SAMORZĄD NARODOWOŚCI POLSKIEJ W 17-TEJ DZIELNICY BUDAPESZTU

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "2006-2015 SAMORZĄD NARODOWOŚCI POLSKIEJ W 17-TEJ DZIELNICY BUDAPESZTU"

Transkrypt

1 H 1934 H (Wodór) [symbol pierwiastka chemicznego wodór] hidrogén vegyjele; A hidrogén (lat.: hydrogenium) a periódusos rendszer első kémiai eleme. Vegyjele H, rendszáma 1. Normálállapotban színtelen, szagtalan, nemfémes, egy vegyértékű, igen gyúlékony kétatomos gáz. Nagyon jó hővezető. A hidrogén a legkönnyebb, és a világegyetemben leggyakrabban előforduló elem is egyben. H 2 O (ha dwa o) H 2 O (há kettő o) h [1. litera oznaczająca spółgłoskę h; 2. spółgłoska tylnojęzykowa, dźwięczna, twarda; 3. litera oznaczająca w numeracji porządkowej: ósmy; 4. siódmy dźwięk w podstawowej skali diatonicznej] (zöngétlen mássalhangzó és jele); (zene) h, a c-dur skála 7. hangja; (h) óra (hora, ora) H-linia [modny kształt damskiej odzieży, która charakterystyczna jest dzięki jej prostej, wąskiej lini i kwadratowym lub prostym ramionom i pasowi, dzięki którym odróżnia ją od I-line.] H-vonalú fazon [1. Egyenes, szögteles sziluett, keresztirányú osztásokkal a derék alatt. 2. Női ruhák divatvonala. Egyszerű, egyenes, nem testre simuló szabás jellemzi. A vállak szögletesek, keresztben varrásvonal osztja ketté az alakot, ez különbözteti meg az I-vonaltól.] ha: kektar [symbol jednostki powierzchni hektar] ha: hektár ha! [1. wykrzyknik wyrażający różne uczucia zależnie od sytuacji; 2. wykrzyknik, parokrotnie powtórzony, nazywający dźwięki, jakie powstają, gdy ktoś głośno i spontanicznie się śmieje] hah!, óh! ha! wiec przyszłaś? (a csodálkozás kifejezésére) hát mégis eljöttél? ha! wiem co zrobię! (a felháborodás kifejezésére) hah, tudom mit csinálok! ha trudno! (a beleegyezés kifejezésére) no hiába! ha (a nevetés kifejezésére) ha, ha, ha! ha, kto by to przypuscił!? hahaha, ki gondolta volna ezt!? Ha-Elef [według biblijnej Księgi Jozuego 18, jedno z 14 miast należących do pokolenia Beniamina, (Beniaminitów).] Ha-Elef (bibliai város Benjámin területén) [Józsué 18:21 Benjámin fiai törzsének városai családonként ezek voltak: Jerikó, Bét-Hogla, Emek-Kecic, 22 Bét-Araba, Cemáraim, Bétel, 23 Avvim, Pára, Ofra, 24 Kefár-Ammóni, Ofni és Géba; tizenkét város és azok települései. 25 Gibeon, Ráma, Beérót, 26 Micpe, Kefira, Mócah, 27 Rékem, Jirpeél, Tarala, 28 Céla, Ha-Elef, a jebuszi, vagyis Jeruzsálem, Gibea és Kirját; tizennégy város és azok települései.] haba, chaba (z arabskiego aba), [1. najgrubsze sukno białe, z którego na Wschodzie (w Bagdadzie) robiono opończe od deszczu i te gotowe do Polski przywożono. 2. grube, białe sukno, pochodzące z Turcji. Robiono z niego siermięgi i opończe.] aba, abaposztó [ványolt gyapjúszövet, a magyar szűrposztónál finomabb minőségű. A szó a magyarban oszmán-török eredetű, a török szó pedig az arabból származik, esetleg perzsa közvetítéssel. Az oszmán-törökben durva posztót és ebből készült kabátfélét jelentett. Első magyar említése 1556-ból való. Színe leggyakrabban fehér, néha szürke.] habać, habić [nabrać czegoś ponad miarę, czasem też kraść nahabiou żeh tego tyla co toruzki ni wiym co stym robić nabrałem tego tak dużo, że teraz nie wiem co z tym robić] [Słowniczek języka śląskiego] harácsolni; lopni, orozni Habaj, Chabajasz [jego synowie powrócili z niewoli, ale nie mogli znaleźć rodowodu, za co jako nieczyści wykluczeni zostali z kapłaństwa] HABÁJA (akit Isten elrejtett, Isten elrejtőzött; Jahve a védelem) [Pap, akinek leszármazottait kizárták a papi tisztből, mert nem találták származási jegyzéküket (Ezsd 2,61; Neh 7,63-64).] Habakuk (hebr. ) (objęcie) [1. jeden z proroków mniejszych Starego Testamentu, uważany za autora Księgi Habakuka. Jego imię w języku akadyjskim oznacza nazwę rośliny (hambakuku), a w hebrajskim serdeczny uścisk (objęcie). Habakuk był prorokiem, który przepowiedział unicestwienie Ziemi. 2. prorokował Judzie ok. r. 625 przed Chrystusem. Zaliczany do proroków przedwygnaniowych. Z narodem jego łączyła go ogromna miłość; ostrzegał przed Chaldejczykami i upadkiem; walczył ze zwątpieniem i namawiał do pogłębiania wiary.] Habakuk próféta (Kr. e. 7. század második fele) (átölelés, átölelő;

2 1935 kerti növény) [1. héber próféta. A jeruzsálemi templom szervezetében működő hivatalnok lehetett, Kr. e. 625 és Kr. e. 612 közt keletkezett látomásaiból egy kis gyűjtemény maradt fenn az Ószövetség héber kánonjában, a kispróféták közt. 2. Próféta, akiről a hasonló nevű könyvet elnevezték; könyvét még a templom lerombolása előtt írta (2,20; 3,19), Kr. e. 605 és 587 közt, valószínűleg Joákimnak, Júda királyának uralkodása idején. A könyv felosztása: 1. a próféta megrémül, hogy Isten miért nem bünteti meg a bűnös zsidókat, és miért használ fel majd pogány népet eszközéül Izráel megbüntetésére (1); 2. Isten válasza, amely szerint maguk a büszke káldeusok is elnyerik majd büntetésüket (2); 3. Habakuk imája (3). - A hitből való megigazulásról szóló igéjét (2,4) Pál is idézi (Róm 1,17; Gal 3,17).] habdank [Pod wyrazem Abdank znajduje się wiadomość o herbie polskim tej nazwy. Tu dodamy jeszcze, że dopiero Długosz i późniejsi historycy zowią ten herb stale Habdankiem] (hist.) lengyel tea Habeas corpus [abyś zachował nietykalność (angielska ustawa zasadnicza z 1679 r.)] Habeas corpus [e törvényt II. Károly angol király írta alá május 6-án. Lényege, hogy senkit nem szabad törvénytelenül fogságban tartani, hanem a meghatározott idejű előzetes letartóztatás alatt bíróság elé kell állítani, és a bíró dönt arról, hogy továbbra is letartóztatásban marad a vádolt személy, vagy szabadon kell őt bocsátani (és az esetleges további eljárás során, az őt ért vádak ellen, szabadlábon védekezhet).] Habeas corpus ad prosequendum [nakaz ścigania karnego] Habeas corpus ad prosequendum; elővezetést elrendelő határozat habenda (tréf.) szerény kis vagyon, vagyonka habemus papam! [Habemus papam (łac. mamy papieża) w kościele katolickim łacińska formuła, wygłaszana po dokonaniu wyboru nowego papieża przez konklawe. Formułę tę wypowiada kardynał protodiakon z balkonu Bazyliki św. Piotra na Watykanie.] (lat.) habemus papam!; van pápánk megválasztottuk a pápát (a pápaválasztás eredménye bejelentésének formulája); (átv.) végre van vezetőnk [habemus papam ( van pápánk ) az új pápa megválasztását bejelentő rítus a konklávét követően. A bejelentést mindig a protodiakónus bíboros teszi latin nyelven a Szent Péter-bazilika ballusztrádjáról. A bejelentés után megjelenik a megválasztott új pápa ugyancsak a Szent Péter-bazilika ballusztrádján, és az első Urbi et Orbi áldását adja a téren összegyűltek jelenlétében.] habilis [stosowny, zdolny (do czegoś), odpowiedni] (lat.) habilis; ügyes, jártas, gyakorlott, alkalmatos, képesített; habilitacja [śrdw.łac. habilitatio 'jw.' z łac. habilitas 'zdatność' od habilis 'zdatny; zręczny' z habēre; 1. postępowanie mające na celu uzyskanie stopnia doktora habilitowanego; 2. stopień doktora habilitowanego; 3. rozprawa naukowa, którą trzeba przedstawić, by uzyskać ten stopień] (lat.) habilitatio; habilitáció, alkalmasság; habilitálás [valamely állásra, hivatalra való képesség kimutatása]; tudományos fokozat odaítélése; (egyetemi) magántanári képesítés; főiskolai előadások tartására szóló jogosítvány. habilitacyjny, -a, -e [dotyczący habilitacji] habilitációs habilitas ('zdatność') (lat.) habilitas, valamire való képesség habilitować [1. przeprowadzić, przeprowadzać czyjąś habilitację; 2. habilitować się - uzyskać, uzyskiwać stopień doktora habilitowanego] habilitálni, magántanári képesítést adni; (magát) valamely állomásra, hivatalra való képességét kimutatni; különösen valamely tantétel fölött való vitatkozással azon jogot elnyerni, hogy az egyetemen előadásokat tarthasson habilitować się [uzyskać stopień doktora habilitowanego] habilitálni, magántanári képesítést szerezni habilitowanie habilitás habilitowanie się habilitálás, magántanári képesítés megszerzése habilitowany [taki, który uzyskał habilitację] habilitált; magántanári képesítést szerzett habit (łac. habitus - ubiór, strój) [1. ubiór zakonny; 2. długi, bogato szamerowany kaftan męski, modny we Francji w XVIII w.] habitus (lat. habitus - öltözet, viselet) [1. külső megjelenés, ruházat, öltözet; szerzetesi ruha, csuha, szerzetesi ruha, reverenda; 2. hosszú, gazdagon díszített férfi öltözék (a XVIII. sz.-ban, Franciaországban); 3. öltözet (lat. habitus): a testet fedő kelmék összessége, mely rendes körülmények között összhangban van az egyéniséggel. Az öltözet az ember ismertetőjele, lelkének tükre, bensőjének kifejezése, helyzettől, feladattól, állástól függően (hivatali, szolgálati, munka-, ünnepi, liturgikus, egyenruha).] habit franciszkański [habit - nazwa stroju zakonnego; skład takiego stroju u franciszkanów: tunika, kaptur, pasek (cingulum) - sznur z trzema węzłami,

3 1936 oznaczającymi trzy śluby składane przez zakonników (czystość, posłuszeństwo i ubóstwo).] habitus (lat. habitus - öltözet, viselet) ferences csuha v. kámzsa [a szerzetesi viselet neve; a viselet részei a ferenceseknél: tunika, kapucni, öv (cingulum) - zsinór három csomóval, ami a három szerzetesi fogadalomra vonatkozik (tisztaság, alázat, szegénység)] habit nie czyni mnicha [nem a kámzsa teszi a szerzetest ] nem a ruha teszi az embert habit (zakonny) [1. ubiór zakonny; suknia zakonna męska lub żeńska (po łac. habitus od habeo mam); 2. długi, bogato szamerowany kaftan męski, modny we Francji w XVIII w.] szerzetesi ruha, csuha; (dawno) XVIII. sz-i hosszú, bő, zsinórozott francia divatú férfi kaftán habitat [środowisko, w którym osobniki danego gatunku znajdują najdogodniejsze warunki do życia] a biotóp része habituacja [stopniowy zanik lub słabnięcie reakcji organizmu na wielokrotnie powtarzający się bodziec] habituáció [a beérkező, általában ritmikus vagy állandó ingerekhez való hozzászokás] habitualny, -a, -e [właściwy danej osobie] (lat.) habituális; szokásos, megszokott habitus (habit) [1. ogół właściwości osobnika składających się na jego wygląd i zachowanie; 2. w biologii: ogół cech i właściwości osobnika składających się na jego wygląd, zachowanie, świadczących o jego rozwoju; 3. stan] (lat.) habitus [Skolasztikus eredetű kifejezés; olyan tartós állapot vagy meghatározottság, amely egyszersmind a cselekvésre való képesség is.]; 1) külső testi állapot, alkat v. külső megjelenés, test magatartása s több efféle: habitus optimus; habitus corporis, oris; habitus brevis, alacsony termet. Innen. A) átalán külső, minőség: habitus illarum regionum, armorum, temporum. B) ruházat, öltözet, viselet (többnyire újk.); valamint cultus, ugy ez is bővebb kifejezés mint vestis, s magába foglalja pl. az egész készületet, fegyvert, ékességeket, drágaságokat s több efféléket: habitus Romanus, habitus pastorum. 2) elvont tárgyról, arány, mivolt, természet, állapot: habitus orationis, naturae, fortunae novae; küln. habitus animorum s több efféle lelki állapot, kedélyhangulat, gondolkozásmód: virtus est habitus animi naturae modo atque rationi consentaneus; habitus rationis, virtutis szellemi állapot v. minőség, mely szerint valaki értelemmel bir és erényes. 3) (bölcsészet) szerzett sajátság, egyéni sajátságosság.; 4. (orvosi) a beteg külseje, amelyről megállapítható, hogy milyen betegségekre hajlamos; testalkat habitus; magatartás, viselkedésmód; szerzetes hivatása; (a lat. habere, bír, önmagát birtokolja szóból; gör. megfelelői: hexisz, katasztéma, szkéma): 1. készség, a képesség maradandó felkészültsége a cselekvésre. - a) Filozófiailag. A szó eredeti értelmében birtoklás, ezért a valamitől megfosztottsággal (privatio) áll szemben, de önbirtoklás is, így olyan minőség, amely a létbeli alapokra (animus, figura) mutat vissza, annak kifejezése (gestus, habitudo), uakkor magatartás (mos = erkölcs), állapot (status), mint amilyen a sportolónál a beidegződés, az edzettség, a gyakorlottság. A habitus kifejezést Arisztotelész alkalmazta először. Háttere a potencia-aktuselmélet, mintegy átmenet a kettő között. A lelki képességek vonalán áthidalja személyes és tárgyi vonatkozás, aktív és passzív oldal, szabadság és szükségszerűség, lét és tevékenység feszültségi pólusait. - b) Lélektanilag. Több mint hajlam, képesség, inkább szokás, magatartás. Aquinói Szt Tamás meghatározása: a képesség meghatározottsága, mely olyanná alakítja, hogy bármikor a természetének megfelelő tökéletesség irányába képes lendülni. Ennek ellenére szokás (tárgyilag v. alanyilag) rossz habitusról is beszélni. A habituális (habitusainkat érintő) formálás kihat mind a lét-, mind a cselekvési rendre (entitatív ill. operatív habitus). A cselekvésbeli habitus úgy alakítja a képességet, hogy az abból kiinduló tettek meghatározott minőséget nyerjenek, tehát valamilyen hatás ne véletlenül, hanem biztosan bekövetkezzék. Így a habitus annak tudatával jár, hogy valamit könnyedén meg tudunk tenni. A habitus bizonyos hatásokat elnyom, mások előtt szabaddá teszi az utat. A tanulási folyamat elengedhetetlen része. habitusnak nevezhetjük a gondolkodásmódot és az erkölcsi magatartást is. Szt Tamás is megfigyelte, hogy egyik v. másik erény gyakorlására bizonyos készséget hordozunk, s a modern lélektan is igazolta, hogy a testi összetevők kihatnak gondolkodásunkra, akarásunkra, erkölcsi cselekvésünkre. Erre épülnek a tipológiai kutatások (Kretschmer, Jung, Sprenger és mások): uolyan alkatú emberek hasonlóan reagálnak hasonló helyzetekre. Természetesen a típus még nem személyiség, a hajlam nem moshatja el mindenestől az ember szabadságát. Tipikus magatartásformákkal, alapreakciókkal mindenesetre a lelkipásztorkodásnak is számolnia kell. A habitus problematikájával igen behatóan foglalkozik az amerikai tanulás-elmélet és a ném. struktúra-pszichológia. Lényegében a pszichoanalízis és az újpszichoanalízis is a habitus-képződés és habitus-képzés elméletét adja. Tény, hogy a testi és a lelki, a tudatos és az öntudattalan összetevők egyaránt belejátszanak egy-egy cselekvésbe. Ezek közt kitüntetett helye van az ismétlődésnek, a megszokásnak, tehát a habitusnak, amely automatikussá teheti egy-egy tettünket. Az

