PORADNIK DLA KOBIET W CIĄŻY

Transkrypt

1 PORADNIK DLA KOBIET W CIĄŻY KALENDARZ BADAŃ W CIĄŻY OBRZĘKI CIĄŻOWE ĆWICZENIA DLA KOBIET W CIĄŻY ODŻYWIANIE I SUPLEMENTACJA W CIĄŻY Falvit mama i Lioven dla kobiet w ciąży są organizatorami ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej Odmienny stan, odmienne traktowanie Wytypuj Miejsce Przyjazne Przyszłej Mamie. Weź udział w Rankingu. Więcej szczegółów na

2 Kalendarz badań w ciąży Do 10. tygodnia ciąży Grupa krwi i Rh Przeciwciała odpornościowe Morfologia krwi Badanie cytologiczne Badanie czystości pochwy Badanie stężenia glukozy we krwi na czczo VDRL (badanie w kierunku kiły) Badanie stomatologiczne Badanie na obecność wirusa HIV i HCV Badanie w kierunku toksoplazmozy (IgG, IgM) i różyczki tydzień ciąży Badanie USG Badanie cytologiczne (jeśli nie było wcześniej wykonane w okresie ciąży) tydzień ciąży Morfologia krwi Badanie czystości pochwy Badanie cytologiczne (jeśli nie było wcześniej wykonane w okresie ciąży) tydzień ciąży Badanie stężenia glukozy we krwi po doustnym podaniu 75g glukozy (w tygodniu ciąży) dwukrotne oznaczenie stężenia glukozy: przed podaniem glukozy (na czczo) oraz 2 godziny po podaniu glukozy. Badanie USG Przeciwciała anty-rh u kobiet z Rh(-) Badanie w kierunku toksoplazmozy u kobiet z ujemnym wynikiem w I trymestrze Badanie cytologiczne (jeśli nie było wcześniej wykonane w okresie ciąży) tydzień ciąży Morfologia krwi Przeciwciała odpornościowe Badanie USG W przypadku występowania wskazań podanie globuliny anty-d (28-30 tydzień ciąży) Badanie cytologiczne (jeśli nie było wcześniej wykonane w okresie ciąży) tydzień ciąży Morfologia krwi Badanie czystości pochwy Antygen HBs Badanie w kierunku HIV Posiew z przedsionka pochwy i okolic odbytu w kierunku paciorkowców B-hemolizujących W grupie kobiet ze zwiększonym ryzykiem populacyjnym lub indywidualnym ryzykiem zakażenia: VDRL (kiła), HCV Badanie cytologiczne (jeśli nie było wcześniej wykonane w okresie ciąży) tydzień ciąży Morfologia krwi Po 40. tygodniu ciąży Badanie KTG Badanie USG Uwaga: badania prenatalne oraz inne dodatkowe badania należy wykonać zgodnie z zaleceniami lekarza. Falvit mama i Lioven dla kobiet w ciąży są organizatorami ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej Odmienny stan, odmienne traktowanie Wytypuj Miejsce Przyjazne Przyszłej Mamie. Weź udział w Rankingu. Więcej szczegółów na

3 Wstęp DR N. MED. WOJCIECH KOLKA Gratulujemy ciąży! Ten fakt bardzo wiele zmieni w Twoim życiu. Pojawi się zupełnie nowa, a jednocześnie najważniejsza osoba. Będziecie całą rodziną śledzić jej rozwój i cieszyć się każdym kolejnym etapem. Początkowo da znać o swoim istnieniu poprzez zatrzymanie miesiączki oraz dodatni wynik testu ciążowego. Po raz pierwszy zobaczysz i usłyszysz bicie serca swojego dziecka w trakcie usg. W kolejnych badaniach zauważysz: jak szybko się rozwija, jak pojawiają się nowe szczegóły jego budowy i zachowania. Współczesna technika medyczna pozwala zobaczyć rysy twarzy maluszka, jego uśmiech, czasami moment, gdy ssie paluszki. W połowie ciąży zaczniesz odczuwać jego ruchy. Wreszcie po 280 dniach na świecie pojawi się mały człowiek. Niestety kobiecie ciężarnej oprócz radości towarzyszy uczucie niepokoju i lęku, czy ciąża na pewno przebiega w sposób prawidłowy. Różne banalne dolegliwości, dotychczas zazwyczaj lekceważone, urastają do roli dużego problemu. Ponadto pojawia się szereg nieprzyjemnych objawów charakterystycznych dla poszczególnych okresów trwania ciąży. W pierwszym trymestrze (okres do tygodnia ciąży) są to: nudności, skłonność do wymiotów (szczególnie w godzinach rannych), zmiany apetytu, osłabienie, zawroty i bóle głowy, częste oddawanie moczu. Dotychczas akceptowane zapachy staną się trudne do zniesienia. Kolejnym trymestrom towarzyszą