Dwunaste Seminarium NIENISZCZĄCE BADANIA MATERIAŁÓW Zakopane, marca 2006
|
|
- Damian Białek
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Dwunaste Seminarium NIENISZCZĄCE BADANIA MATERIAŁÓW Zakopane, marca 2006 Badania diagnostyczne z wykorzystaniem zjawiska Barkausena Tomasz Korbiel KMIW AGH Kraków, korbiel@imir.agh.edu.pl 1. Wstęp Eksperymentalne wyznaczanie pola odkształceń oraz znajomość stanu naprężeń mają w technice bardzo duże znaczenie diagnostyczne. Naprężenia jako pojęcie abstrakcyjne opisują szereg zjawisk fizycznych związanych ze spójnością materiału. Opisują one między innymi możliwości przenoszenia obciążeń zewnętrznych przez elementy konstrukcyjne. Ocena zdolności przekazywania tych obciążeń umożliwia racjonalne wykorzystanie materiałów konstrukcyjnych. Umożliwia również wykrycie stanów związanych z obniżeniem wytrzymałości konstrukcji. Kolejnym obszarem wykorzystania informacji dotyczących pola naprężeń jest monitorowanie zmiany obciążeń, jakie oddziałują na dany element konstrukcyjny. Dzięki tym informacją możliwe jest estymowanie stanów granicznych, a tym samym predykcja stanów awaryjnych maszyn i urządzeń. Znanych jest kilka technik pomiarowych, jednakże żadna z nich nie jest w pełni zadowalająca. Metody te bądź nie umożliwiają pozyskania pełnej informacji na temat stanu naprężeń w badanym materiale bądź ich zastosowanie jest bardzo kłopotliwe. Wykonanie dokładnego pomiaru odkształceń wewnątrz badanego obszaru wymaga zastosowania aparatury pomiarowej zaawansowanej technologicznie oraz skomplikowanych procedur przygotowawczych. W inżynierii mechanicznej wyznaczanie stanu naprężeń ma znaczenie jako aproksymacja makroskopowa i strukturalna. Ze względu na istotę zjawiska, jakim jest stan naprężenia, wyznaczanie jego wartości dokonywany jest metodami pośrednimi. Najbardziej rozpowszechnioną metodą jest pomiar odkształceń powierzchni badanego elementu w zakresie sprężystym za pomocą tensometrów oporowych. Do innych metod można zaliczyć metody otworowe, rentgenowskie oraz magnetyczne. Zaletą magnetycznych badań nieniszczących wykorzystujących zjawisko Barkhausena jest krótki czas wykonywania pomiaru oraz brak odwracalnych zmian w materiale. Metody wyznaczania stanu naprężeń wykorzystujące omawiane zjawisko są nadal mało popularne głównie z powodu niskiej pewności wyników oraz skomplikowanych procedur wzorcowania przyrządów. Ich zastosowanie ogranicza się do oceny jakościowej. Wykorzystywane są między innymi do oceny anizotropowośći materiałów, oceny obróbki plastycznej oraz zmęczenia materiałowego. 34
2 Istotnym ograniczeniem stosowalności metod magnetycznych związanych ze zjawiskiem Barkhausena jest aparatura pomiarowa. Wykorzystanie polowego efektu Barkhausena wymaga dwóch obwodów magnetycznych w głowicy pomiarowej: obwodu przemagnesującego oraz obwodu pomiarowego. Najczęściej obwód pomiarowy wyposażony jest w rdzeń na którym nawinięte jest uzwojenie pomiarowe. Rozwiązanie to posiada szereg ograniczeń polegających na zawężeniu pasma przenoszenia informacji w dziedzinie częstotliwości oraz dodatkowej składowej szumu pochodzącą z rdzenia. Sygnał pomiarowy, indukowany w aparaturze pomiarowej posiada cechy szumu stacjonarnego, modulowanego amplitudowo. W sygnale tym zawarta jest informacja związana między innymi ze stanem naprężeń. Dotychczas stosowane metody nie umożliwiają jednoznacznie na ocenę tego stanu naprężeń. W związku z powyższym podjęto próbę modyfikacji urządzeń pomiarowych oraz zaproponowano inną analizę sygnału pomiarowego. 2. Analiza sygnału Barkhausena z zastosowaniem krzywych sklejanych Liczebność impulsów Barkhausena indukowanych w układach pomiarowych zależy od wielu czynników. Jednym z nich jest natężenie pola magnetycznego, w jakim znajduje się badana próbka oraz poziom jej namagnesowania. Przez pojęcie intensywności impulsów rozumiane jest liczba impulsów w odpowiednio krótkim czasie. Czas ten powinien być o rząd wielkości krótszy niż czas pojedynczego przemagnesowania. Biorąc pod uwagę intensywność impulsów oraz ich amplitudę w funkcji prądu magnesowania otrzymujemy funkcje zależną od takich parametrów badanego materiału jak stan naprężeń czy długość dyslokacji. Badano różne metody analizy tej funkcji. Sygnał indukowany w cewce pomiarowej posiada cechy szumu pasmowego, modulowanego amplitudowo. Badania wykazały, że funkcja modulująca jest nieokresowa. Tym samym wyklucza to zastosowania analizy częstotliwościowej a w szczególności transformaty Fouriera oraz filtrów rekursywnych. Podjęto próbę opisu tych funkcji za pomocą innych narzędzi matematyki analitycznej. Jednym z nich jest zastosowanie funkcji sklejanych do aproksymacji funkcji modulującej. Rozwiązanie to jest o tyle wygodne, że umożliwia późniejsze porównywanie sygnałów za pomocą współczynników wielomianów funkcyjnych. Poprzez zastosowanie wielomianów kubicznych można do analizy użyć wartości bezwzględnej sygnału. 35
3 Analiza sygnału polega na podzieleniu czasowego wektora danych na przedziały, obliczenie wartości średniej w poszczególnych przedziałach, a następne interpolowanie wyników krzywymi sklejanymi i ich aproksymacja na wektor o początkowej długości (rys 1). Tak otrzymany wektor odejmowany jest od wektora wejściowego. Do kolejnej analizy brany jest wektor różnicowy. Natomiast wynikiem jest interpolowana krzywa sklejana. Dekompozycja sygnału przy zastosowaniu bazy liniowej polega na obliczaniu wartości średniej w kolejnych przedziałach. W pierwszym kroku utworzony jest jeden przedział, będący całym wektorem wejściowym. Obliczana jest wartość średnia tego podprzedziału oraz jego środek w dziedzinie czasu. Przyjmowane wartości brzegowe tworzą dwa kolejne punkty. Te trzy punkty są aproksymowane wielomianem trzeciego stopnia. Od wektora wejściowego odejmowana jest wartość funkcji interpolującej, tworząc wektor wejściowy do kolejnej iteracji. W kolejnym kroku tworzone są dwa podprzedziały. Powtarzając operacje obliczenia wartości średnich oraz obliczania środków odcinków otrzymujemy cztery punkty. Są one interpolowane trzema wielomianami trzeciego stopnia, zachowując w punktach interpolowanych klasę C~. Obliczana jest różnica wektora wejściowego do tej iteracji oraz funkcji aproksymującej. Tak otrzymany wektor poddawany jest kolejnej iteracji w której podziału dokonuje się na trzy części, następnie na cztery, pięć i tak dalej.