4 1937 igazi habitus azonban nem a külső megszokás, hanem az alapmagatartás, a tudatosan irányított célratörekvés, amely valamely érték kitartó igenlésére épül. Ilyen értelemben a habitus az önmagunkhoz való hűség, uakkor a léthez való hűség is. A helyes cél által irányított állandó gyakorlás elmélyíti a készséget, hogy uazt a tettet bármikor meg tudjuk tenni, ez belső örömet vált ki, s ez is segít, hogy a cselekmény a személyiség mélyében gyökerezzék s annak tökéletesedéséhez vezessen, ahogy azt már Szt Tamás is hangsúlyozta. - c) Erkölcsileg. Mivel a külső megszokás nem tudatos, nem igazi habitus, erkölcsi cselekedetről csak akkor beszélhetünk, ha a tett tudatos és akart. A jó erkölcsi habitusok az erények, a rosszak a víciumok. - d) Természetfölötti habitus a megszentelő kegyelem. Habor, Chabor (łączyć) [dopływ rzeki Eufrat, nad którym rozmieszczono Źydów w niewoli babilońskiej] Habor (az Eufrátesz mellékfolyója) hacel [zob. hacel] patkószeg hacjenda [1. gospodarstwo rolne w Hiszpanii i w krajach Ameryki Łacińskiej; 2. dom mieszkalny wraz z zabudowaniami gospodarczymi w takim gospodarstwie] hacienda HACCP (ang. Hazard Analysis and Critical Control Points) [System Analizy Zagrożeń i Krytycznych Punktów Kontroli Krytyczne Punkty Kontroli, zwany dalej "systemem HACCP" - postępowanie mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa żywności przez identyfikację i oszacowanie skali zagrożeń z punktu widzenia wymagań zdrowotnych żywności oraz ryzyka wystąpienia zagrożeń podczas przebiegu wszystkich etapów produkcji i obrotu żywnością produktami spożywczymi; system ten ma również na celu określenie metod eliminacji lub ograniczania zagrożeń oraz ustalenie działań korygujących.] HACCP (mozaikszó, a tevékenység angol szavainak kezdőbetűiből állították össze: Hazard Analysis and Critical Control Points (veszélyelemzés és kritikus ellenőrzőpontok)) [A HACCP rendszer célja az élelmiszerbiztonság elérése.] haczyk [1. zakrzywiony kawałek metalu lub plastiku, służący do zawieszania na nim czegoś lub używany do zamykania drzwi, okna itp.; 2. przymocowany na końcu wędki zakrzywiony drut służący do łowienia ryb; 3. pot. podchwytliwe pytanie lub szczegół wprowadzający w błąd; 4. zakrzywiony, zwykle ostro zakończony narząd u niektórych zwierząt i roślin; 5. daw. pogrzebacz] horog, kampó; kampós szeg, horog; (átv.) kifogás, kibúvó haczyk do pieca piszkavas haczyk u drzwi sarokvas, ajtósarokvas haczyk u haftki kapocs-kampó haczyk u wędki halászhorog, horog, horogkampó haczykowato kampósan, horogalakúan haczykowaty, -a, -e [zakrzywiony jak haczyk] kampós, kampószerű; horgas haczykowaty dziób kampós csőr haczykowaty nos horgas orr haczykowy, -a, -e horgos, horog- Hadad, Adad, Hadar (silny, ostry) [1. Syn Badada (Bedada), król Edomu. 2. Edomita z rodziny królewskiej, zabrany w dzieciństwie do Egiptu, a gdy dorósł, faraon dał mu za żonę siostrę żony swojej. Później wrócił do Izraela i zadawał trudności Salomonowi, co działo się na polecenie Boga. 3. Syn Ismaela (Izmaela). 4. Król Edomu, następca Balanana, Baal- Chanana. Widocznie był to tytuł królów Edomu.] HADÁD (vadság; mennydörgő erős, éles; a hatalmas; örvendező, ujjongásban kitörő). [1. Ábrahám unokája, Izmáel (1) nyolcadik fia (1Móz 25,15; 1Krón 1,30). 2. Edom (2) királya (1Móz 36,35; 1Krón 1,46). 3. Edomita király (1Krón 1,50), "Hadár"-nak is nevezik (1Móz 36,39). 4. Edomita fejedelem Salamon idejében (1Kir 11,14-25). 5. Szíria legfőbb istensége, a mennydörgés és viharok istene.] Hadad-Rimmon [według biblijnej Księgi Zachariasza 12,11 - miejsce na równinie Megiddo. Utożsamiana z miastem Rummana w Izraelu, przy drodze nr 66 z Janin do Hajfy.] HADÁDRIMMON (Hadád és Rimmon; a gránátalma Hadádja; Rimmon hatalmasa; a vidáman ordító). [A siralom helye Megiddó síkságán (Zak 12,11).] haderlok [handlarz starzyzną; szmaciarz (handlarz makulaturą, zajęcie archaiczne)] [Słowniczek języka śląskiego] rongyszedő Hades (Hades "niewidziany") [1. w mitologii greckiej oznacza zarówno państwo zmarłych, jak i boga władcę tego podziemnego świata zmarłych. - Hades był bogiem świata podziemnego i umarłych; nazywany był także Plutonem (gr. Πλούτων, od wyrazu πλοῦτος plutos "bogactwo") i pod tym imieniem występował w mitologii rzymskiej (łac. Pluto). Imię to nadane mu zostało ze względu na niezmierzone bogactwa świata podziemnego. Nazywano go także Agesandros ("prowadzący ludzi"). Hades

5 1938 był jednym z 12 bogów olimpijskich, mimo że nie uczestniczył w biesiadach olimpijskich. 2. wyraz grecki, który odpowiada hebrajskiemu Szeolowi (zob.). Oznacza też niekiedy samo miejsce mąk potępieńców (= gehenna, piekło)] (gör.) Hádész ( láthatatlan ); (hitrege) alvilág v. az alvilág istene; a holtak ura a görög mitológiában; (bibl.) POKOL, SEOL és GYEHENNA hadova, hadowa; hadowanie (cyg. mówienie) (cigány) hadova; beszéd hadowanie mieszanki zagyvaság hadoválása hadra [szmata] [Słowniczek języka śląskiego] rongy, rongydarab Hadrian [imię męskie. Jego inną formą jest imię Adrian. Wśród patronów - papież Hadrian III, święty. Żeńska forma: Hadrianna.] Adorján [férfinév az Adrián név régi magyar alakváltozata. Jelentése: (a Velence tartományban levő) Hadria városából való, azaz: hadriai.] Hadrian I (lub Adrian I) [papież w okresie od 1 lutego 772 do 25 grudnia 795] I. Adorján [az egyház történelmében 96.-ként a pápai trónon. 23 éven, 10 hónapon és 25 napon keresztül ő uralta a keresztény egyház ügyeit. Egyike a leghosszabb pontifikátust megélő egyházfőknek.] Hadrian II, ( grudnia 872) [papież w okresie od 14 grudnia 867 do 14 grudnia 872.] II. Adorján [a történelem 107. pápája. Immár harmadjára ajánlották fel neki a megtisztelő címet, és ezúttal sem akarta elvállalni a keresztény egyház vezetését, de végül mégis rábeszélték az egyházfőségre. A 75 évesen trónra ülő Adorján minden erejével igyekezett lépést tartani energikus elődjével. A keresztény erkölcs és az egyházi rend jegyében közvetített Nagy Károly leszármazottjai között, és összehívta a nyolcadik egyetemes zsinatot.] Adrian III, Hadrian III (łac. Hadrianus III) (ur. w Rzymie, zm. we wrześniu 885 w Spilamberto w prowincji Modena) [święty Kościoła katolickiego, papież] III. Szent Adorján [a 110. pápa a katolikus egyház történelmében. Egy olyan korban uralkodott rövid ideig, amikor Itáliát és egész Európát bizonytalanság és felfordulás uralta. Így nem csoda, hogy Adorján pontifikátusáról alig tudunk valamit.] Hadrian IV, łac. Hadrianus IV, także Adrian IV, łac. Adrianus IV, właśc. Nicholas Breakspeare, pol. Mikołaj z Albano (ur. ok. 1100, zm. 1 września 1159) [papież od 1154, z pochodzenia Anglik, augustianin; syn mnicha Roberta z St Albans (właśc. Abbots Langley koło St Albans).] IV. Adorján (1100 k szeptember 1.) [a történelem 169. pápája. Az egyház történetének egyedüli angol származású vezetője igen következetes és szigorú uralkodóként lépett hatalomra. A pápaság jogait és érdekeit mindenkivel szemben védte, amely feszültséget okozott Barbarossa Frigyes birodalma és a Laterán között. Öt éves pontifikátusa alatt a pápaság politikai ereje jelentősen megnövekedett Itáliában, de ugyanez vonatkozik Európára is. A magyar nyelvű szövegek gyakran IV. Hadrián néven említik.] Hadrian V, również Adrian V (łac. Hadrianus V wcześniej Ottobono Fieschi), (ur. ok w Genui - zm. 18 sierpnia 1276 w Viterbo, Włochy) [papież w okresie od 11 lipca 1276 do 18 sierpnia Był bratankiem papieża Innocentego IV.] V. Adorján (1215 k augusztus 18.) [a katolikus egyház történetének 186. pápája. Alig több mint egy hónapos pontifikátusa a klérus felső részének megosztottságát tükrözi. Ráadásul a korabeli források alapján következtetni lehet rá, hogy Adorján nem biztos, hogy a legmegfelelőbb klerikus volt az egyház legfőbb hivatalának betöltésére. Mind jellemben, mind rangban elmaradt a köznép által elvárttól. Pontifikátusának szinte nem maradt fenn egyetlen érdemleges momentuma sem, de a tiara előtti diplomáciai szolgálatai igen fontosak voltak.] Hadrian VI (łac. Hadrianus VI), (właściwie Adriaan Florenszoon Boeyens), (ur. 2 marca 1459 w Utrechcie, zm. 14 września 1523 w Rzymie) [papież od 9 stycznia 1522 do 14 września 1523), humanista renesansowy, filozof i teolog.] VI. Adorján pápa (eredeti nevén: Adriaan Florenszoon Boeyens; Utrecht, március 2. Róma, szeptember 14.) [a 218. római pápa.] Hadsyba, Chefsiba (moje upodobanie jest w niej) [matka króla judzkiego Manassesa, a żona judzkiego króla Ezechiasza] HEFSIBA (gyönyörűségem benne lelem, gyönyörűségem rajta nyugszik) [1. Ezékiás (1) felesége, Manassé (3) király anyja (2Kir 21,1). 2. Sion (I) jelképes neve (Ézs 624).] hadż [hadż pielgrzymka do Mekki (powinność religijna muzułmanów).] (ar.) hadzs; zarándoklás Mekkába, a muzulmánok szent helyére a Kábához, v. Medinába, Mohamed sírjához; a mohamedánok legnagyobb zarándoklata Mekkába

6 1939 hadż hadżi [muzułmanin, który odbył pielgrzymkę do Mekki] hadzsi, a Mekkába zarándokolt mohamedán hívő; Mekkába v. Medinába zarándokló v. ilyen zarándokutat megtett mohamedán Haereditas [znaczy w prawie polskiem dziedzictwo dóbr, dobra ziemskie; nie znaczy spadku, który się zwał successio. Haeres znaczy właściciel dóbr; jure haereditario prawem dziedzictwa ziemskiego; jure obligatorio prawem, tytułem zastawu.] (lat.) haereditas; örökség; [H. delata, kinált vagyis az az örökség, melyet az illető megszerezhet, ha akarja; H. acquisita, megszerzett örökség: H. fidei commissaria, hitbizományi, H. jacens, fekvő örökség] "hearesis" [jest anagramem, którego formą wyjściową jest greckie "haeresis". Słowo to po polsku oznacza "herezję".] (gör.) haeresis; eretnekség, tévtanítás hafciarka [1. kobieta zajmująca się haftowaniem; 2. maszyna do haftowania] (kobieta) hímzónő, (maszyna) hímzőgép hafciarnia [pracownia hafciarska] hímzőműhely hafciarski, -a, -ie [dotyczący haftu, hafciarek lub hafciarzy (np. ścieg hafciarski, zakład hafciarski)] hímzőhafciarstwo [rzemiosło artystyczne obejmujące wykonywanie haftów] hímzőművészet; hímzés hafciarz [mężczyzna trudniący się wykonywaniem haftów] hímző; (tréf.) kópé, hazug, hazudozó ember hafcik [zdrobnienie od: haft] apró hímzés; hímzett szegély hafefobia (łac. haphephobia) [chorobliwy lęk przed dotknięciem. Odnosi się do sytuacji w której ktoś nas dotyka jak i do sytuacji, kiedy my czegoś lub kogoś dotykamy. Znany także jako afefobia, hafofobia, hapnofobia, haptefobia, haptofobia oraz tiksofobia.] érintéstől v. tapintástól, megérintéstől való félelem haferfloki [płatki owsiane] [Słowniczek języka śląskiego] zabpehely hafis, hafiz [tytuł honorowy muzułmanina znającego Koran na pamięć] (arab) hafiz; az arab világban olyan tudósok megtisztelő címe, akik az egész Koránt könyv nélkül tudják hafn [pierwiastek chemiczny, stalowoszary, trudno topliwy metal] (vegytan) hafnium; a Hafnium elnevezésű kémiai elemet (Hf) Hevesy György fedezte fel 1922-ben. Ma a Hafniumot pl. atomreaktorok szabályzórúdjainak gyártásánál használják, korrózió-ellenálló és egyéb jó tulajdonságai miatt. Egyes Hafnium ötvözetek olvadáspontja C felett van. haft [1. ornament wyszyty na tkaninie; 2. wyszywanie takiego ornamentu; 3. materiał tekstylny, którego sploty mogą być aranżowane w wiele różnych sposobów za pomocą przędzy hafciarskiej, tworząc wzór lub ozdobę. Rozróżniamy jednoczęściowe, odzieżowe, przeznaczone na firanki, itp.] (eredmény) hímzés [1. Ruhadarabokon, lakástextíliákon stb. alkalmazott díszítési eljárás, a varráshoz sokban hasonló művelet. Kézzel vagy géppel készíthető, tű és hímzőfonal segítségével, különféle öltéstípusok felhasználásával. 2. (hímzővászonra) Egyszerű Szőttes vagy durva szövésű, természetes pamut alapszínben, kihímezve láncöltéssel, világos krémszínű vagy sokszínű gyapjúszállal. Puha, de nehéz, jól mutat függönynek, pármának, rolónak, laza takarónak. Mosható, de előbb Próbáljuk ki egy kis darabon.] haft angielski [haft o dziurkowanym wzorze] angol hímzés haft angielski

7 1940 haft drabinkowy [haft o ażurowym wzorze przypominającym szczeble drabinki] létrás hímzés haft gałązkowy [haft w kształcie stylizowanej gałązki] ágas v. gallyszerű hímzés haft koronkowy hímzett csipke haft koszykowy [1. rzem. artyst. rytmiczne przeplatanie szeregu ściegów pionowych ściegami poziomymi; 2. haft powstający z przeplatania się szeregu ściegów poziomych z pionowymi] kosárhímzés haft krzyżykowy keresztszemes hímzés haft ludowy népi hímzés haft Madeira [lekka bawełniana tkanina, produkowana splotem płóciennym, która jest ozdobiona na całej powierzchni haftem. Stosowana na damskie sukienki i bluzki, ozdobne kołnierzyki, mankiety, itp.] Madeira hímzés [Finom batisztra vagy lenszövetre készült fehér, lyukacsos hímzés, amely folytonos indaszerű mintázatot eredményez. Női ruhák, blúzok, gallérok, kézelők, terítők stb. díszítésére használják.] haft maszynowy géphímzés; gépi hímzés; géppel való hímzés; az így hímzett dísz haft pięknie odrobiony szépen kidolgozott hímzés rogach kształtnie spinała obuwie, mosiężna ukryta żupan od szyi do pasa i kontusz poniżej wyłogów, brylantowa zdobiła czasem kapelusz lub ubiór kobiecy (Ł. Gołębiowski). W staropolszczyźnie w znaczeniu haftki używane były także niekiedy wyrazy: kolce, knafel, zapona, sponka, spinka. Dla dwuch części składowych haftki posiada język staropolski dwie nazwy: uszko haftki zowie się kobyłką, a haczyk konikiem. Haftek dostarczali iglarze. 4. rodzaj spinki służącej do połączenia dwu części kostiumu w sposób luźny i łatwy do odpięcia. Używana też dla uzyskania gładkiej powierzchni, bez zmarszczek. Składa się z uszka, czyli kobyłki, oraz haczyka, czyli konika, i podobnie jak guzik była niegdyś przedmiotem ozdobnym, biżuterią. Haftka spinała obuwie lub zamiast agrafy zdobiła damskie kapelusze. Potem stała się rzeczą użytkową i tanią, ukrytym szczegółem garderoby. Tak mosiężne haftki niewidoczne pod spodem łączyły poły żupana aż do pasa, a kontusza w części górnej. 5. sprzączka metalowa, składająca się z dwóch części, przeznaczona do zapinania odzieży. Obecnie szczegół garderoby raczej ukryty (np. haftek używa się w zapięciach biustonoszy), niegdyś stanowiły element biżuterii i ozdobę stroju. W języku staropolskim uszko haftki nazywano kobyłką a haczyk konikiem.] (ném. Heftel) kapocs, ruhakapocs; csat haft płaski lapos hímzés haft ręczny kézi hímzés haft sukmany szűrhímzés haft typowy dla regionu Kalocsy / Matyó kalocsai / matyó minta haft wypukły domború hímzés haftka (z niem. Heftel, Heftchen) [1. druciana zapinka, używana do zapinania różnych części garderoby; 2. uszko tej zapinki; 3. sponka, służyła do spięcia, srebrna na haftować (haftuje) [1. wyszywać wzór na tkaninie; 2. pot. wymiotować] hímezni; (átv.) díszíteni, feldíszíteni; dagélyosan beszélni, ripacskodni; túlozni, hazudozni, össze-vissza beszélni haftować jedwabiem selyemmel hímezni haftować na maszynie géppel hímezni haftować ręczne kézzel hímezni haftować złotem arannyal hímezni haftowanie [] (folyamat) hímzés; hímzett felület haftowanie maszynowe [Haftowanie za pomocą maszyny - hafciarki Haftowanie wykonane na maszynie hafciarce tworzone jest przynajmniej przy pomocy dwóch zestawów nici, górnych i dolnych. Taki haft jest imitacją haftu ręcznego, lecz w przeciwieństwie do niego gdzie każdy