m.in. żylaki odbytu (hemoroidy), obrzęki nóg, dolegliwości ze strony kręgosłupa, wzdęcia, uczucie ucisku na klatkę piersiową, trudności w oddychaniu, ograniczenie ruchomości, zwiększające się uczucie parcia na mocz, zaparcia, wzmożone wydzielanie śluzu z pochwy, rozstępy. W dalszej części poradnika chcielibyśmy skupić się na dwóch najczęściej występujących niekorzystnych zjawiskach: obrzękach nóg połączonych z ich bolesnością oraz nasilających się dolegliwościach ze strony żylaków odbytu. Wymagają one w wielu wypadkach oprócz zastosowania odpowiedniej profilaktyki także postępowania farmakologicznego. Jednak nie wszystkie środki farmaceutyczne mogą być stosowane przez kobiety ciężarne, dlatego jeśli po nie sięgniesz, zwróć szczególną uwagę na to, czy są one bezpieczne dla kobiet w ciąży. 1

4 Obrzęki ciążowe DR N. MED. WOJCIECH KOLKA Występują w różnym stopniu zaawansowania, w zależności od przyjętych kryteriów diagnostycznych u około 30 40% ciężarnych. Większość badających to zagadnienie lekarzy uważa ich nasilenie za normalny komponent ciąży. Jest on wynikiem zwiększonej retencji (zatrzymania) wody w organizmie kobiety. Mechanizm tego zjawiska jest wieloczynnikowy i nie do końca poznany. Główną rolę odgrywają w nim czynniki hormonalne. Powodują m. in. wzrost ilości krążącej krwi o 40-65% oraz spadek ilości białka (frakcji albumin) odpowiedzialnego za zatrzymanie wody w łożysku naczyniowym. Jednocześnie powiększająca się macica, uciskając na żyłę główną dolną, powoduje wzrost ciśnienia żylnego. Następstwem jest przenikanie wody z naczyń krwionośnych do tkanek, czego efektem są obrzęki. Pod koniec ciąży objętość zatrzymanej wody może wzrastać nawet do 6 litrów. Część odkłada się w tkankach obwodowych powodując obrzęki. Najczęściej nie mają one istotnego znaczenia klinicznego, zazwyczaj dotyczą jedynie okolic dłoni i kostek u nóg. Kobieta ciężarna ma początkowo uczucie 2 tzw. ciężkich nóg, trudności w założeniu dotychczas używanego obuwia. Widoczne jest powiększenie i zniekształcenie okolic kostek u nóg. Objawy te nasilają się w sytuacjach, gdy nogi znajdują się poniżej reszty ciała, a więc nie tylko po chodzeniu, lecz także np. przy dłuższym siedzeniu. Po porodzie w stosunkowo krótkim czasie objawy ustępują samoistnie. Przestrzeganie prostych zaleceń w znacznym stopniu pozwoli na zmniejszenie opisywanych dolegliwości: 1. zapobieganie nadmiernemu tyciu w ciąży poprzez zastosowanie odpowiedniej diety z ograniczeniem soli, 2. picie dużej ilości płynów (wody mineralnej), 3. unikanie ciężkiej pracy fizycznej, ale równoczesne stosowanie gimnastyki usprawniającej pracę układu krążenia, chodzenie na spacery, 4. unikanie przebywania na słońcu oraz w miejscach o wysokiej temperaturze, 5. leżenie na lewym boku z uwagi na zmniejszenie ucisku macicy na żyłę główną dolną, 6. stosowanie odpowiedniej odzieży: przewiewnej, nieuciskającej ciała oraz noszenie butów na płaskich obcasach, 7. w miarę możliwości wysokie ułożenie nóg w trakcie odpoczynku, 8. masaże, kąpiele stóp w chłodnej wodzie, 9. środki farmakologiczne do stosowania miejscowego o różnorodnym składzie, najczęściej opartym o substancje roślinne, których stosowanie ułatwia miejscowe krążenie krwi i przynosi ulgę np. Lioven dla kobiet w ciąży. Obrzęki mogą się utrzymywać jeszcze po urodzeniu dziecka, chociaż jak wspomniałem wyżej objawy powinny ustąpić samoistnie w krótkim czasie po porodzie. Aby zmniejszyć ich dolegliwości możesz sięgnąć po środki farmaceutyczne. Jednak należy pamiętać, aby wybrać te, które są bezpieczne dla kobiet karmiących piersią. Należy bardzo wyraźnie zaznaczyć, że postępowanie opisane powyżej dotyczy tylko i wyłącznie lekkich postaci tej dolegliwości. Dlatego pamiętaj o stałej, regularnej kontroli u lekarza ginekologa-położnika.

