EFIX Dom Maklerski S.A. ul. Piłsudskiego 104, Poznań tel , fax

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "EFIX Dom Maklerski S.A. ul. Piłsudskiego 104, 61-246 Poznań tel. 61 877 55 60, fax 61 877 55 95 biuro@efixdm.pl, www.efixdm.pl"

Transkrypt

1 ,,w historii gospodarczej znajduje się tworzywo dla wszystkich formułowanych hipotez ( ) i dzięki niej można je weryfikować Paul A. Samuelson, laureat Nagrody Nobla z ekonomii z 1970 r. ANALIZA ZACHOWANIA SIĘ ZACHODNIONIEMIECKIEGO RYNKU AKCJI I KURSU WALUTOWEGO W OBLICZU ESKALACJI NAPIĘĆ GEOPOLITYCZNYCH W WYBRANYCH OKRESACH,,ZIMNEJ WOJNY Wstęp Wydarzenia za wschodnia granicą wywołały w Polsce określony rezonans społeczny, przywołujący w zbiorowej świadomości ducha czasów, o których z taką ulgą starano się zapomnieć. Okolicznościom tym towarzyszy hipotetyczny a zarazem skrajny scenariusz potencjalnego postrzegania Polski jako wysuniętej rubieży, leżącej na styku przeciwstawnych, zantagonizowanych geopolitycznie bloków. W konsekwencji jedno z najistotniejszych a cisnących się w związku z tym zapytań, względem krajowego rynku finansowego brzmi: jak wyłaniające się ewentualnie z ukraińskiego kryzysu kontury nowego układu geopolitycznego, mogłyby w średnim i dłuższym okresie wpłynąć na koniunkturę rodzimego rynku akcji oraz tendencje kursowe dla złotego?

2 źródło: CEBOS Wychodząc z założenia, że w sferze społeczno politycznej, adekwatne doświadczenia historyczne są mniej więcej tym samym, czym w dziedzinach empirycznych jest, ogólnie rzec mówiąc, laboratorium, postanowiono odwołać się do analizy,,zimnowojennych doświadczeń byłych Zachodnich Niemiec. Podjęto zatem próbę prześledzenia, jak na tle czynników geopolitycznych zachowywał się tamtejszy rynek akcji oraz kurs walutowy. Ze szczególnym uwzględnieniem tych okresów eskalacji napięć geopolitycznych, na które ówczesna Republika Federalna Niemiec oraz Wolne Miasto - Berlin Zachodni, jako terytoria graniczne i enklawowe w latach,,zimnej wojny, były szczególnie narażone. Dotyczy to w szczególności lat Warto przy tym przypomnieć, że ówczesny ZSRR nie tyle pragnął ugruntować status regionalnego mocarstwa, lecz w rzeczywistości supermocarstwem był. Współdecydował o dwubiegunowości tamtego układ sił strategicznych w świecie, czyli de facto o pokoju i wojnie, której hipotetycznie, przynajmniej na Starym Kontynencie wcale nie musiałby przegrać. I. Zachodnie Niemcy,,soczewka i,,generator zimnowojennych zagrożeń oraz konfliktów Okres który przeszedł do historii jako,,zimna wojna wyrósł z ogólnej ideologicznej i geopolitycznej niezgodności niedawnych sojuszników. Jednym z takich elementów petryfikujących post-wojenny antagonizm była przyszłość nowych Niemiec, problematycznie wpisanych w pojałtańską mapę Europy. Wschodnie granice powstałej w 1948 r. Republiki Federalnej Niemiec stały się miejscem wytyczającym,,żelazną kurtynę między Zachodem a Wschodem, między demokracją a totalitarnym, porządkiem komunistycznym. Punktem zapalnym dla tych dychotomicznych relacji, a zarazem tworzącą samo w sobie ognisko zatargów i sowieckich prowokacji, stanowiła aglomeracja berlińska. Z jednej, wschodniej strony - stolica komunistycznej NRD, z drugiej zachodniej, niezależna enklawa wolnego świata, a zarazem liczący się ośrodek finansowy Zachodnich Niemiec, z lokalną giełdą papierów wartościowych i instytucjonalnie zintegrowanym z nią rynkiem walutowym. Ówczesne Niemcy Zachodnie i Berlin Zachodni narażane były na ryzyko agresji w dwójnasób. Po

3 pierwsze, jako teatr zatargu powstałego z trudnego sąsiedztwa, co jak wiadomo miało miejsce kilkakrotnie, m.in.: dwa Kryzysy Berlińskie, pacyfikacja powstania lipcowego w NRD, wywołanego protestami pracowniczymi w tym kraju. Po drugie, jako miejsce stykowe, narażone na agresję w wyniku ogólnoświatowej eskalacji konfliktu pomiędzy Wschodem z Zachodem, tak w Europie (np. Powstanie Węgierskie 1956 r., Praska Wiosna 1968 r.), jak i w świecie. Poza tym, co będzie przypomniane poniżej, zdarzało się, że konflikty graniczne i światowe, nakładały się w czasie na siebie, generując dodatkową ich nad wyraz groźną dla światowej równowagi eskalację. Po wtóre, trudnym do przecenienia zagrożeniem była spuścizna historyczna RFN, państwa przedstawianego w komunistycznej propagandzie, zwłaszcza do 1970 r. jako bezpośredniego remilitaryzowanego,,sukcesora Trzeciej Rzeszy, czyli celu potencjalnego, prewencyjnego ataku samego w sobie. II. Lata : pierwszy kryzys berliński, powstanie lipcowe w NRD, fiasko rozmów zjednoczeniowych Faktyczny rozpad ustanowionej w następstwie zakończenia II wojny światowej Sojuszniczej Rady Kontroli Berlina, spowodowany przede wszystkim utworzeniem w 1947 r. podstaw polityczno terytorialnych dla odrębnego państwa zachodnioniemieckiego, wydzielonego z amerykańsko brytyjskich (Bizonia) i francuskich (Trizonia) stref okupacyjnych spotkał się z odwetem Sowietów (w postaci m.in. wprowadzenia przez nich wiosną 1948 r. zarządzenia o objęciu kontrolą wszelkich transportów przekraczających radziecką strefę okupacyjną), co zapoczątkowało tym samym blokadę lądową i wodną (rzeczną) zajmowanej przez aliantów części Berlina, trwającą do początków maja 1949 r., zakończoną podpisaniem stosownych porozumień aliancko radzieckich w siedzibie ONZ w Nowym Jorku, będącego przy tym kompromisowym,,suplementem do wcześniejszych ustaleń poczdamskich. W okresie prawie 14-miesięcznej blokady Berlina, czyli niemożności zaopatrywania alianckiej strefy Berlina, jedynym szlakiem komunikacyjnym był

4 utworzony most powietrzny. Skala towarzyszącego temu napięcia, była tak duża, że zdaniem większości historyków, w tym także tych od wojskowości, wybuch otwartego konfliktu zbrojnego pomiędzy supermocarstwami był doprawdy na wyciągniecie ręki. Warto przypomnieć, że jednym z pierwotnie rozpatrywanych priorytetowych scenariuszy, proponowanych przez generała L. Claya, gubernatora amerykańskiej strefy w Niemczech, a zarazem szefa sił zbrojnych USA w Europie, było siłowe złamanie radzieckiej blokady kolumną wojsk pancernych. Do kolejnej silnych napięć doszło latem 1953 r. w nowopowstałej Niemieckiej Republice Demokratycznej. Bezpośrednią przyczyną strajków i demonstracji na terenie NRD, stał się masowy protest, z epicentrum wystąpień w Berlinie. Detonatorem gniewu stało się podniesienie norm wydajności (od 10 proc. do 35 proc.) i to bez wzrostu wynagrodzeń, przy jednoczesnym ograniczeniu zarobków o 35 proc. 40 proc. dla tych, którzy nowym limitom nie byliby w stanie podołać. W latach na fali pierwszych odznak odwilży po śmierci J. Stalina (w 1953 r.) podjęto próbę negocjacji z ZSRR na temat ewentualnego zjednoczenia obu państw niemieckich. Toczone rozmowy w Genewie zakończyły się jednak fiaskiem. W 1955 r. Prezydium Rady Najwyższej ZSRR wydało dekret o zakończeniu wojny z Niemcami, alianci uczynili to w 1951 r.), który był zarazem wstępem do nawiązania w tymże roku stosunków dyplomatycznych z RFN. **** Ocena sytuacji na rynkowej 1.Rynek akcji W omawianym 7-letnim okresie, notowania niemieckiego rynku akcji, pomimo dość znacznej zmienności, wzrosły łącznie o +281,27%. Progresja wskaźnika Dow Jones Industrial Average wyniosła w tym samym czasie ponad dwukrotnie mniej, tj.: +112,13%. W latach , kiedy gospodarka Stanów Zjednoczonych odzyskiwała dynamikę w związku produkcją wojenną (walki na Półwyspie Koreańskim), a DJIA wzrastał na fali,,boomu koreańskiego w średnim tempie 16% rocznie, rynek niemiecki legitymował się dynamiką znacznie wyższą, wynoszącą wówczas 41%. Do największego załamania, nie tylko w tym okresie, lecz w ogóle historii giełdowej Niemiec, objawiającego się spadkiem indeksu o 87,35%, doszło na niemieckim rynku w 1948 r. W przekroju całorocznej dynamiki zasadniczych przyczyn tej zapaści upatrywać jednak należy nie tylko, czy wręcz nie tyle w samym zatargu o Berlin (a podtekście o niezależne od Sowietów Zachodnie Niemcy), co przede wszystkim w czynnikach stricte ekonomicznych. Te skupiały się wokół szokowych następstw dokonanej w połowie 1948 r. gruntownej reformy walutowej, w wyniku której dawna waluta, zwana - Reichsmark straciła wartość, a na jej miejsce 21 czerwca, wprowadzono nową - Deutsche Mark (DM). W rezultacie przyjętych ustaleń każdy mieszkaniec stref zachodnich (także Berlina) mógł w relacji 1:1 wymienić jedynie 60 dotychczasowych marek na 60 nowych. Depozyty bankowe uległy zaś konwersji w stosunku: 100 Reischmark = 6,5 Deutsche Mark. Pozostała gotówka uległa umorzeniu.

