Usługi centrali abonenckiej DGT

Transkrypt

1 ZESPÓŁ LABORATORIÓW TELEMATYKI TRANSPORTU ZAKŁAD TELEKOMUNIKACJI W TRANSPORCIE WYDZIAŁ TRANSPORTU POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ LABORATORIUM Systemy łączności w transporcie INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 3 Usługi centrali abonenckiej DGT TwT WT PW, DO UŻYTKU WEWNĘTRZNEGO Warszawa 2014

2 1. Cel i zakres ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z możliwościami usługowymi współczesnych central cyfrowych na przykładzie produktu firmy DGT oraz empiryczne badania i porównanie niektórych z nich. 2. Wprowadzenie Pierwsza centrala telefoniczna została wdrożona do użytku zaledwie dwa lata po opatentowaniu w roku 1876 wynalazku telefonu przez A. G. Bella ( ). Była to centrala ręczna, wybudowana w New Heaven (USA), obsługująca zaledwie 21 abonentów. Wzrost popularności i rozpowszechnienie telefonii wymusiło budowanie central o większych pojemnościach i zatrudnianie coraz większej liczby osób do ich obsługi. Świadomość ogromnych możliwości płynących z rodzącej się telekomunikacji i zawodności czynnika ludzkiego doprowadziły do wynalezienia urządzenia umożliwiającego komutację połączeń telefonicznych bez udziału człowieka. Tak powstały pierwsze centrale automatyczne z wybierakami biegowymi opatentowanymi przez A. B. Strowgera ( ). Pierwsze tego typu urządzenie telekomunikacyjne uruchomiono 10 marca 1891 roku w Kansas City (USA). Należy tu zwrócić uwagę na fakt, że w owym czasie nie wymyślono jeszcze tarczy numerowej (1915), a proces wybiórczy polegał na naciśnięciu kombinacji trzech guzików. Wynalezienie central bezobsługowych zdecydowanie przyśpieszyło proces obsługi abonentów, jednakże na wiele lat, równocześnie, zatrzymany został rozwój tzw. usług dodatkowych. Były one wykonywane przy okazji przez personel obsługowy central, tj. telefonistki. Do najpopularniejszych usług dodatkowych należały: zamawianie rozmowy z zajętym abonentem, budzenie o wybranej godzinie, czy blokada połączeń przychodzących (usługa nie przeszkadzać ). Ich realizacja wymagała pewnej wiedzy i inteligencji, której centrale elektromechaniczne nie posiadały. Przez blisko sto lat pomimo rozwoju technologii komutacyjnych i sprzętowych usługi dodatkowe stanowiły niechlubny element każdej z sieci telekomunikacyjnych. Zmianę zapoczątkowała cyfryzacja central (IDN), wkroczenie nowych prywatnych operatorów telekomunikacyjnych (również GSM), poszukiwanie nowych sposobów wykorzystania zasobów sieciowych oraz nasycenie rynku telekomunikacyjnego. Efektem tych działań stało się wykorzystanie techniki komputerowej w procesie komutacyjnym, opracowanie platform międzyoperatorskich, stworzenie nowych zasad komutacji w ramach sieci inteligentnych (IN), przeniesienie części ruchu z łączy telekomunikacyjnych na łącza cyfrowe sieci Internet. Jednym z efektów tego działania była 1

3 zapoczątkowana w latach osiemdziesiątych XX wieku koncepcja sieci zintegrowanych usługowo ISDN (Integrated Services Digital Network). Jej cechą szczególną stała się integracja wszystkich dotychczas oferowanych usług telekomunikacyjny, poczynając od telefonii, telegrafii, transmisji danych, a zakończywszy na wideotelefonii i serwisach informacyjnych. Tak szerokie możliwości usługowe osiągnięto przez zastosowanie cyfrowych central, łączy oraz terminali abonenckich (np. telefonów). Wraz z pojawieniem się ISDN odżyła również koncepcja usług dodatkowych. Początkowo ich dostępność była ograniczona zasięgiem wyłącznie do abonentów posiadających terminale sieci cyfrowej, jednak z czasem duża część z nich została przeniesiona również do sieci abonentów analogowych. Właśnie taki przypadek będzie badany w trakcie wykonywania ćwiczenia Usługi centrali abonenckiej DGT. 2.1 Pojęcia podstawowe Sieci telekomunikacyjne służą do zapewnienia środków do wzajemnej komunikacji abonentów sieci. Każda sieć składa się z dwóch zasadniczych elementów, jakimi są węzły komutacyjne oraz łącza. Węzłem komutacyjnym (commutation node) nazwiemy fizyczny punkt dostępu do sieci lub punkt łączący kanały telekomunikacyjne. Najczęściej węzeł komutacyjny utożsamiany jest z centralą telefoniczną, jednakże w ostatnich czasach coraz częściej jest to specjalizowany serwer komutacyjny (komputer). Mianem łącza (circuit) określamy fizyczne połączenie dwupunktowe pomiędzy dwoma urządzeniami końcowymi. Każde łącze składa się z pary kanałów, gdyż musi zagwarantować wymianę wiadomości w obu kierunkach. Łącza dzielimy na abonenckie i międzycentralowe. Te pierwsze stanowią styk terminali abonentów końcowych z siecią telekomunikacyjną. Łącza międzycentralowe służą do łączenia central w sieć telekomunikacyjną. Łącze telekomunikacyjne (exchange line) jest czymś więcej, gdyż stanowi zespół środków technicznych umożliwiających przesyłanie sygnałów telekomunikacyjnych. Oznacza to, że łącze jest nie tylko parą drutów łączących nadawcę z odbiorcą, ale również urządzeniami, których celem jest odpowiednie przygotowanie sygnałów do transmisji, regeneracji w przypadku utraty pierwotnych wartości (regeneratory), jak i odbioru po drugiej stronie łącza. W praktyce łącza telekomunikacyjne są realizowane z użyciem jednego z trzech rodzajów środków: 2

4 Kable miedziane stanowią najczęściej spotykany rodzaj łączy abonenckich. Zasadniczo średnica telekomunikacyjnej żyły miedzianej wynosi 0,4 0,6 mm, jednak dla łączy dalekosiężnych stosowane są przekroje nawet do 1,1 mm. Łącza abonenckie grupuje się w pary, a następnie w wiązki. W jednym kablu znajduje się zazwyczaj 10, 20 lub 40 par miedzianych. Kable światłowodowe wykonane ze szkła i polimerów, dzięki swoim naturalnym własnościom (odporność na zakłócenia elektromagnetyczne, mała tłumienność, szerokie pasmo transmisyjne) są obecnie najczęściej stosowanym rodzajem łączy telekomunikacyjnych w transmisji na średnie i duże odległości. Oznacza to, iż są opłacalne na łączach międzycentralowych oraz w przypadku konieczności stosowania łączy o dużych przepływnościach transmisyjnych. Łącza radiowe najczęściej stosowane na skraju sieci telekomunikacyjnych do łączenia abonentów ruchomych lub miejsc trudno dostępnych. Każde z wymienionych tu łączy ma określoną przepustowość oraz przepływność. Przepustowość kanału telekomunikacyjnego jest to maksymalna prędkość transmisji danych wyrażona w ilości bitów na sekundę [bit/s]. Przepustowość jest zależna od wielu czynników do których należy zaliczyć przede wszystkim rodzaj zastosowanych urządzeń nadawczo odbiorczych, szerokość pasma teletransmisyjnego, metody kodowania i kompresji sygnału, odległość i wpływ zakłóceń na kanał. Często mylonym parametrem jest przepływność kanału telekomunikacyjnego. Wyrażona w ilości bitów na sekundę [bit/s] określa wartość chwilowej prędkości transmisji danych. Zatem, wartość przepływności zmienia się w czasie i nigdy nie przekracza wartości przepustowości kanału. Na poniższym rysunku (rys. 2.1a) przedstawiono zasadnicze elementy sieci telekomunikacyjnej. 3

