Częstość korzystania ze świadczeń AOS wszystkie zakresy. Częstość korzystania z poradni w 2012 r. Alergologia

Transkrypt

1 Analiza częstości korzystania przez pacjentów z poradni specjalistycznych, ze szczególnym uwzględnieniem poradni, do których pacjent może udać się bez skierowania. W celu zbadania jakości opieki medycznej w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej (AOS), których jednym z wyznaczników jest częstość korzystania przez pacjentów ze świadczeń, dokonano analizy tego zagadnienia. Przeanalizowano około 80 mln zdarzeń medycznych, które miały miejsce w AOS na terenie całego kraju w 2012 r. Dodatkowo, po wstępnej analizie zgromadzonych danych, dla wybranych zakresów (okulistyka, dermatologia), w których w rozkładzie częstości dominowała jedna lub dwie porady i do których pacjent nie musi posiadać skierowania, dokonano analizy szczegółowej. Omawiane dane porównano ze strukturą rozpoznań ICD 10 leczonych pacjentów, sprawozdawanych przez świadczeniodawców w 2012 r. Pod uwagę wzięto także czas oczekiwania i dane finansowe dotyczące umów realizowanych w ostatnich trzech latach. W niektórych specjalnościach co drugi pacjent wymagał tylko jednej porady specjalistycznej rocznie. Szczególnie jest to widoczne w odniesieniu do okulistyki (66,4%), genetyki (64,5%), neonatologii (60%) czy dermatologii i wenerologii (59,5%) oraz otolaryngologii (58,4%). Świadczyć to może o realizacji porad na rzecz pacjentów o łagodnym i bezproblemowym przebiegu choroby, braku wskazań do leczenia w poradni specjalistycznej, czy też porad związanych wyłącznie z dobraniem środka pomocniczego (okulary, aparat słuchowy). Na drugim biegunie są specjalności, w których pacjenci uzyskują kilka porad rocznie, niekiedy nawet 8 10 lub nawet kilkanaście na rok. O ile niekiedy wynika to z przebiegu leczonych chorób, jak np. w diabetologii czy ginekologii i położnictwie (prowadzenie ciąży), to w niektórych specjalnościach spowodowane jest prawdopodobnie nieprawidłowym sposobem rozliczania porad (alergologia i alergologia dla dzieci), przy czym zakres rozpoznań nie budzi wątpliwości. Dominują wśród nich wszelkie postacie uczuleniowego zapalenia błony śluzowej nosa i dychawica oskrzelowa. Zwracają także uwagę istotne różnice w liczbie uzyskiwanych porad przez pacjentów w tych samych specjalnościach w poszczególnych oddziałach NFZ. Duże dysproporcje w tym zakresie występują w odniesieniu do onkologii, alergologii, diabetologii, geriatrii i genetyki. Największe jednak rozbieżności dotyczą świadczeń w zakresie chorób metabolicznych. W tej specjalności w woj. pomorskim tylko 14,2% chorych miało jedną poradę, podczas gdy w woj. podkarpackim aż 70,8%. Jedną lub dwie porady rocznie w tym zakresie na Podkarpaciu uzyskało ponad 93% leczonych, a w woj. pomorskim tylko ok. 34%. Z uwagi na fakt, że liczba osób z prawdziwymi chorobami metabolicznymi jest mniej więcej stała, domniemywać można, że różnice te wynikają ze sposobu rozliczania opieki nad chorującymi na podstawowe schorzenia, np. otyłość, zaburzenia lipidowe, i związane są np. z cyklem nauki odpowiedniego żywienia. Najbardziej jednorodne rozkłady liczby udzielonych porad stwierdzono w dermatologii, położnictwie i ginekologii oraz neurologii. Wynikać to może ze specyfiki tych dziedzin medycyny oraz profilu leczonych chorób, ale także z precyzyjnego i przejrzystego sposobu rozliczania świadczeń w tych specjalnościach. 1

