Farmacja. Opieka. przyszłości. praktyczna. Straszyć czy zachęcać Jak mobilizować pacjenta do kontaktu z lekarzem

Transkrypt

1 PRAKTYCZNY MAGAZYN DLA FARMACEUTÓW Farmacja praktyczna POLPHARMA FARMACEUTOM Nr 1-2 (72) Styczeń-Luty 2014 Cena: 6,70 zł psychologia Straszyć czy zachęcać Jak mobilizować pacjenta do kontaktu z lekarzem Nadzór w aptece Kontrola inspekcji farmaceutycznej TEMAT NUMERU Opieka przyszłości W jakim kierunku zmierza opieka farmaceutyczna w Polsce i na świecie

2 Chroni przed zawałem serca i udarem niedokrwiennym * mózgu. Wystarczy 1 tabletka na dobę. Sponsor kampanii Ciśnienie na życie Acard (Acidum acetylsalicylicum). Skład i postać: Jedna tabletka dojelitowa zawiera odpowiednio 75 mg lub 150 mg kwasu acetylosalicylowego. Wskazania do stosowania: Choroba niedokrwienna serca oraz wszelkie sytuacje kliniczne, w których celowe jest hamowanie agregacji płytek krwi: zapobieganie zawałowi serca u osób dużego ryzyka, świeży zawał serca lub podejrzenie świeżego zawału serca, niestabilna choroba wieńcowa, prewencja wtórna u osób po przebytym zawale serca, stan po wszczepieniu pomostów aortalno-wieńcowych, angioplastyce wieńcowej, zapobieganie napadom przejściowego niedokrwienia mózgu (TIA) i niedokrwiennego udaru mózgu u pacjentów z TIA, po przebytym udarze niedokrwiennym mózgu u pacjentów z TIA, u osób z zarostową miażdżycą tętnic obwodowych, zapobieganie zakrzepicy naczyń wieńcowych u pacjentów z mnogimi czynnikami ryzyka, zapobieganie zakrzepicy żylnej i zatorowi płuc u pacjentów długotrwale unieruchomionych, np. po dużych zabiegach chirurgicznych jako uzupełnienie innych sposobów profilaktyki. Dawkowanie i sposób podawania: Podanie doustne. Tabletka dojelitowa produktu Acard ma otoczkę i nie rozpada się w żołądku, przez co zmniejsza się drażniące działanie kwasu acetylosalicylowego na błonę śluzową żołądka. Tabletki dojelitowe należy przyjmować po posiłku - połykać w całości. Uwaga: w świeżym zawale serca lub podejrzeniu świeżego zawału serca tabletki dojelitowe mogą być stosowane, gdy nie jest dostępny kwas acetylosalicylowy w tabletkach niepowlekanych. W takim przypadku tabletki dojelitowe należy bardzo dokładnie rozgryźć, aby uzyskać szybkie wchłanianie. Zapobieganie zawałowi serca u osób dużego ryzyka: zwykle 1 tabletka dojelitowa ( 75 mg lub 150 mg) na dobę. Świeży zawał serca lub podejrzenie świeżego zawału serca: jednorazowo 2 tabletki dojelitowe 150 mg lub 4 tabletki dojelitowe 75 mg (300 mg). Tabletki dojelitowe należy bardzo dokładnie rozgryźć, aby uzyskać szybkie wchłanianie! Niestabilna choroba wieńcowa, prewencja wtórna u osób po przebytym zawale serca: zwykle 1 tabletka dojelitowa (75 mg lub 150 mg) na dobę. Stan po wszczepieniu pomostów aortalno-wieńcowych, angioplastyce wieńcowej: zwykle 1 tabletka dojelitowa (75 mg lub 150 mg) na dobę. Zapobieganie napadom przejściowego niedokrwienia mózgu (TIA) i niedokrwiennego udaru mózgu u pacjentów z TIA: zwykle 1 tabletka dojelitowa (75 mg lub 150 mg) na dobę. Po przebytym udarze niedokrwiennym mózgu u pacjentów z TIA: 1 tabletka dojelitowa (75 mg lub 150 mg) na dobę. U osób z zarostową miażdżycą tętnic obwodowych: zwykle 1 tabletka dojelitowa (75 mg lub 150 mg) na dobę. Zapobieganie zakrzepicy naczyń wieńcowych u pacjentów z mnogimi czynnikami ryzyka: zalecana dawka dobowa: 1-2 tabletki dojelitowe 75 mg lub 1 tabletka dojelitowa 150 mg na dobę. Zapobieganie zakrzepicy żylnej i zatorowi płuc u pacjentów długotrwale unieruchomionych, np. po dużych zabiegach chirurgicznych jako uzupełnienie innych sposobów profilaktyki: 1-2 tabletki dojelitowe 75 mg lub 1 tabletka dojelitowa 150 mg na dobę. Przeciwwskazania: Produktu Acard nie należy stosować: w przypadku nadwrażliwości na substancję czynną - kwas acetylosalicylowy, inne