Stan uzębienia i potrzeby lecznicze dzieci z zaburzeniami rozwoju somatycznego i psychicznego z województwa łódzkiego*
|
|
- Aleksander Olejniczak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Czas. Stomatol., 2009, 62, 4, Polish Dental Society Stan uzębienia i potrzeby lecznicze dzieci z zaburzeniami rozwoju somatycznego i psychicznego z województwa łódzkiego* Dental status and treatment needs of children with somatic disorders and mental handicap from Lodz Aleksandra Hilt, Małgorzata Daszkowska, Renata Filipińska-Skąpska, Patrycja Proc, Magdalena Wochna-Sobańska Z Katedry i Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Kierownik Katedry: prof. dr hab. n. med. M. Wochna-Sobańska Summary Aim of the study: To assess the prevalence of caries among handicapped children residing in the Lodz region, and to compare their dental treatment needs with those of non-handicapped children. Material and methods: The epidemiological study was carried out according to recommendations of the World Health Organization. Teeth with carious lesions, filled or extracted due to dental caries were counted and recorded. The dental condition of 223 handicapped children at the age of 7, 12, and 18 years was examined. Results: The incidence of caries and its intensity was high in both groups. The results showed a lower score of caries intensity and slightly higher treatment index in the group of handicapped children. Caries index was higher in the group of 12- and 18-yearold handicapped children. Conclusion: The research revealed insufficient dental care in both groups of children. The incidence of caries in the group of handicapped children is slightly lower than among healthy children. Nevertheless, it is necessary to intensify efforts of dental practitioners in the area of caries prevention, and to introduce educational programmes into their daily dental practice. Streszczenie Cel pracy: oceniono występowanie próchnicy w grupie dzieci z orzeczoną niepełnosprawnością z regionu łódzkiego i porównano ich stomatologiczne potrzeby lecznicze z grupą dzieci zdrowych. Materiał i metody: badania epidemiologiczne wykonano zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia. Rejestrowano liczbę zębów z ubytkiem próchnicowym, liczbę zębów z wypełnionymi ubytkami i liczbę zębów usuniętych z powodu próchnicy. Zbadano stan uzębienia 223 niepełnosprawnych dzieci z Łodzi, w wieku 7, 12, 18 lat. Wyniki: częstość występowania próchnicy i jej intensywność były wysokie w obu grupach. Badania wykazały niższy wskaźnik intensywności próchnicy i nieco wyższy wskaźnik leczenia w grupie dzieci niepełnosprawnych. Wartość frekwencji próchnicy była wyższa w grupie 12- i 18-letnich dzieci niepełnosprawnych. Podsumowanie: wykazano niedostateczne zaspokojenie stomatologicznych potrzeb leczniczych w obu grupach dzieci. Intensywność próchnicy w grupie dzieci niepełnosprawnych jest niższa niż w populacji dzieci zdrowych. Konieczne jest zwiększenie intensywności działań lekarzy stomatologów w zakresie profilaktyki próchnicy i wprowadzanie programów edukacyjnych do codziennej praktyki lekarskiej. KEYWORDS: children, mental handicap, dental caries HASŁA INDEKSOWE: dzieci, niepełnosprawność umysłowa, próchnica zębów * Praca finansowana z funduszu statutowego nr
2 2009, 62, 4 Uzębienie dzieci z zaburzeniami rozwoju Wstęp Światowa Organizacja Zdrowia definiuje pacjentów z niepełnosprawnością jako osoby o naruszonej sprawności psychofizycznej, powodującej ograniczenie aktywności życiowej w stopniu utrudniającym pełnienie właściwych dla nich ról społecznych. W Polsce przyjęto tą definicję, a dla osób do lat 16 uzupełniono koniecznością zapewnienia im pomocy lub całkowitej opieki w podstawowych czynnościach życiowych w większym stopniu niż osobom zdrowym w danym wieku. Według Powszechnego Spisu Ludności przeprowadzonego w 2002 r. liczba osób niepełnosprawnych w województwie łódzkim wynosi , co stanowi 14% ogółu ludności województwa i zbliża się do średniej krajowej wynoszącej 14,3%. W tej grupie, dzieci do lat 15 stanowią 3,2% (2,5% wszystkich dzieci w tym wieku). Jest to znaczna grupa pacjentów, którą należy objąć profilaktyką i planowym leczeniem stomatologicznym. Dzieci z zaburzeniami rozwoju somatycznego i psychicznego stanowią, w powszechnej opinii, grupę dzieci trudnych, którym podczas leczenia należy poświęcić więcej czasu, a niekiedy zabiegi można wykonywać tylko w znieczuleniu ogólnym. Cel pracy Celem pracy była ocena występowania próchnicy zębów u łódzkich dzieci ze szkół specjalnych oraz porównanie wyników z danymi uzyskanymi w woj. łódzkim, w badaniach własnych z 1999r. i ogólnopolskich wykonanych w 2001 i 2005 r. u dzieci zdrowych. Materiał i metody Badaniem objęto 223 osoby niepełnosprawne w wieku 6-20 lat, uczęszczające do szkół specjalnych na terenie woj. łódzkiego. Badania wykonywano w szkolnych gabinetach lekarskich i w ośrodku zdrowia w Radomsku, za pomocą lusterka i zgłębnika stomatologicznego stosując kryteria diagnostyczne zalecone przez ŚOZ [28]. Wśród badanych stwierdzono: 128 osób upośledzonych umysłowo, 22 osoby z porażeniem mózgowym, 43 z upośledzeniem widzenia oraz 30 osób z padaczką (tab. 1). U osób z dwóch ostatnich grup współistniało lekkie lub średnie upośledzenie umysłowe. Niektóre osoby miały więcej niż jedno z wymienionych zaburzeń, ponadto u osób z badanej grupy stwierdzono m.in.: zespół Downa, ADHD, schizofrenię, zespół Lennoxa-Gastena, zespół Gillasa, zespół Angelmanna, chorobę Porthesa i łamliwość kości. U każdego dziecka rejestrowano ogólną liczbę zębów obecnych w jamie ustnej, a także liczbę zębów z próchnicą (P), usuniętych z powodu powikłań próchnicy (U) i liczbę zębów wypełnionych (W). Występowanie próchnicy oceniono za pomocą wskaźnika PUW i frekwencji próchnicy. Wskaźnik leczenia określił stopień korzystania z opieki stomatologicznej. Uzyskane dane nanoszono na specjalnie w tym celu przygotowaną kartę badania, następnie opracowano statystycznie stosując test niezależności chi-kwadrat lub test chi-kwadrat z poprawką Yatesa i test dla dwóch prób niezależnych. Wyniki porównano z danymi z roku 1999 [11] i z uzyskanymi w woj. łódzkim w badaniach Ogólnopolskiego Monitoringu Zdrowia Jamy Ustnej zdrowych dzieci przeprowadzonego w 2001 i 2005 r. [18, 19]. Wyniki Dane dotyczące wskaźnika frekwencji próchnicy zestawiono w tab. 2. Frekwencja 263