5 Ściągnięcie masy pieniądza z rynku diametralnie zmieniło stosunki pieniężno towarowe. Nowa waluta stała się powszechnie poszukiwaną, uruchomiło to aktywność zmierzającą do pozyskania nowego pieniądza, ze wszelkich dostępnych źródeł, zatem także i ze sprzedaży papierów wartościowych. Rynek akcji został w zachodniej części Niemiec, np. we wiodącym pod tym względem Frankfurcie nad Menem, uruchomiony w trybie handlu nieurzędowego już 12 września 1945 r. (w Berlinie giełda wznowiła obrót 19 lipca 1950 r., a bardziej regulowanej urzędowo formie 11 marca 1952 r.). Nowego zbliżonego do rynku regulowanego kształtu frankfurcka giełda nabrała po 12 lipca 1949 r., gdy odwieszono ją po wprowadzonej reformie walutowej. W tej sytuacji głęboki regres 1948 r. był czymś naturalnym i wymykającym się spod standardowej oceny. Poza tym, dodać też należy, że spadki notowań były wówczas tym głębsze, że handel akcjami odbywał się w warunkach autarkii, czyli braku stabilizujących publiczny rynek papierów wartościowych - kapitałów zewnętrznych. Niemniej już w następnym roku optymizm inwestorów zdecydowanie brał górę nad niełatwym otoczeniem geopolitycznym. Trzeba również nadmienić, że ówczesne giełdy odbiegały istotnie od współczesnych, m.in. w tym zakresie, że łączyły,,pod jednym dachem obrót akcjami z handlem dewizami, stąd często określono je jako,,giełdy pieniężne. *indeks cenowy szerokiego rynku (typu Composite), dane dla umownego CDAX powstały w oparciu o przeliczania dokonane przez Deutsches Institut für Wirtschaftsforschung oraz opracowania berlińskieg Uniwersytetu Humboldta 2. Rynek walutowy Jednym z kluczowych aspektów reformy walutowej były,,startowe relacje kursowe Deutsche Mark w porządek międzynarodowego systemu walutowego, ustanowionego w 1944 r. w Bretton

6 Woods. Od momentu wprowadzenia do obiegu nowego zachodnioniemieckiego pieniądza (21 czerwca 1948 r.) przez następne 15 miesięcy utrzymywał się urzędowo ustalony, sztywny kurs wymiany wynoszący oficjalnie: 1 dolar USA = 3,3300 DM. Niemniej na skutek dokonania koniecznej - skokowej dewaluacji funta szterlinga (aż o 30%) wobec dolara USA, jako wiodącej mocą postanowień z Bretton Woods waluty światowego systemu dewizowo złotego, z dniem 18 września 1949 r. parytet kursowy marki został zmieniony na: 1 dolar USA = 4,200 DM. Szczególne okoliczności tamtych lat spowodowały, że o kształtowaniu się wartości zewnętrznej Deutsche Mark względem najważniejszych dla oceny jej stabilności kursowej - walut obcych, można mówić nie wcześniej niż od przełomu lat Jeśli już szukać jakiejś oficjalnej daty dla narodzin rynku walutowego w RFN, to można by za taką uznać 4 maja 1953 r., kiedy we Frankcfurcie n/menem uruchomiono kwotowania na: dolara USA, dolara kanadyjskiego oraz franka szwajcarskiego. Pewnym ograniczeniem w tym zakresie było jednak to, że ustanowiony w 1944 r. nowy ład monetarny ograniczał pasmo wahań kursowych w skali +/ 1,0%. Z drugiej jednak strony warto podkreślić, że od momentu korekty kursu DM względem USD we wrześniu 1949 r., nigdy później zachodnioniemiecka waluta nie musiała zostać poddana urzędowej dewaluacji. Podstawowego sposobu urealnienia kursu w warunkach obowiązującego wówczas systemu dewizowo złotego. Natomiast trzykrotnie w późniejszych latach wystąpiła konieczność rewaluacji, czyli dokonania zwiększenia jej ceny wobec koszyka innych walut. Kształtowanie się kursu DM wobec dolara USA i franka szwajcarskiego w latach 1950/ (kursy średnie) waluta 1950/ dolar USA 4,2000 4,2000 4,1993 4, frank - 0, , ,98247 szwajcarski źródło: Bundesbank III. Lata : Powstanie Budapesztańskie, Drugi Kryzys Berliński, wzniesienie Muru Berlińskiego W drugą połowę lat 50. Republika Federalna Niemiec weszła jako państwo w pełni suwerenne, a jednocześnie wbrew pragnącego jej neutralności ZSRR, zobowiązane mocą porozumień państw zachodnich do posiadania własnych sił zbrojnych i członkostwa w militarnych sojuszach Zachodu. Wojskowej i gospodarczej integracji RFN towarzyszyły w następnych kilku latach różne gwałtowne i zagrażające europejskiemu i światowemu pokojowi wydarzenia. Rozgrywały się one zarówno w nieopodal leżących Węgrzech (październik/listopad 1956 r.), jak i ponownie na terenie podzielonego Berlina, czyli w otoczeniu nieuznawanej ciągle jeszcze przez władze RFN sąsiedniej NRD. Niemiecka Republika Demokratyczna ustanowiła swoją stolicę we wschodniej części aglomeracji berlińskiej, niemniej na jej terenie granica państwowa praktycznie wówczas nie istniała. Pewnym problemem dla mieszkańców wschodniej części Niemiec, było natomiast przedostanie się do tego miasta. Każda osoba znajdująca się już w Berlinie mogła potem już bez większych przeszkód przechodzić z jednej części do drugiej, co skutkowało ciągłym odpływem ludzi ze Wschodu na Zachód. Tego rodzaju zjawiska wywoływały dodatkową agresję Sowietów, niemogących pogodzić się z remilitaryzacją RFN (kanclerz K. Adenauer wiosną 1957 r. zaczął

7 opowiadać się za wejściem RFN jako członka NATO, w posiadanie taktycznej broni nuklearnej, jako,,naturalnego rozwinięcia broni artyleryjskiej ), postrzeganą jako narzędzie polityki antyradzieckiej. Reszty dopełniała irytujący stronę radziecką brak akceptacji RFN (i innych państw Zachodu) dla NRD jako odrębnego bytu państwowego. Przyczyny te legły u podstaw Drugiego Kryzysu Berlińskiego z lat Rozpoczętego wezwaniem władz radzieckich do rewizji dotychczasowego statusu Berlina Zachodniego, unieważniającej układ z 1944 r. w sprawie okupacji Niemiec i zarządu Wielkiego Berlina. Zdecydowane veto państw zachodnich spowodowało wzrost napięcia, które doprowadziło jednak do prób negocjacji. Mimo, iż nie przyniosły one konkretnych rezultatów, to interpretowano je jako odprężeniowe, jak się wkrótce okazało było one przejściowe. W maju 1960 r. kres odwilży położyło zestrzelenie przez Rosjan znajdującego się w okolicach Swierdłowska amerykańskiego samolotu zwiadowczego typu U-2. Incydent ten wpisał się w zaostrzenie stanowiska przez stronę radziecką. Z jej inicjatywy rząd NRD wydał zakaz przebywania obywateli RFN w swojej stolicy bez zezwolenia. Ponadto oświadczono, że odtąd przebywający do NRD mieszkańcy Berlina Zachodniego muszą mieć zachodnioberlińskie (a nie RFN-nowskie) dowody tożsamości, pragnąc w tej sposób podkreślić różnicę statusu prawnego między Republiką Federalną Niemiec a Berlinem Zachodnim. Pomimo bezpośrednich spotkań najwyższych władz USA i ZSRR, napięcie wywołane Drugim Kryzysem Berlińskim wzrastało. 13 sierpnia 1961 r. rząd NRD, działając z upoważnienia państw Układu Warszawskiego, postanowił zamknąć murem odcinek granicy swego państwa przebiegający przez obszar Berlina. Miesiąc wcześniej Kongres amerykański przewidujący dalszą eskalację konfliktu berlińsko niemieckiego, ale także wydarzenia wokół Kuby, upoważnił prezydenta J.F. Kennedy`ego do powołania rezerwistów oraz do wydłużenia o rok obowiązku odbywania służby wojskowej dla żołnierzy akurat ją pełniących. Podobne ruchy konsolidacyjne poczyniła strona radziecka. Na przełomie lat Drugi Kryzys Berliński splótł się z Kryzysem Kubańskim, nadając temu drugiemu zdecydowaną geopolityczną nadrzędność. Na ostateczne porozumienie w sprawie Berlina i uznania przez RFN drugiego państwa niemieckiego, przyszło poczekać do początku lat 70. Nim to nastąpiło nie brakowało jeszcze innych zapalnych incydentów. Do historii zimnej wojny przeszedł też dzień 27 października, gdy na berlińskim Checkpoint Charlie, stanęły naprzeciw siebie amerykańskie i sowieckie czołgi, obustronnie zdeterminowane by się nie cofnąć. 27 października 1961 r. na berlińskim Checkpoint Charlie stojące naprzeciw siebie amerykańskie i radzieckie czołgi. ****