salicylany lub na którąkolwiek substancję pomocniczą leku; u pacjentów ze skazą krwotoczną, u pacjentów z czynną chorobą wrzodową żołądka i (lub) dwunastnicy; u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek; u pacjentów z ciężką niewydolnością wątroby; u pacjentów z ciężką niewydolnością serca; u pacjentów z napadami tzw. astmy aspirynowej w wywiadzie, wywołanymi podaniem salicylanów lub substancji o podobnym działaniu, szczególnie niesteroidowych leków przeciwzapalnych; jednocześnie z metotreksatem w dawkach 15 mg na tydzień lub większych; w ostatnim trymestrze ciąży; u dzieci w wieku do 12 lat w przebiegu infekcji wirusowych ze względu na ryzyko wystąpienia zespołu Reye a rzadko występującej, ale ciężkiej choroby powodującej uszkodzenie wątroby i mózgu. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Znaczna część podanych poniżej ostrzeżeń i środków ostrożności dotyczy kwasu acetylosalicylowego stosowanego w dawkach konwencjonalnych, tj. od 1g do 3 g na dobę i wystąpienie tych reakcji jest mało prawdopodobne przy stosowaniu małych dawek produktu. Kwas acetylosalicylowy należy stosować ostrożnie: w pierwszym i drugim trymestrze ciąży, w okresie karmienia piersią, w przypadku nadwrażliwości na niesteroidowe leki przeciwzapalne i przeciwreumatyczne lub inne substancje alergizujące, podczas jednoczesnego stosowania leków przeciwzakrzepowych, podczas jednoczesnego stosowania ibuprofenu, który może wpływać na działanie antyagregacyjne kwasu acetylosalicylowego, u pacjentów z zaburzoną czynnością wątroby lub nerek, u pacjentów z chorobą wrzodową lub krwawieniami z przewodu pokarmowego w wywiadzie, u pacjentów z niedoborem dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej. Kwas acetylosalicylowy może być stosowany u pacjentów z nadwrażliwością na niesteroidowe leki przeciwzapalne lub inne substancje alergizujące wyłącznie po rozważeniu stosunku ryzyka do korzyści. Kwas acetylosalicylowy może powodować skurcz oskrzeli i wywoływać napady astmy lub inne reakcje nadwrażliwości. Czynniki ryzyka obejmują: astmę oskrzelową, przewlekłe choroby układu oddechowego, katar sienny z polipami błony śluzowej nosa. Ostrzeżenie to odnosi się także do pacjentów wykazujących reakcje alergiczne (np. odczyny skórne, świąd, pokrzywka) na inne substancje. U pacjentów ze zwiększoną skłonnością do krwawień (hemofilia, niedobór witaminy K), przyjmujących leki przeciwzakrzepowe (np. pochodne kumaryny lub heparynę z wyjątkiem leczenia heparyną w małych dawkach) zastosowanie kwasu acetylosalicylowego należy rozważyć, uwzględniając stosunek ryzyka do korzyści. Kwas acetylosalicylowy należy stosować ostrożnie u pacjentów z zaburzoną czynnością wątroby lub nerek. Należy rozważyć stosowanie produktu leczniczego u pacjentów, u których w wywiadzie stwierdzono owrzodzenie żołądka i (lub) dwunastnicy, ponieważ może się uczynnić choroba wrzodowa oraz mogą wystąpić krwawienia z przewodu pokarmowego. Kwas acetylosalicylowy, ze względu na działanie antyagregacyjne, może powodować wydłużenie czasu krwawienia podczas lub po zabiegach chirurgicznych (włącznie z niewielkimi zabiegami, np. ekstrakcją zęba). Nie należy podawać kwasu acetylosalicylowego na 5 dni przed planowanym zabiegiem chirurgicznym, zwłaszcza okulistycznym i otologicznym. Kwas acetylosalicylowy, nawet w małych dawkach, hamuje wydalanie kwasu moczowego. U pacjentów ze zmniejszonym wydalaniem kwasu moczowego produkt leczniczy może wywołać napad dny moczanowej. Działania niepożądane: Poniżej przedstawiono działania niepożądane związane ze stosowaniem kwasu acetylosalicylowego: bardzo często ( 1/10); często ( 1/100 do <1/10); niezbyt często ( 1/1 000 do <1/100); rzadko ( 1/ do <1/1 000); bardzo rzadko (<1/10 000), częstość nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych). Zaburzenia żołądka i jelit. Często: objawy niestrawności (zgaga, nudności, wymioty) i bóle brzucha. Rzadko: stany zapalne żołądka i jelit, choroba wrzodowa żołądka i (lub) dwunastnicy bardzo rzadko prowadzące do krwotoków i perforacji charakteryzujące się odpowiednimi objawami klinicznymi i wynikami badań laboratoryjnych. Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych. Rzadko: przemijające zaburzenia czynności wątroby ze zwiększeniem aktywności aminotransferaz. Zaburzenia układu nerwowego. Zawroty głowy i szumy uszne, będące zazwyczaj objawami przedawkowania. Zaburzenia krwi i układu chłonnego. Zwiększone ryzyko krwawień, wydłużenie czasu krwawienia. Obserwowano krwawienia takie jak: krwotok okołooperacyjny, krwiaki, krwawienie z nosa, krwawienia z dróg moczowo-płciowych, krwawienia z dziąseł. Rzadko lub bardzo rzadko raportowano poważne krwawienia takie jak: krwotok z przewodu pokarmowego, krwotok mózgowy (szczególnie u pacjentów z niekontrolowanym nadciśnieniem tętniczym i (lub) podczas równoczesnego podawania leków hemostatycznych), które w pojedynczych przypadkach mogą potencjalnie zagrażać życiu. Krwotok może prowadzić do ostrej lub przewlekłej niedokrwistości w wyniku krwotoku i (lub) niedokrwistości z niedoboru żelaza (na przykład w wyniku utajonych mikrokrwawień) z odpowiednimi objawami laboratoryjnymi i klinicznymi, takimi jak osłabienie, bladość, hypoperfuzja. Zaburzenia układu immunologicznego. Reakcje nadwrażliwości z odpowiednimi objawami laboratoryjnymi i klinicznymi, w tym: astma, odczyny skórne, wysypka, pokrzywka, obrzęk, świąd, zaburzenia serca i układu oddechowego. Bardzo rzadko: ciężkie reakcje alergiczne włączając wstrząs anafilaktyczny. Zaburzenia nerek i dróg moczowych. Bardzo rzadko: zaburzenia czynności nerek. Zaburzenia metabolizmu i odżywiania. Bardzo rzadko: hipoglikemia. Podmiot odpowiedzialny: Warszawskie Zakłady Farmaceutyczne Polfa S.A. ul. Karolkowa 22/24, Warszawa. Dodatkowych informacji o leku udziela: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, Warszawa, tel ; fax Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu dla dawek 75 mg, 150 mg odpowiednio nr R/6725, wydane przez MZ. Lek wydawany bez recepty OTC. ChPL Acard 75mg: r., ChPL Acard 150 mg: r. * zgodnie z ChPL Acard wskazany jest m.in. w: zapobieganiu napadom przejściowego niedokrwienia mózgu (TIA) i niedokrwiennego udaru mózgu u pacjentów z TIA; po przebytym udarze niedokrwiennym mózgu u pacjentów z TIA. ACARD/111/

3 R E K L A M A spis treści Szanowni Państwo! Pojęcie opieki farmaceutycznej zaczęło pojawiać się w latach 70. ub.w. Od tego czasu na stałe wpisało się w pracę milionów aptek działających w krajach rozwiniętych. Wzorcowo świadczy się ją m.in. w USA, Kanadzie, Australii, Wielkiej Brytanii czy Portugalii. Pomagają w tym precyzyjnie skonstruowane przepisy, silny etos zawodu oraz powszechna świadomość ogromnych korzyści, jakie wynikają z czuwania nad przebiegiem farmakoterapii stosowanej przez pacjentów. Amerykanie mawiają: jeden dolar wydany na opiekę farmaceutyczną to dwa dolary zaoszczędzone w systemie opieki zdrowotnej. I nie mylą się jej świadczenie przynosi wymierne profity, co potwierdzają twarde dane. Dlatego opieka farmaceutyczna rozwija się tam prężnie i ma świetlaną przyszłość. W Polsce tymczasem od kilkunastu lat trwają dyskusje próbujące określić, czym jest opieka farmaceutyczna i jaki kształt powinna przybrać w naszych realiach. I to, zdaniem ekspertów, najbardziej hamuje dziś jej rozwój i wdrażanie na szeroką skalę. Dr Agnieszka Skowron, z którą rozmawiamy na łamach niniejszego wydania, przyznaje opieki farmaceutycznej nie da się zaplanować od A do Z w teorii. Trzeba po prostu wreszcie zacząć