5 DLA KOBIET W CIĄŻY to specjalistyczny preparat poprawiający kondycję nóg: przynosi ulgę zmęczonym, opuchniętym i obolałym łydkom i stopom, przyjemnie relaksuje i odpręża, nawilża i odżywia skórę nóg. Polecany dla kobiet: w ciąży karmiących piersią Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania produktu zostało potwierdzone w badaniu z udziałem kobiet w ciąży i w okresie karmienia w specjalistycznym laboratorium badawczym pod opieką lekarza-ginekologa. Działanie: Preparat dzięki wyjątkowej kompozycji składników takich jak: wyciąg z miłorzębu japońskiego, kasztanowca oraz nalewka z arniki zmniejsza uczucie zmęczenia i ciężkości nóg, przyjemnie relaksuje i odpręża. Prowitamina B 5 (pantenol) i gliceryna nawilżają i odżywiają, pozostawiając skórę gładką, miękką i elastyczną. Dodatkowo mentol nadaje uczucie świeżości i komfortu oraz delikatnie chłodzi. Preparat dzięki lekkiej konsystencji, szybko się wchłania, nie brudzi odzieży, ma przyjemny zapach. Sposób użycia: Stosować do codziennej pielęgnacji nóg, w zależności od potrzeb. Jeśli to możliwe, bezpośrednio po wmasowaniu żelu trzymać nogi lekko uniesione w górze. Ostrzeżenia: Nie stosować na uszkodzoną lub podrażnioną skórę i błony śluzowe. Unikać kontaktu preparatu z oczami. Chronić przed dziećmi. Nie stosować preparatu po upływie terminu ważności. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu. Falvit mama i Lioven dla kobiet w ciąży są organizatorami ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej Odmienny stan, odmienne traktowanie Wytypuj Miejsce Przyjazne Przyszłej Mamie. Weź udział w Rankingu. Więcej szczegółów na Produkt dostępny bez recepty Producent: EMO-FARM Sp. z o.o., ul. Łódzka 52, Ksawerów, /5/Ma/Lioven/2

6 Przyszłe mamy ćwiczą same Falvit mama proponuje proste ćwiczenia oparte na elementach jogi. Pamiętaj, aby zapytać lekarza prowadzącego, czy możesz wykonywać łagodne ćwiczenia. Zestawy ćwiczeń opracowane przez Aleksandrę Künstler, założycielkę Pracowni Jogi Yogamudra, instruktorkę szkoły rodzenia współpracującą z Fundacją Rodzić po Ludzku. 1. SIAD SKRZYŻNY Usiądź na kocu po turecku. Wyprostuj kręgosłup. Miednica powinna być ustawiona pionowo, a dolne partie pleców lekko wklęsłe. Ręce oprzyj swobodnie na kolanach rozluźnione. Skup się na oddechu oddychaj przez nos, wycisz myśli. 2. SIAD Z WYPROSTOWANYMI SZEROKO NOGAMI Usiądź na kocu tak, aby kręgosłup był prosty. Nogi rozstaw szeroko, kolana wyprostowane, stopy zadarte do góry. Rozluźnij brzuch i podbrzusze. Otwórz klatkę piersiową. Następnie przełóż dłonie przed siebie i wyciągnij tułów do góry. Pamiętaj o stopach zadartych do góry i wyprostowanych kolanach. Wykonaj kilka spokojnych oddechów. 3. POZYCJA KRAWCA Usiądź na kocu tak, aby kręgosłup był prosty. Połącz ze sobą podeszwy stóp. Dłońmi uchwyć stopy i wyciągnij się do góry. Kolana dążą do ziemi. Możesz tę pozycję wykonywać kilka razy w ciągu dnia oraz z pomocą partnera, który delikatnie kładzie ręce na Twoich nogach i z wyczuciem opuszcza w dół. Jeśli czujesz zbyt intensywne rozciąganie podłóż pod kolana poduszki. 4 Falvit mama i Lioven dla kobiet w ciąży są organizatorami ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej Odmienny stan, odmienne traktowanie Wytypuj Miejsce Przyjazne Przyszłej Mamie. Weź udział w Rankingu. Więcej szczegółów na

