System prawny Unii Europejskiej

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "System prawny Unii Europejskiej"

Transkrypt

1 Szkoła Główna Handlowa Katedra Prawa Administracyjnego i Finansowego Przedsiębiorstw Warszawa System prawny Unii Europejskiej Prof. dr hab.wiesław CzyŜowicz wesczyz@sgh.waw.pl

2 Plan zajęć 1. Cele i załoŝenia przedmiotu System prawny UE 2. System prawny a system instytucjonalno prawny UE 3. Cele, zadania i zasady prawa oraz status prawny WE i UE 4. Źródła prawa wspólnotowego i jego relacja z narodowymi systemami prawnymi państw członkowskich 5. Tworzenie i stosowanie prawa wspólnotowego a rola poszczególnych organów 6. Wybrane przykłady prawa wspólnotowego 7. Perspektywy rozwoju unijnego systemu prawnego UWAGA: zamieszczone w tym pliku informacje to tylko fragment roboczych konspektów. Szczegóły na wykładach i we wskazanej literaturze, takŝe tej ze stron internetowych UKIE 2

3 Literatura 1. Podstawy prawa Unii Europejskiej. Zarys wykładu.red.j.galster, Toruń, TNOiK, Prawo Europejskie.Zarys wykładu red.r.skupisz, E.Skrzydło-Tefelska, Lublin, UMCS Ahlt M., Szpunar M.:Prawo europejskie, Warszawa, C.H.Beck, Prawo instytucjonalne Unii Europejskiej, Warszawa, C.H.Beck, Borchardt K.-D.: Wstęp do prawa Wspólnoty Europejskiej, Luksemburg 1991; 6. System prawny UE: 7. Dostęp do aktów prawnych UE: 8. A.Parzych:Źródła prawa wspólnotowego, w: o_prawa_ue.pdf 9. A.Parzych: Unia Europejska.Instytucje, w: ytucjeue.pdf 10. Instytucje UE, w: K.Michałowska-Gorywoda: System prawny i instytucjonalny Unii Europejskiej, w: yw.pdf 12. Prawo Unii Europejskiej z wprowadzeniem, Warszawa, wyd.c.h. Beck Prawo Unii Europejskiej,Bielsko Biała, wyd. Park, Traktat Akcesyjny.Wybór dokumentów, Warszawa, wyd. Prawo i Praktyka Gosp., Traktat Lizboński z 13 grudnia 2007r., w: 3

4 Cele zajęć Przedstawić słuchaczom system prawno-instytucjonalny UE jako element moŝliwości wykorzystania go dla (1)zwiększania wartości firmy, (2)skuteczniejszej ochrony interesów obywateli i przedsiębiorców na jednolitym rynku europejskim oraz (3)na arenie międzynarodowej Porządek prawny utworzony przez Wspólnotę Europejską stał się nieodzowną cechą rzeczywistości politycznej i społeczno-gospodarczej w kaŝdym z 27 Państw Członkowskich Unii Europejskiej. Na podstawie Traktatów europejskich, corocznie podejmuje się tysiące decyzji, mających zasadniczy wpływ na funkcjonowanie Państw Członkowskich oraz na Ŝycie obywateli Europy. JuŜ dawno temu jednostka przestała być wyłącznie obywatelem miasta, społeczności czy państwa: obecnie jest takŝe obywatelem Wspólnoty. 4

5 Prawo obywateli UE do wiedzy o prawie Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską przewiduje, Ŝe :"KaŜdy obywatel Unii i kaŝda osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Państwie Członkowskim ma prawo dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji (Traktat z Maastricht o Unii Europejskiej TUE-z 7.II.1992r. -wszedł w Ŝycie 1.XI.1993r- zmienił nazwę Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej na Wspólnotę Europejską WE, Art. 255) Rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 nadało moc prawną temu postanowieniu w Traktacie, ustanawiając w szczególności, Ŝe te trzy instytucje powinny udostępnić swoje dokumenty za pomocą rejestru elektronicznego. 5

6 Plan wykładu 1. Przesłanki powstania, cele i ewolucja integracji europejskiej 2. Pojęcie systemu prawnego Unii Europejskiej (SP UE) 3. Znaczenie systemu prawnego UE dla społeczeństw państw członkowskich 4. Struktura UE Trzy filary 5. Pojęcie i znaczenie acquis communautaire 6. Acquis communautaire a system prawny UE i źródła prawa UE 7. Wspólnotowe prawo pierwotne Traktaty załoŝycielskie i ich zmiany, Traktaty o przystąpieniu, zasady ogólne (soft law) 8. Wspólnotowe prawo pochodne (wtórne) akty prawne 9. Wewnętrzne prawo Wspólnotowe 10. Akty nienazwane 11. Porozumienia międzynarodowe 12. Prawo wtórne w II i w III filarze 13. Perspektywy rozwoju systemu prawnego UE w projekcie Traktatu Konstytucyjnego i w Traktacie Lizbońskim 6

7 Przesłanki powstania, cele i ewolucja integracji europejskiej 1. Likwidacja wrogości między narodami I. Przesłanki ideowo-polityczne 2. Utrwalenie demokracji, pokoju i bezpieczeństwa 3. Rozwój dobrobytu społeczeństw państw członkowskich II. Przesłanki ekonomiczne 1. Odbudowa Europy po II wojnie światowej 2. Kształtowanie wspólnego rynku (preferencje skali) 3. Wzrost konkurencyjności na arenie międzynarodowej III. Idea nowej organizacji ponadnarodowej i rola prawa 1. Idee Jean Moneta nowej organizacji ponadnarodowej w Deklaracji Shumana 2. Kształtowanie systemu i mechanizmu prawno-instytucjonalnego 3. Od EWWiS do UE (od Raportu Spaaka po Traktat Konstytucyjny) 7

8 Etapy (schody) integracji ekonomiczno-politycznej w teorii integracji Unia Polityczna Unia Gospodarcza (UG-W) Unia celna Unia Celna Strefa Wolnego Handlu Umowa preferencyjna 8

9 Fromalno-prawne etapy tworzenia UE Traktaty załoŝycielskie Traktat o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (ParyŜ 1951) Traktat o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, (Rzym 1957) Traktat o Europejskiej Wspólnocie Energii Atomowej (Rzym 1957) Zmiany traktatów załoŝycielskich Traktat o Fuzji Organów (1965) Jednolity Akt Europejski (1986) Traktat z Maastricht (1992) Traktat z Amsterdamu (1997) Traktat z Nicei (2001) Traktat Konstytucyjny (2004)

10 Formalno-prawne etapy rozszerzania UE Traktaty o przystąpieniu Dania, Wielka Brytania, Irlandia Grecja Hiszpania i Portugalia Austria, Finlandia, Szwecja Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Litwa, Łotwa, Estonia, Malta, Cypr 2006 Bułgaria i Rumunia

11 Formalno prawna ewolucja UE 1968 r. SWH (FTA) w zakresie art. przem r. Współpraca w zakresie polityki zagranicznej 1975r. Współpraca z KR-ami (Konwencja z Lome) 1979 r. Pierwsze wybory bezpośrednie do Parlamentu Europejskiego 1986 r. Jednolity Akt Europejski (UG-W, rozszerzenie uprawnień PE) 1992 r. Traktat z Maastricht (TUE WE, filary, ) 1993 r. (1994) Unia celna (FTA+jednolita taryfa+wspólna polit.handlowa, ) 1997 r. Traktat Amsterdamski (sprawy społ.,...) 1999 r. Rozpoczęcie rozliczeń bezgotówkowych w EURO 2001 r. Traktat Nicejski (traktat modernizujący TUE) 2002 r. Wprowadzenie EURO do obiegu gotówkowego 2004 r. Projekt Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy 2007 r. Traktat Reformujący UE 11