5 Węzeł komutacyjny Łącze abonenckie Sieć telekomunikacyjna Łącze międzycentralowe Rys. 2.1a Ogólna struktura sieci telekomunikacyjnej Z powyższych definicji wynika, iż w sieci telekomunikacyjnej nie istnieje stałe łącze na drodze między dwoma abonentami. Każde połączenie między dwoma abonentami jest ustanawiane po wybraniu numeru abonenta docelowego przez abonenta inicjującego połączenie. Łącze takie składa się z wielu łączy pośrednich występujących na drodze między abonentami i wielu węzłów przez które zestawiane (komutowane) połączenie przechodzi. W taki sposób, że na czas rozmowy tworzone jest jedno długie łącze, które niezwłocznie po odłożeniu mikrotelefonu na widełki aparatu jest kasowane. W sieci telekomunikacyjnej takie łącze nazywamy łączem komutowanym (switched line) i jest ono zestawiane przy każdorazowym wywołaniu generowanym przez użytkownika. Zaletą takiego rozwiązania jest możliwość zestawiania połączeń między różnymi punktami sieci. 2.2 Struktury sieci teleinformatycznych W dzisiejszych sieciach telekomunikacyjnych możemy wyróżnić cztery podstawowe typy struktur sieci: Struktura kratowa (mesh), dawniej nazywana każdy z każdym zakłada, iż każdy węzeł sieci jest połączony z każdym innym węzłem tej sieci. Niewątpliwą zaletą takiego rozwiązania jest duża niezawodność struktury, gdyż uszkodzenie łącza pomiędzy dwoma dowolnymi węzłami nie powoduje utraty łączności między nimi. Wadą takiej struktury jest duża nadmiarowość ilości łączy, a co za tym idzie wysoki koszt budowy. Jak łatwo zauważyć, liczba łączy w sieci zawierającej n węzłów wynosi n(n 1)/2. Przy dużej liczbie węzłów takie rozwiązanie jest nie do przyjęcia. Struktura gwiaździsta (star) zakłada istnienie jednego węzła o wyższym priorytecie, do którego doprowadzane są łącza od węzłów o niższym priorytecie. Całość tworzy strukturę przypominającą gwiazdę. Takie rozwiązanie wymaga 4

6 mniejszej liczby łączy, co pozwala na obniżenie kosztów budowy sieci. Okupione jest to jednak zmniejszeniem niezawodności, bowiem uszkodzenie któregokolwiek łącza powoduje utratę łączności z danym węzłem. W praktyce stosuje się sieci hybrydowe, w których zastosowano strukturę gwiaździstą wzbogaconą o łącza rezerwowe (obejściowe). Przyjmuje się, że do każdego węzła komutacyjnego muszą dochodzić co najmniej dwa kierunki międzycentralowe. Wpływ sieci informatycznych rozszerzył istniejące dwa modele sieci o dwa kolejne: Struktura magistralowa (bus) jest zrealizowana w postaci jednego łącza, do którego są dołączani kolejni abonenci. Rozwiązanie znalazło szerokie zastosowanie na odcinkach łączności autostradowej czy na kolei, gdzie abonenci są dołączani do linii magistralowej biegnącej wzdłuż torów kolejowych. Zaletą tego rozwiązania jest duża oszczędność łączy, jednak podobnie jak w przypadku struktury gwiaździstej uszkodzenie magistrali powoduje utratę łączności z częścią węzłów (abonentów) sieci. Inną wadą jest ograniczenie możliwości rozprzestrzenienia geograficznego abonentów. Zakłada się, że znajdują się oni w pobliżu magistrali. Struktura pierścieniowa (ring) wprowadzone stosunkowo niedawno rozwiązanie, które zapewnia dostęp do każdego węzła z dwóch stron. Dzięki temu uszkodzenie dowolnego (jednego) łącza nie powoduje utraty łączności z węzłem, gdyż istnieje dostęp z drugiej strony pierścienia. Struktura pierścieniowa jest szczególnie popularna w sieciach opartych o łącza światłowodowe. Pierścienie obejmują swym zasięgiem znaczący fragment kraju zapewniając dostęp do kanałów teletransmisyjnych na poziomie kilku gigabitów na sekundę. Przykładowe struktury sieci przedstawiono na rysunku (rys. 2.2a). 5

7 Rys. 2.2a Przykładowe struktury sieci telekomunikacyjnych 2.3 Hierarchiczny charakter współczesnych sieci telekomunikacyjnych Ze względu na ilość węzłów w sieci dokonuje się zwykle jej podziału ze względu na znaczenie węzła w sieci. Klasyczną hierarchią sieci jest hierarchia trzystopniowa, w której możemy wyróżnić centrale o znaczeniu: Międzynarodowym (MN), Międzymiastowym (MM), Lokalnym (Obszarowym). Każdy z tych typów central ulokowany jest na innym poziomie w hierarchii całej sieci, inną ma budowę (wyposażenie) i do innych służy celów. Centrale międzynarodowe kierują ruchem skierowanym do innych krajów/kontynentów. Centrale międzymiastowe (tranzytowe) przenoszą ruch pomiędzy sąsiednimi miastami, województwami, itp. Centrale końcowe służą do obsługi ruchu lokalnego stanowiąc jednocześnie punkt dostępu do sieci dla podległych im abonentów. Poniższy rysunek (rys. 2.3a) przedstawia strukturę hierarchiczną typowej sieci telekomunikacyjnej. 6

8 Rys. 2.3a Przykład hierarchicznej struktury sieci telekomunikacyjnej 2.4 Numeracja sieci Do dziś istnieją dwa różne sposoby numeracji w sieciach telekomunikacyjnych. Pierwszym rozwiązaniem była numeracja jawna, powszechnie stosowana w centralach elektromechanicznych (biegowych), gdzie sterowanie było bezpośrednio związane z każdą kolejną cyfrą wybieranego numeru. Z czasem, gdy wprowadzono centrale elektroniczne, a sterowanie w sieci stało się bardziej inteligentne, zaczęto stosować numerację skrytą. Dziś ten rodzaj numeracji jest powszechnie stosowany w sieciach publicznych PSTN (Public Switching Telecommunication Network). Wyjaśnijmy sobie, na czym polegają te dwa typy numeracji. Numeracja jawna polega na jawnym, czyli świadomym zestawianiu połączenia przez abonenta sieci. Abonent wybierając kolejne cyfry decyduje, którym łączem ma być kierowana jego rozmowa. Numeracja taka znalazła zastosowanie w sieciach resortowych i była do połowy lat 90 ubiegłego wieku wykorzystywana w sieci telefonicznej PKP. Przykład wybierania numeru w sieci z numeracją jawną przedstawia rysunek (rys. 2.4a). Numeracja skryta zakłada, iż abonent nie zna topologii sieci, a jedynie obszar numeracyjny. Wybierając numer wewnątrz obszaru nie musi się troszczyć o to którędy jego połączenie zostanie skierowane. Jedynie, gdy abonent znajduje się poza naszym obszarem musimy przed jego numer wprowadzić prefiks strefy numeracyjnej. Poniżej (rys. 2.4b) pokazano sposób łączenia abonenta z użyciem numeracji skrytej. 7

9 Rys. 2.4a Przykład numeracji jawnej Rys. 2.4b Przykład numeracji skrytej Znamienne jest, iż klawisz gwiazdki oraz krzyżyka zarezerwowano do realizacji specjalnych operacji centralowych nazywanych usługami dodatkowymi. 3. Centrala DGT 3450 Millenium Centrala telefoniczna DGT 3450 Millenium należy do grupy nowoczesnych central cyfrowych. Jej budowa ma charakter modułowy, pozwalający na obsługę szerokiego wachlarza łączy abonenckich (MB, CB, ISDN), jak i międzycentralowych (PCM, Ind, TnF, SS7, itd.). Taka konstrukcja systemu pozwala na prostą modernizację i rozbudowę centrali. Poszczególne moduły (pakiety) są umieszczone w odpowiednich półkach szaf centralowych o standardowych wymiarach (19) i wysokościach w jednostkach U (u nas 28U). Widok centrali DGT, znajdującej się na wyposażeniu laboratorium przedstawiają rysunki (rys. 3a i 3b). 8