4 3. Półprzewodnikowa głowica pomiarowe Jak wspomniano we wstępie, zastosowanie rdzenia ferromagnetycznego w układzie pomiarowym wprowadza dodatkowe zakłócenia. Zakłóceniami tymi są dodatkowe składowe pochodzące z efektu Barkhausena, występującego w rdzeniu pomiarowym. Zastosowanie bezrdzeniowej cewki pomiarowej wiąże się z małą czułością pomiarową, a liczba zwojów jest ograniczona średnicą drutu cewki. Istotnym ograniczeniem układów pomiarowych z cewkami jest zależność amplitudy sygnału Barkhausena indukowanego w cewce pomiarowej od częstotliwości tego sygnału. Ograniczenie to ma duże znaczenie w przypadku oceny parametrów sygnału w funkcji głębokości badanego materiału. Ponieważ wierzchnia warstwa badanego materiału jest ekranem o skuteczności proporcjonalnej do częstotliwości sygnału, z głębszych warstw materiału do powierzchni docierają składowe o bardzo niskich częstotliwościach. Autor podjął zatem próbę opracowania innego rozwiązania, które charakteryzowałoby się odpowiednią czułością, a zarazem nie posiadałoby źródła zakłóceń w postaci szumu materiału rdzenia pomiarowego. Zaproponowany układ pomiarowy składa się ze wzmacniacza mocy, cewki przemagnesowującej, gausotronu oraz wzmacniacza różnicowego z układami filtracyjnymi, (rys 3). Zastosowano gausotron w postaci półprzewodnikowego sensora pola magnetycznego typu KMZ10X firmy Philips. Rys 3 Schemat blokowy półprzewodnikowego układu pomiarowego do pomiaru efektu Barkhausena Głowica pomiarowa składa się z jarzma przemagnesowywującego w środku którego umieszczony jest mostek pomiarowy. Układy filtrów, wzmacniaczy oraz zasilania zbudowane są w postaci zewnętrznych urządzeń, do których podłączana jest głowica pomiarowa oraz jednostka pomiarowo-sterująca w postaci komputera PC z kartą przetworników A/C i C/A. 37
5 W odróżnieniu do dotychczas stosowanych rozwiązań opracowane urządzenie jest w pełni sterowane z komputerowej karty przetworników A/C oraz C/A. Tym samym układy generatora oraz układy przetwarzania sygnału zostały zastąpione aplikacją pomiarowosterującą. W modelowym urządzeniu zastosowano komputer przenośny oraz kartę pomiarową firmy National Instruments typu DAQ 6062E. Program sterujący generuje wektor danych, który wyprowadzony jest w postaci przebiegu napięciowego z przetworników C/A (rys.3). Sygnał ten wzmacniany jest poprzez zewnętrzny wzmacniacz mocy. Wyjściowa wartość mocy nie przekracza 20 W a pasmo przenoszenia leży w zakresie od 0,1 Hz do 3 khz. Wzmocniony sygnał doprowadzony jest do cewki magnesującej (rys.3). Cewka posiada 350 zwojów drutu DNE 0,3mm nawiniętego na rdzeń ferrytowy typu C. Powyższe dane dotyczą urządzenia modelowego. W zależności od badanego elementu można zastosować inne rdzenie i właściwości cewki magnesującej. W środku jarzma magnesującego znajduje się gausotron wykonany w strukturze cienkowarstwowej (rys 4). Składa on się z 4 rezystorów połączonych w mostek. Element ten jest umieszczony tak aby oś Hy była prostopadła do lini pola magnetycznego wytwarzanego przez obwód magnesujący, wewnątrz badanego elementu, a os Hx równoległa do tychże lini (rys 4). Rys 4 Orientacja czujnika KMZ10A względem obwodu magnesującego Wyjście z mostka połączone jest z filtrem dolnozaporowym. Zadaniem tego filtru jest wyeliminowanie składowych pochodzących od sygnału magnesującego. Częstotliwość odcięcia filtru uzależniona jest od częstotliwości magnesowania. W modelowym urządzeniu wynosi 5Hz (- 3dB). Impedancja wejściowa filtru wynosi 2 kq i dopasowana jest do impedancji mostka pomiarowego. Zastosowany filtr jest II rzędu aktywnym filtrem Butherwortha. Sygnał wyjściowy z filtru poddany jest wzmocnieniu do zakresu napięć +/-10V. Zastosowany wzmacniacz jest wzmacniaczem napięciowym dwu stopniowym o całkowitym wzmocnieniu regulowanym w zakresie Sygnał wyjściowy z wzmacniacza podłączony jest do układów przetworników A/C znajdujących się na karcie pomiarowej. W części sprzętowej został wyeliminowany cały tor analizujący i przeniesiony do części programowej. Ma to na celu poszerzenie możliwości pomiarowych. Realizacja procedur pomiarowych została zaimplementowana w przyrząd wirtualny. Głowica pomiarowa razem z układem przemagnesowującym współpracuje z kartą pomiarową oraz odpowiednią aplikacją- Jako platformę aplikacyjną zastosowano pakiet LabYiew. Jest to zintegrowane 38
6 środowisko graficzne dedykowane tworzeniu przyrządów wirtualnych. Poprzez odpowiednią kartę pomiarową program steruje układem przemagnesowującym oraz prowadzi akwizycję sygnału z układu pomiarowego głowicy. Rozwiązanie to umożliwia przeprowadzanie analiz sygnału Barkhausena wybranymi metodami numerycznymi oraz dobór odpowiednich sygnału magnesującego. Uzyskane wyniki są wizualizowane w postaci odpowiednich wykresów. Program posiada możliwość łatwej adaptacji do nietypowych zadań pomiarowych. 4.Przykład zastosowania w diagnostyce zbiorników ciśnieniowych. Diagnostyka techniczna w oparciu o badania nieniszczące (NDT) stanowi istotne źródło informacji dotyczącej stanu maszyn i urządzeń. Podstawą tych metod w diagnostyce zbiorników są między innymi metody ultradźwiękowe, radiologiczne, magnetyczne. Metody magnetyczne stanowią obszerną grupę badań nieniszczących. Do najbardziej rozpowszechnionych należą metody prądów wirowych, metoda proszkowa. Metody te ukierunkowane są na wykrywanie nieciągłości struktury badanych elementów. Badania tymi metodami przeprowadza się w bezpośrednim kontakcie z wadą materiałową. W diagnostyce technicznej istotną informacją są zmiany spowodowane stanem przedawaryjnym oraz detekcja nieciągłości bez możliwości bezpośredniego kontaktu z taka wadą. Dotychczas przeprowadzane badania często wymagały wyłączenia zbiornika z eksploatacji. Uzasadnione jest więc poszukiwanie metod, które wykryją wady tych konstrukcji bez potrzeby wyłączania ich z eksploatacji. Eksploatacja urządzenia powoduje zmiany makroskopowe a tym samym pewnych parametrów materiału, z którego wykonane jest urządzenie. Jednym z takich parametrów są właściwości magnetyczne. Wykorzystywane to jest w takich badaniach jak metody rentgenowskie, badanie pętli histerezy czy efekt Barkhausena. Tego typu badania ukierunkowane sana pomiar tensora naprężeń oraz własności sieci krystalicznej. Rysunek 5. Zaburzenie pola naprężeń w powłoce zbiornika Przykładem wykorzystania tych badań jest diagnostyka zbiorników cienkościennych. Powstające wżery lub pocienienia w wewnętrznej stronie zbiornika mogły być wykrywane z zastosowaniem metod ultradźwiękowych lub w procesie inspekcji wizualnej zbiornika, po wcześniejszym jego opróżnieniu. Występujące ciśnienie p w zbiorniku tworzy odpowiednie pole naprężeń umożliwiając przeprowadzenie badań tego pola. Takie wady są źródłem zaburzenia jednorodnego rozkładu naprężeń własnych w ściankach zbiornika (rys. 5 ). 39
