roku wszyscy obywatele obwodu kaliningradzkiego otrzymają bezpłatnie uniwersalne elektroniczne karty, dzięki którym będą mogli opłacić usługi komunalne, kupić bilet lotniczy, zapisać się do lekarza oraz skorzystać z ponad półtora tysiąca innych komercyjnych, państwowych, regionalnych i samorządowych usług. Informacja ta została ogłoszona 29 marca br. na posiedzeniu władz obwodu przez Sergieja Cedilina, przewodniczącego obwodowej agencji do spraw rozwoju łączności i komunikacji masowej obwodu kaliningradzkiego, który przedstawił koncepcję docelowego programu Rozwój społeczeństwa informacyjnego w obwodzie kaliningradzkim. Oficjalnie wydawanie kart rozpocznie się 1 stycznia 2012 roku. Aktualnie trwają prace nad tworzeniem infrastruktury, potrzebnej do organizacji ich produkcji i dystrybucji. Ten nowoczesny instrument płatniczy stanie się niezastąpiony w życiu codziennym. Według ocen ekspertów wydanie plastikowych kart będzie kosztowało budżet 311 milionów rubli. Nowy Mercedes-Benz Citaro Po sprzedaniu rekordowej liczby ponad 30 tysięcy egzemplarzy niskopodłogowych autobusów miejskich Mercedes-Benz, koncern Daimler Buses przedstawił jego następcę z wieloma innowacyjnymi rozwiązaniami. Konstruktorzy pojazdu położyli nacisk na bardziej atrakcyjny design, w tym: - zmodernizowaną stylistykę przedniej ściany z nowymi reflektorami przednimi, - jaśniejsze kolory, co sprawia, że wnętrze pojazdu wydaje się jeszcze przyjemniejsze i bardziej przestronne, - lżejszą stylistykę ścian bocznych poprzez inne wykończenie dolnej krawędzi okien i rozbijające monotonię podkreślenia nadkoli, Fot. Aleksandra Zarembska 7 nr 2/2011

8 a ktualności Fot lekko podniesiony kokpit kierowcy, spełniający wymagania Stowarzyszenia Niemieckich Przewoźników Miejskich (VDV), z bardziej czytelną i ergonomiczną deską rozdzielczą. Koncepcja zwiększonego bezpieczeństwa w nowych Citaro to przede wszystkim wdrożenie nowych standardów. Jednym z nich jest system ESP (Elektroniczny Program Stabilizacji) powszechnie znany już z samochodów osobowych, ciężarówek i autobusów turystycznych. Teraz po raz pierwszy znalazł zastosowanie także w autobusach miejskich. Koncern będzie stosował ten zabezpieczający przed wpadnięciem w poślizg układ zarówno w wersji niskopodłogowej, jak i niskowejściowej (Low Entry). Nowością jest również specjalna wersja klatki pochłaniającej energię podczas czołowego zderzenia, która chroni także kierowcę. To miejska odmiana systemu Front Collision Guard (FCG), stosowanego do tej pory między innymi w luksusowych autokarach. Kolejny plus w zakresie bezpieczeństwa to jeszcze bardziej sztywna konstrukcja nadwozia. Aktualnie nowe Citaro wyposażane jest w ekonomiczne i przyjazne dla środowiska silniki Mercedes-Benz BlueTec, spełniające normę Euro-5 i EEV. Rozpoczęcie produkcji seryjnej nowego autobusu planowane jest na koniec bieżącego roku. Starsza wersja Citaro cieszy się dużą popularnością. Świadczą o tym kolejne nagrody. Jedną z nich jest tytuł Bester Bus, który już po raz czwarty przyznało tej konstrukcji ponad tysiąc czytelników magazynu Busfahrer. Pod uwagę wzięto między innymi następujące kryteria: wygląd, design, atrakcyjność, innowacyjność, bezpieczeństwo, jakość, miejsce pracy kierowcy, właściwości jazdy i udogodnienia dla pasażerów. Łącznie można było głosować na 21 europejskich producentów, z tego 12 pojazdów w kategorii turystycznej i 9 pojazdów w kategorii miejskiej. Powodzenie tej wersji Citaro wróży sukces także jej nowszemu modelowi. Mobilis jedzie do Amsterdamu Firma EBS/Mobilis, będąca połączeniem dwóch spółek należących do izraelskiego koncernu Egged: holenderskiej EBS Public Transportation B.V. i polskiej Mobilis Polska, rozpoczęła obsługę linii autobusowych w amsterdamskiej metropolii. Kontrakt zawarto na 8 lat z możliwością przedłużenia na dwa kolejne. Jego wartość to 500 milionów euro (około 2 miliardów zł) dla całego okresu świadczenia usług. To pierwsze takie zamówienie wygrane przez EBS na rynku holenderskim. Najciekawszym elementem koncesji na obsługę obszaru Waterland jest zakup 250 autobusów, przeznaczonych dla całej podmiejskiej sieci komunikacyjnej (połączenie gmin Beemster Waterland, Volendam, Edam, Lake Country, Purmerend, Waterland i Wormerland Zeevang z kolejowym Dworcem Centralnym oraz z Centrum Businessowym w Amsterdamie). Nowe pojazdy są wyposażone w silniki EEV i Euro-5, a przewoźnik zobowiązał się do ciągłego zmniejszenia emisji CO 2. Kolejny plus to bezpłatny dostęp do Internetu (WiFi) w każdym autobusie. O koncesję rywalizowały cztery firmy, w tym także dotychczasowy operator Arriva. Jednak to EBS/Mobilis zaproponował najlepszą ofertę i otrzymał najwyższą ilość punktów. W przetargu zastosowano między innymi następujące kryteria: - doświadczenie w transporcie publicznym, - spodziewany wzrost liczby pasażerów i przychodów, - jakość i niezawodność usług, - marketing i promocję zrównoważonego rozwoju transportu. Ponadto konsorcjum EBS/Mobilis zaoferowało większą liczbę środków transportu publicznego od innych przewoźników. Mobilis Polska odnosi sukcesy także na gruncie rodzimym. Obsługuje na zlecenie samorządów linie autobusowe w Warszawie, Bydgoszczy, Krakowie i Toruniu. W czerwcu 2010 roku spółka podpisała umowę prywatyzacyjną w sprawie sześciu mazowieckich PKS-ów i stała się właścicielem PKS-ów w Ciechanowie, Mińsku Mazowieckim, Mławie, Płocku, Przasnyszu i Ostrołęce. Dodatkowo posiada PKS Mrągowo. komunikacja publiczna

9 a ktualności GreenRoad w Wielkiej Brytanii Blisko kierowców autobusów Stagecoach Group w Anglii, Szkocji i Walii rozpoczęło używanie systemu GreenRoad, który ma umożliwić ograniczenie poboru paliwa i emisji CO 2, a także poprawić komfort podróżowania i ograniczyć ryzyko wypadków. Władze firmy stawiają sobie za cel 4-procentową redukcję zużycia paliwa wśród autobusów jeżdżących poza Londynem. Działanie to jest częścią pięcioletniego programu zrównoważonego rozwoju firmy, który poprzedził pilotażowy, dwunastomiesięczny program wdrożony w Cumbrii. Zastosowanie tego systemu w okresie od lutego 2010 roku do lutego 2011 roku w zajezdni w Barrow (Cumbria), gdzie eksploatowanych jest 60 pojazdów, prowadzonych przez 90 kierowców, umożliwiło ograniczenie zużycia paliwa, a także zwiększyło średnie przebiegi bezwypadkowe autobusów z do kilometrów. Podstawowym elementem Green Road jest inicjatywa EcoDriver, która umożliwia pracownikom zdobywanie tak zwanych zielonych punktów (green points), które następnie przekładają się na premie finansowe, wypłacane z puli 900 tysięcy funtów. Z kolei system GreenRoad 360 zawiera między innymi dodatkowy panel na desce rozdzielczej, który w sposób przypominający sygnalizację uliczną informuje kierowcę na bieżąco o jego stylu jazdy, w tym prędkości, hamowaniu, przyspieszaniu, trzymaniu się pasa ruchu i skręcaniu. Według badań błędne decyzje kierowcy są przyczyną 90 procent wszystkich wypadków komunikacyjnych. Zwiększają one także zużycie paliwa o 33 procent. Obecnie wszyscy kierowcy Stagecoach przechodzą szkolenia z zakresu bezpieczeństwa oraz ekonomicznej jazdy w ramach Certyfikatu Kompetencji Zawodowej. System GreenRoad daje możliwość przekazywania informacji online, analizy zebranych danych oraz proponowania kursów dla kierowców, dzięki czemu we współpracy z menadżerami mogą oni rozwijać swoje umiejętności i podejmować lepsze decyzje podczas kierowania pojazdem. Stagecoach jest również jednym z pierwszych przewoźników w Wielkiej Brytanii, który wykorzystuje system eliminacji jazdy na biegu jałowym. System, koncentrując się na konkretnych pojazdach lub kursach, potrafi odróżnić sytuacje, w których praca silnika jest zbędna od takich, w których jest ona nieunikniona (na przykład podczas postoju na światłach czy na skrzyżowaniach). Innym nowatorskim działaniem firmy jest zastosowanie w zajezdniach systemów inteligentnego oświetlenia. Obecnie wdrażany jest pilotażowy program w: Ayr, Glasgow, Nuneaton, Leamington Spa, Gloucester i Chichester. Światła, dostarczone przez Contrac Lighting, wyposażone są w czujniki ruchu, które automatycznie wyłączają się, kiedy nikogo nie ma w pomieszczeniu, a po włączeniu odpowiednio dostosowują intensywność do oświetlenia pochodzącego z zewnątrz. Dotychczasowe próby wykazały, że rozwiązanie to pozwala zaoszczędzić nawet 40 procent zużycia energii w sześciu zajezdniach firmy. Oznacza to oszczędności rzędu kwh oraz 230 ton mniej CO 2 wytworzonego w ciągu roku. Strategia zrównoważonego rozwoju Stagecoach Group zakłada, że do kwietnia 2014 roku uda się ograniczyć o 8 procent CO 2 pochodzące z budynków oraz o 3 procent wydzielane przez tabor autobusowy. Firma, która otrzymała już prestiżowy Carbon Trust Standard, inwestuje kolejne 11 milionów funtów w realizację pomysłów mających na celu poprawę efektywności jej działalności. Stagecoach jest liderem we wprowadzaniu do taboru autobusów o napędzie hybrydowym, które emitują o 30 procent CO 2 mniej niż pojazdy o konwencjonalnym napędzie. Obecnie około 120 autobusów hybrydowych o wartości blisko 33 milionów funtów już jest eksploatowanych lub zostało zamówionych przez Stagecoach. Firma współpracuje także z innymi przewoźnikami komunikacyjnymi w kraju, prowadząc akcje na rzecz częstszego korzystania z ekologicznych autobusów i autokarów. Kampania nazwana Bardziej Zielone Podróżowanie ( Greener Journeys ) ma na celu zredukowanie liczby podróży odbywanych samochodami osobowymi o 1 miliard rocznie w ciągu najbliższych trzech lat. 9 Fot. pl.wikipedia.org nr 2/2011

10 orący tem orący temat g g 8 10 W lipcu br. Najwyższa Izba Kontroli opublikowała raport na temat działań podejmowanych na rzecz usprawnienia systemu transportowego w największych miastach w Polsce. Kontrolą, przeprowadzoną od czerwca do listopada 2009 roku, Informacja docierająca w kilka objęto sekund miasta do setek powyżej tysięcy 350 zainteresowanych mieszkańców osób. W okamgnieniu Bydgoszcz, tysięcy poinformowane Gdańsk, Kraków, media, Lublin, wiadomość Poznań, publikowana Szczecin, Warszawę w tym samym i Wrocław. czasie, co wydarzenie. Nie, to nie science fiction, to już rzeczywistość. Taką możliwość dają właśnie media spo- Najwyższa Izba Kontroli o transporcie łecznościowe. Siła miejskim MAREK SIECZKOWSKI Ekspert Rzecznik ds. public prasowy relations społeczności w spółki transporcie PKP Energetyka publicznym Celem kontroli była ocena przedsięwzięć podejmowanych, aby usprawnić systemy transportowe, takich na tysiąc mieszkańców, w 2000 roku wyniósł: w Bydtoryzacji, a więc liczba samochodów zarejestrowanych jak: organizacja i podział zadań na rzecz właściwego funkcjonowania systemu transportu miejskie- a we Wrocławiu 550. Zaledwie dziewięć lat później goszczy 422, w Gdańsku 430, w Lublinie 355, go, opracowywanie i realizacja strategii oraz programów w tym zakresie, współdziałanie jednostek o 148 procent), Gdańsku 626 (wzrost o 145 procent), liczby te wynosiły już: w Bydgoszczy 626 (wzrost organizacyjnych Dotychczas o wydarzeniu, miast i podmiotów w którym zewnętrznych nie uczestniczyliśmy ramach sami funkcjonowania dowiadywaliśmy systemu się z pewnym transportowe- opóźwiu Media 642 społecznościowe (wzrost o 116 procent). (z języka Z angielskiego powyższego zesta- social Lublinie W globalnej 564 (wzrost siecio 159 procent), a we Wrocła- w go. nieniem. Sprawdzano Oglądaliśmy również telewizję, wybrane czytaliśmy projekty inwestycyjne, słuchaliśmy których radia, realizacja rozmawialiśmy została zaplanowana ze znajomymi. bądź ruchem go, na równych samochodowym zasadach, w przede miastach, wszystkim co wymaga w Inter- na- prasę, wienia media) widać, są to kanały że mamy komunikacji do czynienia dostępne z nasilającym dla każde- się podjęta To już jednak w celu przeszłość. poprawy funkcjonowania Dziś informacja miejskich w trybie tychmiastowego necie i urządzeniach działania mobilnych w celu ochrony (na przykład środowiska telefonach zdrowia komórkowych). mieszkańców. Umożliwiają Co ciekawe, badania natychmiastową wskazują systemów natychmiastowym transportowych. dociera do szerokiego grona odbiorców. Co więcej, dziś każdy może być dziennika- na wymianę stosunkowo informacji niewielki pomiędzy wzrost użytkownikami, liczby osób korzysta- przy i Czerwone rzem i kreować kartki opinię publiczną bez udziału mediów. jących czym każdy z komunikacji z nich może publicznej. być nadawcą W okresie wiadomości. objętym Raport Taką możliwość nie napawa dają optymizmem. właśnie media Czerwone społecznościowe narzędzie Lublin i Szczecin, komunikacji, a pozostałe które z miasta każdą oceniono sekundą nad lekomunikację, 50-procentowy interakcje wzrost liczby społeczne osób z korzystających obrazem, tek- kartki kontrolą Media społecznościowe tylko w Krakowie łączą nastąpił w sobie znaczący, technologię, bo po- te- dostały pozytywnie, zdobywa coraz aczkolwiek szersze nie grono obyło użytkowników. się bez uwypuklenia Chcemy czy jesteśmy NIK w zwrócił sieci. Sieci uwagę wzajemnych na wciąż rosną- po- Bydgoszczy, informacji zależy Poznaniu od punktu i Warszawie widzenia liczba użytkowni- ta również z stem usług i dźwiękiem. transportu Sposób zbiorowego. interakcji W trzech i prezentowania miastach: nieprawidłowości. cą wiązań, liczbę natychmiastowego samochodów w miastach. przesyłu I tak informacji wskaźnik poza mo- wzrosła, ków oraz ale treści, o nie którymi więcej wymieniają niż 15 procent. się społeczności. W pozostajakąkolwiek kontrolą. Jakie będzie jutro? To pytanie Przykładem mediów społecznościowych jest Kto otwarte, jednak biorąc pod uwagę rozwój nowoczesnych technologii (w szczególności telefonii komór- Grona? A to tylko przykłady. Przyjrzyjmy się dokład- z nas nie zna Naszej Klasy, Facebooka, komunikacja YouToube a publiczna czy kowej i Internetu) trzeba być przygotowanym na niej najważniejszym z tych narzędzi. zmiany, duże zmiany. Facebook najdynamiczniej rozwijające się w ostatnim Czym są media społecznościowe? W jaki sposób je czasie medium społecznościowe, o globalnym zasięgu. sklasyfikować? Czy da się je oswoić? Czy można Dziś korzysta z niego kilkaset milionów osób jednocześnie. Kto by pomyślał, że pomysł studenta Marka Zuc- je wykorzystywać? Czy to szansa, czy zagrożenie? Czy przedsiębiorstwa zajmujące się transportem publicznym mogą korzystać z takiego narzędzia? Czy są booka datują się na 2004 rok, kiedy to grupa studentów kerberga zdobędzie taką popularność? Początki Face- już wypracowane dobre praktyki, na których można się wzorować? W niniejszym tekście przyjrzyj- szkół średnich i wyższych. Dzięki nowemu narzędziu Uniwersytetu Harvarda stworzyła portal dla uczniów my się zagadnieniom związanymi z mediami społecznościowymitynuować szkolne znajomości oraz dzielić się zarejestrowani użytkownicy mogą odszukiwać i kon- wiado- komunikacja publiczna

11 gorący temat Media społecznościowe umożliwiają natychmiastową wymianę informacji pomiędzy uczestnikami, przy czym każdy z nich może być nadawcą wiadomości mościami i zdjęciami. Mogą oni tworzyć sieci i grupy. Co najważniejsze, wszystkie operacje są darmowe, nawet dla firm komercyjnych, które mają swoje profile właśnie w tym serwisie. Facebook ma także wiele typowych funkcji obecnych w innych serwisach społecznościowych: albumy ze zdjęciami, blog, notes, książkę adresową, listę znajomych, grupy użytkowników, opcję blokowania użytkowników, pocztę wewnętrzną. Na Facebooku możemy zamieszczać przemyślenia, zdjęcia, filmy i dzielić się tymi materiałami z osobami, którym zezwoliliśmy na dostęp do nich. Dzięki Facebookowi jesteśmy w stałym kontakcie z ludźmi, którzy mogą być wiele kilometrów od nas. W maju 2008 roku została udostępniona polska wersja portalu. W mediach społecznoścowych dużą popularnością cieszą się mikroblogi, takie jak Twitter. Ten darmowy serwis udostępnia właśnie możliwość wysyłania i odczytywania tak zwanych tweedów, czyli krótkich, nieprzekraczających stu czterdziestu znaków, wiadomości tekstowych wyświetlanych na stronie użytkownika oraz dostarczanych pozostałym użytkownikom, którzy obserwują dany profil. Twitter powstał w 2006 roku w USA. Dziś szeroko wykorzystywany jest przez polityków, firmy i prywatne osoby. Polskim produktem, który z powodzeniem utrzymuje się na rynku jest serwis społecznościowy Grono.net. Przez pierwsze lata funkcjonowania Grono.net było społecznością zamkniętą, co oznaczało, że zarejestrować się w serwisie można było dopiero po otrzymaniu zaproszenia od osoby, która była już jego użytkownikiem. Po pewnym czasie zasady zostały zmienione, dziś każdy może zostać użytkownikiem serwisu, samodzielnie w nim się rejestrując, a więc zaproszenia nie są wymagane. Struktura portalu opiera się na małych gronach zorientowanych na budowanie i utrzymywanie relacji (grona znajomych) oraz na wymianę opinii (grona tematyczne). Gronowicze mogą umieszczać na stronie zdjęcia, które grupują w galerie tematyczne. Fotografie można również wysyłać bezpośrednio na telefon. W mediach społecznościowych można zamieszczać filmy nagrane na przykład telefonem komórkowym. Dzięki temu użytkownicy poszczególnych serwisów mogą obserwować te wydarzenia nie wychodząc z domu. Co więcej, każdy może przygotować relację i rozesłać ją w sieci (bez udziału dziennikarzy). Najpopularniejszym dziś takim serwisem jest utworzony w lutym 2005 roku YouTube. To właśnie na tej platformie użytkownicy zamieszczają i oglądają krótkie nagrania przygotowane przez prywatne osoby. YouTube do swojej promocji wykorzystują także przedsiębiorstwa prywatne i instytucje, takie jak: BBC, Universal Music Group, Grupa TVN i inne. Niezarejestrowani użytkownicy mogą oglądać filmy, podczas gdy po rejestracji zyskuje się możliwość umieszczenia nieogra- 11 nr 2/2011