8 motyw haftowany jest oddzielnie, haft maszynowy wykonywany jest bez przerywania nici między poszczególnymi motywami.] gépi hímzés [A gépi hímzéshez legalább két fonal kell: az egyik a mintát alkotó felső fonal, a másik a felső fonalat lekötő hurokfogó-fonal. Ma már szinte valamennyi kézi hímzési technika utánozható gépi hímzéssel.] 1941 haftowany, -a, -e hímzett hafty artystyczne művészi hímzés hafty ludowo népi hímzés Haga (niderl. Den Haag, dawna nazwa oficjalna: 's-gravenhage) [miasto w zachodniej Holandii nad Morzem Północnym. Haga pełni funkcję stolicy administracyjnej Holandii, natomiast stolicą konstytucyjną jest Amsterdam. Haga jest także największym miastem i stolicą prowincji Holandia Południowa (Zuid Holland).] Hága (hollandul eredetileg 's-gravenhage, hivatalosan Den Haag) [Hollandia harmadik legnagyobb városa Amszterdam és Rotterdam után fős lakosságával (az agglomeráció lakossága fő) és 100 km²-es területével. Az ország nyugati részén helyezkedik el, Dél-Holland tartomány székhelye.] Hagada, hagada [w judaizmie: część tradycji wyjaśniania Tory, niezwiązana z przepisami religijnymi] (héber.) Haggada; A zsidó imakönyv egy része; az egyiptomi kivonulás elbeszélése, Pészah első két estéjére, a Széder estekre. [1. a Talmud egy része; 2. az Ószövetség tanító, oktató népszerű magyarázata; 3. a zsidó húsvét két első estjének ima- és szertartásrendje; 4. Elbeszélés, tanítás; a Talmud-i irodalomban bibliai szövegek építő célzatú magyarázata.] Hagia Sofia (gr. Ἁγία Σοφία Hagia Sophia, tur. Ayasofya) [kościół w Stambule (dawny Konstantynopol). Kościół Mądrości Bożej, zwany również Wielkim Kościołem. Monumentalna świątynia bizantyjska, uważana za najwspanialszy obiekt architektury i budownictwa całego pierwszego tysiąclecia naszej ery. Była to najwyższa rangą świątynia w Cesarstwie bizantyjskim, katedra patriarsza oraz miejsce modłów i koronacji cesarzy. W ciągu wieków niedościgniony wzór świątyni doskonałej i niemal symbol Kościoła bizantyjskiego. Została ona ufundowana przez Justyniana I Wielkiego, w obecnym kształcie powstała w okresie od 23 lutego 532 do 27 grudnia 537. Po zdobyciu Konstantynopola przez Turków w 1453 zamieniona na meczet (wtedy m.in. dobudowano minarety). Świątynię miał przyćmić wybudowany w XVII wieku Błękitny Meczet. Obecnie muzeum. Nazwa kościoła znaczy dosłownie "Święta Mądrość" i odnosi się do jednego z atrybutów Boga.] Hagia Szophia (görög betűkkel: Ἁγία Σοφία; latinul: Sancta Sophia; törökül: Ayasofya; újgörögösen: Ajía Szofía; a név jelentése: Szent [= isteni] Bölcsesség) [bizánci építésű hajdani ortodox bazilika Isztambulban, Törökországban. Később mecsetként használták, ma múzeumként látogatható. A mai Hagia Szophia és előzményei neve kezdetben csak Nagytemplom (Megalé Ekklészia; Ecclesia Magna) volt. Az akkori általános közvélekedés szerint nem volt hozzá fogható méretű templom az egész korabeli keresztény világ -ban. A Hagia Szophia az utolsó jelentős alkotása a késő ókori építészetnek, és egyben az első képviselője annak a specifikusan bizánci architektúrának, melynek szellemében az épület domináns eleme a kupola.]

9 Blachernai przechowywano jej płaszcz.] Szűzanya ábrázolási mód 1942 hagiograf [pisarz pisujący hagiografie] hagiográfus, szentek életrajzírója, hagiográfia szerzője hagiografia [1. dział piśmiennictwa kościelnego obejmujący żywoty świętych oraz legendy o nich; 2. iron. opisywanie czyjegoś życia w sposób bezkrytyczny i bardzo pochlebny] (gör.) hagiográfia; a szentek életének leírása és kutatása; célja a szentek életében a természetes és természetfölötti világ találkozásának hiteles és tudományos bemutatása [Diós István: A szentek élete A Szent István Társulat kiadásában] Copy of the 12th c. Byzantine Hagiosoritissa icon in Mt.Sinai XII. sz.-i ikon másolat haik [1. strój z materiału owijanego spiralnie dokoła ciała, noszony w krajach arabskich; 2. sztuka lekkiej materii wełnianej, charakterystyczny strój arabski. Mężczyźni drapują biały haik na głowie i przytrzymują go ciemnym sznurkiem wełny lub niezbyt sztywną obręczą. Kobiety wychodząc z domu okrywają twarz czarnym haikiem pokazując jedynie oczy. 3. strój arab. z materiału owijanego spiralnie dokoła ciała] (arab) haik; különösen az északafrikai mohamedán nők felső ruházatát alkotó köpenyszerű ruhadarab hagiograficzny, -a,-e hagiográfiaihagiograficznie hagiográfiai módon hagiolatria (gör.) hagiolátria; a szentek tisztelete v. imádata Hagiosoritissa (gr.) [typ ikonograficzny przedstawiający stojącą Bogurodzicę ukazaną prawie z profilu, z uniesionymi w geście modlitwy lub prośby dłońmi. Niekiedy w górnej części kompozycji pojawia się Chrystus w półpostaci. Typ ten powstał prawdopodobnie pod wpływem ikony Bogurodzicy przechowywanej w kaplicy (soros), gdzie w Konstantynopolu w dzielnicy haiku [gatunek japońskiej poezji lirycznej] haiku [a japán költészet egyik jellegzetes versformája, mely a 20. század elejétől egyre több nyelv irodalmában megjelent. Három sorból áll, melyek rendre 5, 7 és 5 morásak (a fordításokban szótagosak).]

10 1943 Haiti, Republika Haiti (fr. Haïti, République d'haïti; haitański Ayiti, Repiblik d Ayiti) [państwo w Ameryce Środkowej, zajmujące część wyspy Haiti na Morzu Karaibskim w archipelagu Wielkich Antyli. Graniczy z Republiką Dominikany] Haiti [A közép-amerikai Hispaniola sziget nyugati részén fekvő, egyharmad magyarországnyi állam 1804-ben nyerte el függetlenségét. A Kolumbus Kristóf által felfedezett szigeten található egykori francia gyarmat régebben "Saint Dominique" néven volt ismert. A Haiti országnév jelentése: "hegyekkel borított".] haja [awantura, kłótnia, bijatyka] [Słowniczek języka śląskiego] aventure; kaland; botrány, veszekedés; szóváltás, civakodás; verekedés, dulakodás hajcować [1. palić ogień w piecu; 2. hajcować się - intensywnie palić się; 3. pot. palić intensywnie w piecu, w kuchni węglowej itp.; 4. palić, grzać, ogrzewać] tüzet gyújtani a kemencébe; intenzíven égni; melegíteni hajcować się [pot. o ogniu: palić się dużym płomieniem] nagy lánggal égni hajda! [okrzyk wyrażający ponaglenie] előre! hajdamacki, -a, -ie [dotyczący hajdamaków] (dawno) betyár-, hajdamák- (fegyveres rabló) betyár-, hajdamákhajdamactwo hajdamákság Hajdamacy [przezwisko band kozaków zaporoskich, bawiących się rozbojem i napadami dla rabunku na dwory, wsie i miasteczka na Rusi.] (hist.) hajdamákok; a zaporozsjei kozák bandák gúnyneve hajdamaczyzna [zbrojny ruch Kozaków i chłopów ukraińskich przeciw szlachcie polskiej w XVIII w.] hajdamákok; hajdamákok által elkövetett tettek; a hajdamákok által elfoglalt földek hajdamak, hajdamaka (ukr. hajdamaka z tur.- osm. hajdamak napadać ) [1. hajdamak(a) Kozak-powstaniec, uczestnik; 2. hist. chłopski powstaniec ukraiński walczący w XVIII w. o wyzwolenie spod ucisku polskiej szlachty. 3. Orjentalista Muchliński wnosi, że wyraz ten pochodzi z tureckiego hajda, hajde, będącego wykrzyknikiem przy odpędzaniu zwierząt i ludzi: hej, precz i utworzonego stąd słowa tureckiego hajdamak poganiać, pędzić bydło.] hajdamák; betyár, zsivány, csavargó, rabló; (tréf.) csirkefogó, csibész, betyár hajdawery [1. hajdawery ukr., przest. obszerne, długie, bufiaste spodnie, szarawary; żart. portki, pantalony. 2. Spodnie haremu, zwane także szarawarami, wprowadzone do garderoby dam przez Paula Poireta. Szerokie spodnie, zwykle z bardzo lekkiej, czasem przezroczystej tkaniny, silnie ściągnięte i podrzucone nad kostką. W Polsce często nazywane spodniami kozackimi. Wracają wówczas, gdy moda inspiruje się egzotyką. 3. bufiaste, szerokie spodnie; szarawary; 4. potocznie: spodnie obszerne, niezgrabne] (dawno) bő (török) nadrág, bugyogó hajducki [związany z hajdukiem] hajdú-, szolgahajduczek [zdrobnienie od: hajduk] (magyarosan öltözött) kisinas, lakáj hajduczy, -a, -e (hajducki) - hajdúhajduczy tsz. hajdúkból álló hajduk (z węgierskiego hadi wojenny) [1. węg. l.mn. od hajdú 'rabuś' żołnierz piechoty węg. XVI-XVII w.; na dworach magnackich - służący, lokaj ubrany z węgierska; u Słowian płd., Węgrów; 2. w wojsku polskim XVI XVII w.: żołnierz piechoty zorganizowanej na wzór węgierski; 3. hist. patriota walczący z uciskiem tur. (por. harambasza); w XVI XIX w.: patriota południowosłowiański lub węgierski walczący w oddziałach partyzanckich przeciw Turkom; 4. w dawnej Polsce: służący na dworze magnackim ubrany w strój węgierski; 5. dawn. rabuś, opryszek, łotr; 6. muz. taniec pochodzenia węgierskiego, zbliżony do tańca zbójnickiego; 7. nazwa lekkiej piechoty nadwornej panów węgierskich, oznaczała zwłaszcza podczas wojen z Turkami wojsko nieregularne, w służbie u magnatów lub w twierdzach granicznych zostające. Do Polski robił z nich zaciągi już Zygmunt August, ale całymi regimentami wprowadził Stefan Batory. Byli używani przy oblężeniu Połocka (r. 1579) i Wielkich Łuk (r. 1580) do podkopywania się pod wały i podpalania drewnianych palisad. 8. nazwa dawnego tańca polskiego, o którym wspomina Morsztyn w Światowej rozkoszy z 1624

11 1944 r. i inni pisarze nasi. 8. w wojsku polskim XVI i XVII w. szeregowiec piechoty węgierskiej wprowadzonej przez Stefana Batorego, odpowiednik draba w piechocie polskiej, później hajducy wchodzili głównie w skład chorągwi królów i magnatów jako ich służba nadworna, ubrana z węgierska. Przenośnie hajduk, hajduczek - osoba pełna werwy, radości życia, pewna siebie] magyar gyalogos; kóborló katona; hajdú, városi altiszt; (átv.) rabló, betyár; (taniec) hajdútánc znaczenie jest oczywiste. Współcześnie hack oznacza jednak często program lub metodę, umożliwiające nielegalne uzyskanie określonych możliwości programu (czyli np. zamianę wersji testowej w pełną). Bardziej prawidłowym określeniem na taki program jest jednak crack.] (ang.) hack (to hack) [ld.: hacker] hak do transportowania baczek hordószállításhoz használt kampó hak do zawieszania garnków üstakasztó kampó hak drabinowy létrakampó hak na ciebie czeka a bitó vár rád hak ratunkowy (bányászat) mentőhorog hak rybacki szigony, halászhorog hak u drzwi ajtópánt hak zaczepowy karabiner; akasztó kampó Hajfa (hebr.. arabחיפה; ي فا, ( Hayfāح [jest największym miastem północnego Izraela i stolicą administracyjną Dystryktu Hajfa. Jest to trzecie największe miasto w kraju] Haifa [(héberül Ḥefa; arabul: Ḥayfā) Észak-Izrael legnagyobb városa és az ország harmadik legnagyobb városa. Kikötőváros, a Földközi-tenger partján fekszik a Haifa-i öbölben, kb 90 km-re északra Tel-Aviv városától. A város dimbesdombos, mivel a Kármel-hegyen és annak lábánál épült; fontos ipari központ is.] HAJM! - dom starców öregotthon Hajnał [ob. Hejnał] (sygnał trąbowy) kürtszó; hajnal hajtać się [potocznie: brać ślub; chajtać się] összeházasodni, megesküdni vkivel hajże! [daw. dalejże] nosza! rajta! hak [1. pręt zgięty na końcu, służący do zawieszania na nim czegoś, do trzymania lub chwytania czegoś, zaczepiania o coś itp.; 2. a) w boksie: cios zadany z dołu ręką zgiętą w łokciu; b) cios bokserski zadawany od dołu ręką zgiętą w łokciu; 3. górny kieł jelenia byka; 4. poroże kozicy; 5. metalowy pręt zagięty na końcu służący do zaczepiania o coś, wieszania czegoś itp.] kampó, csáklya, horog; kampószög, fogas, akasztó; (ökölvívás) horogütés hak [w pierwotnym znaczeniu, odnoszącym się do komputerów było to szybkie (i sprytne) rozwiązanie problemu. W takim znaczeniu używa go Autor i w zasadzie wciąż w wielu środowiskach takie hakać [plewić] [Słowniczek języka śląskiego] gyomlálni hakata [potoczna nazwa niemieckiej organizacji nacjonalistycznej Deutscher Ostmarkenverein (Związek Kresów Wschodnich), założonej w Poznaniu w roku Nazwa wzięła się od pierwszych liter nazwik założycieli: Ferdynanda von Hansemanna ( ), Hermanna Kannemanna ( ), Henryka von Tiedemanna ( ). W 1896 Hakata przeniosła swą siedzibę do Berlina.] (Hanseman, Kenneman és Tiedeman (HKT) alapította lengyelellenes, germanizáló szervezet 1914 előtt) hakatysta [członek hakaty; szowinista nm.] (tört.) hakatista (ffi) hakata [od inicjałów nazwisk założycieli: Hansemanna, Kennemanna i Tiedemanna (H-K-T). Ostmarkenverein 'Związek Kresów Wschodnich', nm. organizacja nacjonalistyczna, zał. w 1894 r. do walki z polskością w zaborze prus.] hakata (Keleti Végek Egyesülete, nacionalista szervezet a poroszok által megszállt területeken élő lengyelség között) hakatystyczny, -a, -e hakatista hakatyzm (tört.) hakatizmus Hakeldama lub Hakeldamach (aram. Pole Krwi), [jedno z miejsc znanych w starożytności i do dzisiaj istniejących w Jerozolimie; pole zakupione za pieniądze otrzymane przez