7 Panujące w zbiorniku ciśnienie p powoduje powstanie naprężeń rozciągających odwrotnie proporcjonalnych do grubości materiału. Jeśli w materiale pojawi się wada, spowoduje ona wzrost naprężeń w jej bezpośrednim otoczeniu. Wzrost ten jest uzależniony nie tylko od wielkości pocienienia materiału ale również od promienia karbu tej wady. Wykrywanie obszarów o zmienionym rozkładzie naprężeń w stosunku do pozostałej części zbiornika może być symptomem zużycia zbiornika, a tym samym metodą jego diagnozowania. Korelacja uzyskanych parametrów przebiegów pomiarowych z istniejącym stanem naprężeń jest trudna, ponieważ uwzględnia wszystkie naprężenie I,11 oraz III rodzaju. Wzorcowanie powyższej metody przeprowadzono korzystając z modeli opisujących koncentrację naprężeń na nieciągłościach struktury. W procesie projektowania oraz obliczeń wytrzymałościowych zakłada się jednorodny stan naprężeń. W rzeczywistych konstrukcjach ten warunek nie jest spełniony i w obliczeniach przyjmuje się współczynniki bezpieczeństwa uwzględniające między innymi niejednorodność pola naprężeń. Rysunek 6. Teoretyczny rozkład naprężeń w osłabionym materiale Jedną z ważniejszych przyczyn powstawania koncentracji naprężeń są niejednorodności i nieciągłości struktury w postaci pęknięć i wad materiałowych. Do modelowania takich stanów w teorii sprężystości przyjmuje się model otworu umieszczonego w paśmie materiału o określonej geometrii. Pasmo to poddane jest jednoosiowemu rozciąganiu (rys 6). W rezultacie osłabienia pasma powstaje koncentracja naprężeń. Uogólnieniem tego rozwiązania jest model opisujący koncentracje naprężeń wokół otworu eliptycznego. Rozważania te prowadzą do osobliwości dla szczelin płaskich. Modele opisane w literaturze prowadzą do wniosku, że skutkiem powstania nieciągłości materiałowej jest zaburzenie pola naprężeń sięgające w głąb materiału. Zakładając, że badany materiał ma charakter powłokowy zaburzenie pola naprężeń może objawić się po przeciwnej stronie względem szczeliny. Prowadzi to do zmiany rozkładu płaskiego stanu naprężeń na powierzchni badanego elementu. Przeprowadzono badania modelowe z wykorzystaniem MES. Korzystając z rozwiązań teoretycznych zamodelowano rozkład naprężeń w osłabionym materiale. Takie podejście pozwoliło na dobór odpowiednich 40
8 parametrów modelowania jak typ stosowanych elementów skończonych, wielkość siatki podziałowej oraz dane materiałowe. Wynik takiej analizy przedstawiono poniżej (rys. 7) Rysunek 7 Model rozkładu naprężeń W kolejnym kroku zamodelowanie obiekt rzeczywisty. Jako obiekt wykorzystano blachę stalową, w której wykonano nacięcie symulujące pęknięcie. Analiza numeryczna wykorzystująca MES potwierdziła występowanie koncentracji naprężeń w pobliżu nacięcia oraz wskazała wielkość tej koncentracji. W badaniach laboratoryjnych wykorzystano modelowany wcześniej element, blachę stalową z wykonanym nacięciem. Element ten został poddany jednoosiowemu rozciąganiu, z wykorzystaniem maszyny wytrzymałościowej. Pomiaru sygnału Barkhausena dokonano po przeciwnej stronie w stosunku do nacięcia (rys 8). Przyjęto siatkę pomiarową o skoku 1 mm, a obszar pomiarowy wynosił 50x30mm. Rysunek 8 Sposób wykonywania pomiarów 41
9 Po wykonaniu pomiarów przeprowadzono analizę danych. Wyniki zostały wizualizowane w postaci wykresów trójwymiarowych. Płaszczyzna wykresu stanowi rzeczywistą powierzchnie skanowanego materiału, natomiast oś pionowa opisuje analizowany parametr. Charakterystyczny wykres przedstawiono na rys poniżej (rys ó). Rysunek 9 Współczynnik C w funkcji powierzchni Można zauważyć, że na współrzędnych (4.2) do (4.3) następuje wzrost analizowanego parametru. W tym miejscu po przeciwnej stronie badanego elementu znajdowało się nacięcie. Uzyskane wyniki potwierdziły badania numeryczne z wykorzystaniem MES oraz tezę o koncentracji naprężeń w otoczeniu pęknięcia. Przeprowadzone analizy oraz badania laboratoryjne wskazują na dużą przydatność w diagnostyce nieniszczącej zaproponowanych procedur. Badania te ukierunkow/ane są na detekcje koncentracji naprężeń spowodowaną między innymi złym stanem technicznym badanej konstrukcji. Warunkiem zastosowania proponowanych rozwiązań jest występowanie obciążenia technologicznego badanych elementów. Warunek ten spełniony jest w zbiornikach ciśnieniowych. Skonstruowaną aparaturę wraz z przedstawioną metodą analizy sygnału zastosowano w badaniach obiektu przemysłowego, jako procedurę wstępnej identyfikacji stanu zbiornika. Obiektem badań był zbiornik gazu płynnego o pojemności l,3m J. Przyjęto odpowiednią siatkę punktów pomiarowych na powierzchni zbiornika. Na podstawie obliczeń z wykorzystaniem MES określono dopuszczalny gradient naprężeń. Wykonane pomiary po przeprowadzeniu analiz zostały wizualizowane w podobny sposób jak wyżej. Charakterystyczny wyniki przedstawiono poniżej (rys 10). Na tym wykresie widać 20% wzrost współczynnika Ci. Wzrost ten występuje w dolnej części zbiornika. Badania ultradźwiękowe potwierdziły pocienienie jego powłoki. Dalsza analiza, między innymi składu gazu wykazała występowanie w gazie substancji żrących, które spowodowały powstanie tego stanu.