2 Struktura częstości korzystania ze świadczeń AOS wybrane zakresy Częstość korzystania ze świadczeń AOS wszystkie zakresy DIABETOLOGIA DZIEC. DIABETOLOGIA GERIATRIA ALERGOLOGIA ALERGOLOGIA DZIEC. ENDOKRYNOLOGIA ONKOLOGIA POŁOŻNICTW0 I GINEKOLOGIA CHOROBY METABOLICZNE NEUROLOGIA GASTROENTEROLOGIA CHIRURGIA OGÓLNA ORTOPEDIA I TRAUMATOLOGIA OTOLARYNGOLOGIA DZIEC. OTOLARYNGOLOGIA DERMATOLOGIA I WENEROLOGIA NEONATOLOGIA GENETYKA OKULISTYKA 20,64% 16,96% 15,16% 15,21% 25,84% 27,11% 23,10% 13,58% 30,82% 18,87% 12,91% 10,10% 33,78% 23,17% 14,32% 7,78% 34,68% 23,76% 15,39% 8,69% 38,35% 34,04% 16,05% 6,66% 40,05% 26,75% 13,79% 8,29% 41,16% 24,08% 12,55% 7,82% 42,98% 26,76% 13,75% 7,43% 44,35% 25,93% 13,49% 7,34% 46,59% 28,13% 14,34% 6,30% 46,73% 22,17% 12,09% 7,10% 48,24% 22,49% 11,61% 6,67% 55,80% 23,62% 10,02% 4,77% 58,41% 23,40% 9,08% 4,18% 59,51% 20,05% 8,81% 4,62% 59,67% 19,06% 9,56% 5,50% 64,5% 28,0% 5,8% 1,3% 66,4% 17,4% 7,3% 3,8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1 raz 2 razy 3 razy 4 razy 5 razy 6 razy 7 razy 8 razy 9 razy 10 razy i wiecej Wykres 1. Struktura wizyt pacjentów w poradniach specjalistycznych we wszystkich oddziałach NFZ w 2012 r. Częstość korzystania z poradni w 2012 r. Alergologia Wszystkie oddziały 33,8% 23,2% 14,3% 7,8% ZACHODNIOPOMORSKI 37,1% 22,4% 14,7% 8,4% WIELKOPOLSKI 34,8% 24,7% 14,8% 7,4% WARMIŃSKO MAZURSKI 43,2% 29,4% 12,4% 4,6% ŚWIĘTOKRZYSKI 31,2% 25,9% 15,4% 8,2% ŚLĄSKI 29,9% 24,1% 15,0% 8,1% POMORSKI 33,8% 23,8% 13,2% 7,8% PODLASKI 33,0% 22,8% 13,8% 7,8% PODKARPACKI 35,4% 24,7% 14,6% 7,8% OPOLSKI 30,2% 22,0% 13,9% 8,0% MAZOWIECKI 34,7% 22,1% 14,9% 8,0% MAŁOPOLSKI 28,1% 22,3% 16,0% 9,1% ŁÓDZKI 34,4% 24,4% 14,0% 7,9% LUBUSKI 20,5% 15,2% 16,7% 9,8% LUBELSKI 36,9% 20,7% 13,9% 7,9% KUJAWSKO POMORSKI 30,9% 21,9% 14,9% 8,4% DOLNOŚLĄSKI 40,8% 24,0% 11,4% 5,8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1 raz 2 razy 3 razy 4 razy 5 razy 6 razy 7 razy 8 razy 9 razy 10 razy i wiecej Wykres 2. Struktura wizyt pacjentów w poradniach alergologicznych w poszczególnych oddziałach NFZ w 2012 r. 2