12 gorący temat niczonej liczby własnych produkcji. Według Google, dziennie na YouTube umieszczanych jest ponad 85 tysięcy klipów. W 2006 roku tygodnik Time wymienił serwis YouTube jako wzorową społeczność internetową (wspólnie z Wikipedią oraz MySpace), nadając mu tytuł Człowieka Roku. Powyższe przykłady mediów społecznościowych to najpopularniejsze dziś serwisy. Dzięki rozgłosowi, dynamicznemu rozwojowi i sukcesowi rynkowemu szybko znalazły swoich naśladowców. Przygotowując kampanię marketingową, komunikacyjną czy promocyjną warto pamiętać, że dzięki stosunkowo niskim kosztom (zdecydowanie niższym od tradycyjnych mediów) można dotrzeć bezpośrednio do swoich odbiorców. Co ciekawe, coraz więcej mediów tradycyjnych, takich jak telewizja, radio, prasa czy nawet Internet czerpie inspiracje właśnie z mediów społecznościowych. 12 Dziennikarze w sieci Dziennikarze, szukając informacji, coraz częściej zaglądają do sieci, wchodząc w interakcje z użytkownikami. Dzięki temu otrzymują w trybie natychmiastowym wiadomości z każdego miejsca świata, nie ruszając się z redakcji. Coraz więcej zarówno środków masowego przekazu, jak i dziennikarzy ma swoje profile w mediach społecznościowych na przykład radio ZET, Grupa TVN, nie mówiąc już o redakcjach internetowych. Warto zwrócić uwagę, że tradycyjne publikatory coraz częściej tworzą platformy na zasadzie mediów społecznościowych, gdzie użytkownik przesyłając ciekawą informację ma szansę stać się dziennikarzem, a materiał zrobiony przez niego może zostać wykorzystany w serwisach informacyjnych największych stacji. Z takich narzędzi korzysta na przykład TVN24 czy Gazeta Wyborcza, wykorzystując kanał alert24. Na specjalny adres mailowy każdy może przesłać nie tylko wiadomość, ale i film zrobiony nawet telefonem komórkowym. Dlaczego stworzono taki kanał? Są przecież wydarzenia, przy których nie ma reporterów. Są momenty, których nie uda się uchwycić zawodowemu fotografowi. Są fakty, których nie znają dziennikarze. Co zatem zrobić? Należy zdobyć materiał od świadków zdarzenia. To właśnie umożliwia alert24. Osoba, która skorzysta z takiej możliwości stanie się pierwszą, która poinformuje o danym wydarzeniu. Dla autorów najciekawszych materiałów redakcja przygotowała cenne nagrody. Siła mediów społecznościowych Czy oprócz niewątpliwie niezwykłej popularności media społecznościowe mają siłę, aby wykreować zjawisko, wydarzenie, osobę w opinii publicznej? Okazuje się, że tak. I to właśnie jest największą siłą mediów społecznościowych. Kto w to wątpi, niech zapozna się z przykładem Justina Biebera. To kanadyjski piosenkarz popowy, który jest jedną z najbardziej popularnych postaci na świecie w ostatnim czasie. Jego kariera rozpoczęła się właśnie od mediów społecznościowych. Od 2007 roku Justin Bieber wraz ze swoją mamą rozpoczął zamieszczanie filmików ze swoimi wykonaniami znanych piosenek w serwisie YouTube. Początkowo przeznaczone były tylko dla rodziny i przyjaciół, jednak pochwalne recenzje spowodowały, że zostały udostępnione wszystkim. Nagrania szybko zdobywały popularność wśród użytkowników, coraz więcej osób oglądało te filmiki. Wkrótce potem firma Rapid Discovery Media zaoferowała młodzieńcowi pomoc w produkcji, montażu i promocji jego filmów na YouTube i MySpace. Tę niewątpliwą karierę w sieci zauważył Scooter Braun, który niedługo potem doprowadził do podpisania kontraktu młodego piosenkarza z wytwórnią płyt Island (2008 rok). Dziś Justin Bieber jest niekwestionowaną gwiazdą wśród nastolatek. Przypomnijmy gwiazdą wykreowa- komunikacja publiczna

13 gorący temat ną przez media społecznościowe. Gdyby nie portal YouTube, mało kto by dzisiaj o nim słyszał. Kolejnym przykładem siły mediów społecznościowych jest niezwykła popularność Krzysztofa Kononowicza, mieszkańca Białegostoku, który w 2006 roku kandydował na stanowisko prezydenta miasta. Pomimo niewielkich środków finansowych i braku merytorycznego przygotowania, uzyskał szóstą pozycję (1676 głosów). Nikt by nie wiedział o białostockim polityku, gdyby nie media społecznościowe. Tak naprawdę Krzysztof Kononowicz stał się popularny po publikacji swojego przemówienia w Studiu Wyborczym TV Jard w serwisie YouTube. Materiał ten obejrzano 6 milionów razy. Tę niezwykłą popularność dostrzegły telewizje fragmenty przemówienia białostockiego kandydata wyemitowały Fakty TVN, Wydarzenia Polsatu, Wiadomości TVP i inne. Fenomen ten komentowany był szeroko w radiu, prasie i Internecie. Był on również obiektem zainteresowania hiphopowej Grupy Operacyjnej, która nagrała przebój Nie będzie niczego. Komunikacja miejska a media społecznościowe Kto by pomyślał, że siła mediów społecznościowych objawia się tylko w polityce czy w świecie rozrywki, ten bardzo by się pomylił. Okazuje się, że o sile takich kanałów jak YouTube czy Facebook przekonały się polskie podmioty zajmujące się komunikacją miejską. Szczególnie dotkliwie media społecznościowe potraktowały krakowską komunikację miejską. Amatorski filmik pokazujący cytaty Wiesława Starowicza, wiceprezydenta miasta, pochodzące z prasowego wywiadu dotyczącego systemu komunikacji miasta, w zestawieniu z obrazami dantejskich scen w nocnych autobusach obejrzało prawie ćwierć miliona osób. Filmik rozpoczyna się od kilku zdań obrazujących wielkość miasta, dowiadujemy się, że Kraków to europejska stolica kultury, którą odwiedza 8 milionów turystów. Zaraz potem otrzymujemy informację o ośmiu autobusowych liniach nocnych, które mają tworzyć sprawny system komunikacji nocnej. W odpowiedzi na te słowa przenosimy się na przystanek, gdzie widzimy tłumy pasażerów oczekujących na transport. Nie każdy z nich pojedzie autobusem, na szczęście autorom filmu to się udaje. Dzięki temu widzimy, jak na kolejnych przystankach drzwi w autobusie nawet się nie otwierają. Wreszcie słyszymy głosy z radia pomiędzy kierowcą a dyspozytorem, mówiące o beznadziejności sytuacji. Na koniec filmu przed naszymi oczami ukazuje się sentencja, z którą nie sposób się nie zgodzić ( nie wszystko widać zza biurka ) i aż chce się skomentować sytuację na specjalnie opracowanej w tym celu stronie internetowej. Innym przykładem obrazującym siłę mediów społecznościowych jest akcja sprzeciwu wobec zapowiadanej podwyżce cen biletów w warszawskiej komunikacji miejskiej prowadzonej na Facebooku. Nie! Podwyżce cen biletów ZTM w zaledwie kilka dni zgromadził już prawie 1000 osób. Wymieniają się informacjami, publikują prześmiewcze zdjęcia, rysunki i filmy oraz próbują organizować się, aby wyrazić zbiorowy sprzeciw ostatnim decyzjom. Akcja powstała wobec informacji w mediach o tym, że władze Warszawy szykują drastyczne podwyżki cen biletów. Czy i jaki skutek przyniesie zobaczymy już wkrótce. Lepszy swój wróg Powyższe dwa przykłady z komunikacji miejskiej w mediach społecznościowych to inicjatywy obywatelskie przeciwko obecnemu stanowi oraz O sile takich kanałów już przekonały się polskie podmioty zajmujące się komunikacją miejską. 13 nr 2/2011

14 gorący temat 14 wprowadzanym zmianom. Czy można zainicjować działania w mediach społecznościowych tak, aby stworzyć koalicją osób wspierających nasze działania? Okazuje się, że tak. Najlepszym przykładem takiego postępowania jest kolejowy teleexpress czyli program Kolej TV, który powstał przy zaangażowaniu spółek Grupy PKP. Dziś jest to program informacyjny o rynku kolejowym, emitujący raz w tygodniu dziesięciominutowy odcinek w ogólnopolskiej telewizji TVP3. Kto by pomyślał, że w chwili powstania, w 2009 roku, jedynym kanałem był YouTube? Zainteresowani aktualnymi i archiwalnymi nagraniami mogą zajrzeć na stronę Kolejnym przykładem zaangażowania mediów społecznościowych w prowadzone działania jest lotnictwo, a konkretnie niemieckie linie lotnicze Lufthansa. W ciągu niespełna roku przewoźnik ten zgromadził 100 tysięcy fanów na Facebooku. Fan page na Facebooku powstał w grudniu ubiegłego roku. Stutysięczny internauta został sympatykiem Lufthansy na aktywując aplikację Lufthansa Slot Machine, dzięki której można wygrać atrakcyjne nagrody. Fan page umożliwia klientom Lufthansy kontaktowanie się ze sobą, wymianę informacji na temat przelotów czy korzystanie ze specjalnych promocji i atrakcji przygotowanych przez firmę. To właśnie fani Lufthansy jako pierwsi zostali poinformowani o rozpoczęciu rezerwacji na inauguracyjny rejs samolotem A380 w barwach niemieckiego przewoźnika. Sympatykom Lufthansy został zaprezentowany materiał wideo z promocyjnej podróży A380 na Majorkę. Mogli oni również obejrzeć zdjęcia z planu reklamy telewizyjnej, nagrywanej w monachijskim hangarze, należącym do Lufthansa Technik. Oprócz Facebooka, Lufthansa aktywnie korzysta z innych nowoczesnych kanałów komunikacji Twittera czy YouTube. Podczas zorganizowanej w tym roku konferencji SimpliFlying-Airline Business Awards in Social Media Excellence for Airlines, aplikację MySkyStatus uznano za Najlepszą kampanią marketingową wykorzystującą media społecznościowe. Głosowało na nią tysiące fanów, dzięki którym projekt Lufthansy znalazł się wśród finalistów konkursu. Uznani eksperci wchodzący w skład jury uznali MySpaceStatus za najlepszy projekt tego typu w branży lotniczej i przyznali mu pierwsze miejsce za unikatowy charakter, międzynarodowy zasięg oraz osiągnięcie najlepszych wyników w swojej kategorii. Od założenia strony MySkyStatus (we wrześniu 2009 roku) odwiedziło ją około 400 tysięcy osób z dwustu krajów. Tym samym tropem podążają polscy przewoźnicy. Szansa czy zagrożenie Z przedstawionych powyżej przykładów jasno widać, że nie można być obojętnym wobec mediów, w szczególności wobec mediów społecznościowych. Już nie wystarczy reagować na negatywne komentarze na temat naszej działalności w sieci, trzeba być tam obecnym. Można wiele zyskać, czego dowodzą przykłady Justina Biebera i Lufthansy, ale można również wiele stracić, tak jak warszawska i krakowska komunikacja miejska. Nikt już nie ma wątpliwości, że media społecznościowe warto mieć jednak po swojej stronie. Media społecznościowe to przede wszystkim szansa. To możliwość skuteczniejszej komunikacji z odbiorcami, naszymi klientami, partnerami czy sympatykami. Może być to miejsce budowania koalicji osób wspierających naszą działalność, to tu możemy porozmawiać z przedstawicielami naszego otoczenia, niwelować negatywne komentarze i rozprzestrzeniać pozytywne treści. Niezwykle istotne jest to, że dzięki mediom społecznościowym docieramy bezpośrednio do naszych odbiorców, a więc nie jesteśmy skazani na łaskę dziennikarzy, którzy nie zawsze informują opinię publiczną zgodnie z naszymi intencjami. To platforma wymiany poglądów, a więc dla nas również szansa na pozyskanie inspiracji do dalszych działań. Oczywiście media społecznościowe to ogromna szansa, szansa, której niewykorzystanie może być zagrożeniem... Do zobaczenia w Sieci! q komunikacja publiczna

15 Jaki sens i pożytek mają więc szkolenia okresowe czy też kwalifikacja wstępna? Wymóg uczestnictwa w szkoleniach okresowych i w ramach kwalifikacji wstępnej jest obowiązkiem narzuconym przez Ustawę o transporcie drogowym. Na podstawie artykułu 39i tejże ustawy, minister infrastruktury wydał Rozporządzenie w sprawie szkogorący temat Fot. Radosław Kaźmierczak Kwalifikacja wstępna i szkolenie okresowe niepotrzebna strata czasu i pieniędzy czy przydatne doskonalenie wiedzy i umiejętności zawodowego kierowcy? Czy warto inwestować KRZYSZTOF WÓJCIK Egzaminator Wojewódzkiego Ośrodka w szkolenia? Ruchu Drogowego w Warszawie Większość kierowców chcących zawodowo prowadzić samochody ciężarowe i autobusy staje przed trudną decyzją, związaną z wydaniem kilku tysięcy złotych na szkolenie w ramach kwalifikacji wstępnej. Nie mniej zakłopotani wydają się być kierujący, zobligowani do udziału w cyklicznych szkoleniach okresowych, na które muszą wyłożyć kilkaset złotych. Co więcej, zastanawiający może być sens takiego szkolenia, jeśli z przekazów telewizyjnych obrazujących przebieg takich spotkań, dowiadujemy się o nieprawidłowych sposobach ich prowadzenia i fałszowaniu godzin zajęć, w tym obecności uczestników. Przykłady, jakie serwuje telewizja dobitnie świadczą o niekompetencji wykładowców, nieprzestrzeganiu prawa odnośnie do wymaganej ilości godzin przez ośrodek dokształcający tym samym rzucając negatywne światło na całe środowisko szkoleniowe oraz na sens czynnego udziału w takich kursach. Osoba prowadząca szkolenia okresowe dla kierowców zawodowych, powinna odznaczać się nie tylko doświadczeniem w prowadzeniu firmy transporto- wej, lecz przede wszystkim bogatą wiedzą z zakresu przepisów ruchu drogowego i ich praktycznego zastosowania oraz umiejętnościami przekazywania tej wiedzy słuchaczom kursu. Jeżeli wykładowca, będący swego rodzaju ekspertem dla słuchaczy, radzi, by podczas sytuacji kolizyjnych z mniejszym pojazdem nie starali się unikać zderzenia tylko [cytat:] walcie w osobówkę, bo jest poniżej waszych nóg staje się delikatnie mówiąc osobą niekompetentną w środowisku wykładowców oraz naraża się na złożenie zawiadomienia do prokuratury o podżeganiu do popełnienia przestępstwa. 15 nr 2/2011

16 gorący temat Kwalifikacja wstępna to rodzaj dodatkowego obowiązkowego szkolenia dla kierowców chcących wykonywać przewozy drogowe samochodami ciężarowymi lub autobusami. Natomiast szkolenie okresowe to cykliczne, również obowiązkowe, szkolenie dla kierujących, którzy uzyskali już wcześniej kwalifikację wstępną. W szkoleniach tych z nielicznymi wyjątkami musi uczestniczyć każdy kierujący. 16 lenia kierowców wykonujących przewóz drogowy, obligujące ośrodki szkolenia i wykładowców do rzetelnego przekazywania słuchaczom uczestniczącym w kursie niezbędnej wiedzy, zgodnie z obowiązującym programem. Czy zatem program takich szkoleń jest zawsze realizowany? Zacznijmy od początku i postarajmy się usystematyzować wszystkie kwestie związane z tymi szkoleniami. Kwalifikacja wstępna to rodzaj dodatkowego obowiązkowego szkolenia dla kierowców chcących wykonywać przewozy drogowe samochodami ciężarowymi lub autobusami. Natomiast szkolenie okresowe to cykliczne, również obowiązkowe, szkolenie dla kierujących, którzy uzyskali już wcześniej kwalifikację wstępną. W szkoleniach tych z nielicznymi wyjątkami musi uczestniczyć każdy kierujący. Kogo zatem taki wymóg nie obowiązuje? Obowiązek uczestnictwa w takim szkoleniu nie dotyczy kierujących pojazdami wykorzystywanymi przez wojsko, policję, straż pożarną, przeznaczonymi do akcji ratunkowych, odbywającymi przejazd w celu dokonania jego naprawy lub konserwacji czy też wykorzystywanymi do nauki jazdy osób ubiegających się o prawo jazdy lub do przeprowadzenia egzaminu państwowego na prawo jazdy. Poza wymienionymi wyżej wyjątkami, kierujący chcący wykonywać przewozy drogowe, musi uzyskać kwalifikację czy też odbyć szkolenie okresowe. Kwalifikacja wstępna Ustawodawca rozróżnił rodzaje kwalifikacji wstępnej. Podzielił je na wstępną pełną i wstępną przyspieszoną. Różnią się one między innymi ilością godzin szkolenia, w którym musi uczestniczyć kandydat, a co zatem idzie, ceną. To, w którym rodzaju kwalifikacji należy brać udział, zależy przede wszystkim od wieku. Zatem kierujący mający od 21 do 23 lat, chcący wykonywać transport drogowy osób, powinni uczestniczyć w kwalifikacji wstępnej pełnej, natomiast ci, którzy skończyli 23 lata mogą uczestniczyć w kwalifikacji przyspieszonej. Jeżeli kierujący posiadał kwalifikację w ramach drogowego transportu rzeczy, a teraz chciałby również przewozić osoby, powinien poddać się kwalifikacji uzupełniającej wstępnej bądź przyspieszonej. Tu liczba godzin jest jeszcze mniejsza, więc niższa jest również cena takiego kursu. W związku z wytycznymi zobowiązującymi każdego kierowcę do uzyskania kwalifikacji odpowiednio do pojazdu samochodowego, którym zamierza wykonywać przewóz drogowy, kandydat chcący wykonywać transport drogowy osób, powinien odbyć kwalifikację w zakresie bloków programowych do kategorii D i D+E prawa jazdy. Szkolenia okresowe Uzyskanie kwalifikacji wstępnej, czyli osiągnięcie niejako wyższego stopnia wtajemniczenia, staje się przepustką dla kierującego do podjęcia zadań związanych z transportem drogowym. Aby wiedza zdobyta na kursie była odświeżana, konieczne jest uczestniczenie w szkoleniach okresowych co pięć lat, począwszy od dnia uzyskania świadectwa kwalifikacji zawodowej. Także i to szkolenie odnosi się do rodzaju pojazdu, jakim kierujący wykonuje (bądź będzie wykonywał) przewozy. Warto wspomnieć, że kierujący wykonujący przewóz drogowy podlegają obowiązkowi poddania się okresowym badaniom lekarskim i psychologicznym, wykluczającym przeciwwskazania do pracy na stanowisku kierowcy. Częstotliwość przeprowadzania takich badań zależy głównie od wieku kierującego. Zatem do ukończenia 60. lat powinni oni poddawać się takim badaniom co 5 lat, a później co 30 miesięcy. Należy pamiętać, że pracodawca jest zobowiązany do pokrycia kosztów badań lekarskich i psychologicznych. Nie jest jednak zobligowany do sponsorowania szkoleń okresowych swoich kierowców. Czego uczy kwalifikacja? Czego zatem powinien nauczyć się i jakie umiejętności wyćwiczyć kursant uczestniczący w kwalifikacji? W ramach kwalifikacji wstępnej kierujący uczestniczy w części teoretycznej podstawowej oraz teoretyczno-praktycznej specjalistycznej, gdzie odbywa zajęcia pod okiem wykwalifikowanego instruktora. Może wówczas przećwiczyć między innymi różnorakie sytuacje drogowe w realnym ruchu miejskim, zadania na płycie poślizgowej czy symulatorze podczas praktycznej jazdy w warunkach specjalnych. komunikacja publiczna