10 Rysunek 10 Współczynnik C f funkcji pola powierzchni badanego zbiornika 5. Podsumowanie Wyniki badań będących przedmiotem pracy pokazały możliwości szerszego kręgu aplikacji zjawiska Barkhausena jako nośnika informacji w realizacji rozpoznań diagnostycznych. W szczególności dotyczy to rozwiązań wspomagających monitorowanie zmian stanu naprężeń w elementach konstrukcyjnych maszyn i urządzeń, jak również identyfikację parametrów materiałowych istotnych w ocenie stanu konstrukcji bazujących na Otrzymane wyniki generują nowe propozycje rozwiązań diagnostycznych zarówno w metodycznej warstwie wskazań, jak i w opracowaniach instrumentalnych. Pierwsze związać można z zaproponowaną autorską metodą dekompozycji sygnału Barkhausena w procesie wnioskowań diagnostycznych, zaś drugie w opracowanie nowych urządzeń diagnostycznych opartych na zjawisku Barkhausena. Do istotnych zalet zastosowania rozpracowywanej techniki diagnostycznej, opartej na wykorzystaniu w procesie monitorowania zmian naprężeń określonych węzłów konstrukcyjnych efektu Barkhausena należałoby zaliczyć : - skrócenie czasu wykonywania czasochłonnych procedur przygotowawczych w procesie wykonywania pomiarów w warunkach przemysłowych; - nieniszczący charakter badania; - brak potrzeby wyłączania urządzenia z eksploatacji dla realizacji badań diagnostycznych. Istotnym wkładem w badaniach nad wykorzystaniem zjawiska Barkhausena w diagnostyce było opracowanie nowej konstrukcji głowicy pomiarowej. W porównaniu z dotychczas stosowanymi urządzeniami głowica ta charakteryzuje się: - pasmem przenoszenia od składowej stałej do kilkudziesięciu kii/,; 43
11 - większą czułością w stosunku do obecnych na rynku rozwiązań; - możliwością pomiaru składowej stycznej pola magnetycznego do badanej powierzchni ; - mniejszymi wymiarami; - możliwością programowania przebiegu prądu magnesującego; - uniezależnieniem częstotliwości sygnału od transmitancji przetwornika. W warstwie metodycznych poszukiwań, zaproponowana metoda dekompozycji sygnału Barkhausena krzywymi sklejanymi okazała się przydatna dla procesu jego parametryzacji niezbędnej w konstrukcji estymat stanu. Posiada ona cechy transformacji. Dalsze badania zastosowania tego algorytmu powinny objąć między innymi: - kwestie filtracji sygnałów; - opracowanie algorytmu transformaty opisującej sygnał współczynnikami wielomianowymi; - analizy obwiedni sygnału Barkhausena; - kompresje i transmisje sygnałów. W zakończeniu należy podkreślić, że przedstawione w artykule rozwiązania mogą być wykorzystane jako poszerzenie istniejących nieniszczących metod diagnostycznych rozpoznawania zaburzeń w stanie naprężeń ważnych węzłów konstrukcyjnych, opartych na zjawisku Barkhausena. Nie stanowią one zamknięcia tematu. Reprezentują sobą pewien wycinek możliwości rozwiązywania pewnych aplikacyjnych problemów. Należy je traktować jako autorską wizję poszerzającą zakres dotychczasowego przekazu wiedzy o możliwościach wykorzystania szumu Barkhausena w badania eksploatacyjnych maszyn i konstrukcji, w warstwie nowych instrumentalnych narzędzi sensorycznych oraz metodologicznych, dotyczących obróbki i przetworzeń kontrolowanych zjawisk pomiarowych. Niektóre z pokazanych idei wymagają dalszych badań w celu ich pełniejszej weryfikacji i wykazania ich szerszej przydatność, czy też pełniejszego ich dopracowania 6 Biblografia [1] Augustyniak B.: Zjawiska megnetosprężyste i ich wykorzystanie w nieniszczących badaniach materiałów. Gdańsk.Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, [2] Błachnio J.: Ocena stanu warstwy wierzchniej łopatek wirnika spężarki metodą szumu Barkhausena. Warszawa. Wydawnictwo Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych, 1998 [3] Inglis CE..: Stress in a plate due to the presence of cracks and sharp corners. Fracture Mechanics Retrospective ASTM RPS [4] Korbiel T..: Identyfikacja struktury zakłóceń w systemach monitorujących metodą krzywych sklejanych. Gliwice. Materiały konferencyjne Diagnostyka Techniczna, [5] Lewińska-Romicka A..: Badania nieniszczące - podręcznik defektoskopii. Warszawa WNT, [6] Neimitz A.: Mechanika pękania. Warszawa, PWN,1998. [7] Piech T.: Badania magnetyczne -wykorzystanie efektu Barkhausena. Warszawa. Biuro Gamma,
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Poznań, 16.05.2012r. Raport z promocji projektu Nowa generacja energooszczędnych
Bardziej szczegółowoDynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego- ćwiczenie 8
Dynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego- ćwiczenie 8 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest dynamiczne badanie wzmacniacza operacyjnego, oraz zapoznanie się z metodami wyznaczania charakterystyk częstotliwościowych.
Bardziej szczegółowoĆwiczenie: "Obwody prądu sinusoidalnego jednofazowego"
Ćwiczenie: "Obwody prądu sinusoidalnego jednofazowego" Opracowane w ramach projektu: "Informatyka mój sposób na poznanie i opisanie świata realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres
Bardziej szczegółowoTranzystor bipolarny
Tranzystor bipolarny 1. zas trwania: 6h 2. ele ćwiczenia adanie własności podstawowych układów wykorzystujących tranzystor bipolarny. 3. Wymagana znajomość pojęć zasada działania tranzystora bipolarnego,
Bardziej szczegółowoStatyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7
Statyczne badanie wzmacniacza operacyjnego - ćwiczenie 7 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi zastosowaniami wzmacniacza operacyjnego, poznanie jego charakterystyki przejściowej
Bardziej szczegółowoPL B1. Urządzenie do badania nieciągłości struktury detali ferromagnetycznych na małej przestrzeni badawczej. POLITECHNIKA LUBELSKA, Lublin, PL
PL 212769 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 212769 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 381653 (51) Int.Cl. G01N 27/82 (2006.01) G01R 33/12 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej
Bardziej szczegółowoWzmacniacze operacyjne
Wzmacniacze operacyjne Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest badanie podstawowych układów pracy wzmacniaczy operacyjnych. Wymagania Wstęp 1. Zasada działania wzmacniacza operacyjnego. 2. Ujemne sprzężenie
Bardziej szczegółowoWyznaczanie przenikalności magnetycznej i krzywej histerezy
Ćwiczenie 13 Wyznaczanie przenikalności magnetycznej i krzywej histerezy 13.1. Zasada ćwiczenia W uzwojeniu, umieszczonym na żelaznym lub stalowym rdzeniu, wywołuje się przepływ prądu o stopniowo zmienianej
Bardziej szczegółowoSTATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA
Mechanika i wytrzymałość materiałów - instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego: STATYCZNA PRÓBA ROZCIĄGANIA oprac. dr inż. Jarosław Filipiak Cel ćwiczenia 1. Zapoznanie się ze sposobem przeprowadzania statycznej
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI
1 ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI 15.1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych właściwości wzmacniaczy mocy małej częstotliwości oraz przyswojenie umiejętności
Bardziej szczegółowoSpis treści Przedmowa
Spis treści Przedmowa 1. Wprowadzenie do problematyki konstruowania - Marek Dietrich (p. 1.1, 1.2), Włodzimierz Ozimowski (p. 1.3 -i-1.7), Jacek Stupnicki (p. l.8) 1.1. Proces konstruowania 1.2. Kryteria
Bardziej szczegółowoPOMIARY CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWEJ IMPEDANCJI ELEMENTÓW R L C
ĆWICZENIE 4EMC POMIARY CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWEJ IMPEDANCJI ELEMENTÓW R L C Cel ćwiczenia Pomiar parametrów elementów R, L i C stosowanych w urządzeniach elektronicznych w obwodach prądu zmiennego.
Bardziej szczegółowoFiltry aktywne filtr środkowoprzepustowy
Filtry aktywne iltr środkowoprzepustowy. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest praktyczne poznanie właściwości iltrów aktywnych, metod ich projektowania oraz pomiaru podstawowych parametrów iltru.. Budowa
Bardziej szczegółowoCEL ĆWICZENIA: Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z zastosowaniem diod i wzmacniacza operacyjnego
WFiIS LABORATORIUM Z ELEKTRONIKI Imię i nazwisko: 1.. TEMAT: ROK GRUPA ZESPÓŁ NR ĆWICZENIA Data wykonania: Data oddania: Zwrot do poprawy: Data oddania: Data zliczenia: OCENA CEL ĆWICZENIA: Celem ćwiczenia
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ
Politechnika Lubelska Wydział Elektrotechniki i Informatyki Katedra Urządzeń Elektrycznych i TWN 20-618 Lublin, ul. Nadbystrzycka 38A www.kueitwn.pollub.pl LABORATORIUM INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Protokół
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa 11
Podstawy konstrukcji maszyn. T. 1 / autorzy: Marek Dietrich, Stanisław Kocańda, Bohdan Korytkowski, Włodzimierz Ozimowski, Jacek Stupnicki, Tadeusz Szopa ; pod redakcją Marka Dietricha. wyd. 3, 2 dodr.