12 Znaczenie prawa w UE (1) Unia Europejska jest całkowicie nowym tworem, który odróŝnia się od poprzednich prób stworzenia zjednoczonej Europy, głównie, dlatego, Ŝe działa korzystając z zasad prawa a nie siły czy dominacji. Prawo ma za zadanie działać tam, gdzie przemoc od wielu wieków zawodziła. Jedynie społeczność oparta na zasadach prawa i wspólnie podejmowanych decyzjach moŝe być trwała strukturą. Proces ten opiera się na takich wartościach jak wolność i równość, których ochronę zabezpiecza prawo. Regulacje prawne dotyczą stosunków między: obywatelami i władzami publicznymi państw członkowskich, między obywatelami a organami UE, między państwami członkowskimi, między państwami członkowskimi a organami UE, między organami UE i wreszcie między państwami członkowskimi i UE a krajami trzecimi. Całokształt tych regulacji to tzw. dorobek prawny UE czyli acquis communautaire. 12

13 Znaczenie prawa w UE (2) Prawo wspólnoty stanowi niezaleŝny system prawa oparty na międzynarodowych traktatach oraz na własnej legislacji. Wspólne Ŝycie gospodarcze i społeczne obywateli Unii nie jest dyktowane przez siłę, lecz prawo. Jest to podstawa systemu instytucjonalnego. Pod jurysdykcją prawa Unijnego znajduje się coraz więcej obszarów Ŝycia codziennego obywateli Unii. Daje im to prawa, ale takŝe nakłada na nich obowiązki. Jako obywatele zarówno kraju jak i wspólnoty, mamy nad sobą całą hierarchę prawa. 13

14 Znaczenie prawa w UE (3) Określa on takŝe stosunki między krajami i wspólnotą. Kraje muszą przedsięwziąć wszystkie moŝliwe środki, które zapewnią wypełnianie obowiązków wynikających z traktatów lub działań instytucji Unijnych. Kraje członkowskie są teŝ odpowiedzialne za wszelkie szkody powstałe w wyniku naruszania prawa Unijnego. 14

15 Pojęcie Systemu Prawnego UE Z formalno - prawnego punktu widzenia naleŝałoby mówić raczej o systemie prawa i instytucji Wspólnot Europejskich. Pojęcia takie jak system prawny Unii, instytucje Unii są bowiem jak dotychczas tylko pojęciami obiegowymi, / / ale nieuwzględniającymi strony formalnoprawnej./ / NaleŜy jednak wyraźnie podkreślić, Ŝe niezaleŝnie od systemu prawa Wspólnot Europejskich (uŝywa się tu równieŝ takich określeń jak prawo europejskie, europejskie prawo wspólnotowe ), odnoszącego się do I filaru Unii, proces kształtowania prawa unijnego juŝ dawno się rozpoczął. Dzieje się tak w wyniku realizacji zadań w II (Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa), a w szczególności III filarze UE (współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych). Procesy te w swej konsekwencji mogą, wcześniej lub później, stworzyć formalnoprawne podstawy do posługiwania się pojęciem prawo unijne. Cyt.za: K.Michałowska-Gorywoda: System prawny i instytucjonalny Unii Europejskiej, w: e/goryw.pdf ; Por.teŜ: A.Całus:System prawny Unii Europejskiej.Zarys wykładu.warszawa, IPHZiSE SGH,1997, s

16 Traktat Reformujący (2007) Traktat z Nicei (2001) Traktat Amsterdamski (1997) Traktat z Maastricht (1992) Dziedzina Dziedzina Wspólnotowa Dziedzina wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Traktat WE (Rzym 1957) Traktat EUROATOM (Rzym 1957) Traktat EWWiS (ParyŜ 1951) Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych (poprz.:współpraca w sprawach wewnętrznych i sprawiedliwości) Filar drugi Filar I Filara trzeci Trzy filary Unii Europejskiej 16

17 I FILAR Wspólnoty Europejskie EWG Unia celna i wspólny rynek Polityka rolna Polityka infrastrukturalna i przemysłowa Polityka handlowa Polityka społeczna Edukacja i kultura Badania i rozwój Ochrona konsumenta Sieci transportowe Obywatelstwo UE EUROATOM EWWiS (do 2002) Unia Europejska II FILAR Wspólna polityka bezpieczeństwa i zagraniczna Polityka zagraniczna Ustalanie wspólnego stanowiska i działań na arenie międzynarodowej Ochrona praw człowieka Wspieranie demokracji Pomoc krajom trzecim Polityka bezpieczeństwa Utrzymanie pokoju Unia Zachodnioeurop. organem bezpieczeństwa Współpraca w ramach NATO Ekonomiczne aspekty zbrojeń Strategia: Europejski System Bezpieczeństwa III FILAR Współpraca w dziedzinie sprawiedliwości i spraw wewnętrznych Sprawy wewnętrzne Polityka azylowa Polityka migracyjna i wizowa Ochrona granic zewnętrznych Zwalczanie narkomanii Wymiar sprawiedliwości Walka ze zorganizowaną przestępczością międzynarodową (przemytem narkotyków i terroryzmem) Współpraca sądownicza w sprawach karnych i cywilnych Współpraca policji Procedura decyzyjna Procedura decyzyjna Procedura decyzyjna Traktaty o Wspólnotach (Filar ponadnarodowy) Współpraca rządów (Filar Międzyrządowy) Współpraca rządów (Filar Międzyrządowy) 17

18 Unia Europejska Cele Ogólny budowa ściślejszego związku między narodami Europy, w którym decyzje podejmowane są w najbardziej jawny sposób i na szczeblu najbliŝszym obywatelowi (art.1 TUE) Cele szczegółowe 1. Popieranie postępu gospodarczego i społecznego 2. Popieranie wysokiego poziomu zatrudnienia 3. Trwały i nieinflacyjny wzrost gospodarczy 4. Potwierdzenie toŝsamości na arenie międzynarodowej 5. Wzmacnianie ochrony praw i interesów obywateli Państw Członkowskich 6. Utrzymanie (utworzenie) obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości 7. Zachowanie i rozbudowa dorobku Wspólnoty 18

19 I FILAR Wspólnota Europejska Unia Europejska - Cele II FILAR Wspólna polityka bezpieczeństwa i zagraniczna III FILAR Współpraca w sprawach karnych Przyczynianie się do: 1. Harmonijnego, zrównowaŝonego i nieinflacyjnego wzrostu gospodarczego; 2. Wysokiego poziomu zatrudnienia i ochrony socjalnej; 3. Równości płci 4. Wysokiego stopnia konkurencyjności i zbieŝności 5. Ochrony środowiska 6. Podnoszenia jakości Ŝycia 7. Spójności gospodarczej, społecznej oraz solidarności pomiędzy Państwami Czł. 1. Ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów i integralności UE; 2. Umacnianie bezpieczeństwa UE; 3. Zachowanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego 4. Popieranie współpracy międzynarodowej 5. Rozwijanie oraz umacnianie demokracji i rządów prawa oraz poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności (Karta podstawowych praw UE) 1. Zapewnienie obywatelom wysokiego poziomu bezpieczeństwa w obszarze wolności i sprawiedliwości; 2. Podejmowanie wspólnych działań w w/w zakresie 3. Zapobieganie rasizmowi i ksenofobii Procedura decyzyjna Procedura decyzyjna Procedura decyzyjna Traktaty o Wspólnotach (Filar ponadnarodowy!!!) Współpraca rządów (Filar międzyrządowy) Współpraca rządów (Filar Międzyrządowy) 19

20 Acquis Communautaire dorobek prawny Wspólnoty Prawo wspólnotowe Polityki wspólnotowe Orzecznictwo ETS Prawo zwyczajowe Dalsze slajdy to zmodyfikowana kopia prezentacji wykładu Prawo Unii Europejskiej wprowadzenie, A.Parzycha (UKIE):

21 System prawny Wspólnot Prawo pierwotne Prawo pochodne (wtórne) w I filarze Porozumienia międzynarodowe Prawo pochodne (wtórne) w II i III filarze

22 Traktaty załoŝycielskie Traktat o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali (ParyŜ 1951) Traktat o ustanowieniu Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, Traktat o Europejskiej Wspólnocie Energii Atomowej (Rzym 1957) Wspólnotowe prawo pierwotne Zmiany traktatów załoŝycielskich Traktat o Fuzji Organów (1965) Jednolity Akt Europejski (1986) Traktat z Maastricht (1992) Traktat z Amsterdamu (1997) Traktat z Nicei (2001) Traktat Konstytucyjny (2004) Traktat Reformujący (2007)