8 Ocena efektu rynkowego 1.Rynek akcji Permanentny niepokój wokół granic RFN i Berlina Zachodniego wplatający się ogólnie geograficznie w zdywersyfikowane inne geopolitycznie incydenty i napięcia, nie przeszkodziły w rozwoju gospodarczym Zachodnich Niemiec. Afirmowanym wzrostową tendencją zachodnioniemieckiego rynku akcji, który w okresie zyskał w sumie +157,44%, czyli trzykrotnie więcej niż wyniosła w analogicznym okresie skumulowana progresja przemysłowego Dow Jonesa (tj. +49,23%). W 1958 r. gospodarka USA weszła w stan przejściowej dekoniunktury, spowodowany restrykcyjną polityką budżetową po okresie wydatków związanych z finansowaniem wojny koreańskiej. Impulsy spadkowe dotarły do Europy Zachodniej z kilku kwartalnym opóźnieniem, przyczyniając się do ogólnego spowolnienia gospodarczego wpisującego się z czasem w obserwowany od przełomu lat 50. i 60. spadek dynamiki ekonomicznej, który w przypadku RFN miał także swoje strukturalne podłoże. Rok 1961, w którym niemiecki indeks akcji obniżył się o 8,29% był pewnym makroekonomicznym szokiem, gdyż PKB wzrósł wówczas o +4,6%, niby dużo, lecz o niemal połowę mniej niż w 1960 r., gdy PKB wzrósł jeszcze o +8,6%, czyli w,,normie poprzedniej dekady. W latach gospodarka zachodnioniemiecka rozwijała się w średnim tempie +8,2% rocznie, podczas gdy w latach , przeciętna średnioroczna stopa wzrostu PKB spadła do +4,4%. Giełda, która pozostała zasadniczo odporną na geopolitykę, w naturalny sposób reagowała na gospodarkę. Omawiany okres miał dla odrodzonego po wojnie rynku kapitałowego RFN znaczenie też symboliczne, w drugiej połowie lat 50. na parkiecie frankfurckiej giełdy zaczęły się pojawiać papiery zagranicznych spółek. 2. Rynek walutowy Analizowany okres potwierdził stabilność zaufania do Deutsche Mark, a zarazem jej odporność na szczytową eskalację geopolitycznych napięć. Dodatkowym aspektem przekonującym w tym zakresie było zwłaszcza to, że w 1958 r., czyli w roku w którym nabierały swej dynamiki berlińskie i kubańskie wydarzenia, kraje Europy Zachodniej wprowadziły - przewidzianą regulacjami z Bretton Woods, wymienialność zewnętrzną. W całym tym 6-leciu, amerykański dolar USA stracił do zachodnioniemieckiej waluty 4,3%, a frank szwajcarski nieco więcej, tj. 5,0%.

9 Kształtowanie się kursu DM wobec dolara USA i franka szwajcarskiego w latach (kursy średnie) waluta dolar USA 4,2027 4,2012 4,1919 4,1791 4,1704 4, frank 0, , , , , ,93133 szwajcarski źródło: Bundesbank Giełdowy obrót walutą Specyfiką zachodnioniemieckich giełd było to, że prawie do końca lat 90. obok obrotu papierami wartościowymi prowadziły one także handel walutami. Parkiety, zwane także umownie giełdami walutowymi (Devisenbörsen) funkcjonowały na rynkach: Frankfurtu n/m, Hamburga, Düsseldorfu, Monachium oraz Berlina Zachodniego. W najbardziej dynamicznym okresie giełdowego handlu dewizami notowanych było 14 walut. Główna rola w tym zakresie przypadała giełdzie frankfurckiej, jako miejscu ustalania podstawowego kursu dla pozostałych rynków. Przy ustalaniu kursu obecny był przedstawiciel Bundesbanku, który był wyposażony w uprawnienia dokonania interwencyjnych operacji stabilizujących w sytuacjach zbyt znacznych odchyleń kursowych. Dewizowy obrót giełdowy we Frankfurcie n/m. IV. Lata : Kryzys Kubański, Praska Wiosna, początek Ostpolitik kanclerza W. Brandta Drugi Kryzys Berliński stanowił samą w sobie zimnowojenna sekwencję, niemniej jego uśmierzenie w znacznym stopniu wynikało z tego, że,,ustąpił on miejsca nadrzędnej eskalacji, jaka utrwalona została w historiografii pod nazwą Kryzysu Kubańskiego. Potencjalne zagrożenie dla państwowego i gospodarczego bytu Zachodnich Niemiec wcale jednak nie było z tego powodu mniejsze. Wprawdzie wynalezienie międzykontynentalnych pocisków rakietowych spowodowało, że w obliczu zagrożenia znalazły się już nie tylko obszary graniczne czy nieodległe, ale także te położone znacznie dalej, to przy należącej do Sowietów zdecydowanej przewadze sił, Republika Federalna Niemiec mogła stać się teatrem ograniczonej terytorialnie wojny między obu supermocarstwami - tym bardziej prawdopodobnej, że w doktrynie radzieckiej starcie takie mogłoby mieć charakter prewencyjny, w związku z dążeniami kanclerza K. Adenauera i jego ministra obrony F.J. Straussa, do wyposażenia Bundeswehry w broń atomową, jako,,wyższe

10 stadium artylerii. Nie brakuje też poglądów, że to właśnie kwestia taktycznej broni jądrowej dla RFN - stanowiła sedno Drugiego Kryzysu Berlińskiego, będącego też znaczącym elementem napięć pomiędzy Wschodem a Zachodem, których skutkiem była próba sił wokół Kuby. Co się zaś tyczy samego Konfliktu Kubańskiego, to eskalował on głównie od momentu, gdy na początku 1959 r. władzę na Wyspie przejął komunistyczny ruch F. Castro. Pociągnięcia nacjonalizacyjne nowego reżimu uderzyły w interesy gospodarcze USA. W 1960 r. Stany Zjednoczone podjęły decyzje o blokadzie gospodarczej Kuby, a rok później poparły nieudaną próbę kontrrewolucyjnej inwazji (w Zatoce Świń) dokonaną przez przeciwników F. Castro. Szczyt napięcia miedzy obu supermocarstwami przypadł na jesień 1962 r., kiedy 23 października prezydent J.F. Kennedy w ultymatywny sposób zażądał wycofania z Kuby rakiet radzieckich (w owym czasie rakiety międzykontynentalne były w fazie próbnej). Pięć dni później, podczas których świat znalazł się rzeczywiście na krawędzi wojny, 28 października rząd radziecki wyraził zgodę na to żądanie w zamian za zobowiązanie się USA do nieatakowania Kuby, która tym samym pozostała państwem komunistycznym. Po kubańskiej próbie sił, która spowodowała usunięcie N. Chruszczowa (październik 1964 r.) chadecki rząd K. Adenauera przeżywał różne wewnętrzne problemy, mające jednak zimnowojenne korzenie, których medialną egzemplifikację stanowił cykl nieprzychylnych publikacji prasowych (głównie,,der Spiegel ) na temat tajnych działań rządu RFN z władzami USA, a dotyczących wspomnianej kwestii jądrowej. W rezultacie coraz bardziej nieprzychylnego klimatu politycznego i społecznego oraz pogarszającej się sytuacji gospodarczej, głównie w sektorze wydobywczym, a z czasem i rolnictwie, o czym dalej, w dwa lata po wygranych wyborach, i po 14 latach sprawowania urzędu kanclerskiego K. Adenauer podał się w 1963 r. do dymisji. Jego następcą został L. Erhard, który pozostał także na tym stanowisku po wyborach z 1965 r. Po roku jednak i on podał się do dymisji. W 1966 r. powstał nowy rząd tzw.,,wielkiej Koalicji z chadeckim kanclerzem K. G. Kiesingeren i socjaldemokratycznym wicekanclerzem W. Brandtem. Stosując politykę selektywnych relacji w europejskimi państwami socjalistycznymi, nie mógł wypracować bardziej koncyliacyjnych relacji ze Związkiem Radzieckim. Wiązało się to z podtrzymywaniem międzynarodowego napięcia. Do nowego przesilenia doszło w 1968 r. kiedy wojska Układu Warszawskiego wzięły udział w pacyfikacji Praskiej Wiosny. Było to o tyle też istotne, że w 1967 r. RFN zawarła układ o współpracy z Czechosłowacją, na mocy którego powstały wzajemne przedstawicielstwa gospodarcze. Zasadnicza poprawa klimatu i idącego za tym ogólnego odprężenia, przynajmniej w tej części świata, wiązała się z rezultatami kolejnych wyborów do Bundestagu z października 1969 r. W ich rezultacie kolejnym kanclerzem RFN został W. Brandt, dając początek socjaldemokratycznej Ostpolitik. W urzeczywistnienie tej doktryny wpisał się m.in. sławny traktat polsko zachodnioniemiecki z 1970 r. dotyczący dobrego sąsiedztwa, w tym i uznania przez RFN granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej. **** Ocena efektu rynkowego 1.Rynek akcji Lata 60. przyniosły gospodarce RFN, o czym już wspomniano wolniejsze tempo wzrostu gospodarczego. Spowolnienie to uwidoczniło się już w latach , by po przejściowej poprawie w 1964 r. ponownie wejść w trzyletni trend spadkowy, zakończony pierwszą od 1932 r., recesją. W 1967 r. PKB skurczył się bowiem o 0,3%. Schyłkowa faza cyklu gospodarczego z lat r. spowodowana była w dużej mierze trwałym spadkiem zapotrzebowania na węgiel,