Bardziej szczegółowoWZMACNIACZ NAPIĘCIOWY RC
WZMACNIACZ NAPIĘCIOWY RC 1. WSTĘP Tematem ćwiczenia są podstawowe właściwości jednostopniowego wzmacniacza pasmowego z tranzystorem bipolarnym. Zadaniem ćwiczących jest dokonanie pomiaru częstotliwości
Bardziej szczegółowoWzmacniacze różnicowe
Wzmacniacze różnicowe 1. Cel ćwiczenia : Zapoznanie się z podstawowymi układami wzmacniaczy różnicowych zbudowanych z wykorzystaniem wzmacniaczy operacyjnych. 2. Wprowadzenie Wzmacniacze różnicowe są naj
Bardziej szczegółowoMetoda prądów wirowych
Metoda prądów wirowych Idea Umieszczeniu obiektów, wykonanych z materiałów przewodzących prąd elektryczny, w obszarze oddziaływania zmiennego w czasie pola magnetycznego, wytwarzane przez przetworniki
Bardziej szczegółowoLekcja 59. Histereza magnetyczna
Lekcja 59. Histereza magnetyczna Histereza - opóźnienie w reakcji na czynnik zewnętrzny. Zjawisko odkrył i nazwał James Alfred Ewing w roku 1890. Najbardziej znane przypadki histerezy występują w materiałach
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE OPTYMALIZOWANYCH PROCEDUR DIAGNOSTYCZNO-OBSŁUGOWYCH
ZAKŁAD EKSPLOATACJI SYSTEMÓW ELEKTRONICZNYCH INSTYTUT SYSTEMÓW ELEKTRONICZNYCH WYDZIAŁ ELEKTRONIKI WOJSKOWA AKADEMIA TECHNICZNA ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bardziej szczegółowoPrzekształcenia sygnałów losowych w układach
INSTYTUT TELEKOMUNIKACJI ZAKŁAD RADIOKOMUNIKACJI Instrukcja laboratoryjna z przedmiotu Sygnały i kodowanie Przekształcenia sygnałów losowych w układach Warszawa 010r. 1. Cel ćwiczenia: Ocena wpływu charakterystyk
Bardziej szczegółowoBADANIE ELEMENTÓW RLC
KATEDRA ELEKTRONIKI AGH L A B O R A T O R I U M ELEMENTY ELEKTRONICZNE BADANIE ELEMENTÓW RLC REV. 1.0 1. CEL ĆWICZENIA - zapoznanie się z systemem laboratoryjnym NI ELVIS II, - zapoznanie się z podstawowymi
Bardziej szczegółowoBadania właściwości zmęczeniowych bimetalu stal S355J2- tytan Grade 1
Badania właściwości zmęczeniowych bimetalu stal S355J2- tytan Grade 1 ALEKSANDER KAROLCZUK a) MATEUSZ KOWALSKI a) a) Wydział Mechaniczny Politechniki Opolskiej, Opole 1 I. Wprowadzenie 1. Technologia zgrzewania
Bardziej szczegółowoTechnika analogowa. Problematyka ćwiczenia: Temat ćwiczenia:
Technika analogowa Problematyka ćwiczenia: Pomiędzy urządzeniem nadawczym oraz odbiorczym przesyłany jest sygnał użyteczny w paśmie 10Hz 50kHz. W trakcie odbioru sygnału po stronie odbiorczej stwierdzono
Bardziej szczegółowoWZMACNIACZ OPERACYJNY
1. OPIS WKŁADKI DA 01A WZMACNIACZ OPERACYJNY Wkładka DA01A zawiera wzmacniacz operacyjny A 71 oraz zestaw zacisków, które umożliwiają dołączenie elementów zewnętrznych: rezystorów, kondensatorów i zwór.
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób badania przyczepności materiałów do podłoża i układ do badania przyczepności materiałów do podłoża
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 203822 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 358564 (51) Int.Cl. G01N 19/04 (2006.01) G01N 29/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 65. Badanie wzmacniacza mocy
Ćwiczenie nr 65 Badanie wzmacniacza mocy 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych parametrów wzmacniaczy oraz wyznaczenie charakterystyk opisujących ich właściwości na przykładzie wzmacniacza
Bardziej szczegółowoBEZDOTYKOWY CZUJNIK ULTRADŹWIĘKOWY POŁOŻENIA LINIOWEGO
Temat ćwiczenia: BEZDOTYKOWY CZUJNIK ULTRADŹWIĘKOWY POŁOŻENIA LINIOWEGO 1. Wprowadzenie Ultradźwiękowy bezdotykowy czujnik położenia liniowego działa na zasadzie pomiaru czasu powrotu impulsu ultradźwiękowego,
Bardziej szczegółowoParametry częstotliwościowe przetworników prądowych wykonanych w technologii PCB 1 HDI 2
dr inż. ALEKSANDER LISOWIEC dr hab. inż. ANDRZEJ NOWAKOWSKI Instytut Tele- i Radiotechniczny Parametry częstotliwościowe przetworników prądowych wykonanych w technologii PCB 1 HDI 2 W artykule przedstawiono
Bardziej szczegółowoWpływ nieliniowości elementów układu pomiarowego na błąd pomiaru impedancji
Wpływ nieliniowości elementów układu pomiarowego na błąd pomiaru impedancji Wiesław Miczulski* W artykule przedstawiono wyniki badań ilustrujące wpływ nieliniowości elementów układu porównania napięć na
Bardziej szczegółowoBadanie ultradźwiękowe grubości elementów metalowych defektoskopem ultradźwiękowym
Badanie ultradźwiękowe grubości elementów metalowych defektoskopem ultradźwiękowym 1. Badania nieniszczące wprowadzenie Badania nieniszczące polegają na wykorzystaniu nieinwazyjnych metod badań (bez zniszczenia
Bardziej szczegółowo5 Filtry drugiego rzędu
5 Filtry drugiego rzędu Cel ćwiczenia 1. Zrozumienie zasady działania i charakterystyk filtrów. 2. Poznanie zalet filtrów aktywnych. 3. Zastosowanie filtrów drugiego rzędu z układem całkującym Podstawy
Bardziej szczegółowoLaboratorium Wytrzymałości Materiałów
Katedra Wytrzymałości Materiałów Instytut Mechaniki Budowli Wydział Inżynierii Lądowej Politechnika Krakowska Laboratorium Wytrzymałości Materiałów Praca zbiorowa pod redakcją S. Piechnika Skrypt dla studentów
Bardziej szczegółowoTemat: POMIAR SIŁ SKRAWANIA
AKADEMIA TECHNICZNO-HUMANISTYCZNA w Bielsku-Białej Katedra Technologii Maszyn i Automatyzacji Ćwiczenie wykonano: dnia:... Wykonał:... Wydział:... Kierunek:... Rok akadem.:... Semestr:... Ćwiczenie zaliczono:
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka
Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Automatyki i Elektroniki Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: UKŁADY ELEKTRONICZNE 2 (TS1C500 030) Tranzystor w układzie wzmacniacza
Bardziej szczegółowoELEKTROMAGNETYCZNE PRZETWORNIKI ENERGII DRGAŃ AMORTYZATORA MAGNETOREOLOGICZNEGO
MODELOWANIE INŻYNIERSKIE ISSN 896-77X 4, s. 9-6, Gliwice ELEKTROMAGNETYCZNE PRZETWORNIKI ENERGII DRGAŃ AMORTYZATORA MAGNETOREOLOGICZNEGO BOGDAN SAPIŃSKI Katedra Automatyzacji Procesów, Akademia Górniczo-Hutnicza
Bardziej szczegółowoZastosowania liniowe wzmacniaczy operacyjnych
UKŁADY ELEKTRONICZNE Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Zastosowania liniowe wzmacniaczy operacyjnych Laboratorium Układów Elektronicznych Poznań 2008 1. Cel i zakres ćwiczenia Celem ćwiczenia jest
Bardziej szczegółowoĆwiczenie: "Obwody ze sprzężeniami magnetycznymi"