działać. Szczególnie, że co mocno podkreśla nasza rozmówczyni umocowania prawnego opieki farmaceutycznej może nam pozazdrościć wiele krajów zachodnich. Opieki farmaceutycznej nie da się zaplanować od A do Z w teorii mgr farm. Barbara Misiewicz-Jagielak Redaktor Merytoryczna Farmacji Praktycznej Aktualności Informacje ciekawostki Wywiad: opieka porządkuje system leczenia Sonda: podnosi nasz prestiż, ale trzeba ją doprecyzować Prawo zapytaj eksperta Opieka farmaceutyczna profilaktyka w chorobach nerek postępowanie w zapaleniu zatok zdrowie kobiety między 40. a 50. rokiem życia zgaga częsty wpływ złego trybu życia psychologia: jak mobilizować pacjenta do kontaktu z lekarzem Prowadzenie apteki kontrola w aptece inspekcja farmaceutyczna pomocny Zip Nauka kardioseksuologia cz. 1 nowe wytyczne postępowania w stabilnej chorobie niedokrwiennej serca Życie jest piękne Metamorfozy Z pirolam szampon: inny odcień delikatności ziołowe mieszanki kuchnia farmaceutyczna historia farmacji kultura krzyżówka Farmacja Praktyczna Redaktor Merytoryczna: Barbara Misiewicz-Jagielak Redaguje Zespół: Dominika Bandurska, Dagmara Bąk, Michał Borysiuk, Anna Cielemęcka, Marta Gawrylik, Justyna Grudniak, Monika Jasłowska, Magdalena Kochańska, Marcin Lewandowski, Barbara Misiewicz-Jagielak, Joanna Ordańska-Kucińska, Paulina Pol, Bożenna Płatos, Anna Robak-Reczek, Patryk Starak, Wiktor Zajchowski. Na zlecenie: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o., ul. Bobrowiecka 6, Warszawa Wydawca: Valkea Media SA, ul. Elbląska 15/17, Warszawa Redaktor naczelny: Łukasz Kuźmiński Dyrektor projektu: Tomasz Opiela Projekt graficzny: Adam Świderski farmacja praktyczna 1-2/2014 3

4 informacje Apteki tracą miliony na zmianie cen leków Farmaceuci szacują, że na zapasach leków refundowanych, których ceny spadły od stycznia br., stracili ponad 40 mln zł. Resort zdrowia winą obarcza kiepskie zarządzanie aptek. O sprawie pisze Puls Biznesu i serwis Forsal.pl. Chodzi o listę leków refundowanych, która weszła w życie 1 stycznia tego roku. Apteki straciły pieniądze, bo w ramach nowej listy obniżono ceny większości farmaceutyków. Tymczasem aptekarze wciąż mają na stanie produkty kupione jeszcze w ubiegłym roku, po wyższej cenie. Za straty winią resort zdrowia. Tymczasem ministerstwo umywa ręce. Zdaniem rzecznika resortu zdrowia Krzysztofa Bąka, straty aptek są winą kiepskiego zarządzania, bo ich właściciele poczynili zbyt duże zapasy leków. Zgodnie z ustawą bowiem apteka jest zobowiązana do zapewnienia dostępności leku, a nie robienia jego zapasów przekonuje rzecznik. źródło: Puls Biznesu / Forsal.pl Opłaty za poświadczenie kwalifikacji nadal obowiązują Samorząd aptekarski będzie mógł nadal pobierać opłaty za wydawanie zaświadczeń potwierdzających kwalifikacje farmaceuty w krajach UE orzekł Sąd Najwyższy, odrzucając skargę Ministra Zdrowia. Jak donosi Rynekzdrowia.pl, skargę na uchwałę wprowadzającą opłaty za wydanie przez samorząd farmaceutów zaświadczeń potwierdzających kwalifikacje zawodowe złożył Minister Zdrowia Bartosz Arłukowicz w listopadzie 2013 r. Zaświadczenie to musi posiadać każdy farmaceuta, który chce wykonywać swój zawód w krajach Unii Europejskiej. Opłata wynosi równowartość 100 euro w złotych. Uchwałę wprowadzającą opłaty wydała Naczelna Izba Aptekarska w lutym 2005 r. Minister otrzymał ją od NIA w sierpniu 2013 r. Jednak jak twierdziła NIA informacje o spornej uchwale minister posiadał już w grudniu 2012 r. Wtedy to do ministerstwa trafiło pismo Rzecznika Praw Obywatelskich kwestionujące zasadność pobierania przez samorząd farmaceutów opłat za wydanie zaświadczeń o posiadaniu kwalifikacji zawodowych. źródło: Rynekzdrowia.pl Grudzień 2013 r. na rynku aptek Wartość sprzedaży na aptecznym rynku farmaceutycznym