12 1945 Judasza Iskariotę za zdradzenie miejsca, w którym później pojmano Jezusa. Hakeldama znajduje się na stoku wzgórza, który stromo schodzi w kierunku Doliny Gehenny, na południe od Starego Miasta, w pobliżu dzisiejszego greckiego monasteru św. Onufrego. Nowy Testament aż dwa razy mówi o tym miejscu: w Ewangelii wg św. Mateusza (por. Mt 27,3-10) oraz w Dziejach Apostolskich (por. Dz 1,16-20). W pierwszym tekście Mateusz zwraca uwagę na to, iż Judasz opamiętał się i zwrócił 30 srebrników arcykapłanom i starszym. Ci nie chcieli ich przyjąć. Apostoł rzucił nimi w kierunku przybytku, we wnętrzu świątyni. Następnie powiesił się. Arcykapłani postanowili nie dawać ich do skarbca świątynnego. Zakupiono za nie tzw. Pole Garncarza, by na nim grzebać cudzoziemców. Drugi tekst autorstwa św. Łukasza, ucznia św. Pawła Apostoła, precyzuje nazwę - Hakeldamach w tłumaczeniu Biblii Tysiąclecia - i uściśla, iż to sam Judasz kupił pole: Za pieniądze, niegodziwie zdobyte, nabył ziemię i spadłszy głową na dół, pękł na pół i wypłynęły wszystkie jego wnętrzności (Dz 1,18). Nowotestamentalne Pole Garncarza bogate było w glinę o odcieniu czerwonym. Wytwarzano na nim prawdopodobnie naczynia gliniane.] - AKELDAMA (vérmező) [Az a földdarab, amelyet Júdás Jézus tartózkodási helyének elárulásáért kapott pénzén vettek (ApCsel1,18-19). A földdarab azért nyerte ezt a nevet, mert vérdíjon vásárolták, és mert itt ért Júdás élete gyászos véget (Mt 27,7).] hakenkreuz [wym. hakenkrojc] [zob. swastyka w zn. 2.] (ném.) hackenkreuz, hakenkreuz; horogkereszt; a német fasizmus jelvénye hakenkrojc [swastyka] [Słowniczek języka śląskiego] szvasztika; napkorong haker (ang. hacker) [wym. haker] [1. osoba włamująca się do sieci i systemów komputerowych; 2. osoba o bardzo dużych, praktycznych umiejętnościach informatycznych (lub elektronicznych) która identyfikuje się ze społecznością hakerską. Hakerzy odznaczają się bardzo dobrą orientacją w Internecie, znajomością wielu języków programowania, a także świetną znajomością systemów operacyjnych, w tym zwłaszcza z rodziny Unix (GNU/Linux, BSD itp.). 3. osoba, która wyszukuje i ewentualnie wykorzystuje dziury bezpieczeństwa w oprogramowaniu komputerowym. Może też dzięki nim uzyskiwać dostęp do zabezpieczonych zasobów. Osoby łamiące zabezpieczenia nazywa się też crackerami. Hakerzy skupieni w społeczności hakerskiej używają terminu cracker dla odróżnienia się od przestępców, z kolei crackerzy terminu haker używają na określenie włamywaczy sieciowych. 4. termin początkowo oznaczał wszelkiego rodzaju ekspertów komputerowych, a szerzej pojęty, dowolnego eksperta, mającego szczegółową wiedzę oraz twórczo i z zapałem podchodzącego do intelektualnych problemów. Drugie, pejoratywne znaczenie terminu haker jest powszechnie stosowane przez media i oznacza intruza, przestępcę, komputerowego włamywacza. Hakerzy w pierwszym rozumieniu tego słowa takie osoby nazywają krakerami i zżymają się na media, które ich zdaniem budują hakerom złą reputację.] számítógépes betyár, számítógépes betörő; hacker, (biz.) hálórágó - számítógépbetyár, kalóz [1. olyan számítástechnikai szakember, aki bizonyos informatikai rendszerek működését a publikus avagy a mindenki számára elérhető szint fölött ismeri. Ezek a szakemberek a számítástechnika egy vagy több ágát rendkívül magas szinten művelik, nagyon gyakran ők azok, akik létrehozzák azokat az eljárásokat amik alapján a számítógépek vagy a hálózatok működnek. A szó eredeti jelentésében olyan nagy tudású szakembert jelentett, aki szakmáját lelkesedésből is űzte, akár művészi gondossággal. 2. olyan technofil ember, aki a szoftverek és a hardver eszközök működésének minél alaposabb megismerését, teljesítményük maximális kihasználását, a számítógépes és telekommunikációs rendszerek gyenge pontjainak felderítését, és nehéz programozási feladatok megoldását élvezi; tevékenysége célja nem a (szándékos) károkozás, szemben a crackerrel; 3. megszállott szoftverszakértő, aki az Internetre kapcsolt rendszerek szisztematikus letapogatásával megkeresi azok gyenge pontjait és behatolási lehetőségeit; betörése a hálózaton elérhető honlapokra, adat- tárakba, azok kiolvasása, esetleg tönkretétele, csak ritkán kriminális indíttatású, de kizárni ezt nem lehet] hakerski, hackerski, -a, -ie hackerhakerstwo, hackerstwo hackerség hakim [1. (edukacja) arabski mędrzec albo lekarz muzułmański; 2. (prawo i polityka) władca albo sędzia muzułmański; 3. (al- )hakim w języku arabskim istnieją dwa słowa które mogą być napisane jako hakim w alfabecie łacińskim - م ك, ħakīm

13 1946 oznacza "mędrzec" lub "lekarz", م ك ħākim oznacza "władca", "sędzia"] (arab) hakim; orvos, bíró, ítélő hakorośl rozesłana (Herpagophytum procumbens) (növ.) Harpagophytum procumbens [ördögcsáklya (Harpagophytum) egyik faja. A faj Namíbia keleti, Botswana déli és Dél- Afrika északi, félsivatagos vidékein, míg a H. zeyheri Namíbia északi és Angola déli részén őshonos.] hakować [1. środowiskowo: włamywać się do komputera; hackować; 2. dawniej: radlić zoraną już ziemię w celu większego jej spulchnienia] újrakapálni, másodszor kapálni hakowanie újrakapálás, másodszori kapálás hakowato horog v. kampó alakúan hakowaty, -a, -e [zakrzywiony jak hak] horog alakú, horogszerű, horgos hakownica (z niem. Hakenbüchse i fran. haquebutte) [1. długa strzelba z hakiem służącym do podpierania jej przy strzale lub zaczepiania o blanki murów, używana w XV XVII w. 2. najdawniejsza ręczna broń palna; w dokumentach piechoty polskiej z r spotykamy nazwę hakownicza i akownicza. ] (hist., wojsk.) szakállas puska [Az elöltöltő puskákat kezdetben, nagy méretüknél fogva állványra szerelve, illetve különböző támasztékkal használták (szakállas puskák)] hegyilegelő, hegyi legelő; havas; 2. (sala) hall, csarnok, terem hala maszyn [1. hala, w której odbywa się praca na maszynach; 2. dawniej sala w biurze, w której pisało się na maszynach] gépterem hala dworca pályaudvari csarnok hala dworcowa állomáscsarnok hala fabryczna gyári munkaterem v. csarnok hala gimnastyczna tornaterem hala maszyn gépterem, géposztály hala montażowa szerelőcsarnok hala odbioru mleka tejátvétel (helye) hala odlotów indulási csanok hala przylotów érkezési csarnok hala sportowa sportcsarnok Hala Sportowa w Budapeszcie; Hala Sportowa im. László Pappa Budapest Sportcsarnok (BS) [A Sportaréna elődjét, a Kiss István tervezte Budapest Sportcsarnokot február 12-én avatták fel.]; Papp László Budapest Sportaréna [Budapest és Magyarország legnagyobb fedett sportcsarnoka] hala targowa vásárcsarnok (Hala Targowa w Gdańsku; Hala Targowa we Wrocławiu; Hala Targowa WOLA) hakowniczy, -a, -e szakállaspuskahakowy, -a, -e [związany z hakiem] kampós, horgos hala [I. łąka w górach położona powyżej granicy lasu, na której wypasa się owce; II. 1. wielka sala; 2. budynek o wysokim i bardzo rozległym wnętrzu] 1. hala udojowa fejőház halabarda [broń kłująca na długim drzewcu, używana w średniowieczu przez piechotę, od XVII w. przez straż miejską i pałacową] (ném.-ol.) [Hallebarde] alabárd; hosszú nyelű, régi vágó-szúró fegyver, a XIV. század óta használták (topór)

14 1947 halabardnik, halabardzista [średniowieczny żołnierz pieszy, później strażnik miejski lub pałacowy, uzbrojony w halabardę] (dawno) alabárdos Halacha (hebr.,הלכה droga, zachowanie) [nazwa prawa żydowskiego, obejmującego prawo biblijne, talmudyczne oraz późniejsze kodyfikacje (Szulchan Aruch) i responsa rabiniczne, a nawet lokalne tradycje. Halacha dotyczy przepisów kultowoliturgicznych, pokarmowych koszerność (kaszrut) i różnych aspektów życia codziennego, obowiązujących Żydów ortodoksyjnych. Zawiera 613 przykazań (noszących nazwę micwa), na które składa się 248 nakazów i 365 zakazów. Judaizm reformowany i judaizm humanistyczny traktują Halachę jako bardzo ważny element tradycji judaizmu. Jednocześnie jednak poddają ją współczesnej krytyce. Traktują ją raczej jako wskazówkę, a nie ostateczny autorytet. Dotyczy to przepisów koszerności, etyki seksualnej itd.] halacha (a héb. halak, 'menni' szóból 'szabály' v. 'szabályzat') [1. zsidó vallási törvények és szokások, hagyományok összefoglaló megjelölése; 2. szóbeli hagyományként fönnmaradt vallási törvény a késői zsidóságban; szűkebb értelemben egyegy esetre érvényes erkölcsi előírás, törvény. - Eredetileg mint hagyomány vsz. az ÓSz-től függetlenül szállt nemzedékről nemzedékre, később összekapcsolódott az Írással: bizonyos normák figyelembevételével belőle vezették le. 3. Szokás; a zsidó írásmagyarázók által a tórából levezetett, tételekbe foglalt szokásjog.] halać [głaskać] [Słowniczek języka śląskiego] simogatni, simítani, megsimogatni; cirógatni; hízelegni halanger [pomocnik budowlany (ziemia lubliniecka)] [Słowniczek języka śląskiego] építőipari segédmunkás; kőművessegéd halba, halbciok [1. butelka wódki (półlitrówka), półlitrowy kufel piwa (niem. halb pół); 2. pół litra] [Słowniczek języka śląskiego] 0,5 literes vodkás üveg halbcajt [połowa meczu (niem. halb + die Zeit = pół + czas)] [Słowniczek języka śląskiego] a meccs félideje; félidő haleluja! (alleluja!) (héber) halleluja; HALLELUJAH = Dícsérjétek Jahvét!; a zsoltárokban gyakran előforduló felkiáltás: Dicsérjétek az Urat! [a Zsoltárok Könyvéből való szófordulat, mely az egyházi életben sokszínű formában jelenik meg] halerz (z niem. Häller halski, od miasta Halle w Szwabii) [1. drobna moneta w Czechach i Słowacji; 2. drobna srebrna moneta, bita dawniej w środkowej Europie; 3. drobna moneta srebrna, tak nazwana od miasta Halli, później naśladowana w Czechach, Polsce i innych krajach.] (dawno) fillér; (hist.) cseh eredetű ezüstpénz halerzowy, -a, -e filléres halerzyk fillérke half duplex {rzecz.}; półdupleks {m.} [komp.] [Naprzemienny sposób transmisji: każda ze stacji może albo nadawać, albo odbierać, ale nie mogą tego robić równocześnie.] (ang.) half-duplex [a modemes kommunikációnak az az üzemmódja, amikor egyszerre csak egy irányban folyik adatátvitel; mindkét modem felváltva adja és veszi a jeleket] halibut [duża, drapieżna ryba] óriás laposhal; rombuszhal Halibut niebieski, halibut czarny, kulbak czarny (Reinhardtius hippoglossoides) [jadalna ryba morska z rodziny flądrowatych, nazywana również halibutem mniejszym lub grenlandzkim. Różnorodność nazw tego gatunku odzwierciedla cechy budowy, miejsca występowania i porównanie z pokrewnym halibutem białym. Niebieski i czarny nawiązuje do boków ciała - z jednej strony ciemnoniebieskie, z drugiej niemal czarne, grenlandzki - poławiany wokół Grenlandii, mniejszy - ryba mniejsza od halibuta białego. Jest również od niego bardziej pospolita, poławiana gospodarczo na dużą

15 1948 skalę.] Fekete laposhal v. grönlandi laposhal (Reinhardtius hippoglossoides) halicki, -a, -ie [przymiotnik od: Halicz] halicsi Halicz [Kronikarz ruski Nestor w 981 roku podaje,że poszedł Włodzimierz na Lachów i zajął ich grody Przemyśl, Czerwień i inne... Należy mniemać,ze wcześniej ziemie te należały do Mieszka I. Następnie były to terytoria królestwa Węgier, przez 100 lat w okresie pozostawały lennem chanatu tatarskiego. Zdarzyło się tak,że przypadły w spadku po wuju Jerzym II Trojdenowiczu królowi polskiemu Kazimierzowi Wielkiemu. W I Rzeczypospolitej wchodziły w jej obręb jako ziemia halicka, wojwództwo ruskie. Po pierwszym rozbiorze Polski 1772 roku ziemie te przypadły Austrii. Rzeczypospolita wróciła tutaj jako województwo stanisławowskie po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 r. i pozostawały w granicach II RP do II wojny światowej.] Halics (földrajzi név) [A Halics név (lengyelül Halicz, Галич oroszul és ukránul, Galic latinul) eredete bizonytalan. Egyes történészek azt hiszik, hogy kapcsolatos a környéken letelepedett kelta eredetű népekkel, és egy a sok hasonló névből szerte Európában, mint Galaţi Romániában, Gaul (Franciaország) és Galicia Spanyolországban. Mások azt tartják, hogy a név szláv eredetű a halica \ galica szóból származik, ami kopasz (erdőmentes) dombot, hegyet jelent, vagy a halka, galka szóból, ami csókát jelent. A madár a város címerét tartotta, majd bele is került a címerbe. Valószínű azonban, hogy ez a magyarázat csupán népi etimológia.] Halicz (1333 m n.p.m.) góra w Bieszczadach Halicz miasto na Ukrainie: (ukr. Галич, łac. Halicia gr.halia Ὑλαίη) - miasto w zachodniej części Ukrainy. Halicz potok w Bieszczadach: (także Haliczka) potok w Bieszczadach Zachodnich, lewy dopływ górnego Sanu. halieutyka [1. gr. halieuein łowić ryby; 2. Halieutika Owidiusza Publius Ovidius Naso (43 p.n.e lub 18 n.e.)] (gör.) halieutika [1. térítéstan. 2. halászat mestersége; átvitt értelemben a rábeszélés művészete. 3. Halieutica, Ovidius és Oppianus költeménye a halászatról] halifasy Halifax-korcsolya Halina [imię żeńskie pochodzące od greckiego "galene" - "spokój", "błogostan". Od Haliny powstała Halka, spopularyzowana dzięki operze Stanisława Moniuszki Halka, która niekiedy zaczęła być nadawana jako samodzielne imię.] Halina, Galina [görög orosz eredetű női név, jelentése: nyugalom, csend, béke.]; Ilona; Ilonka Halinka, Halka Ilonka, Ilus, Iluska hali- [pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z solą lub morzem] sóhalit [chlorek sodu, główny składnik soli kamiennej] halit; a kősó ásványtani neve; nátriumklorid (NaCl) halka [część damskiej bielizny noszona bezpośrednio pod ubraniem] alsószoknya, kombiné halka (1) [damska bielizna w rodzaju spódnicy która jest noszona pod spódnicą w taki sposób, że wierzchnia odzież nie jest blisko, a ona nie jest przez nią widoczna i utrzymuje jej kształt oraz sylwetkę.] alsószoknya [1. Nők viselete, amit a felsőruhaként hordott szoknya alá vesznek fel, hogy az ne tapadjon túlságosan a testre és szebb esésű legyen, jobban érvényre juttassa a kívánt sziluettet, esetleg csökkentse a vékony kelméből készült felső szoknya áttetszőségét. A népviseletnek sok esetben fontos részét képezi. 2. Az alsószoknya a köztudatban mint a bőszoknyás viseletek tartozéka szerepel, pedig főleg a téli, többrétegű öltözködésben bármilyen szoknya alatt pótolhatatlan volt. Hazai forrásaink nem tájékoztatnak arról, hogy pl. a hagyatékokban, a lopott holmik leltáraiban szereplő szoknyáknak, közöttük az ócska, kopott szoknyáknak volt-e ilyen szerepe. Azt sem tudjuk hitelt érdemlően, hogy a 18. században Európa-szerte kedvelt vörös flanel alsószoknyákat használták-e a magyar parasztasszonyok. A hagyományokhoz erősebben ragaszkodó tájakon - így Nógrád megyében is - fennmaradt az emléke, hogy 656egykor vastag csepűszoknyát, testesítő rongy-, szőrszoknyát is viseltek a felső alatt, s ezt szamárszoknyának is nevezték (Gönyey S.

