IIC MAGAZINE IV kwartał 2005 nr 7

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "IIC MAGAZINE IV kwartał 2005 nr 7"

Transkrypt

1 IBM Newsletter.qxd 1/10/06 1:01 PM Page 1 IIC MAGAZINE IV kwartał 2005 nr 7 ENTERPRISE LINUX & IBM TOTALSTORAGE MULTIPATH NMON I NMON ANALYSER JAVA EMITTER TEMPLATES (JET) GENEROWANIE KODU JAVA

2 IBM Newsletter.qxd 1/10/06 1:01 PM Page 2 OD REDAKCJI Drodzy Deweloperzy, mam przyjemność przedstawić Wam kolejny numer IIC Magazine, czyli kwartalnika warszawskiego IBM Innovation Center, który zadebiutował we wrześniu ub. r. jako dumny następca wcześniej publikowanego biuletynu IBM Innovation Center News. W bieżącym numerze chciałabym szczególnie zwrócić Waszą uwagę na nowo powstałą rubrykę Nowinki Technologiczne, w której w telegraficznym skrócie piszemy o najnowszych technologiach i rozwiązaniach informatycznych. Wszystkich zainteresowanych bardziej zaawansowanymi zastosowaniami Linuxa odsyłam do artykułu Enterprise Linux & IBM TotalStorage Multipath, w którym Paweł Krawczyk demonstruje trzy metody osiągnięcia wysokiej niezawodności podłączenia macierzy dyskowych IBM do serwerów Linuxowych. W artykule Nmon i nmon analyser Igor Zacharjasz opisuje ciekawe narzędzie przeznaczone do analizy wydajności systemów AIX i Linux, które m.in. pozwala na monitorowanie większości ważnych z punktu widzenia wydajności elementów systemu oraz tworzenie obszernych raportów. Na zakończenie Tomasz Mielnik prezentuje mechanizm szablonów JET, który programiści Javy mogą wykorzystywać chociażby do generowania plików tekstowych lub stron HTML i w ten sposób znacząco zautomatyzować proces programowania. Po przeczytaniu artykułu Java Emitter Templates (JET) generowanie kodu Java dowiecie się, jak zintegrować mechanizm JET z narzędziami Eclipse, poznacie podstawowe zasady tworzenia szablonów oraz przykład programu generującego kod Java. SPIS TREŚCI 3 ENTERPRISE LINUX & IBM TOTALSTORAGE MULTIPATH 8 NMON I NMON ANALYSER 11 NOWINKI TECHNOLOGICZNE 12 JAVA EMITTER TEMPLATES (JET) GENEROWANIE KODU JAVA Przypominam, że czekam również na Wasze artykuły i informacje do rubryki Nowinki Technologiczne. Najciekawsze z nich mają szansę ukazania się już w kolejnym noworocznym numerze IIC Magazine. Jeżeli chcielibyście podzielić się z nami swoimi uwagami i komentarzami na temat nowego starego kwartalnika, piszcie do nas. Aneta Dąbrowska Redaktor prowadząca aneta.dabrowska@pl.ibm.com

3 IBM Newsletter.qxd 1/10/06 1:01 PM Page 3 PAWEŁ KRAWCZYK ENTERPRISE LINUX & IBM TOTALSTORAGE MULTIPATH W dzisiejszych systemach komputerowych Linux stał się dobrą alternatywą jako platforma serwerowa. Małe firmy doceniły jego wartość już dawno, ale najwięksi gracze na rynku dopiero teraz zaczęli skłaniać się w kierunku rozwiązań opartych na Linuxie. Obecnie każdy szanujący się producent sprzętu nie zapomina o dystrybucji sterowników na Linuxa. Silniki baz danych, takich jak DB2, Oracle czy Sybase, wykazują swoją wydajność i łatwość obsługi właśnie w tym środowisku. Mój pracodawca IBM Corp. wydaje miliardy dolarów, żeby Linux obsługiwał wszystkie linie serwerowe, a w rezultacie stał się poważną podporą dla naszych dotychczasowych, stabilnych systemów operacyjnych. Firmy, takie jak RedHat czy Novell, zapewniają wsparcie serwisowe i w wielu wypadkach biorą odpowiedzialność finansową w całej rozciągłości zagadnień linuxowych. Koło tych faktów trudno przejść obojętnie i śmiało można powiedzieć, że Linux wkroczył na ścieżkę Enterprise. Rozgrywki w tej lidze zobowiązują do spełnienia pewnych ustalonych standardów. Jednym z nich jest wielościeżkowy dostęp systemu operacyjnego do zewnętrznych zasobów dyskowych. W tym artykule poruszymy właśnie tę tematykę. Nasze rozważania zaczniemy od opisu środowiska, w jakim będziemy przeprowadzać testy. Wykorzystamy macierz dyskową DS4500 z dwiema półkami dyskowymi EXP700, serwer xseries x345 z dwiema kartami FC QLogic QLA2342 oraz switch FC2109. Połączenia fizyczne hosta z macierzą dyskową można zrealizować na dwa sposoby. W pierwszym przypadku łączymy linki światłowodów od kart FC w komputerze do kontrolerów A i B w macierzy. Drugi przypadek to podłączenie kart FC komputera oraz kontrolerów macierzy do portów switcha FC i wytworzenie dwóch stref (zoning) tak, aby każda karta serwera widziała tylko jeden kontroler macierzy. Oczywiście należałoby zastosować dwa przełączniki FC, eliminując pojedynczy punkt awarii i poprowadzić każdą ścieżkę oddzielnie, ale na potrzeby testowania mechanizmów systemu operacyjnego to środowisko nam wystarczy. Drugi ze sposobów jest przeze mnie preferowany, ponieważ na przełączniku FC możemy podejrzeć bardzo dużo parametrów urządzeń wpiętych do sieci SAN. Administracja switchem FC zazwyczaj odbywa się poprzez przeglądarkę WWW. Po otwarciu tego panelu w dolnym lewym rogu wybierzcie przycisk zaznaczony na rysunku. Znajdziecie tam dużo interesujących informacji. Możemy również za pomocą switcha FC zasymulować awarię ścieżki dostępu poprzez wyłączenie portu bez potrzeby fizycznego wyjmowania wtyczek. Celem naszego ćwiczenia jest zwielokrotnienie ścieżek dostępu do wolumenu logicznego na macierzy i zabezpieczenie się przed ewentualną awarią na jednej z nich. W przypadku macierzy IBM DS400 istnieje pojęcie preferowanej ścieżki (Preferred Path). Jest to ścieżka, którą odbywa się komunikacja w warunkach normalnej pracy. W momencie awarii tej ścieżki następuje proces przełączenia (failover) na drugą ścieżkę. Takie zachowanie systemów musi być zaimplementowane po stronie macierzy, jak i po stronie serwera. Obecnie w produkcji stosowane są dwa podejścia: 1. Failover na poziomie kart FC 2. Failover za pomocą drivera RDAC Pierwszy sposób po stronie serwera wymaga zainstalowania driverów kart FC z opcją failover. Po stronie macierzy włączenia mechanizmu ADT Automatic Logical Drive Transfer. Włączenie mechanizmu ADT w praktyce sprowadza się do zdefiniowania typu hosta jako LINUX. Dla tego typu hostów DS4000 ma zazwyczaj uruchomiony ADT. Aby sprawdzić, czy tak jest, możemy za pomocą IBM Storage Managera wydać komendę: show hosttopology; NVSRAM HOST TYPE INDEX DEFINITIONS INDEX ADT STATUS TYPE 5 Enabled Linux 13 Disabled LNXCL Drugim sposobem na zapewnienie failover jest zainstalowanie drivera RDAC na Linuxie. W tym wypadku należy wyłączyć ADT po stronie DS4000, bo to RDAC ma za zadanie wykrycie uszkodzonej ścieżki i przełączenie komunikacji na drugi kontroler. Wyłączenie ADT można zrealizować poprzez przedefiniowanie hostów w IBM Storage Manager na typ LNXCL lub wywołanie skryptu wyłączającego ADT na obu kontrolerach DS4000. Trzecim sposobem na zapewnienie failover jest promowany przez RedHata ogólny mechanizm device-mapper-multipath. Jest to nowe podejście, a drivery ukazały się w maju

4 IBM Newsletter.qxd 1/10/06 1:01 PM Page 4 IIC MAGAZINE IV kwartał 2005 (7) Niezależnie od mechanizmu przełączającego ścieżkę dostępu ważne są podstawowe czynności identyfikacji zasobów w systemie operacyjnym. Testowanym systemem operacyjnym będzie RedHat Enterprise Linux (RHEL) w wersji 4 update 2. Zacznijmy od zidentyfikowania kart HBA oraz zasobów dyskowych SCSI serializowanych przez FC. Podczas uruchamiania systemu będziemy widzieli komunikaty pochodzące od drivera kart QLogic. Po uruchomieniu systemu sprawdźmy, czy odpowiednie moduły zostały załadowane. [root@x345 ~]# lsmod Module Size Used by qla qla2xxx qla2300 Na liście powinny się znaleźć powyższe dwa moduły: qla2xxx i qla2300. Z wyniku powyższej komendy wnioskujemy również, że qla2300 polega na symbolach eksportowanych przez qla2xxx i dlatego qla2xxx musi być załadowany w pierwszej kolejności. Jeśli na liście modułów nie ma wyżej wymienionych, to można je załadować ręcznie: [root@x345 ~]# modprobe -v qla2300 Aby driver ładował się automatycznie podczas startu systemu, należy do pliku /etc/modprobe.conf dopisać linie: alias scsi_hostadapter1 qla2300 alias scsi_hostadapter2 qla2300 Zakładając, że karty są wykryte przez drivery poprawnie, możemy dowiedzieć się więcej o kartach i urządzeniach widzianych przez nie. W katalogu /proc/scsi/qla2xxx/ mamy dwa pliki, które reprezentują karty HBA. [root@x345 ~]# cat /proc/scsi/qla2xxx/1 QLogic PCI to Fibre Channel Host Adapter for QLA2340: Firmware version IPX, Driver version b5-rh2 Zakładając, że po stronie macierzy prawidłowo zmapowaliśmy LUNa na WWNy naszych kart FC, poniższa komenda powinna skutkować podobnym wynikiem. Model oznacza macierz IBM DS4500. [root@x345 iso]# cat /proc/scsi/scsi Attached devices: Host: scsi1 Channel: 00 Id: 00 Lun: 00 Vendor: IBM Model: Rev: 0520 Type: Direct-Access ANSI SCSI revision: 03 Host: scsi2 Channel: 00 Id: 00 Lun: 00 Vendor: IBM Model: Rev: 0520 Type: Direct-Access ANSI SCSI revision: 03 Poprzez dwie karty widzimy ten sam zasób na macierzy podwójnie. W systemie istnieją dwa różne oznaczenia na ten sam dysk. W naszym przypadku jest to /dev/sdb i /dev/sdc. RDAC Jeśli wybierzemy sposób przełączania ścieżki dostępu za pomocą drivera RDAC, musimy liczyć się z nieznacznym narzutem na przetwarzanie w dodatkowej warstwie abstrakcji. Powoduje to niewielki spadek wydajności operacji I/O. Zaletą jednak tego rozwiązania jest to, że w oparciu o takie podejście można budować RedHat Cluster na kilku węzłach i wykorzystać zalety GFS Global File System. RHEL4 Update2 dystrybuuje drivery QLogic bez mechanizmu failover z racji promowania mechanizmu device-mapper-multipath. Dlatego przy kompilacji i instalacji RDACa nie trzeba jawnie nic wyłączać na poziomie driverów QLogic. Driver RDAC jest do ściągnięcia ze stron ibm.com, ale szybszą ścieżkę dostępu wybieramy, wchodząc na stronę bo to właśnie firma Engenio pisze ten driver przy współpracy z IBM. Dla RHEL4U2 wybieramy wersję dla jądra 2.6. Po rozpakowaniu tych źródeł w pliku Readme.txt mamy dokładny opis procedury instalacji. Przypominam tylko o zmianach w konfiguracji boot managera i restarcie systemu. Po ponownym uruchomieniu powinniśmy zobaczyć dodatkowy wpis w /proc/scsi/scsi: SCSI Device Information: scsi-qla0-adapter-node=200000e08b125410; scsi-qla0-adapter-port=210000e08b125410; scsi-qla0-target-0=200400a0b80f8afd; Interesujące dla nas parametry to: numer wersji drivera b5-rh2; WWNy lokalnej karty FC e08b obiektu docelowego a0b80f8afd, czyli naszego zasobu dyskowego na macierzy. [root@x345 linuxrdac b5.07]# cat /proc/scsi/scsi Host: scsi3 Channel: 00 Id: 00 Lun: 00 Vendor: IBM Model: VirtualDisk Rev: 0520 Type: Direct-Access ANSI SCSI revision: 03 Jest to wirtualny twór przykrywający dwie ścieżki i prezentujący do systemu jeden dysk /dev/sdb. Tworzymy na tym dysku partycję, na niej file system i już przystępujemy do testów przełączania ścieżki. Po wyciągnięciu wtyczki z preferowanej ścieżki w logach widzimy takie zapisy: 4