3 A. Hilt i in. Czas. Stomatol., T a b e l a 1. Liczba zbadanych dzieci z uwzględnieniem rodzaju niepełnosprawności Rodzaj Rozpoznanie Liczba dzieci % 1 Upośledzenie umysłowe w stopniu lekkim ,4 2 Upośledzenie umysłowe w stopniu średnim/ciężkim 22 9,9 3 Niedowidzenie/ślepota (upośledzenie umysłowe lekkie/średnie) 43 19,3 4 Epilepsja (upośledzenie umysłowe lekkie/średnie) 30 13,4 Razem T a b e l a 2. Frekwencja próchnicy uzębienia stałego dzieci niepełnosprawnych i zdrowych z uwzględnieniem wieku Wiek (w latach) Dzieci niepełnosprawne (%) Dzieci zdrowe (%) 7 20,4 44,6* 12 88,1 77,1** 18 99,8 97,2***/97,5**** x istotność różnic (p<0,04), * średnie wartości dla dzieci 7-letnich w regionie łódzkim w 1999 r., ** średnie wartości dla dzieci 12-letnich w regionie łódzkim w 2005 r., *** średnie wartości w regionie łódzkim w 2004 r., **** średnia wartość w Polsce w 2001 r. próchnicy dzieci z niedorozwojem fizycznym i umysłowym jest wyższa w grupie dzieci 12 i 18-letnich od obliczonej dla populacji dzieci zdrowych. Frekwencja próchnicy zębów stałych u badanych dzieci 7, 12, 18-letnich wyniosła odpowiednio:20,4%; 88,1%; 99,8%. Dzieci wolne od próchnicy zębów stałych stanowiły niewielki odsetek: 10,9% w grupie dzieci 12- -letnich i 0,2% w grupie osób pełnoletnich. Nie zanotowano różnic statystycznie znamiennych pomiędzy dziećmi niepełnosprawnymi a zdrowymi badanymi w regionie łódzkim. Frekwencja próchnicy niepełnosprawnej młodzieży 18-letniej jest istotnie wyższa (p<0,04) niż średnia wartość tego wskaźnika w Polsce u młodzieży zdrowej, badanej w 2001 r. Wartości wskaźnika intensywności próchnicy i jego składowych zilustrowano na rycinie 1 i 2. Wynika z nich, że nasilenie próchnicy wzrasta z wiekiem. Zęby z próchnicą (P) stanowią największą składową wskaźnika PUW w grupie 7 i 12-letnich dzieci, natomiast składowa W dominuje u młodzieży 18-letniej. Z porównania danych wynika również, że intensywność próchnicy, wyrażona wskaźnikiem PUW, jest u badanych z zaburzeniami rozwoju somatycznego i psychicznego niższa niż w analogicznych grupach osób zdrowych. Różnice istotne statystycznie występują w grupie 12-letnich dzieci (p<0,05) i grupie 18-letniej młodzieży (p<0,04). Podobne różnice odnajdujemy w poszczególnych składowych tego wskaźnika. 264
4 2009, 62, 4 Uzębienie dzieci z zaburzeniami rozwoju Ryc. 1. Wskaźnik PUW dzieci niepełnosprawnych i zdrowych z uwzględnieniem wieku. Ryc. 2. Średnie PUW i jego składowe dzieci niepełnosprawnych i zdrowych z uwzględnieniem wieku. U 7-, 12 i 18-letnich niepełnosprawnych osób średnia wartość P wynosi odpowiednio: 0,67, 1,4 i 1,44. Składowe P dla osób zdrowych w wieku 6, 7, 12, 18 lat są następujące: 0,2; 0,76; 2,2; 2,2. W grupie 12-letnich dzieci i młodzieży różnice te są istotne statystycznie (p<0,05). Z kolei wartości W dla obu grup są bardzo zbliżone; w grupie dzieci 12-letnich W=1,2 u dzieci zdrowych i W=1,0 u niepełnosprawnych, zaś w grupie osób 18-letnich W=4,3 u zdrowej młodzieży i W=4,0 u niepełnosprawnej (tab. 3). Szczególnie interesująca jest jednakowa liczba zębów usuniętych z po- Ryc. 3. Wskaźnik leczenia (WL) dzieci niepełnosprawnych i zdrowych z uwzględnieniem wieku. T a b e l a 3. Średnie wartości wskaźnika PUW i jego składowych w obu grupach Wiek (w latach) Dzieci niepełnosprawne Dzieci zdrowe P U W PUW P U W PUW 7 0, ,67 0, , ,4 0,1 1 2,5 2,2 0,1 1,2 3,5 18 1,44 0,2 4 5,64 2,2 0,6 4,3 7,1 x istotność różnic (p<0,05), y istotność różnic (p<0,04). 265
5 A. Hilt i in. Czas. Stomatol., wodu powikłań próchnicy u dzieci 12-letnich w obu grupach (U=0,1) i istotna statystycznie (p<0,05) niższa wartość składowej U wskaźnika PUW u niepełnosprawnej 18-letniej młodzieży (U=0,2 i U=0,6). Wskaźnik leczenia zębów dzieci niepełnosprawnych i zdrowych zilustrowano na ryc. 3. Wartość 0 wskaźnika leczenia oznacza, że żaden ząb nie jest wyleczony, wartość 1 wszystkie zęby wypełnione. Uzyskane wartości u dzieci niepełnosprawnych okazały się nieco wyższe niż u zdrowych. W grupie 12-letnich dzieci wartość wskaźnika wyniosła 0,36 i 0,42 u dzieci niepełnosprawnych. W grupie młodzieży wskaźnik osiągnął wartość 0,66 i 0,73 u młodzieży z niepełnosprawnością. Różnice te nie były istotne statystycznie. Omówienie wyników i dyskusja Analizując dane uzyskane z badań epidemiologicznych ostatnich lat obserwuje się duże trudności z osiągnięciem oczekiwanej redukcji próchnicy zębów u dzieci. Obserwacje te są zbieżne z danymi niektórych autorów [1-3, 13, 22, 25]. Wskaźniki intensywności próchnicy określające stan uzębienia we wszystkich badanych grupach wiekowych, okazały się niższe niż stwierdzone u dzieci, które nie mają orzeczonej niepełnosprawności. Niższą intensywność próchnicy w grupie niepełnosprawnych można wytłumaczyć przede wszystkim większą troską często przeczulonych rodziców o zdrowie ich dzieci chorujących już od narodzin. Wynika z tego także dbałość o stan zębów w jamie ustnej. Potwierdza to analiza składowych wskaźnika PUW w grupie osób 18-letnich, u których stwierdzono ponad dwukrotnie więcej zębów wypełnionych niż zębów z ubytkami próchnicowymi. Pokrywa się to z wynikami uzyskanymi przez autorów zagranicznych w 1991 r.[5, 12]. Składowa (U) ekstrakcji zębów była niska i na prawie jednakowym poziomie we wszystkich grupach wiekowych. Wyższe wartości liczby zębów wymagających leczenia zachowawczego w stosunku do wypełnionych, w grupach dzieci młodszych, świadczą o pewnych trudnościach w leczeniu, gorszej dostępności i nieidealnej organizacji systemu opieki zdrowotnej dla tych dzieci. Wyniki badań stanu jamy ustnej osób upośledzonych fizycznie i umysłowo dostarczają szczegółowej informacji dotyczącej stanu ich uzębienia. Analizując zagraniczne piśmiennictwo można stwierdzić, że udało się w wielu krajach znacznie zmniejszyć chorobę próchnicową uzębienia u osób niepełnosprawnych [12, 15, 16, 23]. W Polsce natomiast wyniki te pozostają na praktycznie stałym, wysokim poziomie od wielu lat [1, 2, 3, 22, 29]. Pomimo nieco lepszego stanu uzębienia dzieci i młodzieży niepełnosprawnej w porównaniu z dziećmi zdrowymi, niezwykle istotne wydaje się zredukowanie wskaźników próchnicy do niższego poziomu w obu środowiskach. Porównanie uzyskanych wyników z danymi z innych województw jest trudne z powodu braku wyłonienia w tych pracach poszczególnych grup wiekowych. Wiadomo jedynie o wartościach wskaźników uzyskanych łącznie dla grup o dużych przedziałach wiekowych. Nie bez znaczenia są także różne warunki środowiskowe, obecność planowej opieki stomatologicznej czy też profilaktyki fluorkowej. W Poznaniu frekwencja próchnicy wyniosła 97% w grupie niepełnosprawnych w wieku od 8 do 18 lat, zaś wskaźnik leczenia osiągnął wartość 0,12. Wskaźniki próchnicy i potrzeb leczniczych były wyższe niż w grupie osób zdrowych [1]. Inne doniesienie z tego samego regionu podaje 94,8% częstość występowania próchnicy, niższą niż obliczoną w Polsce w tym okresie (96-97%) [29]. 266