7 4. SKRĘTY CIAŁA W POZYCJI SIEDZĄCEJ Uklęknij, a potem usiądź na piętach. Palce stóp powinny być skierowane prosto, ku tułowiowi. Połóż lewą dłoń na prawym kolanie. Prawą dłoń oprzyj na podłodze w pobliżu prawego pośladka. Jeśli musisz przy tym się pochylić, skorzystaj z małego stołeczka lub złożonego koca. Wyprostuj plecy. Robiąc wdech wyciągnij się do góry zachowując proste plecy, a z wydechem skręć się w kierunku kolana, za które trzymasz. Wytrzymaj w tej pozycji nie dłużej niż minutę. Powtórz, wykonując skręt w drugą stronę. 5. POZYCJA GÓRY Stań z nogami na szerokość bioder, zewnętrzne krawędzie stóp równolegle, palce rozszerzone, wyprostowane nogi, mocno zaciśnięte kolana, boki tułowia wydłużone, ręce ściągnięte w dół. Ważne jest tu ułożenie miednicy, ściągnij krzyż lekko w dół, unosząc łono do góry. Wyciągnij czubek głowy, rozluźnij łopatki i ramiona. Uwaga: Nie wykonuj Góry dłużej niż minutę. 6. POZYCJA ROSNĄCE DRZEWO Stań prosto. Ręce wyciągnij przed siebie. Palce spleć i przekręć tak, aby wnętrze dłoni znalazło się na zewnątrz. Weź wdech i unieś ręce nad głowę, wyciągając je maksymalnie ku górze, jakbyś chciała dotknąć wnętrzami dłoni sufitu. Wypuść powietrze i powtórz ćwiczenie wykonując 3-4 spokojne wdechy i wydechy. 7. POZYCJA KOCIEGO GRZBIETU Przyjmij pozycję na czworaka. Dłonie rozstawione na szerokość barków, a kolana bioder. Głowę trzymaj w jednej płaszczyźnie z kręgosłupem i nie pozwól, aby wyginał się on w dół. Zrób wdech, opuść głowę i wygnij plecy jak kot. Na wydechu wróć do pozycji wyjściowej. Powtórz parę razy, zachowując rytm wdechów i wydechów. 5

8 8. POZYCJA LEŻĄCEGO KRAWCA Połóż się na plecach na dwóch złożonych kocach oraz poduszce pod głową. Połącz ze sobą podeszwy stóp, ręce wyciągnij wzdłuż tułowia, z dłońmi skierowanymi do sufitu. Jeśli czujesz zbyt intensywne rozciąganie podłóż pod kolana poduszki. Zrób kilka spokojnych oddechów w stronę brzucha, tak aby poruszał się z kolejnym wdechem i wydechem. Powtórz ćwiczenie 10 razy. 9. POZYCJA RELAKS NA BOKU Połóż się na boku, koc pod głową, nogi lekko ugięte. Następnie połóż górną nogę na kocu. Ręka swobodnie leży na poduszce. Rozluźnij całe ciało, niech bez napięcia opada na podłogę i podparcie. Szczególnie rozluźnij te partie ciała i mięśnie, które czujesz że pracowały we wcześniejszych ćwiczeniach. Rozluźnij kolejno głowę, barki, ramiona, klatkę piersiową, brzuch i podbrzusze, uda, łydki i stopy. Możesz w tej pozycji pozostawać ok. 10 minut. Odmienny stan odmienne traktowanie Już po raz czwarty została zainaugurowana ogólnopolska kampania edukacyjna Odmienny stan odmienne traktowanie. Jej organizatorami są Falvit mama i Lioven dla kobiet w ciąży, preparaty, które realizują swoją misję w trosce o kobiety w ciąży i karmiące. Celem kampanii jest zwrócenie uwagi społeczeństwa na potrzeby kobiet w ciąży i wskazanie, że potrzebują one naszej szczególnej troski i życzliwości. Jednym z elementów programu jest ranking Miejsc Przyjaznych Przyszłej Mamie, w którym są wyróżniane miejsca, gdzie szanuje się prawa i przywileje kobiet ciężarnych. Inicjatorzy akcji zapraszają do współpracy instytucje administracji publicznej, komunikacji miejskiej oraz podmioty komercyjne, aby stawały się Miejscami Przyjaznymi Przyszłym Mamom. Kampania zyskała poparcie przedstawicieli środowiska medycznego, położnych, stowarzyszeń kobiecych oraz mediów. Przyłącz się do naszej kampanii na Szukaj Miejsca Przyjaznego Przyszłej Mamie na 6