16 1942a: 247), s hogy a havibajos asszonyok vastag alsószoknyája egykor fekete vagy vörös volt.] hallali [ang. tally-ho] (fr.) hallali; falkavadászaton a vad elejtését és a vadászat végét jelző kürtszó; ekkor szúrják le az elejtett vadat 1949 halka (2) [damska lub dziewczęca część garderoby okrywająca tułów i ramiona, sięgająca do pośladków; zawsze jest krótsza niż sukienka, pod którą jest noszona. Jej górna część jest często modelowana w kształcie biustonosza, i jest ozdobiona koronką lub haftem. ] kombiné [A felsőtestet borító, vállpántos, combközépig érő női alsóruha, mindig rövidebb, mint a fölötte viselt szoknya. Felső része melltartó kialakítású lehet. Gyakran csipkékkel vagy hímzéssel díszítik. Lásd még: női alsóing.] halka jej wystaje kilóg az alsószoknyája hall [czytaj: hol] [pomieszczenie (obszerny przedpokój, korytarz, poczekalnia itp.), czasem pełniące funkcje reprezentacyjne, np. w teatrze; hol] (ang.) hall; (eredetileg) nagy várterem; előcsarnok, társalgó (szállodákban, sznházakban); lakások szobáiba való bejutási közvetítő helyiség; ablak nélküli, a többi lakószoba előterét alkotó kisebb lakószoba Hallel [psalm 113 (małe) i psalmy (duże), które śpiewano podczas wieczerzy paschalnej. Psalmy od 113 do 118 znane w pismach Żydowskich jako "Egipski Hallel". Według Miszny były śpiewane w świątyni lub synagodze podczas Paschy. Pierwsza część to albo Psalm 113 (według szkoły Szammai) albo Psalm 113 i 114 (według szkoły Hillela), była ona śpiewana po drugim kielichu wina podczas Paschy. Psalmy te rozpoczynają się słowami: Alleluja. Chwalcie słudzy Jahwe, chwalcie imię Jahwe: Niech imię Jahwe będzie błogosławione odtąd i aż na wieki., a kończą słowami: Wysławiajcie Jahwe, bo dobry; bo łaska Jego na wieki! - Podczas Ostatniej Wieczerzy Jezus też prawdopodobnie odśpiewał je razem ze swoimi uczniami. W Mateusza 26:30 czytamy: "Po odśpiewaniu hymnu wyszli ku Górze Oliwnej".] Hallél (héberül לה dicséret; néha hálél alakban) [6. Zsoltár ( ) teljes szövegéből áll, a zsidó imarend része. A Hallélt általában örömteli alkalmakkor mondják, vagy éneklik, többek közt Pészah, Sávuót és Szukkót ünnepek imarendjének része. A Hallél a széder estének is része. Bizonyos ünnepeken, illetve az ünnepi imarend bizonyos részein csak fél Hallélt mondanak. A magyarban is használt halleluja szó gyökere azonos a hallél szóéval.] halma [gra dla 2 lub 4 osób rozgrywana na 256 polach na specjalnej tablicy o tej samej nazwie] halmajáték Ham [według biblijnej Księgi Rodzaju rozdziału 14 wersetów miasto Zuzytów. Zostało pokonane przez czterech królów ze wschodu, w tym króla Elamu. Utożsamiane z miejscowością Ham w Wadi ar-radżaja (Wadi Ham) w północnej Jordanii, w okolicach miasta Irbid.] - Hám [Város a Jordántól keletre (1Móz 14,5).] halny, halniak [zob. wiatr halny] erős hegyi szél halny, -a, -e havasi, hegyi

17 1950 halo [1. słowo rozpoczynające rozmowę telefoniczną lub używane w celu upewnienia się, że rozmowa nie została przerwana; 2. słowo używane w celu przywołania kogoś lub zwrócenia na siebie czyjejś uwagi] halló; halo? halló? halo, słucham halló, tessék! halo [1. zjawisko optyczne w atmosferze wywołane odbiciem i załamaniem promieni świetlnych przez kryształki lodu w chmurach pierzastych; 2. aureola na zdjęciu fotograficznym dookoła przedmiotów bardzo jasnych] halo; (csillagászat) fényudvar (a nap v. a hold körül); (fényképészet) fényudvar; az előhívott film túlságosan nagy megvilágítást kapott része halo- [pierwszy człon wyrazów złożonych wskazujący na ich związek znaczeniowy z solą sóhalochemia [dział chemii zajmujący się badaniem substancji zawierających sól (chlorek sodu)] vegyészeti sótan; halokémia halogen, halogeny (2. zob. fluorowiec, fluorowce) [1. żarówka, której żarnik umieszczony jest w bańce wypełnionej gazem z domieszką halogenu; też: reflektor samochodowy z taką żarówką] (gör.) halogén; fémekkel közvetlenül sót képző elem (fluor, klór, króm, jód); halogénelemek halogenowy, -a, -e [przymiotnik od: halogen] halogénhalometr [areometr do oznaczania zawartości soli w solankach] halométer; sűrűségmérő halotechnika (gör.) halotechnika; sóbányászat (műveléstana) halowy, -a, -e csarnok-, teremhalowy, -a, -e (sport) fedettpályás hals [1. położenie płynącego statku żaglowego w stosunku do wiatru; 2. odcinek drogi przebytej przez statek bez zmiany położenia względem wiatru; 3. lina utrzymująca na właściwym miejscu dolny róg żagla] szeles oldal (vitorlás hajón); (vitorla) csücsökkötél halsbat [1. die Halskette, das Halsband; 2. ob. alszbant] (dawno) nyaklánc halsbant złoty (dawno) arany nyaklánc halsować [prowadzić statek żaglowy zmiennym kursem pod wiatr] bal v. jobb oldali széllel haladni; lavírozni halsowy, -a, -e széloldali halsztuk [1. chustka na szyję noszona dawniej przez mężczyzn; 2. (dawn. halsztuch) trójkątna chustka na szyję, noszona przez mężczyzn w końcu XVIII i w XIX w., poprzednik krawata.] sál, kendő haltysztela [przystanek (autobusowy, tramwajowy) (niem. halten + die Stelle = zatrzymać się + miejsce)] [Słowniczek języka śląskiego] megálló halucynacja [złudne wrażenie polegające na widzeniu, czuciu lub słyszeniu czegoś, co nie istnieje w rzeczywistości] (lat.) hallucináció [hallucination]; érzéki csalódás, érzékcsalódás; képzelődés, káprázat; külső inger nélküli érzékelése olyasminek, ami a valóságban nincs [1. Kimutatható inger nélkül keletkező érzékelés, észlelés, amely a valódi érzékeléshez hasonló, s valóságnak tűnik Érzékleti élmény a-megfelelõ inger hiányában; a képzelet tényleges észleletként való értelmezése.] halucynacja słuchowa hallási hallucináció halucynacja telepatyczna telepatikus képzelődés halucynacja wzrokowa látási hallucináció halucynacje hallucináció halucynacyjny, -a, -e hallucinációs, képzelődési halucynogen [środek wywołujący halucynacje] hallucinogén v. hallucinogén szer; érzékcsalódást előidéző (szer) halucynogenny, -a, -e hallucinogén (elemek), hallucinációkat keltő halucynogeny [Substancje chemiczne wywołujące zmiany w postrzeganiu, myśleniu i uczuciach, przypominające obrazem psychozy. Do halucynogenów są zaliczane m.in.: LSD, psylocybina, meskalina, ekstasy.] hallucinogének [hallucinogens] [Olyan drogok, amelyek fõ hatása az észleleti élmény megváltozása és a tudat kiterjedése ; például az LSD és marihuána.] halucynować (lat.) hallucinálni, képzelődni, rémképeket látni halluks, haluks [bolesna narośl w miejscu, gdzie zaczyna się największy palec stopy] (anatómia) bütyök halurgia [dziedzina obejmująca zagadnienia związane z występowaniem, eksploatacją i przeróbką soli], halotechnika halotechnika; sóbányászat; sóbányaműveléstan halurgiczny, -a, -e sóbányászati hałaburda, haraburda [1. daw. awanturnik; 2. daw. głośna kłótnia] (dawno) szeleburdi, civakodó, izgága, összeférhetetlen ember hałaj [materia jedwabna lub półjedwabna, ze szlakami lub bez, używana w XVIII wieku na suknie i żupany] (daw) selyem v. selymes anyag (XVIII. sz.)

18 1951 hałas [1. niepożądane, nieprzyjemne lub uciążliwe dźwięki, zazwyczaj o nadmiernym natężeniu (zbyt głośne) w danym miejscu i czasie. Pojęcie hałasu jest generalnie subiektywne i zależy od poziomu odniesienia. 2. Ogólnie określany jest jako niepożądany dźwięk. 3. Każdy dźwięk, który może doprowadzić do utraty słuchu albo może być szkodliwy dla zdrowia lub niebezpieczny z innych względów] zaj [az a hang, amelyet nemkívánatosnak minősítünk (A zaj több eltérő frekvenciájú és intenzitású jel zavaró összessége. A jelek forrása és frekvenciaspektruma attól függ, milyen zajról van szó.)]; lárma, zsivaj, moraj, zörej [od hałasu pękają bębenki: a lármától megreped a dobhártyája] hałas (warkot) silnika, tarkot motorütés (zaj) hałas drażniący uszy fülsüketítő zaj hałas drogowy közúti zaj hałas impulsowy [Hałas składający się z jednego lub wielu zdarzeń dźwiękowych każde o czasie trwania mniejszym niż 1 s] impulzusos zaj hałas infradźwiękowy [Hałas, w którego widmie występują składowe o częstotliwościach infradźwiękowych od 1 do 20Hz i niskich częstotliwościach słyszalnych.] zaj, amelyben az infrahangok dominálnak hałas kolejowy vasúti zaj hałas komunikacyjny közlekedési zaj hałas lotniczy légi zaj, repülési zaj hałas mieszkaniowy lakászaj hałas nie do zniesienia kibírhatatlan zaj hałas nieustalony [hałas, którego poziom dźwięku A w określonym miejscu, mierzony przy włączonej charakterystyce dynamicznej S miernika poziomu dźwięku, zmienia się podczas obserwacji więcej niż o 5 db.] nem hallható zaj hałas ogłuszający fülsüketítő zaj hałas otoczenia [Hałas tła związany z danym środowiskiem. Zazwyczaj jest to suma dźwięków pochodzących z różnych źródeł, zarówno bliskich jak i dalekich. Brak dominacji konkretnego dźwięku.] környezeti zaj hałas pomieszczenia teremzaj hałas promieniowany kisugárzott zaj v. zajhang, hajózaj hałas przemysłowy ipari zaj (üzemi zaj) hałas przenikliwy fülsüketítő zaj hałas resztkowy maradékzaj hałas szynowy vasúti (sínes) zaj hałas ultradźwiękowy [Hałas, w którego widmie występują składowe o częstotliwościach słyszalnych i niskich ultradźwiękowych - od 10kHz do 40kHz.] zaj, amelyben az ultrang dominál hałas ustalony [Hałas, którego poziom dźwięku A w określonym miejscu, mierzony przy włączonej charakterystyce dynamicznej S miernika poziomu dźwięku, zmienia się podczas obserwacji nie więcej niż o 5 db] hallható zaj hałas w środowisku [oznacza niepożądane lub szkodliwe dźwięki powodowane przez działalność człowieka na wolnym powietrzu, w tym hałas emitowany przez środki transportu, ruch drogowy, ruch kolejowy, ruch samolotowy, oraz hałas pochodzący z obszarów działalności przemysłowej, jak określono w załączniku 1 do dyrektywy Rady 96/61/WE z dnia 24 września 1996 r. dotyczącej zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli] környezeti zaj [a levegőnek olyan mértékű és minőségű nyomásingadozása, amely a védendő környezetben észlelhető] hałasować [wydawać głośne dźwięki zakłócające spokój] lármázni, zajongani hałasowanie zajongás, lármázás hałastra [pogard. banda, zgraja] banda, csürhe, csőcselék, söpredék hałaśliwie lármásan, zajosan hałaśliwość lárma, vminek a lármás volta hałaśliwy, -a, -e (głośny) zajos, lármás, zsivajgó hałaśliwa reklama zajos reklám hałaśliwe dziecko zajos gyerek hałaśliwe tałatajstwo lármás csürhe hałaśliwy sąsiad centrum handlowe (ak.) zajos szomszédos kereskedelmi központ hałaśliwy sasiąd to prawdziwa plaga a lármás szomszéd igazi átok hałaśliwy, -a, -e [1. robiący dużo hałasu; 2. o dźwiękach, czynnościach itp.: powodujący hałas; 3. pełen hałasu] zajos, lármás, zsivajgó hałda [1. wysypisko odpadów górniczych i przemysłowych; 2. składowisko kopaliny użytecznej na otwartym terenie] törmelékhalom; (bányászat) hányó, meddőhányó hałda obornika trágyadomb hałda stoźkowa (földtan) törmelékkúp hałdowy, -a, -e törmelékhalom-; (bányászat) hányóhałka kalács [hałka drożdżowa: kelt kalács] hałka [1. rodzaj spódniczki lub koszuli noszonej pod suknią lub spódnicą. Halka ma wiele

19 1952 zastosowań m.in. zabezpiecza od chłodu i dodaje ubiorowi objętości najczęściej można to zaobserwować w halkach przeznaczonych do sukni ślubnych lub halkach stanowiących element stroju ludowego. Produkuje się je z nylonu, tafty, tiulu lub jedwabiu. 2. Od lat 20. do 70. ubiegłego wieku ważna część damskiej bielizny, jedwabna koszulka na wąskich ramiączkach, izolująca ubranie od ciała, ozdobiona koronkami. Pierwowzór bieliźniarskiej sukienki. Także wewnętrzna spódnica, współczesna krynolina, usztywniająca, wypychająca rozszerzające się dołem spódnice zewnętrzne wciąż aktualna w modzie ślubnej.] (mod) női selyem alsóing Halka [1. polska opera z muzyką Stanisława Moniuszki do libretta Włodzimierza Wolskiego] Halka (Moniuszko operája, Włodzimierz Wolski librettójával) hamak [prostokątna siatka ze sznurka, rozwieszana między dwoma drzewami, słupami itp., przeznaczona do wypoczynku] függőágy, hálóágy (kerti) Haman, Aman (szerzący szaleństwo, buntujący się) [Syn Hamedaty, Agagiejczyka, pierwszy minister Aswerusa (Kserksesa I) króla obszernego Państwa Perskiego. Skazał Żydów na wyniszczenie. Nawet kazał przygotować szubienicę dla Mardocheusza, stryjecznego brata Estery, na której to szubienicy sam później zawisnął. Pozbawiono także życia jego dziesięciu synów. Podobieństwo do losu szatana, który zostanie usunięty w sposób, który sam sobie zgotował.] HÁMÁN (jóindulatú, a híres, nagyszerű; lázító, lármázó; tomboló) [Agágibeli, Ahasvérus (2) perzsa király főminisztere, a zsidók hírhedt ellensége és üldözője (Eszt 3,1.10; 7,7-10).] Hamanowe ucho [placuszek lub pierniczek u żydów polskich, nadziewany marchwią lub orzechami w miodzie smażonymi, przysmak, roznoszony jako podarek i dzieciom polskim.] (dawno) zsidó lepény, apró sütemény, pite; mézeskalács Hamartiologia (gr. hamartia grzech, wykroczenie przeciwko prawu Bożemu, logos słowo, nauka) [nauka o grzechu, teologiczna doktryna dotycząca upadku człowieka i jego moralnej kondycji egzystencjalnej, omawiana w ramach teologii biblijnej, dogmatycznej, moralnej oraz życia wewnętrznego. Bada pojęcie grzechu (ujmowanego indywidualistycznie), jego istotę, podział, przyczyny oraz środki walki z nim. Podnosi także jego aspekty społeczne i wspólnotowe oraz pojmowanie na płaszczyźnie opcji, postawy (a nie tylko poszczególnego czynu).] hamartiológia [1. a dogmatika speciális ága a teológiában, s Isten teremtett világában a bűn rontását vizsgálja; 2. a bűnről való tanítás] hamburger [niepanierowany, płaski kotlet z mielonego mięsa wołowego; też: okrągła bułka z tym kotletem] hamburger hamburgerowy, -a, -e hamburgerhamburka [mała łódź spacerowa] könnyű csónak hamernia [dawny zakład hutniczy] hámor, pörölymű (kuźnica) hamernik [gwarowo: robotnik hamerni; hutnik] hámortulajdonos; hámoros Hamlet [tytułowy bohater jednej z tragedii Shakespeare'a] Hamlet (Shakespeare dráma főszereplője) hamlet [1. człowiek, któremu ciągłe rozpamiętywanie swoich przeżyć i stanów uniemożliwia racjonalne działanie (od bohatera tragedii Szekspira); 2. człowiek pełen wątpliwości i rozterek, któremu skłonność do nieustannej autoanalizy uniemożliwia działanie] Hamletet utánzó ember hamletowski, -a, -ie; hamletyczny, -a, -e [charakterystyczny dla Hamleta (bohater tragedii Szekspira), np. dylemat hamletowski; hamletyczny] Hamlet-, Hamlethez hasonló hamletyzm [postawa życiowa odznaczająca się niezdecydowaniem, wahaniem, rozterkami, co prowadzi do trudności z podejmowaniem racjonalnych decyzji] hamletizmus (ami a lét mély kételyeit hordozza magában) hamletyzować [przeżywać rozterki wewnętrzne, nie mogąc powziąć decyzji] Hamletet utánozza, Hamlet utánzásában tetszelegni, hamleteskedni hamowacz [pracownik obsługujący w pochylni koło hamulcowe] bányafékező hamować (hamuje) [1. zmiejszać szybkość; 2. powstrzymywać] fékezni, féken tartani, akadályozni, gátolni, visszatartani, csillapítani; hátráltatni hamować czyje sprawy hátráltatni vkinek az ügyét