Ćwiczenie: "Obwody ze sprzężeniami magnetycznymi" Opracowane w ramach projektu: "Informatyka mój sposób na poznanie i opisanie świata realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoBadanie wzmacniacza niskiej częstotliwości
Instytut Fizyki ul Wielkopolska 5 70-45 Szczecin 9 Pracownia Elektroniki Badanie wzmacniacza niskiej częstotliwości (Oprac dr Radosław Gąsowski) Zakres materiału obowiązujący do ćwiczenia: klasyfikacje
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: PODSTAWY MODELOWANIA PROCESÓW WYTWARZANIA Fundamentals of manufacturing processes modeling Kierunek: Mechanika i Budowa Maszyn Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy na specjalności APWiR Rodzaj
Bardziej szczegółowoKatedra Elektrotechniki Teoretycznej i Informatyki
Katedra Elektrotechniki Teoretycznej i Informatyki Przedmiot: Badania nieniszczące metodami elektromagnetycznymi Numer Temat: Badanie materiałów kompozytowych z ćwiczenia: wykorzystaniem fal elektromagnetycznych
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka
Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Automatyki i Elektroniki Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: ELEKTRONIKA EKS1A300024 BADANIE TRANZYSTORÓW BIAŁYSTOK 2015 1. CEL I ZAKRES
Bardziej szczegółowoBadanie transformatora
Ćwiczenie 14 Badanie transformatora 14.1. Zasada ćwiczenia Transformator składa się z dwóch uzwojeń, umieszczonych na wspólnym metalowym rdzeniu. Do jednego uzwojenia (pierwotnego) przykłada się zmienne
Bardziej szczegółowoWZORCOWANIE URZĄDZEŃ DO SPRAWDZANIA LICZNIKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO
Mirosław KAŹMIERSKI Okręgowy Urząd Miar w Łodzi 90-132 Łódź, ul. Narutowicza 75 oum.lodz.w3@gum.gov.pl WZORCOWANIE URZĄDZEŃ DO SPRAWDZANIA LICZNIKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO 1. Wstęp Konieczność
Bardziej szczegółowoZagadnienia kierunkowe Kierunek mechanika i budowa maszyn, studia pierwszego stopnia
Zagadnienia kierunkowe Kierunek mechanika i budowa maszyn, studia pierwszego stopnia 1. Wymiń warunki równowagi dowolnego płaskiego układu sił. 2. Co można wyznaczyć w statycznej próbie rozciągani. 3.
Bardziej szczegółowoPOMIAR TEMPERATURY CURIE FERROMAGNETYKÓW
Ćwiczenie 65 POMIAR TEMPERATURY CURIE FERROMAGNETYKÓW 65.1. Wiadomości ogólne Pole magnetyczne można opisać za pomocą wektora indukcji magnetycznej B lub natężenia pola magnetycznego H. W jednorodnym ośrodku
Bardziej szczegółowoAnaliza właściwości filtrów dolnoprzepustowych
Ćwiczenie Analiza właściwości filtrów dolnoprzepustowych Program ćwiczenia. Zapoznanie się z przykładową strukturą filtra dolnoprzepustowego (DP) rzędu i jego parametrami.. Analiza widma sygnału prostokątnego.
Bardziej szczegółowoLaboratorium Elektroniczna aparatura Medyczna
EAM - laboratorium Laboratorium Elektroniczna aparatura Medyczna Ćwiczenie REOMETR IMPEDANCYJY Opracował: dr inŝ. Piotr Tulik Zakład InŜynierii Biomedycznej Instytut Metrologii i InŜynierii Biomedycznej
Bardziej szczegółowoInterpolacja, aproksymacja całkowanie. Interpolacja Krzywa przechodzi przez punkty kontrolne
Interpolacja, aproksymacja całkowanie Interpolacja Krzywa przechodzi przez punkty kontrolne Aproksymacja Punkty kontrolne jedynie sterują kształtem krzywej INTERPOLACJA Zagadnienie interpolacji można sformułować
Bardziej szczegółowoMechanika Doświadczalna Experimental Mechanics. Budowa Maszyn II stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)
Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr../2 z dnia.... 202r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 20/204 Mechanika
Bardziej szczegółowoWłasności dynamiczne przetworników pierwszego rzędu
1 ĆWICZENIE 7. CEL ĆWICZENIA. Własności dynamiczne przetworników pierwszego rzędu Celem ćwiczenia jest poznanie własności dynamicznych przetworników pierwszego rzędu w dziedzinie czasu i częstotliwości
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 2a. Pomiar napięcia z izolacją galwaniczną Doświadczalne badania charakterystyk układów pomiarowych CZUJNIKI POMIAROWE I ELEMENTY WYKONAWCZE
Politechnika Łódzka Katedra Mikroelektroniki i Technik Informatycznych 90-924 Łódź, ul. Wólczańska 221/223, bud. B18 tel. 42 631 26 28 faks 42 636 03 27 e-mail secretary@dmcs.p.lodz.pl http://www.dmcs.p.lodz.pl
Bardziej szczegółowoĆwiczenie: "Silnik indukcyjny"
Ćwiczenie: "Silnik indukcyjny" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia: Zasada
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM ELEKTRONIKI WZMACNIACZ MOCY
ZESPÓŁ LABORATORIÓW TELEMATYKI TRANSPORTU ZAKŁAD TELEKOMUNIKACJI W TRANSPORCIE WYDZIAŁ TRANSPORTU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ LABORATORIUM ELEKTRONIKI INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 9 WZMACNIACZ MOCY DO UŻYTKU
Bardziej szczegółowoTranzystor bipolarny LABORATORIUM 5 i 6
Tranzystor bipolarny LABORATORIUM 5 i 6 Marcin Polkowski (251328) 10 maja 2007 r. Spis treści I Laboratorium 5 2 1 Wprowadzenie 2 2 Pomiary rodziny charakterystyk 3 II Laboratorium 6 7 3 Wprowadzenie 7
Bardziej szczegółowoLaboratorium Komputerowe Systemy Pomiarowe
Jarosław Gliwiński, Łukasz Rogacz Laboratorium Komputerowe Systemy Pomiarowe ćw. Programowanie wielofunkcyjnej karty pomiarowej w VEE Data wykonania: 15.05.08 Data oddania: 29.05.08 Celem ćwiczenia była
Bardziej szczegółowoPodstawy Badań Eksperymentalnych
Podstawy Badań Eksperymentalnych Katedra Pojazdów Mechanicznych i Transportu Wojskowa Akademia Techniczna Instrukcja do ćwiczenia. Temat 01 Pomiar siły z wykorzystaniem czujnika tensometrycznego Instrukcję
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 3 Badanie własności podstawowych liniowych członów automatyki opartych na biernych elementach elektrycznych
Ćwiczenie 3 Badanie własności podstawowych liniowych członów automatyki opartych na biernych elementach elektrycznych Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych własności członów liniowych
Bardziej szczegółowoGenerator przebiegów pomiarowych Ex-GPP2
Generator przebiegów pomiarowych Ex-GPP2 Przeznaczenie Generator przebiegów pomiarowych GPP2 jest programowalnym sześciokanałowym generatorem napięć i prądów, przeznaczonym do celów pomiarowych i diagnostycznych.