9 Odżywianie DR N. MED. WOJCIECH KOLKA Szanowna Przyszła Mamo, ciąża i macierzyństwo to nowe wyzwanie w Twoim życiu, do którego musisz się dobrze przygotować. Jednym z najistotniejszych zagadnień jest właściwe odżywianie. Dotyczy ono zarówno okresu przed ciążą, w trakcie jej trwania, a także w czasie karmienia dziecka piersią. Zachowanie na przyszłość nabytych w tym okresie zwyczajów żywieniowych ma w świetle najnowszych badań ogromne znaczenie dla dalszego stanu zdrowia i komfortu życia. Coraz częściej zwraca się uwagę na związek otyłości i nieprawidłowego żywienia ze wzmożoną zapadalnością na takie choroby jak nowotwory złośliwe, cukrzyca I i II typu, nadciśnienie tętnicze, a także skłonność do otyłości i miażdżycę. Niniejsze krótkie omówienie ma na celu zwrócenie uwagi na najistotniejsze informacje. Mam nadzieję, że zachęci Cię do sięgnięcia po bardziej szczegółowe opracowania. Jeżeli rozważamy właściwe przygotowanie do ciąży to należy pamiętać o kilku zasadach. Po pierwsze w porozumieniu ze swoim ginekologiem i lekarzem rodzinnym należy ustalić jakie badania diagnostyczne i laboratoryjne byłyby wskazane do wykonania u konkretnej pacjentki. Uzależnione jest to oczywiście od jej wywiadu chorobowego, aktualnego stanu zdrowia, a także wykonywanej pracy. Po drugie należy przestrzegać zdrowego trybu życia bez stosowania używek, z odpowiednią ilością snu i odpoczynku oraz wysiłku fizycznego na świeżym powietrzu. Kolejne zalecenia obejmują racjonalizację diety zarówno pod względem ilości dostarczanych kalorii, jak i składu mającego dostarczyć wszystkie wymagane składniki. Jest rzeczą bardzo istotną zrozumienie, że ciąża nie jest czasem dobrym na odchudzanie, ale także zbyt duży przyrost masy ciała może się wiązać z poważnymi konsekwencjami dla dziecka. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego z roku 2005 zaleca się pomiar masy ciała ciężarnej pacjentki w trakcie każdej wizyty. W celu jej dokładnej oceny stosuje się współczynnik BMI (body mass index) będący ilorazem masy ciała (wyrażonej w kg) podzielonej przez wzrost (w metrach) podniesiony do kwadratu. Zalecane są następujące normy przyrostu masy ciała dla kobiet w ciąży: dla pacjentek z niedowagą (BMI poniżej 19,8) 12,5 18 kg, z prawidłową masą ciała (BMI od 19,8 do 26) 11,5 16 kg, przy nadwadze (BMI 26-29) 7-11 kg, u kobiet otyłych (BMI powyżej 29) przyrost masy ciała nie powinien przekraczać 7 kg. Dobowe zapotrzebowanie kaloryczne kobiety ciężarnej wynosi od 2500 do 3000 kcal/dobę. Wartość energetyczna posiłków w I trymestrze powinna być taka jak przed ciążą natomiast w II i III trymestrze ulec zwiększeniu o 300 kcal/dobę. Prawidłowa dieta powinna zawierać: węglowodany złożone (kasze, pieczywo razowe, makarony, ryż, warzywa), tłuszcze, głównie wielonienasycone kwasy tłuszczowe takie jak kwas linolowy, linelonowy i dezoksyheksaenowy (olej sojowy, kukurydziany, słonecznikowy, olej z oliwek, orzechy, ryby morskie), białka zwłaszcza pochodzenia zwierzęcego (mięso i jego przetwory, ryby, jaja, przetwory mleczne). Białka zawarte w produktach zbożowych mają niższą wartość odżywczą, zalecane jest także wypijanie co najmniej 2 litrów płynów dziennie, w tym 1 litr mleka. Dodatkowo należy pamiętać o uzupełnianiu zapotrzebowania na witaminy, substancje mineralne i mikroelementy. Warto tu przytoczyć zalecenia Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego sugerujące zasadność stosowania preparatów wielowitaminowych w II i III trymestrze ciąży. Istnieją mocne dowody nauko- 7