11 który z w coraz większym zakresie zaczęła wypychać z międzynarodowej wymiany - dostępniejsza w wydobyciu oraz transporcie ropa naftowa. Rozpoczął się proces ograniczenia eksploatacji kopalń, który boleśnie uderzył w Zagłębie Ruhry, przemysłowe serce zachodnioniemieckiej gospodarki. Powszechne niezadowolenie, zaniepokojonych tym stanem rzeczy mieszkańców Nadrenii Północnej i Westfalii, doprowadziło do nadmienionego powyżej upadku rządu L. Erharda. Poza tym, gabinetowi współtwórcy reformy walutowej z 1948 r., tak jak i jego następcy, zaszkodziła też znacznie, narzucona przez Francję, wspólna polityka rolna EWG, powodująca obniżenie się cen na produkty rolne. Powyższe względy makroekonomiczne obok wyraźnej, a także trudna do przecenienia - narastająca coraz bardziej od połowy lat 50. korelacja tendencji koniunkturalnych pomiędzy Wall Street a parkietami giełdowymi RFN, stały się głównymi przyczynami spadków wskaźnika niemieckich akcji w 1962 czy 1966 roku. Oznacza to, że jeśli już upatrywać jakiegoś istotniejszego a niekorzystnego wpływu efektów geopolitycznych, to pierwotnych ich źródeł należałoby szukać przede wszystkim na giełdzie nowojorskiej. Z drugiej jednak strony, jest to dość trudne do wykazania, ponieważ prezydent J.F. Kennedy doszedł do władzy w warunkach wyraźnego spowolnienia koniunktury. W latach dynamika amerykańskiego PKB wynosiła zaledwie 2,6%, przy wzroście konsumpcji wynoszącym, odpowiednio: 2,7% i 2,1%, wobec aż 6,9% wzrostu PKB w 1959 r, zrealizowanego przy wzroście spożycia indywidualnego na poziomie 5,7%. Analizowany okres, tak jak dwa poprzednie cechował się wyższą skumulowaną stopą wzrostu niemieckich akcji. Umowny CDAX wzrósł w sumie w tym czasie o 42,05%, podczas, gdy DJIA o 16,12%.

12 źródło: Statistisches Bundesamt 2.Rynek walutowy W warunkach zdynamizowanych obrotów walutowych i kontrolowanych wąskim pasmem (+/ 1,0%) fluktuacji kursowych, spowodowanych wprowadzeniem wymienialności dewiz w 1958 r., zachodnioniemiecka marka kontynuowała swój zewnętrzny wzrost wartości. W omawianym okresie dolar USA stracił do DM 1,8%, a frank szwajcarski 1,5%. Epilogiem tej trwałej, zdającej się abstrahować od geopolitycznych wpływów aprecjacji było wywarcie na RFN takiego nacisku, aby poprzez rewaloryzację kursu DM przyczynił się do przywrócenia międzywalutowej równowagi na zachodnioeuropejskim rynku walutowym. Na taki krok zdecydował się dopiero rząd W. Brandta, dla którego była to jedna z pierwszych i najważniejszych decyzji po objęciu władzy. W dniu 27 października przeprowadzono 8,5% rewaluację DM. Wcześniej i w drugą dewaluacyjną stronę ruch wykonała Wielka Brytania, obniżając pod koniec 1967 r. kurs funta szterlinga o 14,0%, a latem 1969 r. Francja, dewaluując franka francuskiego o 12,5%. Przypuszczano, że ów stabilizujący dewaluacyjno rewaluacyjny pakiet, przyczyni się do pogorszenia konkurencyjności eksportu RFN, przy jednoczesnej poprawie sytuacji gospodarek innych krajów Europy Zachodniej. Tak się jednak nie stało mimo, iż przeprowadzono w kolejnych latach jeszcze dwie rewaluacje DM, w 1973 r. i 1976 r. Kształtowanie się kursu DM wobec dolara USA i franka szwajcarskiego w latach (kursy średnie) waluta dolar USA 3,9978 3,9864 3,9748 3,9943 3,9982 3,9866 3,9923 3, frank szwaj. 0, , , , , , , ,91002 źródło: Bundesbank

13 V. Podsumowanie Analiza zmienności indeksu niemieckich akcji w latach , czyli przypadających na okres największej eskalacji zimnowojennych napięć pomiędzy Wschodem a Zachodem, nie wykazuje (w przekrojach średniorocznych) bezpośredniego, istotnego oddziaływania negatywnych czynników geopolitycznych. Uwidocznione w analizowanych okresach wahania giełdowej koniunktury podyktowane były w głównej mierze wpływem czynników ekonomicznych, zaś ewentualnych negatywnych impulsów związanych generującym się ryzykiem geopolitycznym, upatrywać należałoby przede wszystkim na rynku amerykańskim, z którym parkiety zachodnioniemieckie od połowy lat 50. były coraz silniej koniunkturalnie skorelowane. We wszystkich badanych okresach stopa zwrotu z indeksu niemieckich akcji była istotnie wyższa od tej, którą w analogicznych okresach legitymował się wskaźnik przemysłowego Dow Jonesa; w ten sposób rynek solidnie wynagradzał inwestorów kierujących się głównie czynnikami gospodarczymi, wynikającymi z dynamiki rozwoju gospodarki RFN, przy jednoczesnej marginalizacji potencjalnego ryzyka geopolitycznego. Odporność na wpływ podwyższonego ryzyka geopolitycznego, jakim potencjalnie obarczona była z racji swego położenia geograficznego, ale także i samego bytu państwowego, zachodnioniemiecka gospodarka, ilustruje w sposób nie mniej przekonywujący zachowanie kursu Deutsche Mark względem pozostałych walut, w tym w szczególności wobec dolara USA oraz franka szwajcarskiego. Z perspektywy zimnowojennych obserwacji można stwierdzić, że największe geopolityczne oddziaływanie na koniunkturę Zachodnich Niemiec nie dokonało się bezpośrednio poprzez rynek akcji czy walut, lecz w formie decyzji związanych z ulokowaniem znacznej części państwowych rezerw złota poza granicami RFN, tj. we Francji, Wielkiej Brytanii i USA.

14 Opracowanie własne Wojciech Szymon Kowalski

Gospodarka światowa w 2015. Mateusz Knez kl. 2A

Gospodarka światowa w 2015. Mateusz Knez kl. 2A Gospodarka światowa w 2015 Mateusz Knez kl. 2A Koło Ekonomiczne IV LO Nasze koło ekonomiczne współpracuje z Uniwersytetem Ekonomicznym w Poznaniu. Wspólne działania rozpoczęły się od podpisania umowy pomiędzy

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty. Walutowa Wieża Babel

Akademia Młodego Ekonomisty. Walutowa Wieża Babel Akademia Młodego Ekonomisty Walutowa Wieża Babel Dr Andrzej Dzun Uniwersytet w Białymstoku 20 listopada 2014 r. Pieniądz- powszechnie akceptowany z mocy prawa lub zwyczaju środek regulowania zobowiązań,

Bardziej szczegółowo

Dezintegracja gospodarki światowej w latach 1918-1939

Dezintegracja gospodarki światowej w latach 1918-1939 Gospodarka światowa Dezintegracja gospodarki światowej w latach 1918-1939 Tomasz Białowąs msg.umcs.lublin.pl/bialowas.htm bialowas@hektor.umcs.lublin.pl Etapy w analizie Lata 1918-1924 Lata 1924-1929 Lata

Bardziej szczegółowo

70. ROCZNICA ZAKOŃCZENIA II WOJNY ŚWIATOWEJ

70. ROCZNICA ZAKOŃCZENIA II WOJNY ŚWIATOWEJ 70. ROCZNICA ZAKOŃCZENIA II WOJNY ŚWIATOWEJ Wojna 1939-1945 była konfliktem globalnym prowadzonym na terytoriach: Europy, http://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/galeria/402834,5,niemcy-atakuja-polske-ii-wojna-swiatowa-na-zdjeciach-koszmar-ii-wojny-swiatowej-zobacz-zdjecia.html

Bardziej szczegółowo

Rozkład materiału. kl. III/podręcznik :Poznać, zrozumieć, WSiP 2009/

Rozkład materiału. kl. III/podręcznik :Poznać, zrozumieć, WSiP 2009/ Rozkład materiału kl. III/podręcznik :Poznać, zrozumieć, WSiP 2009/ Lp. Temat jednostki lekcyjnej Zagadnienia 1. I wojna światowa geneza, przebieg, skutki Proponowana Scenariusz lekcji liczba godzin str.

Bardziej szczegółowo

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO; organizacja politycznowojskowa powstała 24 sierpnia 1949

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO; organizacja politycznowojskowa powstała 24 sierpnia 1949 Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego, (ang. North Atlantic Treaty Organization, NATO; organizacja politycznowojskowa powstała 24 sierpnia 1949 na mocy podpisanego 4 kwietnia 1949 Traktatu Północnoatlantyckiego.

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej

Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej 1. Model Mundella Fleminga 2. Dylemat polityki gospodarczej małej gospodarki otwartej 3. Skuteczność polityki monetarnej i fiskalnej w warunkach

Bardziej szczegółowo

MINISTERSTWO GOSPODARKI Warszawa, 16 lipca 2008 r. Departament Analiz i Prognoz DAP-II-079/RS/inf_NBP_05/2008

MINISTERSTWO GOSPODARKI Warszawa, 16 lipca 2008 r. Departament Analiz i Prognoz DAP-II-079/RS/inf_NBP_05/2008 MINISTERSTWO GOSPODARKI Warszawa, 16 lipca 2008 r. Departament Analiz i Prognoz DAP-II-079/RS/inf_NBP_05/2008 INFORMACJA o sytuacji w handlu zagranicznym w maju 2008 roku i po 5 miesiącach b.r. (na podstawie

Bardziej szczegółowo

Tradycyjna Gospodarka światowa i jej upadek

Tradycyjna Gospodarka światowa i jej upadek Tradycyjna Gospodarka światowa i jej upadek AGENDA 1. Definicje 2. Okres przed-tradycyjny 3. Rewolucja Przemysłowa 4. Współczesna gospodarka Światowa Definicje gospodarka światowa, ekon. historycznie ukształtowany

Bardziej szczegółowo

Komentarz poranny z 15 lipca 2009r.