w grudniu 2013 r. wyniosła 2,532 mld zł i była wyższa wobec analogicznego okresu 2012 r. o 2 procenty. W porównaniu do listopada 2013 r. sprzedaż zwiększyła się o 9,2 procent wynika z danych firmy analityczno-doradczej PharmaExpert, które publikuje serwis Rynekzdrowia.pl. W porównaniu do analogicznego okresu 2012 r. rynek zanotował wzrost o 49,8 mln zł. Wartość sprzedaży była wyższa w segmencie leków na receptę, spadła natomiast nieznacznie dla sprzedaży odręcznej. Leki refundowane zwiększyły wartość sprzedaży o 43,8 mln zł (+5,0%), a leki pełnopłatne na receptę wzrosły o 6,45 mln zł (+1,2%). Natomiast sprzedaż odręczna zanotowała spadek względem wyników za grudzień 2012 r. o 2,31 mln zł (-0,2%). W porównaniu do listopada 2013 r. wartość sprzedaży całego rynku zwiększyła się o 214 mln zł. Wzrosły wyniki wszystkich segmentów rynku. Wartość sprzedaży odręcznej była o 145 mln zł (+15,5%) większa niż przed miesiącem. Sprzedaż leków refundowanych wzrosła o 52,7 mln zł (+6,1%), a leków pełnopłatnych na receptę zwiększyła się o 18,3 mln zł (+3,6%). źródło: Rynekzdrowia.pl 4 farmacja praktyczna 1-2/2014

5 informacje NFZ żąda od lekarzy zwrotu pieniędzy za leki refundowane Wojewódzkie oddziały NFZ wysyłają przedsądowe nakazy wzywające lekarzy do zwrotu pieniędzy za bezprawne zdaniem płatnika wystawianie recept na leki refundowane od 1 lipca do końca 2012 r. donosi serwis Rynekzdrowia.pl. Zdaniem samorządu lekarskiego takie postępowanie płatnika nie jest racjonalne, gdyż żaden lekarz ani farmaceuta nie uzyskał korzyści z przepisanych dla dobra chorych leków. Zaś pacjenci, niezależnie od tego, gdzie mieliby wypisane leki, wykupiliby je z należną refundacją. Fundusz tymczasem uważa, że działa zgodnie z prawem. Powołuje się na art Ustawy refundacyjnej. W opinii Funduszu zgodnie z taką podstawą prawną lekarze powinni podpisać umowy z płatnikiem, które pozwalałyby kontynuować wystawianie recept na leki refundowane. Niestety, przez pewien czas nie robili tego, licząc, że płatnik z umów się wycofa. Tak się jednak nie stało. Lekarze wypisywali wówczas recepty na drukach, które według NFZ straciły ważność. Nielegalny eksport leków pod lupą śledczych Od maja ub.r. zamknięto już pięć hurtowni zajmujących się nielegalnym eksportem leków. Na celowniku jest kolejnych pięć i ponad dwieście aptek donosi Puls Biznesu i TVP.Info. Po drastycznej obniżce cen leków refundowanych, część z nich szczególnie drogich, ratujących życie zaczęło masowo wyjeżdżać za granicę, nie zawsze legalnie. Po tym, jak Główny Inspektorat Farmaceutyczny nadzorujący rynek policzył, że nawet co trzeci preparat przeznaczony na polski rynek wyjeżdża z kraju, postanowił wypowiedzieć wojnę nielegalnemu eksportowi. Efekty to zamykanie hurtowni i wzięcie pod lupę także aptek. Szacuje się, że nawet co dziesiąta placówka bierze udział w eksporcie leków. Eksperci zauważają jednak, że często farmaceuci, żeby przetrwać na rynku, nie mają innego wyjścia. Alarmują, że sytuacja aptek, w związku z kolejnymi obniżkami cen i spadkiem marży hurtowej, może się jeszcze pogorszyć. źródło: Puls Biznesu / TVP.Info źródło: Rynekzdrowia.pl R E K L A M A farmacja praktyczna 10/2013 5

6 informacje Anafilaksja o tym mówi się za mało źródło: Polpharma Biuro Handlowe Sp. z o.o. Debata Anafilaksja i wstrząs anafilaktyczny standardy postępowania w aspektach społecznych i medycznych. Adrenalina jest jedynym lekiem, który może uratować życie pacjenta, u którego zacznie się wstrząs W ramach kampanii społecznej Przygotuj się na wstrząs! 