3 Częstość korzystania z poradni w 2012 r. Onkologia Wszystkie oddziały 40,0% 26,7% 13,8% 8,3% ZACHODNIOPOMORSKI 49,9% 23,1% 11,9% 6,4% WIELKOPOLSKI 43,4% 25,0% 12,9% 7,9% WARMIŃSKO MAZURSKI 34,2% 29,0% 16,5% 10,1% ŚWIĘTOKRZYSKI 35,2% 24,9% 14,1% 10,4% ŚLĄSKI 47,5% 25,0% 12,8% 7,6% POMORSKI 39,8% 30,8% 13,6% 7,2% PODLASKI 31,2% 27,8% 15,0% 9,5% PODKARPACKI 30,8% 23,6% 15,4% 11,4% OPOLSKI 31,0% 31,8% 15,5% 8,6% MAZOWIECKI 37,5% 28,8% 14,4% 8,2% MAŁOPOLSKI 31,5% 25,2% 14,4% 10,1% ŁÓDZKI 42,4% 25,5% 13,6% 8,3% LUBUSKI 39,6% 26,1% 14,2% 8,0% LUBELSKI 34,5% 25,7% 15,2% 9,6% KUJAWSKO POMORSKI 39,0% 28,1% 14,7% 8,1% DOLNOŚLĄSKI 43,3% 26,6% 12,6% 7,6% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1 raz 2 razy 3 razy 4 razy 5 razy 6 razy 7 razy 8 razy 9 razy 10 razy i wiecej Wykres 3. Struktura wizyt pacjentów w poradniach onkologicznych w poszczególnych oddziałach NFZ w 2012 r. Częstość korzystania z poradni w 2012 r. Choroby metaboliczne Wszystkie oddziały 43,0% 26,8% 13,7% 7,4% ZACHODNIOPOMORSKI 35,2% 22,0% 14,7% 8,2% WIELKOPOLSKI 44,5% 27,5% 13,2% 7,1% WARMIŃSKO MAZURSKI 28,1% 32,5% 17,7% 10,9% ŚWIĘTOKRZYSKI 40,0% 22,0% 13,8% 8,8% ŚLĄSKI 41,7% 27,0% 13,6% 8,6% POMORSKI 14,2% 19,4% 25,8% 22,6% PODLASKI 56,7% 26,8% 9,9% 4,3% PODKARPACKI 70,8% 22,9% 5,2% 0,5% OPOLSKI 38,4% 23,2% 20,5% 10,8% MAZOWIECKI 43,2% 27,4% 14,5% 7,0% MAŁOPOLSKI 42,2% 25,3% 14,3% 8,7% ŁÓDZKI 45,8% 33,4% 11,8% 5,0% LUBUSKI 59,1% 31,8% 9,1% 0,0% LUBELSKI 44,1% 20,5% 12,2% 8,4% KUJAWSKO POMORSKI 43,7% 28,1% 13,3% 6,8% DOLNOŚLĄSKI 53,4% 22,7% 10,7% 4,8% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1 raz 2 razy 3 razy 4 razy 5 razy 6 razy 7 razy 8 razy 9 razy 10 razy i wiecej Wykres 4. Struktura wizyt pacjentów w poradniach chorób metabolicznych w poszczególnych oddziałach NFZ w 2012 r. 3

4 Częstość korzystania z poradni w 2012 r. Otolaryngologia Wszystkie oddziały ZACHODNIOPOMORSKI WIELKOPOLSKI WARMIŃSKO MAZURSKI ŚWIĘTOKRZYSKI ŚLĄSKI POMORSKI PODLASKI PODKARPACKI OPOLSKI MAZOWIECKI MAŁOPOLSKI ŁÓDZKI LUBUSKI LUBELSKI KUJAWSKO POMORSKI DOLNOŚLĄSKI 58,4% 61,3% 57,0% 61,8% 59,4% 55,6% 64,8% 60,1% 58,6% 65,1% 57,3% 52,2% 57,3% 60,3% 58,4% 60,8% 60,9% 23,4% 22,1% 9,1% 8,1% 4,2% 3,8% 22,9% 9,5% 4,6% 22,7% 8,0% 3,5% 22,5% 8,8% 4,3% 23,8% 9,9% 4,8% 21,5% 7,4% 3,2% 22,3% 8,8% 4,1% 22,8% 8,9% 4,3% 21,5% 7,1% 3,0% 24,9% 9,3% 4,0% 24,2% 10,9% 5,4% 24,5% 9,4% 4,1% 24,0% 8,5% 3,5% 23,7% 9,1% 4,1% 22,8% 8,4% 3,8% 23,3% 8,5% 3,6% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1 raz 2 razy 3 razy 4 razy 5 razy 6 razy 7 razy 8 razy 9 razy 10 razy i wiecej Wykres 5. Struktura wizyt pacjentów w poradniach otolaryngologicznych w poszczególnych oddziałach NFZ w 2012 r. Częstość korzystania z poradni w 2012 r. Diabetologia Wszystkie oddziały ZACHODNIOPOMORSKI WIELKOPOLSKI WARMIŃSKO MAZURSKI ŚWIĘTOKRZYSKI ŚLĄSKI POMORSKI PODLASKI PODKARPACKI OPOLSKI MAZOWIECKI MAŁOPOLSKI ŁÓDZKI LUBUSKI LUBELSKI KUJAWSKO POMORSKI DOLNOŚLĄSKI 25,8% 28,2% 20,0% 39,3% 24,9% 22,6% 21,4% 19,8% 24,5% 32,5% 26,3% 21,3% 27,2% 30,9% 25,7% 30,8% 39,7% 27,1% 25,1% 23,0% 25,4% 28,2% 22,6% 22,7% 25,1% 28,2% 30,7% 25,9% 25,4% 23,1% 13,6% 22,3% 11,4% 23,7% 16,6% 28,6% 16,3% 8,1% 27,2% 14,8% 25,4% 14,3% 26,6% 17,4% 24,8% 19,3% 20,9% 14,2% 21,4% 25,1% 24,9% 17,1% 21,5% 13,5% 11,1% 11,6% 28,9% 16,5% 11,5% 24,6% 18,9% 15,0% 34,3% 21,7% 7,9% 29,5% 16,6% 8,0% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1 raz 2 razy 3 razy 4 razy 5 razy 6 razy 7 razy 8 razy 9 razy 10 razy i wiecej Wykres 6. Struktura wizyt pacjentów w poradniach diabetologicznych w poszczególnych oddziałach NFZ w 2012 r. 4