6 2009, 62, 4 Uzębienie dzieci z zaburzeniami rozwoju Badania Barańskiej-Gachowskiej i wsp. [2], w grupie osób w przedziale wiekowym 6-18 lat, wykazały występowanie 68,8% frekwencji próchnicy, intensywność próchnicy wynoszącą 3,53 i niższe wartości zarówno wskaźnika PUW jak i jego składowych w stosunku do grupy dzieci zdrowych. Frekwencja próchnicy uczestników olimpiady specjalnej w 2005 r., w której brały udział osoby do 20 r.ż., wyniosła 64,8% a wartość średniej liczby PUW była równa 6,92 [6]. Według badań wykonywanych w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej intensyfikacja profilaktyki chorób jamy ustnej widoczna na przestrzeni minionego 20-lecia nie objęła osób niepełnosprawnych intelektualnie, a w szczególności dostępności i wczesnego leczenia tych osób. Autorzy dostrzegają konieczność lepszego planowania leczenia i wdrożenia profilaktyki oraz ciągłej oceny systemu zdrowotnego [21]. W USA dzieci niepełnosprawne stanowią 12-18% populacji. Spośród 78% dzieci niepełnosprawnych wymagających leczenia stomatologicznego, w 12 miesięcznym okresie badawczym, aż 10,4% nie otrzymało pomocy dentystycznej, głównie z przyczyn ekonomicznych i odległości od placówki wykonującej świadczenie [14]. Podobnie w badaniach Hennequin i wsp. [10] oceniono jako gorszą dostępność do opieki stomatologicznej, stan uzębienia, schorzenia i higienę jamy ustnej dzieci i młodzieży z orzeczoną niepełnosprawnością w porównaniu z grupą kontrolną. Inne badania dzieci 12-letnich z Francji wykazały brak statystycznie znamiennych różnic we frekwencji próchnicy, jej intensywności i udziału poszczególnych składowych wskaźnika w porównaniu z grupą dzieci zdrowych. Uzyskano jednak niższe wartości wskaźnika leczenia [4]. Badania przekrojowe, prowadzone w latach 80-tych w Wielkiej Brytanii wśród dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym, potwierdziły brak znaczących różnic w wartościach wskaźników intensywności próchnicy w porównaniu z populacją dzieci zdrowych. W części doniesień składowa P była wyższa u tych dzieci, lecz wartość całkowita okazywała się zawsze niższa [12, 15, 17, 23, 27]. Badania O Leary i wsp. [20] niepełnosprawnych irlandzkich dzieci określiły udział poszczególnych składowych wskaźnika PUW: P=72%, U=25%, W=3% co wskazuje na znaczną przewagę czynnej próchnicy w uzębieniu i skutki jej powikłań w postaci ekstrakcji zębów. Wskaźnik leczenia był niski również w uzębieniu mlecznym. Wysokie wskaźniki potrzeb leczniczych uzębienia i umiarkowany/niski stan higieny jamy ustnej uzyskano u letnich greckich dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, opóźnieniem rozwoju umysłowego i upośledzeniem widzenia [16]. O konieczności leczenia wczesnych stadiów próchnicy świadczy analiza pacjentów niepełnosprawnych i/lub z chorobami przewlekłymi leczonych w znieczuleniu ogólnym. Stwierdzono statystycznie większą liczbę zębów usuniętych, mniejszą liczbę zębów leczonych kanałowo i uzupełnień protetycznych w jamie ustnej tych osób w porównaniu z grupą kontrolną [26].W badaniach niepełnosprawnych 12-letnich dzieci w Belgii frekwencja próchnicy wyniosła 79,4%, intensywność próchnicy wyrażona średnią liczbą PUW wyniosła 2,9 a wskaźnik leczenia osiągnął wartość 0,5. Wyniki te są zbliżone do obecnych łódzkich [7]. Wyższe okazały się wskaźniki intensywności próchnicy w Szczecinie (7,31) i 100% frekwencja próchnicy, lecz dotyczyły one grupy dzieci pomiędzy 11 i 13 rokiem życia [13]. Podobnie w Krakowie, uzyskano PUW=5,24 w grupie letnich i PUW=3,2 w gru- 267
7 A. Hilt i in. Czas. Stomatol., pie 8-11-letnich dzieci [22]. Niższe wartości PUW=2,1 przy nieco wyższej frekwencji 92%, uzyskano w Poznaniu w grupie dzieci letnich [3]. Dane w grupie młodzieży niepełnosprawnej są inne w różnych regionach kraju. Najwyższe PUW uzyskano w Lublinie: 9,63 w grupie osób letnich, u których intensywność próchnicy, choć wysoka, to była zbliżona do uzyskanej u młodzieży zdrowej [24]. W Krakowie PUW wyniosło 8,81 w grupie osób letnich [22], w Szczecinie 7,53 w grupie młodzieży letniej [8]. Wyniki z terenu Szczecina i Gorzowa Wielkopolskiego nie wykazały statystycznie istotnych różnic wartości wskaźnika intensywności próchnicy osób z umiarkowanym upośledzeniem umysłowym w stosunku do osób zdrowych. Uzyskano bardzo niski wskaźnik leczenia, co pozwoliło wysnuć wniosek o złej organizacji systemu opieki stomatologicznej [9]. Gorsze od aktualnych wyniki w województwie łódzkim, uzyskał Szatko i wsp. [25]: PUW=8,2; wskaźnik leczenia równy 0,4. Autorzy podkreślają znacznie gorszy stan uzębienia młodzieży z grupy szczególnego ryzyka, w której jednak część badanych (33%) stanowiła młodzież bez orzeczonej niepełnosprawności (wychowankowie ośrodków szkolno-wychowawczych i zakładów penitencjarnych). Intensywność próchnicy młodzieży letniej z Poznania wyniosła 5,2 i była niższa od obecnych wyników badań w województwie łódzkim, podobnie jak częstość występowania próchnicy obliczona w badaniach własnych przewyższała wartości uzyskane przez Borysewicz-Lewicką i wsp. [3]. Uzyskane wyniki, choć nie świadczą o dobrym stanie jamy ustnej osób z niedorozwojem fizycznym i umysłowym i są dalekie od zaspokojenia potrzeb stomatologicznych, to jednak wskazują na wzrost świadomości rodziców dotyczący dbałości również o uzębienie swoich chorych dzieci. Ponadto opieka stomatologiczna i jej dostępność nie są gorsze od tej sprawowanej nad populacją dzieci zdrowych. Intensyfikacja profilaktyki i leczenia stomatologicznego jest zatem jednakowo konieczna w obu populacjach dzieci i młodzieży. Podsumowanie Wskaźniki epidemiologiczne próchnicy zębów dzieci upośledzonych fizycznie i umysłowo, wskazują na wysoką zachorowalność na próchnicę wśród dzieci w badanych grupach wiekowych. Częstość występowania próchnicy u 12- i 18-letnich dzieci jest wyższa niż u dzieci zdrowych w tym wieku. Intensywność próchnicy 7-, 12-letnich dzieci i 18-letniej młodzieży niepełnosprawnej jest niższa w porównaniu z grupą dzieci zdrowych w tym wieku. Liczba zębów usuniętych u niepełnosprawnej młodzieży 18-letniej jest znamiennie niższa niż w grupie osób zdrowych w województwie łódzkim. Piśmiennictwo 1. Adamowicz A, Kaczmarek M: Ocena stomatologicznych potrzeb leczniczych dzieci uczęszczających do szkoły specjalnej. Nowa Stomatol 2002, 2: Barańska-Gachowska M, Lisiewicz-Dyduch J, Lampa-Kompała J: Ocena stanu uzębienia i przyzębia u dzieci upośledzonych umysłowo. Czas Stomatol 1986, XXXIX, 2: Borysewicz-Lewicka M, Kaczmarek A, Krokos K: Ocena stanu uzębienia uczniów szkoły specjalnej. Czas Stomatol 1996, XLIX, 12: Declerck D, Vinckier F, Gizani S, Martens L, Marks L, Goffin G: Status of the teeth and degree of care in handicapped in Flanders. Rev 268