5 IBM Newsletter.qxd 1/10/06 1:01 PM Page 5 ENTERPRISE LINUX & IBM TOTALSTORAGE MULTIPATH Nov 21 16:56:26 x345 kernel: qla :02:03.0: LOOP DOWN detected (2). Nov 21 16:56:56 x345 kernel: 94 [RAIDarray.mpp]FAStT900-DS4500:0:0:0 Selection Retry count exhausted Nov 21 16:56:56 x345 kernel: 7 [RAIDarray.mpp]FAStT900-DS4500:0:0 Path Failed Nov 21 16:56:56 x345 kernel: 496 [RAIDarray.mpp]FAStT900-DS4500:0:0:0 No new path: fall to failover controller case. vcmnd SN pdev H1:C0:T0:L0 0x00/0x00/0x00 0x mpp_status:6 Nov 21 16:56:56 x345 kernel: 10 [RAIDarray.mpp]FAStT900-DS4500:0 Failover command issued Nov 21 16:56:56 x345 kernel: 497 [RAIDarray.mpp]FAStT900-DS4500:0:0:0 Failed controller to 1. retry. vcmnd SN pdev H1:C0:T0:L0 0x00/0x00/0x00 0x mpp_status:6 Nov 21 16:56:57 x345 kernel: 493 [RAIDarray.mpp]FAStT900-DS4500:1:0:0 Cmnd failed-retry the same path. vcmnd SN pdev H2:C0:T0:L0 0x05/0x94/0x01 0x mpp_status:1 Nov 21 16:56:57 x345 kernel: 493 [RAIDarray.mpp]FAStT900-DS4500:1:0:0 Cmnd failed-retry the same path. vcmnd SN pdev H2:C0:T0:L0 0x05/0x94/0x01 0x mpp_status:1 Od momentu wykrycia uszkodzonej ścieżki do momentu przełączenia upłynęło 30 sekund, co jest czasem definiowanym w pliku /etc/mpp.conf. Po tym czasie operacje wejścia/wyjścia zostały wznowione. IBM Storage Manager sygnalizuje nam, że wolumen nie jest na preferowanej ścieżce i jest to obrazowane jak na rysunku poniżej. Po stronie serwera możemy odczytać dużo informacji z pliku znajdującego się w katalogu /proc/scsi/mpp/3. Jest tam odzwierciedlony aktualny stan drivera RDAC. options qla2xxx ql2xfailover=1 żeby wymusić na driverze karty QLogic funkcjonalność failover. Należy ściągnąć najnowsze źródła driverów ze strony qlogic.com i zainstalować je. [root@x345 src]# ls -l qla2xxx-v dist.tgz -rw-r r 1 root root Nov 2 15:08 qla2xxxv dist.tgz [root@x345 src]# tar zxvf qla2xxx-v dist.tgz [root@x345 src]# cd qlogic/ [root@x345 qlogic]# tar -zxvf qla2xxx-srcv tar.gz [root@x345 qlogic]# cd qla2xxx / [root@x345 qla2xxx ]#./extras/build.sh clean [root@x345 qla2xxx ]#./extras/build.sh install [root@x345 qla2xxx ]# rmmod qla2300 [root@x345 qla2xxx ]# rmmod qla2xxx [root@x345 qla2xxx ]# modprobe -v qla2300 [root@x345 qla2xxx ]# cat /proc/scsi/qla2xxx/5 QLogic PCI to Fibre Channel Host Adapter for QLA2340: Firmware version IPX, Driver version fo Proszę zwrócić uwagę na wersję drivera, jaką mamy obecnie w systemie. Litery fo na końcu tego znacznika to wskazanie na tryb fileover drivera. To tryb domyślny dla instalacji drivera QLA2342 ze źródeł. Pozostało jeszcze zmienić definicję hostów w IBM Storage Manager. W zakładce Mappings View szukamy zdefiniowanych portów naszego hosta i prawym klawiszem myszy rozwijamy menu podręczne. Po przywróceniu łączności na preferowanej ścieżce komunikacja wraca do stanu początkowego. Źródła RDACa zawierają szereg małych programów, wywoływanych z linii komend. Zachęcam do zapoznania się z takimi, jak mpputil, lsvdev czy mppbusrescan26. Przypominam o modyfikacji pliku konfiguracyjnego Waszego bootloadera w wypadku, gdy odinstalujecie RDACa tak, aby odzwierciedlał stan faktyczny ustawień. Ja zrobiłem make uninstall i po komunikacie, że wszystko jest odinstalowane, zrestartowałem serwer i czekała mnie interwencja przy konsoli oraz modyfikacja parametrów startu systemu. DRIVER LEVEL FAILOVER Drugim sposobem na zapewnienie ciągłości pracy systemu plików w wypadku uszkodzenia jednej ścieżki dostępu jest mechanizm failover na poziomie kart HBA. W naszym systemie operacyjnym RHEL4U2 nie wystarczy do pliku /etc/modprobe.conf dopisać opcję Potem wybieramy z listy LINUX host type. Możemy znów przystąpić do testów przełączania ścieżki. Po wyciągnięciu wtyczki światłowodu w logach systemowych dostajemy następujący wpis: Nov 22 08:57:22 x345 kernel: qla :02:03.0: LOOP DOWN detected (2). Nov 22 08:57:55 x345 kernel: qla2x00: FAILOVER device 0 from a0b80f8afd -> a0b80f8afd - LUN 00, reason=0x1 Nov 22 08:57:55 x345 kernel: qla2x00: FROM HBA 2 to HBA 3 Po tym wpisie system plików znowu pracuje normalnie. Powrót na preferowaną ścieżkę po włączeniu przewodu światłowodowego odbywa się bardzo szybko. Oto wydruk z logów: 5

6 IBM Newsletter.qxd 1/10/06 1:01 PM Page 6 IIC MAGAZINE IV kwartał 2005 (7) Nov 22 09:00:14 x345 kernel: qla :02:03.0: LIP reset occured (f7f7). Nov 22 09:00:15 x345 kernel: qla :02:03.0: LOOP UP detected (2 Gbps). Nov 22 09:00:21 x345 kernel: qla2x00: FAILBACK device 0 -> a0b80f8afc LUN 00 Nov 22 09:00:21 x345 kernel: qla2x00: FROM HBA 3 to HBA 2 Przy włączonym mechanizmie ADT, należy ręcznie redystrybuować logiczne wolumeny do kontrolerów. W IBM Storage Manager należy kliknąć opcję zaznaczoną na rysunku poniżej. Failover na poziomie kart HBA jest moim preferowanym sposobem przełączania drogi komunikacji z macierzą w środowiskach nieklastrowych. Życzę powodzenia w testach i jak zwykle zapraszam wszystkich do naszego IBM Innovation Center na warsztaty. Paweł Krawczyk jest projektantem wysokodostępnych systemów informatycznych. W IBM Innovation Center zajmuje się tematyką dotyczącą rozwiązań klastrowych i wydajnością systemów. Wspiera firmy partnerskie typu ISV w przeprowadzaniu testów na bazie różnych systemów operacyjnych. W swojej karierze zawodowej zajmował się również projektowaniem systemów hostingowych w firmach ISP. Kontakt: pawel.krawczyk@pl.ibm.com iseries Technical Conference Montpellier, Francja kwietnia 2006 Szukasz nowych rozwiązań w oparciu o iseries? Czołowi eksperci IBM ułatwią Ci poznanie najnowszych możliwości iseries w zakresie logicznego partycjonowania, WebSphere, Domino, Linux, iseries Navigator, Integrated xseries Server i nie tylko! Konferencja jest przeznaczona dla specjalistów iseries, informatyków, wdrożeniowców, integratorów systemowych, dostawców rozwiązań, reselerów, dystrybutorów i programistów. Nie zwlekaj. Zarejestruj się! 6

7 IBM Newsletter.qxd 1/10/06 1:01 PM Page 7 IBM WEBSPHERE ZAPRASZA NA WALKE: TY KONTRA PRZEPISYWANIE, POPRAWIANIE I WSZYSTKO NARAZ PONADTO: WYMIERNE KORZYSCI DLA BIZNESU. NAJLEPSZE PRAKTYKI I NAJLEPSZE WYNIKI PONAD 10 LAT DOSWIADCZEN W INTEGRACJACH SWIATOWEJ KLASY SOA - SZYBKO I LATWO WCHODZI W STARCIE PROBLEM Z ELASTYCZNOSCIA? POSTAW NA SOA GLÓWNE ATRAKCJE: WSPARCIE DLA PONAD 80 KONFIGURACJI OPERACYJNYCH NIEZRÓWNANE MOZLIWOSCI I ZNAJOMOSC BRANZY IBM MIDDLEWARE. SKUTECZNOSC. WYDAJNOSC. IDZIESZ ZA CIOSEM. NASTEPNA RUNDA NA IBM.COM/MIDDLEWARE/SOA/CC NIE MUSISZ WYMIENIAC POLOWY SWOICH APLIKACJI IBM, logo IBM oraz WebSphere są zastrzeżonymi znakami towarowymi lub handlowymi International Business Machines Corporation w Stanach Zjednoczonych i/lub w innych krajach IBM Corporation. Wszelkie prawa zastrzeżone.