12 grudnia ub.r. w Warszawie odbyła się debata ekspertów. Była to bardzo żywa dyskusja przedstawicieli środowisk naukowych, z której wnioski będą stanowiły punkt wyjścia dla działań informacyjno-edukacyjnych prowadzonych w ramach kampanii w 2014 r. Uczestnicy debaty to wybitni specjaliści z dziedziny alergologii i ratownictwa medycznego. Dyskusja moderowana była przez Tomasza Machałę redaktora naczelnego portalu Natemat.pl. Wszyscy uczestnicy debaty zgodnie przyznali, że anafilaksja i wstrząs anafilaktyczny są problemami za mało znanymi w społeczeństwie, a nawet w środowisku medycznym. Lekarze POZ mają problem z rozpoznawaniem objawów oraz właściwym leczeniem anafilaksji. Waga problemu jest nieoszacowana to jeden z najbardziej niedocenianych problemów współczesnej medycyny. Anafilaksja nie jest już tak rzadką chorobą jak kiedyś. Alergia to choroba cywilizacyjna, a rosnąca liczba przypadków anafilaksji zmusza do podniesienia tego problemu. Uczestnicy spotkania poświęcili wiele uwagi wstrząsowi anafilaktycznemu, który jest stanem zagrażającym życiu. Ważnym elementem dyskusji było wdrożenie właściwego postępowania w przypadku ratowania osób w anafilaksji i wstrząsie anafilaktycznym, w tym użycia adrenaliny do samodzielnego stosowania (w ampułkostrzykawce). Adrenalina jest jedynym lekiem, który może uratować życie pacjenta, u którego zacznie się wstrząs. Czas na jej podanie jest bardzo ograniczony adrenalinę powinno się podawać od razu, w pierwszych minutach i przy pierwszych objawach anafilaksji. Najczęstsze objawy to początkowo świąd skóry na dłoniach, potem świąd może rozprzestrzeniać się na całe ciało, może pojawić się pokrzywka, obrzęk. Mogą również wystąpić objawy ze strony brzusznej, silny ból brzucha. Oprócz tego obfite poty, lęk i objawy ze strony układu oddechowego i układu krążenia oraz duszność. Wspólnym celem, który wynika z debaty, jest zwiększenie świadomości Polaków na temat anafilaksji oraz pierwszej pomocy we wstrząsie anafilaktycznym. Efektem spotkania będzie między innymi wypracowanie komunikatów skierowanych do trzech grup docelowych, tj. lekarzy alergologów, lekarzy POZ i farmaceutów oraz dziennikarzy, a poprzez media do Podyskutuj o tym na forum! 6 farmacja praktyczna 1-2/2014

7 Bądź wyczulony na alergików! Twoja porada może uratować życie! Skieruj ich do Specjalisty, który oceni potencjalne ryzyko anafilaksji. SUGEROWANA CENA DETALICZNA: PLN adrenalinę w ampułko- -strzykawce powinien mieć przy sobie każdy pacjent z: uczuleniem na jad owadów błonkoskrzydłych (nawet jeżeli podlegał immunoterapii), reakcją anafilaktyczną w wywiadzie, uczuleniem na pokarmy, anafilaksją indukowaną wysiłkiem. 1 adrenalinę wzf można mieć zawsze przy sobie, ponieważ: jest w ampułko-strzykawce do samodzielnego podania, można ją przechowywać poza lodówką aż do 6 miesięcy, jest dostępna cenowo. ADRENALINA WZF 300 mikrogramów/0,3 ml roztwór do wstrzykiwań w ampułko-strzykawce (Adrenalinum). Skład jakościowy i ilościowy: 1 ml roztworu zawiera 1 mg adrenaliny w postaci adrenaliny winianu. Jedna dawka 0,3 ml zawiera 300 mikrogramów adrenaliny. Wskazania do stosowania: Leczenie doraźne w nagłych przypadkach ostrych reakcji alergicznych (anafilaksji), wywołanych przez pokarmy, leki, ukąszenia i użądlenia owadów oraz inne alergeny, jak również w przypadku anafilaksji samoistnej. Dawkowanie i sposób podawania: Preparat należy wstrzykiwać wyłącznie domięśniowo. Ampułko-strzykawka ma blokadę umożliwiającą podanie jednorazowej dawki 300 mikrogramów adrenaliny. Ze względu na stabilność produktu ampułko-strzykawka zawiera 1 ml roztworu. Po podaniu dawki leku w ampułko-strzykawce pozostaje 0,7 ml roztworu, ale ampułko-strzykawka nie nadaje się do ponownego użytku i należy ją w bezpieczny sposób usunąć. Preparat należy podawać natychmiast po wystąpieniu objawów ciężkiej reakcji alergicznej (w tym wstrząsu anafilaktycznego). Mogą one wystąpić w ciągu kilku minut od zetknięcia się z alergenem i zazwyczaj są to: pokrzywka, zaczerwienienie