23 Wspólnotowe prawo pierwotne c.d. Traktaty o przystąpieniu Dania, Wielka Brytania, Irlandia Grecja Hiszpania i Portugalia Austria, Finlandia, Szwecja Polska, Czechy, Słowacja, Węgry, Słowenia, Litwa, Łotwa, Estonia, Malta, Cypr 2006 Bułgaria i Rumunia Przyjęte przez państwa członkowskie protokoły i oświadczenia załączone do traktatów załoŝycielskich

24 Wspólnotowe prawo pierwotne c.d. Zasady ogólne prawa Unii Europejskiej (soft law) Zasady traktatowe Zasady sformułowane przez ETS Zasady wynikające z kanonów praworządnych i demokratycznych państw Prawa podstawowe i wolności jednostek

25 Wspólnotowe prawo pochodne (wtórne) Wydane przez jeden lub kilka organów Wspólnot Europejskich Oparte na kompetencji udzielonej w pierwotnym

26 Wspólnotowe prawo pochodne (wtórne) akty prawne Rozporządzenia Dyrektywy Decyzje Zalecenia Opinie

27 Rozporządzenia Mają zastosowanie ogólne Obowiązują we wszystkich swoich częściach Stosuje się je bezpośrednio w kaŝdym państwie członkowskim

28 Dyrektywy WiąŜą pod względem zamierzonego celu kaŝde państwo członkowskie, do jakiego są skierowane Pozostawiają władzom krajowym wybór formy i metod włączenia do systemu prawa krajowego

29 Decyzje Obowiązują we wszystkich swoich częściach tych, do których są skierowane Obowiązują bezpośrednio

30 Opinie i zalecenia Niezobowiązujące akty prawne Mają charakter polityczny i moralny Zalecenie wydawane jest z własnej inicjatywy, moŝe być adresowana do państw członkowskich, organów Współnoty lub osób Opinia wydawana jest na zapytanie, nie moŝe dotyczyć osób

31 Wewnętrzne prawo wspólnotowe Regulaminy wewnętrzne Wspólne deklaracje Porozumienia międzyinstytucjonalne

32 Akty nienazwane (sui generis) Uchwały Projekty Wyjaśnienia Memoranda Zawiadomienia Komunikaty Sprawozdania Programy Plany

33 Rezolucje zawierają wspólne intencje i opinie na temat ogólnego procesu integracji wyznaczają kierunek przyszłych prac Rady UE

34 Deklaracje i programy działań Deklaracje 1. Ogólne, dotyczące rozwoju Wspólnoty, demokracji lub praw fundamentalnych 2. Uchwalane w ramach procesu decyzyjnego Rady UE i dotyczą interpretacji decyzji podejmowanych w łonie Rady Programy działań mają na celu realizację programów legislacyjnych i ogólnych celów traktatowych

35 Porozumienia międzynarodowe Umowy Wspólnot Europejskich Umowy mieszane Umowy państw członkowskich UE

36 Prawo wtórne w II filarze 1. Zasady i ogólne wytyczne 2. Wspólne strategie 3. Wspólne stanowiska 4. Wspólne działania 5. Współpraca państw członkowskich UE 6. Umowy międzynarodowe

37 Prawo wtórne w III filarze 1. Decyzje ramowe 2. Decyzje 3. Wspólne stanowiska 4. Konwencje międzynarodowe

38 PRZED TRAKTATEM KONSTYTUCYJNYM Ponad 15 instrumentów prawnych. W TRAKTACIE KONSTYTUCYJNYM 6 instrumentów prawnych Rozporządzenie Konwencja (Traktat WE) Konwencja (Traktat UE) Dyrektywa Decyzja ramowa Decyzja Decyzja (Tytuł V Traktatu UE) Decyzja (Tytuł VI Traktatu UE) Zasady i stanowiska ogólne Wspólna strategia Działanie Wspólne stanowisko (Tytuł V Traktatu UE) Wspólne stanowisko (Tytuł VI Traktatu UE) Zalecenie Opinia Ustawa Ustawa ramowa Rozporządzenie Decyzja Zalecenie Opinia European Commission - Secretariat General - Task Force Akty ustawodawcze Akty nieustawodawcze WIĄśĄCE 38

39 Zasada prymatu prawa wspólnotowego Kompetencje i procedury dotyczące zawarcia i zmian prawa pierwotnego uregulowane są w krajowym prawie konstytucyjnym Ranga prawa wspólnotowego nie zaleŝy od rangi ustawy krajowej Wszystkie obowiązujące normy prawa wspólnotowego są nadrzędne nad normami krajowymi, czyli: Konstytucją wcześniejszymi i późniejszymi ustawami krajowymi wszystkimi prawami niŝszego szczebla Wszystkie problemy dotyczące rangi, bezpośredniego skutku i wykładni podlegają jurysdykcji ETS, który respektuje granice wytyczone przez krajowe prawa podstawowe i zasady konstytucyjne

40 Perspektywy dalszej ewolucji systemu prawa Unii Europejskiej Przyjęcie traktatu Konstytucyjnego i zawartych w nim propozycji nowego katalogu aktów prawnych UE: Ustawa Ustawa ramowa Rozporządzenie Decyzja Zalecenie Opinia 40

41 Dziękuję za uwagę Prof. dr hab. Wiesław CzyŜowicz Kier. KPAiFP KNoP SGH Warszawa, ul.batorego 8 lok.8 wesczyz@sgh.waw.pl 41

STUDIA PODYPLOMOWE "OCHRONA ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM

STUDIA PODYPLOMOWE OCHRONA ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM 3 4 5 6 7 Unia Europejska i prawo unijne po Traktacie z Lizbony -zagadnienia wprowadzające Prof. dr hab. Stanisław Biernat 7 listopada 05 r. Droga Polski do Unii Europejskiej 99 Podpisanie Układu Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Droga Polski do Unii Europejskiej

Droga Polski do Unii Europejskiej Prof. dr hab. Stanisław Biernat Unia Europejska i prawo unijne po Traktacie z Lizbony -zagadnienia wprowadzające STUDIA PODYPLOMOWE 7 listopada 2015 r. Droga Polski do Unii Europejskiej 1991 Podpisanie

Bardziej szczegółowo

System prawny i instytucjonalny Unii Europejskiej

System prawny i instytucjonalny Unii Europejskiej Krystyna Michałowska-Gorywoda System prawny i instytucjonalny Unii Europejskiej Z formalno - prawnego punktu widzenia należałoby mówić tutaj o systemie prawa i instytucji Wspólnot Europejskich. Pojęcia

Bardziej szczegółowo

Przyszłość i wyzwania przed Unią Europejską (wykład dla licealistów, listopad 2009, SGH)

Przyszłość i wyzwania przed Unią Europejską (wykład dla licealistów, listopad 2009, SGH) Przyszłość i wyzwania przed Unią Europejską (wykład dla licealistów, listopad 2009, SGH) Prof. dr hab. ElŜbieta Kawecka-Wyrzykowska, SGH, Katedra Integracji Europejskiej im. J. Monneta Wyzwania Polityczne

Bardziej szczegółowo

Unia Europejska - charakterystyka (zarys treści na potrzeby ćwiczeń z zakresu KPP UE)

Unia Europejska - charakterystyka (zarys treści na potrzeby ćwiczeń z zakresu KPP UE) Unia Europejska - charakterystyka (zarys treści na potrzeby ćwiczeń z zakresu KPP UE) Ogólna charakterystyka UE Charakter prawny art. 1 akapit 2 TUE Osobowość prawna art. 47 TUE, art. 216, 221, 335 TFUE

Bardziej szczegółowo

STUDIA PODYPLOMOWE PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM

STUDIA PODYPLOMOWE PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM Rozwój podstaw traktatowych Wspólnot Europejskich (Unii Europejskiej) do Traktatu z Lizbony Stanisław Biernat Prawo Unii Europejskiej po Traktacie z Lizbony STUDIA PODYPLOMOWE 17 listopada 2017 r. 1951