20 1953 hamować gniew mérgét fékezi hamować pociąg lefékezni a vonatot hamować sanki nogami lábbal fékezni a szánt hamować żądze ösztönöket fékezni hamować się [powstrzymywać się od gwałtownych zachowań] megfékezi, visszatartja v. türtőzteti magát hamowanie fékezés, gátolás, gátlás, akadályozás, visszatartás hamowanie się önmegtartóztatás, önfegyelem hamowniczy, -a, -e, hamujący, -a, -e fékező, akadályozó, visszatartó hampelman [niem. Hampelmann; pajac] [Słowniczek języka śląskiego] pojáca, paprikajancsi, bohóc hamulec [1. urządzenie służące do zmniejszania prędkości lub zatrzymywania; 2. urządzenie do zatrzymywania lub zmniejszania prędkości maszyn, pojazdów; 3. czynnik wstrzymujący coś lub powstrzymujący kogoś od czegoś] fék, zabola; (átv.) kerékkötő hamulec automatyczny önműködő fék hamulec bezpieczeństwa [urządzenie w wagonie kolejowym lub tramwajowym służące do zatrzymywania pojazdu w nagłym wypadku] vészfék; kerékkötő hamulec bębnowy dobfék hamulec elektromagnetyczny elektromágneses fék hamulec hydrauliczny hidraulikus fék, folyadékfék hamulec łańcuchowy láncfék hamulec najazdowy (bezwładnościowy) [mechaniczny układ hamulcowy przyczepy samochodowej] autó tapadását biztosító mechanikus fékberendezés; rögzítőfék hamulec nożny lábfék hamulec pasowy szíjfék hamulec pneumatyczny légfék hamulec przedni első fék hamulec ręczny kézifék hamulec sankowy féksaru (kocsikeréken) hamulec sprężynowy rugós fék hamulec tylny hátsó fék hamulcowy, -a, -e [przymiotnik od: hamulec] fék-, fékhez tartozó, fékes hamulcowy [1. w sporcie, np. w bobslejach: zawodnik, którego zadaniem jest hamowanie; 2. pracownik kolei obsługujący hamulec brekowy pociągu] fékező Hanani, Chanani (moja łaska) [1. Syn Hamana, widzącego królewskiego; dostał zadanie przy śpiewie za czasów Dawida. 2. Ojciec Jehu, widzącego, prorokującego przeciw Baazie i Jozafatowi. 3. Widzący, który zganił Azę za poleganie na królu Syrii, a nie na Bogu. 4. Kapłan za czasów Nehemiasza. 5. Brat Nehemiasza i wyższy urzędnik w Jerozolimie. 6. Kapłan, który wziął za żonę nie-żydówkę.] HANÁNI (kegyelmes, kegyelemben gazdag; az Úr kegyelmes, irgalmas) [1. Egyik látó, aki Asa (1) királyt megfeddte (2Krón 16,7-10). 2. Pap, aki elbocsátotta idegen feleségét (Ezsd 10,20). 3. Nehémiás (3) fivére (Neh 1,2; 7,2). 4. Énekes és zenélő pap, Jeruzsálem kőfalainak felszentelésekor (Neh 12,36). 5. Próféta, Jéhu (4) próféta apja (1Kir 16,1.7; 2Krón 16,7; 19,2). 6. Lévita, a 18. énekes rend vezetője Dávid idejében (1Krón 25,4.25).] handel (handl) [1. działalność polegająca na kupnie, sprzedaży lub wymianie towarów i usług; 2. daw. mała restauracja przy składzie win] kereskedelem (ker.); (dawno) kereskedés, üzlet, bolt (sklep) handel aukcyjny árverési kereskedelem handel barterowy barterkereskedelem handel bazarowy bazárkereskedelem handel bezcłowy vámszabad kereskedelem handel czarnorynkowy feketepiaci kereskedelem handel delikatesami csemegekereskedés handel detaliczny kiskereskedelem, kiskereskedés handel dewizamy deviza-kereskedelem handel domokrążny házaló kereskedelem, házalás handel drobny kiskereskedelem handel drzewny fakereskedelem handel dziełami sztuki műkereskedelem handel eksportowy export-kereskedelem; kiviteli kereskedelem, külkereskedelem handel elektroniczny (ang. e-commerce) [to rozmaite procedury wykorzystujące środki i urządzenia elektroniczne (telefon stacjonarny i komórkowy, faks, Internet, telewizję) w celu zawarcia transakcji handlowej. Najbardziej popularną metodą handlu elektronicznego jest handel

Használati utasítás Instrukcja obs?ugi Návod k pouïití Návod na obsluhu

Használati utasítás Instrukcja obs?ugi Návod k pouïití Návod na obsluhu Használati utasítás Instrukcja obs?ugi Návod k pouïití Návod na obsluhu 136LiC Olvassa el figyelmesen a használati utasítást, és gyoezoedjön meg róla, hogy megértette azt, mieloett a gépet használatba

Bardziej szczegółowo

BERAT MIASTO TYSIĄCA OKIEN

BERAT MIASTO TYSIĄCA OKIEN BERAT MIASTO TYSIĄCA OKIEN BERAT (alb. Berati) -jedno zwiększych miast ok. 60 tys. mieszkańców, położone w środkowej Albanii, nad rzeką Osum. Drugie, obok Gijokastry, albańskie miasto-muzeum, zwane -ze

Bardziej szczegółowo

Religie świata. Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe skrytka pocztowa Gdańsk 52

Religie świata. Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe skrytka pocztowa Gdańsk 52 Religie świata Rozdajemy grupom plansze do gry w bingo. Czytamy losowo wybrane definicje haseł, a następnie odkładamy je na bok, by po skończonej rozgrywce móc sprawdzić, które z nich wystąpiły w grze.

Bardziej szczegółowo

ISLAM. Allah. Mahomet

ISLAM. Allah. Mahomet ISLAM Obecnie Islam ma ponad 1,5 miliarda wyznawców i jest to druga największa religia na świecie. Islam narodził się na Bliskim Wschodzie, a stamtąd rozprzestrzenił się do wielu krajów Azji i Afryki.

Bardziej szczegółowo

obraz do swojego księstwa. Jednak zaprzęg, którym miał zostać przewieziony, nie chciał ruszyć. Wtedy ksią3

obraz do swojego księstwa. Jednak zaprzęg, którym miał zostać przewieziony, nie chciał ruszyć. Wtedy ksią3 W edług XV wiecznej legendy Cudowny Obraz Matki Boskiej, przed którym się modlimy i który możemy podziwiać w jasnogórskim sanktuarium, namalował św. Łukasz Ewangelista na deskach stołu, który znajdował

Bardziej szczegółowo

11. Licheń. Bazylika górna. Modlitwa o powstanie Katolickiego Królestwa Narodu Polskiego

11. Licheń. Bazylika górna. Modlitwa o powstanie Katolickiego Królestwa Narodu Polskiego 11. Licheń. Bazylika górna. Modlitwa o powstanie Katolickiego Królestwa Narodu Polskiego MARIA REGINA POLONIAE NR 6 / 18 / 2015 Na naszą modlitwę w Bazylice górnej musieliśmy poczekać z powodu koncertu,

Bardziej szczegółowo

Pieczęć Olsztyna IV WIEK

Pieczęć Olsztyna IV WIEK Pieczęć Olsztyna IV WIEK Pierwowzorem herbu Olsztyna była sekretna pieczęć, którą jeszcze w 1526 roku pieczętowano dokumenty. W drugiej połowie XVI w. na pieczęci pojawiła się postać wędrowca trzymającego

Bardziej szczegółowo

Średniowieczne stroje kobiece Kinga Pliżga

Średniowieczne stroje kobiece Kinga Pliżga Średniowieczne stroje kobiece Kinga Pliżga Stroje kobiece składały się z dwóch warstw- wierzchniej i spodniej, przy czym szerokość rękawów była oznaką pozycji społecznej kobiety Rękawy sukni- były one

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 23 grudnia 2014 r. Poz. 1876 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 grudnia 2014 r.

Warszawa, dnia 23 grudnia 2014 r. Poz. 1876 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 grudnia 2014 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 23 grudnia 2014 r. Poz. 1876 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 grudnia 2014 r. w sprawie wzorów mundurów leśnika i oznak dla osób uprawnionych

Bardziej szczegółowo

Przedbórz. kościół pw. św. Aleksego

Przedbórz. kościół pw. św. Aleksego Przedbórz kościół pw. św. Aleksego Kościołów pw. św. Aleksego jest w Polsce tylko kilka; początki budowy kościoła z Przedborza sięgają 2. poł. XIII wieku. Wieża z czerwonego piaskowca z detalami ciosu

Bardziej szczegółowo

Suknie historyczne. Mogą ważyć nawet kilkanaście kilogramów!

Suknie historyczne. Mogą ważyć nawet kilkanaście kilogramów! Suknie historyczne. Mogą ważyć nawet kilkanaście kilogramów! Są ciasne, sztywne, szerokie... Wyjątkowo niewygodne. Jednak niektórym paniom to nie przeszkadza - na suknię historyczną są w stanie wydać nawet

Bardziej szczegółowo

Használati utasítás Instrukcja obs ugi Návod k pouïití Návod na obsluhu 235R 235FR

Használati utasítás Instrukcja obs ugi Návod k pouïití Návod na obsluhu 235R 235FR Használati utasítás Instrukcja obs ugi Návod k pouïití Návod na obsluhu 235R 235FR Olvassa el figyelmesen a használati utasítást, és gyœzœdjön meg róla, hogy megértette azt, mielœtt a gépet használatba

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceniania z religii klasa VII. Błogosławieni, którzy szukają Jezusa. Wydawnictwo Jedność. Ocena celująca:

Kryteria oceniania z religii klasa VII. Błogosławieni, którzy szukają Jezusa. Wydawnictwo Jedność. Ocena celująca: Kryteria oceniania z religii klasa VII Błogosławieni, którzy szukają Jezusa Wydawnictwo Jedność Ocena celująca: Samodzielnie i twórczo wyjaśnia, że wiara jest wejściem w osobistą relację z Bogiem Charakteryzuje

Bardziej szczegółowo

haftowany, rękawy zebrane w mankiet zdobione haftem. (Strój Lubelski Krzczonowski)

haftowany, rękawy zebrane w mankiet zdobione haftem. (Strój Lubelski Krzczonowski) Załącznik Nr Szczegółowy opisem przedmiotu zamówienia pn.: Wyposażenie zespołu ludowego Blinowianki OPIS Ilość sztuk. jednostka Bluzka Krój przyramkowy, szyta z płótna 00% bawełna, kołnierz wykładany haftowany,

Bardziej szczegółowo

Zestaw pytań o Janie Pawle II

Zestaw pytań o Janie Pawle II Zestaw pytań o Janie Pawle II 1. Jakie wydarzenie miało miejsce 18.02.1941r? 2. Dokąd Karol Wojtyła przeprowadził się wraz z ojcem w sierpniu 1938 r? 3. Jak miała na imię matka Ojca Św.? 4. Kiedy został

Bardziej szczegółowo

Ludowy strój Łemkowski

Ludowy strój Łemkowski Ludowy strój Łemkowski Ludowy strój Łemków, podobnie jak wśród Polaków, był wewnętrznie zróżnicowany i zależny od regionu, lecz posiadał pewne wspólne cechy, które pozwalają go wyodrębnić jako całość.

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia orientacji przestrzennej

Ćwiczenia orientacji przestrzennej Dla Rodziców Ćwiczenia orientacji przestrzennej Istotne miejsce w procesie zdobywania i przetwarzania wiadomości oraz nabywania umiejętności szkolnych ma prawidłowe funkcjonowanie na poziomie koordynacji

Bardziej szczegółowo

Trening orientacji przestrzennej

Trening orientacji przestrzennej Dla rodziców Trening orientacji przestrzennej W procesie zdobywania i przetwarzania wiadomości oraz nabywania różnych umiejętności szkolnych niezwykle ważne miejsce zajmują prawidłowe funkcjonowanie na

Bardziej szczegółowo

3. BIZANCJUM ŚWIADECTWO PRZENIKANIA KULTUR

3. BIZANCJUM ŚWIADECTWO PRZENIKANIA KULTUR EDUKACJA GLOBALNA NA ZAJĘCIACH HISTORII W GIMNAZJUM, CENTRUM EDUKACJI OBYWATELSKIEJ 2015 3. BIZANCJUM ŚWIADECTWO PRZENIKANIA KULTUR AUTOR: KRZYSZTOF SZCZUKIEWICZ Podczas ćwiczenia uczniowie i uczennice

Bardziej szczegółowo

Podróże Ogólne. Ogólne - Niezbędnik. Ogólne - Rozmowa. Proszenie o pomoc. Pytanie, czy nasz rozmówca posługuje się językiem angielskim

Podróże Ogólne. Ogólne - Niezbędnik. Ogólne - Rozmowa. Proszenie o pomoc. Pytanie, czy nasz rozmówca posługuje się językiem angielskim - Niezbędnik Tudna segíteni? Proszenie o pomoc Tudna segíteni? Beszélsz angolul? Beszélsz angolul? Pytanie, czy nasz rozmówca posługuje się językiem angielskim Beszélsz / Beszél _[nyelven]_? Beszélsz /

Bardziej szczegółowo

Kaptur ze Skjoldehamn

Kaptur ze Skjoldehamn Kaptur ze Skjoldehamn Kaptur ze Skjoldehamn to jeden z bardzo dobrze zachowanych fragmentów odzieży z obszarów Skandynawii. Znalezisko na wyspie Angoya w miejscowości Skjoldehamn, znajdującej się na cyplu

Bardziej szczegółowo

Wzory umundurowania i oznak służbowych pracowników, doktorantów

Wzory umundurowania i oznak służbowych pracowników, doktorantów Załącznik nr 1 do Instrukcji mundurowej dla pracowników, doktorantów i studentów Akademii Morskiej w Gdyni Wzory umundurowania i oznak służbowych pracowników, doktorantów i studentów Akademii Morskiej

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Załącznik nr 1 do ogłoszenia SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA 1. Koszula męska z długim rękawem Koszula wykonana z tkaniny w kolorze błękitnym wg palety kolorów Pantone Texteiles o składzie surowcowym:

Bardziej szczegółowo

Ikona obraz sakralny, powstały w kręgu kultury bizantyńskiej wyobrażający postacie świętych, sceny z ich życia, sceny biblijne lub

Ikona obraz sakralny, powstały w kręgu kultury bizantyńskiej wyobrażający postacie świętych, sceny z ich życia, sceny biblijne lub Ikona obraz sakralny, powstały w kręgu kultury bizantyńskiej wyobrażający postacie świętych, sceny z ich życia, sceny biblijne lub liturgiczno-symboliczne. Charakterystyczna dla chrześcijańskich Kościołów

Bardziej szczegółowo

DEKALOG gdzie szukać informacji? YouCat KKK

DEKALOG gdzie szukać informacji? YouCat KKK gdzie szukać informacji? YouCat 348 351 KKK 2052 2082 Jacek Salij Dekalog o. Adam Szustak, Konferencje o Dekalogu Valerio Bocci Dziesięć przykazań wyjaśniane dzieciom Wiesława Lewandowska Pan Bóg nie robi

Bardziej szczegółowo

Temat: Opis stroju regionalnego Czarnych Górali (górali nadpopradzkich)

Temat: Opis stroju regionalnego Czarnych Górali (górali nadpopradzkich) Temat: Opis stroju regionalnego Czarnych Górali (górali nadpopradzkich) Czas zajęć: 2 godz. Cele ogólne: poznanie elementów kultury ludowej regionu redagowanie opisu: cechy charakterystyczne opisu, plan,

Bardziej szczegółowo

Spódnica fartuch Gostwica, pocz. XX w. zdobienie dolnej krawędzi biały batyst, haft białymi nićmi angielski dziurkowany, ściegi: płaski, sznureczek,

Spódnica fartuch Gostwica, pocz. XX w. zdobienie dolnej krawędzi biały batyst, haft białymi nićmi angielski dziurkowany, ściegi: płaski, sznureczek, A krawców wiejskich jest w ogóle niewielu, bo praca ich żmudna marne przynosi zarobki. W roku 1903 był jeden w Gostwicy obok Podegrodzia, haftujący najpiękniejsze ubrania podegrodzkie, w Gołkowicach Polskich

Bardziej szczegółowo

dr inż. Dorota Wolak

dr inż. Dorota Wolak dr inż. Dorota Wolak Aplikacja (łac. applicatio) element dekoracyjny w postaci dowolnego wzoru wyciętego z jednego materiału i naszytego na inny, który stanowi tło dla aplikacji. Aplikacje były charakterystyczne

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 28 lipca 1998 r.