17 gorący temat Zajęcia prowadzone w ramach szkolenia w zakresie kwalifikacji powinny oscylować wokół zagadnień dotyczących: - stosowania przepisów; - bezpieczeństwa, obsługi i logistyki w aspekcie zdrowia, ruchu drogowego i środowiska; - zaawansowanego szkolenia w racjonalnej jeździe, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa. Tak więc, podczas takich zajęć kandydat zapoznaje się z charakterystykami układu przeniesienia napędu w celu jego optymalnego wykorzystania oraz charakterystykami technicznymi i sposobem działania urządzeń służących bezpieczeństwu, w celu zapewnienia panowania nad pojazdem, zminimalizowania jego zużycia i zapobiegania awariom. Szkolony, chcąc uczestniczyć czynnie w transporcie drogowym, powinien z kursu wynieść również wiadomości dotyczące charakterystyki momentu obrotowego, mocy, jednostkowego zużycia paliwa przez silnik, optymalnego zakresu użytkowego obrotomierza czy optymalnego zakresu prędkości obrotowej dla zmiany biegów. Program szkolenia powinien zawierać informacje niezbędne do prawidłowego wykonywania zadań przez kierowcę. Między innymi podnosić kwestie: - granic zastosowania układów hamulcowych i zwalniaczy; - mieszanego stosowania układu hamulcowego i zwalniacza; - najlepszych relacji między prędkością a przełożeniem skrzyni biegów; - wykorzystania nośności pojazdu; - zastosowania układów hamulcowych na pochyłościach; - postępowania w przypadku awarii urządzeń służących bezpieczeństwu; - maksymalnego czasu pracy kierowcy w transporcie drogowym; - stosowania Rozporządzenia 561/2006 i umowy AETR; - wymagania montowania w pojazdach urządzeń rejestrujących; - kar za nieużywanie, nieprawidłowe używanie i ingerencję w urządzenie rejestrujące; Fot. Emil Markowiak - praw i obowiązków kierowców w zakresie kwalifikacji wstępnej i szkolenia okresowego; - uświadomienia kierowcom zagrożenia wypadkami na drodze i w pracy; - umiejętności zapobiegania przestępstwom i przemytowi nielegalnych imigrantów; - umiejętności zapobiegania zagrożeniom fizycznym; - świadomości znaczenia predyspozycji fizycznych i psychicznych; - umiejętności oceny sytuacji awaryjnych, zachowania w sytuacjach krytycznych; - umiejętności zachowania się w sposób poprawiający wizerunek przewoźnika. Część specjalistyczna kwalifikacji to uszczegółowienie powyższych zagadnień w oparciu o podział na kategorie prawa jazdy, skąd kandydat dowiedzieć się może o optymalizacji zużycia paliwa oraz jeździe w warunkach specjalnych. Nauczy się tam także jazdy: - w szerokim zakresie momentu obrotowego i śledzenia wskaźnika zużycia paliwa; - w najniższym i najwyższym zakresie mocy, ze śledzeniem wskaźnika zużycia paliwa; - przy najniższym jednostkowym zużyciu paliwa; - w optymalnym przedziale prędkości silnika i utrzymywania się w sektorze elastycznej prędkości optymalnej; - w optymalnym zakresie prędkości silnika poprzez zmianę biegów w odpowiednim momencie; - ze wzniesienia z użyciem obu układów hamulcowych jednocześnie albo osobno; - z kontrolą wskazań prędkościomierza i obrotomierza na różnych biegach; - autobusem z pasażerami. Osoba szkolona w ramach kwalifikacji wstępnej zgłębić może również zagadnienia dotyczące: - nauki ostrożnych prób hamowania w specjalnym terenie, pokazujących działanie hamulców, ze zwróceniem uwagi na wpływ hamowania na prowadzenie pojazdu; - ostrożnych prób układów hamulcowych autobusu podczas jazdy ze wzniesienia; - poznania zjawiska spadku siły hamowania i sposobu reagowania na nie; - prób znalezienia symulowanych awarii w pojeździe, opisaniu wykrytej sytuacji, próbie znalezienia przyczyny, naprawie awarii (o ile jest możliwa) i podję- 17 nr 2/2011

18 gorący temat 18 ciu decyzji o rozpoczęciu jazdy albo pozostaniu na parkingu; - nauki oszczędnego stylu jazdy, uzyskanego przez poprawę kryteriów optymalizacji zużycia paliwa podczas jazdy. Chętny do wykonywania transportu drogowego osób powinien posiąść na kursie wiedzę i umiejętności: - zapewnienia pasażerom komfortu i bezpieczeństwa; - równomiernego obciążenia pojazdu zgodnie z wymaganiami przepisów BHP i zasadami prawidłowego użytkowania pojazdu; - prawidłowej oceny wzdłużnych i poprzecznych ruchów pojazdu na drodze; - zachowania w ruchu drogowym; - łagodnego zakończenia hamowania; - uwzględniania zwisów pojazdu; - wykorzystania właściwej infrastruktury, ogólnodostępnych obszarów, jak też dróg komunikacyjnych zastrzeżonych dla konkretnych uczestników ruchu; - właściwej oceny priorytetów pod względem bezpiecznego kierowania pojazdem oraz spełnienia innych zadań nałożonych na kierującego; - zachowania wobec pasażerów; - szczególnych okoliczności związanych z przewozem pewnych grup pasażerów, takich jak inwalidzi czy dzieci; - sił działających na pojazd podczas jazdy; - zastosowania przełożenia skrzyni biegów odpowiadającego obciążeniu pojazdu i profilowi jezdni; - obliczania obciążenia użytkowego pojazdu; - rozmieszczenia pasażerów w autobusie; - skutków oddziałujących przy przekroczeniu nacisku ładunku na oś; - stabilności pojazdu i środka ciężkości; - stosowania urządzeń bezpieczeństwa w autobusach; - obowiązku używania pasów bezpieczeństwa; - dopuszczalnego obciążenia pojazdu. Po zakończonym szkoleniu, uczestnika kursu na kwalifikację czeka jeszcze egzamin końcowy przed komisją powołaną przez wojewodę, podczas którego trzeba odpowiedzieć na trzydzieści pytań dotyczących omawianych zagadnień. Pozytywny wynik egzaminu otwiera drzwi do wykonywania legalnego przewozu osób w ramach transportu drogowego. Po co szkolenia okresowe? Szkolenie okresowe, które kierujący powinien przechodzić co pięć lat, ogranicza się jedynie do części teoretycznej. Wiadomości tam przekazywane są przypomnieniem dobrych nawyków i odświeżeniem informacji zdobytych podczas kwalifikacji. Kurs taki trwa 35 godzin i składa się z pięciu modułów trzech stałych i dwóch dowolnych, zależnych od rodzaju przewozów, jakie kierujący wykonuje. Takie szkolenie nie kończy się egzaminem, a praktycznie jedynym warunkiem jego zaliczenia jest udział w nim i podpisanie listy obecności. Takie rozluźnienie weryfikacji posiadanej przez kierowcę wiedzy, przyczynia się pośrednio do powstawania naruszeń związanych z czasem, a także obowiązującym programem szkolenia. Widoczna jest zatem różnica pomiędzy kwalifikacją wstępną a szkoleniem okresowym. W pierwszym przypadku wymóg zaliczenia egzaminu może podnieść zarówno jakość i profesjonalizm szkoleń, jak i stopień zaangażowania kandydatów. Odstąpienie od egzaminowania przy szkoleniu okresowym przyczynia się pośrednio do powstawania naruszeń. W przypadku gdy kurs taki prowadzony jest nieprofesjonalnie, nastawiony jest na bylejakość czas na niego przeznaczony i poniesione koszty, to pieniądze wyrzucone w błoto. Dopóki wśród nas, kierujących, udział w takim szkoleniu związany będzie jedynie z niechcianym obowiązkiem, dopóty nieprawidłowości będą występować. Czy więc warto brać udział w szkoleniach? Na postawione na wstępie pytanie, dotyczące zasadności uczestniczenia w takich kursach, każdy z nas musi odpowiedzieć indywidualnie. Uważam, że podczas kwalifikacji wstępnej jest tak dużo rzeczy do zgłębienia i tyle sprawności do wytrenowania, że przy pomocy prawdziwych fachowców, potrafiących w ciekawy i profesjonalny sposób przekazać swoją wiedzę i umiejętności koszty poniesione na szkolenie staną się najlepszą inwestycją. Tak samo może dziać się podczas szkoleń okresowych. Wystarczy tylko, że wybierzemy właściwy ośrodek szkolący, nastawiony na jakość, a nie na ilość, zatrudniający rzetelnie wykonujących swoje obowiązki wykładowców. Pamiętajmy, to my jako klienci płacimy i wymagamy, przyczyniając się tym samym do podniesienia własnych kwalifikacji i wyeliminowania w środowisku zachowań patologicznych. q komunikacja publiczna

19 Fot. Solaris Bus & Coach Już po raz trzeci zorganizowane zostały Targi Transportu Publicznego SilesiaKOMUNIKACJA W tym roku na targach prezentowane będą dwie polskie premiery autobusów Scania, w związku z obchodami stulecia firmy. Zwiedzający będą mieli okazję zobaczyć pojazdy specjalnie wybrane do obsługi Polskiej Prezydencji w Unii Europejskiej. Dodatkowo po raz pierwszy targom towarzyszyć będzie Salon Wyposażenia Warsztatów. Z menadżerem Targów Transportu Publicznego Tomaszem Wącirzem rozmawia Katarzyna Łysowska. Premiery polskich autobusów na targach iderzy rynku l SilesiaKOMUNIKACJA Katarzyna Łysowska: W Expo Silesia w Sosnowcu odbywają się Targi Transportu Publicznego SilesiaKOMUNIKACJA. Czy mają one charakter tylko branżowy? Tomasz Wącirz: SilesiaKOMUNIKACJA to wydarzenie poświęcone przede wszystkim branży transportu publicznego, ale przygotowane jest ono nie tylko z myślą o przedsiębiorcach i przedstawicielach firm związanych z komunikacją. Szereg wydarzeń towarzyszących, organizowanych w każdym roku, może zainteresować zarówno odwiedzających, którzy chcieliby zapoznać się z najnowszymi trendami i rozwiązaniami, jak i pasażerów na co dzień korzystających z transportu publicznego. Czy można określić profil zwiedzającego? Naturalnie. Z badań, jakie były przeprowadzone w zeszłym roku wynika, że targi odwiedzają głównie: kadra kierownicza, specjaliści, kierowcy, przedsiębiorcy, inspektorzy oraz inżynierowie reprezentujący przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej, firmy transportowe czy organizujące przewozy osób, firmy produkujące autobusy, władze samorządowe i uczelnie wyższe. Wśród zwiedzających nie brakuje także użytkowników komunikacji miejskiej oraz osób zainteresowanych nowinkami technologicznymi w tym zakresie. Jak Pan ocenia ubiegłoroczne wydarzenie? Zeszłoroczne targi zakończyły się sukcesem. Podczas tych dwóch dni, Expo Silesia odwiedziło ponad 19 nr 2/2011

20 liderzy rynku tysiąc pięciuset specjalistów. Zwiedzający mieli okazję zapoznać się z najnowocześniejszymi pojazdami, najnowszymi rozwiązaniami technicznymi i informatycznymi, a także z wyposażeniem warsztatów i zajezdni. Druga edycja SilesiaKO- MUNIKACJA miała międzynarodowy charakter. W targach uczestniczyło kilkadziesiąt firm z: Polski, Włoch, Czech, Słowacji, Anglii, Szwajcarii i Hiszpanii. 20 Targom towarzyszyła konferencja. Proszę powiedzieć czego dotyczyła? Czy także w tym roku branża komunikacyjna spotka się podczas wspólnej dyskusji? Międzynarodowa konferencja organizowana była przez Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Wydarzenie dotyczyło finansowania transportu publicznego w świetle Rozporządzenia WE nr 1370/2007 oraz innowacji organizacyjnych i technologicznych w przedsiębiorstwach transportu miejskiego na przykładzie PKM Sosnowiec sp. z o.o. W dwudniowej konferencji wzięło udział blisko trzystu uczestników. Byli to głównie prezesi i dyrektorzy techniczni przedsiębiorstw komunikacji miejskiej, przedstawiciele władzy samorządowej oraz prywatni przewoźnicy. W tym roku branża również spotka się podczas konferencji KZK GOP, podejmując tematykę transportu w aglomeracjach, regulacji prawnych, telematyki i bezpieczeństwa. Prelegenci skupią się także na kwestiach związanych z inteligentnymi systemami transportowymi, innowacjami dla transportu publicznego, jak również przyjazną komunikacją dla osób niepełnosprawnych. W trakcie konferencji będzie także czas na pytania i wspólną dyskusję. Jakie ciekawostki czekały na zwiedzających w zeszłym roku? Szczególną uwagę przyciągnęła premiera nowego AUTOSANA, w stu procentach niskopodłogowego M12LF, z rodziny SANCITY. Zainteresowanie wzbudziła również wystawa firm włoskich, które prezentowały między innymi własne doświadczenia z zakresu bezpiecznego transportu dzieci. We włoskim pawilonie można było zobaczyć dwa autobusy Vivacity C+CNG klasy midi oraz Zeus M200E klasy mini. Dodatkowo, ekspozycji towarzyszyła degustacja potraw. Udział w targach SilesiaKOMUNIKACJA zaowocował także współpracą pomiędzy przedstawicielami ATV Azienda Transporti Verona s. r. l. organizatora komunikacji i przewoźnika w Weronie i rejonie Veneto oraz KZK GOP. Bardzo ważną i cenną inicjatywą, a zarazem integralną częścią targów był konkurs na Produkt w komunikacji miejskiej przyjazny osobom z niepełnosprawnością, który wybrali reprezentanci organizacji działających na rzecz osób niepełnosprawnych. Ponadto kierowcy autobusów wzięli udział w konkursie Mistrz Kierownicy. Odbył się on na jedynym w Polsce Mobilnym Symulatorze Jazdy Autobusem. Organizatorem konkursu była firma CEZ Cargo. Zwycięzcą konkursu został kierowca PKM Sosnowiec. Czego możemy spodziewać się w tym roku? Na targach SilesiaKOMUNIKACJA prezentowane będą dwie polskie premiery autobusów Scania, w związku z obchodami stulecia firmy Scania Autobusy. Zwiedzający będą mieli okazję zobaczyć pojazdy specjalnie wybrane do obsługi Polskiej Prezydencji w Unii Europejskiej. Co więcej, firma zdecydowała o pokazaniu autobusów właśnie na targach transportu publicznego w sosnowieckim Expo Silesia głównie ze względu na lokalizację. Aglomeracja górnośląska to region doskonale rozwinięty komunikacyjnie. Dodatkowo po raz pierwszy targom towarzyszyć będzie Salon Wyposażenia Warsztatów, który jest odpowiedzią na duże zainteresowanie zwiedzających tą tematyką. Dla wielu targowych gości równie ważne jak kupno nowego autobusu, jest odpowiednie i profesjonalne wyposażenie warsztatu. W ramach sa- komunikacja publiczna

21 lonu prezentowane będzie: kompleksowe wyposażenie warsztatów, rozwiązania diagnostyczne, narzędzia, maszyny, meble, opony, urządzenia myjące. Oprócz wyposażenia warsztatów podczas targów będzie można zobaczyć bogatą ekspozycję najnowocześniejsze pojazdy, sprzęt serwisowy, wyposażenie zajezdni, a także zapoznać się z proponowanymi przez producentów rozwiązaniami informatyczno-elektronicznymi stosowanymi w komunikacji miejskiej. Skąd pomysł na Salon Wyposażenia Warsztatów? Organizowany salon to przede wszystkim odpowiedź na zapotrzebowanie branży. Przedstawiciele firm zajmujących się wyposażeniem warsztatów na targach SilesiaKOMUNIKACJA będę mogli precyzyjnie dotrzeć do specjalistów z branży, to duża oszczędność czasu i kosztów w nawiązywaniu kontaktów z potencjalnymi klientami. Poza tym, na targach z pewnością pojawią się też osoby odpowiedzialne za wyposażenie warsztatów w przedsiębiorstwach komunikacji miejskiej i firmach transportowych. Organizatorzy zapewniają również promocję w najważniejszych mediach branżowych w Polsce i odpowiednie wyeksponowanie wszelkich nowości. Dodatkowo, jak już wspominałem, Salon Wyposażenia Warsztatów, to odpowiedź na duże zainteresowanie ze strony zwiedzających, którzy w ubiegłych latach sugerowali poszerzenie tej oferty targowej. Co jeszcze zobaczymy na targach? Zakres tematów prezentowanych na targach jest bardzo szeroki. Obejmuje między innymi: pojazdy transportu publicznego autobusy, trolejbusy, pojazdy szynowe; pojazdy techniczne i specjalistyczne, wyposażenie pojazdów transportu publicznego, części zamienne dla pojazdów transportu publicznego, wyposażenie warsztatów obsługujących transport publiczny, infrastrukturę dla transportu szynowego i trolejbusów, paliwa, smary, płyny eksploatacyjne, systemy bezpieczeństwa i monitoringu w transporcie miejskim, systemy informacji dla pasażerów, przystanki w transporcie miejskim, systemy zarządzania transportem i informatyką w transporcie publicznym, systemy bezpieczeństwa i nadzoru pracy kierowców, organizację i sprzedaż biletów w zintegrowanej komunikacji publicznej, finansowanie zakupu pojazdów komunikacji publicznej, szkolenia kierowców wykonujących przewóz drogowy, organizacje branżowe, prasę i portale branżowe. Jak Pan zachęci czytelników do odwiedzenia majowych targów? Targi SilesiaKOMUNIKACJA to najdynamiczniej rozwijająca się impreza w branży. Wśród zwiedzających nie brakuje specjalistów, ale i osób prywatnych na co dzień korzystających z komunikacji miejskiej. Zadowoleni wystawcy, ciekawe panele dyskusyjne, bogaty wachlarz prezentowanych produktów i usług to główne atuty wydarzenia organizowanego w Expo Silesia już po raz trzeci. Serdecznie zapraszam do udziału w tegorocznych targach. Dodatkowe informację znajdą Państwo na stronie: Dziękuję za rozmowę. q 21 nr 2/2011