10 Elementy łączeniowe centrali: pole komutacyjne, abonenckie zespoły liniowe AZL (BORSCHT), zespoły obsługowe, zespoły połączeniowe, urządzenie sterujące. Elementy centralowe: przełącznica główna PG, urządzenia zasilające (m.in. zasilacze, akumulatory, agregaty), urządzenia badaniowe (robot pomiarowy). Rys. 3a Centrala DGT widok rzeczywisty Rys. 3b Schemat centrali cyfrowej 9

11 4. Usługi telekomunikacyjne w sieciach publicznych W połowie lat osiemdziesiątych XX wieku, operatorzy telekomunikacyjni zaczęli odnotowywać wyraźny brak czynników wpływających na wzrost generowanych przez abonentów ich sieci zysków (mowa o krajach Zachodniej Europy i USA). Przyczyną tego stanu rzeczy okazało się dość duże nasycenie rynku, a więc liczba osób pragnących uzyskać tzw. telefon została wyczerpana. Liczba prowadzonych rozmów również ustabilizowała się na stałym, na tyle wysokim poziomie, że trudno było oczekiwać jego dalszego wzrostu. Badania analityków rynku wskazywały, iż jedynym rozwiązaniem dającym szanse uzyskania wyższych zysków jest wprowadzenie nowych usług i pokazanie możliwości ich wykorzystania. Pośrednią przyczyną wprowadzenia nowych usług do sieci telekomunikacyjnych telefonicznych POTS (Plain Old Telephone Services) był też rozwój technik informatycznych i komunikacji komputerowej. Usługa telekomunikacyjna jest definiowana jako to, co operator oferuje swym abonentom w celu zaspokojenia konkretnej potrzeby komunikacyjnej (ITU-T I.112) Zatem usługa telekomunikacyjna jest tylko pewną możliwością, jaką daje operator swoim klientom. Potrzebne stały się zatem aplikacje (czyli zastosowania) dostępnych usług. Aplikacja usługi to specyficzne zastosowanie tej usługi w celu zaspokojenia konkretnej potrzeby (niekoniecznie komunikacyjnej) abonenta. Przykłady: telemedycyna, telepraca, telezakupy, teleedukacja, itd. Usługi przenoszenia dotyczą transmisji sygnałów na łączu abonent sieć, gdy teleusługi umożliwiają wymianę informacji między abonentami tej sieci (rys. 4a). 10

12 Rys. 4a Usługi przenoszenia i teleusługi Do typowych teleusług zaliczymy: telefonia zapewnia użytkownikom możliwość rozmowy, teletekst służy do przesyłania tekstu w postaci kodów znaków przez co transmisja jest o wiele szybsza w stosunku do teleksu, gdzie tekst przesyłany jest jako obraz pikslowy, telefaks dzięki analizie pikslowej umożliwia zarówno przekazywanie tekstu jak i grafiki oraz rozróżnianie kolorów, wideotekst podobnie jak teletekst jest przeznaczony do transmisji tekstu wzbogaconego o znaki semigraficzne; podstawową zaletą jest prezentacja odbieranego obrazu na monitorze ekranowym. Użytkownik ma w tym przypadku możliwość decydowania o tym, jaką informację chce przeglądać na ekranie, poczta elektroniczna umożliwia umieszczenie wiadomości w wyodrębnionym obszarze sieci; wiadomości w formie pisma, mowy bądź ilustracji. Taką wiadomość, jej adresat może odebrać w dowolnej dogodnej dla siebie chwili. transmisja danych za jej pomocą można realizować połączenia pomiędzy komputerami dwóch abonentów lub uzyskać dostęp do wybranej sieci komputerowej, wideofonia zapewnia jednoczesną transmisję fonii i obrazu. Najczęściej jest ona wykorzystywana podczas wideokonferencji, teleakcja zbiór usług, które zapewniają przekazywanie krótkich komunikatów pomiędzy terminalem i siecią: telealarm odpowiednie centra dyżurujące otrzymują od czujników zainstalowanych u abonenta komunikat o alarmie, telealert ten sam rodzaj komunikatów tylko w odwrotnym kierunku, centra dyżurne ostrzegają abonentów, 11

13 telekomenda zdalne sterowanie urządzeniami zainstalowanymi u abonenta, telemetria zdalne odczyty wskazań liczników zainstalowanych u abonenta. 4.1 Usługi podstawowe W procesie rozpoznawania i zatwierdzania usług przez instytucje międzynarodowe (CCiTT późniejsza ITU-T oraz ETSI) usługi podzielono na dwie zasadnicze grupy: usługi podstawowe, usługi dodatkowe. Przez usługi podstawowe rozumiemy usługi mające na celu zapewnienie właściwego kanału transmisyjnego pomiędzy abonentem a centralą. Wyróżnimy zatem usługi: komutacji łączy dla kanału mowy usługa zapewniająca przesłanie sygnału mowy zakodowanego zgodnie z normą G.711 (konwersja A/µ, załączenie tłumików echa, wykorzystanie układów analogowych), komutacji łączy dla kanału akustycznego 3,1 khz podobnie jak w poprzednim przypadku, jednakże oktety przenoszone przez kanał w tym trybie stanowią cyfrowy zapis dowolnego przebiegu analogowego (możliwe wykorzystanie modemów analogowych i faksów gr. 1, 2, 3), komutacji łączy dla kanału przeźroczystego 64 kbit/s usługa zestawia kanał 64 kbit/s PCM, nie wprowadzając żadnych modyfikacji strumienia przenoszonych danych. Obok wymienionych powyżej usług zwrócono również uwagę na fakt, iż pierwsze centrale (ręczne), a właściwie osoby je obsługujące realizowały także szeroką gamę usług niezwiązanych bezpośrednio z telefonią. Usługi te nazwano usługami dodatkowymi. 4.2 Usługi dodatkowe Dzisiejsze centrale abonenckie pozwalają na realizację usług dotychczas dostępnych wyłącznie w centralach ręcznych (usługę realizowała telefonistka). Usługą nazywamy każde dodatkowe zlecenie nie będące bezpośrednim żądaniem zestawienia połączenia z wybranym abonentem CPB (ang. Calling Part B). 12

14 Zamówianie, usługi dodatkowej jest możliwe z każdego standardowego aparatu posiadającego możliwość wybierania tonowego DTMF (ang. Dual-Tone Multi-Frequency) i polega na wybraniu przez abonenta odpowiedniej sekwencji klawiszy (tak jak przy wprowadzaniu numeru telefonicznego). Niektóre usługi wymagają dodatkowo podania specyficznego dla nich parametru. W formacie znakowym poszczególne parametry oddziela się znakiem *. Ogólny format operacji wykonywanych na usługach dodatkowych o kodach oznaczonych <service> i parametrach <parametr1> i <parametr2> przedstawiono na rys. 4.2a. Rys. 4.2a Ogólny format usługi Zamówienie usługi zmienia jej stan w centrali na włączony i może mieć formę procedury rejestracji lub aktywacji. Wyłączenie stanu usługi realizuje się poprzez procedurę kasowania lub dezaktywacji. Powyższe procedury może wykonywać zarówno abonent, jak i operator. Poniżej podajemy wyjaśnienia użytych pojęć. Rejestracja usługi dodatkowej jest czynnością polegającą na wprowadzeniu przez operatora lub abonenta informacji specyficznych (parametrów) umożliwiających działanie danej usługi (np. godzina budzenia). Aktywacja usługi jest czynnością wykonywaną przez operatora lub abonenta w celu umożliwienia korzystania z uprzednio przydzielonej usługi. Kasowanie usługi polega na usunięciu przez operatora lub abonenta danych wprowadzonych podczas rejestracji. Dezaktywacja usługi jest czynnością wykonywaną przez operatora lub abonenta w celu zawieszenia możliwości korzystania z przydzielonej usługi. Sprawdzenie usługi jest czynnością wykonaną przez abonenta w celu sprawdzenia skuteczności włączenia usługi. Testowanie usługi jest czynnością wykonywaną przez abonenta w celu sprawdzenia poprawności działania usługi. 13