Bardziej szczegółowo

Spis treści: Wykaz skrótów Przedmowa (Artur Kuś)

Spis treści: Wykaz skrótów Przedmowa (Artur Kuś) Spis treści: Wykaz skrótów Przedmowa (Artur Kuś) Rozdział I. Geneza i rozwój procesów integracyjnych w Europie po II wojnie światowej (Tomasz Sieniow) ı2. PodłoŜe procesów integracyjnych w Europie po II

Bardziej szczegółowo

Spis treści WYKAZ SKRÓTÓW SŁOWO WSTĘPNE WPROWADZENIE CZĘŚĆ I. PRZECIWDZIAŁANIE I ZWALCZANIE PRZESTĘPCZOŚCI W UNII EUROPEJSKIEJ

Spis treści WYKAZ SKRÓTÓW SŁOWO WSTĘPNE WPROWADZENIE CZĘŚĆ I. PRZECIWDZIAŁANIE I ZWALCZANIE PRZESTĘPCZOŚCI W UNII EUROPEJSKIEJ Spis treści WYKAZ SKRÓTÓW SŁOWO WSTĘPNE WPROWADZENIE CZĘŚĆ I. PRZECIWDZIAŁANIE I ZWALCZANIE PRZESTĘPCZOŚCI W UNII EUROPEJSKIEJ Rozdział 1. Ewolucja III filaru Unii 1.1. Uwagi ogólne 1.2. Grupa TREVI i

Bardziej szczegółowo

Jak działa Unia Europejska?

Jak działa Unia Europejska? Jak działa Unia Europejska? Z Europą do szkół: Europamobil http://www.europamobil-online.eu/index.php?bereich=home_fr 20 studentów // 11 szkół // ponad 3000 uczniów // 1 autobus Europamobil to projekt

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Mariusz Sagan

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Mariusz Sagan Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Mariusz Sagan Wyższa Szkoła Ekonomii i Innowacji w Lublinie 18 marca 2013 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro Po co komu Unia Europejska i euro? dr Urszula Kurczewska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 23 października 2012 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY

Bardziej szczegółowo

Rozwój i aktualne problemy UE cz. I. I. Rozwój UE przed Jednolitym Aktem Europejskim

Rozwój i aktualne problemy UE cz. I. I. Rozwój UE przed Jednolitym Aktem Europejskim Prof. dr hab. Anna Wyrozumska Wstęp do prawa europejskiego/ Podstawy prawa Unii Europejskiej 2019/2020 Rozwój i aktualne problemy UE cz. I I. Rozwój UE przed Jednolitym Aktem Europejskim U źródeł integracji

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wykaz literatury... XVII Przedmowa... XIX

Spis treści. Wykaz literatury... XVII Przedmowa... XIX Wykaz skrótów... XIII Wykaz literatury... XVII Przedmowa... XIX Rozdział I. Zagadnienia wprowadzające... 1 1. Prawo Unii Europejskiej jako akademicka dyscyplina prawa... 3 I. Rozwój autonomicznej dyscypliny

Bardziej szczegółowo

Konwencja dot. pewnych instytucji wspólnych dla Wspólnot Europejskich 1957

Konwencja dot. pewnych instytucji wspólnych dla Wspólnot Europejskich 1957 Prof. dr hab. Anna Wyrozumska Wstęp do prawa europejskiego/ Podstawy prawa Unii Europejskiej teksty traktatów i innych dokumentów http://eur-lex.europa.eu lub strona Katedry Europejskiego Prawa Konstytucyjnego

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. III.2.2. Definicja i cele... 92

SPIS TREŚCI. III.2.2. Definicja i cele... 92 SPIS TREŚCI Uwagi wstępne... 13 Rozdział I. Pod znakiem idei ponadnarodowości... 29 I. Motywy i przesłanki integracji państw Europy Zachodniej... 29 II. Projekty federalistów... 35 II.1. Plan Schumana...

Bardziej szczegółowo

Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa.

Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. Każde pytanie zawiera postawienie problemu/pytanie i cztery warianty odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. 1. Zaznacz państwa członkowskie starej Unii Europejskiej, które nie wprowadziły dotąd

Bardziej szczegółowo

2. Zadania Tryb podejmowania decyzji i organizacja pracy... 57

2. Zadania Tryb podejmowania decyzji i organizacja pracy... 57 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... XI Wykaz literatury... XV Wykaz orzeczeń... XIX Przedmowa... XXIII Przedmowa do 5. wydania... XXIV Z przedmowy do 1. wydania... XXV Część 1. Zagadnienia wprowadzające... 1

Bardziej szczegółowo

Powoływanie członków Komitetu Regionów

Powoływanie członków Komitetu Regionów Powoływanie członków Komitetu Regionów Procedury stosowane w państwach członkowskich STRESZCZENIE W preambule Traktatu o Unii Europejskiej wymieniono, wśród celów Unii, kontynuację procesu tworzenia coraz

Bardziej szczegółowo

Instytucje Unii Europejskiej dr Artur Adamczyk.

Instytucje Unii Europejskiej dr Artur Adamczyk. Instytucje Unii Europejskiej dr Artur Adamczyk www.ce.uw.edu.pl Instytucje Unii Europejskiej Rada Europejska Rada Unii Europejskiej Komisja Europejska Trybunał Sprawiedliwości UE Parlament Europejski Trybunał

Bardziej szczegółowo

Integracja Europejska dr Olga Barburska.

Integracja Europejska dr Olga Barburska. Integracja Europejska dr Olga Barburska www.ce.uw.edu.pl Przyczyny integracji o Nawiązanie współpracy między paostwami europejskimi, co było warunkiem udzielenia pomocy finansowej przez Stany Zjednoczone

Bardziej szczegółowo

Flaga Unii Europejskiej

Flaga Unii Europejskiej Temat 10: PROCESY INTEGRACYJNE W EUROPIE. 1. Procesy integracyjne. 2. Kalendarium integracji europejskiej. 3. Filary współpracy Unii Europejskiej. 4. Organy Unii Europejskiej. Flaga Unii Europejskiej Integracja

Bardziej szczegółowo

BARIERY INTEGRACJI UNII EUROPEJSKIEJ

BARIERY INTEGRACJI UNII EUROPEJSKIEJ POLSKIE TOWARZYSTWO EKONOMICZNE BARIERY INTEGRACJI UNII EUROPEJSKIEJ pod redakcją Heleny Tendery-Właszczuk Kraków 2009 4 Autorzy Wojciech Bąba rozdz. 4 Czesław Kłak rozdz. 1 Helena Tendera-Właszczuk rozdz.

Bardziej szczegółowo

7 pytań O Unię Europejską!

7 pytań O Unię Europejską! 7 pytań O Unię Europejską! Co to jest Unia Europejska? Unia Europejska (skrótowo UE) gospodarczo-polityczny polityczny związek zek dwudziestu siedmiu krajów europejskich, będący efektem wieloletniego procesu

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Wspólna waluta euro Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Wspólna waluta euro dr Marta Musiał Katedra Bankowości i Finansów Porównawczych Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług Uniwersytet Szczeciński 17 listopad 2016 r. PLAN

Bardziej szczegółowo

HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ 93V7 Kazimierz Łastawski HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ Spis treści WSTĘP 9 I. ROZWÓJ IDEI ZJEDNOCZENIOWYCH W DZIEJACH EUROPY 15 1. Prapoczątki idei jednoczenia Europy (Grecja, Rzym) 15 2. Średniowieczna

Bardziej szczegółowo

HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ. Marta Statkiewicz Katedra Prawa Międzynarodowego i Europejskiego Uniwersytet Wrocławski

HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ. Marta Statkiewicz Katedra Prawa Międzynarodowego i Europejskiego Uniwersytet Wrocławski HISTORIA INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ Marta Statkiewicz Katedra Prawa Międzynarodowego i Europejskiego Uniwersytet Wrocławski 1944 1948 9 maj 1950 1951 27 maj 1952 1957 1960 1965 1974 1986 1992 Ustanowienie