lub obrzęk naczynioruchowy. Objawy o ciężkim przebiegu obejmują układ oddechowy i krążenia. Preparat należy wstrzykiwać tylko w mięsień w przednio-bocznej części uda, nie wstrzykiwać w mięśnie pośladka. Miejsce, w które wstrzyknięto preparat należy lekko masować przez 10 sekund po wykonaniu iniekcji. Zazwyczaj stosuje się od 0,005 mg/kg mc. do 0,01 mg/kg mc., jednak w niektórych przypadkach może być konieczne zastosowanie większej dawki. Dorośli i dzieci o masie ciała powyżej 30 kg: zazwyczaj stosuje się 300 mikrogramów (0,3 ml). U dorosłych o większej niż przeciętna masie ciała może być konieczne powtórne wstrzyknięcie, aby odwrócić skutki reakcji alergicznej. W niektórych przypadkach pojedyncza dawka adrenaliny może być niewystarczająca do całkowitego odwrócenia skutków ostrej reakcji alergicznej. U tych pacjentów wstrzyknięcie dodatkowej dawki (z innej ampułko-strzykawki) może być wykonane po minutach. Dzieciom o masie ciała poniżej 30 kg nie można podać dawki mniejszej niż 300 mikrogramów z odpowiednią dokładnością ze względu na konstrukcję ampułko-strzykawki. Dlatego też mniejsze dawki mogą być stosowane wyłącznie w sytuacjach zagrażających życiu i pod kontrolą lekarza. Przeciwwskazania: nadwrażliwość na adrenalinę lub którykolwiek ze składników preparatu. UWAGA: w stanach zagrożenia życia nie ma bezwzględnych przeciwwskazań do zastosowania adrenaliny. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania: Pacjentów, którym przepisano preparat należy poinformować o sposobie podawania oraz pouczyć, w jakich sytuacjach preparat należy stosować. Preparat jest przeznaczony do stosowania w sytuacjach zagrożenia życia, wynikającego z wystąpienia ciężkiej reakcji alergicznej. Pacjenci z ryzykiem wystąpienia ciężkiej reakcji alergicznej, w tym wstrząsu anafilaktycznego powinni nosić przy sobie preparat (w obowiązującym terminie ważności dopuszcza się przechowywanie produktu leczniczego przez okres 6 miesięcy w temperaturze poniżej 25 C). Po zastosowaniu preparatu pacjent powinien natychmiast uzyskać pomoc lekarską. Należy zachować ostrożność u osób z chorobą serca, np. chorobą wieńcową oraz chorobami mięśnia sercowego (lek może wywołać napad dławicy piersiowej), sercem płucnym, zaburzeniami rytmu serca lub tachykardią. U pacjentów z nadczynnością tarczycy, schorzeniami sercowo-naczyniowymi (ciężka dławica piersiowa, kardiomiopatia przerostowa z zawężeniem drogi odpływu z lewej komory i komorowe zaburzenia rytmu lub nadciśnienie tętnicze), guzem chromochłonnym, wysokim ciśnieniem śródgałkowym, ciężką niewydolnością nerek, gruczolakiem gruczołu krokowego prowadzącym do zalegania moczu, hiperkalcemią, hipokaliemią, cukrzycą, a także u pacjentów w podeszłym wieku oraz u kobiet w ciąży istnieje ryzyko wystąpienia działań niepożądanych po podaniu adrenaliny. Dzieciom o masie ciała poniżej 30 kg nie można podać dawki mniejszej niż 300 mikrogramów adrenaliny z odpowiednią dokładnością ze względu na konstrukcję ampułko-strzykawki. Dlatego też mniejsze dawki mogą być stosowane wyłącznie w sytuacjach zagrażających życiu i pod kontrolą lekarza. Preparat zawiera pirosiarczyn sodu, który może wywołać reakcje alergiczne, w tym również objawy anafilaktyczne i skurcz oskrzeli u osób z nadwrażliwością, szczególnie u osób z astmą w wywiadzie. Pacjentów z tymi schorzeniami należy dokładnie poinstruować odnośnie okoliczności, w których mogą stosować preparat. W przypadku wykonywania wstrzykiwań w to samo miejsce może wystąpić martwica, spowodowana zwężeniem naczyń krwionośnych. Przypadkowe wstrzyknięcie do naczynia może spowodować krwotok mózgowy, spowodowany nagłym wzrostem ciśnienia tętniczego krwi. Przypadkowe wstrzyknięcie w ręce lub stopy może wywołać nagłe zmniejszenie przepływu krwi