15 UWAGA! Dla pewnych usług rejestracja jest jednocześnie aktywacją usługi. Natomiast dezaktywacja w niektórych przypadkach może być kasowaniem usługi (np. gorąca linia zarejestrowanie numeru aktywuje usługę, dezaktywacja usługi kasuje nr wprowadzony podczas rejestracji). Wykonanie procedur sterujących stanem usługi w centrali jest potwierdzone przez centralę odpowiednimi zapowiedziami. Zapowiedzi te są powtarzane przez 25 sekund. Poprawnie wykonana rejestracja lub aktywacja usługi potwierdzona jest zapowiedzią Usługa została przyjęta. Dopuszcza się możliwość ponownego włączenia usługi bez parametrów (np. połączenie oczekujące), a także usług z parametrami, jednakże tylko z tymi samymi parametrami! Zmiana parametrów wymaga wcześniejszego skasowania usługi z listy usług. Sprawdzenie przez abonenta stanu usługi jest możliwe po wprowadzeniu kodu usługi poprzedzonego prefiksem *#. Jeżeli usługa jest aktywna abonent usłyszy komunikat Usługa aktywna, w przeciwnym przypadku usłyszy Usługa wyłączona. Powyższy komunikat usłyszy abonent również w sytuacji, gdy poprawnie wykona operację wyłączenia usługi. Jeżeli zamówienie usługi nie zostanie przyjęte abonent usłyszy w słuchawce mikrotelefonu komunikat Usługa nie może być zrealizowana. Sygnał dźwiękowy i komunikat Połączenie niedozwolone po próbie zamawiania usługi oznacza, że abonent nie posiada wymaganych uprawnień do korzystania z usługi. Sygnał dźwiękowy i komunikat Nie ma takiego numeru oznacza, że wprowadzono błędny kod usługi lub niepoprawne jej parametry. 14

16 4.3 Spis usług dodatkowych centrali DGT Millenium Poniższa tabela (4.3a) zawiera ważniejsze kody usług oferowanych przez centralę znajdującą się w laboratorium Zakładu Telekomunikacji w Transporcie. Tab. 4.3a Typy rekordów statystyczno-taryfikacyjnych. Lp Nazwa usługi Format Przykład Automatyczne budzenie godz. 6:30 *55*GGMM# jednokrotne (ACC) *55*0630# Automatyczne budzenie Wt, czw, sob, godz. 7:00 wielokrotne wg dni tygodnia *57*GGMM*D..D# (ACRP) *57*0700*246# Rejestracja numerów nr 1505 pod klaw. 3 *51*N*numer# skróconych (AD) *51*3*1505# Przenoszenie wywołań w Przenoś na nr 1512 przypadku zajętej linii *67*numer# abonenta (CFB) *67*1512# Przenoszenie wywołań w Przenoś na nr 1517 przypadku nieobecności *61*numer# abonenta (CFNR) *61*1517# Bezwarunkowe przenoszenie Przenoś na nr 1532 *21*numer# wywołań (CFU) *21*1532# Blokada przenoszenia wywołań (CFR) *02# *02# Wyłączenie wszystkich aktywnych przeniesień #18# #18# Blokada jednokrotna nr 1218 prezentacji numeru *31* numer wywołującego (CLIR) *31* Połączenie oczekujące (CW) *43# *43# 11 Przechwyć wywołanie Przechwytywanie wywołań *98*numer# abonenta 1501 (ITN) *98*1501# 12 Blokada wywołań przychodzących (DND) *26# *26# 13 Gorąca linia (FDC) *53*numer# z nr 2001 *53*2001# 14 Identyfikacja wywołań F DT *39# Po zakończeniu rozm. nie 15

17 złośliwych (MCID) odkładaj mikrotelefonu wybierz: FLASH *39# Dynamiczne ograniczenie Ogranicz połączenia krajowe 15 połączeń wychodzących *34*HHHH*O# *34*9999*2# (OCB-UC) *00*HHHH*hhhh*hhhh Zmień hasło z 0000 na Zmiana hasła (PASS) # *00*0000*9999*9999# Ograniczenie połączeń Ogranicz. do alarmowych 17 wychodzących sterowane *33*O*numer# abonentowi 1502 przez telefonistkę *33*4*1502# 7 uczestników Połączenie konferencyjne 18 *71*K# *71*7# [dołączenie: 2 (CONF) numer] nr Zamawianie połączenia (CC) *37*numer# *37*1816# Zamawianie połączenia na nr 1537 na godz. 14:25 20 *58*GGMM*numer# określoną godzinę (ABC) *58*1425*1537# 21 Test dzwonka *05# *05# Będąc pod nr 1203 korzystaj Wirtualne przenoszenie *72*nr_własny*HHHH 22 jak ze swojego (1408) wywołań # *72*1408*9999# 1 połączenie jak ze swojego Wirtualne logowanie na *73*nr_własny*HHHH 23 aparatu 1505 pod nr 2000 jednokrotne połączenie * DT numer# *73*1505*9999*2000# GG godzina w formacie 24h dwucyfrowa (np. 09), MM minuta (00-59), N numer klawisza (1-9), K liczba abonentów konferencji, numer dowolny numer abonencki (do 18 cyfr), nr_własny własny numer katalogowy, DT sygnał zgłoszenia centrali (Dial Tone), HHHH hasło (4 cyfry standardowo nadawane jest hasło 0000), hhhh nowe hasło (4 cyfry), O ograniczenia (patrz 5.14) 16

18 5. Opis usług dodatkowych Opis powstał na podstawie materiałów producenta centrali telefonicznej znajdującej się na wyposażeniu laboratorium. 5.1 Automatyczne budzenie jednokrotne (ACC) Abonent może zamówić budzenie z aparatu na określoną godzinę i minutę, maksymalnie do 24 godzin naprzód, licząc od momentu zamówienia usługi. Jednocześnie może być zamówionych do ośmiu budzeń (łącznie z innymi typami usług budzenia). W przypadku, gdy abonent określił godzinę budzenia, która w danym dniu już minęła, to centrala ustawi budzenie na dzień następny. Centrala o wybranej godzinie i minucie automatycznie uruchomi w aparacie dzwonek o następującym cyklu: wywołanie 1 minuta, przerwa 5 minut. Dzwonek zostanie wyłączony w chwili podniesienia mikrotelefonu lub automatycznie po drugim wywołaniu. 5.2 Automatyczne budzenie wielokrotne programowane na dni tygodnia (ACRP) Abonent może zamówić budzenie wielokrotne z aparatu na określoną godzinę i minutę wybranego dnia lub dni tygodnia. Jednocześnie może być zamówionych do ośmiu budzeń (łącznie z innymi typami usług budzenia). W przypadku, gdy abonent nie określił dnia lub dni tygodnia, to centrala ustawi domyślnie budzenie na wszystkie dni tygodnia. Centrala o wybranej godzinie i minucie automatycznie uruchomi w aparacie dzwonek o następującym cyklu: wywołanie 1 minuta, przerwa 5 minut. Dzwonek zostanie wyłączony w chwili podniesienia mikrotelefonu lub automatycznie po drugim wywołaniu. Poprawnym odebraniem usługi jest podniesienie mikrotelefonu na czas, co najmniej 2 sekund. Zamówienie budzenia uważa się za zrealizowane niezależnie od tego, czy wywołanie zostanie odebrane, czy też zignorowane. Po podniesieniu mikrotelefonu przez 60 sekund słychać będzie komunikat Usługa została przyjęta. Po odłożeniu mikrotelefonu centrala ma nadal aktywną usługę budzenia wielokrotnego na określony dzień lub dni tygodnia. Minimalny okres czasu między włączeniem usługi a jej realizacją wynosi 1 minutę. Korzystanie z usługi dodatkowej wymaga przydzielenia dostępu przez operatora. 5.3 Wybieranie za pomocą numerów skróconych (AC) Centrala umożliwia abonentowi korzystanie z systemu jednocyfrowych numerów skróconych, polegającego na przyporządkowaniu pojedynczemu klawiszowi dowolnie 17