Bardziej szczegółowoTemat ćwiczenia. Pomiary przemieszczeń metodami elektrycznymi
POLITECHNIKA ŚLĄSKA W YDZIAŁ TRANSPORTU Temat ćwiczenia Pomiary przemieszczeń metodami elektrycznymi Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z elektrycznymi metodami pomiarowymi wykorzystywanymi
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób i układ do wykrywania zwarć blach w stojanach maszyn elektrycznych prądu zmiennego
PL 223315 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 223315 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 399459 (51) Int.Cl. G01R 31/34 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:
Bardziej szczegółowoTranzystory bipolarne. Małosygnałowe parametry tranzystorów.
ĆWICZENIE 3 Tranzystory bipolarne. Małosygnałowe parametry tranzystorów. I. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie małosygnałowych parametrów tranzystorów bipolarnych na podstawie ich charakterystyk
Bardziej szczegółowoWyznaczanie składowej poziomej natężenia pola magnetycznego Ziemi za pomocą busoli stycznych
Ćwiczenie E12 Wyznaczanie składowej poziomej natężenia pola magnetycznego Ziemi za pomocą busoli stycznych E12.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie wartości składowej poziomej natężenia pola
Bardziej szczegółowoBierne układy różniczkujące i całkujące typu RC
Instytut Fizyki ul. Wielkopolska 15 70-451 Szczecin 6 Pracownia Elektroniki. Bierne układy różniczkujące i całkujące typu RC........ (Oprac. dr Radosław Gąsowski) Zakres materiału obowiązujący do ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 43: HALOTRON
Wydział PRACOWNIA FIZYCZNA WFiIS AGH Imię i nazwisko 1. 2. Temat: Data wykonania Data oddania Zwrot do popr. Rok Grupa Zespół Nr ćwiczenia Data oddania Data zaliczenia OCENA Ćwiczenie nr 43: HALOTRON Cel
Bardziej szczegółowoLaboratorum 2 Badanie filtru dolnoprzepustowego P O P R A W A
Laboratorum 2 Badanie filtru dolnoprzepustowego P O P R A W A Marcin Polkowski (251328) 15 marca 2007 r. Spis treści 1 Cel ćwiczenia 2 2 Techniczny i matematyczny aspekt ćwiczenia 2 3 Pomiary - układ RC
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 11. Projektowanie sekcji bikwadratowej filtrów aktywnych
Ćwiczenie nr 11 Projektowanie sekcji bikwadratowej filtrów aktywnych 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi filtrami elektrycznymi o charakterystyce dolno-, środkowo- i górnoprzepustowej,
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Temat ćwiczenia: Zwykła próba rozciągania stali Numer ćwiczenia: 1 Laboratorium z przedmiotu:
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: MODELOWANIE I SYMULACJA PROCESÓW WYTWARZANIA Modeling and Simulation of Manufacturing Processes Kierunek: Mechatronika Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy specjalności PSM Rodzaj zajęć: wykład,
Bardziej szczegółowoWZMACNIACZE OPERACYJNE Instrukcja do zajęć laboratoryjnych
WZMACNIACZE OPERACYJNE Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Tematem ćwiczenia są zastosowania wzmacniaczy operacyjnych w układach przetwarzania sygnałów analogowych. Ćwiczenie składa się z dwóch części:
Bardziej szczegółowoWyznaczanie przenikalności magnetycznej i krzywej histerezy
Ćwiczenie E8 Wyznaczanie przenikalności magnetycznej i krzywej histerezy E8.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest pomiar zależności B(I) dla cewki z rdzeniem stalowym lub żelaznym, wykreślenie krzywej
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA Regulacja PID, badanie stabilności układów automatyki
Opracowano na podstawie: INSTRUKCJA Regulacja PID, badanie stabilności układów automatyki 1. Kaczorek T.: Teoria sterowania, PWN, Warszawa 1977. 2. Węgrzyn S.: Podstawy automatyki, PWN, Warszawa 1980 3.
Bardziej szczegółowoZwój nad przewodzącą płytą
Zwój nad przewodzącą płytą Z potencjału A można też wyznaczyć napięcie u0 jakie będzie się indukować w pojedynczym zwoju cewki odbiorczej: gdzie: Φ strumień magnetyczny przenikający powierzchnię, której
Bardziej szczegółowoPodstawy Automatyki. Wykład 7 - obiekty regulacji. dr inż. Jakub Możaryn. Warszawa, Instytut Automatyki i Robotyki
Wykład 7 - obiekty regulacji Instytut Automatyki i Robotyki Warszawa, 2018 Obiekty regulacji Obiekt regulacji Obiektem regulacji nazywamy proces technologiczny podlegający oddziaływaniu zakłóceń, zachodzący
Bardziej szczegółowoMechatronika i inteligentne systemy produkcyjne. Paweł Pełczyński ppelczynski@swspiz.pl
Mechatronika i inteligentne systemy produkcyjne Paweł Pełczyński ppelczynski@swspiz.pl 1 Program przedmiotu Wprowadzenie definicja, cel i zastosowania mechatroniki Urządzenie mechatroniczne - przykłady
Bardziej szczegółowoĆwiczenie ELE. Jacek Grela, Łukasz Marciniak 3 grudnia Rys.1 Schemat wzmacniacza ładunkowego.