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 28 lipca 1998 r. Dz.U.98.112.713 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie umundurowania, legitymacji, dystynkcji i znaków identyfikacyjnych strażników gminnych (miejskich). (Dz. U. z dnia 29 sierpnia

Bardziej szczegółowo

GRUPA 1 Odzież robocza medyczna

GRUPA 1 Odzież robocza medyczna (pieczęć wykonawcy) Załącznik nr 1b do Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia D25KIP/252/4-7rj/15 GRUPA 1 Odzież robocza medyczna Formularz cenowy, zestawienie wymaganych parametrów granicznych netto

Bardziej szczegółowo

Piękna nasza Rydzyna cała

Piękna nasza Rydzyna cała Piękna nasza Rydzyna cała Historia Ciekawostki Zabytki Rydzyna jest miastem zabytkiem. Objęta jest opieką konserwatorską z uwagi na zachowany XVIII - wieczny układ przestrzenny oraz liczne zabytkowe budowle.

Bardziej szczegółowo

DIY by Jan Leśniak for JUKI

DIY by Jan Leśniak for JUKI Temat: Szal i spódniczka dla mamy i córki DIY by Jan Leśniak for JUKI Stopień trudności: (łatwy) Maszyna: JUKI HZL-12Z prosta i mała maszyna, idealna dla dziewczynki rozpoczynającej swoją przygodę z szyciem.

Bardziej szczegółowo

1. Uświadomić ministrantom symbolikę szat liturgicznych oraz ich przeznaczenie.

1. Uświadomić ministrantom symbolikę szat liturgicznych oraz ich przeznaczenie. Temat: Strój liturgiczny ministranta Dobrze by było gdyby prowadzący spotkanie miał ze sobą: albę, komżę, cingulum i pelerynkę. Cel spotkania: 1. Uświadomić ministrantom symbolikę szat liturgicznych oraz

Bardziej szczegółowo

Pismo Święte podstawowym źródłem treści w programach. Kościoła Zielonoświątkowego w RP

Pismo Święte podstawowym źródłem treści w programach. Kościoła Zielonoświątkowego w RP Pismo Święte podstawowym źródłem treści w programach nauczania biblijnego Kościoła Zielonoświątkowego w RP Podstawa Programowa katechezy zielonoświątkowej Za podstawowe źródło treści oraz główną przesłankę

Bardziej szczegółowo

W latach miejscowość była siedzibą gminy Tatrzańskiej.

W latach miejscowość była siedzibą gminy Tatrzańskiej. Zakopane miasto i gmina w województwie małopolskim, siedziba powiatu tatrzańskiego. Według danych z 31 grudnia 2009 r. miasto miało 26 737 mieszkańców i było drugim co do wielkości po Nowym Targu miastem

Bardziej szczegółowo

FORMULARZ ILOŚCIOWO - WARTOŚCIOWY UBRAŃ ROBOCZYCH w 2016 roku. szt 50

FORMULARZ ILOŚCIOWO - WARTOŚCIOWY UBRAŃ ROBOCZYCH w 2016 roku. szt 50 FORMULARZ ILOŚCIOWO - WARTOŚCIOWY UBRAŃ ROBOCZYCH w 2016 roku Załącznik nr 1 Lp Nazwa przedmiotu Jm Ilość Cena jedn. netto 1 Ubrania robocze letnie drelichowe typu MORO szt 9 Wartość netto Vat Wartość

Bardziej szczegółowo

Szaty. 2 Mojż. 28:1-43

Szaty. 2 Mojż. 28:1-43 Szaty Kapłańskie 2 Mojż. 28:1-43 Parasza Tetzawe Na 12 lutego 2011 2 Mojż.. 27:20-30:10 Główny temat: Szaty kapłańskie poświ więcenie kapłan anów. Patrząc na Jezusa, wodza i dokończyciela wiary Hebr. 12:1

Bardziej szczegółowo

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Załącznik nr 4a, SIWZ 50/PN/2017 stanowiący jednocześnie załącznik do umowy LP NAZWA PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA J.M. ILOŚĆ ZADANIE NR 2 UBRANIA KUCHARSKIE

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 29 grudnia 2017 r. Poz rozporządzenie

Warszawa, dnia 29 grudnia 2017 r. Poz rozporządzenie DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 29 grudnia 2017 r. Poz. 2466 rozporządzenie Ministra Środowiska 1) z dnia 19 grudnia 2017 r. w sprawie wzorów mundurów leśnika i oznak dla osób uprawnionych

Bardziej szczegółowo

Parafialna Liga Biblijna 2016/2017 Parafia Niepokalanego Serca Maryi Panny w Leśniewie. Nazwisko rodziny: KARTA PYTAŃ I ODPOWIEDZI ZESTAW 3

Parafialna Liga Biblijna 2016/2017 Parafia Niepokalanego Serca Maryi Panny w Leśniewie. Nazwisko rodziny: KARTA PYTAŃ I ODPOWIEDZI ZESTAW 3 Nazwisko rodziny: Adres:.... KARTA PYTAŃ I ODPOWIEDZI ZESTAW 3 Dzieje Apostolskie 1. W jakim dniu według Dziejów Apostolskich nastąpiło Zesłanie Ducha Świętego? 2. W jakim mieście głosił Ewangelię Filip,

Bardziej szczegółowo

PRZYBYTEK STÓŁ Z CHLEBAMI MENORA UMYWALNIA OŁTARZ

PRZYBYTEK STÓŁ Z CHLEBAMI MENORA UMYWALNIA OŁTARZ PRZYBYTEK 95 Powstał on w czasie, kiedy Izraelici jak już wiesz wędrowali po pustyni. Mieszkali wtedy w namiotach i wciąż wędrowali, dlatego Pan Bóg kazał im zbudować dla siebie również namiot, który mogliby

Bardziej szczegółowo

Wygląd strażnika - umundurowanie, noszone odznaki służbowe i dystynkcje określa:

Wygląd strażnika - umundurowanie, noszone odznaki służbowe i dystynkcje określa: Wygląd strażnika - umundurowanie, noszone odznaki służbowe i dystynkcje określa: ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie umundurowania, legitymacji, dystynkcji i znaków identyfikacyjnych

Bardziej szczegółowo

HU Használati útmutató 2 PL Instrukcja obsługi 20. Tűzhely Kuchenka ZCV560M

HU Használati útmutató 2 PL Instrukcja obsługi 20. Tűzhely Kuchenka ZCV560M HU Használati útmutató 2 PL Instrukcja obsługi 20 Tűzhely Kuchenka ZCV560M Tartalomjegyzék Biztonsági információk _ 2 Biztonsági előírások 3 Termékleírás 6 Az első használat előtt _ 7 Főzőlap - Napi használat

Bardziej szczegółowo

Raj na ziemi. Ogrody Orientu

Raj na ziemi. Ogrody Orientu Raj na ziemi Ogrody Orientu Tekst i zdjęcia: inż. Zoltan Nagy, Pracownia Grand Garden, Słowacja, www.grandgarden.sk Tłumaczenie z języka słowackiego: Łukasz Ościłowski 50 W tradycji islamskiej ogród jest

Bardziej szczegółowo

Zakon Maltański powstał w 1099 r. w Palestynie i jest świeckim zakonem religijnym o tradycyjnie rycerskim charakterze. W okresie krucjat (XI- XIII

Zakon Maltański powstał w 1099 r. w Palestynie i jest świeckim zakonem religijnym o tradycyjnie rycerskim charakterze. W okresie krucjat (XI- XIII Zakon Maltański powstał w 1099 r. w Palestynie i jest świeckim zakonem religijnym o tradycyjnie rycerskim charakterze. W okresie krucjat (XI- XIII w.) powstały trzy zakony: joannici, templariusze i krzyżacy.

Bardziej szczegółowo

metalowe zatrzaski; z przodu i z tyłu cięcia od pachy rękawa w dół, cięcia z przodu, krótki rękaw odcinany, dekolt półokrągły, dwie

metalowe zatrzaski; z przodu i z tyłu cięcia od pachy rękawa w dół, cięcia z przodu, krótki rękaw odcinany, dekolt półokrągły, dwie 1. 2. 3. 4. Pakiet nr 1 - OdzieŜ robocza dla personelu medycznego Załącznik nr 1 Nazwa j.m. Ilość Garsonka /Ŝakiet niebieski spódnica biała/ - elanobawełna - Ŝakiet ze spódnicą. śakiet zakrywający pośladki,

Bardziej szczegółowo

Wzory umundurowania i oznak służbowych pracowników i studentów Akademii Morskiej w Gdyni.

Wzory umundurowania i oznak służbowych pracowników i studentów Akademii Morskiej w Gdyni. Załącznik nr 1 Wzory umundurowania i oznak służbowych pracowników i studentów Akademii Morskiej w Gdyni. Mundury pracowników oraz studentów Żakiet przód Marynarka przód Marynarka/żakiet tył Marynarka mundurowa/żakiet

Bardziej szczegółowo

Godło i sztandar Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. Godło AEP

Godło i sztandar Akademii Ekonomicznej w Poznaniu. Godło AEP Załącznik 1 Godło i sztandar Akademii Ekonomicznej w Poznaniu Godło AEP Godło AEP jest barwną kompozycją słowno-graficzną w postaci płaskiego pierścienia z wypełnioną powierzchnią pierścieniową i wewnętrzną

Bardziej szczegółowo

(12) OPI S OCHRONN Y WZORU PRZEMYSŁOWEGO

(12) OPI S OCHRONN Y WZORU PRZEMYSŁOWEGO (12) OPI S OCHRONN Y WZORU PRZEMYSŁOWEGO (19) PL (11 ) Rp.2581 (21) Nume r zgłoszenia: 2091 5 (51) Klasyfikacja : 19-08 (22) Dat a zgłoszenia: 07.12.200 0 (54) Wycinank a okolicznościow a (45) O udzieleni

Bardziej szczegółowo

RAMIONA mierzy się z tyłu, po linii prostej, od nasady jednego ramienia do nasady drugiego;

RAMIONA mierzy się z tyłu, po linii prostej, od nasady jednego ramienia do nasady drugiego; Rozmiary ubrań podawane w opisach: Oznaczenia rozmiaru typu S, M itp. podajemy wyłącznie w celach poglądowych, zawsze należy kierować się szczegółowymi wymiarami zdjętymi bezpośrednio z odzieży. Ubrania

Bardziej szczegółowo

PROPOZYCJE STROJU NA ROZMOWĘ KWALIFIKACYJNĄ DLA MĘŻCZYZN

PROPOZYCJE STROJU NA ROZMOWĘ KWALIFIKACYJNĄ DLA MĘŻCZYZN PROFESJONALNY WYGLĄD PROPOZYCJE STROJU NA ROZMOWĘ KWALIFIKACYJNĄ DLA MĘŻCZYZN Kilka zasad ogólnych: Dobieramy strój stosownie do okoliczności im bardziej formalna instytucja, tym strój powinien być bardziej

Bardziej szczegółowo

Życie za granicą Dokumenty

Życie za granicą Dokumenty - Ogólne Hol találom a űrlapot? Pytanie o formularze Mikor állították ki a [dokumentumot]? Pytanie o datę wydania dokumentu Hol állították ki a [dokumentumot]? Pytanie o miejsce wydania dokumentu Mikor

Bardziej szczegółowo

Karolina Milczarek Kl. 3TL

Karolina Milczarek Kl. 3TL Karolina Milczarek Kl. 3TL Jest to osoba -będąca w kontakcie z Bogiem, - będąca jego ustami na ziemi, -wysłannik Boga Od początków dziejów Izraela prorocy odgrywali wiodącą rolę w historii biblijnej. To

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA PROGRAMOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z RELIGII DLA KLASY VI.

WYMAGANIA PROGRAMOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z RELIGII DLA KLASY VI. WYMAGANIA PROGRAMOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z RELIGII DLA KLASY VI. Przedmiot oceny 1. Cytaty z Pisma św., modlitwy, pieśni 2. Zeszyt przedmioto wy 3. Prace domowe 4. Testy i sprawdziany OCENA celująca

Bardziej szczegółowo

Jak zmieniała się moda w mojej okolicy w latach 1940-1970?

Jak zmieniała się moda w mojej okolicy w latach 1940-1970? Jak zmieniała się moda w mojej okolicy w latach 1940-1970? Lata 40-te w stylu wojskowym z kobiecymi akcentami kokard, guzików i kołnierzyków czasie charakteryzował się stylem wojskowym. Kokardy i białe

Bardziej szczegółowo

Prorok Habakuk. Cel. Przybliżenie dzieciom postaci proroka Habakuka. Kolejne kroki

Prorok Habakuk. Cel. Przybliżenie dzieciom postaci proroka Habakuka. Kolejne kroki Cel Przybliżenie dzieciom postaci proroka Habakuka. Kolejne kroki Cieszymy się z obecności wszystkich i mamy nadzieję, że wszyscy wytrwamy w naszym modlitewnym czuwaniu. Przypominamy proroka Nahuma, którego

Bardziej szczegółowo

Chrześcijaństwo skupia w sobie wiele odłamów, które powstały przez lata, opierający się jednak na jednej nauce Jezusa Chrystusa.

Chrześcijaństwo skupia w sobie wiele odłamów, które powstały przez lata, opierający się jednak na jednej nauce Jezusa Chrystusa. Chrześcijaństwo Chrześcijaństwo jest jedną z głównych religii monoteistycznych wyznawanych na całym świecie. Jest to największa religia pod względem wyznawców, którzy stanowią 1/3 całej populacji. Najliczniej

Bardziej szczegółowo

dla najmłodszych. 8. polska wersja: naukapoprzezzabawe.wordpress.com

dla najmłodszych. 8. polska wersja: naukapoprzezzabawe.wordpress.com dla najmłodszych 8 polska wersja: naukapoprzezzabawewordpresscom Prawdomównosc `` Mówienie prawdy to bardzo dobry zwyczaj Jeśli zawsze mówimy prawdę, chronimy się przed wieloma kłopotami Oto opowieść o

Bardziej szczegółowo

dla najmłodszych. 8. polska wersja: naukapoprzezzabawe.wordpress.com

dla najmłodszych. 8. polska wersja: naukapoprzezzabawe.wordpress.com dla najmłodszych 8 polska wersja: naukapoprzezzabawewordpresscom Prawdomównosc Mówienie prawdy to bardzo dobry zwyczaj Jeśli zawsze mówimy prawdę, chronimy się przed wieloma kłopotami Oto opowieść o kimś,

Bardziej szczegółowo

LITERATURA cz. II. Wybrane wizerunki Św. Jana Nepomucena na Śląsku i w Polsce.

LITERATURA cz. II. Wybrane wizerunki Św. Jana Nepomucena na Śląsku i w Polsce. LITERATURA cz. II. Wybrane wizerunki Św. Jana Nepomucena na Śląsku i w Polsce. Figura Św. Jana Nepomucena znajduje się w kościele pw. Św. Jana Nepomucena w Lisowicach. Figurę zakupił w 1903 r. ówczesny

Bardziej szczegółowo

WSTĘP DO HISTORII ZBAWIENIA. Chronologia Geografia Treść Przesłanie

WSTĘP DO HISTORII ZBAWIENIA. Chronologia Geografia Treść Przesłanie WSTĘP DO HISTORII ZBAWIENIA Chronologia Geografia Treść Przesłanie Historia zbawienia jest to historia świata i człowieka widziane z perspektywy relacji z Bogiem. definicja Chronologia historii zbawienia

Bardziej szczegółowo

Grenada (Granada) miasto w południowej Hiszpanii, w dolinie rzeki Genil (dopływ rzeki Gwadalkiwir), w Górach Betyckich, 271 tys. mieszkańców (1994).

Grenada (Granada) miasto w południowej Hiszpanii, w dolinie rzeki Genil (dopływ rzeki Gwadalkiwir), w Górach Betyckich, 271 tys. mieszkańców (1994). Grenada (Granada) miasto w południowej Hiszpanii, w dolinie rzeki Genil (dopływ rzeki Gwadalkiwir), w Górach Betyckich, 271 tys. mieszkańców (1994). Grenada jest to ośrodkiem handlowym, przemysłowym i

Bardziej szczegółowo

Projekty Rozporządzeń MSW

Projekty Rozporządzeń MSW Projekty Rozporządzeń MSW Projekt z dnia 103. 2015 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH[1] ) z dnia 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie umundurowania funkcjonariuszy Straży Granicznej

Bardziej szczegółowo

Zabytki z obszaru Mezoameryki w zbiorach Muzeum Archeologicznego Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze

Zabytki z obszaru Mezoameryki w zbiorach Muzeum Archeologicznego Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze Anna Hendel Zabytki z obszaru Mezoameryki w zbiorach Muzeum Archeologicznego Środkowego Nadodrza w Zielonej Górze Muzeum Archeologiczne Środkowego Nadodrza w Świdnicy, poza zabytkami związanymi z przeszłością

Bardziej szczegółowo

HAFTY KRAKOWIAKÓW ZACHODNICH

HAFTY KRAKOWIAKÓW ZACHODNICH HAFTY KRAKOWIAKÓW ZACHODNICH Wyróżnia się dwie grupy etnograficzne Krakowiaków: wschodnich, zasiedlających tereny rolnicze na północny wschód od Krakowa, i zachodnich, ściśle związanych z terenami rolniczo

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH 2016/2017 TEST ELIMINACJE SZKOLNE

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH 2016/2017 TEST ELIMINACJE SZKOLNE WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z HISTORII I SPOŁECZEŃSTWA DLA UCZNIÓW SZKÓŁ PODSTAWOWYCH 2016/2017 TEST ELIMINACJE SZKOLNE Numer identyfikacyjny Wypełnia Szkolna Komisja Konkursowa Imiona i nazwisko...