5 Okulistyka analiza szczegółowa Częstość korzystania z poradni w 2012 r. Okulistyka Wszystkie oddziały ZACHODNIOPOMORSKI WIELKOPOLSKI WARMIŃSKO MAZURSKI ŚWIĘTOKRZYSKI ŚLĄSKI POMORSKI PODLASKI PODKARPACKI OPOLSKI MAZOWIECKI MAŁOPOLSKI ŁÓDZKI LUBUSKI LUBELSKI KUJAWSKO POMORSKI DOLNOŚLĄSKI 66,4% 64,3% 67,6% 71,5% 64,7% 62,2% 69,1% 67,1% 72,2% 70,8% 63,3% 65,2% 64,5% 69,0% 65,8% 70,9% 68,4% 17,4% 18,2% 7,3% 7,4% 3,8% 3,9% 16,5% 6,9% 3,8% 15,3% 6,3% 3,1% 17,5% 7,7% 4,1% 19,2% 8,7% 4,6% 16,1% 6,8% 3,6% 17,7% 6,8% 3,7% 16,4% 5,6% 2,6% 16,9% 6,2% 3,0% 17,8% 8,0% 4,4% 18,5% 7,5% 4,0% 17,9% 7,8% 4,1% 16,1% 6,7% 3,7% 17,8% 7,7% 3,6% 15,3% 6,3% 3,4% 17,1% 6,8% 3,4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1 raz 2 razy 3 razy 4 razy 5 razy 6 razy 7 razy 8 razy 9 razy 10 razy i wiecej Wykres 7. Struktura wizyt pacjentów w poradniach okulistycznych w poszczególnych oddziałach NFZ w 2012 r. W 2012 r. świadczeń udzielało około 1850 poradni okulistycznych. Na przestrzeni roku ich liczba zmniejszyła się o około 7,5%, z 2006 w grudniu 2011 r. do 1856 pod koniec 2012 r. W latach poprzednich ich liczba utrzymywała się na poziomie około 2000 (w grudniu 2011 r. wynosiła 2002). W 2012 r. liczba pacjentów przyjętych w poradniach okulistycznych wyniosła i wzrosła jedynie o 0,73% w porównaniu do 2011 r. Pomiędzy 2010 r. a 2011 r. obserwowany był wzrost o 2,28%. Populacja pacjentów (dzieci i dorośli) utrzymywała się w tym czasie na mniej więcej jednakowym poziomie, z niewielką tendencją wzrostową. Łączna liczba osób oczekujących do poradni okulistycznych, zakwalifikowanych do kategorii medycznej przypadek stabilny, wynosiła na koniec grudnia 2012 r , a mediana średniego rzeczywistego czasu oczekiwania kształtowała się w tym okresie na poziomie 32 dni (do 50% poradni średni rzeczywisty czas oczekiwania nie przekraczał 32 dni). W porównaniu z końcem 2011 r. łączna liczba osób oczekujących zwiększyła się o około 17%. Pomiędzy grudniem 2010 r. i 2011 r. mediana rzeczywistego czasu oczekiwania wzrosła o jedną trzecią, przy jednoczesnym wzroście liczby oczekujących na świadczenia jedynie o 5,74%. W tym okresie osoby oczekujące do poradni okulistycznych stanowiły: pod koniec 2010 r. 4,08% ogółu pacjentów przyjętych przez okulistów, 2011 r. 4,22%, a w 2012 r. 4,91%. W omawianym okresie wartość kontraktów rosła z zł w 2010 r. do zł w 2011 r i osiągnęła zł w 2012 r. Dynamika wzrostu wartości kontraktów rok do roku wyniosła w 2011 r. 105,66%, a w 2012 r. aż 117,16%. Jak widać wzrost był dużo wyższy niż liczba przyjętych pacjentów, ale nie przełożył się na skrócenie kolejek do okulisty. 5