Ćwiczenie ELE Jacek Grela, Łukasz Marciniak 3 grudnia 2009 1 Wstęp teoretyczny 1.1 Wzmacniacz ładunkoczuły Rys.1 Schemat wzmacniacza ładunkowego. C T - adaptor ładunkowy, i - źródło prądu reprezentujące
Bardziej szczegółowoCharakterystyka amplitudowa i fazowa filtru aktywnego
1 Charakterystyka amplitudowa i fazowa filtru aktywnego Charakterystyka amplitudowa (wzmocnienie amplitudowe) K u (f) jest to stosunek amplitudy sygnału wyjściowego do amplitudy sygnału wejściowego w funkcji
Bardziej szczegółowoZMĘCZENIE MATERIAŁU POD KONTROLĄ
ZMĘCZENIE MATERIAŁU POD KONTROLĄ Mechanika pękania 1. Dla nieograniczonej płyty stalowej ze szczeliną centralną o długości l = 2 [cm] i obciążonej naprężeniem S = 120 [MPa], wykonać wykres naprężeń y w
Bardziej szczegółowoFiltry aktywne filtr górnoprzepustowy
. el ćwiczenia. Filtry aktywne filtr górnoprzepustowy elem ćwiczenia jest praktyczne poznanie właściwości filtrów aktywnych, metod ich projektowania oraz pomiaru podstawowych parametrów filtru.. Budowa
Bardziej szczegółowoPolitechnika Poznańska, Instytut Elektrotechniki i Elektroniki Przemysłowej, Zakład Energoelektroniki i Sterowania Laboratorium energoelektroniki
Politechnika Poznańska, Instytut Elektrotechniki i Elektroniki Przemysłowej, Zakład Energoelektroniki i Sterowania Laboratorium energoelektroniki Temat ćwiczenia: Przetwornica impulsowa DC-DC typu boost
Bardziej szczegółowoMechatronika i inteligentne systemy produkcyjne. Modelowanie systemów mechatronicznych Platformy przetwarzania danych
Mechatronika i inteligentne systemy produkcyjne Modelowanie systemów mechatronicznych Platformy przetwarzania danych 1 Sterowanie procesem oparte na jego modelu u 1 (t) System rzeczywisty x(t) y(t) Tworzenie
Bardziej szczegółowoWIECZOROWE STUDIA NIESTACJONARNE LABORATORIUM UKŁADÓW ELEKTRONICZNYCH
POLITECHNIKA WARSZAWSKA Instytut Radioelektroniki Zakład Radiokomunikacji WIECZOROWE STUDIA NIESTACJONARNE Semestr III LABORATORIUM UKŁADÓW ELEKTRONICZNYCH Ćwiczenie Temat: Badanie wzmacniacza operacyjnego
Bardziej szczegółowoBadanie rozkładu pola magnetycznego przewodników z prądem
Ćwiczenie E7 Badanie rozkładu pola magnetycznego przewodników z prądem E7.1. Cel ćwiczenia Prąd elektryczny płynący przez przewodnik wytwarza wokół niego pole magnetyczne. Ćwiczenie polega na pomiarze
Bardziej szczegółowoUkłady i Systemy Elektromedyczne
UiSE - laboratorium Układy i Systemy Elektromedyczne Laboratorium 2 Elektroniczny stetoskop - głowica i przewód akustyczny. Opracował: dr inż. Jakub Żmigrodzki Zakład Inżynierii Biomedycznej, Instytut
Bardziej szczegółowoAnaliza właściwości filtra selektywnego
Ćwiczenie 2 Analiza właściwości filtra selektywnego Program ćwiczenia. Zapoznanie się z przykładową strukturą filtra selektywnego 2 rzędu i zakresami jego parametrów. 2. Analiza widma sygnału prostokątnego..
Bardziej szczegółowoMiernictwo I INF Wykład 13 dr Adam Polak
Miernictwo I INF Wykład 13 dr Adam Polak ~ 1 ~ I. Właściwości elementów biernych A. Charakterystyki elementów biernych 1. Rezystor idealny (brak przesunięcia fazowego między napięciem a prądem) brak części
Bardziej szczegółowoTranzystory bipolarne. Właściwości wzmacniaczy w układzie wspólnego kolektora.
I. Cel ćwiczenia ĆWICZENIE 6 Tranzystory bipolarne. Właściwości wzmacniaczy w układzie wspólnego kolektora. Badanie właściwości wzmacniaczy tranzystorowych pracujących w układzie wspólnego kolektora. II.
Bardziej szczegółowoIntegralność konstrukcji
1 Integralność konstrukcji Wykład Nr 1 Mechanizm pękania Wydział Inżynierii Mechanicznej i Robotyki Katedra Wytrzymałości, Zmęczenia Materiałów i Konstrukcji Konspekty wykładów dostępne na stronie: http://zwmik.imir.agh.edu.pl/dydaktyka/imir/index.htm
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH
Politechnika Białostocka Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska INSTRUKCJA DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH Temat ćwiczenia: Ścisła próba rozciągania stali Numer ćwiczenia: 2 Laboratorium z przedmiotu:
Bardziej szczegółowoPL B1. INSTYTUT MECHANIKI GÓROTWORU POLSKIEJ AKADEMII NAUK, Kraków, PL BUP 21/08. PAWEŁ LIGĘZA, Kraków, PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 209493 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 382135 (51) Int.Cl. G01F 1/698 (2006.01) G01P 5/12 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)
Bardziej szczegółowoTranzystory bipolarne. Właściwości dynamiczne wzmacniaczy w układzie wspólnego emitera.
ĆWICZENIE 5 Tranzystory bipolarne. Właściwości dynamiczne wzmacniaczy w układzie wspólnego emitera. I. Cel ćwiczenia Badanie właściwości dynamicznych wzmacniaczy tranzystorowych pracujących w układzie
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBRABIAREK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN. Ćwiczenie D - 4. Zastosowanie teoretycznej analizy modalnej w dynamice maszyn
POLITECHNIKA ŁÓDZKA INSTYTUT OBRABIAREK I TECHNOLOGII BUDOWY MASZYN Ćwiczenie D - 4 Temat: Zastosowanie teoretycznej analizy modalnej w dynamice maszyn Opracowanie: mgr inż. Sebastian Bojanowski Zatwierdził:
Bardziej szczegółowoSposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych
INSTYTUT TELEKOMUNIKACJI ZAKŁAD RADIOKOMUNIKACJI Instrukcja laboratoryjna z przedmiotu Podstawy Telekomunikacji Sposoby opisu i modelowania zakłóceń kanałowych Warszawa 2010r. 1. Cel ćwiczeń: Celem ćwiczeń
Bardziej szczegółowoPolitechnika Białostocka
Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Automatyki i Elektroniki Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych z przedmiotu: ELEKTRONIKA EKS1A300024 ZASTOSOWANIE WZMACNIACZY OPERACYJNYCH W UKŁADACH
Bardziej szczegółowoDrgania poprzeczne belki numeryczna analiza modalna za pomocą Metody Elementów Skończonych dr inż. Piotr Lichota mgr inż.
Drgania poprzeczne belki numeryczna analiza modalna za pomocą Metody Elementów Skończonych dr inż. Piotr Lichota mgr inż. Joanna Szulczyk Politechnika Warszawska Instytut Techniki Lotniczej i Mechaniki
Bardziej szczegółowoPL B1. Sposób i układ pomiaru całkowitego współczynnika odkształcenia THD sygnałów elektrycznych w systemach zasilających
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 210969 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 383047 (51) Int.Cl. G01R 23/16 (2006.01) G01R 23/20 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)
Bardziej szczegółowoMateriały magnetyczne SMART : budowa, wytwarzanie, badanie właściwości, zastosowanie / Jerzy Kaleta. Wrocław, Spis treści
Materiały magnetyczne SMART : budowa, wytwarzanie, badanie właściwości, zastosowanie / Jerzy Kaleta. Wrocław, 2013 Spis treści Rozdział 1. Wprowadzenie 11 Rozdział 2. Kompozyty z udziałem cieczy magnetoreologicznych
Bardziej szczegółowoBadanie transformatora
Ćwiczenie 14 Badanie transformatora 14.1. Zasada ćwiczenia Transformator składa się z dwóch uzwojeń, umieszczonych na wspólnym metalowym rdzeniu. Do jednego uzwojenia (pierwotnego) przykłada się zmienne
Bardziej szczegółowoRok akademicki: 2015/2016 Kod: MIM-2-205-IS-n Punkty ECTS: 5. Kierunek: Inżynieria Materiałowa Specjalność: Inżynieria spajania
Nazwa modułu: Nieniszczące metody badań połączeń spajanych Rok akademicki: 2015/2016 Kod: MIM-2-205-IS-n Punkty ECTS: 5 Wydział: Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej Kierunek: Inżynieria Materiałowa
Bardziej szczegółowo