22 a nalizy i opinie Streszczenie Wymagania stawiane obecnie operatorom transportu zbiorowego na świecie nie ograniczają się już tylko do zapewnienia wysokiej jakości usług. Coraz częściej wiodącym kryterium funkcjonowania firm transportowych staje się bezpieczeństwo przewozu. Wynika to nie tylko z wymagań stawianych przez jednostki samorządowe zawiadujące transportem, ale również z coraz wyższej świadomości społecznej. W przedstawionym opracowaniu zaprezentowano praktyczne rozwiązania z zakresu wdrożenia Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem u przewoźników zbiorowych. Zaprezentowano podstawowe elementy SMS oraz działania konieczne do jego wdrożenia. Zwrócono uwagę na dokumentację SMS oraz jej elementy składowe, jak również zaproponowano wykaz praktycznych procedur, który można uwzględnić w Systemie Zarządzania Bezpieczeństwem. Opracowanie zawiera wiele praktycznych wskazówek, które mogą być zastosowane przy wdrażaniu Systemów Zarządzania Bezpieczeństwem zarówno u szynowych, jak i drogowych przewoźników zbiorowych. Summary The requirements laid down nowadays for operators of collective transport worldwide are not limited merely to provision of high quality services. Ever more often, the leading criterion to be met by transport companies is that of safety. That results not only from the requirements that self-governments which manage transport have, but also from the ever deeper social awareness. The study presented in the paper contains practical solutions concerning the implementation of Safety Management System (SMS) in providers of collective transport services. Basic elements of SMS have been presented, along with actions necessary for its implementation. Attention has been paid to SMS documentation and its constituents, also a list of practical procedures has been proposed, which may be considered in Safety Management Systems. The study contains numerous practical hints and guidelines, which may find application when implementing Safety Management Systems in both rails and road collective transport providers. Praktyczne rozwiązania w zakresie Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem u przewoźników zbiorowych Prof. MAREK SITARZ Wydział Transportu Politechniki Śląskiej Dr inż. KATARZYNA CHRUZIK Adiunkt w Katedrze Transportu Szynowego Politechniki Śląskiej 22 Wymagania wobec operatorów transportu zbiorowego na świecie nie ograniczają się już tylko do zapewnienia wysokiej jakości usług. Coraz częściej wiodącym kryterium funkcjonowania firm transportowych staje się bezpieczeństwo przewozu. Wynika to nie tylko z wymagań stawianych przez jednostki samorządowe zawiadujące transportem, ale również z coraz wyższej świadomości społecznej, która po zamachach terrorystycznych stawia bezpieczeństwo na pierwszym miejscu. Na świecie już kilka wysoko rozwiniętych państw wdrożyło obowiązek opracowania dla przewozów zbiorowych Systemów Zarządzania Bezpieczeństwem (Belgia, Holandia, Australia, USA). Model australijski Jednym z modeli działań prewencyjnych w zakresie bezpieczeństwa transportu jest System Zarządzania Bezpieczeństwem Transportu Zbiorowego Australii. Bezpieczeństwo transportu zbiorowego stanowi kluczowy cel rządu, dotyczący stworzenia nadzorczych warunków pracy w zakresie najlepszej współczesnej praktyki bezpieczeństwa transportu zbiorowego. Biuro Dyrektora ds. Bezpieczeństwa Transportu Zbiorowego zostało stworzone na mocy uchwały z 2006 roku, w celu uregulowania prowadzonych działań w zakresie bezpieczeństwa pociągów, tramwajów oraz autobusów. Public Transport Safety Victoria (PTSV) jest regulatorem bezpieczeństwa transportu szynowego i drogowego Australii. PTSV współpracuje z przemysłem w dziedzinie transportu środkami lokomocji, takimi jak: pociągi, tramwaje, autobusy, w celu rozwoju i utrzymania najwyższych możliwych standardów bezpieczeństwa dla transportu zbiorowego. komunikacja publiczna

23 analizy i opinie Fot. Dominik Gajda PTSV jest odpowiedzialny między innymi za: - akredytacje bezpieczeństwa działań operatorów transportu kolejowego i drogowego; - kontrole rozwoju, wdrożenia i dynamicznego polepszania działań systemów zarządzania bezpieczeństwem operatorów; - kontrole zgodności poprzez rygorystyczny system kontroli zgodności i audytów. PTSV również: - dostarcza specjalistycznych porad ministrowi transportu zbiorowego w sprawach technicznych i eksploatacyjnych bezpieczeństwa; - dostarcza praktycznych wskazówek operatorom transportu zbiorowego w zakresie spraw eksploatacyjnych i technicznych; - zbiera i analizuje dane pochodzące z kontroli zdarzeń i wypadków; - reprezentuje transport zbiorowy w rozwoju ustawodawstwa odnośnie do bezpieczeństwa na kolei krajowej i transportu drogowego, co umożliwia spójne podejście do przepisów o bezpieczeństwie. Na dzień dzisiejszy w Polsce kryteria związane z bezpieczeństwem przewozu zbiorowego zależą od poziomu zarządzania w firmach przewozowych. Niniejsze opracowanie przedstawia interpretację Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem (SMS) dla przewoźników zbiorowych. Punktem wyjścia są wymagania w zakresie SMS, mające swoje źródło we właściwych przepisach prawnych dla transportu kolejowego. Celem artykułu jest praktyczna interpretacja wymagań SMS dla przewoźników zbiorowych oraz przedstawienie kolejnych kroków implementacji tego systemu w przedsiębiorstwach przewozowych. Priorytety dla transportu zbiorowego Obecnie transport zbiorowy w Europie przeżywa renesans. Nie jest to spowodowane zwykłą modą, ale przede wszystkim zwiększającą się świadomością związaną z bezpieczeństwem, ekologią, korkami i... ekonomią. Nie od dziś wiadomo, iż rozbudowa układu drogowego nie prowadzi do zmniejszenia korków i uciążliwości wynikających z ruchu samochodów. Ruch w miastach jest celowo ograniczany poprzez, niemodne u nas, uspokajanie ruchu, tworzenie dróg rowerowych, deptaków i priorytetowanie transportu zbiorowego. Przykłady miast europejskich pokazują, jak w pozytywny sposób takie działania wpływają na stan środowiska miejskiego zmniejszenie wypadków drogowych, ożywienie śródmieść, zmniejszenie hałasu i zanieczyszczenia powietrza itd. Jednak, aby optymalnie zorganizować transport zbiorowy, miasta inwestują w elektryczne sieci transportu publicznego. To nie przypadek, gdyż to właśnie tramwaje czy trolejbusy zapewniają cichobieżność, brak emisji spalin, większą niezawodność systemów w niekorzystnych warunkach pogodowych i wreszcie - niskie koszty eksploatacji. Zdaniem istniejącej od ponad 100 lat organizacji UITP, zrzeszającej większość związków komunikacyjnych i przedsiębiorstw miejskiej komunikacji zbiorowej na świecie, tramwaj jest miejskim środkiem transportu zdolnym do zapewnienia wysokiej zdolności przewozowej przy zachowaniu wysokiej jakości oraz niskich kosztów budowy i eksploatacji sieci. W całej Europie od początku lat 90. wybudowano bądź ponownie uruchomiono już kilkadziesiąt sieci tramwajowych i trolejbusowych, a na najbliższe lata planuje się uruchomić kilkanaście kolejnych, przy czym w fazie projektowania jest kolejnych kilkadziesiąt. W Polsce jednak od czasów zakończenia II wojny światowej nie uruchomiono ani jednej nowo zaprojektowanej sieci tramwajowej, za to kilka zlikwidowano. Na tle państw sąsiednich wypadamy blado pod kątem posiadanej infrastruktury transportu 23 nr 2/2011

24 analizy i opinie Rysunek 1. Praktyczny model implementacji SMS w przedsiębiorstwach przewozowych 24 zbiorowego, a wiele miast Polski, wśród miast Europy wschodniej czy zachodniej, jest w mniejszości miast nieposiadających transportu elektrycznego. Dlaczego? Bo u nas na drogi przeznacza się w budżecie miejskim praktycznie 100 milionów złotych, a na komunikację miejską, z której korzysta połowa mieszkańców naszego miasta wydaje się jedynie 13 milionów. Dzieje się tak dlatego, gdyż w Polsce mamy do czynienia z niską świadomością ekologiczną i niską kulturą transportową. Dla przykładu przystankowi, z którego skorzysta 300 osób dziennie przeciwstawia się 6 miejsc parkingowych, z których skorzysta może 30. No i kwestia zasadnicza ekonomia. Pomimo dość potężnych nakładów inwestycyjnych, które miasto musiałoby ponieść na budowę sieci tramwajów czy trolejbusów, przy długofalowej analizie kosztów zaoszczędzimy na komunikacji. Na budowę sieci elektrycznej możemy ubiegać się o pieniądze zewnętrzne z wielu źródeł, a eksploatacja samych tramwajów czy trolejbusów będzie tańsza. Oczywiście nie da się tego w jednoznaczny sposób obecnie stwierdzić, gdyż nie opracowywano analizy opłacalności tego typu inwestycji, jednak patrząc na europejskie miasta, które inwestują w takie sieci elektryczne, inwestycja może jedynie pomóc miastu i jego mieszkańcom w zmniejszeniu kosztów ponoszonych na transport. W końcu bezpieczeństwo przemieszczania się po mieście to podstawowy aspekt życia mieszkańców miast. System Zarządzania Bezpieczeństwem (SMS) dla przewoźników zbiorowych w praktyce Konieczność wprowadzenia Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem dla przewoźników zbiorowych nie może wynikać jedynie z regulacji prawnych czy zaleceń Unii Europejskiej, ale z coraz większych wymagań społecznych odnośnie do bezpieczeństwa transportu publicznego. Proces wdrożenia Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem jest czasochłonny i wymaga przeprowadzenia ściśle określonych działań. Na rysunku 1 przedstawiono przykładowy proces wdrożenia tego systemu w przedsiębiorstwach transportu zbiorowego. Każde przedsiębiorstwo przewozowe powinno wyznaczyć osobę pełnomocnika ds. SMS (lub specjalistę, eksperta, dyrektora ds. bezpieczeństwa), zatrudnioną przez organizację i posiadającą wykazaną wiedzę w zakresie systemu transportu, mającą bezpośredni kontakt z zarządem i/lub dyrektorem zarządzającym, która będzie koordynować Systemem Zarządzania Bezpieczeństwem na szczeblu kierowniczym (nie na poziomie procesu). Do podstawowych zadań pełnomocnika ds. SMS w tym zakresie należy między innymi: - ingerowanie we wszystkie ogniwa przedsiębiorstwa w sprawach związanych z oceną bezpieczeństwa transportu; - wdrażanie i utrzymanie Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem; - doskonalenie Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem; - nadzorowanie zgodności taboru, maszyn i urządzeń mających wpływ na bezpieczeństwo transportu z wymaganiami prawnymi; - nadzór nad audytami i kontrolami bezpieczeństwa; - nadzór nad wprowadzeniem działań zapobiegawczych i korygujących; komunikacja publiczna

25 analizy i opinie - nadzór nad dokumentacją Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem; - nadzór nad identyfikacją wszelkich zdarzeń, zagrożeń mających wpływ na bezpieczeństwo transportu i cały System Zarządzania Bezpieczeństwem; - zapewnienie stałej adekwatności Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem do aktualnej sytuacji organizacyjnej firmy i zachodzących w niej zmian. Pełnomocnik w trakcie budowy, wdrażania i nadzorowania Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem współpracuje z grupą ekspertów reprezentujących procesy mające bezpośredni i pośredni wpływ na bezpieczeństwo przewozu (przewóz, utrzymanie, zakupy, finansowanie, kadry). Model budowy dokumentacji Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem transportu zbiorowego przedstawiono na rysunku 2. Wszelkie elementy Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem powinny być udokumentowane, z określeniem odpowiedzialności w strukturach organizacyjnych przewoźnika szynowego. Dokumentacja ta powinna wskazywać, jak kierownictwo nadzoruje realizację systemu na każdym poziomie zarządzania, jaki jest w tym udział pracowników i poszczególnych przedstawicieli kierownictwa na wszystkich poziomach oraz jak jest zapewnione ciągłe doskonalenie Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem. Podstawowymi elementami Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem powinny być: 1) opisy procedur, jakie wdrożono lub należy wdrożyć dla zapewnienia bezpiecznego przewozu, utrzymania taboru i infrastruktury, na poziomie zgodnym ze standardami obowiązującymi w zakresie bieżącego utrzymania oraz w okresie całego wieloletniego cyklu użytkowania; 2) systemy i programy szkolenia pracowników bezpośrednio związanych z prowadzeniem ruchu, obsługą i utrzymaniem urządzeń biorących udział w prowadzeniu ruchu i pojazdów oraz zapewniające kwalifikacje pracowników na poziomie gwarantującym właściwe i bezpieczne prowadzenie działalności; 3) rozwiązania stosowane w przedsiębiorstwie zapewniające prawidłowy dostęp do informacji związanych z bezpieczeństwem w ramach przedsiębiorstwa oraz wymianę informacji pomiędzy uczestnikami procesu przewozowego, a także sposób dokumentowania informacji oraz tryb sprawowania nadzoru nad ważnymi informacjami dotyczącymi bezpieczeństwa; 4) procedury zgłaszania i dokumentowania wszystkich zaistniałych zdarzeń zapewniające, aby wszystkie były zgłaszane i badane w celu określenia i realizacji działań zapobiegawczych; 5) obowiązujące w przedsiębiorstwie postanowienia o częstotliwości i trybie wewnętrznych audytów oraz kontroli systemu bezpieczeństwa na różnych poziomach zarządzania w zakresie zagadnień związanych z bezpieczeństwem; 6) szczegółowe opisy procedur i metod dokonywania w przedsiębiorstwie oceny ryzyka powstałego w związku z prowadzeniem działalności; 7) programy poprawy bezpieczeństwa określające ich cele w tym zakresie, ilościowe i jakościowe parametry osiągnięcia określonego poziomu bezpieczeństwa, sposób przekazania informacji zawartych w programie pracownikom przedsiębiorstwa; 8) opisy procedur, jakie wdrożono lub należy wdrożyć w przedsiębiorstwie dla osiągnięcia celów przyjętych w programach poprawy bezpieczeństwa, zapewniających zgodność uzyskanych efektów z przepisami krajowymi dotyczącymi bezpieczeństwa; 9) sposób sprawowania nadzoru nad oceną ryzyka przy prowadzeniu działalności na dotychczasowych warunkach, jak również w przypadku wprowadzenia zmian w dotychczasowej działalności lub gdy zastosowano nowy rodzaj taboru czy urządzeń powodujący powstanie nowego ryzyka, które dotychczas nie występowało. Polityka bezpieczeństwa odzwierciedla zaangażowanie przedsiębiorstwa, zobowiązanie (misję) i strategiczną wizję w zakresie bezpieczeństwa. Zawiera też między innymi deklarację intencji, a także wskazuje ogólne zamierzenia i cele Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem. Polityka bezpieczeństwa określa również zasady i podstawowe wartości, zgodnie z którymi postępuje przedsiębiorstwo i pracownicy, i wyraża w ten sposób zaangażowanie organizacji w tworzenie i doskonalenie etyki pracy oraz daje pracownikom wyraźne wytyczne działania w celu ugruntowania kultury bezpieczeństwa i świadomości w zakresie bezpieczeństwa w organizacji. Rysunek 2. Dokumentacja Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem transportu zbiorowego 25 nr 2/2011

26 analizy i opinie Rysunek 3. Mapa procesów Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem transportu zbiorowego 26 Opracowana polityka bezpieczeństwa: - jest odpowiednia do celu istnienia organizacji; - zawiera zobowiązanie do spełnienia wymagań i ciągłego doskonalenia skuteczności Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem; - tworzy ramy dla ustanowienia i przeglądu celów dotyczących bezpieczeństwa; - jest zakomunikowana i zrozumiała w organizacji; - jest dostępna dla całego personelu; - jest przeglądana pod względem jej ciągłej przydatności. Wszystkie właściwe części Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem powinny być udokumentowane. Procedury i dokumentacja Istotną częścią Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem na poziomie organizacyjnym i operacyjnym powinny być procesy i procedury opisujące działania bezpośrednio i pośrednio wpływające na bezpieczeństwo transportu zbiorowego. Na rysunku 3 pokazano przykład mapy procesów na operatora transportu zbiorowego. Dokumentacja Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem powinna być odpowiednio aktualizowana w razie istotnej zmiany technicznej, operacyjnej lub organizacyjnej, nawet jeżeli zmiany nie wpływają bezpośrednio na bezpieczeństwo operacyjne. Dokumentacja musi zapewniać zdolność identyfikacji procesów Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem. Przewoźnik powinien posiadać dokument opisujący wszystkie procesy Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem spójne z rodzajem i zakresem wykonywanych usług. Powinien posiadać również wykaz i krótki opis procesów i zadań istotnych dla bezpieczeństwa właściwych dla wykonywanych działań (usług). Dokumentacja SMS powinna zapewniać wystarczające informacje, które można wykorzystać do planowania i zorganizowania wewnętrznych audytów bezpieczeństwa. Dokumentacja Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem powinna wskazywać: - jak kierownictwo panuje nad działalnością na różnych poziomach; - udział pracowników i poszczególnych przedstawicieli kierownictwa na wszystkich poziomach; - jak jest zapewnione ciągłe doskonalenie SMS. W praktyce właściwa dokumentacja Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem może zawierać takie elementy jak: - księga bezpieczeństwa; - polityka bezpieczeństwa; - procedury; - instrukcje; - ocenę ryzyka. Program poprawy bezpieczeństwa transportu zbiorowego na bieżący rok i ocena ryzyka System Zarządzania Bezpieczeństwem przewoźnika powinien zapewniać nadzór nad wszystkimi rodzajami ryzyka, które są związane z jego działalnością, łącznie z dostarczanymi usługami utrzymania i dostawą materiałów oraz zaangażowaniem dostawców. Bez szkody dla odpowiedzialności cywilnej, wynikającej z istniejących krajowych i międzynarodowych przepisów, System Zarządzania Bezpieczeństwem powinien uwzględniać, gdy to właściwe i uzasadnione, ryzyko powstające w wyniku działalności stron trzecich. komunikacja publiczna