6 W latach średni koszt porady zarówno u pacjentów dorosłych, jak i u dzieci wykazywał tendencję wzrostową. W 2010 r. wynosił 46,90 zł (dorośli) i 49,62 zł (dzieci). W 2012 r. wzrósł do 60,63 zł (dorośli) i 54,86 zł (dzieci), co oznacza wzrost o 29,29% w przypadku porad udzielanych osobom dorosłym i 10,55% dzieciom. Struktura sprawozdawanych świadczeń na przestrzeni omawianych lat zmieniła się nieznacznie. W 2012 r. najczęściej sprawozdawane było rozpoznanie H52 zaburzenia refrakcji i akomodacji, postawione razy, czyli u 18,91% wszystkich przyjętych dorosłych pacjentów. To rozpoznanie dominowało także w grupie dzieci (24,89%). Na następnych pozycjach (dorośli) znalazły się: H25 zaćma starcza rozpoznań (5,97%); H40 jaskra rozpoznań (5,51%); H10 zapalenie spojówek rozpoznań (5,29%); H35 inne zaburzenia siatkówki rozpoznań (3,64%). W 2011 r. struktura przedstawiała się podobnie. H52 zaburzenia refrakcji i akomodacji sprawozdano razy (22,48%) u osób dorosłych i razy (29,65%) u dzieci. Pozostałe z niewielkim przesunięciem: H25 zaćma starcza rozpoznań (7,05%); H40 jaskra rozpoznań (6,38%); H10 zapalenie spojówek rozpoznań (6,56%); H35 inne zaburzenia siatkówki rozpoznań (4,18%). W 2010 r. pierwsze pięć rozpoznań u dorosłych stanowiły: H52 zaburzenia refrakcji i akomodacji rozpoznań (24,72%); H10 zapalenie spojówek rozpoznań (7,90%); H25 zaćma starcza rozpoznań (7,47%); H40 jaskra rozpoznań (6,57%); H35 inne zaburzenia siatkówki rozpoznań ( 4,41%). Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że w latach poddanych analizie ponad 33% sprawozdawanych kodów ICD 10 stanowiły u dorosłych rozpoznania wad wzroku i badania oczu w ich kierunku. Procent takich rozpoznań u dzieci był jeszcze większy i rósł znacząco w kolejnych latach do poziomu 53,67% (!) w 2012 r. Na tle powyższych informacji interesująco przedstawia się struktura korzystania pacjentów z poradni okulistycznych w 2012 r. W skali całego kraju ponad 83% pacjentów korzystających z poradni okulistycznych wymagało w ciągu roku jednej lub maksymalnie dwóch porad. W powiązaniu z przedstawionymi wcześniej danymi strukturą rozpoznań oraz informacją o liczbie udzielonych świadczeń i wartości kontraktów nasuwają się następujące wnioski. Kolejki do lekarzy specjalistów nie zależą od poziomu finansowania. Przy znacznym wzroście kontraktów wąskim gardłem wydaje się być brak lekarzy okulistów w systemie świadczeń finansowanych ze środków publicznych, którzy nie są w stanie przyjąć większej liczby pacjentów. 6

7 Znacząca większość pacjentów pojawia się u lekarza okulisty raz, dwa razy do roku i wymaga jedynie podstawowego badania, które zgodnie z kompetencjami i w ramach posiadanej wiedzy mógłby wykonać np. lekarz POZ. Brak potrzeby posiadania skierowania skutkuje ominięciem przez pacjenta lekarza POZ, który w znacznej części przypadków mógłby udzielić profesjonalnej pomocy. Informacje szczegółowe przedstawiono na wykresach (poniżej). 7

8 Okulistyka wykresy AOS okulistyka przyjęci pacjenci ,80% 33,80% 34,51% % 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% liczba pacjentów wady wzroku % wady wzroku Wykres 8. Liczba pacjentów przyjętych z rozpoznaniem wad wzroku lub badanych w ich kierunku, w porównaniu do ogólnej liczby pacjentów przyjętych w poradniach okulistycznych w latach AOS okulistyka przyjęci pacjenci (dorośli) ,27% 33,09% 33,43% ,00% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% liczba pacjentów wady wzroku % wady wzroku Wykres 9. Liczba dorosłych pacjentów przyjętych z rozpoznaniem wad wzroku lub badanych w ich kierunku, w porównaniu do ogólnej liczby dorosłych pacjentów przyjętych w poradniach okulistycznych w latach