10 we dotyczące roli i możliwych powikłań wynikających z braku następujących substancji: Jod jest niezbędnym składnikiem hormonów tarczycy odpowiadających w okresie płodowym m.in. za prawidłowy rozwój ośrodkowego układu nerwowego i rozwoju somatycznego, w tym płuc i kości. Brak hormonów tarczycy może prowadzić do nieodwracalnych zmian w układzie nerwowym przejawiających się znacznym obniżeniem ilorazu inteligencji (dawniej tzw. kretynizm). Prowadzi również do zwiększenia ilości poronień, porodów przedwczesnych, niższej masy urodzeniowej i większej śmiertelności okołoporodowej noworodków. Zgodnie z zaleceniami WHO z 2005 r. uważa się, że średnie dzienne zapotrzebowanie kobiety ciężarnej na ten pierwiastek wynosi 250 µg. W Polsce od 1997 r. sól spożywcza jest obligatoryjnie jodowana, przeciętna dieta zawiera około µg jodu/24 h. Stąd zaleca się podawanie dodatkowej dziennej dawki w ilości µg/24 h w formie tabletkowej. Istotne jest nieprzekraczanie tej dawki, ponieważ zbyt duże stężenia jodu mogą odpowiadać za jego niekorzystny wpływ na tarczycę płodu. Żelazo organizm człowieka zawiera 4-5g żelaza, z czego prawie 70% stanowi pula znajdująca się w krwi w hemoglobinie. Odpowiada za transport tlenu w ustroju. Ponadto jest składnikiem mioglobiny (białka mięśni) oraz istotnych enzymów odpowiedzialnych za utlenianie. Organizm posiada zdolność magazynowania żelaza w wątrobie, śledzionie i szpiku kostnym. Jego niedobór może być związany ze zbyt małą zawartością w pożywieniu lub z zaburzeniami jego wchłaniania z przewodu pokarmowego. Przeciętna dieta zawiera około mg żelaza na dobę, z czego wchłania się z przewodu pokarmowego w warunkach fizjologicznych średnio około 10%. Lepsza 20% wchłanialność dotyczy pokarmów pochodzenia zwierzęcego (tzw. postać hemowa). Pokarmy roślinne zawierają tzw. postać niehemową żelaza, która wchłania się tylko w około 5%. Poprawę możemy uzyskać w obecności białek zwierzęcych i kwasu askorbinowego (Wit. C). Bogate w żelazo są: podroby, chude czerwone mięso, ryby, produkty zbożowe z pełnych ziaren, groch, owoce. Przykładowa zawartość żelaza w 100 g produktu: wątroba wieprzowa smażona 20 mg, kasza gryczana 10,9 mg, soja 8 mg, żółtko jaja kurzego 7,2 mg, fasola 6,6 mg, szpinak gotowany 3 mg. Zaleca się, aby produkty nie były zbyt długo gotowane, bo powoduje to utratę żelaza. Wchłanianie utrudniają również: białka pochodzenia roślinnego, kazeina, kawa, czarna herbata, czerwone wino. Korzystne jest zakwaszanie potraw i przyrządzanie ich w żeliwnych naczyniach. W ciąży zapotrzebowanie na żelazo rośnie o 1 mg/24 h w I trymestrze, do 3 mg/24h w III trymestrze. Niedobór tego pierwiastka zwiększa dwukrotnie ryzyko porodu przedwczesnego, a trzykrotnie urodzenia dziecka z małą masą urodzeniową. Stąd Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca stosowanie od 13 tygodnia ciąży 25 mg