27 analizy i opinie Rysunek 4. Ocena ryzyka w transporcie zbiorowym Rysunek 5. Zarządzanie ryzykiem w transporcie publicznym W transporcie możemy mieć do czynienia z wieloma aspektami ryzyka, które można podzielić ze względu na: - źródła zagrożenia: ryzyko przyrodnicze, ryzyko techniczne, ryzyko osobowe; - politykę ryzyka (strategię ryzyka): ryzyko indywidualne, ryzyko społeczne grupowe, ryzyko społeczne obszarowe; - rodzaje ryzyka: ryzyko spostrzegane, ryzyko rzeczywiste, ryzyko przewidywane; - kategorię (cechy): ryzyko właściwe, ryzyko subiektywne, ryzyko obiektywne; - sposób oceny: ryzyko ilościowe, ryzyko jakościowe, ryzyko ilościowo-jakościowe; - możliwość kwantyfikacji, uogólniania i wnioskowania: ryzyko rzeczywiste, ryzyko probabilistyczne, ryzyko estymowane; - charakter strat: ryzyko osobowe, ryzyko materialne, ryzyko środowiskowe, ryzyko ekonomiczne; - alternatywę: ryzyko czyste, ryzyko spekulacyjne; - horyzont czasu: ryzyko operacyjne, ryzyko taktyczne, ryzyko strategiczne; - kryterium dopuszczalności działania: ryzyko pomijalne, ryzyko akceptowane, ryzyko niedopuszczalne. Jednakże, w praktyce, zajmujemy się tylko niektórymi aspektami ryzyka, np. ryzykiem technicznym, częściej oceniamy też ryzyko indywidualne, natomiast rzadziej społeczne, co oznacza, że analizujemy tylko krótkie horyzonty czasowe (ryzyko operacyjne), a nie zajmujemy się dłuższymi horyzontami czasu (ryzyko strategiczne). Konieczne jest zatem poszerzenie zakresu analiz ryzyka rysunek 4. Zarządzanie Zarządzanie to system wzajemnie powiązanych działań i decyzji, mających na celu integrację i koordynację użytkowania zasobów w zorganizowanych strukturach oraz współpracę z otoczeniem zewnętrznym. Schemat ogólnej koncepcji metody zarządzania ryzykiem w transporcie zbiorowym pokazano na rysunku 5. Celem zarządzania jest: sprawność, skuteczność i efektywność funkcjonowania systemu. Zarządzanie zatem składa się z następujących elementów: - planowanie i podejmowanie decyzji; - organizowanie określanie sposobów realizacji celów; - kierowanie przewodzenie zespołom pracowników i wpływanie na prawidłowe zachowania i postawy; - kontrola monitorowanie i korygowanie podejmowanych działań. Wyróżnić możemy dwa podejścia do zarządzania: systemowe i strategiczne. 27 nr 2/2011

28 analizy i opinie 28 Zarządzanie systemowe oznacza zarządzanie przez cele, które polega najogólniej na zespołowym określaniu tego, czego oczekuje się od każdej jednostki, komórki organizacyjnej i każdego pracownika, ocenie tego, co już zostało osiągnięte oraz formułowaniu i realizowaniu planów usprawnień. Zarządzanie strategiczne oznacza prognostyczne myślenie o zjawiskach i procesach, które wystąpią w przyszłości i będą tworzyć dla organizacji nowe warunki działania. Wymaga ono zatem stałego śledzenia zachodzących zamian w otoczeniu i ich tendencji, ocenę wpływu tych zamian na organizację i ich doniosłość, wychwycenie zmian najistotniejszych i określenie kluczowych problemów wymagających rozwiązania [Koźmiński 2001]. Integracja w zarządzaniu jest jedną z metod rozwiązywania konfliktów, polega na zjednoczeniu skonfliktowanych osób w rozwiązywaniu wspólnego problemu. Integracja w zarządzaniu organizacją polega na zespoleniu tych systemów tak, aby mogły korzystać nawzajem ze swoich zasobów. Integracja systemów wymaga zatem dystrybucji zadań do rozproszonych podsystemów współpracujących ze sobą tak, aby współdziałały ze sobą, realizując określone cele i zadania. Jedną z podstawowych spraw do rozwiązania jest właściwa komunikacja pomiędzy poszczególnymi podsystemami. W innym ujęciu idea integracji systemów polega na połączeniu zarządzania funkcjami, które do tej pory były realizowane osobno. Dzięki zautomatyzowaniu kontroli i wspomagania decyzji możliwa jest optymalizacja pracy systemu zarządzania bezpieczeństwem i ludzi odpowiedzialnych za nie. Integrowanie funkcji systemów zarządzania bezpieczeństwem może odbywać się w oparciu o struktury, metody zarządzania, bazy danych. Głównymi motywami integracji systemów zarządzania są: - minimalizowanie zagrożeń, - wykorzystanie szans wynikających z integracji metod zarządzania. Zintegrowany system zarządzania zatem jest to jeden, jednoznacznie określony, udokumentowany i spójny system, który umożliwia skuteczne i równoczesne zarządzanie wieloma aspektami, poprzez ustawienie i realizację jednolitej polityki i wynikających z niej celów, dotyczących tych aspektów. Nie oznacza to jednak, że organizacja, która podjęła się stworzenia systemu zintegrowanego musi integrować go na poziomie wszystkich aspektów. Schemat przykładowych procedur System Zarządzania Bezpieczeństwem wymaga, aby procesy dotyczące SMS były zidentyfikowane (zgodnie z podejściem procesowym) i właściwie opisane. W związku z tym, poniżej przedstawiono przykładowy wykaz procedur dla przewoźnika zbiorowego, które mogą zostać wdrożone do ich praktycznego stosowania: 1. Proces przewozu pasażerów. Procedura specyficzna dla poszczególnych rodzajów transportu. W zintegrowanym systemie zarządzania transportem zbiorowym tworzona dla każdego rodzaju transportu. Opisuje ona zadania ważne w aspekcie bezpieczeństwa związane z procesem przewozu na etapie: projektowania, przygotowania, realizacji i zakończenia. Procedura odwołuje się do regulacji wewnętrznych specyficznych dla danej branży transportowej (np. kodeks drogowy, instrukcje, regulaminy). 2. Utrzymanie taboru. Procedura specyficzna dla poszczególnych rodzajów transportu. W zintegrowanym systemie zarządzania transportem zbiorowym tworzona dla każdego rodzaju transportu. Opisuje ona zadania ważne w aspekcie bezpieczeństwa związane z utrzymaniem pojazdów. Procedura odwołuje się do regulacji wewnętrznych specyficznych dla danej branży transportowej (np. dokumentacja systemu utrzymania, warunki techniczne wytwarzania i odbioru). 3. Utrzymanie infrastruktury. Procedura specyficzna dla poszczególnych rodzajów transportu. W zintegrowanym systemie zarządzania transportem zbiorowym tworzona dla każdego rodzaju transportu. Opisuje ona zadania ważne w aspekcie bezpieczeństwa związane z utrzymaniem infrastruktury drogowej (drogi, szyny tramwajowe i kolejowe). Procedura odwołuje się do regulacji wewnętrznych specyficznych dla danej branży transportowej (np. dokumentacja systemu utrzymania, warunki techniczne wytwarzania i odbioru). 4. Zarządzanie kompetencjami personelu. Odpowiednio skonstruowana może dotyczyć wszystkich rodzajów transportu. Powinna brać pod uwagę specyficzne wymagania prawne dotyczące operatorów pojazdów w zakresie szkoleń komunikacja publiczna

29 analizy i opinie i egzaminów oraz badań lekarskich. Opisuje ona zadania ważne w aspekcie bezpieczeństwa związane z zarządzaniem zasobami ludzkimi. 5. Ocena dostawców. Odpowiednio skonstruowana może dotyczyć wszystkich rodzajów transportu. Powinna brać pod uwagę specyficzne wymagania prawne dotyczące zakupu wyrobów i usług niezbędnych do przeprowadzania procesu przewozu i utrzymania infrastruktury drogowej. Opisuje zadania ważne w aspekcie bezpieczeństwa związane z kwalifikacją dostawców. 6. Dostęp, wymiana i zarządzanie informacją. Odpowiednio skonstruowana może dotyczyć wszystkich rodzajów transportu. Procedura odwołuje się do szczegółowych przepływów informacji zawartych w innych dokumentach. Szczegółowe modele wymiany informacji w zależności od odbiorcy zawarte są w innych procedurach dla: urzędu właściwego dla rodzaju transportu; komisji badania wypadków właściwej dla rodzaju transportu; zarządcy infrastruktury właściwego dla rodzaju transportu; innych przewoźników; dostawcy właściwego dla rodzaju transportu; pracowników spółki. 7. Nadzór nad dokumentami i zapisami Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem. Odpowiednio skonstruowana może dotyczyć wszystkich rodzajów transportu. Opisuje ona zadania ważne w aspekcie bezpieczeństwa, związane z nadzorem nad dokumentami SMS. 8. Działania korygujące i/lub zapobiegawcze oraz nadzór nad niezgodnościami. Odpowiednio skonstruowana może dotyczyć wszystkich rodzajów transportu. Opisuje ona zadania ważne w aspekcie bezpieczeństwa, związane z wdrożeniem działań korygujących i zapobiegawczych. Oparta na zasadach wynikających z ISO Przegląd zarządzania. Odpowiednio skonstruowana może dotyczyć wszystkich rodzajów transportu. Opisuje ona zadania ważne w aspekcie bezpieczeństwa związane z cyklicznymi przeglądami zarządzania, Oparta na zasadach wynikających z ISO Ciągłe doskonalenie. Odpowiednio skonstruowana może dotyczyć wszystkich rodzajów transportu. Opisuje ona zadania ważne w aspekcie bezpieczeństwa związane z doskonaleniem SMS. Oparta na zasadach wynikających z ISO Identyfikacja zagrożeń i analiza ryzyka. Odpowiednio skonstruowana może dotyczyć wszystkich rodzajów transportu. Opisuje ona zadania ważne w aspekcie bezpieczeństwa związane z identyfikacja zagrożeń i analizą ryzyka procesu przewozu. Możliwe jest stworzenie jednej spójnej metody oceny ryzyka dla wszystkich rodzajów transportu zbiorowego. 12. Audyty bezpieczeństwa. Odpowiednio skonstruowana może dotyczyć wszystkich rodzajów transportu. Opisuje ona zadania ważne w aspekcie bezpieczeństwa związane z audytami SMS. Oparta na zasadach wynikających z ISO Postępowanie po wystąpieniu zdarzenia. Odpowiednio skonstruowana może dotyczyć wszystkich rodzajów transportu. Opisuje ona zadania ważne w aspekcie bezpieczeństwa związane z postępowaniem po zdarzeniu łącznie z odwołaniem do prac komisji powypadkowej (zalecenia powypadkowe). Procedura odwołuje się do regulacji wewnętrznych specyficznych dla danej branży transportowej (np. kodeks drogowy, instrukcje, regulaminy). Podsumowanie W przedstawionym opracowaniu zaprezentowano praktyczne rozwiązania w zakresie wdrożenia Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem u przewoźników zbiorowych. Zaprezentowano podstawowe elementy SMS oraz działania konieczne do jego wdrożenia. Zwrócono uwagę na dokumentację SMS oraz jej elementy składowe, jak również zaproponowano wykaz praktycznych procedur, który można uwzględnić w Systemie Zarządzania Bezpieczeństwem. Dużo uwagi poświęcono ryzyku, które jest kluczowym elementem systemu. Opracowanie zawiera wiele praktycznych wskazówek, które mogą być zastosowane przy wdrażaniu Systemów Zarządzania Bezpieczeństwem zarówno u szynowych, jak i drogowych przewoźników zbiorowych. q 29 nr 2/2011

30 analizy i opinie Przegląd Inteligentnych Systemów Transportowych z możliwością ich wykorzystania w transporcie publicznym Górnośląskiego Związku Metropolitalnego Fot. Dominik Gajda 30 komunikacja publiczna

31 analizy i opinie Prof. Jerzy Mikulski wykładowca Politechniki Śląskiej, przewodniczący Polskiego Stowarzyszenia Telematyki Transportu KACPER KĘDZIORA Doktorant na Wydziale Transportu Politechniki Śląskiej w Katowicach 31 nr 2/2011

32 Artykuł recenzowany Streszczenie Liczba dostępnych rozwiązań z dziedziny inteligentnych systemów transportowych możliwych do zaimplementowania w obszarze miejskim jest bardzo duża, jednak zastanowić się należy, czy lepszym rozwiązaniem jest wdrożenie wszystkich propozycji czy wybór kilku z nich, za to wprost odpowiadających na obserwowane na danym terenie problemy. W takim organizmie jak Górnośląski Związek Metropolitalny rozwiązania z zakresu ITS są trudne do wprowadzenia ze względu na mnogość podmiotów decyzyjnych. Przedstawione w artykule przykłady z tego zakresu, stosowane niezależnie od siebie, tworzą dobre rozwiązania, natomiast w połączeniu ze sobą pomagają rozwiązywać problemy komunikacyjne. Summary The number of available solutions from the domain of intelligent transport systems, which may be implemented in urban areas, is large indeed, one should consider however whether a better solution is to implement all the proposals, or to select a few of them, but those which respond to the problems noticed in a given area. In such an organism as the Upper Silesia Metropolitan Union, ITS solutions are difficult to implement, due to the multitude of decision-making entities. The examples from ITS field, provided in the paper, make good solutions when applied independently, while being interconnected they help solve problems related to transport. Rysunek 1. Górnośląski Związek Metropolitalny 32 Liczba dostępnych rozwiązań z dziedziny Inteligentnych Systemów Transportowych możliwych do zaimplementowania w obszarze miejskim jest bardzo duża. Należy rozważyć, czy wszystkie te systemy sprzyjają poprawie warunków bytowania czy może lepiej wybrać tylko kilka propozycji, które przede wszystkim będą bezpośrednio odpowiadały na bolączki miast i ich mieszkańców. Czy systemy z powodzeniem implementowane w jednym mieście sprawdzą się na większym obszarze, jakim jest na przykład Górnośląski Związek Metropolitalny? GZM to struktura powstała na bazie wcześniejszej współpracy miast regionu, a celem jej powołania była koordynacja działań na terenie gmin zrzeszonych w związku. Efektem działalności związku ma być usprawnienie zarządzania aglomeracją, wzmocnienie siły gospodarczej i konkurencyjności miast uczestników GZM, a także koordynacja działań promocyjnych i podkreślenie znaczenia regionu [16]. Górnośląski Związek Metropolitalny GZM stanowi międzygminny związek obejmujący miasta na prawach powiatu, leżące na obszarze konurbacji śląsko-dąbrowskiej. W skład GZM wchodzą: Bytom, Chorzów, Gliwice, Katowice, Mysłowice, Piekary Śląskie, Ruda Śląska, Siemianowice Śląskie, Świętochłowice, Tychy, Zabrze, Dąbrowa Górnicza, Sosnowiec, Jaworzno. Siedzibą GZM są Katowice. Miasta wchodzące w skład GZM zamieszkuje razem około 2 milionów (stan na 31 grudnia 2008 roku, dane według GUS [1]) mieszkańców. Mieszkańcy GZM mogą korzystać w większości miast z co najmniej dwóch środków transportu publicznego: autobus i tramwaj lub autobus i trolejbus, dodatkowo uzupełnionego o połączenia kolejowe: Kolej Regionalna GZM stanowi jeden z największych węzłów komunikacji kolejowej w Polsce zarówno jeśli chodzi o przewozy pasażerskie, jak i towarowe. Przez GZM przebiega szereg linii kolejowych, a znajduje się tutaj łącznie kilka dworców i kilkadziesiąt stacji PKP. Przez dworzec główny w Katowicach przejeżdżają pociągi EuroCity i InterCity, zapewniające połączenia ze wszystkimi największymi miastami w Polsce oraz z Czechami, Słowacją, Węgrami, Austrią i Niemcami. Szybka Kolej Regionalna to system szybkiej kolei miejskiej powstającej od 2008 roku na terenie Górnośląskiego Związku Metropolitalnego. Bazuje on na istniejącej już infrastrukturze kolejowej aglomeracji górnośląskiej. Docelowo wszystkie inwestycje zostaną ukończone w 2012 roku. Inteligentne Systemy Transportowe Miasta podejmują różne działania w celu zmniejszenia zatorów komunikacyjnych, między innymi wprowadzają strefy ograniczonego ruchu, wyznaczają buspasy czy wygradzają torowiska. To są dobre rozwiązania, jeśli za nimi idzie rozwój transportu publicznego i budowa miejsc parkingowych. W poprawie sytuacji komunikacyjnej wykorzystywane są też rozwiązania techniczne, na przykład optymalizacja sygnalizacji świetlnych czy zarządzanie prędkością (zielona fala). Zastosowanie Inteligentnych Systemów Transportowych (ITS) jest jednym ze sposobów doskonalenia systemów transportowych w celu zwiększenia ich sprawności, efektywności i bezpieczeństwa. ITS dostarczają różnorodnych narzędzi, począwszy od zaawansowanych systemów sterowania ruchem za pomocą sygnalizacji świetlnej, poprzez systemy zarządzania przepływami pojazdów w sieci uliczno- -drogowej aż do systemów realizujących priorytety dla uprzywilejowanych środków transportu. Atrakcyjność ITS wynika z tego, że stwarzają one duże możliwości w podniesieniu dostępności, mo- komunikacja publiczna

33 analizy i opinie bilności i bezpieczeństwa transportu, przy równoczesnym obniżeniu kosztów budowy infrastruktury, zatłoczenia, zdarzeń drogowych, oddziaływania negatywnego na środowisko i zużycia energii. ITS, dzięki zintegrowanemu charakterowi rozwiązań (na przykład ruch indywidualny, transport zbiorowy i transport towarów), warunkują realizację strategii zrównoważonego rozwoju. Zastosowanie systemów wykorzystujących technologię ITS przyczynia się do: zmniejszenia nakładów na infrastrukturę transportową nawet o procent, przy uzyskaniu tych samych efektów poprawy sprawności systemu, jak w przypadku budowy nowych odcinków dróg lub modernizacji istniejących, zwiększenia nawet o 20 procent sprawności sieci transportowych (mierzonej przepustowością) bez konieczności wykonywania inwestycji drogowych, znacznego zmniejszenia liczby zdarzeń i ofiar wypadków drogowych, oszczędności czasu podróży i liczby zatrzymań (50 procent), znaczącego zmniejszenia emisji spalin i poziomu hałasu. Istotną cechą systemów zarządzania ruchem ITS jest ich otwartość, umożliwiająca integrację systemów różnych producentów, w celu uzyskania efektu synergicznego zarówno dla skrócenia wdrażania systemów, jak i uzyskania możliwie najwyższej jakości ruchu. Oczywiście, aby rozwiązania ITS mogły spełniać swoją rolę, konieczne jest zainwestowanie w modernizację infrastruktury lub jej wybudowanie, tak aby połączyć ją z planowanymi inwestycjami. System Park & Ride Parkuj i Jedź lub ang. Park & Ride, P+R to parking przeznaczony dla osób, które dojeżdżają z przedmieść dużych miast i korzystają z komunikacji miejskiej. Kierowcy pozostawiają swoje pojazdy w wyznaczonych miejscach, przesiadają się do komunikacji zbiorowej i w ten sposób kontynuują drogę do centrum miasta. Parkingi typu Park & Ride mają za zadanie przechwycić jak największy odsetek pojazdów kierujących się do centrum miasta i zachęcić kierowców do skorzystania z oferty transportu publicznego. Alternatywą dla klasycznych parkingów, których umiejscowienie determinowane jest wygospodarowa- Rysunek 2. Schemat połączeń sieci autobusowej Rysunek 3. Schemat połączeń sieci kolejowej w ramach biletu strefowego [17] 33 nr 2/2011