9 AOS okulistyka przyjęci pacjenci (dzieci) ,13% 50,58% 53,67% liczba pacjentów wady wzroku % wady wzroku 100,00% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% Wykres 10. Liczba dzieci przyjętych z rozpoznaniem wad wzroku lub badanych w ich kierunku, w porównaniu do ogólnej liczby dzieci przyjętych w poradniach okulistycznych w latach AOS okulistyka Pacjenci oczekujący do poradni okulistycznych przypadki stabilne liczba oczekujących mediana średniego czasu oczekiwania Wykres 11. Liczba pacjentów oczekujących do poradni okulistycznych oraz mediana średniego czasu oczekiwania w latach (stan na koniec IV kwartału). 140% 130% 120% 110% 100% AOS okulistyka Dynamika zmian liczby pacjentów i mediany czasu oczekiwania 100% 100% 100% 105,74% 102,28% 133,33% 117,24% 100,73% 114,29% liczba oczekujących pacjentów liczba przyjętych pacjentów mediana czasu oczekiwania Wykres 12. Porównanie dynamiki zmian liczby pacjentów oczekujących i przyjętych oraz mediany czasu oczekiwania do poradni okulistycznych w latach

10 zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł 0 zł AOS okulistyka wartość zawartych umów zł zł zł zł zł zł dorośli dzieci Wykres 13. Wartość zawartych umów na leczenie pacjentów w poradniach okulistycznych w latach ,00% 118,00% 116,00% 114,00% 112,00% 110,00% 108,00% 106,00% 104,00% 102,00% 100,00% 100,00% AOS okulistyka dynamika zmian wartości umów 117,21% 117,16% 116,06% 109,39% 105,50% 105,66% 100,00% 100,00% leczenie dorosłych leczenie dzieci umowy łącznie Wykres 14. Dynamika zmian wartości zawartych umów na leczenie pacjentów w poradniach okulistycznych w latach

11 zł 70,00 AOS okulistyka średni koszt porady (dorośli) 113,0% 114,0% 60,00 111,2% 60,63 112,0% 50,00 40,00 46,90 48,27 53,68 110,0% 108,0% 30,00 106,0% 20,00 102,9% 104,0% 10,00 0,00 100,0% ,0% 100,0% średni koszt porady dynamika rok do roku Wykres 15. Średni koszt porady okulistycznej udzielonej pacjentom dorosłym oraz jego dynamika w latach zł 56,00 55,00 54,00 53,00 52,00 51,00 50,00 49,00 48,00 47,00 AOS okulistyka średni koszt porady (dzieci) 104,6% 54,86 103,7% 52,88 51,90 101,9% 49,62 100,0% 2009 średni koszt porady dynamika rok do roku 105,0% 104,5% 104,0% 103,5% 103,0% 102,5% 102,0% 101,5% 101,0% 100,5% 100,0% Wykres 16. Średni koszt porady okulistycznej udzielonej dzieciom oraz jego dynamika w latach