19 zaprogramowanego numeru telefonicznego. Można zapamiętać do dziewięciu numerów pod klawiszami od 1 do 9. Dłuższe przytrzymanie klawisza, pod którym został zapisany numer skrócony, a następnie jego puszczenie powoduje rozpoczęcie procesu wybierania przez centralę. Pozwala to na przyspieszenie wybierania najczęściej używanych numerów. Korzystanie z usługi dodatkowej wymaga przydzielenia dostępu przez operatora. 5.4 Przenoszenie wywołań w przypadku zajętości abonenta (CFB) Abonent może zlecić przenoszenie wywołań przychodzących do niego w czasie, gdy jest on zajęty inną rozmową. Wywołania mogą być przenoszone na dowolny, wskazany przez abonenta numer telefonu (lokalny, krajowy lub zagraniczny, na telefon komórkowy itp.). Z numerem tym zostanie automatycznie połączona każda osoba wywołująca abonenta, który jest zajęty i włączył usługę. Jeżeli osoba wywołująca korzysta z portu analogowego, to nie wie, że nastąpiło przeniesienie oraz z jakim numerem została połączona. Również abonent z włączoną usługą, korzystający z portu analogowego, nie jest informowany w trakcie rozmowy o przenoszeniu przychodzących wywołań. Informację taką mogą odebrać użytkownicy portu cyfrowego. Wywołania są przenoszone tylko raz. Nie można przenosić dalej wywołania, które już zostało przeniesione. Abonent z aktywną usługą po podniesieniu mikrotelefonu słyszy pierwszy specjalny sygnał zgłoszenia. Włączona usługa nie ogranicza zestawiania połączeń wychodzących. Korzystanie z usługi dodatkowej wymaga przydzielenia dostępu przez operatora. 5.5 Przenoszenie wywołań w przypadku nieobecności abonenta (CFNR) Abonent może zlecić przenoszenie przychodzących do niego wywołań - które nie są odbierane - na dowolny, wskazany przez siebie docelowy numer telefonu (lokalny, krajowy lub zagraniczny, na telefon komórkowy itp.). Wywołanie przychodzące jest sygnalizowane dzwonkiem przez 25 sekund (czas nadzoru na skrócone wywołanie). Jeżeli nie zostanie w tym czasie odebrane, to osoba wywołująca numer przeniesiony zostaje połączona ze wskazanym numerem docelowym. Jeżeli osoba wywołująca korzysta z portu analogowego, to nie wie, że nastąpiło przeniesienie oraz z jakim numerem została połączona. Osoba wywołująca, korzystająca z portu cyfrowego, może odebrać informację o przeniesieniu połączenia. Wywołania są przenoszone tylko raz. Nie można przenosić dalej wywołania, które już zostało przeniesione. 18

20 Abonent z aktywną usługą - po podniesieniu mikrotelefonu - słyszy pierwszy specjalny sygnał zgłoszenia. Włączona usługa nie ogranicza zestawiania połączeń wychodzących. Korzystanie z usługi dodatkowej wymaga przydzielenia dostępu przez operatora. 5.6 Bezwarunkowe przenoszenie wywołań (CFU) Abonent może zlecić natychmiastowe przenoszenie kierowanych do niego wywołań na dowolny, wskazany przez siebie numer docelowy (lokalny, krajowy lub zagraniczny, na telefon komórkowy itp.). Osoba wywołująca abonenta, który włączył natychmiastowe przenoszenie wywołań, zostanie automatycznie połączona ze wskazanym przez niego numerem docelowym. Jeżeli osoba wywołująca korzysta z portu analogowego, to nie wie, że nastąpiło przeniesienie oraz z jakim numerem została połączona. Również abonent z włączoną usługą, korzystający z portu analogowego, nie jest informowany o przenoszeniu przychodzących wywołań. Informację tą mogą odebrać użytkownicy portu cyfrowego. Wywołania są przenoszone tylko raz. Nie można przenosić dalej wywołania, które już zostało przeniesione. Abonent z aktywną usługą po podniesieniu mikrotelefonu słyszy pierwszy specjalny sygnał zgłoszenia. Włączona usługa nie ogranicza zestawiania połączeń wychodzących. Korzystanie z usługi dodatkowej wymaga przydzielenia dostępu przez operatora. 5.7 Blokada przenoszenia wywołań (CFR) Abonent włączając usługę uniemożliwia innym osobom przenoszenie wywołań na jego numer. Centrala nie będzie przenosić wywołań, nawet, jeżeli usługi przenoszenia zostały zarejestrowane poprawnie. Wywołania przeniesione na numer abonenta, który ma aktywną usługę powinny zakończyć się dla abonenta wywołującego podstawieniem zapowiedzi Abonent czasowo wyłączony lub sygnałem natłoku (przenoszone wywołanie do innej sieci). Blokada przenoszenia nie dojdzie do skutku, jeżeli nie ma sygnalizacji zwrotnej z centralą abonenta wywołującego (nie można przekazać tam sygnału połączenie niemożliwe do realizacji ). 5.8 Blokada jednokrotna prezentacji numeru wywołującego (CLIR) Usługa CLIR pozwala abonentowi inicjującemu połączenie zablokować wyświetlanie swojego numeru (numer kierunkowy i katalogowy, numer wielokrotny i subadres abonenta sygnalizacji DSS1) na wyświetlaczu aparatu abonenta docelowego. Zakaz prezentacji numeru 19

21 obowiązuje w czasie zestawiania i po odebraniu połączenia. Na wyświetlaczu aparatu adresata zamiast numeru telefonicznego, pojawi się komunikat o numerze zastrzeżonym. Usługa może być włączona na stałe lub na czas jednego połączenia. W tym drugim przypadku użytkownik po wybraniu formatu usługi (*31*), usłyszy sygnał zgłoszenia (-10dBm), a następnie może wybierać numer abonenta docelowego. Jeżeli osoba wywołująca nie skorzysta z zakazu prezentacji numeru przed uzyskaniem połączenia, to numer będzie prezentowany (aktywna jest usługa CLIP). Zakaz prezentacji numeru abonenta wywołującego nie dotyczy połączeń kierowanych do abonentów: ze specjalnymi uprawnieniami (np. policja), z funkcją obserwacji wywołań złośliwych (numer powinien być widoczny na stanowisku telefonistki), na stanowiskach zgłoszeniowych central międzymiastowych i międzynarodowych oraz innych służb AUS 1, mających uprawnienia do prezentacji numeru abonenta wywołującego. Korzystanie z usługi dodatkowej aktywowanej na stałe wymaga przydzielenia dostępu przez operatora. Nie wymaga tego aktywowanie usługi na czas jednego połączenia. Usługa włączona na stałe ma priorytet nad usługą włączoną na czas jednego połączenia. 5.9 Połączenia konferencyjne (CONF) Usługa ta umożliwia abonentowi realizację połączeń lokalnych z wieloma osobami jednocześnie. Centrala pozwala zestawić konferencję maksymalnie z 16-oma (użytkownicy styków analogowych lub DSS1) lub 64-oma uczestnikami (użytkownicy styków cyfrowych systemowych). Korzystanie z usługi dodatkowej wymaga przydzielenia dostępu przez operatora Dobieranie uczestników konferencji Dobierać uczestników może wyłącznie osoba inicjująca konferencję. Po zamówieniu konferencji wciśnij klawisz 2 lub FLASH (zawieszenie połączenia w tym czasie osoby uczestniczące w konferencji będą słyszały wszystkie sygnały towarzyszące dobieraniu uczestników). 1 AUS Abonenckie Usługi Specjalne, np. numeracja bez prefiksów (Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn

22 Następnie po usłyszeniu ciągłego sygnału zgłoszenia centrali wprowadź lokalny numer żądanego uczestnika konferencji (maksymalnie 8 cyfr). Wybrani w ten sposób abonenci otrzymują sygnał dzwonienia (maksymalnie przez 3-4 minuty) i jeżeli w tym czasie podniosą mikrotelefon zostają automatycznie dołączeni do konferencji. Potwierdzeniem poprawnego dołączenia nowego uczestnika jest potrójny krótki sygnał tonowy ( piknięcie ) i natychmiastowy powrót do konferencji. W innych przypadkach (abonent wybrany jest zajęty, niepoprawnie wybrano jego numer lub wyczerpano liczbę uczestników konferencji) osoba zestawiająca konferencję słyszy odpowiednie sygnały, bądź zapowiedzi słowne i automatycznie po 10 sekundach powraca do konferencji. Powrót do konferencji można przyspieszyć naciskając klawisz 1 lub FLASH, bądź też dobierając kolejnego uczestnika konferencji. Operację dołączania uczestników można powtarzać, aż do wykorzystania maksymalnej liczby uczestników konferencji. Konferencję można prowadzić z mniejszą liczbą uczestników, niż zostało to zadeklarowane przy zestawianiu konferencji Wyłączenie konferencji Wyłączenie konferencji następuje po odłożeniu mikrotelefonu. Odłożenie mikrotelefonu przez uczestnika dobranego jest jednoznaczne z jego rezygnacją z udziału w konferencji. Natomiast odłożenie mikrotelefonu przez abonenta zestawiającego konferencję powoduje rozłączenie wszystkich uczestników konferencji (otrzymują oni sygnał zajętości) Parametry akustyczne konferencji Prowadzący konferencję może dobierać parametry akustyczne połączenia poprzez wybieranie podczas konferencji cyfr: 0 lub 5 zmniejszenie głośności dla wszystkich uczestników, 1 lub 6 zwiększenie głośności dla wszystkich uczestników, 3 poziom szumów 45 dbm, 4 poziom szumów 40 dbm. Uczestnicy konferencji powinni stosować się do zaleceń: 1. Regułą powinno być, że jeden mówi pozostali słuchają. 2. Uczestnicy słuchający powinni mieć w tym czasie wyłączone mikrofony. 3. Osoba, która przestaje mówić powinna wyłączać mikrofon. 21

23 5.10 Połączenia oczekujące (CW) Centrala może sygnalizować abonentowi zajętemu rozmową, że inna osoba próbuje się do niego w tym czasie dodzwonić. Użytkownik portu analogowego z włączoną usługą będzie - w trakcie prowadzenia rozmowy informowany o oczekującym połączeniu specjalnym sygnałem (-10 dbm), słyszalnym w kanale fonicznym, jeżeli przychodzące wywołanie jest wywołaniem telefonicznym oraz istniejące połączenie jest rozmową telefoniczną. Osoba próbująca nawiązać połączenie zamiast sygnału zajętości usłyszy w mikrotelefonie zwrotny sygnał wywołania. Abonent informowany o oczekującym połączeniu może to połączenie zignorować, odrzucić lub przyjąć. Istnieją dwa tryby realizacji usługi: PABX i PSTN, w zależności od ustawień procesora liniowego obsługującego port danego abonenta w centrali. Jeżeli rozmowa w czasie, której jest sygnalizowane połączenie oczekujące, zostanie zakończona przez osobę inicjującą połączenie do abonenta z włączoną usługą CW, to abonent ten otrzyma sygnał zajętości. Po odłożeniu przez niego mikrotelefonu, centrala wyśle do niego wywołanie od osoby oczekującej. Użytkownik ISDN (abonenckiego portu cyfrowego z sygnalizacją DSS1) może mieć aktywowaną usługę w przypadku zajętego jednego kanału B lub obu kanałów B. Nie ma ograniczeń na liczbę połączeń oczekujących. Korzystanie z usługi dodatkowej wymaga przydzielenia dostępu przez operatora Blokada wywołań przychodzących proszę nie przeszkadzać (DND) Włączając usługę użytkownik zleca centrali odrzucanie połączeń telefonicznych przychodzących na jego numer. Natomiast on sam może w tym czasie inicjować rozmowy. Abonent z aktywną usługą usłyszy po podniesieniu mikrotelefonu pierwszy specjalny sygnał zgłoszenia centrali. Osoba próbująca dodzwonić się pod numer z włączoną usługą, zamiast sygnału zwrotnego wywołania lub sygnału zajętości otrzyma sygnał dźwiękowy i komunikat Abonent czasowo wyłączony. Zapowiedź jest podstawiana niezależnie od rzeczywistego stanu linii abonenckiej użytkownika usługi. Centrala automatycznie wyłącza usługę o godzinie 4: Gorąca linia (FDC) Usługa ta umożliwia zestawianie połączeń z dowolnie wyznaczonym, jednym numerem telefonu (lokalnym, dyspozytora, krajowym, itp.) bez konieczności korzystania z klawiatury 22

24 po podniesieniu mikrotelefonu. Jako gorącą linię warto zaprogramować najczęściej używany numer. Jeżeli abonent słyszy sygnał zgłoszenia i nie naciśnie żadnego przycisku na klawiaturze aparatu w ciągu 6 sekund (czas kontrolny końca wybierania, gdy centrala nie spodziewa się wybierania) od momentu podniesienia mikrotelefonu to centrala automatycznie skieruje wywołanie pod numer wyznaczony jako gorąca linia. Zamówienie usługi nie ogranicza możliwości realizowania innych połączeń. Warunkiem jest wybranie pierwszej cyfry numeru przed upływem czasu potrzebnego do aktywacji gorącej linii. Usługa nie ma wpływu na wywołania przychodzące. Korzystanie z usługi wymaga przydzielenia dostępu przez operatora Identyfikacja wywołań złośliwych Usługa umożliwia użytkownikowi identyfikację strony wywołującej w przypadku pojawienia się wywołania złośliwego. Po wykonaniu przez użytkownika odpowiedniej procedury centrala pobiera i rejestruje następujące cechy połączenia: numer strony wywoływanej, numer strony wywołującej, data i czas realizacji identyfikacji, subadres strony wywołującej (jeśli jest on możliwy do uzyskania). Korzystanie z usługi dodatkowej wymaga przydzielenia dostępu przez operatora centrali. Istnieją dwie opcje realizacji usługi podstawowa oraz krajowa. Usługa jest przeznaczona dla abonentów korzystających ze styku analogowego lub interfejsu V5. Identyfikacja może być dokonana podczas rozmowy lub po jej zakończeniu. Identyfikacja wywołania złośliwego po rozłączeniu się abonenta wywołującego jest możliwa dzięki systemowi sygnalizacji, który zatrzymuje połączenia przez pewien czas. Użytkownicy ISDN wykonują identyfikację w czasie wywoływania lub w trakcie rozmowy, korzystając z odrębnych procedur. Wyjątkiem jest możliwość korzystania z opcji krajowej (klawisz 7) lub z opcji podstawowej w trakcie połączenia. W opcji krajowej centrala, na etapie zestawiania połączenia, automatycznie pobiera numery wszystkich abonentów wywołujących abonenta z aktywną usługą MCID. Identyfikacja połączeń w opcji krajowej może wymagać utrzymania łańcucha połączeniowego, aż do chwili uwolnienia przez operatora centrali. W połączeniach 23

25 przychodzących bezpośrednio z central elektromechanicznych (np. Strowger) trzymanie łańcucha połączeniowego jest wynikiem procedury identyfikacji. Centrala inicjuje również proces trzymania łącza przyjściowego z centrali elektromechanicznych w przypadku odbioru sygnału B1 z łącza wyjściowego z sygnalizacją R2 lub też odbioru z łącza z sygnalizacją SS7 odpowiedniej wiadomości ACM 2. Włączenie usługi MCID uniemożliwia korzystanie z usług sterujących połączeniem (CH, CW, Połączenie trójstronne, Przekazanie połączenia, zamawianie usług w czasie trwania rozmowy). W celu poznania informacji dotyczących odebranych wywołań złośliwych, użytkownik kontaktuje się z operatorem centrali Dynamiczne ograniczenie połączeń wychodzących (OCB-UC) Abonent centrali może samodzielnie (dynamicznie) ograniczyć możliwość przeprowadzania wszystkich (z wyjątkiem służb specjalnych) lub niektórych połączeń wychodzących z jego aparatu. Blokada zabezpieczona jest prywatnym hasłem abonenta. Dostępne są następujące zakresy ograniczeń: 0 brak ograniczeń, usługa wyłączona; 1 zakaz realizacji połączeń międzynarodowych numery rozpoczynające się na 00...; 2 zakaz realizacji połączeń krajowych - numery rozpoczynające się na 0... (rozmowy międzymiastowe, audiotekstowe, połączenia informacyjne); 3 zezwolenie tylko na połączenia lokalne; 4 zezwolenie tylko na połączenia z numerami alarmowymi zaczynającymi się od 99...; 5 zezwolenie tylko na połączenia z numerami zaprogramowanymi w systemie wybierania za pomocą numerów skróconych i gorącej linii. Uruchomienie zamówionej usługi następuje podczas próby wybrania zabronionego numeru. Nadany zostanie sygnał dźwiękowy i komunikat Połączenie niedozwolone. Włączenie usługi nie ma wpływu na połączenia przychodzące do osoby zamawiającej. Korzystanie z usługi dodatkowej wymaga przydzielenia dostępu przez operatora Zamawianie połączenia (CC) 2 ACM Address Complete Message wiadomość potwierdzająca możliwość rozpoczęcia rozmowy. 24