34 analizy i opinie Rysunek 4. Różne sposoby oznaczania dojazdu do parkingu P+R [18-20] Rysunek 5. Modułowy parking na trzech poziomach widok użytkowy [5] 34 niem odpowiednio dużej przestrzeni, są parkingi podziemne lub piętrowe, ale najbardziej elastycznym rozwiązaniem jest parking modułowy. W dobie wzrostu wartości uzbrojonych nieruchomości parkingi modułowe zajmują stosunkowo mało miejsca, a ilość zastosowanych modułów w zależności od zapotrzebowania może być zwiększana lub zmniejszana. Istotnymi elementami przemawiającymi za takim rozwiązaniem są też: system samoobsługowy, mniejsze zużycie energii niż w przypadku parkingów nadziemnych i podziemnych czy brak możliwości dostępu osób trzecich do zaparkowanych samochodów. Biorąc pod uwagę specyfikę GZM, należy w aspekcie P&R rozważyć kilka wariantów tego systemu. System P&R powinien mieć rozmieszczone parkingi na obrzeżach miast oraz na obrzeżach aglomeracji. Pozwoli to na selektywne ograniczanie pojazdów wjeżdżających do centrum miast i do centrum aglomeracji. Zastosowanie takiego rozwiązania pozwoli na znaczne ograniczenie ruchu pojazdów indywidualnych w miastach GZM. Należy pamiętać, że wraz z systemami P&R musi istnieć skorelowanie transportu zbiorowego. Znaki zmiennej treści Wśród konkretnych rozwiązań elementów ITS wymienić można znaki zmiennej treści. Znaki zmiennej treści (czyli ang. VMS Variable Message Signs) mogą być wykonane w różnych technologiach. Jednakże najbardziej rozpowszechniona jest technologia LED. Konstrukcja matrycy umożliwia wyświetlanie dowolnych kształtów symboli, znaków drogowych i znaków tekstowych. Zastosowanie VMS może obejmować między innymi: sterowanie i zarządzanie ruchem na pasach na drogach wielojezdniowych, kierowanie na trasy alternatywne, komunikacja publiczna

35 analizy i opinie Rysunek 6. Informacje drogowe o utrudnieniach w ruchu Rysunek 7. Informacje drogowe na znakach zmiennej treści [7] informowanie o aktualnych warunkach ruchowych (korkach, wypadkach itp.). Zastosowanie znaków zmiennej treści na drogach zwiększa bezpieczeństwo ruchu kierujących pojazdami, a także ułatwia faktyczne zarządzanie ruchem. W skuteczny sposób wpływa ono na sposób poruszania się kierowców, którzy otrzymują aktualne dane o prowadzonych robotach drogowych, objazdach lub dozwolonej prędkości. Informacje przekazywane są w czytelny sposób, w postaci krótkich wiadomości pozwalających na szybką reakcję, a więc ułatwiają dostosowanie się kierowców do warunków panujących aktualnie na drogach [6]. Wykorzystanie znaków zmiennej treści w informacji miejskiej wpływa bezpośrednio na bezpieczeństwo i komfort podróżowania, dostarcza informacji o wolnych powierzchniach parkingowych, robotach drogowych prowadzonych w miastach, objazdach lub innych zdarzeniach. System poboru opłat za wjazd do centrum miasta W procesie dynamicznego wzrostu natężeń ruchu w obszarach zurbanizowanych, zatory drogowe stają się coraz poważniejszym problemem. Są one skutkiem braku możliwości rozbudowy istniejącej sieci dróg w równie szybkim tempie, jakim charakteryzuje się przyrost liczby samochodów lub niemożliwości ich rozbudowy w gęsto zabudowanym śródmieściu. W konsekwencji ulice i skrzyżowania tracą przepustowość, rosną koszty, wydłuża się czas transportu i pogarsza się jakość podróży. Przykładem przeciwdziałania takim zjawiskom jest system poboru opłat za wjazd do centrum miasta. System taki, aby być efektywny, powinien być elastyczny, tak by wraz z rozwojem infrastruktury miejskiej można go było rozbudowywać i konfigurować, a przede wszystkim musi być egzekwowalny. Aby zapewnić takie warun- 35 nr 2/2011

36 analizy i opinie 36 ki, wprowadza się automatyczne, elektroniczne systemy opłat, które rozpoznają i klasyfikują pojazdy, komunikują się z czujnikami w pojazdach, utrwalają obraz tablicy rejestracyjnej bądź też opierają swoje działanie na pozycjonowaniu GPS. Doświadczenia Szwedów i Anglików (opłaty za wjazd do centrum Sztokholmu czy Londynu) pozwalają na wyciągnięcie wniosku, iż jest to jeden z lepszych sposobów ograniczenia ruchu pojazdów w centrach miast. Istnieje jednak obawa, że wprowadzenie opłat spowoduje przeniesienie się firm z centrów miast na peryferia, co może znacznie ograniczyć rolę centrum miasta. Autobus na telefon Jednym z problemów współczesnych miast jest rezygnacja mieszkańców z usług komunikacji zbiorowej na rzecz własnych środków transportu. Jednak podróże samochodami nie zawsze są związane z wolnym wyborem. Nie mają go bowiem mieszkańcy nowych osiedli położonych z dala od centrum, gdzie komunikacja miejska nie kursuje lub jest mocno ograniczona. Przykładem rozwiązania tego problemu może być Kraków. W Krakowie mieście, które w ostatnich latach intensywnie się rozrasta, postanowiono poradzić sobie z tą sytuacją za pomocą telebusów, czyli autobusów na telefon. Tele-bus to usługa Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego, stworzona z myślą o osobach mieszkających lub pracujących poza centrum miasta, gdzie regularny transport miejski kursuje rzadko lub nie jeździ wcale. Tele-busy nie mają tradycyjnego rozkładu jazdy. Trasy i godziny przejazdu są uzależnione od aktualnych potrzeb klientów. Pasażer może indywidualnie ustalić godzinę rozpoczęcia lub zakończenia podróży z przewoźnikiem, a także początkowego i końcowego przystanku. W tele-busach obowiązują te same rodzaje biletów, co w regularnym transporcie miejskim. Jest to pierwsza taka usługa w Polsce, znana jednak w miastach Szkocji, Włoch i Finlandii. Bus Rapid Transit szybki transport autobusowy Bus Rapid Transit to nazwa stosowana do różnych systemów transportu publicznego wykorzystujących autobusy. Celem systemu BRT jest zapewnienie jakości obsługi zbliżonej do lekkiego transportu szynowego przy niższych kosztach inwestycyjnych i elastyczności transportu autobusowego. Autobusy w systemie BRT mają zapewniony priorytet poprzez osobne jezdnie autobusowe, wydzielone pasy ruchu na ulicach; mogą też poruszać się w ruchu mieszanym. Systemy BRT charakteryzują się: niezawodnością i krótszym czasem podróży, integracją infrastruktury i pojazdów w celu zapewnienia komfortu, jakości i łatwego dostępu, wiarygodną informacją dla pasażerów o czasie oczekiwania na kolejny autobus, łatwo rozpoznawalnym wizerunkiem transportu publicznego wyższej jakości. Systemy BRT mogą obejmować zakresem kompleksowe przedsięwzięcia dotyczące całej sieci lub dotyczyć tylko priorytetu na wybranych skrzyżowaniach. Buspasy Buspasy powinny być postrzegane przez użytkowników dróg jak torowiska, czyli miejsca, z których bezwzględnie nie ma prawa korzystać nikt inny, poza pojazdem do tego upoważnionym. Kluczową kwestią w efektywnym funkcjonowaniu pasów autobusowych jest przestrzeganie przepisów dotyczących uprawnień do poruszania się po nich. Łamiący przepisy powinni być skutecznie karani. Metodą bez ograniczeń i tańszą w utrzymaniu jest automatyczne monitorowanie ruchu na pasach. Sprawdziła się ona w wielu miastach na świecie. W Polsce dotąd nie funkcjonowała, ponieważ wiąże się z poniesieniem pewnych nakładów, a poza tym przeszkodę stanowiły obowiązujące regulacje prawne. Istnieją dwa rozwiązania. Pierwsze, opiera się na stacjonarnych punktach kamerowych, instalowanych na konstrukcjach wsporczych (na przykład na słupach oświetleniowych wzdłuż pasa autobusowego). System ten może być uzupełniony kilkoma mobilnymi punktami zainstalowanymi w specjalnych pojazdach, które parkują obok pasa. Drugie rozwiązanie korzysta z ruchomych punktów kamerowych montowanych w autobusach komunikacji publicznej. W systemie automatycznego monitorowania następuje rozpoznanie tablic rejestracyjnych wszystkich pojazdów poruszających się po pasie autobusowym i ich selekcja na uprawnionych i nieuprawnionych. W przypadku nieuprawnionych pojazdów system wykonuje zdjęcie (w kolorze i w podczerwieni). Dane te są przesyłane do Centrum Mandatowania, gdzie operator sprawdza przesłane informacje oraz wystawiane są i rozsyłane mandaty. komunikacja publiczna

37 analizy i opinie Rysunek 8. Wydzielony autobusowy pas ruchu [12] Rysunek 9. Oznaczenie drogowe buspasa Karta miejska Karta miejska jest nowoczesnym i wielofunkcyjnym nośnikiem usług i produktów elektronicznych o formacie karty płatniczej. Korzyści wynikające z użytkowania karty miejskiej to między innymi możliwość odtworzenia biletu w przypadku kradzieży lub zagubienia karty, powszechna dostępność punktów sprzedaży elektronicznych biletów, łatwość i wygoda w posługiwaniu się kartą, bezpieczeństwo przeprowadzanych transakcji, wielofunkcyjność i trwałość karty oraz możliwość wdrażania na niej nowych usług. Do stosowania karty miejskiej przekonały się już między innymi takie miasta jak: Warszawa, Wrocław, Gdańsk, Kraków. Wprowadzenie karty miejskiej (lub karty metropolitalnej) pozwoli na uproszczenie realizacji płatności za komunikację zbiorową, a także inne usługi o charakterze komunalnym. Śląska Karta Usług Publicznych Projekt Śląskiej Karty Usług Publicznych ma na celu wdrożenie informatycznego systemu ułatwiającego realizację usług publicznych drogą elektroniczną oraz wspomagającego zarządzanie administracją publiczną. Główną ideą przedsięwzięcia jest zbudowanie zintegrowanego systemu pobierania i rozliczania płatności bezgotówkowych za usługi świadczone przez instytucje samorządowe wraz z systemem informacji, pozwalającym na pozyskiwanie danych o popycie na poszczególne usługi oraz o relacjach zachodzących między nimi [14]. Projekt wdrożony zostanie na terenie 21 gmin partnerów projektu w zakresie opłat za świadczone usługi gminne oraz czynności urzędowe [15]. Podsumowanie Ze względu na to, że aglomeracja górnośląska jest skupiskiem wielu miast skoncentrowanych wokół stolicy województwa, to problem komunikacji zbiorowej i systemów ITS jest sprawą skomplikowaną. Wiele podmiotów decyzyjnych nie sprzyja wdrażaniu tego typu rozwiązań. Przedstawione przykłady niezależnie od siebie tworzą dobre rozwiązania, natomiast w połączeniu ze sobą pomagają rozwiązywać problemy komunikacyjne. Można postawić wniosek, że przed GZM jeszcze jest wiele do zrobienia w zakresie zarządzania transportem. Niektóre z rozwiązań nie były do tej pory stosowane w żadnym z miast Polski, na przykład wprowadzenie opłat za wjazd pojazdu do centrum miasta lub BRT. Często są to rozwiązania kosztowne, natomiast docelowo znacznie poprawiają one konkurencyjność transportu zbiorowego. q Literatura [1] stan_struktura_31_12_2008.pdf [2] [3] [4] [5] [6] [7] dojedz-bezpiecznie/ [8] [9] [10] szybki-transport-autobusowy [11] Monkiewicz&Kurlanda-Brytyjskie_BRT.pdf [12] ,1.html [13] buspasy-pod-kontrola [14] 2.htm [15] [16] [17] [18] [19] [20] Data ostatniej weryfikacji źródeł internetowych roku. 37 nr 2/2011

KOMUNIKACJA PUBLICZNA 2011

KOMUNIKACJA PUBLICZNA 2011 KOMUNIKACJA PUBLICZNA 2011 SPIS TREŚCI nr 1(42) 8 Konsekwencje nowelizacji przepisów prawa dla transportu publicznego / Jędrzej Klatka 10 Kaziu - nie denerwuj się... / Marek Sieczkowski 15 W Solarisie

Bardziej szczegółowo

Przykłady projektów zrealizowanych przez Koleje Mazowieckie z zakresu Społecznie Odpowiedzialnego Biznesu (CSR)

Przykłady projektów zrealizowanych przez Koleje Mazowieckie z zakresu Społecznie Odpowiedzialnego Biznesu (CSR) Kolej na społecznie odpowiedzialną kolej Przykłady projektów zrealizowanych przez Koleje Mazowieckie z zakresu Społecznie Odpowiedzialnego Biznesu (CSR) 1 CSR Kolei Mazowieckich Koleje Mazowieckie od 2005

Bardziej szczegółowo

Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne S.A. w Krakowie. Monitoring i inne działania MPK SA w Krakowie wpływające na bezpieczeństwo pasażerów

Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne S.A. w Krakowie. Monitoring i inne działania MPK SA w Krakowie wpływające na bezpieczeństwo pasażerów Monitoring i inne działania MPK SA w Krakowie wpływające na bezpieczeństwo pasażerów Plan prezentacji Zakres działalności MPK S.A. w Krakowie Monitoring Współpraca ze Strażą Miejską i Policją Kampanie

Bardziej szczegółowo

Czy elektromobilność zatrzyma rozwój autogazu?

Czy elektromobilność zatrzyma rozwój autogazu? Czy elektromobilność zatrzyma rozwój autogazu? data aktualizacji: 2018.03.20 - Uważamy, że na etapie dochodzenia do pełnej elektryfikacji w motoryzacji gaz jest niezastąpiony. Oczywiście gaz rozumiany

Bardziej szczegółowo

Zakładu Komunikacyjnego w Gdyni na trzy r. firma przeniosła się do nowej siedziby

Zakładu Komunikacyjnego w Gdyni na trzy r. firma przeniosła się do nowej siedziby Przedsiębiorstwo zostało utworzone 15 lipca 1994 r. w wyniku podziału Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego w Gdyni na trzy niezależne spółki. W latach 1999 2000 Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej przeszło

Bardziej szczegółowo

30 października 2014, Bydgoszcz

30 października 2014, Bydgoszcz 30 października 2014, Bydgoszcz III Kongres Transportu Publicznego: Czego potrzebują mieszkańcy miast? Kongres Transportu Publicznego co roku gości w innej aglomeracji. Pierwszy odbył się w Warszawie,

Bardziej szczegółowo

Raport z realizacji projektu

Raport z realizacji projektu Raport z realizacji projektu I EDYCJA SZKOLEŃ CERTYFIKOWANYCH PSPA Z ZAKRESU USTAWY O ELEKTROMOBILNOŚCI I PALIWACH ALTERNATYWNYCH pspa.com.pl Elektromobilność w praktyce zakończona sukcesem! 6 miesięcy

Bardziej szczegółowo

I. 1) NAZWA I ADRES: Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, ul. Barbary

I. 1) NAZWA I ADRES: Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, ul. Barbary z 6 Katowice: Wykonywanie usług autobusowego transportu publicznego na linii komunikacji miejskiej nr 165. Numer ogłoszenia: 70520-2011; data zamieszczenia: 08.04.2011 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - usługi

Bardziej szczegółowo

SMO MEDIA I KANAŁY SPOŁECZNOŚCIOWE. Bydgoszcz, dnia..2014 r. Usługodawca

SMO MEDIA I KANAŁY SPOŁECZNOŚCIOWE. Bydgoszcz, dnia..2014 r. Usługodawca Bydgoszcz, dnia..2014 r. SMO MEDIA I KANAŁY SPOŁECZNOŚCIOWE Usługodawca Talem Technologies Sp. z o.o. ul. Cieszkowskiego 22/1; 85-052 Bydgoszcz Tel. 52 366 70 73; Infolinia: 801 080 238 NIP: 967-12-41-356;

Bardziej szczegółowo

Warsztaty Facebook i media społeczniościowe. Część 1 Anna Miśniakiewicz, Konrad Postawa

Warsztaty Facebook i media społeczniościowe. Część 1 Anna Miśniakiewicz, Konrad Postawa Warsztaty Facebook i media społeczniościowe Część 1 Anna Miśniakiewicz, Konrad Postawa Plan warsztatów 1. Co to są media społecznościowe? 2. Jak wygląda nowoczesna komunikacja - formy, sposoby, treści?

Bardziej szczegółowo

Ile regulacji, w sektorze pasażerskiego. publicznego? Prezes Zarządu Veolia Transport Polska

Ile regulacji, w sektorze pasażerskiego. publicznego? Prezes Zarządu Veolia Transport Polska Ile regulacji, ile konkurencji w sektorze pasażerskiego drogowego transportu publicznego? Tomasz Rochowicz Prezes Zarządu Veolia Transport Polska Gdańsk, ń 29 marca 2010 RYNEK PASAŻERSKICH PRZEWOZÓW DROGOWYCH

Bardziej szczegółowo

Creative Media. Marketing szeptany i nie tylko. Centrum Usługowo-Handlowe Robert Kiljańczyk

Creative Media. Marketing szeptany i nie tylko. Centrum Usługowo-Handlowe Robert Kiljańczyk Centrum Usługowo-Handlowe Robert Kiljańczyk Creative Media Marketing szeptany i nie tylko 2016 0 05-6 5 0 S u ł k o w i c e, u l. L i p o w a 9 O nas Jesteśmy grupą najlepszych specjalistów w dziedzinie

Bardziej szczegółowo

social relations agency

social relations agency social relations agency POBIJ REKORD ŚWIATA W SWOJEJ KUCHNI CASE STUDY Facebook Facebook to obecnie najpopularniejszy serwis społecznościowy na świecie. Posiada bardzo dobre możliwości targetowania komunikatów.

Bardziej szczegółowo

DZIENNIKARSTWO I KOMUNIKACJA SPOŁECZNA WSPA

DZIENNIKARSTWO I KOMUNIKACJA SPOŁECZNA WSPA DZIENNIKARSTWO I KOMUNIKACJA SPOŁECZNA WSPA CO NAS WYRÓŻNIA? KADRA, EKSPERCI, ATMOSFERA ŚRODOWISKOWA WSPÓŁPRACA Z PARTNERAMI BRANŻOWYMI NIESTANDARDOWE ZAJĘCIA PRAKTYCZNE I PRAKTYKI ZAWODOWE DOSTĘP DO NARZĘDZI

Bardziej szczegółowo

Uchwała nr 35/2016. Zarządu Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego w Katowicach z dnia 17 maja 2016 roku

Uchwała nr 35/2016. Zarządu Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego w Katowicach z dnia 17 maja 2016 roku Uchwała nr 35/2016 Zarządu Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego w Katowicach z dnia 17 maja 2016 roku w sprawie: przyjęcia założeń dotyczących wdrażania zasad polityki

Bardziej szczegółowo

ŚWIATOWY DZIEŃ TARGÓW 2017 Globalna kampania promocyjna UFI Światowego Stowarzyszenia Przemysłu Targowego 7 czerwca 2017 r. Działania w Polsce z

ŚWIATOWY DZIEŃ TARGÓW 2017 Globalna kampania promocyjna UFI Światowego Stowarzyszenia Przemysłu Targowego 7 czerwca 2017 r. Działania w Polsce z ŚWIATOWY DZIEŃ TARGÓW 2017 Globalna kampania promocyjna UFI Światowego Stowarzyszenia Przemysłu Targowego 7 czerwca 2017 r. Działania w Polsce z inicjatywy Polskiej Izby Przemysłu Targowego Kampania Światowy

Bardziej szczegółowo

Poprawa systemu transportu publicznego poprzez zakup nowoczesnego taboru wraz z niezbędną infrastrukturą przez Komunikację Miejską Płock Sp. z o.o.