Bardziej szczegółowo

ENTRAsys GD. Oryginalna instrukcja montażu i obsługi. Eredeti szerelési és üzemeltetési útmutató

ENTRAsys GD. Oryginalna instrukcja montażu i obsługi. Eredeti szerelési és üzemeltetési útmutató ENTRAsys GD H Oryginalna instrukcja montażu i obsługi Eredeti szerelési és üzemeltetési útmutató Koniecznie przestrzegać: Pierwszy odcisk palca, który zostanie zeskanowany, od razu zostanie zapisany jako

Bardziej szczegółowo

EKSTREMALNA DROGA KRZYŻOWA RZESZÓW - OPIS TRASY BŁĘKITNEJ- SĘDZISZÓW MŁP. -

EKSTREMALNA DROGA KRZYŻOWA RZESZÓW - OPIS TRASY BŁĘKITNEJ- SĘDZISZÓW MŁP. - EKSTREMALNA DROGA KRZYŻOWA RZESZÓW - OPIS TRASY BŁĘKITNEJ- SĘDZISZÓW MŁP. - Ekstremalna Droga Krzyżowa jest indywidualną praktyką religijną, którą każdy podejmuje na własną odpowiedzialność. Obowiązuje

Bardziej szczegółowo

HISTORIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16 KLASA V. Imię:... Nazwisko:... Data:...

HISTORIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16 KLASA V. Imię:... Nazwisko:... Data:... HISTORIA EGZAMIN KLASYFIKACYJNY 2015/16 KLASA V Imię:... Nazwisko:... Data:... 1. Połącz terminy z odpowiednimi wyjaśnieniami. (0 4 p.) post opat skryptorium reguła miejsce, w którym zakonnicy przepisywali

Bardziej szczegółowo

PYTANIA POWTÓRZENIOWE Z PALSTYKI DLA KL.II I półrocze cz.3

PYTANIA POWTÓRZENIOWE Z PALSTYKI DLA KL.II I półrocze cz.3 PYTANIA POWTÓRZENIOWE Z PALSTYKI DLA KL.II I półrocze cz.3 57. Za początek sztuki bizantyjskiej przyjmuje się okres między V a VI w. n. e. Doszło wtedy do podziału cesarstwa rzymskiego na wschodzie i zachodzie.

Bardziej szczegółowo

Rozdział II, w którym to o Złotym wieku Rzeczpospolitej rozprawiać będziemy

Rozdział II, w którym to o Złotym wieku Rzeczpospolitej rozprawiać będziemy Rozdział II, w którym to o Złotym wieku Rzeczpospolitej rozprawiać będziemy Społeczeństwo i gospodarka Rzeczypospolitej w XVI wieku Niebo dla szlachty, raj Żydów, czyściec mieszczan, piekło chłopów. Ulotka

Bardziej szczegółowo

(12) OPI S OCHRONN Y WZORU PRZEMYSŁOWEGO

(12) OPI S OCHRONN Y WZORU PRZEMYSŁOWEGO (12) OPI S OCHRONN Y WZORU PRZEMYSŁOWEGO (19) PL (11 ) 7792 (21) Nume r zgłoszenia: 597 8 (51) Klasyfikacja : 26-05 (22) Dat a zgłoszenia: 04.06.200 4 (54) Zesta w lam p (45) O udzieleni u praw a z rejestracj

Bardziej szczegółowo

Ł AZIENKI K RÓLEWSKIE

Ł AZIENKI K RÓLEWSKIE Ł AZIENKI K RÓLEWSKIE Pałac na Wyspie Pałac Myślewicki Biały Domek Stara Pomarańczarnia Podchorążówka Stara Kordegarda Amfiteatr Stajnie i wozownie Wejścia do Łazienek Królewskich 2 3 O CO TU CHODZI? Kto

Bardziej szczegółowo

Podróże Ogólne. Ogólne - Niezbędnik. Ogólne - Rozmowa. Możesz mi pomóc? [form.:] Może Pan(i) mi pomóc? Proszenie o pomoc. Tudna segíteni?

Podróże Ogólne. Ogólne - Niezbędnik. Ogólne - Rozmowa. Możesz mi pomóc? [form.:] Może Pan(i) mi pomóc? Proszenie o pomoc. Tudna segíteni? - Niezbędnik Możesz mi pomóc? [form.:] Może Pan(i) mi pomóc? Proszenie o pomoc Tudna segíteni? Czy mówisz po angielsku? [form.:] Czy mówi Pan(i) po angielsku? Pytanie, czy nasz rozmówca posługuje się językiem

Bardziej szczegółowo

Podróże Ogólne. Ogólne - Niezbędnik. Ogólne - Rozmowa. Możesz mi pomóc? [form.:] Może Pan(i) mi pomóc? Proszenie o pomoc. Tudna segíteni?

Podróże Ogólne. Ogólne - Niezbędnik. Ogólne - Rozmowa. Możesz mi pomóc? [form.:] Może Pan(i) mi pomóc? Proszenie o pomoc. Tudna segíteni? - Niezbędnik Możesz mi pomóc? [form.:] Może Pan(i) mi pomóc? Proszenie o pomoc Tudna segíteni? Czy mówisz po angielsku? [form.:] Czy mówi Pan(i) po angielsku? Pytanie, czy nasz rozmówca posługuje się językiem

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 26 września 1996 r. Nr 113 TREŚĆ: Poz.: ROZPORZĄDZENIE 541 - Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 3 września 1996 r. w sprawie określenia wzoru i trybu

Bardziej szczegółowo

22 października ŚW. JANA PAWŁA II, PAPIEŻA. Wspomnienie obowiązkowe. [ Formularz mszalny ] [ Propozycje czytań mszalnych ] Godzina czytań.

22 października ŚW. JANA PAWŁA II, PAPIEŻA. Wspomnienie obowiązkowe. [ Formularz mszalny ] [ Propozycje czytań mszalnych ] Godzina czytań. 22 października ŚW. JANA PAWŁA II, PAPIEŻA Wspomnienie obowiązkowe [ Formularz mszalny ] [ Propozycje czytań mszalnych ] Godzina czytań II Czytanie 1 / 5 Z Homilii św. Jana Pawła II, papieża, wygłoszonej

Bardziej szczegółowo

Co oznaczają te poszczególne elementy świecy?

Co oznaczają te poszczególne elementy świecy? Budowa świec Wielu inwestorów od razu porzuca analizę wykresów świecowych, ponieważ na pierwszy rzut oka są one zbyt skomplikowane. Na szczęście tylko na pierwszy rzut oka. Jeśli lepiej im się przyjrzeć

Bardziej szczegółowo

Podobny czy inny? Dziedziczyć można też majątek, ale jest coś, czego nie można odziedziczyć po rodzicach.

Podobny czy inny? Dziedziczyć można też majątek, ale jest coś, czego nie można odziedziczyć po rodzicach. Podobny czy inny? Agata Rysiewicz 1. Pogadanka o podobieństwie. - W czym jesteś podobny do rodziców? - Jak to się stało, że jesteś podobny do rodziców? Dziedziczysz cechy wyglądu, charakteru, intelektu.

Bardziej szczegółowo

KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI

KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI Egzamin maturalny maj 009 HISTORIA DLA OSÓB NIESŁYSZĄCYCH POZIOM PODSTAWOWY KLUCZ PUNKTOWANIA ODPOWIEDZI Zasady oceniania: za rozwiązanie wszystkich zadań z arkusza można uzyskać maksymalnie 00 punktów

Bardziej szczegółowo

TROPEM LUBELSKICH LEGEND I OPOWIEŚCI - klasa 4a

TROPEM LUBELSKICH LEGEND I OPOWIEŚCI - klasa 4a TROPEM LUBELSKICH LEGEND I OPOWIEŚCI - klasa 4a Legendy: Czarcia Łapa; Kamień nieszczęścia Obiekty: Muzeum na Zamku, Kaplica Trójcy Świętej, Ogród Saski, Cmentarz ul.lipowa 1. TRASA WĘDRÓWKI Zadanie 1-

Bardziej szczegółowo

WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ODNIESIENIE ZADAŃ DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ

WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ODNIESIENIE ZADAŃ DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ODNIESIENIE ZADAŃ DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ Poniżej zapisano ogólne i szczegółowe wymagania podstawy programowej kształcenia ogólnego z historii na III etapie kształcenia,

Bardziej szczegółowo

Wzory haftów pienińskich. opracowane przez uczestników projektu BEZPIECZNA +

Wzory haftów pienińskich. opracowane przez uczestników projektu BEZPIECZNA + Wzory haftów pienińskich opracowane przez uczestników projektu BEZPIECZNA + STRÓJ GÓRALI PIENIŃSKICH Strój górala pienińskiego składa się z: kapelusza z czarnego filcu ozdobionego w raki, kostki lub paskiem

Bardziej szczegółowo

dla najmłodszych polska wersja: naukapoprzezzabawe.wordpress.com

dla najmłodszych polska wersja: naukapoprzezzabawe.wordpress.com dla najmłodszych.1. polska wersja: naukapoprzezzabawe.wordpress.com Rodzice i dzieci w islamie ` ` ` dla najmłodszych.2. polska wersja: naukapoprzezzabawe.wordpress.com ` dla najmłodszych.3.

Bardziej szczegółowo

JUDAIZM PODSTAWY WIARY

JUDAIZM PODSTAWY WIARY JUDAIZM PODSTAWY WIARY JØDEDOMMENS LÆRE Według żydów istnieje tylko jeden bóg. Wszyscy żydzi muszą przestrzegać Dziesięciu przykazań. Najważniejsze księgi w judaizmie to Tora i Talmud, w których spisane

Bardziej szczegółowo

ROZDZIAŁ 2 IGŁY DO SZYCIA RĘCZNEGO

ROZDZIAŁ 2 IGŁY DO SZYCIA RĘCZNEGO ROZDZIAŁ 2 IGŁY DO SZYCIA RĘCZNEGO IGŁY DO SZYCIA RĘCZNEGO Do produkcji igieł do szycia ręcznego Milward używana jest najlepsza utwardzana i hartowana stal węglowa, która maksymalnie zwiększa odporność

Bardziej szczegółowo

Jak czytać i rozumieć Pismo Święte? Podstawowe zasady. (YC 14-19)

Jak czytać i rozumieć Pismo Święte? Podstawowe zasady. (YC 14-19) Jak czytać i rozumieć Pismo Święte? Podstawowe zasady. (YC 14-19) Mój pierwszy nauczyciel języka hebrajskiego bił mnie linijką po dłoni, gdy ośmieliłem się dotknąć palcem świętych liter Pięcioksięgu. (R.

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z przedmiotu specjalizacyjnego Kuchnie różnych narodów dla klasy IV TŻ Technik żywienia i gospodarstwa domowego.

Wymagania edukacyjne z przedmiotu specjalizacyjnego Kuchnie różnych narodów dla klasy IV TŻ Technik żywienia i gospodarstwa domowego. Wymagania edukacyjne z przedmiotu specjalizacyjnego Kuchnie różnych narodów dla klasy IV TŻ Technik żywienia i gospodarstwa domowego. Opracowała : Jolanta Próchniewicz Dział programowy Dopuszczający Dostateczny

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1. z dnia r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1. z dnia r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1 z dnia.. 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wzorów mundurów leśnika i oznak dla osób uprawnionych do ich noszenia Na podstawie art. 35a ust. 4 ustawy z dnia

Bardziej szczegółowo

Pytania konkursowe. 3. Kim z zawodu był ojciec Karola Wojtyły i gdzie pracował? 4. Przy jakiej ulicy w Wadowicach mieszkali Państwo Wojtyłowie?

Pytania konkursowe. 3. Kim z zawodu był ojciec Karola Wojtyły i gdzie pracował? 4. Przy jakiej ulicy w Wadowicach mieszkali Państwo Wojtyłowie? Pytania konkursowe 1. Podaj imię i nazwisko Jana Pawła II. 2. Podaj imię brata Karola Wojtyły. 3. Kim z zawodu był ojciec Karola Wojtyły i gdzie pracował? 4. Przy jakiej ulicy w Wadowicach mieszkali Państwo

Bardziej szczegółowo

słowo Biblia pochodzi od greckiego słowa biblos, które z kolei miało swoje źródło w języku egipskim, gdzie oznaczało albo papirus

słowo Biblia pochodzi od greckiego słowa biblos, które z kolei miało swoje źródło w języku egipskim, gdzie oznaczało albo papirus Powtórzenie wiadomości o Biblii (Nowy Testament) słowo Biblia pochodzi od greckiego słowa biblos, które z kolei miało swoje źródło w języku egipskim, gdzie oznaczało albo papirus (służący wówczas między

Bardziej szczegółowo

Architektura romańska

Architektura romańska Architektura romańska Romanizm Sztuka romańska (styl romański, romanizm) - styl w sztukach plastycznych wykonywanych z kamienia XI XIII wieku. Najwcześniej formy stylistyczne zostały ukształtowane na terenach

Bardziej szczegółowo

Grupa A TEST Które terytorium było zależne od Królestwa Polskiego? TEST. Na podstawie mapy wykonaj zadanie 1.1. i 1.2.

Grupa A TEST Które terytorium było zależne od Królestwa Polskiego? TEST. Na podstawie mapy wykonaj zadanie 1.1. i 1.2. Grupa A Imię i nazwisko Data Klasa 3 Na podstawie mapy wykonaj zadanie 1.1. i 1.2. 1.1. Które terytorium było zależne od Królestwa Polskiego? A. Księstwa Wierchowskie. B. Mołdawia. C. Republika Nowogrodzka.

Bardziej szczegółowo

Wszystkie znaki pokazujemy ręką w której nie ma broni (w tym wypadku jest to prawa).

Wszystkie znaki pokazujemy ręką w której nie ma broni (w tym wypadku jest to prawa). Wszystkie znaki pokazujemy ręką w której nie ma broni (w tym wypadku jest to prawa). Zdjęcie Znaczenie Opis wykonania UWAGA. STOP. Podstawowy znak. Wszyscy w zespole (oddziale) zatrzymują się i oczekują

Bardziej szczegółowo

LUSTRA ANTYCZNE LUSTRA POSTARZANE. jako element ekskluzywny we wnętrzach

LUSTRA ANTYCZNE LUSTRA POSTARZANE. jako element ekskluzywny we wnętrzach LUSTRA ANTYCZNE LUSTRA POSTARZANE jako element ekskluzywny we wnętrzach PROJEKTY I REALIZACJE 2016/2017 SZTUKA LUSTRZANEGO ODBICIA Dzieje lustra liczą tysiące lat, ale o tak doskonałym odbiciu rzeczywistości

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWY SYSYEM OCENIANIA RELIGIA PRAWOSŁAWNA

PRZEDMIOTOWY SYSYEM OCENIANIA RELIGIA PRAWOSŁAWNA PRZEDMIOTOWY SYSYEM OCENIANIA RELIGIA PRAWOSŁAWNA Klasy I-III Stopień celujący (6) Uczeń spełnia wymagania określone w zakresie oceny bardzo dobrej. Wykazuje się wiadomościami szczegółowymi z zakresu wymagań

Bardziej szczegółowo

Gra w palanta. Rysunek 1. Drużyna palanta z Łączy - lata 20-te XX wieku

Gra w palanta. Rysunek 1. Drużyna palanta z Łączy - lata 20-te XX wieku Gra w palanta Gra w palanta ma w Polsce blisko 300 letnie bogate tradycje, jej początki sięgają bowiem XVII wieku. W XIX wieku była grą szerokich mas, a w początkach XX wieku weszła do programu szkół i

Bardziej szczegółowo

TESTY I KARTY PRACY DLA UCZNIÓW CUDZOZIEMSKICH Z PRZEDMIOTU

TESTY I KARTY PRACY DLA UCZNIÓW CUDZOZIEMSKICH Z PRZEDMIOTU TESTY I KARTY PRACY DLA UCZNIÓW CUDZOZIEMSKICH Z PRZEDMIOTU HISTORIA Iwona Wierzbicka Karta pracy modyfikowana dla uczniów klasy IV Określanie czasu. 1. Do podanych cyfr i liczb dopisz cyfry rzymskie:

Bardziej szczegółowo

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Część II WZ Przetarg na dostawę odzieży roboczej w 2018 roku: ZESTAWIENIE RODZAJÓW 1. Kurtka ocieplana męska szt 17 Kurtka męska wyjściowa, ocieplana, długość ¾, w kolorze niebieskim,

Bardziej szczegółowo