26 Usługa umożliwia abonentowi zamówienie połączenia z dowolnym innym abonentem, który jest aktualnie niedostępny (zajęty inną rozmową lub nie odbiera telefonu). Aktywacja zamówionej usługi następuje w chwili, gdy zwolni się łącze do abonenta zajętego lub wykryty zostanie ruch na łączu abonenta, który nie odbierał telefonu. Jeżeli ruch nie zostanie wykryty w czasie 30 minut, to centrala dezaktywuje usługę. W momencie aktywacji usługi, centrala przywoła abonenta zamawiającego połączenie szybkim dzwonkiem, a po podniesieniu przez niego mikrotelefonu skieruje wywołanie pod zamówiony numer. W tym czasie słychać będzie sygnał marszruty, a następnie zwrotny sygnał wywołania lub zajętości. Jeżeli abonent zamawiający usługę nie odbiera przywołania w czasie 25 sekund, to centrala dezaktywuje usługę. Jeżeli zestawienie zamówionego połączenia się nie powiedzie, gdyż żądany abonent nie odbiera wywołania, to po czasie kontrolnym nadzoru wywołania (np. 180 sekund) abonent zamawiający usłyszy sygnał dźwiękowy i komunikat Połączenie nie może być zrealizowane, a następnie sygnał zajętości. Należy odłożyć mikrotelefon. Usługa zostanie dezaktywowana przez centralę. Zajętą linię można także zamówić poprzez wykręcenie 0 na tle sygnału zajętości (patrz usługi dodatkowe sterujące połączeniem) Zamawianie połączenia na godzinę (ABC) Usługa umożliwia abonentowi zamówienie połączenia z dowolnym numerem (lokalnym, krajowym, itp.) na określoną godzinę (maksymalnie 24 godziny naprzód). Wykonanie zamówionej usługi nastąpi o zaprogramowanej godzinie. Wówczas centrala przywoła najpierw abonenta zamawiającego połączenie szybkim dzwonkiem, a po podniesieniu przez niego mikrotelefonu skieruje wywołanie pod zamówiony numer. W tym czasie słychać będzie sygnał marszruty, a następnie zwrotny sygnał wywołania lub zajętości. Jeżeli abonent zamawiający usługę nie odbiera przywołania w czasie 25 sekund, to centrala dezaktywuje usługę. Jeżeli zestawienie zamówionego połączenia się nie powiedzie, gdyż żądany abonent nie odbiera wywołania, to po czasie kontrolnym nadzoru wywołania (np. 180 sekund) abonent zamawiający usłyszy sygnał dźwiękowy i komunikat Połączenie nie może być zrealizowane, a następnie sygnał zajętości. Należy odłożyć mikrotelefon. Usługa zostanie dezaktywowana przez centralę. 25

27 Jeżeli zestawienie zamówionego połączenia się nie powiedzie, gdyż żądany abonent będzie ponownie zajęty, to abonent zamawiający powinien odłożyć mikrotelefon. Usługa zostanie dezaktywowana przez centralę Test dzwonka Usługa ta pozwala abonentowi na sprawdzenie akustycznego sygnału wywołania (dzwonka) w swoim aparacie. Natychmiast po odłożeniu mikrotelefonu przez abonenta zamawiającego, centrala automatycznie wysyła do niego sygnał wywołania. Dzwonek zostanie wyłączony w chwili podniesienia mikrotelefonu, bądź po upływie 1 minuty. Wykonanie usługi sygnalizowane jest komunikatem Usługa została przyjęta Zmiana hasła (PASS) Każdy abonent centrali DGT posiada czterocyfrowe, prywatne hasło. Zabezpiecza ono przed nieupoważnionym wykonaniem niektórych usług. Pierwotnie hasło użytkownika tworzą cztery zera. Zaleca się, aby każdy abonent centrali zmienił swoje hasło, gdyż inni abonenci mogliby realizować usługi na jego koszt (np. przez korzystanie z usługi wirtualne logowanie). Jeżeli abonent zapomni własne hasło, to powinien skontaktować się z operatorem centrali. Operator wyzeruje hasło lub wprowadzi na życzenie abonenta nowe hasło. Korzystanie z usługi dodatkowej wymaga przydzielenia dostępu przez operatora, do niektórych usług (ACC, ABC, AD, CCBS, CF, FDC, OCB-UC) Ograniczenie połączeń wychodzących przez telefonistkę Abonent z kategorią telefonistki i odpowiednim uprawnieniem może sterować ograniczaniem połączeń wychodzących abonentowi, który ma uprawnienia do dyskryminatora dynamicznego, ale bez dostępu do sieci miejskiej. Dostępne są następujące zakresy ograniczeń opisanych w punkcie Przechwytywanie wywołań (ITN) Z usługi przechwytywania korzysta abonent z kategorią telefonistki, posiadający odpowiednie uprawnienia. Telefonistka słysząc wywołanie przychodzące, skierowane do innego aparatu, może je odebrać korzystając ze swojego aparatu. Usługa działa dla wszystkich portów abonenckich. Wyjątkiem są aparaty cyfrowe z sygnalizacją systemową, posiadającą kolejki przyjściowe. 26

28 5.21 Wirtualne przenoszenie wywołań Abonent centrali DGT może zlecić przenoszenie wywołań przychodzących na jego własny numer katalogowy pod numer innego aparatu, do którego dany abonent ma właśnie dostęp. Usługę należy zamawiać (włączać, sprawdzać i wyłączać) z terminala, na który mają być przenoszone wywołania. Po włączeniu usługi wszystkie wywołania przychodzące na numer własny abonenta będą natychmiastowo kierowane do aparatu, z którego zamówiono usługę. Uzyskuje się ten sam efekt, co w przypadku zamówienia usługi Natychmiastowego przeniesienia wywołań. Jednakże Wirtualne przenoszenie wywołań realizowane jest po stronie terminala, na który mają być przenoszone rozmowy. Korzystanie z usługi dodatkowej wymaga przydzielenia dostępu przez operatora Wirtualne logowanie W centralach cyfrowych DGT numer katalogowy abonenta nie jest związany na stałe z łączem fizycznym prowadzącym do jego aparatu. Dzięki temu można korzystać ze swojego numeru katalogowego dzwoniąc z dowolnego aparatu podłączonego do tej samej centrali (tzw. wirtualne logowanie). W ten sposób uzyskuje się możliwość wykonania połączenia lub żądanej usługi na koszt własnego numeru katalogowego z dowolnego miejsca w obrębie centrali. Korzystanie z usługi dodatkowej wymaga przydzielenia dostępu przez operatora Limitowanie połączeń wychodzących Abonent centrali DGT może limitować wydatki na rozmowy do z góry określonej kwoty. Korzystanie z usługi dodatkowej wymaga przydzielenia dostępu przez operatora do limitu impulsów. Usługą nie steruje się bezpośrednio z aparatu. W celu zamówienia usługi należy złożyć wniosek u operatora centrali o przydzielanie (np. miesięcznie) określonej liczby jednostek licznikowych. Operator wpisuje tą liczbę do licznika impulsów w centrali (domyślnie stan licznika wynosi zero). Po wykorzystaniu przydzielonej liczby impulsów abonent nie będzie mógł prowadzić płatnych rozmów. Jeżeli licznik abonenta ma stan zerowy lub mniejszy od zera, to płatne połączenie jest odrzucane przez centralę, a abonent otrzyma zapowiedź Połączenie 27