Poprawa systemu transportu publicznego poprzez zakup nowoczesnego taboru wraz z niezbędną infrastrukturą przez Komunikację Miejską Płock Sp. z o.o. Poprawa systemu transportu publicznego poprzez zakup nowoczesnego taboru wraz z niezbędną infrastrukturą przez Komunikację Miejską Płock Sp. z o.o. Zadanie 1 Zakup 15 sztuk nowych, nowoczesnych autobusów

Bardziej szczegółowo

Z jednym biletem pociągami i autobusami przewoźników kolejowych [1]

Z jednym biletem pociągami i autobusami przewoźników kolejowych [1] Z jednym biletem pociągami i autobusami przewoźników kolejowych [1] wt., 22/08/2017-15:55 We wtorek 22 sierpnia br. odbyła się konferencja prasowa na temat Wspólnego Biletu Samorządowego. Jest to inicjatywa

Bardziej szczegółowo

Analiza wyników badania ankietowego. przeprowadzonego wśród osób korzystających z komunikacji miejskiej w Skierniewicach w dniach lutego 2016 r.

Analiza wyników badania ankietowego. przeprowadzonego wśród osób korzystających z komunikacji miejskiej w Skierniewicach w dniach lutego 2016 r. MIASTO SKIERWICE MIEJSKI ZAKŁAD KOMUNIKACJI W SKIERWICACH Analiza wyników badania ankietowego przeprowadzonego wśród osób korzystających z komunikacji miejskiej w Skierniewicach w dniach 22 26 lutego 2016

Bardziej szczegółowo

Bezpłatna komunikacja miejska

Bezpłatna komunikacja miejska Bezpłatna komunikacja miejska Żory: lokalizacja - miasto położone w południowej Polsce na Górnym Śląsku - 60 tysięcy mieszkańców - powierzchnia 65 km2 - Prezydentem Miasta - Waldemar Socha Transport Miejski

Bardziej szczegółowo

C40 UrbanLife. Warszawa. Zapotrzebowanie na środki transportu o niskiej emisji CO 2. 9 maja 2011 r. Leszek Drogosz Stanisław Jedliński

C40 UrbanLife. Warszawa. Zapotrzebowanie na środki transportu o niskiej emisji CO 2. 9 maja 2011 r. Leszek Drogosz Stanisław Jedliński C40 UrbanLife Warszawa Zapotrzebowanie na środki transportu o niskiej emisji CO 2 9 maja 2011 r. Leszek Drogosz Stanisław Jedliński Porozumienie Burmistrzów inicjatywa pod patronatem Komisji Europejskiej

Bardziej szczegółowo

usług autobusowego transportu publicznego na linii komunikacji miejskiej nr 659 zgodnie z rozkładami jazdy, na zasadach

usług autobusowego transportu publicznego na linii komunikacji miejskiej nr 659 zgodnie z rozkładami jazdy, na zasadach Page 1 of 5 Katowice: Wykonywanie usług autobusowego transportu publicznego na linii komunikacji miejskiej nr 659 Numer ogłoszenia: 93493-2010; data zamieszczenia: 22.04.2010 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU -

Bardziej szczegółowo

Future Advert. Doświadczona agencja PR. Zajmujemy się kompleksową obsługą firm w zakresie wizualizacji marki oraz komunikacji.

Future Advert. Doświadczona agencja PR. Zajmujemy się kompleksową obsługą firm w zakresie wizualizacji marki oraz komunikacji. Future Advert Doświadczona agencja PR. Zajmujemy się kompleksową obsługą firm w zakresie wizualizacji marki oraz komunikacji. Nasza Agencja Profesjonalna obsługa Public Relations dla Twojej firmy. Posiadamy

Bardziej szczegółowo

66. Międzynarodowe Targi Pomysły, Wynalazki, Nowe Produkty iena 2014 w Norymberdze Poniedziałek, 25 Sierpień :08

66. Międzynarodowe Targi Pomysły, Wynalazki, Nowe Produkty iena 2014 w Norymberdze Poniedziałek, 25 Sierpień :08 Agencja Promocyjna INVENTOR sp. z o.o., jako Oficjalny Przedstawiciel Targów na Polskę zaprasza do wzięcia udziału w 66. Międzynarodowych Targach Pomysły, Wynalazki, Nowe Produkty iena, które odbędą się

Bardziej szczegółowo

USŁUGI REKLAMOWE W SPÓŁCE,, KOLEJE MAZOWIECKIE KM SP. Z O.O.

USŁUGI REKLAMOWE W SPÓŁCE,, KOLEJE MAZOWIECKIE KM SP. Z O.O. USŁUGI REKLAMOWE W SPÓŁCE,, KOLEJE MAZOWIECKIE KM SP. Z O.O. SKUTECZNA I EFEKTYWNA REKLAMA Proponujemy reklamę wizerunkową oraz produktową docierającą do wielu milionów odbiorców. > Chcesz zwiększyć sprzedaż

Bardziej szczegółowo

Twój Salon Kosmetyczny na. Twój doradca w internecie

Twój Salon Kosmetyczny na. Twój doradca w internecie Twój Salon Kosmetyczny na Twój doradca w internecie Czy prowadzisz już fanpage na Facebook Swojego salonu? TAK NIE Sprawdź na kolejnych slajdach czy wszystkie elementy są przez ciebie dobrze przygotowanie

Bardziej szczegółowo

Inwestycja w przyszłość Podsumowanie zmian w Grupie PKP w latach 2012-2015

Inwestycja w przyszłość Podsumowanie zmian w Grupie PKP w latach 2012-2015 www.pwc.com Inwestycja w przyszłość Podsumowanie zmian w Grupie PKP w latach 2012-2015 kwiecień 2015 Prasa o Grupie PKP: sytuacja wyjściowa w 2011 roku * Źródła (od góry): Polska Dziennik Bałtycki, Głos

Bardziej szczegółowo

Wirtualne Targi Budowlane BUDMAT 3D Oferta dla Wystawców

Wirtualne Targi Budowlane BUDMAT 3D Oferta dla Wystawców Wirtualne Targi Budowlane BUDMAT 3D Oferta dla Wystawców Liderzy branż - dołącz do czołówki branży budowlanej: Wirtualne Targi Budowlane BUDMAT 3D- miejsce liderów! Co to są Wirtualne Targi BUDMAT 3D?

Bardziej szczegółowo

Światowy Dzień Targów 7 czerwca 2017 r.

Światowy Dzień Targów 7 czerwca 2017 r. Światowy Dzień Targów 7 czerwca 2017 r. Dziś 7 lipca. Dokładnie w miesiąc po dacie Światowego Dnia Targów 2017 podsumowujemy działania Polskiej Izby Przemysłu Targowego, jej Członków i Partnerów w ramach

Bardziej szczegółowo

Elektryczne zespoły trakcyjne

Elektryczne zespoły trakcyjne Elektryczne zespoły trakcyjne Naszą misją jest spełnianie obecnych i przyszłych oczekiwań krajowych i zagranicznych właścicieli taboru szynowego poprzez budowę, unowocześnianie oraz naprawę taboru, przy

Bardziej szczegółowo

ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA RUCHEM I TRANASPORTEM

ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA RUCHEM I TRANASPORTEM ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZĄDZANIA RUCHEM I TRANASPORTEM BUDOWA ZINTEGROWANEGO SYSTEMU ZARZĄDZANIA RUCHEM I TRANSPORTEM PUBLICZNYM W MIEŚCIE LEGNICA Kwota wydatków kwalifikowanych: 18.476.884,09 PLN Poziom

Bardziej szczegółowo

OFERTA PERFORMANCE MARKETINGU. KERRIS performance - Efektywność ponad wszystko

OFERTA PERFORMANCE MARKETINGU. KERRIS performance - Efektywność ponad wszystko OFERTA PERFORMANCE MARKETINGU KERRIS performance - Efektywność ponad wszystko O nas 2 1 2 Efektywność ponad W skrócie: wszystko Nie uznajemy kompromisów i nie zadowalamy się średnimi wynikami. Naszym celem

Bardziej szczegółowo

Komunikacja miejska w Lublinie szansą na oddech dla miasta.

Komunikacja miejska w Lublinie szansą na oddech dla miasta. Komunikacja miejska w Lublinie szansą na oddech dla miasta. Panel Obywatelski Co zrobić aby oddychać czystym powietrzem w Lublinie Lublin 2018 r. 1 Charakterystyka komunikacji miejskiej w Lublinie 2 Od

Bardziej szczegółowo

IV Kongres Kolejowy. 9 października 2014, Expo-Łódź

IV Kongres Kolejowy. 9 października 2014, Expo-Łódź IV Kongres Kolejowy 9 października 2014, Expo-Łódź IV Kongres Kolejowy: Nowe wyzwania stojące przed koleją Podczas poprzedniej, trzeciej edycji Kongresu Kolejowego, 5 listopada, w Warszawie spotkali się

Bardziej szczegółowo

Oferta MPK Wrocław dla dyrektorów szkół podstawowych we Wrocławiu

Oferta MPK Wrocław dla dyrektorów szkół podstawowych we Wrocławiu Oferta MPK Wrocław dla dyrektorów szkół podstawowych we Wrocławiu Dyrektorzy Szkół Podstawowych we Wrocławiu Szanowni Państwo, w związku z zapowiadaną od dnia 8 kwietnia br. akcją strajkową w sektorze

Bardziej szczegółowo

Integracja komunikacji miejskiej na. obszarze działania Metropolitalnego Związku Komunikacyjnego Zatoki Gdańskiej

Integracja komunikacji miejskiej na. obszarze działania Metropolitalnego Związku Komunikacyjnego Zatoki Gdańskiej Integracja komunikacji miejskiej na obszarze działania Metropolitalnego Związku Komunikacyjnego Zatoki Gdańskiej Kamil Bujak Metropolitalny Związek Komunikacyjny Zatoki Gdańskiej Bydgoszcz, 21-22 września

Bardziej szczegółowo

Nowe pociągi w Przewozach Regionalnych

Nowe pociągi w Przewozach Regionalnych Środa, 19 lutego 2014 Nowe pociągi w Przewozach Regionalnych W ciągu trzech ostatnich miesięcy na trasy w pięciu regionach Polski wyruszyły nowe pociągi obsługujące połączenia REGIO. I składy elektryczne,

Bardziej szczegółowo

Jak działają social media?

Jak działają social media? 3.1.1 Jak działają social media? Wg definicji publikowanej na Wikipedii Media społecznościowe (ang. Social Media) to określenie odnoszące się do ogólnie pojętego korzystania z internetowych i mobilnych

Bardziej szczegółowo

Zaproszenie do współpracy. ROWER, wolność, integracja, ekologia, przyjazna przestrzeń miejska, wygoda, oszczędność,

Zaproszenie do współpracy. ROWER, wolność, integracja, ekologia, przyjazna przestrzeń miejska, wygoda, oszczędność, 2015 Zaproszenie do współpracy ROWER, wolność, integracja, ekologia, przyjazna przestrzeń miejska, wygoda, oszczędność, Czym jest krakowskie ŚWIĘTO CYKLICZNE? Święto Cykliczne to festiwal nowej kultury

Bardziej szczegółowo

Internet - Gazeta - Telewizja

Internet - Gazeta - Telewizja Szanowni Państwo, szanując Państwa czas pragniemy w najkrótszej możliwej formie przedstawić Terazpasy.pl i propozycję współpracy. Terazpasy.pl to największa i najpopularniejsza niezależna platforma medialna

Bardziej szczegółowo

Biuletyn IR Cyfrowego Polsatu kwietnia 2013 r.

Biuletyn IR Cyfrowego Polsatu kwietnia 2013 r. Biuletyn IR Cyfrowego Polsatu 15 21 kwietnia 2013 r. Prasa o nas Data Prasa o rynku TMT w Polsce Parkiet: Cyfrowy Polsat Analitycy Deutsche Banku podwyższyli do 22 zł z 18,5 zł wcześniej cenę docelową

Bardziej szczegółowo

Marcin Rausch dyrektor działu reklamy Głos Dziennik Pomorza

Marcin Rausch dyrektor działu reklamy Głos Dziennik Pomorza Szanowni Państwo, mam przyjemność przedstawić Państwu kompleksową ofertę związaną ze zbliżającymi się wyborami samorządowymi. Oferta obejmuje wszystkie nośniki Głosu Dziennika Pomorza największej i najchętniej

Bardziej szczegółowo

Tomasz Bonek Marta Smaga Spółka z o.o. dla Dolnośląskiej Izby Gospodarczej. Szkolenie. Jak zarabiać w internecie? Przenieś swój biznes do sieci!

Tomasz Bonek Marta Smaga Spółka z o.o. dla Dolnośląskiej Izby Gospodarczej. Szkolenie. Jak zarabiać w internecie? Przenieś swój biznes do sieci! Tomasz Bonek Marta Smaga Spółka z o.o. dla Dolnośląskiej Izby Gospodarczej Szkolenie Jak zarabiać w internecie? Przenieś swój biznes do sieci! O nas Współautorzy jednego z największych sukcesów na polskim

Bardziej szczegółowo

Iluminacje świąteczne

Iluminacje świąteczne Iluminacje świąteczne raport medialny grudzień 218 1 WSTĘP Opracowanie przygotowane przez PRESS-SERVICE Monitoring Mediów we współpracy z agencją Hetman PR & Media Relations, dotyczy obecności w obszarze

Bardziej szczegółowo

- MARKETING W SEKTORZE NIERUCHOMOŚCI -

- MARKETING W SEKTORZE NIERUCHOMOŚCI - DESIGN COMPANY DESIGN COMPANY - MARKETING W SEKTORZE NIERUCHOMOŚCI - - Prezentacja ogólna firmy - www.mediaprojectgroup.com Media project group Agencja Interaktywna Media Project Group Oferta skierowana

Bardziej szczegółowo

Zmiany w Grupie PKP w latach 2012 2015

Zmiany w Grupie PKP w latach 2012 2015 Zmiany w Grupie PKP w latach 2012 2015 Warszawa, maj 2015 SPIS TREŚCI 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 GRUPA PKP W LICZBACH STRUKTURA I OTOCZENIE STRUKTURA RYNKU KOLEJOWEGO W POLSCE INWESTYCJE GRUPY PKP INFRASTRUKTURA

Bardziej szczegółowo

OFERTA REKLAMOWA. wrzesień 2016

OFERTA REKLAMOWA. wrzesień 2016 OFERTA REKLAMOWA wrzesień 2016 PROFIL WYDAWCY to firma tworzona przez ludzi z pasją i wieloletnim doświadczeniem w branży edukacyjnej. Celem firmy jest świadczenie najwyższej jakości usług edukacyjnych

Bardziej szczegółowo

Video Marketing YouTube & Facebook Video

Video Marketing YouTube & Facebook Video agenda szkolenia Video Marketing YouTube & Facebook Video prowadzi Magdalena Daniłoś zgłoszenia: szkolenia@socialmedianow.pl lub http://tydzien.socialmedianow.pl/ Aż 90% poskich marketerów, którzy realizowali

Bardziej szczegółowo

Kształtowanie układu komunikacyjnego stosowane rozwiązania. Artur Zając Dział Analiz Układu Komunikacyjnego ZTM

Kształtowanie układu komunikacyjnego stosowane rozwiązania. Artur Zając Dział Analiz Układu Komunikacyjnego ZTM Kształtowanie układu komunikacyjnego stosowane rozwiązania Artur Zając Dział Analiz Układu Komunikacyjnego ZTM Efektywne planowanie transportu. 2 Taryfa powodzenie lub porażka umożliwia realizowanie podróży

Bardziej szczegółowo

Media społecznościowe: wykorzystanie w PR

Media społecznościowe: wykorzystanie w PR : O badaniu Cel Deklarowany zakres wykorzystania mediów społecznościowych w komunikacji public relations i marketingowej Opinie pracowników branży PR & marketing na temat ich oczekiwań związanych z tego

Bardziej szczegółowo

Ezine 4. Zapraszamy do współpracy. Małe przypomnienie, czym jest CEO? CEO Kurs szkoleniowy CEO Multiplayer event w Szczecinie...

Ezine 4. Zapraszamy do współpracy. Małe przypomnienie, czym jest CEO? CEO Kurs szkoleniowy CEO Multiplayer event w Szczecinie... Ezine 4 Zapraszamy do współpracy Zachęcemy do odwiedzenia naszej strony internetowej: www.ceo-project.eu Naszego Facebooka oraz LinkedIn Kto jest zaangażowany? Małe przypomnienie, czym jest CEO?... 2 CEO

Bardziej szczegółowo

Współczesny tabor autobusowy. Robert Sokołowski Zarząd Transportu Miejskiego

Współczesny tabor autobusowy. Robert Sokołowski Zarząd Transportu Miejskiego Robert Sokoł Zarząd Transportu Miejskiego agenda tabor autobusowy w Warszawie wymagania ZTM w dla taboru jaki powinien być autobus miejski autobus miejski jutra Robert Sokoł Robert Sokoł tabor autobusowy

Bardziej szczegółowo

PRZEGLĄD PRASY 9 kwietnia 2014 roku

PRZEGLĄD PRASY 9 kwietnia 2014 roku Zeskanuj kod QR i przeczytaj przegląd prasy w Serwisie Biura Prasowego PRZEGLĄD PRASY 9 kwietnia 2014 roku Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego w Kielcach Biuro Prasowe tel. (41) 342-13-45;

Bardziej szczegółowo

ŚWIATOWY DZIEŃ TARGÓW. Kampania promocyjna na rzecz przemysłu targowego na świecie

ŚWIATOWY DZIEŃ TARGÓW. Kampania promocyjna na rzecz przemysłu targowego na świecie ŚWIATOWY DZIEŃ TARGÓW Kampania promocyjna na rzecz przemysłu targowego na świecie Światowy Dzień Targów 2016 CEL KAMPANII Wyeksponowanie znaczenia przemysłu targowego w odbiorze kluczowych grup interesariuszy

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA PRASOWA. 3 listopada 2010

INFORMACJA PRASOWA. 3 listopada 2010 INFORMACJA PRASOWA 3 listopada 2010 Jeden bilet dla dwóch stolic Zarząd Transportu Miejskiego w Warszawie oraz Związek Komunikacyjny Berlin- Brandenburgia (VBB) chcą wprowadzić wspólny bilet, który będzie

Bardziej szczegółowo

Systemy Smart City w ZTM Lublin

Systemy Smart City w ZTM Lublin Systemy Smart City w ZTM Lublin Plan prezentacji 1. Dane gromadzone przez ZTM 2. Systemy zarządzane przez ZTM 3. Obszary wyróżniania się ZTM w kraju 4. Infrastruktura służąca systemom smart city 5. Dane,

Bardziej szczegółowo

TECZKA PRASOWA. Czym jest FINANCE-TENDER.COM?