Komentarz poranny z 15 lipca 2009r. Michał Wojciechowski Analityk Rynków Finansowych tel. 071 79 59 026 e-mail: mwojciechowski@ambconsulting.pl Komentarz poranny z 15 lipca 2009r. WYDARZENIA NA ŚWIECIE Rynek zagraniczny. W pierwszej części

Bardziej szczegółowo

Wojciech Buksa Podatek od transakcji finansowych - jego potencjalne implikacje dla rynków finansowych

Wojciech Buksa Podatek od transakcji finansowych - jego potencjalne implikacje dla rynków finansowych Wojciech Buksa wojciech.buksa@outlook.com Podatek od transakcji finansowych - jego potencjalne implikacje dla rynków finansowych!1 Wstęp. Pod koniec 2011 roku komisja europejska przedstawiła pomysł wprowadzenia

Bardziej szczegółowo

Przesłanki i geneza procesu integracji europejskiej

Przesłanki i geneza procesu integracji europejskiej Przesłanki i geneza procesu integracji europejskiej Katedra Studiów nad Procesami Integracyjnymi INPiSM UJ ul. Wenecja 2, 33-332 Kraków Prekursorzy integracji europejskiej 1. Pruski Związek Celny (1834

Bardziej szczegółowo

FOREX - DESK: Komentarz dzienny (19.10.2004r.)

FOREX - DESK: Komentarz dzienny (19.10.2004r.) FOREX - DESK: Komentarz dzienny (19.10.2004r.) Początek tygodnia przyniósł najpierw stabilizację eurodolara w okolicach maksimów z piątku, zatem można się było spodziewać, że podjęta zostanie ponowna próba

Bardziej szczegółowo

Wiosenna prognoza na lata : w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego

Wiosenna prognoza na lata : w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Wiosenna prognoza na lata 2012-13: w kierunku powolnego ożywienia gospodarczego Bruksela 11 maja 2012 r. W związku ze spadkiem produkcji odnotowanym pod koniec 2011

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp 11

Spis treści. Wstęp 11 Spis treści Wstęp 11 Rozdział 1 Tendencje w rozwoju społeczeństwa niemieckiego 14 1.1. Podstawowe dane liczbowe i cechy społeczeństwa Niemiec 14 1.2. Sytuacja ekonomiczna niemieckich gospodarstw domowych

Bardziej szczegółowo

Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe

Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ A 388068 Bezpieczeństwo ' polityczne i wojskowe Redakcja i opracowanie: Andrzej Ciupiński Kazimierz Malak WARSZAWA 2004 SPIS TREŚCI WSTĘP 9 CZĘŚĆ I. NOWE PODEJŚCIE DO POLITYKI

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty Wahania koniunktury gospodarczej Ożywienia i recesje w gospodarce Konrad Walczyk Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 12 października 216 r. Program wykładu: Co to jest koniunktura

Bardziej szczegółowo

Plan wynikowy z historii poziom podstawowy na rok szkolny 2016/2017 dla klasy I a

Plan wynikowy z historii poziom podstawowy na rok szkolny 2016/2017 dla klasy I a Plan wynikowy z historii poziom podstawowy na rok szkolny 206/207 dla klasy I a Nauczyciel prowadzący: Jacek Foszczyński Liczba tygodni nauki: 38 Liczba godzin w tygodniu: 2 Liczba godzin do wypracowania

Bardziej szczegółowo

Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski

Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski 1 Raport o stabilności finansowej Publikowanie Raportu jest standardem międzynarodowym, NBP

Bardziej szczegółowo

Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę

Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę Mirosław Gronicki Wpływ globalnego kryzysu finansowego na polską gospodarkę Warszawa 31 maja 2011 r. Spis treści 1. Geneza światowego kryzysu finansowego. 2. Światowy kryzys finansowy skutki. 3. Polska

Bardziej szczegółowo

Uczestnicy funduszy notowali zyski niemal wyłącznie dzięki osłabieniu złotego. Ale tylko

Uczestnicy funduszy notowali zyski niemal wyłącznie dzięki osłabieniu złotego. Ale tylko Uczestnicy funduszy notowali zyski niemal wyłącznie dzięki osłabieniu złotego. Ale tylko niektórzy. Większość w maju straciła. Uczestnicy funduszy zyski notowali niemal wyłącznie dzięki osłabieniu złotego.

Bardziej szczegółowo

FOREX - DESK: Rynek zagraniczny (10-08-2006r.)

FOREX - DESK: Rynek zagraniczny (10-08-2006r.) FOREX - DESK: Rynek zagraniczny (10-08-2006r.) Wczorajszy dzień na rynku walutowym stał pod znakiem reakcji na informacje, jakie pojawiły się ze strony FED. Stopa rezerwy federalnej pozostała na niezmienionym

Bardziej szczegółowo

Jesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko

Jesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela, 5 listopada 2013 r. Jesienna prognoza gospodarcza: stopniowe ożywienie, zewnętrzne ryzyko W ostatnich miesiącach pojawiły się obiecujące oznaki ożywienia

Bardziej szczegółowo

Wstęp Sławomir Dębski... 5

Wstęp Sławomir Dębski... 5 SPIS TREŚCI Wstęp Sławomir Dębski............................. 5 I. Wybrane zagadnienia z zakresu ewolucji struktur organizacyjnych polskiej służby dyplomatyczno-konsularnej w latach 1944 1989 Krzysztof

Bardziej szczegółowo

FOREX - DESK: Rynek zagraniczny (19-12-2006r.)

FOREX - DESK: Rynek zagraniczny (19-12-2006r.) FOREX - DESK: Rynek zagraniczny (19-12-2006r.) Początek tygodnia przyniósł umocnienie amerykańskiej waluty. W zasadzie w przeważającej mierze wynikało to z sytuacji technicznej, która po dwóch ostatnich

Bardziej szczegółowo

Szykuje się mocny wzrost sprzedaży detalicznej w polskich sklepach w 2018 r. [ANALIZA]

Szykuje się mocny wzrost sprzedaży detalicznej w polskich sklepach w 2018 r. [ANALIZA] Szykuje się mocny wzrost sprzedaży detalicznej w polskich sklepach w 2018 r. [ANALIZA] data aktualizacji: 2018.05.25 GfK prognozuje, iż w 2018 r. w 28 krajach członkowskich Unii Europejskiej nominalny

Bardziej szczegółowo

Najlepiej wypadły fundusze akcji, straty przyniosły złoto i dolary.

Najlepiej wypadły fundusze akcji, straty przyniosły złoto i dolary. Najlepiej wypadły fundusze akcji, straty przyniosły złoto i dolary. Dla posiadaczy jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych lipiec był udany. Najlepiej wypadły fundusze akcji, zwłaszcza te koncentrujące

Bardziej szczegółowo

Mniejszy apetyt inwestorów na ryzyko sprawił, że pieniądze, które nie lubią przebywać w próżni, Fundusze: była okazja do tańszych zakupów

Mniejszy apetyt inwestorów na ryzyko sprawił, że pieniądze, które nie lubią przebywać w próżni, Fundusze: była okazja do tańszych zakupów Ci spośród nielicznych posiadaczy jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych, którzy w listopadzie odnotowali zyski, zawdzięczają to przede wszystkim wzrostowi kursu dolara. Ci spośród nielicznych

Bardziej szczegółowo

KOMENTARZ TYGODNIOWY

KOMENTARZ TYGODNIOWY Dane makroekonomiczne z Polski Prognozy gospodarcze dla Polski Komisja Europejska Prognozy gospodarcze dla Polski 5,0% 4,0% 3,0% 2,0% 4,4% 3,6% 1,0% 2,1% 2,7% 0,0% 2019 2020 Zmiana PKB, r/r Inflacja konsumentów

Bardziej szczegółowo

Znaleźliśmy też wystawę poświęconą polskiej Solidarności. Z wieży budynku rozciąga się widok na zachowaną część obiektów granicznych.

Znaleźliśmy też wystawę poświęconą polskiej Solidarności. Z wieży budynku rozciąga się widok na zachowaną część obiektów granicznych. W ostatnim dniu pobytu w stolicy Niemiec przybliżono nam powojenną historię Berlina. Przed południem zwiedziliśmy Muzeum Muru Berlińskiego przy Bernauer Strasse a wieczorem byliśmy w Muzeum Hohenschönhausen

Bardziej szczegółowo

PODSTAWA PROGRAMOWA (zakres podstawowy)

PODSTAWA PROGRAMOWA (zakres podstawowy) 2016-09-01 HISTORIA PODSTAWA PROGRAMOWA (zakres podstawowy) SZKOŁY BENEDYKTA IV etap edukacyjny zakres podstawowy Cele kształcenia wymagania ogólne I. Chronologia historyczna. Uczeń porządkuje i synchronizuje

Bardziej szczegółowo

Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze

Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela/Strasburg, 25 lutego 2014 r. Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze W zimowej prognozie Komisji Europejskiej przewiduje się

Bardziej szczegółowo

B8-0146/2016 } B8-0169/2016 } B8-0170/2016 } B8-0177/2016 } B8-0178/2016 } RC1/Am. 2

B8-0146/2016 } B8-0169/2016 } B8-0170/2016 } B8-0177/2016 } B8-0178/2016 } RC1/Am. 2 B8-0178/2016 } RC1/Am. 2 2 Motyw B B. mając na uwadze, że w kontekście arabskiej wiosny w lutym 2011 r. Libijczycy wyszli na ulice, co przerodziło się w dziewięciomiesięczny konflikt wewnętrzny; mając

Bardziej szczegółowo

FOREX - DESK: Rynek zagraniczny (18-08-2006r.)