do przylegających tkanek w wyniku zwężenia naczyń. Działania niepożądane: Wystąpienie działań niepożądanych zależy od wrażliwości pacjenta na adrenalinę oraz od podanej dawki. Działania niepożądane występujące często, nawet po podaniu małych dawek adrenaliny to: kołatanie serca, tachykardia, nadmierna potliwość, nudności, wymioty, trudności w oddychaniu, bladość, zawroty głowy, osłabienie, drżenie, ból głowy, stan lękowy, pobudliwość nerwowa, niepokój, zimne kończyny. Rzadko odnotowywano omamy, omdlenia, hiperglikemię, hipokaliemię, kwasicę metaboliczną, rozszerzenie źrenic, trudności w oddawaniu moczu z zatrzymaniem moczu włącznie, drżenie mięśni. Działania niepożądane, które występowały po zastosowaniu większych dawek adrenaliny lub u osób wrażliwych: zaburzenia rytmu serca (migotanie przedsionków lub zatrzymanie czynności serca), nagły wzrost ciśnienia tętniczego (czasami prowadzący do krwotoku mózgowego) oraz skurcz naczyń (np. skóry, błon śluzowych, nerek). Preparat zawiera pirosiarczyn sodu, który może powodować reakcje alergiczne, w tym reakcje anafilaktyczne lub reakcje zagrażające życiu lub mniej ciężkie napady astmy u osób wrażliwych. Podmiot odpowiedzialny: Warszawskie Zakłady Farmaceutyczne Polfa S.A. ul. Karolkowa 22/24, Warszawa. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu nr wydane przez MZ. Lek wydawany na podstawie recepty. ChPL z dnia ADR-WZF/043/ J. Lange, A. Krauze; Adrenalina i jej zastosowanie we wstrząsie anafilaktycznym, Alergoprofil 2007, Vol. 3, Nr 2, 2-5.

8 ciekawostki Do Hiszpanii wrócił szczep grypy H1N1 Śmiertelne ofiary grypy A w Hiszpanii! alarmuje serwis Zdrowie. dziennik.pl. W tamtejszych szpitalach zmarło 5 osób, a ponad 20 przebywa na oddziałach intensywnej terapii. Lekarze informują, że wszyscy zostali zaatakowani przez agresywny szczep H1N1 ten sam, który wywołał pandemię w 2009 r. Pierwszymi śmiertelnymi ofiarami grypy A byli 90-letni pacjenci w podmadryckim Ciudad Real. Zmarła też 1 osoba w Mursji, na południu Hiszpanii, a ostatnimi ofiarami grypy są chorzy w Saragossie i Santander. Hiszpański Instytut Epidemiologii potwierdził, że przyczyną wszystkich zgonów jest ten sam szczep H1N1. Lekarze informują, że zmarli nie byli szczepieni i mieli problemy z sercem oraz drogami oddechowymi. Przypadki zachorowań na grypę A zanotowano w niemal wszystkich, hiszpańskich regionach. Najwięcej w Aragonii, gdzie na oddziałach intensywnej terapii przebywa 18 pacjentów. W ciężkim stanie są też chorzy kilkunastu miast na terenie całego kraju. Po raz ostatni szczep H1N1 atakował w Hiszpanii 4 lata temu, gdy zmarło z jego przyczyny ponad 200 osób. źródło: Zdrowie.dziennik.pl Prosty test pomoże w kwadrans wykryć chorobę Alzheimera Wystarczy odpowiedzieć na proste pytania, by stało się jasne, czy grozi nam Alzheimer. Lekarze opracowali test, który pomaga wykryć wczesne objawy choroby informuje portal Zdrowie.dziennik.pl. Test adresowany jest do zdrowych, starszych osób. Został opracowany przez amerykańskich naukowców z Ohio State University. Sprawdza zdolności językowe, umiejętność rozwiązywania zadań, liczenia i kojarzenia oraz pamięć. Według ekspertów jego skuteczność wynosi 80 proc. Chętni mogą rozwiązać go sami w domu i z wynikami udać się do lekarza. Pytania są różne, ale należy odpowiedzieć na nie w ciągu 15 minut. Trzeba na przykład policzyć, ile wyniesie rachunek za zakupy oraz wytłumaczyć, jakie jest podobieństwo między korkociągiem i młotem. Jedno z zadań polega na wymienieniu 12 warzyw lub owoców, a jeszcze inne wymaga podania nazw narysowanych przedmiotów. Ważne jest, by wracać do tego testu po jakimś czasie i porównywać wyniki. Dzięki temu można wychwycić wczesne objawy demencji. źródło: Zdrowie.dziennik.pl 8 farmacja praktyczna 1-2/2014