8 2009, 62, 4 Uzębienie dzieci z zaburzeniami rozwoju Belge Med Dent 1995, 50, 3: Evans D J, Greening S, French A D: A study of the dental health of children and young adults attending special schools in South Glamorgan. Int J Paediatr Dent 1991,1,1: Gerreth K, Gromadzińska-Zapłata E, Liweń B, Paszyńska E: Ocena stanu zdrowia jamy ustnej osób niepełnosprawnych umysłowo czynnie uprawiających sport. Dental Forum 2007,XXXV,1: Gizani S, Declerck D, Vinckier F, Martens L, Marks L, Goffin G: Oral health condition of 12-year-old handicapped children In Flanders (Belgium). Community Dent Oral Epidemiol 1997, 25: Górski M., Buczkowska-Radlińska J: Stan zębów, przyzębia oraz higieny jamy ustnej u osób w wieku lat upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym przebywających w domach rodzinnych. Czas Stomatol 2006, LIX, 11: Górski M., Buczkowska-Radlińska J: Stan zębów i przyzębia dzieci z upośledzeniem umysłowym umiarkowanym a świadomość zdrowotna ich rodziców. Annales Academiae Medicae Stetinensis 2007, 53, 2: Hennequin M, Moysan V, Jourdan D, Dorin M, Nicolas E: Inequalities in oral health for children with disabilities: a French national survey in special schools. Public Library of Science 2008, 3, 6: Hilt A: Ząb pierwszy trzonowy stały stan i potrzeby lecznicze na podstawie badań epidemiologicznych i klinicznych u dzieci w wieku 7, 12, 18 lat. Rozprawa doktorska z Zakładu Stomatologii Dziecięcej Akademii Medycznej w Łodzi, Łódź 2000, str Kendall N P: Oral health of a group of noninstitutionalized mentally handicapped adults In the U.K. Community Dent Oral Epidemiol 1991, 19: Kozak R, Buczkowska-Radlińska J: Stan zębów dzieci upośledzonych umysłowo w wieku lat przebywających w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych. Czas Stomatol 2005, LVIII, 8: Lewis C, Robertson A S, Phelps S: Unmet dental care needs among children with special health care needs: implications for the medical home. Pediatrics 2005, 116, 3: MacLaurin E T, Shaw L, Foster T D: Dental study of handicapped children attending special schools in Birmingham. Community Dent Health 1985, 2: Mitsea A G, Karidis A G, Donta-Bakoyianni C, Spyropoulos N D: Oral health status in Greek children and teenagers with disabilities. J Clin Pediatr Dent 2001, 26, 1: Nowak A J: Dental disease in handicapped persons. Spec Care Dent 1984, 4: Ogólnokrajowy Monitoring Zdrowia Jamy Ustnej i Jego Uwarunkowań. Polska Min. Zdrowia. AM Warszawa. AM Łódź. 19. Ogólnokrajowy Monitoring Zdrowia Jamy Ustnej i Jego Uwarunkowań. Polska Min. Zdrowia. AM Warszawa. AM Łódź. 20. O Leary I, Kinirons M, Stewart C, Graham F, Hartnett C: Levels of oral disease in a sample of children with disability; a study carried out prior to comprehensive dental treatment under general anaesthesia. Eur Arch Paediatr Dent 2007, 8, 3: Owens P L, Kerker B D, Zigler E, Horwitz S M: Vision and oral health needs of individuals with intellectual disability. Ment Retard Dev Disabil Res Rev 2006, 12, 1: Pelcowa H, Kwapinska H, Fijał D: Stan jamy ustnej u dzieci specjalnej troski z terenu Krakowa. Czas Stomatol 1986, XXXIX, 11: Shaw M J, Shaw L, Foster T D: The oral health in different groups of adults with mental handicaps attending Birmingham adults training centers. Community Dent Health 1990, 7: Strużak-Wysokińska M, Wysokińska-Miszczuk J, Niedzielska K: Ocena stanu uzębienia młodzieży upośledzonej umysłowo, pozbawionej planowej opieki stomatologicznej. Wiad Lek 269
9 A. Hilt i in. Czas. Stomatol., 1984, XXXVII, 8: Szatko F, Wierzbicka M, Włostek A, Rabęda- Drobnik A, Pierzynowska E: Stan i potrzeby stomatologiczne 18-letniej młodzieży z grupy szczególnego ryzyka. Nowa Stomatol 2006, 1: Tai C L, Tai Y L, Lin Y T: A retrospective study of dental treatment under general anesthesia of children with or without a chronic illness and/or a disability. Chang Gung Med J 2006, 29, 4: Waldman H B, Perlman S P, Swerdloff M: Dental care for children with mental retardation: Thoughts about the Americans with Disabilities Act. ASDC J Dent Child 1998, 65, 6: World Health Organization: Oral health surveys. Basic methods. 3 rd ed. Geneva Wójciak L, Anholcer H, Haber-Milewska T: O konieczności zwiększenia opieki stomatologicznej nad dziećmi umysłowo upośledzonymi. Czas Stomatol 1980, XXXIII, 2: Otrzymano: dnia 2 IX.2008 r. Adres autorek: Łódź, ul. Pomorska 251 Tel./Fax: pedodoncja@o2.pl 270
Stan zębów dzieci upośledzonych umysłowo w wieku 11-13 lat przebywających w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych
Czas. Stomat., 2005, LVIII, 8 Stan zębów dzieci upośledzonych umysłowo w wieku 11-13 lat przebywających w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych Dental health of 11-13 year old institutionalized mentally
Bardziej szczegółowoThe status of dental health, oral hygiene and periodontium in non-institutionalized, moderately mentally retarded. children aged 15-18 years with
Czas. Stomatol., 2006, LIX, 11, 769-776 2006 Polish Stomatological Association http://www.czas.stomat.net Stan zębów, przyzębia oraz higieny jamy ustnej u osób w wieku 15-18 lat upośledzonych umysłowo
Bardziej szczegółowoZachorowalność na próchnicę dzieci łódzkich w wieku przedszkolnym zakwalifikowanych do zabiegów profilaktyki fluorkowej
Czas. Stomat., 2005, LVIII, 5 Zachorowalność na próchnicę dzieci łódzkich w wieku przedszkolnym zakwalifikowanych do zabiegów profilaktyki fluorkowej Incidence of caries in preschool children living in
Bardziej szczegółowoHigiena jamy ustnej oraz stan przyzębia dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym
Czas. Stomat., 2005, LVIII, 12 Higiena jamy ustnej oraz stan przyzębia dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym Oral hygiene and periodontal condition in moderately mentally retarded children
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO. ORAL HEALTH PROBLEMS OF YEAR-OLD INHABITANTS of THE LODZ REGION
PRZEGL EPIDEMIOL 212; 66: 133-138 Zdrowie publiczne Aleksandra Hilt, Ewa Rybarczyk-Townsend, Beata Lubowiedzka-Gontarek, Magdalena Wochna-Sobańska PROBLEMY ZDROWOTNE JAMY USTNEJ 35-44-LETNICH MIESZKAŃCÓW
Bardziej szczegółowoOcena stomatologicznych zachowań zdrowotnych dzieci niepełnosprawnych badania ankietowe rodziców*
Czas. Stomatol., 2008, 61, 11, 767-774 2008 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Ocena stomatologicznych zachowań zdrowotnych dzieci niepełnosprawnych badania ankietowe rodziców* Evaluation
Bardziej szczegółowoStan pierwszych zębów trzonowych stałych studentów medycyny i stomatologii Akademii Medycznej w Białymstoku
Czas. Stomat., 2005, LVIII, 11 Stan pierwszych zębów trzonowych stałych studentów medycyny i stomatologii Akademii Medycznej w Białymstoku The dental status of permanent first molars in students of Dental