FOREX - DESK: Rynek zagraniczny (18-08-2006r.) FOREX - DESK: Rynek zagraniczny (18-08-2006r.) Czwartek na rynku walutowym przyniósł pierwsze, poważniejsze umocnienie dolara od kilku dni. Przez większość minionego tygodnia dolar taniał, czemu pomagały

Bardziej szczegółowo

Polska bez euro. Bilans kosztów i korzyści

Polska bez euro. Bilans kosztów i korzyści Polska bez euro Bilans kosztów i korzyści Warszawa, marzec 2019 AUTORZY RAPORTU Adam Czerniak główny ekonomista Polityka Insight Agnieszka Smoleńska starsza analityczka ds. europejskich Polityka Insight

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Słowo wstępne 11

SPIS TREŚCI. Słowo wstępne 11 SPIS TREŚCI Słowo wstępne 11 I. POJĘCIE EUROPY ORAZ PERIODYZACJA JEJ DZIEJÓW 13 1. Etymologia słowa Europa" 13 2. Europa jako pojęcie geograficzne 14 3. Europa jako pojęcie historyczne i kulturowe 15 4.

Bardziej szczegółowo

Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku :38:33

Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku :38:33 Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku 2015-10-21 14:38:33 2 Rumunia jest krajem o dynamicznie rozwijającej się gospodarce Sytuacja gospodarcza Rumunii w 2014 roku. Rumunia jest dużym krajem o dynamicznie

Bardziej szczegółowo

Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski

Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski Raport o stabilności systemu finansowego czerwiec 2009 r. Departament Systemu Finansowego Narodowy Bank Polski 1 Raport o stabilności finansowej Publikowanie Raportu jest standardem międzynarodowym, NBP

Bardziej szczegółowo

Historisch-technisches Informationszentrum.

Historisch-technisches Informationszentrum. 1 Historisch-technisches Informationszentrum. Wojskowy Ośrodek Badawczy w Peenemünde był w latach 1936-1945 jednym z najbardziej nowoczesnych ośrodków technologii na świecie. W październiku 1942 roku udało

Bardziej szczegółowo

Analiza Fundamentalna. Co dalej z USA? Perspektywy polityki monetarnej, głównych indeksów oraz dolara.

Analiza Fundamentalna. Co dalej z USA? Perspektywy polityki monetarnej, głównych indeksów oraz dolara. Analiza Fundamentalna Co dalej z USA? Perspektywy polityki monetarnej, głównych indeksów oraz dolara. USA Agenda PKB rynek pracy inflacja Fed giełdy dolar główne wyzwania 2 Główne pytania dotyczące gospodarki

Bardziej szczegółowo

FOREX - DESK: Rynek krajowy (10-10-2006r.)

FOREX - DESK: Rynek krajowy (10-10-2006r.) FOREX - DESK: Rynek krajowy (10-10-2006r.) Poniedziałek na krajowym rynku walutowym charakteryzował się nadal utrzymującą presją aprecjacji złotego, choć w nieco mniejszej skali, niż miało to miejsce w

Bardziej szczegółowo

WPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU

WPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU WPŁYW GLOBALNEGO KRYZYSU GOSPODARCZEGO NA POZYCJĘ KONKURENCYJNĄ UNII EUROPEJSKIEJ W HANDLU MIĘDZYNARODOWYM Tomasz Białowąs Katedra Gospodarki Światowej i Integracji Europejskiej, UMCS w Lublinie bialowas@hektor.umcs.lublin.pl

Bardziej szczegółowo

Wojciech Białek, główny analityk CDM Pekao SA Zakopane, 12 czerwca I nigdy już nie będzie takiego lata?

Wojciech Białek, główny analityk CDM Pekao SA Zakopane, 12 czerwca I nigdy już nie będzie takiego lata? Wojciech Białek, główny analityk CDM Pekao SA Zakopane, 12 czerwca 2010 I nigdy już nie będzie takiego lata? O przewidywaniu krachów 2 Blog Wojciech Białka, 6 maja 2010, południe: Prawdopodobieństwo załamania

Bardziej szczegółowo

MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE Kursy i rynki walutowe - synteza

MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE Kursy i rynki walutowe - synteza MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE 2017 Kursy i rynki walutowe - synteza Rodzaje notowań 2 Pośrednie liczba jednostek pieniądza zagranicznego przypadającego na jednostkę pieniądza krajowego 0,257 PLN/EUR

Bardziej szczegółowo

Koniec dolara? Nowy pieniądz międzynarodowy. prof. dr hab. Roman SkarŜyński

Koniec dolara? Nowy pieniądz międzynarodowy. prof. dr hab. Roman SkarŜyński Koniec dolara? Nowy pieniądz międzynarodowy prof. dr hab. Roman SkarŜyński Część I. Stan aktualny Niesprawność międzynarodowego systemu finansowego u źródeł kryzysu finansowego 2008-2010 Rosnąca świadomość,

Bardziej szczegółowo

RAPORT MIESIĘCZNY styczeń 2015

RAPORT MIESIĘCZNY styczeń 2015 RAPORT MIESIĘCZNY styczeń 2015 Warszawa, 2015 r. Zarząd Spółki Presto S.A. z siedzibą w Warszawie, działając w oparciu o pkt. 16 Załącznika Nr 1 do Uchwały Nr 293/2010 Zarządu Giełdy Papierów Wartościowych

Bardziej szczegółowo

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej 222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty piąty kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (IV kwartał 2014 r.) oraz prognozy na lata 2015 2016 KWARTALNE

Bardziej szczegółowo

KROK 6 ANALIZA FUNDAMENTALNA

KROK 6 ANALIZA FUNDAMENTALNA KROK 6 ANALIZA FUNDAMENTALNA Do tej pory skupialiśmy się na technicznej stronie procesu inwestycyjnego. Wiedza ta to jednak za mało, aby podejmować trafne decyzje inwestycyjne. Musimy zatem zmierzyć się

Bardziej szczegółowo

Koło historyczne 1abc

Koło historyczne 1abc Koło historyczne 1abc Autor: A.Snella 17.09.2015. Zmieniony 05.10.2016.,,Kto nie szanuje i nie ceni swojej przeszłości, ten nie jest godzien szacunku, teraźniejszości ani prawa do przyszłości.'' JÓZEF

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka wybranych banków centralnych. Edyta Kukieła Monika Maćkowiak

Charakterystyka wybranych banków centralnych. Edyta Kukieła Monika Maćkowiak Charakterystyka wybranych banków centralnych Edyta Kukieła Monika Maćkowiak Charakterystyka wybranych banków centralnych Niemcy Grecja Japonia Wielka Brytania Niemcy- Niemiecki Bank Federalny (DBB- Deutsche

Bardziej szczegółowo

Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 8 października 2014 r.

Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 8 października 2014 r. Opis dyskusji na posiedzeniu decyzyjnym Rady Polityki Pieniężnej w dniu 8 października 2014 r. Członkowie Rady Polityki Pieniężnej dyskutowali na temat bieżącej i przyszłych decyzji dotyczących polityki

Bardziej szczegółowo

problemy polityczne współczesnego świata

problemy polityczne współczesnego świata Zbigniew Cesarz, Elżbieta Stadtmuller problemy polityczne współczesnego świata Wrocław 1998 Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Spis treści Od autorów 5 Wstęp 7 I. Problemy globalne współczesności -

Bardziej szczegółowo

A. Z zakresu przedmiotów kształcenia ogólnego. I. Gospodarka regionalna

A. Z zakresu przedmiotów kształcenia ogólnego. I. Gospodarka regionalna TEMATY, KTÓRE STUDENCI WYDZIAŁU ZAMIEJSCOWEGO W ŻYRARDOWIE STAROPOLSKIEJ SZKOŁY WYŻSZEJ POWINNI UMIEĆ OMÓWIĆ W TRAKCIE OBRONY PRAC DYPLOMOWYCH (LICENCJACKICH) A. Z zakresu przedmiotów kształcenia ogólnego

Bardziej szczegółowo

W kwietniu liderami były fundusze akcji inwestujące na rynkach rozwiniętych Europy i Ameryki Północnej.

W kwietniu liderami były fundusze akcji inwestujące na rynkach rozwiniętych Europy i Ameryki Północnej. W kwietniu liderami były fundusze akcji inwestujące na rynkach rozwiniętych Europy i Ameryki Północnej. W kwietniu wśród funduszy przynoszących największe zyski najwięcej było tych inwestujących w Polsce.