Bardziej szczegółowo

Unit 3-03/ Kompetencje Unii. Zasady strukturalne

Unit 3-03/ Kompetencje Unii. Zasady strukturalne Unit 3-03/09.11.2016 Kompetencje Unii. Zasady strukturalne Fragmenty z podręcznika: Zasady działania UE: pkt 73-74 Zasada przyznania kompetencji (kompetencje wyłączne i dzielone; kompetencje wyraźnie i

Bardziej szczegółowo

Szlachectwo zobowiązuje

Szlachectwo zobowiązuje Zespół Szkół Nr 5 im. Unii Europejskiej w Ostrołęce Szlachectwo zobowiązuje ŁĘKA 17.03.2010 Zespół Szkół Nr 5 im. Unii Europejskiej w Ostrołęce Jaki jest, co wiemy o Waszym Patronie? Zespół Szkół Nr 5

Bardziej szczegółowo

Trybunał Konstytucyjny Warszawa. W n i o s e k

Trybunał Konstytucyjny Warszawa. W n i o s e k Warszawa, dnia września 2008 r. Trybunał Konstytucyjny Warszawa W n i o s e k Na podstawie art. 122 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej wnoszę o zbadanie zgodności z Konstytucją ustawy z dnia

Bardziej szczegółowo

Polityczne uwarunkowania bezpieczeństwa europejskiego

Polityczne uwarunkowania bezpieczeństwa europejskiego A/522667 Wojciech Gizicki Polityczne uwarunkowania bezpieczeństwa europejskiego Spis treści Wykaz skrótów 9 Wstęp 11 ROZDZIAŁ I. Teoretyczne aspekty bezpieczeństwa międzynarodowego 19 1. Istota i zakres

Bardziej szczegółowo

Konspekt przedmiotu Integracja europejska

Konspekt przedmiotu Integracja europejska Konspekt przedmiotu Integracja europejska Niniejszy konspekt przedmiotu Integracja europejska ma na celu uporządkowanie zagadnień niezbędnych (omówionych w ramach wykładu) do zaliczenia przedmiotu w formie

Bardziej szczegółowo

RADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 26 lutego 2013 r. (OR. en) 6206/13. Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2012/0262 (NLE)

RADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 26 lutego 2013 r. (OR. en) 6206/13. Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2012/0262 (NLE) RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 26 lutego 2013 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2012/0262 (NLE) 6206/13 JUSTCIV 22 ATO 17 OC 78 AKTY USTAWODAWCZE I INNE INSTRUMENTY Dotyczy: DECYZJA

Bardziej szczegółowo

A KRYSTYNA WIADERNY-BIDZIŃSKA

A KRYSTYNA WIADERNY-BIDZIŃSKA A 397411 KRYSTYNA WIADERNY-BIDZIŃSKA Spis treści Wstęp 9 Rozdział I Przestanki i główne koncepcje tendencji integracyjnych w Europie Zachodniej po II wojnie światowej 13 1. Uwagi wstępne - Europa jako

Bardziej szczegółowo

STUDIA PODYPLOMOWE PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM

STUDIA PODYPLOMOWE PRAWO OCHRONY ŚRODOWISKA W PRAWIE UNII EUROPEJSKIEJ I W PRAWIE POLSKIM Przekazanie kompetencji ustawodawczych UE dr Aleksandra Sołtysińska Źródła prawa i procedury prawodawcze UE 1-2 grudnia 2017 roku przyjmowanie aktów prawnych wykonanie aktów prawnych środki proceduralne

Bardziej szczegółowo

Rozwijanie zdolności instytucjonalnych celem skutecznego zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego w Polsce. Sekretariat Krajowej Rady BRD

Rozwijanie zdolności instytucjonalnych celem skutecznego zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego w Polsce. Sekretariat Krajowej Rady BRD Rozwijanie zdolności instytucjonalnych celem skutecznego zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego w Polsce Sekretariat Krajowej Rady BRD Krakowskie Dni Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, Kraków, 26/02/2015

Bardziej szczegółowo

Sylabus przedmiotu / modułu kształcenia - (studia podyplomowe)

Sylabus przedmiotu / modułu kształcenia - (studia podyplomowe) załącznik nr 6 Sylabus przedmiotu / modułu kształcenia - (studia podyplomowe) Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia Nazwa w języku angielskim Język wykładowy Ustrój polityczno-prawny w Polsce i UE Legal

Bardziej szczegółowo

PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 292/19

PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 292/19 1.11.2013 PL Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 292/19 KOMISJA EUROPEJSKA, DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI z dnia 31 października 2013 r. dotycząca dostosowania rocznych limitów emisji państw członkowskich

Bardziej szczegółowo

Wniosek DECYZJA RADY. ustalająca skład Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

Wniosek DECYZJA RADY. ustalająca skład Komitetu Ekonomiczno-Społecznego KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 11.6.2014 r. COM(2014) 227 final 2014/0129 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY ustalająca skład Komitetu Ekonomiczno-Społecznego PL PL UZASADNIENIE 1. KONTEKST WNIOSKU Artykuł

Bardziej szczegółowo

RADA EUROPEJSKA Bruksela, 17 czerwca 2013 r. (OR. en) AKTY PRAWNE DECYZJA RADY EUROPEJSKIEJ ustanawiająca skład Parlamentu Europejskiego

RADA EUROPEJSKA Bruksela, 17 czerwca 2013 r. (OR. en) AKTY PRAWNE DECYZJA RADY EUROPEJSKIEJ ustanawiająca skład Parlamentu Europejskiego RADA EUROPEJSKA Bruksela, 17 czerwca 2013 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2013/0900 (NLE) EUCO 110/1/13 REV 1 INST 234 POLGEN 69 AKTY PRAWNE Dotyczy: DECYZJA RADY EUROPEJSKIEJ ustanawiająca

Bardziej szczegółowo

Jan Barcz Struktura Unii Europejskiej

Jan Barcz Struktura Unii Europejskiej Jan Barcz Struktura Unii Europejskiej 1. Rozwój podstaw prawnych UE 2. Strategia rozszerzenia 3. Unia Europejska organizacja międzynarodowa 4. Wspólne wartości UE 5. Cele UE 6. Członkostwo w Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

AKTY PRAWNE UNII EUROPEJSKIEJ

AKTY PRAWNE UNII EUROPEJSKIEJ AKTY PRAWNE UNII EUROPEJSKIEJ Prawo UE moŝna podzielić na dwie grupy: Prawo pierwotne; Prawo wtórne (pochodne). NajwaŜniejsze akty prawa pierwotnego: traktaty załoŝycielskie Wspólnot Europejskich i UE;

Bardziej szczegółowo

Rozwój i aktualne problemy UE

Rozwój i aktualne problemy UE Prof. dr hab. Anna Wyrozumska Wstęp do prawa europejskiego/ Podstawy prawa Unii Europejskiej Rozwój i aktualne problemy UE Traktat paryski 1951 EWWiS Traktaty rzymskie 1957 EWG /EUROATOM Konwencja dot.

Bardziej szczegółowo

Rola ETS w ochronie praw i wolności jednostki

Rola ETS w ochronie praw i wolności jednostki Rola ETS w ochronie praw i wolności jednostki Metody integracji poprzez prawo: 1/ substytucja (inaczej unifikacja): wprowadzenie jednolitych materialnych norm wspólnotowych; całkowite ujednolicenie prawa

Bardziej szczegółowo

L 90/106 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 90/106 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 90/106 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 28.3.2013 DECYZJA KOMISJI z dnia 26 marca 2013 r. określająca roczne limity emisji państw członkowskich na lata 2013 2020 zgodnie z decyzją Parlamentu Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 165 I. Legislacja. Akty o charakterze nieustawodawczym. Rocznik lipca Wydanie polskie.