Bardziej szczegółowoZachorowalność na próchnicę zębów dzieci 12-letnich w województwie łódzkim w latach 1978-2003*
Czas. Stomat., 2006, LIX, 1 Zachorowalność na próchnicę zębów dzieci 12-letnich w województwie łódzkim w latach 1978-2003* Prevalence of caries in 12-year-old children in the region of Łódź between 1978-2003
Bardziej szczegółowoSTAN ZĘBÓW I PRZYZĘBIA DZIECI Z UPOŚLEDZENIEM UMYSŁOWYM UMIARKOWANYM A ŚWIADOMOŚĆ ZDROWOTNA ICH RODZICÓW
A N N A L E S A C A D E M I A E M E D I C A E S T E T I N E N S I S R O C Z N I K I P O M O R S K I E J A K A D E M I I M E D Y C Z N E J W S Z C Z E C I N I E 2007, 53, 2, 92 99 MACIEJ GÓRSKI, JADWIGA
Bardziej szczegółowoProblemy stomatologiczne polskich dzieci i młodzieży propozycje działań do rozważenia
Problemy stomatologiczne polskich dzieci i młodzieży propozycje działań do rozważenia Posiedzenie Plenarne Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia Warszawa 15.12.2010r. prof.. dr hab.. Barbara Adamowicz-Klepalska
Bardziej szczegółowoZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY U DZIECI NIEPEŁNOSPRAWNYCH. Opracowanie
Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej oraz ze środków Ministerstwa Zdrowia ZALECENIA W ZAKRESIE ZAPOBIEGANIA
Bardziej szczegółowoFrekwencja i intensywność próchnicy u dzieci 6-letnich z rejonu Krakowa
Borgis Frekwencja i intensywność próchnicy u dzieci 6-letnich z rejonu Krakowa *Anna Jurczak, Jadwiga Ciepły, Iwona Gregorczyk-Maga, Iwona Kołodziej, Joanna Słowik, Dorota Kościelniak, Małgorzata Staszczyk
Bardziej szczegółowodr Przemysław Bury Centrum Stomatologii Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
Projekt badań profilaktycznych z zakresu zdrowia jamy ustnej, skierowany do dzieci uczęszczających w roku szkolnym 2010/2011 do klas I i VI szkół podstawowych prowadzonych przez Gminę Śrem Opracowanie:
Bardziej szczegółowoWyniki Monitoringu Stanu Zdrowia Jamy Ustnej populacji młodych dorosłych w Polsce w 2012 roku
Borgis Wyniki Monitoringu Stanu Zdrowia Jamy Ustnej populacji młodych dorosłych w Polsce w 2012 roku *Izabela Strużycka 1, Maria Wierzbicka 2, Elżbieta Jodkowska 3, Ewa Rusyan 3, Michał Ganowicz 4, Katarzyna
Bardziej szczegółowoWSTĘP PRZYGOTOWANIE BADAŃ
Raport z realizacji Programu profilaktyki próchnicy skierowanego do dzieci uczęszczających w roku szkolnym 2009/2010 do klas I i VI szkół podstawowych finansowanego przez Miasto Poznań WSTĘP Stomatologiczne
Bardziej szczegółowoUszczelnianie bruzd na powierzchni żującej zębów trzonowych jako jedna z metod zapobiegania próchnicy
Czas. Stomatol., 2010, 63, 11, 672-681 2010 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Uszczelnianie bruzd na powierzchni żującej trzonowych jako jedna z metod zapobiegania próchnicy Fissure sealing
Bardziej szczegółowoCHOROBA PRÓCHNICOWA U DZIECI W WIEKU 0-5 LAT W POLSCE I NA ŚWIECIE.
CHOROBA PRÓCHNICOWA U DZIECI W WIEKU 0-5 LAT W POLSCE I NA ŚWIECIE Próchnica zębów o przewlekła, bakteryjna, wieloczynnikowa choroba zakaźna, która aktualnie pozostaje najczęstszym schorzeniem wieku dziecięcego,
Bardziej szczegółowoOcena stanu uzębienia u pacjentów w wieku 15 i 18 lat z regionu Polski południowo-wschodniej (województwo podkarpackie)
Borgis Ocena stanu uzębienia u pacjentów w wieku 15 i 18 lat z regionu Polski południowo-wschodniej (województwo podkarpackie) Maria Mielnik-Błaszczak, *Dorota Krawczyk, Piotr Stachurski Katedra i Zakład
Bardziej szczegółowoElżbieta Paszyńska 1, Justyna Jurga 1, Marta Dyszkiewicz-Konwińska 1, Katarzyna Mehr 2. Streszczenie. Summary
Pediatr Med Rodz 2009, 5 (4), p. 271-275 Elżbieta Paszyńska 1, Justyna Jurga 1, Marta Dyszkiewicz-Konwińska 1, Katarzyna Mehr 2 Received: 17.08.2009 Accepted: 27.11.2009 Published: 31.12.2009 Ocena programu
Bardziej szczegółowoOpieka stomatologiczna nad pacjentem niepełnosprawnym intelektualnie potrzeby i ograniczenia
Czas. Stomatol., 2009, 62, 1, 34-41 2009 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Opieka stomatologiczna nad pacjentem niepełnosprawnym intelektualnie potrzeby i ograniczenia Dental care of the
Bardziej szczegółowoStan zdrowia jamy ustnej i opieka stomatologiczna dla dzieci i młodzieży w Polsce
Stan zdrowia jamy ustnej i opieka stomatologiczna dla dzieci i młodzieży w Polsce prof. dr n. med. Dorota Olczak-Kowalczyk Konsultant krajowy w dziedzinie stomatologii dziecięcej Zakład Stomatologii Dziecięcej
Bardziej szczegółowo, Maria Borysewicz-Lewicka. Ocena dynamiki próchnicy u 6-letnich dzieci z województwa lubuskiego
Prace oryginalne Dent. Med. Probl. 0, 49,, ISSN -38X Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society Joanna Chłapowska A, B, D, E, Karolina Gerreth A, B, D, E, Kristina Pilipczuk-Paluch
Bardziej szczegółowoStomatologiczne potrzeby lecznicze u osób zakażonych HIV
Czas. Stomatol., 2006, LIX, 3 Stomatologiczne potrzeby lecznicze u osób zakażonych HIV Dental treatment needs of HIV-positive patients Magdalena Choromańska 1, Danuta Waszkiel 2, Alicja Wiercińska-Drapało
Bardziej szczegółowoOcena stanu i trend próchnicy u dzieci 5-, 7- i 12-letnich z województwa małopolskiego w porównaniu do populacji polskiej
Borgis Nowa Stomatol 2018; 23(2): 55-65 https://doi.org/10.25121/ns.2018.23.2.55 *Małgorzata Staszczyk, Magdalena Kępisty, Iwona Kołodziej, Dorota Kościelniak, Iwona Gregorczyk-Maga, Jadwiga Ciepły, Anna
Bardziej szczegółowoWady zgryzu i potrzeby leczenia ortodontycznego u dzieci z upośledzeniem umysłowym*
Czas. Stomat., 2006, LIX, 1 Wady zgryzu i potrzeby leczenia ortodontycznego u dzieci z upośledzeniem umysłowym* Malocclusion and orthodontic treatment needs of children with mental retardation Grażyna
Bardziej szczegółowoprace oryginalne Stan uzębienia osób z prawidłową i nadmierną masą ciała z łódzkich szkół ponadpodstawowych
prace oryginalne Dent. Med. Probl. 2012, 49, 3, 351 357 ISSN 1644-387X Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society Aleksandra Hilt A F A, C, F, Małgorzata Daszkowska Stan uzębienia
Bardziej szczegółowoAssessment of the dental care system efficiency in preschool children on the basis of comparative analysis of dental needs and dentition s condition
Czas. Stomatol., 2008, 61, 1, 61-68 2008 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Ocena skuteczności systemu opieki stomatologicznej na podstawie analizy porównawczej stanu uzębienia i potrzeb
Bardziej szczegółowoOcena stomatologicznych zachowań prozdrowotnych dzieci i młodzieży niepełnosprawnej z wybranych województw Polski badania socjomedyczne
Czas. Stomatol., 20, 63,, 8-26 20 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Ocena stomatologicznych zachowań prozdrowotnych dzieci i młodzieży niepełnosprawnej z wybranych województw Polski badania
Bardziej szczegółowoStan zdrowotny jamy ustnej uczniów z łódzkich ośrodków dla dzieci niesłyszących