Bardziej szczegółowo

Ryszard Petru Przewodniczący Towarzystwa Ekonomistów Polskich

Ryszard Petru Przewodniczący Towarzystwa Ekonomistów Polskich Ryszard Petru Przewodniczący Towarzystwa Ekonomistów Polskich PERSPEKTYWY GOSPODARCZE DLA POLSKI Coface Country Risk Conference Warszawa, 27 marca 2014 r. Plan Sytuacja w gospodarce światowej Poprawa koniunktury

Bardziej szczegółowo

Kursy walutowe wprowadzenie

Kursy walutowe wprowadzenie Kursy walutowe wprowadzenie Krzysztof Radojewski Koło Naukowe Zarządzania Finansami http://knmanager.ae.wroc.pl e-mail: knmanager@ae.wroc.pl Spis treści podstawowe pojęcia, ewolucja międzynarodowego systemu

Bardziej szczegółowo

Zimowa prognoza na lata : do przodu pod wiatr

Zimowa prognoza na lata : do przodu pod wiatr EUROPEAN COMMISSION KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela, 22 lutego 2013 r. Zimowa prognoza na lata 2012-14: do przodu pod wiatr Podczas gdy sytuacja na rynkach finansowych w UE znacząco poprawiła się od lata ubiegłego

Bardziej szczegółowo

Koncepcja strategiczna obrony obszaru północnoatlantyckiego DC 6/1 1 grudnia 1949 r.

Koncepcja strategiczna obrony obszaru północnoatlantyckiego DC 6/1 1 grudnia 1949 r. Koncepcja strategiczna obrony obszaru północnoatlantyckiego DC 6/1 1 grudnia 1949 r. I Preambuła 1. Osiągnięcie celów Traktatu Północnoatlantyckiego wymaga integracji przez jego państwa-strony takich środków

Bardziej szczegółowo

Centrum Europejskie Ekonomia. ćwiczenia 11

Centrum Europejskie Ekonomia. ćwiczenia 11 Centrum Europejskie Ekonomia ćwiczenia 11 Wstęp do ekonomii międzynarodowej Gabriela Grotkowska. Agenda Kartkówka Czym gospodarka otwarta różni się od zamkniętej? Pomiar otwarcia gospodarki Podstawowe

Bardziej szczegółowo

Akademia Forex Semestr II - Analiza Fundamentalna

Akademia Forex Semestr II - Analiza Fundamentalna Akademia Forex Semestr II - Analiza Fundamentalna Polityka banków centralnych i dane gospodarcze, które rządzą zmiennością - bieżąca sytuacja na rynkach. Dlaczego decyzje banków centralnych są tak istotne?

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wprowadzenie. Łączenie realizmu z wizją przyszłości... 13

Spis treści. Wprowadzenie. Łączenie realizmu z wizją przyszłości... 13 Spis treści Wprowadzenie. Łączenie realizmu z wizją przyszłości............... 13 1. Polska granica zachodnia a zjednoczenie Niemiec w świetle stanowiska polskiego................................. 33 1.

Bardziej szczegółowo

Wpływ światowego kryzysu finansowego na prowadzenie działalności bankowej w Europie Zachodniej i Europie Środkowej

Wpływ światowego kryzysu finansowego na prowadzenie działalności bankowej w Europie Zachodniej i Europie Środkowej Wpływ światowego kryzysu finansowego na prowadzenie działalności bankowej w Europie Zachodniej i Europie Środkowej Wojciech Kwaśniak Narodowy Bank Polski Źródła kryzysu Strategie instytucji finansowych

Bardziej szczegółowo

Indeksy: Nikkei 225, S&P 500, Nasdaq 100. Kurs z:

Indeksy: Nikkei 225, S&P 500, Nasdaq 100. Kurs z: Komentarz dzienny Czwartek, 10 maja 2007r. Indeksy: Nikkei 225, S&P 500, Nasdaq 100 Towar: złoto Indeksy/Towar Kurs z: 2007-05-10 2007-05-09 Dzienna stopa zwrotu Nikkei 225 17745 17737 0,05% SP 500 1498,3

Bardziej szczegółowo

Ucieczka inwestorów od ryzykownych aktywów zaowocowała stratami funduszy akcji i mieszanych.

Ucieczka inwestorów od ryzykownych aktywów zaowocowała stratami funduszy akcji i mieszanych. Ucieczka inwestorów od ryzykownych aktywów zaowocowała stratami funduszy akcji i mieszanych. Wichura, która w pierwszych dniach sierpnia przetoczyła się nad światowymi rynkami akcji, przyczyniła się do

Bardziej szczegółowo

FOREX - DESK: Rynek krajowy (20-12-2006r.)

FOREX - DESK: Rynek krajowy (20-12-2006r.) FOREX - DESK: Rynek krajowy (20-12-2006r.) Wtorek na krajowym rynku przyniósł stosunkowo wyraźne osłabienie złotego, na które z punktu widzenia sytuacji technicznej już od kilku dni coraz wyraźniej się

Bardziej szczegółowo

Zmiany koniunktury w Polsce. Budownictwo na tle innych sektorów.

Zmiany koniunktury w Polsce. Budownictwo na tle innych sektorów. Elżbieta Adamowicz Instytut Rozwoju Gospodarczego Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Zmiany koniunktury w Polsce. Budownictwo na tle innych sektorów. W badaniach koniunktury przedmiotem analizy są zmiany

Bardziej szczegółowo

Stanisław Koziej NOWA ZIMNA WOJNA MIĘDZY ROSJĄ I ZACHODEM: ZAGROŻENIA I WYZWANIA. Tezy do dyskusji.

Stanisław Koziej NOWA ZIMNA WOJNA MIĘDZY ROSJĄ I ZACHODEM: ZAGROŻENIA I WYZWANIA. Tezy do dyskusji. www.koziej.pl @SKoziej UNIWERSYTET JANA KOCHANOWSKIEGO Kielce, 25.04.2018r. Stanisław Koziej NOWA ZIMNA WOJNA MIĘDZY ROSJĄ I ZACHODEM: ZAGROŻENIA I WYZWANIA Tezy do dyskusji www.koziej.pl @SKoziej 1 Plan

Bardziej szczegółowo

Indeks cen surowców może wkrótce osiągnąć szczyt swoich możliwości i wejść w spadkową korektę.

Indeks cen surowców może wkrótce osiągnąć szczyt swoich możliwości i wejść w spadkową korektę. Indeks cen surowców może wkrótce osiągnąć szczyt swoich możliwości i wejść w spadkową korektę. Obserwacja cykliczności zmian na rynkach pozwala przypuszczać, że indeks cen surowców wkrótce może osiągnąć

Bardziej szczegółowo

Ocena dążeń Rosji i konfliktu rosyjsko-gruzińskiego

Ocena dążeń Rosji i konfliktu rosyjsko-gruzińskiego Ocena dążeń Rosji i konfliktu rosyjsko-gruzińskiego Wyniki badań Instytutu Spraw Publicznych Rosja i Niemcy zawsze należały do sąsiadów, z którymi Polacy wiązali największe obawy. Wojna rosyjsko-gruzińska

Bardziej szczegółowo

Problemy polityczne współczesnego świata

Problemy polityczne współczesnego świata A 372536 Zbigniew Cesarz, Elżbieta Stadtmiiller Problemy polityczne współczesnego świata Wrocław 2002 Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Spis treści Od autorów 5 Wstęp 7 I. Problemy globalne współczesności

Bardziej szczegółowo

UPADŁOŚCI FIRM W POLSCE

UPADŁOŚCI FIRM W POLSCE FIRM W POLSCE KLUCZOWE FAKTY W maju upadłość ogłosiły 44 firmy choć jest to wartość wyższa o,7 proc. w porównaniu z kwietniem, to jednocześnie jest to drugi najlepszy wynik od września 28 r. gdy upadły

Bardziej szczegółowo

Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja

Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja Komisja Europejska - Komunikat prasowy Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja Bruksela, 04 listopad 2014 Zgodnie z prognozą gospodarczą Komisji Europejskiej

Bardziej szczegółowo

System. czy. Jacek Czaputowicz. nieład? Bezpieczeństwo. europejskie u progu XXI wieku A WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN

System. czy. Jacek Czaputowicz. nieład? Bezpieczeństwo. europejskie u progu XXI wieku A WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN System Jacek Czaputowicz czy nieład? A 336898 Bezpieczeństwo europejskie u progu XXI wieku WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN CENTRUM STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH Spis rzeczy Wprowadzenie 9 Koncepcje bezpieczeństwa

Bardziej szczegółowo

I. Ocena sytuacji gospodarczej

I. Ocena sytuacji gospodarczej I. Ocena sytuacji gospodarczej W czerwcu i lipcu br. umacniały się oznaki powrotu optymizmu i zaufania na rynkach międzynarodowych. Najwyraźniej sygnalizowały to takie zjawiska jak: zdecydowany wzrost

Bardziej szczegółowo

styczeń 2018 r. Projekt badawczy: Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce oraz Krajowego Rejestru Długów Informacja sygnalna

styczeń 2018 r. Projekt badawczy: Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce oraz Krajowego Rejestru Długów Informacja sygnalna styczeń 2018 r. Projekt badawczy: Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce oraz Krajowego Rejestru Długów Informacja sygnalna PORTFEL NALEŻNOŚCI POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW dr hab. Piotr Białowolski,

Bardziej szczegółowo

Całość Raportu Barometr płatności na świecie 2013 podzielona została na części odpowiadające poszczególnym regionom świata.

Całość Raportu Barometr płatności na świecie 2013 podzielona została na części odpowiadające poszczególnym regionom świata. To już trzecia i ostatnia część Raportu Barometr Płatności Na Świecie 2013 przygotowanego przez światowych przedstawicieli D&B i Bisnode w celu przedstawienia międzynarodowego obrazu praktyk płatniczych.

Bardziej szczegółowo

FOREX - DESK: Rynek krajowy (18-09-2006r.)