żelaza/24h. Kwas foliowy (witamina B 9 ) jest niezbędny dla syntezy kwasów nukleinowych. Stosowany w okresie przed planowaną ciążą (2-3 miesiące) zmniejsza ryzyko występowania wad cewy nerwowej (bezmógowia, rozszczepów kręgosłupa, przepukliny rdzeniowej i przepukliny oponowo-rdzeniowej) będących drugą co do częstości przyczyną zgonów noworodków z powodu wad wrodzonych. Zmniejsza również ilość wrodzonych wad serca (duże wady stożka tętniczego serca spadek częstości o 30%, ubytków przegrody międzykomorowej) oraz wad układu moczowego. Brak kwasu foliowego odpowiedzialny jest także za wzrost ilości porodów przedwczesnych i urodzeń dzieci z niską masą. Szczególnie bogate w kwas foliowy są: sery, jaja, szpinak, zielona sałata, szparagi, pomidory, ogórki, brukselka, kalafiory, pomarańcze, zboża, banany oraz wątróbka. W przypadku zdrowych dorosłych dobowe zapotrzebowanie wynosi 400 µg/24h. Okres przed planowaną ciążą i pierwsze 6-8 tygodni ciąży, kiedy rozwija się układ nerwowy dziecka, wymaga zwiększenia dawki. Obecnie zaleca się dawkę profilaktyczną 400 µg/24h. Kobiety palące papierosy, stosujące doustne środki antykoncepcyjne, leki przeciwpadaczkowe oraz pacjentki, które urodziły uprzednio dzieci z wadami układu nerwowego powinny stosować 800 µg/24h. Witamina D określenie to oznacza grupę związków chemicznych, z których u człowieka najważniejsze znaczenie mają witaminy D 2 i D 3. W ich metabolizmie istotne znaczenie ma ekspozycja na promieniowanie słoneczne. Według najnowszych danych właściwe stę- 8

11 żenie witaminy w ciąży, u noworodków i niemowląt ma duże znaczenie w późniejszych okresach życia. Niedobory witaminy D mogą prowadzić do krzywicy, osteomalacji i osteoporozy. Zwiększają również ryzyko wystąpienia cukrzycy typu I, nowotworów (piersi, prostaty, jelita grubego), chorób autoimmunologicznych (stwardnienie rozsiane, reumatoidalne zapalenie stawów, układowy toczeń rumieniowaty), sercowo naczyniowych oraz zespołu metabolicznego. Obecnie uważa się, że dotychczas zalecane dawki suplementujące witaminy D w ilości 400 IU/dobę są niewystarczające zarówno dla kobiety ciężarnej/ karmiącej, jak również dla jej potomstwa. Witaminę D zawierają: ryby (węgorz 1200 IU/100g, śledź w oleju 808 IU/100g, śledź marynowany 480 IU/100 g, tuńczyk, sardynka z puszki 200 IU/100g, gotowana, pieczona makrela 152 IU/100g), żółtko jajka 54 IU/100g, pokarm kobiecy 1,5-8 IU/100 ml, kaszki mleczno-ryżowe i mleczno- zbożowe UI/100g, mleko krowie 0,4-1,2 IU/100 m. Suplementację (uzupełnianie diety) witaminą D w dawce IU/dobę można w razie potrzeby prowadzić od II trymestru ciąży. Ponieważ istnieją osoby wymagające stosowania wyższych dawek niż 1000 UI/dobę zaleca się monitorowanie stężenia witaminy w krwi i moczu. DHA (kwas dokozaheksaenowy omega3) należy do grupy wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. W ciąży odpowiada za prawidłowy rozwój układu nerwowego w szczególności siatkówki oka i mózgu. Najlepszym źródłem DHA w pokarmach są ryby morskie w szczególności: tuńczyk, łosoś, makrela, sardynka. Kobietom w ciąży i dzieciom do lat 7 zaleca się jednak ostrożność w spożywaniu ryb morskich z uwagi na możliwość zatrucia rtęcią i dioksynami. Chociaż w przypadku innych substancji brak tak jednoznacznych dowodów naukowych na ich korzystne