Czas. Stomatol., 2007, LX, 6, 384-390 2007 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Stan zdrowotny jamy ustnej uczniów z łódzkich ośrodków dla dzieci niesłyszących Oral health condition of children
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM
PROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM Program powstał we współpracy z Wojewódzkim Centrum Zdrowia Publicznego w Łodzi oraz Konsultantem Wojewódzkim w dziedzinie stomatologii dziecięcej,
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoAnaliza zachowań prozdrowotnych młodzieży 18-letniej uczęszczającej do szkół średnich w Łodzi
Borgis Analiza zachowań prozdrowotnych młodzieży 18-letniej uczęszczającej do szkół średnich w Łodzi Praca oryginalna Original paper Katarzyna Ćwiklak 1, Jacek Pypeć 2, *Lidia Pijankowska-Beksa 1, Joanna
Bardziej szczegółowoM I N I S T R A Z D R O W I A 1) z dnia r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia stomatologicznego
Projekt z dnia 9 września 2017 r. R O Z P O R Z Ą D Z E N I E M I N I S T R A Z D R O W I A 1) z dnia... 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia stomatologicznego
Bardziej szczegółowokwestionariusze badania ankietowego, karta badania, broszura informacyjna dla pacjentek,
Dr hab. o. med. Jerzy Krupiński, emeryt. profesor oadzw. ŚUM Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoocją ŚUM w Katowicach Kraków, 5 kwietnia 2018 Recenzja pracy doktorskiej lek. dent. Marty
Bardziej szczegółowoChoroba próchnicowa zębów i jej następstwa u niepełnosprawnych pacjentów dorosłych leczonych w znieczuleniu ogólnym
PRACE ORYGINALNE Dent. Med. Probl. 2016, 53, 2, 193 202 DOI: 10.17219/dmp/61975 Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society ISSN 1644-387X Barbara Hendzel A F, Ewa Wolańska B, C Choroba
Bardziej szczegółowoKierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego
Kierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu, typ przedmiotu (podstawowy, kierunkowy) Stomatologia dziecięca i profilaktyka stomatologiczna
Bardziej szczegółowoAkcji Profilaktyki Stomatologicznej
Rada Opolskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Dyrekcja Opolskiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ zaprasza do kontynuacji w nowym roku szkolnym 2016/2017 Akcji Profilaktyki Stomatologicznej.
Bardziej szczegółowoKierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego
Kierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu, typ przedmiotu (podstawowy, kierunkowy) Stomatologia dziecięca i profilaktyka stomatologiczna
Bardziej szczegółowoJolanta Zając, Przewodnicząca Komisji ds. Pielęgniarek Środowiska Nauczania i Wychowania Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w Gdańsku.
ROLA I ZADANIA PIELĘGNIARKI W ŚRODOWISKU NAUCZANIA I WYCHOWANIA W ZAKRESIE PROFILAKTYKI ZDROWOTNEJ, ANALIZA SYTUACJI W ŚWIETLE NOWEJ USTAWY O ZDROWIU DZIECI I MŁODZIEŻY Jolanta Zając, Przewodnicząca Komisji
Bardziej szczegółowoProgram profilaktyki próchnicy dla dzieci w wieku 12 lat z terenu Miasta Kościerzyna na lata
Program profilaktyki próchnicy dla dzieci w wieku 12 lat z terenu Miasta Kościerzyna na lata 2017-2019 UCHWAŁA NR XXXVII/./2016 RADY MIASTA KOŚCIERZYNA z dnia 26 października 2016 r. w sprawie przystąpienia
Bardziej szczegółowoZdrowy uśmiech wśród najmłodszych model. profilaktyka stomatologiczna, dzieci w wieku przedszkolnym,
Czas. Stomatol., 2009, 62, 6, 502-508 2009 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Zdrowy uśmiech wśród najmłodszych model profilaktyki stomatologicznej dla dzieci w wieku przedszkolnym Healthy
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Bardziej szczegółowo*Karolina Gerreth 1, Dorota Olczak-Kowalczyk 2, Maria Borysewicz-Lewicka 3. Streszczenie. Słowa kluczowe. 32 Nowa Stomatologia 1/2018
PRACE POGLĄDOWE Borgis Nowa Stomatol 2018; 23(1): 32-37 *Karolina Gerreth 1, Dorota Olczak-Kowalczyk 2, Maria Borysewicz-Lewicka 3 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Stomatologii Dziecięcej (PTSD), Sekcji
Bardziej szczegółowoSzczegółowe warunki konkursu ofert na świadczenia zdrowotne z zakresu: I. Stomatologia zachowawcza dla dzieci i młodzieży z gminy Polkowice
Szczegółowe warunki konkursu ofert na świadczenia zdrowotne z zakresu: I. Stomatologia zachowawcza dla dzieci i młodzieży z gminy Polkowice 1. CEL PROGRAMU: Walka z próchnicą u dzieci i młodzieży szkolnej
Bardziej szczegółowoOcena wpływu lakieru fluorowego Duraphat na uzębienie mleczne dzieci w wieku 3 i 4 lat badania roczne*
Czas. Stomat., 2005, LVIII, 2 Ocena wpływu lakieru fluorowego Duraphat na uzębienie mleczne dzieci w wieku 3 i 4 lat badania roczne* Evaluation of the effect of Duraphat fluoride varnish on the primary
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM
PROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM Program powstał we współpracy z Wojewódzkim Centrum Zdrowia Publicznego w Łodzi oraz Konsultantem Wojewódzkim w dziedzinie stomatologii dziecięcej,
Bardziej szczegółowoLeczenie stomatologiczne jako część wymaganej opieki medycznej nad dziećmi niepełnosprawnymi opinia rodziców
Prace oryginalne Dent. Med. Probl. 2011, 48, 1, 45 53 ISSN 1644-387X Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society Maria Borysewicz-Lewicka 1, Karolina Gerreth 1, Katarzyna Wiśniewska
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 232 SECTIO D 2003 *Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pedagogiki i Pielęgniarstwa 21-500
Bardziej szczegółowoKierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego
Kierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu, typ przedmiotu (podstawowy, kierunkowy) Stomatologia dziecięca i profilaktyka stomatologiczna
Bardziej szczegółowoZaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV STRESZCZENIE
Autor: Tytuł: Promotor: lek. Anna Zielińska Zaburzenia emocjonalne, behawioralne, poznawcze oraz jakość życia u dzieci i młodzieży z wrodzonym zakażeniem HIV dr hab. Anita Bryńska STRESZCZENIE WSTĘP: W
Bardziej szczegółowoWpływ uwarunkowań środowiskowych na zapadalność i przebieg próchnicy zębów u dzieci
Czas. Stomatol., 2010, 63, 5, 301-309 2010 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Wpływ uwarunkowań środowiskowych na zapadalność i przebieg próchnicy zębów u dzieci Impact of environmental conditions
Bardziej szczegółowoStan zdrowia uczniów warszawskich szkół podstawowych Seminarium ZDROWIE DZIECI NASZĄ TROSKĄ Warszawa, 24 marca 2008 roku Katarzyna Paczek Dyrektor Mazowieckiego Centrum Zdrowia Publicznego w Warszawie
Bardziej szczegółowo23 kwietnia 2015 r. Epidemia próchnicy w Polsce! Lekarze alarmują: zły stan opieki stomatologicznej nad dziećmi!