FOREX - DESK: Rynek krajowy (18-09-2006r.) FOREX - DESK: Rynek krajowy (18-09-2006r.) Dzisiejszy dzień na krajowym rynku walutowym przebiega w miarę spokojnie, choć przeważa presja wzrostu wartości złotego, co jest niejako pochodną zachowania się

Bardziej szczegółowo

Komentarz do rynku złota. Założenia i prognozy Zarządzających Funduszami Investors TFI

Komentarz do rynku złota. Założenia i prognozy Zarządzających Funduszami Investors TFI Komentarz do rynku złota Założenia i prognozy Zarządzających Funduszami Investors TFI Maj 2012 Fundamenty rynku złota Zdaniem zarządzających w Investors Towarzystwie Funduszy Inwestycyjnych S.A. jednym

Bardziej szczegółowo

Jerzy Zdanowski WPROWADZENIE

Jerzy Zdanowski WPROWADZENIE X: 2013 nr 3 Jerzy Zdanowski WPROWADZENIE W latach 60. wybitny amerykański politolog Malcolm Kerr, znawca problematyki bliskowschodniej, wprowadził do obiegu naukowego termin arabska zimna wojna. W tym

Bardziej szczegółowo

ROSYJSKA DOKTRYNA MILITARNA NA POTRZEBY NOWEJ ZIMNEJ WOJNY

ROSYJSKA DOKTRYNA MILITARNA NA POTRZEBY NOWEJ ZIMNEJ WOJNY UCZELNIA ŁAZARSKIEGO 14.12.2016 R. Stanisław Koziej ROSYJSKA DOKTRYNA MILITARNA NA POTRZEBY NOWEJ ZIMNEJ WOJNY Tezy do dyskusji na seminarium katedralnym Plan Geneza i istota nowej (hybrydowej) zimnej

Bardziej szczegółowo

FOREX - DESK: Komentarz dzienny (09.09.2004r.)

FOREX - DESK: Komentarz dzienny (09.09.2004r.) FOREX - DESK: Komentarz dzienny (09.09.2004r.) Wczorajsze przemówienie Alana Greenspana było punktem kulminacyjnym tego tygodnia, jeśli chodzi o wpływ na rynek walutowy. Szef FED sugerując, że odżywająca

Bardziej szczegółowo

Andrzej Jezierski. Cecylia Leszczyńska HISTORIA

Andrzej Jezierski. Cecylia Leszczyńska HISTORIA Andrzej Jezierski Cecylia Leszczyńska HISTORIA Wydawnictwo Key Text Warszawa 2003 Spis treści Od autorów 13 Rozdział 1 Polska w średniowieczu 1.1. Państwo 15 1.2. Ludność 19 1.2.1. Zaludnienie 19 1.2.2.

Bardziej szczegółowo

Autor: Paweł Pastusiak

Autor: Paweł Pastusiak Autor: Paweł Pastusiak Czarny czwartek 24 października 1929 roku, dzień, w którym ceny akcji na Nowojorskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (ang. New York Stock Exchange) gwałtownie spadły, co obecnie

Bardziej szczegółowo

Makrootoczenie firm w Polsce: stan obecny i perspektywy

Makrootoczenie firm w Polsce: stan obecny i perspektywy Makrootoczenie firm w Polsce: stan obecny i perspektywy Prof. dr hab. Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Makrootoczenie: Otoczenie polityczne Otoczenie ekonomiczne Otoczenie społeczne Otoczenie technologiczne

Bardziej szczegółowo

Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego

Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego Teoria Optymalnego Obszaru Walutowego dr Grzegorz Tchorek Biuro ds. Integracji ze Strefą Euro, Narodowy Bank Polski Uniwersytet Warszawski, Wydział Zarządzania Poglądy wyrażone przez autora nie stanowią

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11

Spis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11 Makro- i mikroekonomia : podstawowe problemy współczesności / red. nauk. Stefan Marciniak ; zespół aut.: Lidia Białoń [et al.]. Wyd. 5 zm. Warszawa, 2013 Spis treści Wstęp (S. Marciniak) 11 Część I. Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

lipiec 2017 r. Projekt badawczy: Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce oraz Krajowego Rejestru Długów Informacja sygnalna

lipiec 2017 r. Projekt badawczy: Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce oraz Krajowego Rejestru Długów Informacja sygnalna lipiec 2017 r. Projekt badawczy: Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce oraz Krajowego Rejestru Długów Informacja sygnalna PORTFEL NALEŻNOŚCI POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW dr hab. Piotr Białowolski

Bardziej szczegółowo

dr Bartłomiej Rokicki Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw

dr Bartłomiej Rokicki Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw Chair of Macroeconomics and International Trade Theory Faculty of Economic Sciences, University of Warsaw Kryzysy walutowe Modele pierwszej generacji teorii kryzysów walutowych Model Krugmana wersja analityczna

Bardziej szczegółowo

FOREX - DESK: Rynek krajowy (24-08-2006r.)

FOREX - DESK: Rynek krajowy (24-08-2006r.) FOREX - DESK: Rynek krajowy (24-08-2006r.) Końcówka wczorajszej sesji nie była zbyt udana dla krajowej waluty, która dosyć wyraźnie straciła na wartości. Dzisiejszy dzień co prawda stoi pod znakiem niewielkiej

Bardziej szczegółowo

=Dá F]QLN QU s}ï v] }o] Çl] ] v]'ïv i v }l îìíï

=Dá F]QLN QU s}ï v] }o] Çl] ] v]'ïv i v }l îìíï 736 M. Belka Narodowy Bank Polski Warszawa, r. Z nia na rok 2013 przed do projektu u Z nia. W ch realizowanej przez Narodowy Bank Polski 3 r. Ponadto i W na rok 2013 10 2012 r. p 2. W 2013 r. olskim w

Bardziej szczegółowo

Znaczenie wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi w handlu zagranicznym Polski ogółem

Znaczenie wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi w handlu zagranicznym Polski ogółem Znaczenie wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi w handlu zagranicznym Polski ogółem dr Iwona Szczepaniak Konferencja Przemysł spożywczy otoczenie rynkowe, inwestycje, ekspansja zagraniczna IERiGŻ-PIB,

Bardziej szczegółowo

Azja w stosunkach międzynarodowych. dr Andrzej Anders

Azja w stosunkach międzynarodowych. dr Andrzej Anders Azja w stosunkach międzynarodowych dr Andrzej Anders Japonia współczesna Japonia jest jednym z nielicznych krajów pozaeuropejskich, które uniknęły kolonizacji w XIX w. Wraz z wzrostem mocarstwowości Japonii

Bardziej szczegółowo

Spis treêci. www.wsip.com.pl

Spis treêci. www.wsip.com.pl Spis treêci Jak by tu zacząć, czyli: dlaczego ekonomia?........................ 9 1. Podstawowe pojęcia ekonomiczne.............................. 10 1.1. To warto wiedzieć już na początku.............................

Bardziej szczegółowo

USDPLN to analogicznie poziom 3,26 i wsparcie 3,20-3,22.

USDPLN to analogicznie poziom 3,26 i wsparcie 3,20-3,22. 09:00 Okazuje się, że wczorajsze dane o wykorzystanie deficytu budżetowego w Polsce nie były tragiczne i dodatkowo EURUSD znów zaczyna rosnąć więc występują naturalne czynniki sprzyjające umocnieniu PLN.

Bardziej szczegółowo

FOREX - DESK: Rynek zagraniczny (12-03-2007r.)

FOREX - DESK: Rynek zagraniczny (12-03-2007r.) FOREX - DESK: Rynek zagraniczny (12-03-2007r.) Kluczowym wydarzeniem piątkowej sesji były opublikowane w godzinach popołudniowych dane z amerykańskiego rynku pracy. Dane były nieco lepsze od prognoz. Szacowano,

Bardziej szczegółowo

FOREX - DESK: Rynek zagraniczny (14-11-2006r.)

FOREX - DESK: Rynek zagraniczny (14-11-2006r.) FOREX - DESK: Rynek zagraniczny (14-11-2006r.) Początek tygodnia na rynku walutowym stał pod znakiem stosunkowo sporego umocnienia amerykańskiej waluty. Ciężko się tu jednak doszukiwać impulsu ze strony

Bardziej szczegółowo

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej 222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty drugi kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (I kwartał 2014 r.) oraz prognozy na lata 2014 2015 KWARTALNE

Bardziej szczegółowo

Polska motoryzacja przyspiesza 2015-06-02 16:20:30

Polska motoryzacja przyspiesza 2015-06-02 16:20:30 Polska motoryzacja przyspiesza 2015-06-02 16:20:30 2 Liczba wyprodukowanych samochodów w 2015 r. przekroczy 600 tys. wobec ok. 580 tys. w 2014 roku - ocenił dla PAP Jakub Faryś, prezes Polskiego Związku

Bardziej szczegółowo

OD STAROŻYTNOŚCI DO R.

OD STAROŻYTNOŚCI DO R. Spis treści WSTĘP 13 Rozdział 1 Dzieje CYPRU OD STAROŻYTNOŚCI DO 1878 R. 1.1. Historia Cypru do podboju tureckiego w 1571 r. 21 1.2. Cypr pod rządami Turków w latach 1571-1878 27 1.3. Sytuacja międzynarodowa

Bardziej szczegółowo

Wybrane wyniki badań dotyczących perspektyw rozwoju rynku kredytów mieszkaniowych w Polsce do 2015 roku zrealizowanych przez IBnGR

Wybrane wyniki badań dotyczących perspektyw rozwoju rynku kredytów mieszkaniowych w Polsce do 2015 roku zrealizowanych przez IBnGR Wybrane wyniki badań dotyczących perspektyw rozwoju rynku kredytów mieszkaniowych w Polsce do 2015 roku zrealizowanych przez IBnGR Gdańsk, marzec 2013 Scenariusz rozwoju rynku kredytów mieszkaniowych w

Bardziej szczegółowo