działanie w ciąży to Polskie Towarzystwo Ginekologiczne stwierdza w swoich zaleceniach: Uwzględniając jednak fakt, że zapotrzebowanie na te substancje znacznie w ciąży wzrasta, wydaje się zasadne stosowanie w II i III trymestrze ciąży preparatów wielowitaminowych, zawierających m.in: żelazo, jod oraz także minerały i mikroelementy takie jak cynk, miedź, magnez, mangan, selen i molibden. Cynk jest składnikiem różnych enzymów. W okresie przed zajściem w ciążę odpowiada za prawidłową jakość nasienia mężczyzn i płodność kobiet. Jego brak może zwiększać częstość powstawanie takich wad jak: zrośnięcie palców rąk i stóp, niedorozwój narządów płciowych. Wiązany jest także z autyzmem. Występuje w produktach zwierzęcych (mięso, podroby), w żółtym serze, ziarnach zbóż. Mangan podobnie jak cynk jest składnikiem wielu enzymów. Jego niedobór powoduje wady kośćca, zaburzenia metaboliczne i hormonalne. Źródłem manganu są: produkty zbożowe, czarne jagody, warzywa strączkowe, buraki, herbata, szpinak. Miedź to składnik enzymów, odpowiedzialny m.in. za syntezę hormonów tarczycy, procesy oddychania wewnątrzkomórkowego, łagodzenie objawów stanów zapalnych. Niedobór u matki prowadzi do: zaburzeń mineralizacji kości, anemii, obrzęków, zmniejszonej odporności na infekcje. Miedź zawarta jest w: ziarnach zbóż (jęczmień, owies), soczewicy, orzechach, grzybach, małżach, ostrygach. Selen jest odpowiedzialny za syntezę hormonów tarczycy, jego niedobór związany jest, według niektórych badaczy, ze wzrostem ilości porodów przedwczesnych i nadciśnienia ciążowego. Wapń ma różnorodne zastosowanie w organizmie człowieka. Najważniejsze to wytworzenie prawidłowej struktury kości i zębów oraz prawidłowe przewodnictwo nerwowe i mięśniowe. Jego niedobór jest odpowiedzialny za wzrost ryzyka porodu przedwczesnego, nadciśnienia ciążowego i krwotoków położniczych. W okresie noworodkowym może prowadzić do powstania krzywicy oraz osłabienia zębów. Ponieważ płód posiada zdolność czerpania wapnia z zasobów matki może to prowadzić u niej do bolesnych skurczów mięśniowych, osłabienia, bólów głowy. Jest także przyczyną rozwoju próchnicy. Dzienne zapotrzebowanie na wapń wynosi około 1200 mg, z czego w jelicie wchłania się około 30-40%. Najlepszym źródłem tego pierwiastka jest mleko i jego produkty a także warzywa takie jak: brokuły, kapusta włoska, warzywa strączkowe, ziarna zbóż.

12 Kompleksowa opieka nad kobietami w ciąży i mamami karmiącymi piersią Zawiera optymalny zestaw witamin i minerałów ważnych dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Falvit mama i Lioven dla kobiet w ciąży są organizatorami ogólnopolskiej kampanii edukacyjnej Odmienny stan, odmienne traktowanie Wytypuj Miejsce Przyjazne Przyszłej Mamie. Weź udział w Rankingu. Więcej szczegółów na Witaminy: Wit. C, Niacyna, Wit. E, Kwas pantotenowy, Wit. B6, Wit. B2, Wit. B1, Wit. A, Kwas foliowy, Wit. D, Wit. B12 Składniki mineralne: Wapń, Żelazo, Cynk, Mangan, Miedź, Jod, Selen Dawkowanie: 1 tabletka powlekana, raz dziennie podczas posiłku lub bezpośrednio po nim. Nie przekraczać zalecanej porcji dziennej produktu. Suplement diety nie stanowi substytutu (zamiennika) prawidłowo zbilansowanej i zróżnicowanej diety. Produkt dostępny w opakowaniu 30 i 60 tabletek powlekanych. 2012/5/Ma/Falvit/2