TECZKA PRASOWA. Czym jest FINANCE-TENDER.COM? Czym jest FINANCE-TENDER.COM? FINANCE-TENDER.COM jest pierwszą w Polsce platformą przetargową i ogłoszeniową oferującą nowoczesną metodę przeprowadzania przetargów elektronicznych oraz umożliwiającą przedsiębiorstwom

Bardziej szczegółowo

Przedsiębiorstwo zostało utworzone 15 lipca 1994 r. w wyniku podziału Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego w Gdyni na trzy niezależne spółki.

Przedsiębiorstwo zostało utworzone 15 lipca 1994 r. w wyniku podziału Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego w Gdyni na trzy niezależne spółki. Przedsiębiorstwo zostało utworzone 15 lipca 1994 r. w wyniku podziału Miejskiego Zakładu Komunikacyjnego w Gdyni na trzy niezależne spółki. W latach 1999 2000 Przedsiębiorstwo Komunikacji Miejskiej przeszło

Bardziej szczegółowo

Raport prasowy SCENA POLITYCZNA

Raport prasowy SCENA POLITYCZNA Raport prasowy październik 2013 Spis treści Wstęp... 3 Komentarz... 4 Rozdział I - Podsumowanie... 7 Rozdział II - Partie polityczne... 10 Rozdział III - Liderzy partii politycznych... 13 2 Wstęp Na podstawie

Bardziej szczegółowo

Inteligentne Systemy Transportowe gadżet czy narzędzie?

Inteligentne Systemy Transportowe gadżet czy narzędzie? Inteligentne Systemy Transportowe gadżet czy narzędzie? Dlaczego ITS? Szybsze, bardziej aktualne informacje dla pasażerów Pewniejsze zarządzanie ruchem, dokładniejszy ogląd sytuacji ruchowej Bezpieczniejszy,

Bardziej szczegółowo

Narodowa Loteria Paragonowa X.-XII.2015

Narodowa Loteria Paragonowa X.-XII.2015 Narodowa Loteria Paragonowa X.-XII.2015 Narodowa Loteria Paragonowa cele przyjęte w 2015 r. Uświadomienie Polakom, że mają wpływ na kształtowanie uczciwego obrotu gospodarczego > biorąc paragon wspierają

Bardziej szczegółowo

NOWOCZESNE SZYNOBUSY ORAZ NOWY PARKING PARKUJ I JEDŹ W BŁONIU [1]

NOWOCZESNE SZYNOBUSY ORAZ NOWY PARKING PARKUJ I JEDŹ W BŁONIU [1] NOWOCZESNE SZYNOBUSY ORAZ NOWY PARKING PARKUJ I JEDŹ W BŁONIU [1] wt., 10/07/2012-15:50 Już w grudniu na mazowieckie tory wyjadą kolejne dwa nowoczesne szynobusy w barwach Kolei Mazowieckich. Dziś w urzędzie

Bardziej szczegółowo

TRANSPORT. FASTER THAN YOU EXPECT.

TRANSPORT. FASTER THAN YOU EXPECT. TRANSPORT. FASTER THAN YOU EXPECT. o firmie MARATHON to zespół specjalistów w logistyce zaangażowanych w każde zlecenie. Dla nas nie ma rzeczy niemożliwych jesteśmy elastyczni, solidni i rzetelni, dzięki

Bardziej szczegółowo

TRANSPORT. FASTER THAN YOU EXPECT.

TRANSPORT. FASTER THAN YOU EXPECT. TRANSPORT. FASTER THAN YOU EXPECT. O FIRMIE MARATHON to zespół specjalistów w logistyce zaangażowanych w każde zlecenie. Dla nas nie ma rzeczy niemożliwych jesteśmy elastyczni, solidni i rzetelni, dzięki

Bardziej szczegółowo

I. 1) NAZWA I ADRES: Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, ul. Barbary 21a,

I. 1) NAZWA I ADRES: Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, ul. Barbary 21a, Katowice: wykonywanie usług autobusowego transportu publicznego na linii komunikacji zastępczej nr 607 Numer ogłoszenia: 284819-2010; data zamieszczenia: 13.10.2010 OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - usługi Zamieszczanie

Bardziej szczegółowo

Rozmowa ze sklepem przez telefon

Rozmowa ze sklepem przez telefon Rozmowa ze sklepem przez telefon - Proszę Pana, chciałam Panu zaproponować opłacalny interes. - Tak, słucham, o co chodzi? - Dzwonię w imieniu portalu internetowego AmigoBONUS. Pan ma sklep, prawda? Chciałam

Bardziej szczegółowo

rok na plusie PKP Intercity S.A. w 2016 r.

rok na plusie PKP Intercity S.A. w 2016 r. 2016 - rok na plusie PKP Intercity S.A. w 2016 r. Zwiększa się liczba pasażerów Agenda 1 Wyniki finansowe Zrealizowane działania Zwiększa się liczba pasażerów Plany Przychody na 2016 -6,5-76,8-136,2-72,8

Bardziej szczegółowo

1. Wprowadzenie. 2. Hasło przewodnie komunikacji: GEDmoving (#GEDmoving)

1. Wprowadzenie. 2. Hasło przewodnie komunikacji: GEDmoving (#GEDmoving) Poznań, czerwiec 2018 RAPORT: Global Exhibitions Day 2018 w Polsce Polska Izba Przemysłu Targowego Poniższy raport zawiera opis działań realizowanych przez Polską Izbę Przemysłu Targowego w ramach kampanii

Bardziej szczegółowo

Autobusy zasilane skroplonym gazem ziemnym - LNG

Autobusy zasilane skroplonym gazem ziemnym - LNG Autobusy zasilane skroplonym gazem ziemnym - LNG Marzec 2013 1 Solbus to polska firma rodzinna Statuetki Gazeli Biznesu Fabryka Autobusów Solbus jest polską, rodzinną firmą produkującą nowoczesne autobusy,

Bardziej szczegółowo

Prezentujemy Państwu nasze najnowszy nośniki Reklamy zewnętrznej:

Prezentujemy Państwu nasze najnowszy nośniki Reklamy zewnętrznej: OFERTA HANDLOWA 1. Co proponujemy? Szanowni Państwo! Prezentujemy Państwu nasze najnowszy nośniki Reklamy zewnętrznej: 22 calowe MONITORY LCD dostępne w autobusach KOMUNIKACJI MIEJSKIEJ w Lublinie. Jesteśmy

Bardziej szczegółowo

1 S t r o n a 1. Siedziba: Laboratoria.net, Czerwone Maki 55/25, Kraków; tel.:

1 S t r o n a 1. Siedziba: Laboratoria.net, Czerwone Maki 55/25, Kraków; tel.: 1 S t r o n a 1 O portalu: Portal Laboratoria.net to pierwszy i największy tego typu branżowy portal w Polsce. Już od roku 2004 serwis zajmuje się szeroko pojętymi zagadnieniami z zakresu nauki, technologii

Bardziej szczegółowo

Jak działa Brandle? Narzędzie online do organizacji i sprawdzania efektów marketingu dyskusji w internecie

Jak działa Brandle? Narzędzie online do organizacji i sprawdzania efektów marketingu dyskusji w internecie Jak działa Brandle? Narzędzie online do organizacji i sprawdzania efektów marketingu dyskusji w internecie Agencje, takie jak Twoja, prowadzą zwykle wiele działań związanych z promowaniem marki klientów,

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJA TRANSPORTU PUBLICZNEGO W METROPOLII STAN ISTNIEJĄCY I KIERUNKI ROZWOJU

ORGANIZACJA TRANSPORTU PUBLICZNEGO W METROPOLII STAN ISTNIEJĄCY I KIERUNKI ROZWOJU I FORUM TRANSPORTU AGLOMERACYJNEGO PLAN TRANSPORTOWY W USTAWIE O PUBLICZNYM TRANSPORCIE ZBIOROWYM WARSZAWA 25.11.2009 r. ORGANIZACJA TRANSPORTU PUBLICZNEGO W METROPOLII GÓRNOŚLĄSKIEJ STAN ISTNIEJĄCY I

Bardziej szczegółowo

Stwórzmy razem najważniejsze wydarzenie gospodarcze w CEE

Stwórzmy razem najważniejsze wydarzenie gospodarcze w CEE Stwórzmy razem najważniejsze wydarzenie gospodarcze w CEE Cracow Tech Week to nowość od Impact 1 Cracow Tech Week to pierwsze w Europie Środkowej i Wschodniej święto innowacyjności i kreatywności, które

Bardziej szczegółowo

Dwutygodnik Kurier Kolejowy

Dwutygodnik Kurier Kolejowy tak jak lubisz Dwutygodnik Kurier Kolejowy jedyny w Polsce dwutygodnik branży transportu szynowego magazyn opinii, który przedstawia najważniejsze obszary rynku tematyczne wydania specjalne TEMATYKA: Na

Bardziej szczegółowo

Promocyjna oferta prowadzenia strony firmowej na na Facebooku

Promocyjna oferta prowadzenia strony firmowej na na Facebooku Promocyjna oferta prowadzenia strony firmowej na na Facebooku Oferta ważna od 01.04.2015 do 31.05.2015 Działania na Facebooku to komunikacja dynamiczna, regularna, zazwyczaj o charakterze lekkim, rozrywkowym,

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 3 do Uchwały Zgromadzenia nr./../2016 z dnia roku

Załącznik nr 3 do Uchwały Zgromadzenia nr./../2016 z dnia roku . Załącznik nr 3 do Uchwały Zgromadzenia nr./../2016 z dnia... 2016 roku Objaśnienia przyjętych wartości do Wieloletniej Prognozy Finansowej Komunikacyjnego Związku Komunalnego Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego

Bardziej szczegółowo

Rekruterzy coraz bardziej wirtualni

Rekruterzy coraz bardziej wirtualni Rekruterzy coraz bardziej wirtualni 1 432 493 aplikacji w 15133 projektach rekrutacyjnych tę imponującą ilośd danych opracował przez ostatnie dwa lata jeden rekruter. A konkretnie erecruiter, najpopularniejszy

Bardziej szczegółowo

Z pełną wersją książki możesz zapoznać się na tej stronie: http://reklamawinternecie.org/poradnik

Z pełną wersją książki możesz zapoznać się na tej stronie: http://reklamawinternecie.org/poradnik Niniejszy plik PDF jest skróconym przewodnikiem po książce Reklama w Internecie praktyczny poradnik autorstwa Artura Kosińskiego. Z pełną wersją książki możesz zapoznać się na tej stronie: http://reklamawinternecie.org/poradnik

Bardziej szczegółowo

PREZENTACJA MEDIALNA

PREZENTACJA MEDIALNA PREZENTACJA MEDIALNA Jestem Eko to adresy blisko natury! Miesięcznie docieramy do 400 000 unikalnych użytkowników. Wykorzystaj naszą siłę w niestandardowych kampaniach! PREZENTACJA MEDIALNA // SERWISY

Bardziej szczegółowo

PROGRAM SZKOLENIA. Szczecinek 2016

PROGRAM SZKOLENIA. Szczecinek 2016 PROGRAM SZKOLENIA Szczecinek 2016 Szczecinek, 16.11.2016 Szanowni Państwo, Samorządowa Agencja Promocji i Kultury oraz Centrum Konferencyjne ZAMEK organizują w roku edukacyjnym 2016/2017 cykl szkoleń z

Bardziej szczegółowo

FILMY REKLAMOWE KOORDYNACJA KAMPANII REKLAMOWYCH Z WYKORZYSTANIEM MATERIAŁÓW AUDIO-WIZUALNYCH

FILMY REKLAMOWE KOORDYNACJA KAMPANII REKLAMOWYCH Z WYKORZYSTANIEM MATERIAŁÓW AUDIO-WIZUALNYCH FILMY REKLAMOWE KOORDYNACJA KAMPANII REKLAMOWYCH Z WYKORZYSTANIEM MATERIAŁÓW AUDIO-WIZUALNYCH Studio filmowe TEAM PROMOTION istnieje of 2007 roku. W swoim dorobku mamy filmy reklamowe, szkoleniowe, promocyjne,

Bardziej szczegółowo

Jak zaistnieć w mediach kreowanie wizerunku placówki medycznej

Jak zaistnieć w mediach kreowanie wizerunku placówki medycznej Jak zaistnieć w mediach kreowanie wizerunku placówki medycznej Praktyczne wskazówki z zakresu PR Jak zaistnieć w mediach kreowanie wizerunku placówki medycznej Praktyczne wskazówki z zakresu PR Aleksandra

Bardziej szczegółowo

Komunikaty, wydarzenia i artykuły firmowe w Serwisach branżowych xtech.pl

Komunikaty, wydarzenia i artykuły firmowe w Serwisach branżowych xtech.pl Komunikaty, wydarzenia i artykuły firmowe w Serwisach branżowych xtech.pl Spis treści: Użytkownicy Serwisów xtech.pl... 3 Promowanie komunikatów i wydarzeń firmowych... 4 Artykuły... 5 Kontakt:... 6 4

Bardziej szczegółowo

More Baltic Biogas Bus Project 2013 2014. www.balticbiogasbus.eu 1

More Baltic Biogas Bus Project 2013 2014. www.balticbiogasbus.eu 1 More Baltic Biogas Bus Project 2013 2014 1 Autobusy napędzane biometanem i eco-driving dr inż. Wojciech Gis, ITS mgr Mikołaj Krupiński, ITS Jonas Forsberg, Biogas Öst dr inż. Jerzy Waśkiewicz, ITS dr inż.

Bardziej szczegółowo

Skuteczne relacje z mediami

Skuteczne relacje z mediami Wydawnictwo Raciborskie Media oraz agencja marketingu i public relations INTRO PR serdecznie zapraszają na szkolenia otwarte Akademii Kreowania Wizerunku Skuteczne relacje z mediami Płatne artykuły i reklamy

Bardziej szczegółowo

Rola internetu w zakupach artykułów spożywczych

Rola internetu w zakupach artykułów spożywczych Warszawa, 14 września 2010 r. Informacja prasowa IAB Polska Rola internetu w zakupach artykułów spożywczych Wyniki badania przeprowadzonego dla IAB przez PBI wskazują, że internauci aktywnie interesują

Bardziej szczegółowo

Projekt inwestycji dot. wdrożenia elementów Inteligentnego Systemu Transportu wraz z dynamiczną informacją pasażerską oraz zakupem taboru autobusowego

Projekt inwestycji dot. wdrożenia elementów Inteligentnego Systemu Transportu wraz z dynamiczną informacją pasażerską oraz zakupem taboru autobusowego II Regionalne Seminarium Mobilny Śląsk Projekt inwestycji dot. wdrożenia elementów Inteligentnego Systemu Transportu wraz z dynamiczną informacją pasażerską oraz zakupem taboru autobusowego Katowice, dn.

Bardziej szczegółowo

Twoja Kariera" w Małopolsce

Twoja Kariera w Małopolsce Twoja Kariera" w Małopolsce Za nami krakowska konferencja, która odbyła się 11 marca br. w hotelu Qubus, inaugurując ogólnopolski cykl otwartych konferencji biznesowych. h K bnferencja Twoja Kariera" zostazaplanowana

Bardziej szczegółowo

I. 1) NAZWA I ADRES: Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, ul. Barbary

I. 1) NAZWA I ADRES: Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego, ul. Barbary 1 z 6 2010-06-18 12:28 Katowice: wykonywanie usług autobusowego transportu publicznego na linii komunikacji miejskiej nr: 916 Numer ogłoszenia: 158471-2010; data zamieszczenia: 18.06.2010 OGŁOSZENIE O

Bardziej szczegółowo

Organizacja transportu publicznego w aglomeracji warszawskiej stan istniejący i kierunki rozwoju

Organizacja transportu publicznego w aglomeracji warszawskiej stan istniejący i kierunki rozwoju Organizacja transportu publicznego w stan istniejący i kierunki rozwoju Plan transportowy w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym Warszawa 25 listopada 2009 Leszek Ruta Dyrektor Zarządu Transportu

Bardziej szczegółowo

Lokalna Polityka Energetyczna

Lokalna Polityka Energetyczna Lokalna Polityka Energetyczna dr inż. Arkadiusz Węglarz Dyrektor ds. Zrównoważonego rozwoju w KAPE S.A. 2010-12-09 Krajowa Agencja Poszanowania Energii S.A. 1 Pytania wymagające odpowiedzi W jaki sposób

Bardziej szczegółowo

Marcin Borecki PlaceChallenge Rafał Czupryński Microsoft

Marcin Borecki PlaceChallenge Rafał Czupryński Microsoft Marcin Borecki PlaceChallenge Rafał Czupryński Microsoft Aplikacje jako kanał marketingowy Do czego wykorzystać aplikacje? Jak zacząć przygodę z aplikacjami? Z jakich narzędzi korzystamy na co dzień?

Bardziej szczegółowo

Dostępność kluczową częścią oferty przewozowej

Dostępność kluczową częścią oferty przewozowej Dostępność kluczową częścią oferty przewozowej Andrzej Wasilewski Łódzka Kolej Aglomeracyjna Dąbrowa Górnicza, 27 kwietnia 2017 Standard obsługi pasażerów kolei przez ŁKA 1. Tabor 20 Elektrycznych Zespołów

Bardziej szczegółowo

Co to jest. Skup się na strategii i pomysłach, ipresso zajmie się resztą.

Co to jest. Skup się na strategii i pomysłach, ipresso zajmie się resztą. Co to jest Skup się na strategii i pomysłach, ipresso zajmie się resztą. System zintegrowanego marketingu, który integruje w 1 miejscu m.in. e-mail marketing ze śledzeniem kontaktów i szczegółowym raportowaniem.

Bardziej szczegółowo

TYLKO Z NAMI. dotrzesz do nowych klientów i zaprezentujesz się im jako ekspert od nowoczesnego marketingu

TYLKO Z NAMI. dotrzesz do nowych klientów i zaprezentujesz się im jako ekspert od nowoczesnego marketingu TYLKO Z NAMI dotrzesz do nowych klientów i zaprezentujesz się im jako ekspert od nowoczesnego marketingu ZAREKLAMUJ SIĘ w jednym z najważniejszych i najstarszych portali o marketingu oraz w jego comiesięcznych

Bardziej szczegółowo

DOCIERAJ DO WIĘKSZEJ ILOŚCI KLIENTÓW

DOCIERAJ DO WIĘKSZEJ ILOŚCI KLIENTÓW DOCIERAJ DO WIĘKSZEJ ILOŚCI KLIENTÓW OFERTA WSPÓŁPRACY Z HANDEL W POLSCE 2 Handel w Polsce KONKRETNE FAKTY NA NASZ TEMAT. Rozwój firmy, nieustanna praca oraz zaangażowanie zaowocowały współpracą z ponad

Bardziej szczegółowo

DOŁĄCZ DO NAS! pracuj w INTERIA.PL

DOŁĄCZ DO NAS! pracuj w INTERIA.PL DOŁĄCZ DO NAS! pracuj w INTERIA.PL O INTERIA.PL nasza firma O INTERIA.PL INTERIA.PL Sp. z o.o. powstała w sierpniu 1999 r. jako wspólne przedsięwzięcie lidera polskiego rynku informatycznego firmy Comarch

Bardziej szczegółowo

INNOWACJE NA CELOWNIKU

INNOWACJE NA CELOWNIKU INNOWACJE NA CELOWNIKU 1 Kim jesteśmy? - Istniejemy na rynku od 2005 roku - Pracujemy w gronie 15 specjalistów wysokiej klasy - w 2009 pomyślnie przeszliśmy audyt technologiczny, otrzymując opinię firma

Bardziej szczegółowo