8 IBM Newsletter.qxd 1/10/06 1:01 PM Page 8 IGOR ZACHARJASZ NMON I NMON ANALYSER DARMOWE NARZĘDZIA DO ANALIZY WYDAJNOŚCI SYSTEMÓW OPERACYJNYCH AIX I LINUX Podczas codziennej pracy administratora systemów operacyjnych bardzo często zachodzi potrzeba przeanalizowania wydajności naszego serwera i sprawdzenia, czy nie powstały tak zwane wąskie gardła. Dostępne narzędzia systemowe monitorują tylko niektóre, wybrane obszary systemu operacyjnego i dlatego uzyskanie jasnego i całościowego obrazu tego, co dzieje się na serwerze, może być trudne i niewygodne, i najczęściej będzie wymagało użycia kilku narzędzi jednocześnie. W celu ułatwienia administratorom pracy powstał nmon. Nmon jest darmowym narzędziem i dzięki niemu w łatwy sposób można monitorować większość funkcji oraz parametrów systemu operacyjnego. Narzędzie to ponadto umożliwia generowanie bardzo dokładnych raportów z pracy badanego systemu. Dzięki narzędziu nmon analyser możliwe jest generowanie takich raportów w formacie arkusza kalkulacyjnego MS Excel. Narzędzie nmon można pobrać ze strony internetowej: ftp://www6.software.ibm.com/software/developer/library/es-nmon10r-for-aix5.zip Instalacja i konfiguracja sprowadza się do rozpakowania ściągniętego archiwum. Po rozpakowaniu w katalogu znajdą się następujące pliki: - nmon_aix51 - nomn_aix52 - nmon_aix53 itd. Teraz wystarczy przy pomocy komendy chmod nadać prawo wykonywania plikowi, którego nazwa odpowiada wersji naszego systemu operacyjnego. W przypadku, gdy korzystamy z systemu operacyjnego AIX w wersji 4, należy dodatkowo przed uruchomieniem nmona wykonać komendę: Nmon dostępny jest na następujące platformy: AIX 4.1.5, AIX 4.2.0, AIX 4.3.2, AIX nmon w wersji 9a. AIX 5.1, AIX 5.2, AIX 5.3 nmon w wersji 10 (obsługa SMT oraz mikropartycji). Linux SLES 9, RHEL 3, RHEL 4, Debian - na serwerach pseries p5 oraz OpenPower. Linux SuSe, Linux RedHat i wiele innych dystrybucji na procesory x86. Linux SuSe, Linux RedHat na serwerach zseries. Nmon może analizować i obrazować następujące informacje o systemie operacyjnym: poziom utylizacji procesorów, poziom wykorzystania pamięci fizycznej i wirtualnej (swap, paging space), operacje I/O dysków, transfer oraz ilość zapisów i odczytów, statystyki i parametry kernela (tylko dla AIX-a), poziom wykorzystania miejsca na dyskach oraz systemy plików, adaptery (kontrolery) dyskowe (SCSI, FC), sieć, transfery sieciowe, ilości zapisów i odczytów na interfejsach sieciowych, zasoby NFS (tylko dla AIX-a), dynamiczne LPARy i dynamiczne zmiany konfiguracji sprzętu (pamięć, procesory i karty I/O), Workload Manager (tylko dla AIX-a), asynchroniczne I/O (tylko dla AIX-a), dane i parametry serwera, procesorów i systemu operacyjnego (wersja, kernel itp.) chdev l sys0 a iostst=true Bez wykonania tej komendy nmon będzie działał, ale nie będziemy mogli zbierać statystyk dotyczących pracy dysków. Jeżeli chcemy ponadto, aby nmon mógł być używany przez użytkowników innych niż root, należy zmienić prawa dostępu do pliku /dev/kmem: chmod ugo+r /dev/kmem W przypadku używania systemu operacyjnego AIX w wersji 5.1 należy dodatkowo zainstalować z płyt instalacyjnych AIX-a pakiet bos.perf.libperfstat. Teraz można już wystartować program. Nmon uruchomi się w trybie interaktywnym. Rys. 1 Ekran startowy 8

9 IBM Newsletter.qxd 1/10/06 1:01 PM Page 9 NMON I NMON ANALYSER Na rysunku 1 widzimy ekran nmon, jaki pojawi się po jego uruchomieniu. Następnie możemy wyświetlić pomoc i listę parametrów, które możemy monitorować. Aby to uczynić, należy nacisnąć klawisz h : Rys. 2 Ekran pomocy Rys. 3 Monitorowanie procesorów, pamięci i adapterów I/O Przykładowe zastosowanie nmona może wyglądać w sposób następujący: Naciskając kolejno litery c, m oraz a wyświetlimy ekrany monitorujące procesory, pamięć oraz adaptery I/O. Co można odczytać z ekranu, który pojawi się po naciśnięciu powyższych trzech klawiszy: procesory procentowe obciążenie poszczególnych procesorów i podział obciążenia na procesy typu User (aplikacjie), Sys (procesy systemowe, kod kernela AIX-a), Wait (oczekiwanie procesora na zakończenie operacji I/O), Idle (bezczynność) Powyższy przykład ma za zadanie jedynie zobrazować, czego możemy oczekiwać po programie nmon, a możliwych do monitorowania parametrów jest oczywiście dużo więcej. Nmon może działać także w trybie nieinteraktywnym. Dzięki temu trybowi możliwe jest zbieranie wszystkich statystyk i zapisywanie wyników do pliku. W tym celu należy uruchomić nmona z następującymi parametrami: nmon_aix53 sx cy -f pamięć fizyczną pamięć wielkość i użycie pamięci wirtualnej ilość stron (page) zrzucanych z RAMu na dyski i z dysków do RAMu parametry kernela numperm minperm i maxperm minfree i maxfree adaptery I/O %busy procentowa ilość czasu, przez jaką dyski są używane write and read (wartość w kb/s) ilość zapisów i odczytów xfers ilość operacji I/O na dyskach (liczba bloków zapisana bądź odczytana na sekundę). X wartość w sekundach, co ile nastąpi zbieranie statystyk (np. s10 zbieranie statystyk co 10 sekund) Y ile powtórzeń zbierania statystyk ma wykonać nmon (np. c1000 to tysiąc powtórzeń). Plik wynikowy będzie miał nazwę nazwahosta_data_czas.nmon Zamiast parametru f można użyć parametru F i po tym parametrze można podać własną nazwę pliku, do którego będą zapisywane statystyki. Dzięki narzędziu nmon analyser możemy tak przygotowany plik wynikowy nmona zaimportować do programu MS Excel. Dalej widzimy przykładowy ekran pliku nmona poddanego analizie programem nmon analyser. Autor narzędzia gwarantuje, że obciążenie procesora powstałe w wyniku używania nmona jest śladowe i nie przekracza 1% mocy obliczeniowej procesora, a co za tym idzie, nie wpływa na wydajność całego systemu i nie zaciemnia wyników analizy. 9

10 IBM Newsletter.qxd 1/10/06 1:01 PM Page 10 IIC MAGAZINE IV kwartał 2005 (7) Obydwa opisane narzędzia są darmowe i można je ściągnąć ze stron Narzędzie nmon zostało stworzone przez Nigela Griffithsa. Nigel Griffiths jest pracownikiem IBM UK i w swojej codziennej pracy zajmuje się problematyką wydajności systemów operacyjnych. Autorem nmon analyser jest Stephen Atkins pracownik IBM UK. Stephen Atkins jest specjalistą z zakresu serwerów pseries. Igor Zacharjasz w IBM Polska pracuje od 5 lat. Od 2 lat pełni funkcję koordynatora zespołu technicznego IBM Innovation Center. Jest certyfikowanym specjalistą w zakresie serwerów pseries i systemu operacyjnego AIX. Współpracuje z firmami partnerskimi o profilu ISV. W Centrum zajmuje się rozwiązaniami klastrowymi, testami wydajnościowymi aplikacji oraz rozwiązaniami IBM TotalStorage. Kontakt: igor.zacharjasz@pl.ibm.com Chciałbyś przetestować najpopularniejszy pakiet demonstracyjny oprogramowania IBM? Odkryj szeroką gamę narzędzi programistycznych firmy IBM zebranych w jednym miejscu. Pobierz oprogramowanie IBM lub zamów bezpłatny pakiet demonstracyjny IBM developerworks Software Evaluation Kit 2005 (SEK). Pakiety Linux lub Microsoft Windows zawierają kompletną listę produktów zgromadzonych na dwóch dyskach DVD o podwójnej gęstości z ponad 14 GB demonstracyjnego oprogramowania. Sprawdź najnowsze narzędzia programistyczne oraz wersje runtime produktów middleware IBM, obejmujące: DB2, Lotus, Rational, Tivoli oraz WebSphere. Wybierz dowolny produkt z obszernej listy narzędzi Rational i WebSphere opartych na technologii Eclipse. Korzyści: wsparcie w budowaniu solidnej architektury pomoc przy podejmowaniu strategicznych decyzji łatwiejsze programowanie w języku Java automatyzacja procesu testowego Pobierz już dziś! Wystarczy wejść na stronę: ibm.com/developerworks/downloads 10

11 IBM Newsletter.qxd 1/10/06 1:01 PM Page 11 NOWINKI TECHNOLOGICZNE WEBSPHERE COMMUNITY EDITION DARMOWY SERWER APLIKACJI W 4 kwartale 2005 roku IBM udostępnił nowy produkt z rodziny WebSphere WebSphere Community Edition (w skrócie WAS CE). Jest to pełny, darmowy serwer aplikacyjny zgodny z J2EE 1.4. WAS CE jest oparty na technologiach Open Source wchodzących w skład projektu Apache Geronimo, czyli m.in.: Apache Tomcat, OpenEJB, MX4J, ApacheAxis. Równocześnie dostępne jest rozszerzenie (ang. plug-in) do środowiska Eclipse ułatwiające programistom współpracę z serwerem aplikacyjnym WAS CE. Nowy serwer aplikacyjny zawiera silnik bazy danych Cloudscape (tj. bazy danych Open Source z projektu Apache Derby). Oczywiście IBM zapewnia pełne wsparcie serwisowe w ramach swojego nowego produktu. Więcej informacji o samym produkcie oraz przykłady migracji z istniejących serwerów aplikacyjnych znajdują się na stronie: websphere/zones/was/wasce.html Opracował: Tomasz Mielnik VIRTUAL LOANER PROGRAM Krótki opis: Virtual Loaner Program (VLP) jest inicjatywą z myślą o Partnerach Handlowych firmy IBM. Dzięki niej można uzyskać zdalny dostęp do serwerów z linii pseries, iseries oraz OpenPower. Rezerwacja maszyn odbywa się przez stronę internetową. Sprzęt można rezerwować na okres do dwóch tygodni. Wśród dostępnych systemów operacyjnych, znajdują się między innymi AIX, i5os, RHEL, SLES. Możemy wybierać pomiędzy maszynami 1- i 2-procesorowymi. Dostęp do maszyn realizowany jest poprzez ssh lub poprzez klienta VPN. Ze względu na to, że przestrzeń dyskowa dla naszych serwerów udostępniana jest przez Virtual I/O Server, nie należy spodziewać się dużej wydajności, a co za tym idzie nie należy przeprowadzać na tych serwerach testów obciążeniowych. Serwery takie idealnie nadają się do testów funkcjonalnych aplikacji oraz do testów systemów operacyjnych. Na serwerach ponadto znajdują się instalacyjne wersje oprogramowania IBM (np. DB2, WebSphere). Z programu może skorzystać każda firma będąca Partnerem Handlowym IBM lub firmą o profilu ISV. Wymagana jest jedynie darmowa rejestracja w IBM PartnerWorld. Więcej na ten temat: Opracował: Igor Zacharjasz GRAFICZNY MONITOR DLA LOGICZNYCH PARTYCJI POWER5 Graficzny monitor dla logicznych partycji (Graphical LPAR Monitor) to narzędzie pozwalające administratorowi maszyn POWER5 na pełne śledzenie procesów w jego systemach roboczych. Pełna wizualizacja mechanizmów przydziału procesorów i pamięci do konkretnych partycji, stanu SMT (simultaneous multithreading) oraz ogólnego wykorzystania puli dostępnych zasobów przetwarzania sprawia, że jest to narzędzie wspomagające pracę człowieka. Graficzny monitor daje możliwość przeglądania historii zapisanych parametrów poszczególnych logicznych partycji na przestrzeni godzin lub dni. Wraz z Partition Load Manager jest to dobry zestaw kontroli skomplikowanych środowisk przetwarzania informacji. Więcej na ten temat na stronie: Opracował: Paweł Krawczyk SWT DATA BINDING DOSTĘP DO DANYCH W APLIKACJACH SWT SWT jest biblioteką graficznych komponentów, na której oparte jest środowisko Eclipse oraz narzędzia Rational Application Developer. SWT Data Binding to zestaw rozszerzeń (ang. plug-in) do RAD umożliwiających wizualne tworzenie aplikacji korzystających z dowolnego źródła danych. Źródłem danych może być dowolna baza danych dostępna poprzez JDBC, ale również Web Service, Java Bean czy EJB. Programista ma do dyspozycji nowe wizualne komponenty, takie jak tabele, pola tekstowe itp., do których może przypisać źródło danych i w ten sposób pobierać lub zapisywać dane. Szczegóły: Opracował: Tomasz Mielnik Rys. 1 SWT DataBindings w akcji 11