29 niedozwolone. Jeśli limit zostanie wykorzystany w czasie trwania rozmowy, to centrala rozłączy dane połączenie. Abonent może też zgłosić zapotrzebowanie na korzystanie z usługi teletaksy. Zainstalowany u abonenta licznik impulsów lub aparat z takim licznikiem rejestruje impulsy taryfikacji dochodzące z centrali podczas połączeń telefonicznych. 6. Dodatkowe usługi sterujące połączeniem Realizacja poniżej przedstawionych usług wymaga naciśnięcia klawisza FLASH lub klawisza jednej z cyfr w zależności od usługi w czasie zestawiania, trwania lub bezpośrednio po zakończeniu połączenia. Lp Nazwa usługi Klawisz FLASH 1 Zamawianie połączenia do zajętego abonenta (CCBS) 0 2 Powrót do połączenia 1 TAK 3 Zawieszenie połączenia (CH) - TAK 4 Przekazanie połączenia ze zwrotem 3 5 Połączenie trójstronne 4 6 Rejestracja wywołania złośliwego (MCID) - TAK 7 Sygnalizowanie połączenia oczekującego zajętemu abonentowi 8 8 Oferowanie połączenia zajętemu abonentowi 9 Krótki opis: Ad1. Jeśli po wybraniu numeru słychać sygnał zajętości, to można zamówić połączenie z tym numerem, gdy skończy prowadzoną rozmowę. Na tle sygnału zajętości naciśnij klawisz 0. O przyjęciu usługi informuje zapowiedź głosowa. Ad2. Po naciśnięciu klawisza 1 lub FLASH następuje natychmiastowy powrót do połączenia, które uprzednio zostało czasowo zawieszone. Ad3. Zawieszenie aktualnie prowadzonego połączenia jest możliwe po wciśnięciu klawisza FLASH w trakcie połączenia. Przez 15 sekund nadawany jest sygnał ciągły centrali. Przez kolejne 3 min nadawany będzie komunikat Proszę czekać będzie rozmowa. Ad4. Prowadzoną rozmowę można przekazać innej osobie, a następnie powrócić do tego połączenia. Przed przekazaniem należy ją zawiesić FLASH. Po usłyszeniu ciągłego 28

30 sygnału należy wybrać numer abonenta. Po uzyskaniu połączenia nacisnąć klawisz 3 i odłożyć mikrotelefon, co spowoduje przekazanie zawieszonego połączenia. W chwili zakończenia rozmowy przez abonenta, któremu przekazano połączenie, centrala wyśle sygnał wywołania do abonenta przekazującego. Po podniesieniu mikrotelefonu nastąpi powrót do połączenia pierwotnie prowadzonego. Ad5. Chcąc zestawić połączenie trójstronne należy połączyć się z pierwszym rozmówcą, a następnie zawiesić połączenie klawiszem FLASH. Po usłyszeniu ciągłego sygnału wybrać numer drugiego abonenta. Po nawiązaniu połączenia należy nacisnąć klawisz 4, co spowoduje dołączenie do rozmowy tymczasowo zawieszonego abonenta. Ad6. Identyfikacja może być dokonana w czasie rozmowy lub po jej zakończeniu. Przy prowadzonej rozmowie naciśnij FLASH, a po otrzymaniu sygnału zgłoszenia centrali odłóż mikrotelefon w ciągu 4 sekund. Alternatywnie, po zakończeniu rozmowy nie odkładaj mikrotelefonu. Na tle ciszy naciśnij FLASH, a po usłyszeniu sygnału ciągłego wybierz sekwencję *39#. Potwierdzeniem będzie komunikat Usługa została przyjęta. Ad7. Jeżeli po wybraniu numeru uzyskujemy zajętość strony wywoływanej, można jej zasygnalizować chęć nawiązania połączenia. W tym celu należy nacisnąć cyfrę 8. Abonent żądany będzie słyszał na tle swojej, aktualnie prowadzonej rozmowy, sygnał oferowania. W tym czasie abonent inicjujący powinien słyszeć sygnał wywoływania. Ad8. Jeżeli po wybraniu numeru uzyskujemy sygnał zajętości, możemy wejść do prowadzonej rozmowy w charakterze osoby trzeciej. W tym celu należy nacisnąć klawisz 9. Wejście do prowadzonej rozmowy może trwać maksymalnie 3 minuty. Po tym czasie centrala automatycznie rozłączony. 7. Uwagi praktyczne Dla uproszczenia i zwiększenia przejrzystości instrukcji wprowadzono poniższe symbole, które zostały wykorzystane w tekście.: zapisz przebieg na dysku, 29

31 pytanie, na które odpowiedź musi znaleźć się w sprawozdaniu, 8. Opis stanowiska laboratoryjnego - oprogramowania 8.1 Nadzór operatorski przebiegu realizacji usług dodatkowych Nadzór nad centralą telefoniczną zakłada szereg czynności wykonywanych przez personel nadzorczy, a mających na celu utrzymanie niezakłóconej pracy systemu telekomunikacyjnego w obszarze oddziaływania centrali. Realizacja funkcji nadzorczych w centrali DGT 3450 Millenium jest realizowana z poziomu aplikacji KONSOLA OPERATORSKA. Program ten z zasady współpracuje jednocześnie tylko z jedną centralą. Komunikacja z centralą jest prowadzona za pośrednictwem sieci wewnętrznej Ethernet CT. Dzięki takiemu rozwiązaniu nadzór centrali można prowadzić na więcej niż jednym stanowisku, pod warunkiem dołączenia do wspólnej sieci CT. Po uruchomieniu pokazuje się składające się z trzech części okno główne aplikacji, gdzie na belce umieszczona jest nazwa konfiguracji oraz wersja programu. W lewej części okna znajduje się alarm centralowy: poziomo przedstawiony jako liczba od 0-19 oraz poniżej komentarz do alarmu. Kolor tła oznacza poziom alarmu: Czerwony oraz znak? zamiast liczby oznacza brak połączenia stanowiska nadzoru z jednostką centralną. Zielony oraz wartość 0 oznacza brak alarmu. Żółty oznacza alarm nie pilny (cyfry 1 9). Czerwony oraz liczba oznacza alarm pilny (cyfry 10 17). Dodatkowo wystąpienie alarmu lub brak połączenia powoduje odtworzenie sygnału dźwiękowego. Przyciśnięcie kombinacji klawiszy CTRL-S lub pierwszego piktogramu (przycisku) powoduje pojawienie się okna sterowania. Przyciśnięcie kombinacji klawiszy CTRL-Z lub drugiego piktogramu wywoła zapytanie o adres procesu zdeb'a i otworzy okno Zdalnego DEBuger'a. Zdalny DEBuger (zdeb) jest programem centralowym pozwalającym na zaawansowany nadzór centrali z poziomu komputera centralowego JS7140 pod systemem operacyjnym centrali. Przyciśnięcie kombinacji klawiszy CTRL-D lub trzeciego piktogramu - tryb operatora powoduje pojawienie się okna komunikatów. Powyżej piktogramów 30

32 wyświetlany jest czas odczytany ze sterownika grupowego centrali lub znak ---- jeśli sterownik nie odpowiada. Widok uruchomionej aplikacji przedstawia rysunek (rys. 8.1a). Rys. 8.1a Aplikacja Konsola z widocznym wyświetlanym alarmem UWAGA! Widoczny w tym oknie zegar odpowiada faktycznemu stanowi zegara w centrali. Nie musi być on zbieżny z zegarem komputera, na którym działa aplikacja konsoli operatorskiej! Zamawiając, w trakcie ćwiczenia usługę odwołującą się do wskaźnika czasu należy pamiętać o tym założeniu! 8.2 Zakładka STRUKTURA Okno, które możemy otworzyć przyciskiem Struktura jest logiczną prezentacją strukturalnej budowy cyfrowej centrali abonenckiej znajdującej się w laboratorium (rys. 8.2a). Opisane dalej elementy dzielą centrale na bloki funkcjonalne jak to przedstawiono na 31