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 165 I. Legislacja. Akty o charakterze nieustawodawczym. Rocznik lipca Wydanie polskie. Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 165 I Wydanie polskie Legislacja Rocznik 61 2 lipca 2018 Spis treści II Akty o charakterze nieustawodawczym DECYZJE Decyzja Rady Europejskiej (UE) 2018/937 z dnia

Bardziej szczegółowo

Wniosek DECYZJA RADY

Wniosek DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 8.12.2014 r. COM(2014) 721 final 2014/0345 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY upoważniająca Austrię, Belgię i Polskę do ratyfikowania lub przystąpienia do budapeszteńskiej konwencji

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 30/6 2.2.2018 ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) 2018/162 z dnia 23 listopada 2017 r. zmieniające załącznik I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 oraz załączniki II

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Część A. Testy. Wykaz skrótów Wykaz literatury Wykaz stron internetowych Przedmowa XIII XVII XIX XXI

Spis treści. Część A. Testy. Wykaz skrótów Wykaz literatury Wykaz stron internetowych Przedmowa XIII XVII XIX XXI Wykaz skrótów Wykaz literatury Wykaz stron internetowych Przedmowa XIII XVII XIX XXI Część A. Testy Test 1 1 Odpowiedzi do testu 1 113 Test 2 6 Odpowiedzi do testu 2 115 Test 3 10 Odpowiedzi do testu 3

Bardziej szczegółowo

Prawo Unii Europejskiej zagadnienia egzaminacyjne (2014/2015)

Prawo Unii Europejskiej zagadnienia egzaminacyjne (2014/2015) Prawo Unii Europejskiej zagadnienia egzaminacyjne (2014/2015) 1. Sposoby pojmowania terminów: prawo europejskie, prawo wspólnotowe, Prawo Unii Europejskiej. 2. Rada Europy charakter prawny, statutowe cele

Bardziej szczegółowo

Jerzy Jendrośka Polityka energetyczna i ochrona środowiska w Unii Europejskiej:

Jerzy Jendrośka Polityka energetyczna i ochrona środowiska w Unii Europejskiej: Jerzy Jendrośka Polityka energetyczna i ochrona środowiska w Unii Europejskiej: uwarunkowania prawne Efektywność energetyczna w budownictwie i przemyśle Wrocław, 14-15 listopada 2012 Zagadnienia Prawo

Bardziej szczegółowo

Wniosek DECYZJA RADY. ustalająca skład Komitetu Regionów

Wniosek DECYZJA RADY. ustalająca skład Komitetu Regionów KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 11.6.2014 r. COM(2014) 226 final 2014/0128 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY ustalająca skład Komitetu Regionów PL PL UZASADNIENIE 1. KONTEKST WNIOSKU Artykuł 305 Traktatu o

Bardziej szczegółowo

Gospodarka i funkcjonowanie Unii Europejskiej. Wykład II Geneza Unii Europejskiej

Gospodarka i funkcjonowanie Unii Europejskiej. Wykład II Geneza Unii Europejskiej Gospodarka i funkcjonowanie Unii Europejskiej Wykład II Geneza Unii Europejskiej Uwarunkowania integracji Nowe wyzwania ekonomiczne Zniszczenia wojenne Rozpad systemu kolonialnego Pogłębianie międzynarodowego

Bardziej szczegółowo

Ustrój Unii Europejskiej

Ustrój Unii Europejskiej Ustrój Unii Europejskiej dr Aleksandra Szczerba-Zawada Polskie Stowarzyszenie Badań Wspólnoty Europejskiej Wyższa Szkoła Menedżerska w Warszawie Projekt realizowany z Narodowym Bankiem Polskim w ramach

Bardziej szczegółowo

Europejski Trybunał Sprawiedliwości

Europejski Trybunał Sprawiedliwości Europejski Trybunał Sprawiedliwości dr hab. Gertruda Uścińska Uniwersytet Warszawski Ekspert krajowy w programie tress (Training and reporting on European Social Security) dotyczącym implementacji przepisów

Bardziej szczegółowo

Zakończenie Summary Bibliografia

Zakończenie Summary Bibliografia Spis treści: Wstęp Rozdział I Zakresy i ich wpływ na pojmowanie bezpieczeństwa wewnętrznego 1.1. Zakresy pojmowania bezpieczeństwa wewnętrznego 1.1.1. Zakres wąski bezpieczeństwa wewnętrznego 1.1.2. Zakres

Bardziej szczegółowo

Strategia bezpieczeństwa wewnętrznego UE. Dr Agnieszka Nitszke IE ćw. 2016/17 (2)

Strategia bezpieczeństwa wewnętrznego UE. Dr Agnieszka Nitszke IE ćw. 2016/17 (2) Strategia bezpieczeństwa wewnętrznego UE Dr Agnieszka Nitszke IE ćw. 2016/17 (2) Ewolucja polityki bezpieczeństwa wewnętrznego WE/UE Traktat paryski i traktaty rzymskie; TREVI Traktat z Maastricht Traktat

Bardziej szczegółowo

Prawo pierwotne i prawo wtórne

Prawo pierwotne i prawo wtórne Prawo UE Prawo pierwotne i prawo wtórne Jednolity reżim prawny Prawo pierwotne = Traktaty założycielskie, rewizyjne, akcesyjne, ogólne zasady prawa Prawo wtórne = stanowione przez instytucje+ umowy międzynarodowe

Bardziej szczegółowo

Parlament Europejski. Rola i funkcje w UE

Parlament Europejski. Rola i funkcje w UE Parlament Europejski Rola i funkcje w UE Instytucje UE Parlament Europejski Rada Europejska Rada Komisja Europejska Trybunał Sprawiedliwości UE Europejski Bank Centralny Trybunał Obrachunkowy Ogólny zakres

Bardziej szczegółowo

UNIA EUROPEJSKA PARLAMENT EUROPEJSKI

UNIA EUROPEJSKA PARLAMENT EUROPEJSKI UNIA EUROPEJSKA PARLAMENT EUROPEJSKI RADA Bruksela, 20 czerwca 2017 r. (OR. en) 2016/0186 (COD) PE-CONS 25/17 CULT 69 AELE 49 EEE 27 CODEC 867 AKTY USTAWODAWCZE I INNE INSTRUMENTY Dotyczy: DECYZJA PARLAMENTU

Bardziej szczegółowo

EnlargEducation! Europejska walizka na rzecz rozszerzenia UE

EnlargEducation! Europejska walizka na rzecz rozszerzenia UE EnlargEducation! Europejska walizka na rzecz rozszerzenia UE Tło realizacji projektu PRINCE 2010-EU27 Dyrekcja Generalna ds. Rozszerzenia Komisji Europejskiej obsługuje działalnością informacyjną i komunikacyjną

Bardziej szczegółowo

Stare i nowe podejście legislacyjne do harmonizacji technicznej dla potrzeb wspólnego rynku w Unii Europejskiej

Stare i nowe podejście legislacyjne do harmonizacji technicznej dla potrzeb wspólnego rynku w Unii Europejskiej Stare i nowe podejście legislacyjne do harmonizacji technicznej dla potrzeb wspólnego rynku w Unii Europejskiej Wojciech Rzepka Warszawa, 19 marca 2012 r. 1 1. Wprowadzenie - idea wspólnego rynku - fundamenty

Bardziej szczegółowo

Wniosek DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY

Wniosek DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 28.11.2014 r. COM(2014) 714 final 2014/0338 (COD) Wniosek DECYZJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY uchylająca niektóre akty prawne w dziedzinie współpracy policyjnej i

Bardziej szczegółowo

Funkcjonowanie Unii Europejskiej. UE jako organizacja międzynarodowa

Funkcjonowanie Unii Europejskiej. UE jako organizacja międzynarodowa Funkcjonowanie Unii Europejskiej. UE jako organizacja międzynarodowa System prawny prawo wspólnotowe Prawo Traktatowe ustawodawstwo pierwszego stopnia prawo pierwotne Traktaty z załącznikami, protokołami

Bardziej szczegółowo

Spis treœci. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Przedmowa... XXVII

Spis treœci. Wykaz skrótów... Wykaz literatury... Przedmowa... XXVII Wykaz skrótów... Wykaz literatury... XV XXI Przedmowa... XXVII Rozdzia³ I. Zagadnienia wstêpne... 1 1. Pojêcie instytucji europejskich w szerokim i w¹skim znaczeniu... 1 2. Informacje ogólne o organizacjach

Bardziej szczegółowo

Delegacje otrzymują w załączeniu dokument na powyższy temat, w brzmieniu uzgodnionym przez Radę ds. WSiSW w dniu 20 lipca 2015 r.