12 Dermatologia i wenerologia analiza szczegółowa Częstość korzystania z poradni w 2012 r. Dermatologia i wenerologia Wszystkie oddziały 59,5% 20,1% 8,8% 4,6% ZACHODNIOPOMORSKI 61,1% 20,2% 8,2% 4,1% WIELKOPOLSKI 56,5% 20,8% 9,4% 5,1% WARMIŃSKO MAZURSKI 61,1% 19,5% 8,6% 4,4% ŚWIĘTOKRZYSKI 56,7% 20,4% 9,5% 5,1% ŚLĄSKI 56,1% 20,6% 9,5% 5,2% POMORSKI 59,3% 19,9% 8,8% 4,7% PODLASKI 60,2% 20,1% 8,8% 4,4% PODKARPACKI 59,4% 20,3% 8,9% 4,6% OPOLSKI 60,5% 20,0% 8,3% 4,4% MAZOWIECKI 60,8% 19,6% 8,7% 4,5% MAŁOPOLSKI 55,7% 21,0% 9,9% 5,4% ŁÓDZKI 61,6% 19,2% 8,4% 4,2% LUBUSKI 64,4% 19,9% 7,6% 3,6% LUBELSKI 61,1% 19,4% 8,3% 4,3% KUJAWSKO POMORSKI 59,7% 20,4% 8,9% 4,7% DOLNOŚLĄSKI 63,8% 19,2% 7,8% 3,9% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 1 raz 2 razy 3 razy 4 razy 5 razy 6 razy 7 razy 8 razy 9 razy 10 razy i wiecej Wykres 17. Struktura wizyt pacjentów w poradniach dermatologicznych w poszczególnych oddziałach NFZ w 2012 r. W 2012 r. świadczeń udzielało około 1400 poradni dermatologicznych. Na przestrzeni roku ich liczba zmniejszyła się o około 5,7%, z 1447 w grudniu 2011 r. do 1365 pod koniec 2012 r. W latach poprzednich ich liczba utrzymywała się na stałym poziomie, około 1400 poradni (w grudniu 2011 r. wynosiła 1434). W 2012 r. liczba pacjentów przyjętych w poradniach dermatologicznych wyniosła i wzrosła o 4,38% w porównaniu do 2011 r. Pomiędzy 2010 r. i 2011 r. obserwowany był wzrost o 5,15%. Łączna liczba osób oczekujących do poradni dermatologicznych, zakwalifikowanych do kategorii medycznej przypadek stabilny, wynosiła na koniec grudnia 2012 r , a mediana średniego rzeczywistego czasu oczekiwania kształtowała się w tym okresie na poziomie 9 dni (do 50% poradni średni rzeczywisty czas oczekiwania nie przekraczał 9 dni). W porównaniu z końcem 2011 r. łączna liczba osób oczekujących zwiększyła się o 12,5%. Pomiędzy grudniem 2010 r. i 2011 r. mediana rzeczywistego czasu oczekiwania wzrosła o 60% z 5 do 8 dni, przy jednoczesnym spadku liczby oczekujących na świadczenia o 1,3%. Należy zauważyć, że mediana średniego rzeczywistego czasu oczekiwania nie ulegała dużym zmianom na przestrzeni roku. W latach zawierała się w przedziale od 7 do 10 dni, nie jest to zatem długi czas oczekiwania. Przez ostatnie lata zauważalna jest tendencja wzrostowa liczby oczekujących do połowy roku, a następnie systematyczny ich spadek tak, że najniższe wartości notowane są w pod koniec każdego roku. W analizowanym okresie, osoby oczekujące do poradni dermatologicznych stanowiły: pod koniec 2010 r. 2,43% ogółu pacjentów przyjętych przez dermatologów, 2011 r. 2,28%, a w 2012 r. 2,52%. 12

13 W omawianym okresie wartość kontraktów spadła z zł w 2010 r. do zł w 2011 r i wzrosła ponad poziom finansowania z 2010 r. do wartości zł w 2012 r. Dynamika wartości kontraktów rok do roku wyniosła w 2011 r. 98,06%, a w 2012 r. 109,67%. W latach średni koszt porady utrzymywał się w na poziomie około 40 zł i ulegał jedynie nieznacznym wahaniom wzrastając w tym okresie o 1,40%. Struktura sprawozdawanych świadczeń na przestrzeni omawianych lat zmieniła się nieznacznie. W badanym okresie najczęstszym rozpoznaniem był L70 trądzik pospolity. W 2012 r. rozpoznanie to zostało postawione razy, czyli u 9,27% wszystkich przyjętych dorosłych pacjentów. Na następnych pozycjach znalazły się: B07 brodawki wirusowe rozpoznań (5,68%); L30 inne zapalenie skóry rozpoznań (4,67%); D22 znamiona barwnikowe /melanocytowe/ rozpoznań (4,33%); L40 łuszczyca rozpoznań (3,40%). W 2011 r. struktura przedstawiała się następująco. L70 trądzik pospolity sprawozdano razy (9,88%). Pozostałe pozycje: L30 inne zapalenie skóry rozpoznań (5,77%); B07 brodawki wirusowe rozpoznań (5,75%); L23 alergiczne kontaktowe zapalenie skóry rozpoznań (4,20%); L40 łuszczyca rozpoznań (3,95%). W 2010 r. pierwsze pięć rozpoznań u dorosłych stanowiły: L70 trądzik pospolity rozpoznań (10,25%); L30 inne zapalenie skóry rozpoznań (6,67%); B07 brodawki wirusowe rozpoznań (5,84%); L23 alergiczne kontaktowe zapalenie skóry rozpoznań (4,99%); L40 łuszczyca rozpoznań (4,24%). Na uwagę zasługuje obecność w rozpoznaniach chorób niegroźnych, czy też zmian niestanowiących żadnego zagrożenia poza niewielkim defektem kosmetycznych, takich jak np. brodawka łojotokowa, z wyraźną tendencją rosnącą, od 1,94% rozpoznań w 2010 r. do 3,05% w 2012 r. W tym czasie choroby weneryczne stanowiły jedynie około 0,14% rozpoznań. W 2010 r. rozpoznano je u 4765 osób, w 2011 r. u 4715, a w 2012 r. u 5215 pacjentów. Tak jak w przypadku okulistyki struktura korzystania pacjentów z poradni dermatologicznych w 2012 r. przedstawia się podobnie. W skali całego kraju ponad 79,6% pacjentów korzystających z poradni dermatologicznych wymagało w ciągu roku jednej lub maksymalnie dwóch porad. W powiązaniu z przedstawionymi wcześniej danymi strukturą rozpoznań oraz informacją o liczbie udzielonych świadczeń i wartości kontraktów nasuwają się następujące wnioski. Znacząca większość schorzeń nie wymaga pomocy specjalisty dermatologa i mogłaby być rozpoznana przez lekarza POZ. Cześć z tych schorzeń nie wymaga nawet podjęcia leczenia. 13