23 kwietnia 2015 r. Epidemia próchnicy w Polsce! Lekarze alarmują: zły stan opieki stomatologicznej nad dziećmi! 1 Epidemia próchnicy w Polsce (1) Częstość występowania próchnicy u dzieci w wieku 3-18
Bardziej szczegółowoDziałania ania Gminy Miasto Szczecin w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia
Działania ania Gminy Miasto Szczecin w zakresie profilaktyki i promocji zdrowia Wydział Zdrowia i Polityki Społecznej Urząd Miasta Szczecin Szczecin, listopad 2011 KIERUNKI PODEJMOWANYCH DZIAŁAŃ 1. Utrzymanie
Bardziej szczegółowoProgram zapobiegania próchnicy dla dzieci w wieku szkolnym
Program zapobiegania próchnicy dla dzieci w wieku szkolnym Program zapobiegania próchnicy dla dzieci w wieku szkolnym powstał we współpracy z Wojewódzkim Centrum Zdrowia Publicznego w Łodzi oraz Konsultantem
Bardziej szczegółowoAs zdolny do zajęć bez ograniczeń, uprawiający dodatkowo sport; B zdolny do zajęć WF z ograniczeniami; Bk zdolny do zajęć WF z ograniczeniami,
Pielęgniarka szkolna Pielęgniarka szkolna od 1992 roku jest jedynym profesjonalnym pracownikiem ochrony zdrowia na terenie placówki szkolno-wychowawczej. Pełni ona główną rolę w profilaktycznej opiece
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoKristina Pilipczuk-Paluch, Joanna Chłapowska, Maria Borysewicz-Lewicka
Ocena zależności pomiędzy występowaniem próchnicy uzębienia mlecznego a jej rozwojem w zębach pierwszych trzonowych stałych praceoryginalne Assessment of the relationship between caries in milk teeth and
Bardziej szczegółowoRadiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji. żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo.
Renata Zielińska Radiologiczna ocena progresji zmian próchnicowych po zastosowaniu infiltracji żywicą o niskiej lepkości (Icon). Badania in vivo. Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Zakład Stomatologii
Bardziej szczegółowoOcena opieki stomatologicznej sprawowanej nad dziećmi z obniżoną sprawnością na podstawie badania socjomedycznego rodziców/opiekunów
PRACE ORYGINALNE Borgis Nowa Stomatol 2018; 23(1): 3-8 Maria Borysewicz-Lewicka 1, *Karolina Gerreth 1, Dominika Wychowaniec 1, Ewa Nitschke 1, Anna Klimiuk 2, Magdalena Choromańska 2, Anna Zalewska 2
Bardziej szczegółowoPremature loss of milk teeth by preschool children
Premature loss of milk teeth by preschool children Przedwczesna utrata zębów mlecznych u dzieci przedszkolnych Ewa Ogłodek, Danuta Moś stres maxeve@ caries of deciduous teeth in children is an important
Bardziej szczegółowoMaria Borysewicz Lewicka 1, Magdalena Wochna-Sobańska 2
Czas. Stomatol., 2007, LX, 6, 377-383 2007 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Stomatologiczne zachowania prozdrowotne ludności Polski w świetle badań epidemiologicznych wykonanych w roku
Bardziej szczegółowoProgram profilaktyki próchnicy dla dzieci miasta Katowice
Program profilaktyki próchnicy dla dzieci miasta Katowice Okres realizacji programu: 2014-2020 Autor programu: - dr hab. n. med. Lidia Postek-Stefańska Opinia Agencji Technologii Medycznych: - pozytywna
Bardziej szczegółowoZe względu na brak potwierdzenia w badaniu przeprowadzonym wśród młodzieży (opisanym poniżej) wyniki zostały uznane za niedostatecznie przekonujące.
ZAŁĄCZNIK II WNIOSKI NAUKOWE I PODSTAWY DO WYDANIA POZYTYWNEJ OPINII ORAZ ZMIANY CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO, OZNAKOWANIA OPAKOWAŃ I ULOTKI DLA PACJENTA PRZEDSTAWIONE PRZEZ EUROPEJSKĄ AGENCJĘ
Bardziej szczegółowoPoziom lęku przed leczeniem stomatologicznego a stan uzębienia u młodzieży 18-letniej
Czas. Stomatol., 2008, 61, 2, 81-87 2008 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Poziom lęku przed leczeniem stomatologicznego a stan uzębienia u młodzieży 18-letniej The level of dental anxiety
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM
Załącznik nr 1 do Umowy Nr z dnia 2011 roku PROGRAM ZAPOBIEGANIA PRÓCHNICY DLA DZIECI W WIEKU SZKOLNYM Łódź, listopad 2009 roku Wprowadzenie Program zapobiegania próchnicy dla dzieci w wieku szkolnym powstał
Bardziej szczegółowoAnaliza problemów występujących w opiece stomatologicznej dorosłych pacjentów niepełnosprawnych umysłowo
Czas. Stomatol., 2008, 61, 6, 420-427 2008 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Analiza problemów występujących w opiece stomatologicznej dorosłych pacjentów niepełnosprawnych umysłowo The
Bardziej szczegółowoSYTUACJA ZDROWOTNA DZIECI I MŁODZIEŻY W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM
SYTUACJA ZDROWOTNA DZIECI I MŁODZIEŻY W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM 2 LICZBA LUDNOŚCI W 2010 ROKU 2010 województwo łódzkie miasto Łódź liczba ludności ogółem 2552000 737098 0 19 r.ż. 504576 (19,7) 117839 (15,9)
Bardziej szczegółowoKierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego
Kierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu, typ przedmiotu (podstawowy, kierunkowy) Nauczanie przedkliniczne - Stomatologia dziecięca
Bardziej szczegółowoKierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego
Kierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu, typ przedmiotu (podstawowy, kierunkowy) Stomatologia dziecięca i profilaktyka stomatologiczna
Bardziej szczegółowoStan narządu żucia seniorów z ośrodków pomocy społecznej i domów rodzinnych w województwie zachodniopomorskim
Czas. Stomatol., 2010, 63, 10, 621-627 2010 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Stan narządu żucia seniorów z ośrodków pomocy społecznej i domów rodzinnych w województwie zachodniopomorskim
Bardziej szczegółowodystrybucji serotypów powodujących zakażenia inwazyjne w poszczególnych grupach wiekowych zapadalność na IChP w poszczególnych grupach wiekowych
Warszawa, 15.06.2015 Rekomendacje Pediatrycznego Zespołu Ekspertów ds. Programu Szczepień Ochronnych (PZEdsPSO) dotyczące realizacji szczepień obowiązkowych, skoniugowaną szczepionką przeciwko pneumokokom;
Bardziej szczegółowoProgram profilaktyki próchnicy zębów u dzieci w wieku przedszkolnym, 3-5 lat
Program profilaktyki próchnicy zębów u dzieci w wieku przedszkolnym, 3-5 lat 1. Podstawy prawne działań Gminy w obszarze zdrowia publicznego 1. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym Rozdział
Bardziej szczegółowoLRZ /2012 P/12/124 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
LRZ 4101-11-03/2012 P/12/124 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę P/12/124 Dostępność i finansowanie opieki stomatologicznej
Bardziej szczegółowoAlicja Drohomirecka, Katarzyna Kotarska
ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 384 PRACE INSTYTUTU KULTURY FIZYCZNEJ NR 20 2003 ALICJA DROHOMIRECKA KATARZYNA KOTARSKA SPRAWNOŚĆ FIZYCZNA DZIECI PRZEDSZKOLNYCH ZE STARGARDU SZCZECIŃSKIEGO
Bardziej szczegółowoKierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego
Kierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu, typ przedmiotu (podstawowy, kierunkowy) Stomatologia dziecięca i profilaktyka stomatologiczna
Bardziej szczegółowoPubliczny program zapobiegania próchnicy w Polsce u dzieci i młodzieży
prace oryginalne Dent. Med. Probl. 2010, 47, 2, 137 143 ISSN 1644-387X Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Dental Society Elżbieta Jodkowska Publiczny program zapobiegania próchnicy w Polsce
Bardziej szczegółowoZ Zakładu Stomatologii Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Kierownik Katedry i Zakładu: prof. dr hab. n. med. M.