Delegacje otrzymują w załączeniu dokument na powyższy temat, w brzmieniu uzgodnionym przez Radę ds. WSiSW w dniu 20 lipca 2015 r. Rada Unii Europejskiej Bruksela, 22 lipca 2015 r. (OR. en) 11130/15 ASIM 62 RELEX 633 NOTA Od: Do: Sekretariat Generalny Rady Delegacje Nr poprz. dok.: 10830/2/15 REV 2 ASIM 52 RELEX 592 Nr dok. Kom.:

Bardziej szczegółowo

I.Zawody I stopnia. Załącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. "GWIEZDNY KRĄG"

I.Zawody I stopnia. Załącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. GWIEZDNY KRĄG Załącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. "GWIEZDNY KRĄG" Zagadnienia IX Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej GWIEZDNY KRĄG I.Zawody I stopnia 1.System instytucjonalny Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Reforma czy status quo? Preferencje państw członkowskich wobec budżetu rolnego po 2020 roku

Reforma czy status quo? Preferencje państw członkowskich wobec budżetu rolnego po 2020 roku Renata Grochowska Reforma czy status quo? Preferencje państw członkowskich wobec budżetu rolnego po 2020 roku Konferencja naukowa Strategie dla sektora rolno-spożywczego i obszarów wiejskich dylematy rozwoju

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Poszczególne rozdziały napisali 13 Od autorów 17 Wykaz skrótów 21

Spis treści. Poszczególne rozdziały napisali 13 Od autorów 17 Wykaz skrótów 21 Podstawy prawa Unii Europejskiej z uwzględnieniem Traktatu z Lizbony : zarys wykładu / pod red. Jana Galstera ; Paulina Justyńska [et al.]. Toruń, 2010 Spis treści Poszczególne rozdziały napisali 13 Od

Bardziej szczegółowo

(4) Belgia, Niemcy, Francja, Chorwacja, Litwa i Rumunia podjęły decyzję o zastosowaniu art. 11 ust. 3 rozporządzenia

(4) Belgia, Niemcy, Francja, Chorwacja, Litwa i Rumunia podjęły decyzję o zastosowaniu art. 11 ust. 3 rozporządzenia L 367/16 23.12.2014 ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) NR 1378/2014 z dnia 17 października 2014 r. zmieniające załącznik I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1305/2013 oraz załączniki

Bardziej szczegółowo

1.Pojęcie i charakter prawa podatkowego UE

1.Pojęcie i charakter prawa podatkowego UE 1.Pojęcie i charakter prawa podatkowego UE Prawo podatkowe UE próba definicji Prawo podatkowe UE jest przede wszystkim zbiorem przepisów będących instrumentem realizacji celów Traktatu o funkcjonowaniu

Bardziej szczegółowo

Systemy zarządzania sportem w wybranych krajach Unii Europejskiej. Dr hab. prof. AWF Jolanta Żyśko

Systemy zarządzania sportem w wybranych krajach Unii Europejskiej. Dr hab. prof. AWF Jolanta Żyśko Systemy zarządzania sportem w wybranych krajach Unii Europejskiej Dr hab. prof. AWF Jolanta Żyśko Struktura wykładu Wprowadzenie Wzrost znaczenia sportu jako zjawiska społecznoekonomicznego i politycznego,

Bardziej szczegółowo

Źródło: Unia Europejska historia, traktaty i struktura, [za:] z dn

Źródło: Unia Europejska historia, traktaty i struktura, [za:] z dn Parlament Europejski Wstęp - wszystko o Parlamencie Europy Parlament Europejski (PE), reprezentuje interesy obywateli Unii, przez których jest bezpośrednio wybierany. Historia Parlamentu sięga lat pięćdziesiątych

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. "GWIEZDNY KRĄG" Zagadnienia VII Olimpiada GWIEZDNY KRĄG

Załącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. GWIEZDNY KRĄG Zagadnienia VII Olimpiada GWIEZDNY KRĄG Załącznik nr 2 do Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej pn. "GWIEZDNY KRĄG" Zagadnienia VII Olimpiada GWIEZDNY KRĄG I. Zawody I stopnia 1. Społeczeństwo. Definicja społeczeństwa. Pojęcie zbiorowości społecznej.

Bardziej szczegółowo

Elementy systemu podatkowego

Elementy systemu podatkowego Elementy systemu podatkowego I. ogólne prawo podatkowe 1. zobowiązania podatkowe i postępowanie podatkowe ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa 1 2. kontrola skarbowa -ustawa z dnia 28 września

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne przedmiotu Edukacja Europejska

Wymagania edukacyjne przedmiotu Edukacja Europejska Wymagania edukacyjne przedmiotu Edukacja Europejska Poziom I Wiadomości II Umiejętności Kategoria A Zapamiętanie wiadomości B Zrozumienie wiadomości C Stosowanie wiadomości w sytuacjach typowych D Stosowanie

Bardziej szczegółowo

INTEGRACJA EUROPEJSKA

INTEGRACJA EUROPEJSKA A 388687 INTEGRACJA EUROPEJSKA Podręcznik,akademicki redakcja naukowa Antoni Marszałek Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne Warszawa 2004 Spis treści Wstęp 17 Część pierwsza PODSTAWOWE ZASADY INTEGRACJI 23

Bardziej szczegółowo

(Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA

(Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA 24.9.2014 L 280/1 II (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE DELEGOWANE KOMISJI (UE) NR 994/2014 z dnia 13 maja 2014 r. zmieniające załączniki VIII i VIIIc do rozporządzenia

Bardziej szczegółowo

TAK/NIE + uzasadnienie

TAK/NIE + uzasadnienie TAK/NIE + uzasadnienie 0. Podstawowym problemem Zagłębia Ruhry po II wojnie światowej był brak infrastruktury transportowej. 1. Podstawowym problemem Mezzogiorno był brak kapitału społecznego. 2. Globalizacja

Bardziej szczegółowo

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro część I Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji

Bardziej szczegółowo

Polskie referendum akcesyjne

Polskie referendum akcesyjne Mariusz Jabłoński Polskie referendum akcesyjne Wrocław 2007 Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Spis treści Słowo wstępne ' 9 Rozdział I. Referendum jako instytucja demokracji bezpośredniej 1. Elementy

Bardziej szczegółowo

2010/06 Struktura Dziennika Urzędowego - Dostosowanie w związku z wejściem w życie traktatu lizbońskiego Dziennik Urzędowy seria L

2010/06 Struktura Dziennika Urzędowego - Dostosowanie w związku z wejściem w życie traktatu lizbońskiego Dziennik Urzędowy seria L 200/06 Struktura Dziennika Urzędowego - Dostosowanie w związku z wejściem w życie traktatu lizbońskiego Dziennik Urzędowy seria L L I Akty ustawodawcze a) rozporządzenia b) dyrektywy c) decyzje d) budżety

Bardziej szczegółowo

TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ

TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ TUE - Traktat o Unii Europejskiej. TFUE - Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. KPP - Karta praw podstawowych Unii Europejskiej / [redaktor prowadzący Katarzyna Gierłowska]. wyd. 2. Warszawa, cop.

Bardziej szczegółowo

państw w Unii Europejskiej Członków Parlamentu Europejskiego wybory europejskie 13 czerwca

państw w Unii Europejskiej Członków Parlamentu Europejskiego  wybory europejskie 13 czerwca 25 państw w Unii Europejskiej 732 Członków Parlamentu Europejskiego Parlament Europejski, 2003. Generalną Dyrekcję ds. Informacji i Stosunków Publicznych. www.europarl.eu.int VO Communication - QA-55-03-536-PL-C

Bardziej szczegółowo

POMOCE NAUKOWE EUROPE DIRECT WROCŁAW

POMOCE NAUKOWE EUROPE DIRECT WROCŁAW POMOCE NAUKOWE EUROPE DIRECT WROCŁAW N U M E R 4 / 2 0 1 3 0 3. 0 4. 2 0 1 3 E D W A L C Z Y Z M A T U R Ą! W TYM NUMERZE Instytucje UE 2 T r a k t a t y UE Rozszerzenia P o l i t y c y europejscy Polski

Bardziej szczegółowo

TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ (wersja skonsolidowana) str. 15. TYTUŁ I. Postanowienia wspólne (art. 1-8) str. 17

TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ (wersja skonsolidowana) str. 15. TYTUŁ I. Postanowienia wspólne (art. 1-8) str. 17 Spis treści TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ (wersja skonsolidowana) str. 15 PREAMBUŁA str. 15 TYTUŁ I. Postanowienia wspólne (art. 1-8) str. 17 TYTUŁ II. Postanowienia o zasadach demokratycznych (art. 9-12)

Bardziej szczegółowo

PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ PO TRAKTACIE Z LIZBONY. Autorzy: Jacek Barcik, Aleksandra Wentkowska. Wykaz skrótów. Wykaz literatury.

PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ PO TRAKTACIE Z LIZBONY. Autorzy: Jacek Barcik, Aleksandra Wentkowska. Wykaz skrótów. Wykaz literatury. PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ PO TRAKTACIE Z LIZBONY Autorzy: Jacek Barcik, Aleksandra Wentkowska Wykaz skrótów Wykaz literatury Przedmowa Rozdział I. Zagadnienia wstępne 1.Pojęcie instytucji europejskich w

Bardziej szczegółowo

Spis treści: Od autorów Wykaz skrótów CZĘŚĆ I PRAWO INSTYTUCJONALNE

Spis treści: Od autorów Wykaz skrótów CZĘŚĆ I PRAWO INSTYTUCJONALNE Spis treści: Od autorów Wykaz skrótów CZĘŚĆ I PRAWO INSTYTUCJONALNE ROZDZIAŁ I. GENEZA I ROZWÓJ INSTYTUCJONALNY INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ. OD TRAKTATU PARYSKIEGO PO TRAKTAT Z LIZBONY 2.Sytuacja gospodarcza

Bardziej szczegółowo

System instytucjonalny i prawny Unii Europejskiej. Autor: Justyna Maliszewska-Nienartowicz CZĘŚĆ I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA UNII EUROPEJSKIEJ

System instytucjonalny i prawny Unii Europejskiej. Autor: Justyna Maliszewska-Nienartowicz CZĘŚĆ I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA UNII EUROPEJSKIEJ System instytucjonalny i prawny Unii Europejskiej. Autor: Justyna Maliszewska-Nienartowicz CZĘŚĆ I. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA UNII EUROPEJSKIEJ ROZDZIAŁ 1. CHARAKTER PRAWNY UNII EUROPEJSKIEJ ROZDZIAŁ 2. OSOBOWOŚĆ

Bardziej szczegółowo

ANNA BIERNACKA-RYGIEL TEAM EUROPE

ANNA BIERNACKA-RYGIEL TEAM EUROPE ANNA BIERNACKA-RYGIEL TEAM EUROPE OBYWATELSTWO UNII EUROPEJSKIEJ Każda osoba będąca obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej jest obywatelem europejskim. Obywatelstwo Unii Europejskiej uzupełnia

Bardziej szczegółowo

WSPÓLNE DEKLARACJE UMAWIAJĄCYCH SIĘ STRON DO POROZUMIENIA

WSPÓLNE DEKLARACJE UMAWIAJĄCYCH SIĘ STRON DO POROZUMIENIA WSPÓLNE DEKLARACJE UMAWIAJĄCYCH SIĘ STRON DO POROZUMIENIA WSPÓLNA DEKLARACJA W SPRAWIE JEDNOCZESNEGO ROZSZERZENIA UNII EUROPEJSKIEJ I EUROPEJSKIEGO OBSZARU GOSPODARCZEGO Umawiające się Strony podkreślają

Bardziej szczegółowo

TRAKTAT KONSTYTUCYJNY UNII EUROPEJSKIEJ STRUKTURA

TRAKTAT KONSTYTUCYJNY UNII EUROPEJSKIEJ STRUKTURA STRUKTURA Struktura Traktatu Konstytucyjnego Traktat Konstytucyjny jest podzielony na cztery części poprzedzone preambułą. Poszczególne części podzielone są na rozdziały, a niektóre z nich na sekcje i

Bardziej szczegółowo

AKTY PRZYJĘTE PRZEZ ORGANY UTWORZONE NA MOCY UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH

AKTY PRZYJĘTE PRZEZ ORGANY UTWORZONE NA MOCY UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH L 290/18 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 20.10.2012 AKTY PRZYJĘTE PRZEZ ORGANY UTWORZONE NA MOCY UMÓW MIĘDZYNARODOWYCH DECYZJA RADY STOWARZYSZENIA UE-LIBAN NR 2/2012 z dnia 17 września 2012 r. w sprawie

Bardziej szczegółowo

Część pierwsza TEORIA INTEGRACJI, CHARAKTER PRAWNY, STRUKTURA, ZAKRES PRZEDMIOTOWY I ZASADY DZIAŁANIA UNII EUROPEJSKIEJ

Część pierwsza TEORIA INTEGRACJI, CHARAKTER PRAWNY, STRUKTURA, ZAKRES PRZEDMIOTOWY I ZASADY DZIAŁANIA UNII EUROPEJSKIEJ INSTYTUCJE I PRAWO UNII EUROPEJSKIEJ Autorzy: Barcz J., Górka M., Wyrozumska A. Część pierwsza TEORIA INTEGRACJI, CHARAKTER PRAWNY, STRUKTURA, ZAKRES PRZEDMIOTOWY I ZASADY DZIAŁANIA UNII EUROPEJSKIEJ ROZDZIAŁ

Bardziej szczegółowo

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ

Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie. Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Konwergencja nominalna versus konwergencja realna a przystąpienie Polski do strefy euro Ewa Stawasz Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych UŁ Plan prezentacji 1. Nominalne kryteria konwergencji

Bardziej szczegółowo

UNIA EUROPEJSKA I. Unia Europejska i Wspólnoty Europejskie podstawowa charakterystyka

UNIA EUROPEJSKA I. Unia Europejska i Wspólnoty Europejskie podstawowa charakterystyka Rozdzia³ pierwszy UNIA EUROPEJSKA I. Unia Europejska i Wspólnoty Europejskie podstawowa charakterystyka Charakter prawny Unii Europejskiej de lege lata jest przedmiotem poważnych kontrowersji w doktrynie

Bardziej szczegółowo

RADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 13 czerwca 2012 r. (OR. en) 10449/12. Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2011/0431 (APP) LIMITE

RADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 13 czerwca 2012 r. (OR. en) 10449/12. Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 2011/0431 (APP) LIMITE RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 3 czerwca 202 r. (OR. en) Międzyinstytucjonalny numer referencyjny: 20/043 (APP) 0449/2 LIMITE FREMP 8 JAI 366 COSCE 7 COHOM 22 OC 292 AKTY USTAWODAWCZE I INNE INSTRUMENTY

Bardziej szczegółowo

Fundamenty integracji europejskiej

Fundamenty integracji europejskiej Fundamenty integracji europejskiej mgr Aleksandra Borowicz Polskie Stowarzyszenie Badań Wspólnoty Europejskiej Ośrodek Badań Integracji Europejskiej Uniwersytetu Gdańskiego Projekt realizowany z Narodowym

Bardziej szczegółowo

PRAWA PODSTAWOWE W UNII EUROPEJSKIEJ

PRAWA PODSTAWOWE W UNII EUROPEJSKIEJ PRAWA PODSTAWOWE W UNII EUROPEJSKIEJ Marta Statkiewicz Katedra Prawa Międzynarodowego i Europejskiego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytet Wrocławski OCHRONA PRAW CZŁOWIEKA W EUROPIE OCHRONA

Bardziej szczegółowo

Warunki działalności i rozwoju

Warunki działalności i rozwoju Warunki działalności i rozwoju Polityka Państwa Zasoby ludzkie Aspekty ekonomiczne Regulacje Prawne Usługi Telekomunikacyjne Rozwiązania techniczne POPYT (użytkownicy telekomunikacji) PODAŻ (sieci telekomunikacyjne)

Bardziej szczegółowo