12 IBM Newsletter.qxd 1/10/06 1:01 PM Page 12 TOMASZ MIELNIK JAVA EMITTER TEMPLATES (JET) GENEROWANIE KODU JAVA CO TO SĄ SZABLONY Podczas tworzenia oprogramowania często zachodzi potrzeba automatycznego generowania kodu, plików HTML, dokumentacji czy innych artefaktów. Tworzone pliki często mają ustaloną budowę i wypełniane są różnymi danymi. W celu usprawnienia tworzenia formatów plików o ustalonej strukturze wykorzystuje się mechanizmy szablonów (ang. templates), aby w łatwy sposób operować strukturą plików. Programiści Java są w dobrej sytuacji, bo do dyspozycji mają co najmniej kilka gotowych mechanizmów dostępnych na zasadach open source. Najpopularniejsze z nich to Velocity czy FreeMaker. Zasada działania takich silników szablonów (ang. templates engines) polega na stworzeniu pliku szablonu, korzystając z prostej składni charakterystycznej dla każdego silnika. Plik szablonu jest następnie analizowany (ang. parsed) przez silnik, a odpowiednio przygotowane dane są programowo nanoszone do generowanego pliku. JET Java Emitter Templates jest kolejnym mechanizmem szablonów dostępnym dla programistów Java, jednak kilka rzeczy odróżnia go od innych rozwiązań. JET wywodzi się z projektu Eclipse Tools Project i jest zintegrowany z narzędziami Eclipse SDK. Dzięki temu (jak pokazane zostanie w dalszej części artykułu) tworzenie szablonów JET w narzędziach Eclipse staje się łatwe. Składnia wykorzystywana w szablonach JET jest taka sama, jak w plikach JSP (ang. Java Serwer Pages), co czyni go atrakcyjnym dla programistów znających tę technologię. JET jest także podstawowym mechanizmem w narzędziach Rational SDP (ang. Software Development Platform) w szczególności RSA (ang. Rational Software Architekt) służącym do tworzenia własnych transformacji z notacji UML2 na kod np. Java. W niniejszym artykule zostanie pokazany sposób wykorzystania JET do stworzenia klas Java działających we wzorcu projektowym DAO i DTO (ang. Data Access Objects, Data Transfer Objects). PROJEKT JET W ECLIPSE Aby rozpocząć pracę z JET, należy w Eclipse stworzyć nowy projekt Java, a następnie zmienić go na projekt JET. Z menu File->New->Other (lub kombinacja klawiszy CTRL-N) wybieramy projekt Java i tworzymy go tak, jak pokazano na rysunku obok. Następnie ponownie z menu File->New- >Other wybieramy opcję tak, jak pokazano na rysunku obok. Po naciśnięciu klawisza Next z listy projektów Java zaznaczamy wcześniej stworzony projekt JET_DAO_Generator jako projekt, w którym będziemy tworzyli szablony JET. W naszym projekcie pojawi się nowy katalog templates, w którym będą tworzone pliki szablonów. Następnie należy jeszcze wskazać katalog src jako ten, gdzie będą składowane skompilowane (wynikowe) pliki szablonów. W tym celu klikamy prawym klawiszem na nazwie projektu JET_DAO_Generator i z podręcznego menu wybieramy Properties. W oknie właściwości zaznaczamy opcje, jak na rysunku obok. Tak przygotowany projekt jest gotowy do tworzenia szablonów JET. JAK DZIAŁA JET Mechanizmy takie, jak Velocity czy FreeMaker działają w ten sposób, że analizują pliki szablonów podczas wykonywania programu i zapisują wygenerowany plik tekstowy jako wynik działania. JET w połączeniu z Eclipse działa inaczej. Pliki szablonów (pliki z rozszerzeniem.txtjet) znajdujące się w katalogu templates są kompilowane przez Eclipse w trakcie zapisywania ich na dysk (CTRL-S). W ten sposób powstają pośrednie pliki, będące klasami Java z jedną metodą publiczną: public String generate(object argument) { [ ] Dopiero wywołanie metody wygenerowanych klas będzie odpowiedzialne za generowanie ostatecznego pliku, który opisywany był w szablonie. Przejściowe klasy Java z metodą generate() są zapisywane w katalogu src. Poniżej pokazano przykładowy prosty plik szablonu: <%@ jet package= ibm.iic class= HelloWorld %> Hello World 12

13 IBM Newsletter.qxd 1/10/06 1:01 PM Page 13 JAVA EMITTER TEMPLATES (JET) GENEROWANIE KODU JAVA Wygenerowana z niego klasa przejściowa z metodą generate() ma postać: package ibm.iic; public class HelloWorld { protected static String nl; public static synchronized HelloWorld create(string lineseparator) { nl = lineseparator; HelloWorld result = new HelloWorld(); nl = null; return result; protected final String NL = nl == null? (System.getProperties().getProperty( line.separator )): nl; protected final String TEXT_1 = Hello World ; protected final String TEXT_2 = NL; public String generate(object argument) { StringBuffer stringbuffer = new StringBuffer(); stringbuffer.append(text_1); stringbuffer.append(text_2); return stringbuffer.tostring(); Jak widać w powyższych przykładach, plik szablonu ma składnię podobną do plików JSP. W Tagu <%@%> podano takie parametry, jak nazwę klasy przejściowej z oraz pakiet, w jakim się ona znajduje. Wywołanie metody generate() może wyglądać następująco: package ibm.iic; public class TestHelloWorld { public static void main(string[] args) { HelloWorld helloworld = new HelloWorld (); String output = helloworld.generate( ); System.out.println(output); Ten prosty przykład pokazuje sposób pracy z JET w środowisku Eclipse i rolę przejściowych klas pomocniczych i ich metod generate(). WZORZEC PROJEKTOWY DAO/DTO Data Access Object to klasyczny wzorzec projektowy w Java, który wprowadza standardowy interfejs programistyczny pomiędzy obiektami biznesowymi a składnicą danych (np. relacyjną bazą danych czy plikami XMl). Obiekty typu DAO pośredniczą w operacjach dostarczania gotowych obiektów biznesowych, zwanych często DTO (ang. Data Transfer Objects). Obiekty DTO nie posiadają żadnych metod z logiką biznesową, a jedynie służą do przenoszenia danych. Ideę obiektów typu DAO i DTO w architekturze trójwarstwowej przedstawia poniższy rysunek: Na potrzeby niniejszego artykułu przyjęte zostało, że obiekt typu DAO będzie posiadał podstawowe metody typu CRUD (ang. Create, Retrieve, Update, Delete). A obiekty typu DTO (obiekty biznesowe niosące informację) będą przekazywane do DAO jako argumenty. Mechanizm szablonów JET, w połączeniu z Eclipse, pomoże generować pliki Java obiektów DAO i DTO. Generator będzie przyjmował dwa argumenty: nazwę klasy typu DAO i nazwę klasy typu DTO. Na tej podstawie powstaną dwa wynikowe pliki Java. DAO/DTO GENERATOR Stworzenie generatora DAO/DTO zaczynamy od przygotowania szablonów klas. Pierwszy z nich to szablon DAOTemplate.txtjet (uwaga: Pliki.txtjet w Eclipse tworzymy z menu File->New->File i nadajemy im odpowiednie rozszerzenie. Pamiętać należy, aby szablony.txtjet umieszczać w katalogu templates). <%@ jet package= ibm.iic.templates class= DAOTemplate %> <% java.util.vector arguments = (java.util.vector) argument; String dao = (String)arguments.get(0); String dto = (String)arguments.get(1); %> public class <%= dao%> { public <%= dto%> create<%= dto%> () { return null; public <%= dto%> retrieve<%= dto%> () { return null; public <%= dto%> update<%= dto%> () { return null; public <%= dto%> delete<%= dto%> () { return null; 13

14 IBM Newsletter.qxd 1/10/06 1:01 PM Page 14 IIC MAGAZINE IV kwartał 2005 (7) Przy zapisaniu tego szablonu na dysk zostanie wygenerowana klasa przejściowa z metodą generate(), którą będzie wywoływał generator. Analizując plik szablonu przedstawiony wcześniej, można zauważyć następujące cechy: składnia jest identyczna jak w plikach JSP; zagnieżdżany w szablonie kod Java zostanie przeniesiony do metody generate(); do szablonu przekażemy jeden argument (obiekt nazwany argument), który w tym przypadku jest kolekcją z pakietu java.util.vector; pierwszy element wektora to nazwa obiektu typu DAO, drugi to nazwa obiektu typu DTO. Drugi szablon, który będzie potrzebny, to szablon dla obiektów typu DTO DTOTemplate.txtjet: <%@ jet package= ibm.iic.templates class= DTOTemplate %> <% java.util.vector arguments = (java.util.vector) argument; String dto = (String)arguments.get(1); %> public class <%= dto%> { Aby sprawdzić działanie szablonów i wygenerować klasy DAO i DTO, należy uruchomić jeszcze DAOGenerator.java. package ibm.iic.templates; import java.util.vector; public class DAOGenerator { public static void main(string[] args) { DAOTemplate daotemplate = new DAOTemplate (); DTOTemplate dtotemplate = new DTOTemplate (); Vector v = new Vector(); v.add ( EmployeeServiceDAO ); v.add ( EmployeeDTO ); String output = daotemplate.generate(v); System.out.println(output); output = dtotemplate.generate(v); System.out.println(output); DAO generator tworzy wektor z argumentami dla szablonu, a następnie wywołuje metody generate na obydwu szablonach. W przykładzie powyżej wynik generowania klas DTO i DAO jest wypisywany na standardowe wyjście, ale w rzeczywistym rozwiązaniu zapewne zapisywany byłby do pliku, np. w oddzielnym pakiecie w projekcie Eclipse. Przedstawiony wcześniej przykład jest oczywiście trywialny i pomija wiele aspektów obiektów typu DAO, ale pokazuje możliwości wykorzystania JET do generowania kodu Java, a tym samym przyspieszania procesu programowania często powtarzanych fragmentów kodu. JET I NARZĘDZIA RATIONAL SDP Niezaprzeczalnym atutem Java Emitter Templates jest fakt, że składnia szablonów akceptowana przez ten mechanizm to faktycznie składnia taka, jak w JSP, czyli język Java. Programiści szablonów nie muszą opanowywać kolejnego języka programowania (czy też zasad składni), aby zacząć tworzyć szablony. Dużą zaletą wydaje się też fakt ścisłej integracji JET ze środowiskiem Eclipse. Ma to szczególne zastosowanie w narzędziu IBM Rational Software Architekt. Narzędzie RSA jest oparte na platformie Eclipse i posiada standardowo wbudowany JET, lecz jego największym atutem są rozbudowane metody wizualnego modelowania UML (oparte na technologii Eclipse EMF i UML2). Zaimplementowany w RSA mechanizm tzw. transformatorów pozwala na przekształcanie diagramów UML na dowolną postać. Technologią, która pomaga w tych zadaniach, jest m.in. JET. MATERIAŁY I ZASOBY W SIECI Więcej informacji o Eclipse JET (składnia i możliwości mechanizmu szablonów), jak i o narzędziach Rational SDP można znaleźć w sieci. Dokładny opis zastosowania JET Przykład zastosowania JET w Rational Software Architekt Tomasz Mielnik jest projektantem rozwiązań softwarowych w IBM Innovation Center. Zajmuje się tematyką związaną z Java, WebSphere, Rational oraz inżynierią oprogramowania. Współpracuje z firmami partnerskimi typu ISV, wspierając je w migracji i portowaniu aplikacji J2EE do otwartych standardów. Ponadto przygotowuje i przeprowadza dla firm partnerskich IBM testy obciążeniowe aplikacji J2EE. Kontakt: tomasz.mielnik@pl.ibm.com 14

15 IBM Newsletter.qxd 1/10/06 1:01 PM Page 15 TY IBM TIVOLI ZAPRASZA NA WALKE: KONTRA WIECZNIE MIGAJACE CZERWONE SWIATELKO PROBLEMY Z APLIKACJA - POZNAJ ICH POGROMCE! G LÓWNE ATRAKCJE SKUTECZNE ROZPOZNANIE PROBLEMÓW, OSACZENIE I KNOCK-OUT SI LA WPRAWIANIA W RUCH I PANOWANIE NAD Z LOZONYMI APLIKACJAMI PONADTO: NAJWYZSZA AUTOMATYZACJA I INTEGRACJA REDUKCJA PRZESTOJÓW PRZY KOSZTACH WAGI LEKKIEJ REDUKCJA CHAOSU W FIRMIE IBM MIDDLEWARE. SKUTECZNOSC. WYDAJNOSC. NIE DAJ SIE POKONAC. POZNAJ LEPSZE SPOSOBY ZARZADZANIA IT. IBM, logo IBM oraz Tivoli są zastrzeżonymi znakami towarowymi lub handlowymi International Business Machines Corporation w Stanach Zjednoczonych i/lub w innych krajach IBM Corporation. Wszelkie prawa zastrzeżone.

16 IBM Newsletter.qxd 1/10/06 1:01 PM Page 16 Podstawowa oferta usług IBM Innovation Center obejmuje projekty migracyjne i portingowe, testy wydajnościowe, demonstracje i strojenie aplikacji, jak również szkolenia i seminaria techniczne. Więcej informacji na stronie: ibm.com/pl. Jeśli jesteś zainteresowany skorzystaniem z naszego Centrum, już teraz skontaktuj się z opiekunem przeznaczonym dla Twojej firmy lub dzwoń pod numer: (+48 22) *. Wydarzenia, w których warto wziąć udział: 20 marca IBM eserver zseries and Total Storage Technical Conference, Düsseldorf, Niemcy Szczegóły: 24 kwietnia iseries Technical Conference, Montpellier, Francja Szczegóły: Poszukujesz niezawodnego źródła informacji i zasobów dla dewelopera, wejdź na stronę: lub Więcej informacji o produktach, o których mowa w IIC Magazine, na stronach: AIX 5L ftp://www6.software.ibm.com/software/developer/library/es-nmon10r-for-aix5.zip TotalStorage eserver pseries Rational Eclipse EMF WebSphere * Opłata wg jednostki taryfikacyjnej TP S.A.

Narzędzia i aplikacje Java EE. Usługi sieciowe Paweł Czarnul pczarnul@eti.pg.gda.pl

Narzędzia i aplikacje Java EE. Usługi sieciowe Paweł Czarnul pczarnul@eti.pg.gda.pl Narzędzia i aplikacje Java EE Usługi sieciowe Paweł Czarnul pczarnul@eti.pg.gda.pl Niniejsze opracowanie wprowadza w technologię usług sieciowych i implementację usługi na platformie Java EE (JAX-WS) z

Bardziej szczegółowo

Materiały oryginalne: ZAWWW-2st1.2-l11.tresc-1.0kolor.pdf. Materiały poprawione

Materiały oryginalne: ZAWWW-2st1.2-l11.tresc-1.0kolor.pdf. Materiały poprawione Materiały oryginalne: ZAWWW-2st1.2-l11.tresc-1.0kolor.pdf Materiały poprawione Rozwiązanie zadania w NetBeans IDE 7.4: Jarosław Ksybek, Adam Miazio Celem ćwiczenia jest przygotowanie prostej aplikacji

Bardziej szczegółowo

Programowanie Urządzeń Mobilnych. Laboratorium nr 7, 8

Programowanie Urządzeń Mobilnych. Laboratorium nr 7, 8 Programowanie Urządzeń Mobilnych Laboratorium nr 7, 8 Android Temat 1 tworzenie i uruchamianie aplikacji z użyciem Android SDK Krzysztof Bruniecki 1 Wstęp Platforma Android jest opartym na Linuxie systemem

Bardziej szczegółowo

System kontroli dostępu ACCO NET Instrukcja instalacji

System kontroli dostępu ACCO NET Instrukcja instalacji System kontroli dostępu ACCO NET Instrukcja instalacji acco_net_i_pl 12/14 SATEL sp. z o.o. ul. Budowlanych 66 80-298 Gdańsk POLSKA tel. 58 320 94 00 serwis 58 320 94 30 dz. techn. 58 320 94 20; 604 166

Bardziej szczegółowo

IBM SPSS Modeler Social Network Analysis 16 podręcznik instalowania i konfigurowania

IBM SPSS Modeler Social Network Analysis 16 podręcznik instalowania i konfigurowania IBM SPSS Modeler Social Network Analysis 16 podręcznik instalowania i konfigurowania Spis treści Rozdział 1. Wprowadzenie do programu IBM SPSS Modeler Social Network Analysis.............. 1 IBM SPSS

Bardziej szczegółowo

Pracownia internetowa w szkole ZASTOSOWANIA

Pracownia internetowa w szkole ZASTOSOWANIA NR ART/SBS/07/01 Pracownia internetowa w szkole ZASTOSOWANIA Artykuły - serwery SBS i ich wykorzystanie Instalacja i Konfiguracja oprogramowania MOL Optiva na szkolnym serwerze (SBS2000) Artykuł opisuje

Bardziej szczegółowo

Instalacja SQL Server Express. Logowanie na stronie Microsoftu

Instalacja SQL Server Express. Logowanie na stronie Microsoftu Instalacja SQL Server Express Logowanie na stronie Microsoftu Wybór wersji do pobrania Pobieranie startuje, przechodzimy do strony z poradami. Wypakowujemy pobrany plik. Otwiera się okno instalacji. Wybieramy

Bardziej szczegółowo

NIEZAWODNE ROZWIĄZANIA SYSTEMÓW AUTOMATYKI. asix. Aktualizacja pakietu asix 4 do wersji 5 lub 6. Pomoc techniczna

NIEZAWODNE ROZWIĄZANIA SYSTEMÓW AUTOMATYKI. asix. Aktualizacja pakietu asix 4 do wersji 5 lub 6. Pomoc techniczna NIEZAWODNE ROZWIĄZANIA SYSTEMÓW AUTOMATYKI asix Aktualizacja pakietu asix 4 do wersji 5 lub 6 Pomoc techniczna Dok. Nr PLP0016 Wersja:08-12-2010 ASKOM i asix to zastrzeżony znak firmy ASKOM Sp. z o. o.,

Bardziej szczegółowo

UNIFON podręcznik użytkownika

UNIFON podręcznik użytkownika UNIFON podręcznik użytkownika Spis treści: Instrukcja obsługi programu Unifon...2 Instalacja aplikacji Unifon...3 Korzystanie z aplikacji Unifon...6 Test zakończony sukcesem...9 Test zakończony niepowodzeniem...14

Bardziej szczegółowo

Program Rejestr zużytych materiałów. Instrukcja obsługi

Program Rejestr zużytych materiałów. Instrukcja obsługi Program Rejestr zużytych materiałów. Instrukcja obsługi Autor: Andrzej Woch Tel. 663 772 789 andrzej@awoch.com www.awoch.com Spis treści Wstęp... 1 Informacje dla administratora i ADO... 1 Uwagi techniczne...

Bardziej szczegółowo

Konwersja maszyny fizycznej na wirtualną.

Konwersja maszyny fizycznej na wirtualną. 1 (Pobrane z slow7.pl) W końcu, kto Nam zabroni aby stworzyć maszyny wirtualne, które będą pracować pod kontrolą różnych systemów z rodziny Windows bądź Linux. Praca w oparciu o maszyny wirtualne pozwala

Bardziej szczegółowo

Instalacja i konfiguracja serwera IIS z FTP

Instalacja i konfiguracja serwera IIS z FTP Instalacja i konfiguracja serwera IIS z FTP IIS (Internet Information Services) jest to usługa dostępna w systemach z rodziny Windows Server, pozwalająca na obsługę i utrzymanie własnych stron WWW oraz

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 10.1. Zmiana sposobu uruchamiania usług

Ćwiczenie 10.1. Zmiana sposobu uruchamiania usług Rozdział 10. Zarządzanie komputerem Ćwiczenia zawarte w tym rozdziale prezentują najważniejsze narzędzia służące do konfigurowania i monitorowania pracy komputera. Ponieważ system Windows XP został opracowany

Bardziej szczegółowo

Załącznik 1 instrukcje instalacji

Załącznik 1 instrukcje instalacji Załącznik 1 instrukcje instalacji W poniższym załączniku przedstawione zostaną instrukcje instalacji programów wykorzystanych w trakcie tworzenia aplikacji. Poniższa lista przedstawia spis zamieszczonych

Bardziej szczegółowo

11. Rozwiązywanie problemów

11. Rozwiązywanie problemów 11. Rozwiązywanie problemów Ćwiczenia zawarte w tym rozdziale pokaŝą, jak rozwiązywać niektóre z problemów, jakie mogą pojawić się podczas pracy z komputerem. Windows XP został wyposaŝony w kilka mechanizmów

Bardziej szczegółowo

System. Instalacja bazy danych MySQL. Autor : Piotr Zielonka tel Piotrków Tryb., sierpień 2018r.

System. Instalacja bazy danych MySQL. Autor : Piotr Zielonka tel Piotrków Tryb., sierpień 2018r. System FOKUS Instalacja bazy danych MySQL Autor : Piotr Zielonka tel. 601 99-73-79 pomoc@zielonka.info.pl Piotrków Tryb., sierpień 2018r. W wersji 2018.7.0 systemu FoKus wprowadzono funkcje umożliwiające

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe zastosowanie języka Java SE

Programowanie obiektowe zastosowanie języka Java SE Programowanie obiektowe zastosowanie języka Java SE Wstęp do programowania obiektowego w Javie Autor: dr inŝ. 1 Java? Java język programowania obiektowo zorientowany wysokiego poziomu platforma Javy z

Bardziej szczegółowo

podstawowa obsługa panelu administracyjnego

podstawowa obsługa panelu administracyjnego podstawowa obsługa panelu administracyjnego Poniższy dokument opisuje podstawowe czynności i operacje jakie należy wykonać, aby poprawnie zalogować się i administrować środowiskiem maszyn wirtualnych usługi

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE DO JĘZYKA JAVA

WPROWADZENIE DO JĘZYKA JAVA WPROWADZENIE DO JĘZYKA JAVA programowanie obiektowe KRÓTKA HISTORIA JĘZYKA JAVA KRÓTKA HISTORIA JĘZYKA JAVA 1991 - narodziny języka java. Pierwsza nazwa Oak (dąb). KRÓTKA HISTORIA JĘZYKA JAVA 1991 - narodziny

Bardziej szczegółowo

oprogramowania F-Secure

oprogramowania F-Secure 1 Procedura wygenerowania paczki instalacyjnej oprogramowania F-Secure Wznowienie oprogramowania F-Secure zaczyna działać automatycznie. Firma F-Secure nie udostępnia paczki instalacyjnej EXE lub MSI do

Bardziej szczegółowo

Diagnostyka pamięci RAM

Diagnostyka pamięci RAM Diagnostyka pamięci RAM 1 (Pobrane z slow7.pl) Uszkodzenie pamięci RAM jest jednym z najczęściej występujących problemów związanych z niestabilnym działaniem komputera. Efektem uszkodzenia kości RAM są

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA INSTALACJI DRUKARKI. (Dla Windows CP-D70DW/D707DW)

INSTRUKCJA INSTALACJI DRUKARKI. (Dla Windows CP-D70DW/D707DW) INSTRUKCJA INSTALACJI DRUKARKI (Dla Windows CP-D70DW/D707DW) Microsoft, Windows, Windows XP, Windows Vista i Windows 7 są zastrzeżonymi znakami towarowymi Microsoft Corporation w Stanach Zjednoczonych

Bardziej szczegółowo

Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows 7

Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows 7 5.0 5.3.3.5 Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows 7 Wprowadzenie Wydrukuj i uzupełnij to laboratorium. W tym laboratorium, będziesz korzystać z narzędzi administracyjnych

Bardziej szczegółowo

Instrukcja instalacji środowiska testowego na TestingCup wersja 1.0

Instrukcja instalacji środowiska testowego na TestingCup wersja 1.0 Instrukcja instalacji środowiska testowego na TestingCup 2017 wersja 1.0 Spis treści: 1. Wstęp Błąd! Nie zdefiniowano zakładki. 2. Konfiguracja sprzętowa 2 3. Instalacja bazy danych MySQL 5.7 2 4. Import

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1. Zagadnienia podstawowe

Rozdział 1. Zagadnienia podstawowe Rozdział 1. Zagadnienia podstawowe Ćwiczenia zawarte w tym rozdziale pozwolą poznać zagadnienia związane z rozpoczęciem i zakończeniem pracy w środowisku Windows XP. Omówiony zostanie również nowy mechanizm

Bardziej szczegółowo

Pracownia internetowa w każdej szkole (edycja Jesień 2007)

Pracownia internetowa w każdej szkole (edycja Jesień 2007) Instrukcja numer D1/04_01/Z Pracownia internetowa w każdej szkole (edycja Jesień 2007) Opiekun pracowni internetowej cz. 1 (D1) Tworzenie kopii zapasowej ustawień systemowych serwera - Zadania do wykonania

Bardziej szczegółowo

Product Update 2013. Funkcjonalność ADR dla przemienników Częstotliwości PowerFlex 750 oraz 525 6

Product Update 2013. Funkcjonalność ADR dla przemienników Częstotliwości PowerFlex 750 oraz 525 6 Product Update 2013 Funkcjonalność ADR dla przemienników Częstotliwości PowerFlex 750 oraz 525 6 Str. 2 / 15 Funkcjonalność ADR dla przemienników PF 750 Temat: Celem niniejszego ćwiczenia, jest zapoznanie

Bardziej szczegółowo

Instalacja Webroot SecureAnywhere przy użyciu GPO w Active Directory

Instalacja Webroot SecureAnywhere przy użyciu GPO w Active Directory Instalacja Webroot SecureAnywhere przy użyciu GPO w Active Directory Poniższa instrukcja opisuje sposób zdalnej instalacji oprogramowania Webroot SecureAnywhere w środowiskach wykorzystujących usługę Active

Bardziej szczegółowo

Modelowanie obiektowe - Ćw. 1.

Modelowanie obiektowe - Ćw. 1. 1 Modelowanie obiektowe - Ćw. 1. Treść zajęć: Zapoznanie z podstawowymi funkcjami programu Enterprise Architect (tworzenie nowego projektu, korzystanie z podstawowych narzędzi programu itp.). Enterprise

Bardziej szczegółowo

Konfiguracja oprogramowania w systemach MS Windows dla kont z ograniczonymi uprawnieniami

Konfiguracja oprogramowania w systemach MS Windows dla kont z ograniczonymi uprawnieniami Konfiguracja oprogramowania w systemach MS Windows dla kont z ograniczonymi uprawnieniami Dotyczy programów opartych na bazie BDE: Menedżer Pojazdów PL+ Ewidencja Wyposażenia PL+ Spis treści: 1. Wstęp...

Bardziej szczegółowo

PRZETWORNIK USB - RS232

PRZETWORNIK USB - RS232 PRZETWORNIK USB - RS232 Przewodnik szybkiej instalacji Windows 7 DA-70158 Krok 1: Krok 2: Włożyć płytę CD ze sterownikiem do napędu CD-ROM Podłączyć urządzenie do portu USB w PC Jeśli jest dostępne połączenie

Bardziej szczegółowo

Samsung Universal Print Driver Podręcznik użytkownika

Samsung Universal Print Driver Podręcznik użytkownika Samsung Universal Print Driver Podręcznik użytkownika wyobraź sobie możliwości Copyright 2009 Samsung Electronics Co., Ltd. Wszelkie prawa zastrzeżone. Ten podręcznik administratora dostarczono tylko w

Bardziej szczegółowo

Instrukcja instalacji i konfiguracji bazy danych SQL SERVER 2008 EXPRESS R2. Instrukcja tworzenia bazy danych dla programu AUTOSAT 3. wersja 0.0.

Instrukcja instalacji i konfiguracji bazy danych SQL SERVER 2008 EXPRESS R2. Instrukcja tworzenia bazy danych dla programu AUTOSAT 3. wersja 0.0. Instrukcja instalacji i konfiguracji bazy danych SQL SERVER 2008 EXPRESS R2 Instrukcja tworzenia bazy danych dla programu AUTOSAT 3 wersja 0.0.4 2z12 1. Wymagania systemowe. Przed rozpoczęciem instalacji

Bardziej szczegółowo

Instalacja Linux Open SUSE.

Instalacja Linux Open SUSE. Instalacja Linux Open SUSE. Jedną z najpopularniejszych dystrybucji Linux-a wykorzystywaną w wielu instytucjach ( firmach) jest SUSE Linux. Dystrybucja ta jest wspierana przez firmę NOVELL. Wersja serwerowa

Bardziej szczegółowo

IBM SPSS Statistics - Essentials for Python: Instrukcje instalacji dla Windows

IBM SPSS Statistics - Essentials for Python: Instrukcje instalacji dla Windows IBM SPSS Statistics - ssentials for Python: Instrukcje instalacji dla Windows Przedstawione poniżej instrukcje dotyczą instalowania IBM SPSS Statistics - ssentials for Python w systemach operacyjnych Windows.

Bardziej szczegółowo

Instalacja programu Warsztat 3 w sieci

Instalacja programu Warsztat 3 w sieci Instalacja programu Warsztat 3 w sieci (proszę uważnie przeczytać do końca) Spis treści 1 Przed instalacją...2 2 Przeprowadzanie po raz pierwszy instalacji sieciowej...3 2.1 Dane umieszczone na jednej

Bardziej szczegółowo

Szybki start instalacji SUSE Linux Enterprise Server 11

Szybki start instalacji SUSE Linux Enterprise Server 11 Szybki start instalacji SUSE Linux Enterprise Server 11 SKRÓCONA INSTRUKCJA OBSŁUGI NOVELL Aby zainstalować nową wersję SUSE Linux Enterprise 11, trzeba użyć następującej procedury. Ten dokument zawiera

Bardziej szczegółowo

Tworzenie oprogramowania

Tworzenie oprogramowania Tworzenie oprogramowania dr inż. Krzysztof Konopko e-mail: k.konopko@pb.edu.pl 1 Tworzenie oprogramowania dla systemów wbudowanych Program wykładu: Tworzenie aplikacji na systemie wbudowanym. Konfiguracja

Bardziej szczegółowo

MentorGraphics ModelSim

MentorGraphics ModelSim MentorGraphics ModelSim 1. Konfiguracja programu Wszelkie zmiany parametrów systemu symulacji dokonywane są w menu Tools -> Edit Preferences... Wyniki ustawień należy zapisać w skrypcie startowym systemu

Bardziej szczegółowo

Projektowanie baz danych za pomocą narzędzi CASE

Projektowanie baz danych za pomocą narzędzi CASE Projektowanie baz danych za pomocą narzędzi CASE Metody tworzenia systemów informatycznych w tym, także rozbudowanych baz danych są komputerowo wspomagane przez narzędzia CASE (ang. Computer Aided Software

Bardziej szczegółowo

1.Wstęp. 2.Generowanie systemu w EDK

1.Wstęp. 2.Generowanie systemu w EDK 1.Wstęp Celem niniejszego ćwiczenia jest zapoznanie z możliwościami debuggowania kodu na platformie MicroBlaze oraz zapoznanie ze środowiskiem wspomagającym prace programisty Xilinx Platform SDK (Eclipse).

Bardziej szczegółowo

Skrócony przewodnik OPROGRAMOWANIE PC. MultiCon Emulator

Skrócony przewodnik OPROGRAMOWANIE PC. MultiCon Emulator Wspomagamy procesy automatyzacji od 1986 r. Skrócony przewodnik OPROGRAMOWANIE PC MultiCon Emulator Wersja: od v.1.0.0 Do współpracy z rejestratorami serii MultiCon Przed rozpoczęciem użytkowania oprogramowania

Bardziej szczegółowo

podstawowa obsługa panelu administracyjnego

podstawowa obsługa panelu administracyjnego podstawowa obsługa panelu administracyjnego Poniższy dokument opisuje podstawowe czynności i operacje jakie należy wykonać, aby poprawnie zalogować się i administrować środowiskiem maszyn wirtualnych usługi

Bardziej szczegółowo

Instrukcje dotyczące systemu Windows w przypadku drukarki podłączonej lokalnie

Instrukcje dotyczące systemu Windows w przypadku drukarki podłączonej lokalnie Strona 1 z 6 Połączenia Instrukcje dotyczące systemu Windows w przypadku drukarki podłączonej lokalnie Uwaga: Przy instalowaniu drukarki podłączonej lokalnie, jeśli dysk CD-ROM Oprogramowanie i dokumentacja

Bardziej szczegółowo

Poradnik użytkownika pomoc techniczna

Poradnik użytkownika pomoc techniczna Poradnik użytkownika pomoc techniczna Poradnik dotyczy komputerów z zainstalowanym systemem Windows 1 Spis treści I. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU PROBLEMÓW Z URUCHOMIENIEM APLIKACJI SUPERMAKLER... 3 1. JAVA

Bardziej szczegółowo

Instrukcja użytkownika Platforma transakcyjna mforex Trader dla systemu Linux

Instrukcja użytkownika Platforma transakcyjna mforex Trader dla systemu Linux Instrukcja użytkownika Platforma transakcyjna mforex Trader dla systemu Linux Kontakt: e-mail: kontakt@mforex.pl infolinia: 22 697 4774 www.mforex.pl 1 1 O platformie Platforma mforex Trader to część systemu

Bardziej szczegółowo

Instrukcja tworzenia aplikacji EE na bazie aplikacji prezentowanej na zajęciach lab.4 z PIO umożliwiająca przez sieć dostęp wielu użytkownikom.

Instrukcja tworzenia aplikacji EE na bazie aplikacji prezentowanej na zajęciach lab.4 z PIO umożliwiająca przez sieć dostęp wielu użytkownikom. Instrukcja tworzenia aplikacji EE na bazie aplikacji prezentowanej na zajęciach lab.4 z PIO umożliwiająca przez sieć dostęp wielu użytkownikom. Projektowanie i wdrażanie systemów informatycznych Przekształcenie

Bardziej szczegółowo

Dokumentacja fillup - MS SQL

Dokumentacja fillup - MS SQL Dokumentacja fillup - MS SQL e-file.pl 28 lipca 2017 Spis treści Wstęp 2 Wymagania sprzętowe 2 Windows Server 2012.......................... 2 Windows 10............................... 3 MS SQL Server.............................

Bardziej szczegółowo

Instalacja i konfiguracja SAS PC Files Server

Instalacja i konfiguracja SAS PC Files Server , SAS Institute Polska listopad 2013 Szanowni Państwo! Niniejszy dokument stanowi opis procesu pobierania, instalacji oraz konfiguracji programu SAS PC Files Server. Program instalowany jest na komputerach

Bardziej szczegółowo

Dokument zawiera instrukcję samodzielnej Instalacji Microsoft SQL Server 2008 R2 RTM - Express na potrzeby systemu Sz@rk.

Dokument zawiera instrukcję samodzielnej Instalacji Microsoft SQL Server 2008 R2 RTM - Express na potrzeby systemu Sz@rk. Dokument zawiera instrukcję samodzielnej Instalacji Microsoft SQL Server 2008 R2 RTM - Express na potrzeby systemu Sz@rk. 1. Wstęp Przed zainstalowaniem serwera SQL należy upewnić się czy sprzęt na którym

Bardziej szczegółowo

Java jako język programowania

Java jako język programowania Java jako język programowania Interpretowany programy wykonują się na wirtualnej maszynie (JVM Java Virtual Machine) Składnia oparta o język C++ W pełni zorientowany obiektowo (wszystko jest obiektem)

Bardziej szczegółowo

KOMPUTEROWY SYSTEM WSPOMAGANIA OBSŁUGI JEDNOSTEK SŁUŻBY ZDROWIA KS-SOMED

KOMPUTEROWY SYSTEM WSPOMAGANIA OBSŁUGI JEDNOSTEK SŁUŻBY ZDROWIA KS-SOMED KOMPUTEROWY SYSTEM WSPOMAGANIA OBSŁUGI JEDNOSTEK SŁUŻBY ZDROWIA KS-SOMED Podręcznik użytkownika Katowice 2010 Producent programu: KAMSOFT S.A. ul. 1 Maja 133 40-235 Katowice Telefon: (0-32) 209-07-05 Fax:

Bardziej szczegółowo

Win Admin Replikator Instrukcja Obsługi

Win Admin Replikator Instrukcja Obsługi Win Admin Replikator Instrukcja Obsługi Monitoring Kopie danych (backup) E-mail Harmonogram lokalne i zewnętrzne repozytorium Logi Pamięć Procesor HDD Administracja sprzętem i oprogramowaniem (automatyzacja

Bardziej szczegółowo

AE/ZP-27-16/14. Oprogramowanie do wykonywania kopii zapasowych oraz zarządzania maszynami wirtualnymi

AE/ZP-27-16/14. Oprogramowanie do wykonywania kopii zapasowych oraz zarządzania maszynami wirtualnymi AE/ZP-27-16/14 Załącznik B Oprogramowanie do wykonywania kopii zapasowych oraz zarządzania maszynami wirtualnymi Wykonywanie kopii zapasowych Oprogramowanie do archiwizacji musi współpracować z infrastrukturą

Bardziej szczegółowo

Systemy operacyjne i sieci komputerowe. 1 SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE. Etapy uruchamiania systemu

Systemy operacyjne i sieci komputerowe. 1 SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE. Etapy uruchamiania systemu Systemy operacyjne i sieci komputerowe. 1 SYSTEMY OPERACYJNE I SIECI KOMPUTEROWE Etapy uruchamiania systemu 010 2 Systemy operacyjne i sieci komputerowe. Część 010. I. Etapy uruchamiania systemu Windows

Bardziej szczegółowo

Windows 10 - Jak uruchomić system w trybie

Windows 10 - Jak uruchomić system w trybie 1 (Pobrane z slow7.pl) Windows 10 - Jak uruchomić system w trybie awaryjnym? Najprostszym ze sposobów wymuszenia na systemie przejścia do trybu awaryjnego jest wybranie Start a następnie Zasilanie i z

Bardziej szczegółowo

SecureDoc Standalone V6.5

SecureDoc Standalone V6.5 SecureDoc Standalone V6.5 Instrukcja instalacji WinMagic Inc. SecureDoc Standalone Instrukcja Instalacji Spis treści Zanim przystąpisz do instalacji... 3 Tworzenie kopii zapasowej... 3 Wymagania systemowe...

Bardziej szczegółowo

Instalacja aplikacji

Instalacja aplikacji 1 Instalacja aplikacji SERTUM... 2 1.1 Pobranie programu z Internetu... 2 1.2 Instalacja programu... 2 1.3 Logowanie... 3 2 Instalacja aplikacji RaportNet... 4 2.1 Pobranie programu z Internetu... 4 2.2

Bardziej szczegółowo

Program Płatnik 10.01.001. Instrukcja instalacji

Program Płatnik 10.01.001. Instrukcja instalacji Program Płatnik 10.01.001 Instrukcja instalacji S P I S T R E Ś C I 1. Wymagania sprzętowe programu Płatnik... 3 2. Wymagania systemowe programu... 3 3. Instalacja programu - bez serwera SQL... 4 4. Instalacja

Bardziej szczegółowo

Praca z programami SAS poza lokalną siecią komputerową UZ. Zestawienie tunelu SSH oraz konfiguracja serwera proxy w przeglądarce WWW

Praca z programami SAS poza lokalną siecią komputerową UZ. Zestawienie tunelu SSH oraz konfiguracja serwera proxy w przeglądarce WWW Instytut Sterowania i Systemów Informatycznych Uniwersytet Zielonogórski Praca z programami SAS poza lokalną siecią komputerową UZ. Zestawienie tunelu SSH oraz konfiguracja serwera proxy w przeglądarce

Bardziej szczegółowo

INSTALACJA LICENCJI SIECIOWEJ NET HASP Wersja 8.32

INSTALACJA LICENCJI SIECIOWEJ NET HASP Wersja 8.32 INSTALACJA LICENCJI SIECIOWEJ NET HASP Wersja 8.32 Spis Treści 1. Wymagania... 2 1.1. Wymagania przy korzystaniu z klucza sieciowego... 2 1.2. Wymagania przy uruchamianiu programu przez internet... 2 2.

Bardziej szczegółowo

JDK 7u25 NetBeans 7.3.1 Zajęcia 1 strona - 1

JDK 7u25 NetBeans 7.3.1 Zajęcia 1 strona - 1 JDK 7u25 NetBeans 7.3.1 Zajęcia 1 strona - 1 Uwaga: INSTALACJA NOWEJ PLATFORMY JAVA SE Wygląd stron WWW pobieranych z serwera może być inny (aktualizacje), od tych pokazanych w instrukcji, ponieważ instrukcja

Bardziej szczegółowo

Szybki start instalacji SUSE Linux Enterprise Server 11 SP1

Szybki start instalacji SUSE Linux Enterprise Server 11 SP1 Szybki start instalacji SUSE Linux Enterprise Server 11 SP1 Szybki start instalacji SUSE Linux Enterprise Server 11 SP1 SKRÓCONA INSTRUKCJA OBSŁUGI NOVELL Aby zainstalować nową wersję produktu SUSE Linux

Bardziej szczegółowo

Konfiguracja modułu alarmowania w oprogramowaniu InTouch 7.11

Konfiguracja modułu alarmowania w oprogramowaniu InTouch 7.11 INFORMATOR TECHNICZNY WONDERWARE Informator Techniczny nr 58 28-11-2002 Konfiguracja modułu alarmowania w oprogramowaniu InTouch 7.11 Oprogramowanie wizualizacyjne InTouch 7.11, gromadzi informacje alarmowe

Bardziej szczegółowo

Użycie pakietów instalacyjnych.msi w oprogramowaniu WYWIAD Plus

Użycie pakietów instalacyjnych.msi w oprogramowaniu WYWIAD Plus 1. Wprowadzenie Użycie pakietów instalacyjnych.msi w oprogramowaniu WYWIAD Plus Program instalacyjny aplikacji WYWIAD Plus był uprzednio dostarczany wyłącznie w postaci pliku wykonywalnego.exe. Obecnie,

Bardziej szczegółowo

Kancelaria Prawna.WEB - POMOC

Kancelaria Prawna.WEB - POMOC Kancelaria Prawna.WEB - POMOC I Kancelaria Prawna.WEB Spis treści Część I Wprowadzenie 1 Część II Wymagania systemowe 1 Część III Instalacja KP.WEB 9 1 Konfiguracja... dostępu do dokumentów 11 Część IV

Bardziej szczegółowo

D:\DYDAKTYKA\ZAI_BIS\_Ćwiczenia_wzorce\04\04_poprawiony.doc 2009-lis-23, 17:44

D:\DYDAKTYKA\ZAI_BIS\_Ćwiczenia_wzorce\04\04_poprawiony.doc 2009-lis-23, 17:44 Zaawansowane aplikacje internetowe EJB 1 Rozróżniamy dwa rodzaje beanów sesyjnych: Stateless Statefull Celem tego laboratorium jest zbadanie różnic funkcjonalnych tych dwóch rodzajów beanów. Poszczególne

Bardziej szczegółowo

Instrukcja instalacji Control Expert 3.0

Instrukcja instalacji Control Expert 3.0 Instrukcja instalacji Control Expert 3.0 Program Control Expert 3.0 jest to program służący do zarządzania urządzeniami kontroli dostępu. Dedykowany jest dla kontrolerów GRx02 i GRx06 oraz rozwiązaniom

Bardziej szczegółowo

I. Informacje ogólne. Jednym z takich systemów jest Mambo.

I. Informacje ogólne. Jednym z takich systemów jest Mambo. MAMBO (CMS) I. Informacje ogólne CMS, Content Management System ("system zarządzania treścią") jest to jedna lub zestaw aplikacji internetowych pozwalających na łatwe utworzenie oraz późniejszą aktualizację

Bardziej szczegółowo

1. Opis. 2. Wymagania sprzętowe:

1. Opis. 2. Wymagania sprzętowe: 1. Opis Aplikacja ARSOFT-WZ2 umożliwia konfigurację, wizualizację i rejestrację danych pomiarowych urządzeń produkcji APAR wyposażonych w interfejs komunikacyjny RS232/485 oraz protokół MODBUS-RTU. Aktualny

Bardziej szczegółowo

Załącznik 1 instrukcje instalacji

Załącznik 1 instrukcje instalacji Załącznik 1 instrukcje instalacji W poniższym załączniku przedstawione zostaną instrukcje instalacji programów wykorzystanych w trakcie tworzenia aplikacji. Poniższa lista przedstawia spis zamieszczonych

Bardziej szczegółowo

Memeo Instant Backup Podręcznik Szybkiego Startu

Memeo Instant Backup Podręcznik Szybkiego Startu Wprowadzenie Memeo Instant Backup pozwala w łatwy sposób chronić dane przed zagrożeniami cyfrowego świata. Aplikacja regularnie i automatycznie tworzy kopie zapasowe ważnych plików znajdujących się na

Bardziej szczegółowo

Warsztaty AVR. Instalacja i konfiguracja środowiska Eclipse dla mikrokontrolerów AVR. Dariusz Wika

Warsztaty AVR. Instalacja i konfiguracja środowiska Eclipse dla mikrokontrolerów AVR. Dariusz Wika Warsztaty AVR Instalacja i konfiguracja środowiska Eclipse dla mikrokontrolerów AVR Dariusz Wika 1.Krótki wstęp: Eclipse to rozbudowane środowisko programistyczne, które dzięki możliwości instalowania

Bardziej szczegółowo

Piotr Dynia. PowerPivot. narzędzie do wielowymiarowej analizy danych

Piotr Dynia. PowerPivot. narzędzie do wielowymiarowej analizy danych Piotr Dynia PowerPivot narzędzie do wielowymiarowej analizy danych Od autora Wraz z wprowadzeniem na rynek nowej wersji pakietu Office: Microsoft Office 2010 udostępniono darmowy dodatek dla Excela o nazwie

Bardziej szczegółowo

Biorąc udział w projekcie, możesz wybrać jedną z 8 bezpłatnych ścieżek egzaminacyjnych:

Biorąc udział w projekcie, możesz wybrać jedną z 8 bezpłatnych ścieżek egzaminacyjnych: Egzaminy na plus Stres na minus! Zdawaj bezpłatne egzaminy Microsoft, Linux, C++ z nami i zadbaj o swoją karierę. Oferujemy Ci pierwsze certyfikaty zawodowe w Twojej przyszłej karierze, które idealnie

Bardziej szczegółowo

Cechy systemu X Window: otwartość niezależność od producentów i od sprzętu, dostępny kod źródłowy; architektura klient-serwer;

Cechy systemu X Window: otwartość niezależność od producentów i od sprzętu, dostępny kod źródłowy; architektura klient-serwer; 14.3. Podstawy obsługi X Window 14.3. Podstawy obsługi X Window W przeciwieństwie do systemów Windows system Linux nie jest systemem graficznym. W systemach Windows z rodziny NT powłokę systemową stanowi

Bardziej szczegółowo

Usługi analityczne budowa kostki analitycznej Część pierwsza.

Usługi analityczne budowa kostki analitycznej Część pierwsza. Usługi analityczne budowa kostki analitycznej Część pierwsza. Wprowadzenie W wielu dziedzinach działalności człowieka analiza zebranych danych jest jednym z najważniejszych mechanizmów podejmowania decyzji.

Bardziej szczegółowo

Instrukcje instalacji pakietu IBM SPSS Data Access Pack dla systemu Windows

Instrukcje instalacji pakietu IBM SPSS Data Access Pack dla systemu Windows Instrukcje instalacji pakietu IBM SPSS Data Access Pack dla systemu Windows Spis treści Rozdział 1. Przegląd......... 1 Wstęp................. 1 Wdrażanie technologii Data Access........ 1 Źródła danych

Bardziej szczegółowo

Materiały pomocnicze do laboratorium z Architektury Komputerów II.

Materiały pomocnicze do laboratorium z Architektury Komputerów II. Materiały pomocnicze do laboratorium z Architektury Komputerów II. Konfiguracja wirtualnej maszyny PC 1. Krótka charakterystyka programu Microsoft Virtual PC. Microsoft Virtual PC jest emulatorem komputera

Bardziej szczegółowo

Język JAVA podstawy. wykład 2, część 1. Jacek Rumiński. Politechnika Gdańska, Inżynieria Biomedyczna

Język JAVA podstawy. wykład 2, część 1. Jacek Rumiński. Politechnika Gdańska, Inżynieria Biomedyczna Język JAVA podstawy wykład 2, część 1 1 Język JAVA podstawy Plan wykładu: 1. Rodzaje programów w Javie 2. Tworzenie aplikacji 3. Tworzenie apletów 4. Obsługa archiwów 5. Wyjątki 6. Klasa w klasie! 2 Język

Bardziej szczegółowo

Instrukcja instalacji systemu

Instrukcja instalacji systemu Instrukcja obsługi System do obsługi windykacji Instrukcja instalacji systemu (rev 1.0) ANT.COM Andrzej Tomaszewski www.antcom.pl System do obsługi windykacji instrukcja instalacji systemu 2 Niniejszy

Bardziej szczegółowo

16) Wprowadzenie do raportowania Rave

16) Wprowadzenie do raportowania Rave 16) Wprowadzenie do raportowania Rave Tematyka rozdziału: Przegląd wszystkich komponentów Rave Tworzenie nowego raportu przy użyciu formatki w środowisku Delphi Aktywacja środowiska Report Authoring Visual

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe. Literatura: Autor: dr inŝ. Zofia Kruczkiewicz

Programowanie obiektowe. Literatura: Autor: dr inŝ. Zofia Kruczkiewicz Programowanie obiektowe Literatura: Autor: dr inŝ. Zofia Kruczkiewicz Java P. L. Lemay, Naughton R. Cadenhead Java Podręcznik 2 dla kaŝdego Języka Programowania Java Linki Krzysztof Boone oprogramowania

Bardziej szczegółowo

Instrukcjainstalacji KS-CRM

Instrukcjainstalacji KS-CRM System Zarządzania Relacjami z Klientami Instrukcjainstalacji KS-CRM Katowice 2010 2213PI01.00 Nazwa dokumentu: Instrukcja instalacji systemu KS-CRM Wersja dokumentu: 2011.00.0.0 Data aktualizacji: 25.06.2010

Bardziej szczegółowo

Język JAVA podstawy. wykład 1, część 2. Jacek Rumiński. Politechnika Gdańska, Inżynieria Biomedyczna

Język JAVA podstawy. wykład 1, część 2. Jacek Rumiński. Politechnika Gdańska, Inżynieria Biomedyczna Język JAVA podstawy wykład 1, część 2 1 Język JAVA podstawy Plan wykładu: 1. Krótka historia Javy 2. Jak przygotować sobie środowisko programistyczne 3. Opis środowiska JDK 4. Tworzenie programu krok po

Bardziej szczegółowo

T: Instalacja systemu Windows 2008 Serwer w maszynie wirtualnej VirtualBox.

T: Instalacja systemu Windows 2008 Serwer w maszynie wirtualnej VirtualBox. T: Instalacja systemu Windows 2008 Serwer w maszynie wirtualnej VirtualBox. Wstępna konfiguracja oprogramowania VirtualBox: Program VirtualBox zainstalowany jest w katalogu c:\programy\virtualbox. Po uruchomieniu

Bardziej szczegółowo

Instrukcja instalacji oprogramowania pixel-fox

Instrukcja instalacji oprogramowania pixel-fox Instrukcja instalacji oprogramowania pixel-fox Aktualizacja 08/2015 V7 (PL) - Subject to change without notice! Wymagania systemu: Aktualne minimalne wymagania systemowe dla program pixel-fox na PC: -

Bardziej szczegółowo

Instrukcja użytkownika Platforma transakcyjna mforex Trader dla systemu MacOS

Instrukcja użytkownika Platforma transakcyjna mforex Trader dla systemu MacOS Instrukcja użytkownika Platforma transakcyjna mforex Trader dla systemu MacOS Kontakt: e-mail: kontakt@mforex.pl infolinia: 22 697 4774 www.mforex.pl 1 1 O platformie Platforma mforex Trader to część systemu

Bardziej szczegółowo

Instrukcja użytkownika

Instrukcja użytkownika Instrukcja użytkownika Menadżer Licencji Wersja 2013.0.1 Spis treści 1 WPROWADZENIE... 3 2 AKTUALIZACJA SERWISU KLUCZA HASP ORAZ ZDALNEGO SERWISU KLUCZA... 3 3 INSTALACJA... 3 4 MONITOR MENADŻERA LICENCJI...

Bardziej szczegółowo

Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows Vista

Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows Vista 5.0 5.3.3.6 Laboratorium - Monitorowanie i zarządzanie zasobami systemu Windows Vista Wprowadzenie Wydrukuj i uzupełnij to laboratorium. W tym laboratorium, będziesz korzystać z narzędzi administracyjnych

Bardziej szczegółowo

Ustalanie dostępu do plików - Windows XP Home/Professional

Ustalanie dostępu do plików - Windows XP Home/Professional Ustalanie dostępu do plików - Windows XP Home/Professional Aby edytować atrybuty dostępu do plikow/ katalogow w systemie plików NTFS wpierw sprawdź czy jest Wyłączone proste udostępnianie czyli przejdź

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie Infrastrukturą IT. Jak ręcznie utworzyć instancję EAUDYTORINSTANCE na SQL Serwerze 2000. www.e-audytor.com

Zarządzanie Infrastrukturą IT. Jak ręcznie utworzyć instancję EAUDYTORINSTANCE na SQL Serwerze 2000. www.e-audytor.com Zarządzanie Infrastrukturą IT Jak ręcznie utworzyć instancję EAUDYTORINSTANCE na SQL Serwerze 2000 Data modyfikacji: 2007-04-17, 15:46 opracował: Maciej Romanowski v 2.2 powered by Romanowski 2007-03-15

Bardziej szczegółowo

Konwersja maszyny fizycznej na wirtualną

Konwersja maszyny fizycznej na wirtualną 1 (Pobrane z slow7.pl) Konwersja maszyny fizycznej na wirtualną (odsłona druga). Zadanie to wykonamy przy pomocy narzędzia Paragon Go Virtual. Paragon Go Virtual to rozwiązanie, które pomoże zrealizować

Bardziej szczegółowo

Architektury Usług Internetowych. Laboratorium 2. Usługi sieciowe

Architektury Usług Internetowych. Laboratorium 2. Usługi sieciowe Architektury Usług Internetowych Laboratorium 2. Usługi sieciowe Wstęp Celem laboratorium jest zapoznanie się z modelem usług sieciowych na przykładzie prostego serwera Apache Axis2. Apache Axis2 Apache

Bardziej szczegółowo

Procedura wygenerowania paczki instalacyjnej oprogramowania F-Secure

Procedura wygenerowania paczki instalacyjnej oprogramowania F-Secure 1 Procedura wygenerowania paczki instalacyjnej oprogramowania F-Secure Niestety firma F-Secure nie udostępnia paczki instalacyjnej EXE lub MSI do instalacji oprogramowania F-Secure Client Security. Paczkę

Bardziej szczegółowo

DHL CAS ORACLE Wymagania oraz instalacja

DHL CAS ORACLE Wymagania oraz instalacja DHL CAS ORACLE Wymagania oraz instalacja Opis: Niniejszy dokument opisuje wymagania niezbędne do instalacji bazy danych DHL CAS ORACLE. Przedstawia również sam proces instalacji. Przeznaczony jest dla

Bardziej szczegółowo

WINDOWS Instalacja serwera WWW na systemie Windows XP, 7, 8.

WINDOWS Instalacja serwera WWW na systemie Windows XP, 7, 8. WINDOWS Instalacja serwera WWW na systemie Windows XP, 7, 8. Gdy już posiadamy serwer i zainstalowany na nim system Windows XP, 7 lub 8 postawienie na nim serwera stron WWW jest bardzo proste. Wystarczy

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie Nr 7 Instalacja oraz konfiguracja wskazanego systemu operacyjnego

Ćwiczenie Nr 7 Instalacja oraz konfiguracja wskazanego systemu operacyjnego Ćwiczenie Nr 7 Instalacja oraz konfiguracja wskazanego systemu operacyjnego Cel ćwiczenia: Celem zajęć jest zdobycie doświadczenia i umiejętności instalacji systemu operacyjnego z rodziny Unix bez wykorzystania

Bardziej szczegółowo

Programowanie obiektowe

Programowanie obiektowe Programowanie obiektowe Laboratorium 1. Wstęp do programowania w języku Java. Narzędzia 1. Aby móc tworzyć programy w języku Java, potrzebny jest zestaw narzędzi Java Development Kit, który można ściągnąć

Bardziej szczegółowo

Drukarki termosublimacyjne

Drukarki termosublimacyjne INK JET PHOTO IMAGING PREPRESS MEDICAL IMAGING Drukarki termosublimacyjne DS40 DS80 Instrukcja instalacji i ustawienia sterownika drukarki w systemie operacyjnym Windows 2000 i XP Wersja 3.10 Spis treści

Bardziej szczegółowo