14 Część pacjentów pojawia się u lekarza dermatologa jedynie z podejrzeniem choroby, którą zgodnie z kompetencjami i w ramach posiadanej wiedzy mógłby potwierdzić lub wykluczyć lekarz POZ. Brak wymogu skierowania skutkuje ominięciem przez pacjenta lekarza POZ, który w większości wypadków mógłby udzielić profesjonalnej pomocy. Dodatkowego wyjaśnienia wymaga nagły wzrost liczby oczekujących w IV kwartale 2012 r. w stosunku do końca 2011 r. przy jednoczesnym wzroście wartości kontraktów o ponad 11,5% i niewiele zmieniającej się medianie średniego czasu oczekiwania. Rozpoznania choroby wenerycznej, dla których stworzono możliwość skorzystania z porady dermatologa/wenerologa bez skierowania, stanowią zdecydowaną mniejszość (0,14% rozpoznań). Choroby te są często rozpoznawane przez lekarzy innych specjalności chirurgów, ginekologów czy urologów. W związku z powyższym należałoby zastanowić się nad koniecznością wprowadzenia skierowań do dermatologa, o co Fundusz postulował wcześniej do Ministra Zdrowia. Argument łatwiejszego, bezpośredniego dostępu do lekarza specjalisty, w związku z podejrzeniem choroby wenerycznej, nie broni się w świetle wyników analizy. Z możliwości otrzymania porady bez skierowania korzystają dużo częściej pacjenci ze schorzeniami niewymagającymi pomocy specjalisty, co w efekcie przekłada się na wydłużenie kolejek oczekujących i czasu oczekiwania. Informacje szczegółowe przedstawiono na wykresach (poniżej). 14

15 Dermatologia i wenerologia wykresy AOS dermatologia i wenerologia przyjęci pacjenci ,06% 9,88% ,27% ,00% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% liczba pacjentów L70 trądzik pospolity % rozpoznań L70 Wykres 18. Liczba pacjentów z rozpoznaniem L70 trądzik pospolity, w porównaniu do ogólnej liczby pacjentów przyjętych w poradniach dermatologicznych w latach AOS dermatologia i wenerologia przyjęci pacjenci ,05% 3,50% 3,00% ,94% 2,48% 2,50% 2,00% 1,50% ,00% ,50% ,00% liczba pacjentów L82 brodawka łojotokowa % rozpoznań L82 Wykres 19. Liczba pacjentów z rozpoznaniem L82 brodawka łojotokowa w porównaniu do ogólnej liczby pacjentów przyjętych w poradniach dermatologicznych w latach

16 AOS dermatologia i wenerologia Pacjenci oczekujący do poradni dermatologicznych przypadki stabilne liczba oczekujących mediana średniego czasu oczekiwania Wykres 20. Liczba pacjentów oczekujących do poradni dermatologicznych oraz mediana średniego czasu oczekiwania w latach (stan na koniec IV kwartału). 170% AOS dermatologia i wenerologia Dynamika zmian liczby pacjentów i mediany czasu oczekiwania 160,00% 150% 130% 110% 100% 100% 100% 98,70% 115,28% 112,50% 105,15% 104,38% 90% liczba oczekujących pacjentów mediana czasu oczekiwania liczba przyjętych pacjentów Wykres 21. Porównanie dynamiki zmian liczby pacjentów oczekujących i przyjętych oraz mediany czasu oczekiwania do poradni dermatologicznych w latach zł zł zł AOS dermatologia i wenerologia wartość i dynamika kontraktów 100,00% 98,06% 109,67% 120,00% 100,00% 80,00% zł zł zł zł zł 60,00% 40,00% zł 20,00% 0 zł kontrakty dynamika kontraktów 0,00% Wykres 22. Wartość i dynamika zawartych umów na leczenie pacjentów w poradniach dermatologicznych w latach