Czas. Stomat., 2005, LVIII, 12 Ocena intensywności próchnicy oraz częstości występowania zaburzeń rozwojowych uzębienia u dzieci i młodzieży z jedno- lub obustronnym rozszczepem wargi, wyrostka zębodołowego
Bardziej szczegółowoStan uzębienia i potrzeby lecznicze mężczyzn w wieku 65-74 lata zamieszkałych w Białymstoku
Szpak Probl Hig A i Epidemiol wsp. Stan 2012, uzębienia 93(1): i potrzeby 97-104lecznicze mężczyzn w wieku 65-74 lata zamieszkałych w Białymstoku 97 Stan uzębienia i potrzeby lecznicze mężczyzn w wieku
Bardziej szczegółowoJama ustna zwierciadłem organizmu
Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej Jama ustna zwierciadłem organizmu Anna Lella Przewodnicząca Komisji ds. Współpracy Międzynarodowej NRL Prezydent ERO-FDI Dlaczego o tym mówimy? FDI podaje kluczowe fakty
Bardziej szczegółowoAnna Kłak. Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę
Anna Kłak Korzystanie z informacji dostępnych w Internecie z zakresu zdrowia i choroby przez osoby chore na alergię dróg oddechowych i astmę STRESZCZENIE ROZPRAWY DOKTORSKIEJ Wstęp: Świadomość pacjentów
Bardziej szczegółowoOCENA WYSTĘPOWANIA ANOMALII ZĘBOWYCH I MORFOLOGII WYROSTKA ZĘBODOŁOWEGO U PACJENTÓW Z ZATRZYMANYMI KŁAMI
Lek. Dent. Joanna Abramczyk OCENA WYSTĘPOWANIA ANOMALII ZĘBOWYCH I MORFOLOGII WYROSTKA ZĘBODOŁOWEGO U PACJENTÓW Z ZATRZYMANYMI KŁAMI STRESZCZENIE WSTĘP W praktyce ortodontycznej zatrzymane stałe kły, szczególnie
Bardziej szczegółowoSprawozdanie o działalności i pracujących w podstawowej ambulatoryjnej opiece zdrowotnej
MINISTERSTWO ZDROWIA CENTRUM SYSTEMÓW INFORMACYJNYCH OCHRONY ZDROWIA Nazwa i adres podmiotu wykonującego działalność leczniczą. MZ- Nazwa i adres przedsiębiorstwa podmiotu leczniczego Numer księgi rejestrowej
Bardziej szczegółowoKonsultant Krajowy w Dziedzinie Periodontologii Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Warszawski Uniwersytet Medyczny
Konsultant Krajowy w Dziedzinie Periodontologii Zakład Chorób Błony Śluzowej i Przyzębia Warszawski Uniwersytet Medyczny Warszawa sluzowki@wum.edu.pl ul. Miodowa 18, 00-246 tel/fax: (22) 502-20-36; e-mail:
Bardziej szczegółowouzyskano tylko w 13 przypadkach gruźlicy PŁUC tzn. w 21,0% przypadków gruźlicy u dzieci
Sytuacja epidemiologiczna gruźlicy w Polsce 2012/2013 Dane o zachorowaniach na gruźlicę w Polsce pochodzą z Krajowego Rejestru Zachorowań na Gruźlicę, który prowadzony jest w Instytucie Gruźlicy i Chorób
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności płukanki do jamy ustnej Dentosept w leczeniu stanu zapalnego dziąseł u pacjentów niepełnosprawnych intelektualnie
Ocena skuteczności płukanki do jamy ustnej Dentosept w leczeniu stanu zapalnego dziąseł u pacjentów niepełnosprawnych intelektualnie Efficiency of Dentosept mouthrinse in the treatment of gingivitis in
Bardziej szczegółowoPróchnica zębów mlecznych u dzieci w wybranym przedszkolu w Sosnowcu. Deciduous Teeth Caries in Children from Selected Preschool in Sosnowiec
PRACE ORYGINALNE Dent. Med. Probl. 2009, 46, 4, 437 441 ISSN 1644 387X Copyright by Wroclaw Medical University and Polish Stomatological Association DANUTA ILCZUK 1, MONIKA HERBA 2, AGATA FILIPOWSKA GROŃSKA
Bardziej szczegółowoI. Informacja o Zleceniodawcy Gmina Lublin Plac Króla Władysława Łokietka Lublin
w sprawie powołania Komisji Konkursowej w celu przeprowadzenia konkursu ofert na wybór realizatorów programu profilaktyki próchnicy zębów dla uczniów uczęszczających do placówek oświatowo - wychowawczych
Bardziej szczegółowoAgresja wobec personelu medycznego
Agresja wobec personelu medycznego Od połowy XX wieku do chwili obecnej obserwuje się gwałtowny postęp w diagnostyce i leczeniu pacjentów. Postęp ten przyczynił się do wczesnego rozpoznawania chorób oraz
Bardziej szczegółowoPrzegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski.
Przegląd epidemiologiczny metod diagnostyki i leczenia łagodnego rozrostu stercza na terenie Polski. Program MOTO-BIP /PM_L_0257/ Ocena wyników programu epidemiologicznego. Dr n. med. Bartosz Małkiewicz
Bardziej szczegółowoKierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego
Kierunek Lekarsko- dentystyczny Wydziału Lekarskiego Oddziału Stomatologicznego KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu, typ przedmiotu (podstawowy, kierunkowy) Stomatologia dziecięca i profilaktyka stomatologiczna
Bardziej szczegółowoOcena zachowań prozdrowotnych w zakresie higieny jamy ustnej obywateli
Uniwersytet Medyczny w Lublinie lek. dent. Adriana Kleinert Ocena zachowań prozdrowotnych w zakresie higieny jamy ustnej obywateli polskich przebywających za granicą Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr XXVIII/160/16 RADY MIEJSKIEJ CIECHOCINKA z dnia 29 grudnia 2016 r.
UCHWAŁA Nr XXVIII/160/16 RADY MIEJSKIEJ CIECHOCINKA z dnia 29 grudnia 2016 r. w sprawie przyjęcia programu polityki zdrowotnej pt. "Program polityki zdrowotnej na lata 2016-2020, obejmujący profilaktykę
Bardziej szczegółowowww.stat.gov.pl/bydgosz
W niniejszym opracowaniu zaprezentowano informacje o ludności faktycznie zamieszkałej według grup wieku w powiatach, miastach na prawach powiatu oraz całym województwie w 2012 r. w odniesieniu do 2005
Bardziej szczegółowoMałgorzata Kołpak-Kowalczuk. Stacjonarna opieka zdrowotna w realizacji potrzeb zdrowotnych populacji województwa podlaskiego w latach
Małgorzata Kołpak-Kowalczuk Stacjonarna opieka zdrowotna w realizacji potrzeb zdrowotnych populacji województwa podlaskiego w latach 2007-2012 Streszczenie Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia
Bardziej szczegółowoProfilaktyczna opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieŝą w środowisku nauczania i wychowania na terenie lubelszczyzny
Lubelskie Centrum zdrowia Publicznego w Lublinie Zakład Ochrony Zdrowia Matki i Dziecka Profilaktyczna opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieŝą w środowisku nauczania i wychowania na terenie lubelszczyzny
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Nr RADY MIEJSKIEJ w ŁODZI z dnia...
UCHWAŁA Nr RADY MIEJSKIEJ w ŁODZI z dnia... Druk BRM nr 118/2011 Projekt z dnia... 2011 r. w sprawie przyjęcia Miejskiego Programu Profilaktyki Próchnicy Dla Dzieci i Młodzieży do 18 roku życia. Na podstawie
Bardziej szczegółowoKwalifikacja dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami do zajęć wychowania fizycznego w szkole
Kwalifikacja dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami do zajęć wychowania fizycznego w szkole Barbara Woynarowska Zakład Biomedycznych i Psychologicznych Podstaw Edukacji Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu
Bardziej szczegółowoMagdalena Wochna-Sobańska, Beata Lubowiedzka-Gontarek, Beata Szydłowska-Walendowska, Patrycja Proc
Czas. Stomatol., 2008, 61, 5, 323-329 2008 Polish Dental Society http://www.czas.stomat.net Wpływ higieny jamy ustnej na intensywność próchnicy u osób dorosłych mieszkających od urodzenia na terenie z
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowo