MSSF 9 Utrata wartości

Transkrypt

1 MSSF 9 Utrata wartości ZPL, 29 marca 2011

2 Agenda Harmonogram wdrożenia Krytyka bieżącego podejścia Segmentacja portfela Elementy pomiaru utraty wartości Sposób kalkulacji EL Księgowanie Ujawnienia 2

3 Harmonogram wdrożenia Krytyka bieżącego podejścia Segmentacja portfela Elementy pomiaru utraty wartości Sposób kalkulacji EL Księgowanie Ujawnienia 3

4 Harmonogram wdrożenia Termin zgłaszania uwag do draftu Re-draft Wdrożenie? Q Q Q Q Q Q Q 2013??? Pierwszy draft IFRS9: impairment Publikacja IFRS9 4

5 Harmonogram wdrożenia Krytyka bieżącego podejścia Segmentacja portfela Elementy pomiaru utraty wartości Sposób kalkulacji EL Księgowanie Ujawnienia 5

6 Krytyka bieżącego podejścia Wnioski z ostatniego kryzysu Nowy standard powinien zwiększyć zaufanie akcjonariuszy, regulatorów, agencji ratingowych, rządów (stakeholders) do jakości informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych. Użyteczność informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych zależy od jakości oceny wartości przyszłych przypływów oraz ryzyk z nimi związanym. Informacje te powinny być wykorzystywane w sposób spójny w raportowaniu, zarządzaniu oraz w księgowości przez kierownictwo spółek. W zakresie zmian w metodologii nowy standard powinien: Uwzględnić wcześniejszą identyfikację strat w celu uniknięcia skoków w poziomie rezerw. Uwzględnić, że wartość godziwa nie jest dobrą miarą w sytuacji, gdy rynek jest niepłynny lub rynek nie istnieje. Zezwolić na reklasyfikację aktywów z kategorii wycenianej w wartości godziwej do kategorii wycenianej wg zamortyzowanego kosztu. Reklasyfikacja powinna być możliwa w wyjątkowych okolicznościach np. w sytuacjach prowadzących do zmiany modelu biznesowego 6

7 Krytyka bieżącego podejścia Wnioski z ostatniego kryzysu zmiana podejścia IASB + FASB zakłada Financial Crisis Advisory Group (2008) - raport w lipcu 2009 r. Zadanie: jak zmiany w raportowaniu finansowym mogłyby zwiększyć zaufanie inwestorów do rynków finansowych. FCAG wskazało na opóźnienie w rozpoznaniu utraty wartości aktywów finansowych jako podstawową słabość aktualnych standardów finansowych, rekomendując rozważenie alternatywnych ujęć utraty wartości, koncentrujących się bardziej na przyszłości. Incurred loss model jest passe. Uspójniona definicja non-performing (90 dni bez progu wartościowego). 7

8 Krytyka bieżącego podejścia Główne elementy wymagające zmiany Brak spójności bieżącego podejścia z procesem kredytowym. Oczekiwane straty (EL expected losses) są uwzględniane w początkowym pomiarze ryzyka kredytowego (np. przy wyznaczeniu marży) natomiast nie są uwzględniane w sprawozdaniach finansowych. Zbyt późna identyfikacja strat powoduje zniekształcenie wyniku finansowego. Uwzględnienie tylko poniesionych strat (IL-incurred losses) (a nie strat oczekiwanych) powoduje skok straty w momencie jej identyfikacji (straty poniesione a niezidentyfikowane są z reguły mniejsze niż straty oczekiwane). W momencie realizacji strat oczekiwanych można odnieść wrażenie pogorszenia jakości portfela, które nie było zakładane przez spółkę, co nie jest prawdą. Systematyczne zawyżenie przychodów odsetkowych zanim jednostka rozpozna utratę wartości. Występuje problem z identyfikacją momentu zajścia straty. Brak standaryzacji podejść w spółkach (główne problemy np. sformułowania dotyczące przesłanek utraty wartości, różnice w modelach, w wartości LIP (loss identification period), odwrócenie odpisu z tytułu utraty wartości). 8

9 Harmonogram wdrożenia Krytyka bieżącego podejścia Segmentacja portfela Elementy pomiaru utraty wartości Sposób kalkulacji Księgowanie Ujawnienia 9

10 Segmentacja portfela Kalkulacja dokonywana jest na poziomie grupy lub indywidualnego przypadku; Sposób kalkulacji EL (grupowy vs. indywidualny) może być zmieniony w trakcie życia produktu np. w przypadku defaultu lub dodania ekspozycji do watchlisty, aktywo finansowe może być przesunięte między poszczególnymi portfelami lub też podlegać indywidualnemu oszacowaniu przepływów pieniężnych; Podstawą jest używanie tego podejścia, które daje bardziej wiarygodne szacunki; Metoda powinna chronić przed podwójnym ujęciem strat kredytowych; Brak grupowej przesłanki utraty wartości; Brak zasady identyfikacji ekspozycji istotnie indywidualnych. 10

11 Harmonogram wdrożenia Krytyka bieżącego podejścia Segmentacja portfela Elementy pomiaru utraty wartości Sposób kalkulacji Księgowanie Ujawnienia 11

12 Elementy pomiaru utraty wartości Algorytm pomiaru W całym okresie życia produktu Model point in time (PIT) Exposure Draft opisuje podejście do zmiennej stopy procentowej Segmentacja portfela Kalkulacja EL Estymacja przedpłat Kalkulacja oczekiwanych przepływów pieniężnych Określenie ESP Zamortyzowany koszt (oszacowanie) Pomniejszenie wyniku odsetkowego Określenie wartości odpisu Odpis od początku ujęcia aktywów w księgach Nadal procykliczność! 12

13 Elementy pomiaru utraty wartości Wykorzystywane dane Charakterystyki do segmentacji portfela EL w okresie życia kredytu Przedpłaty ESP oparte o oczekiwane przepływy Flaga nonperforming Dane wewnętrzne lub zewnętrzne Jeśli wykorzystywane są dane historyczne podobna populacja i charakterystyka ryzyka kredytowego Dane odzwierciedlające aktualną sytuację ekonomiczną i warunki gospodarcze (np. na potrzeby testów warunków skrajnych + dostosowanie modelu do bieżących warunków) Regularny przegląd metodologii i założeń 13

14 Elementy pomiaru utraty wartości Definicja utraty wartości Dotychczasowe ujęcie Występuje brak standaryzacji przesłanek utraty wartości w spółkach co w znacznym stopniu utrudnia analizę sprawozdań finansowych. Opóźnienie w spłacie jest definiowane w różny sposób w zależności od portfela i spółki (nawet 360 dni opóźnienia); pozostałe przesłanki są subiektywne możliwość wielu interpretacji. Proponowane zmiany Utworzenie odpisu nie będzie zależne od wystąpienia przesłanki utraty wartości model będzie oparty na oczekiwanej stracie EL. Jednocześnie: jednolita definicja należności niepracującej (non-performing) jako 90 DPD. W dalszym ciągu brak interpretacji: jak kalkulować 90 DPD np. w przypadku renegocjacji / restrukturyzacji umów, w jakim stopniu będzie ona zgodna z definicją niewykonania zobowiązania Basel II. 14

15 Harmonogram wdrożenia Krytyka bieżącego podejścia Segmentacja portfela Elementy pomiaru utraty wartości Sposób kalkulacji Księgowanie Ujawnienia 15

16 Sposób kalkulacji Rezygnacja z rozpoznawania tylko zaistniałej utraty wartości (MSR39) EL może być kalkulowane jako jeden parametr bądź też jako iloczyn PD x LGD Oczekiwana strata (EL) włączona do ESP już od ujęcia aktywa w bilansie EL liczona w oparciu o analizę historyczną dla aktywów o danym typie ratingu, zabezpieczeniu, DPD Dla należności zabezpieczonych ECF powinny odzwierciedlać CF z windykacji zabezpieczenia pomniejszone o koszty, niezależnie czy windykacja jest przewidywana Brak triggerów utraty wartości Przy zmianie szacunków ECF należy wyliczyć PV. Różnica PV i wartości bilansowej odnoszona jest od razu do P&L 16

17 Sposób kalkulacji Efektywna stopa procentowa 1. Stopa nominalna uwzględnia również cenę ryzyka 2. ESP powinna uwzględniać oczekiwane przyszłe przepływy (ECF), w tym oczekiwane przyszłe straty (EL) 3. EL jest rozkładany na okres życia aktywa 4. ESP jest liczona przy ujęciu aktywa w bilansie i jest niezmienna 5. Prowizje mogą być amortyzowane krócej niż zapadalność aktywa 6. ECF oceniane na każdą datę bilansową + wymagany opis zmian i efektów tych zmian Stopa nominalna 8% Cena ryzyka 2% Marża kredytowa 2% Stopa wolna od ryzyka 4% 17

18 Sposób kalkulacji Efektywna stopa procentowa ESP kalkulowana przy początkowym ujęciu aktywa w bilansie, na podstawie spodziewanych przepływów pieniężnych, tj.: Ryzyko kredytowe (braki spłat, opóźnienia w spłacie itp.) w trakcie całego okresu życia aktywa; Wszystkie zakontraktowane przepływy pieniężne, z uwzględnieniem opcji call, opcji przedpłat itp.; Opłaty i prowizje otrzymane lub zapłacone, które są integralną częścią ESP zgodnie z MSR18; Dokładnie dyskontuje oczekiwane przepływy pieniężne do bieżącej wartości; Zmienna stopa procentowa: dyskontowanie oparte jest o krzywą spot + initial effective spread. IES pozostaje stały w czasie; Możliwość dyskonta prowizji i opłat na okres krótszy, niż życie produktu; Dyskonto umownych przepływów pieniężnych ESP; Odjęcie strat kredytowych dyskontowanych stopą wolną od ryzyka. 18

19 Sposób kalkulacji Założenia dotyczące ECF Kalkulacja może zostać przeprowadzona na bazie zbiorczej (grupa lub portfel) lub na bazie indywidualnej Elementy wykorzystywane w estymacji mogą się zmieniać w czasie (np. zmiana portfela performing/non-performing) Grupowanie aktywów odbywa się w oparciu o podobne charakterystyki ryzyka (np. rating, zabezpieczenie, typ kredytu, branża) Dane historyczne wykorzystywane w kalkulacji są odnoszone do bieżącej sytuacji (powinny uwzględniać obecne warunki w tym makroekonomiczne) modele PIT 19

20 Sposób kalkulacji Efektywna stopa procentowa: założenia dotyczące ECF Kalkulacja odbywa się poprzez uwzględnienie: Wszystkich postanowień zawartego kontraktu (np. przedpłaty, opcje wcześniejszego zakończenia kontraktu oraz podobne zapisy) Prowizje i opłaty płacone lub otrzymane uwzględnione lub nieuwzględnione w kalkulacji ESP Całego okresu kontraktu w przypadku aktywów finansowych Uwaga: W przypadku zobowiązań finansowych oszacowania wartości oczekiwanych przepływów nie uwzględniają ryzyka niewypłacalności spółki. 20

21 Sposób kalkulacji Efektywna stopa procentowa Instrumenty o stałej stopie procentowej IPV i (1 ECF i esp ) T i IPV wartość bieżąca (z momentu zawarcia kontraktu) ESP efektywna stopa procentowa (stała dla danego kontraktu wyznaczona w momencie zawarcia kontraktu) ECF i oczekiwany przepływ w momencie i 21

22 Sposób kalkulacji Efektywna stopa procentowa: spread Instrumenty o zmiennej stopie procentowej IPV i (1 ECF z i i s) T i IPV wartość bieżąca (z momentu zawarcia kontraktu) z i stopa procentowa dla momentu i z krzywej zerokuponowej s i spread (stały dla danego kontraktu wyznaczony w momencie zawarcia kontraktu) ECF i oczekiwany przepływ w momencie i 22

23 Harmonogram wdrożenia Krytyka bieżącego podejścia Segmentacja portfela Elementy pomiaru utraty wartości Sposób kalkulacji Księgowanie Ujawnienia 23

24 Przykład: wstępny szacunek przepływów Na cały okres życia produktu Uwzględniają skumulowany koszt ryzyka rok roczny koszt ryzyka skumulowany koszt ryzyka nominalny CF oczekiwany CF wartość kapitału Strata kapitału 0 0% 0% -10,000-10,000 10, % 1.0% 1, , % 6.9% 1, , % 10.7% 1, , % 12.5% 1, , % 12.5% 11,000 9,625 8, TOTAL 1,250 ESP (MSR 39) ESP (MSSF 9) 10.00% 7.13% 24

25 Przykład: ujęcie przychodu odsetkowego rok zamortyzowany koszt Oczekiwany CF przychód odsetkowy brutto ESP (MSSF9) x zamortyzowany koszt przychód odsetkowy netto Przychód brutto przychód netto koszt: strata oczekiwana 0 10, , , , , , TOTAL 4, , ,

26 Zmiana szacunków w 2-gim roku rok pierwotne oszacowanie CF - 10, ,625 zmienione oszacowanie CF - 10, ,185 Różnica przed dyskontem Efekt zmiany szacunków jest jednorazowo odnoszony do P&L pierwotna ESP 7.4% okres TOTAL czynnik dyskontowy PV pierwotnie oczekiwanych CF ,829 9,450 PV nowych szacunków CF ,472 9,046 Różnica po dyskoncie Różnica jest jednorazowo odnoszona do wyniku 26

27 Harmonogram wdrożenia Krytyka bieżącego podejścia Segmentacja portfela Elementy pomiaru utraty wartości Sposób kalkulacji Księgowanie Ujawnienia 27

28 Ujawnienia Uzgodnienie ruchów na koncie odpisów: alokacja straty oczekiwanej w momencie początkowego ujęcia ruchy związane ze zmianą szacunków dotyczące straty oczekiwanej Porównanie skumulowanych odpisów ze spisaniami Informacja o stress-testach dotyczących ryzyka kredytowego i analiz scenariuszowych (jeśli wykonywane na potrzeby wewnętrzne) Uzgodnienie zmian w portfelu non-perfoming Analiza vintage portfela (data udzielenia i data maturity) Ujawnienia założeń i danych wejściowych do kalkulacji EL; w przypadku zmian modelu lub parametrów opis i kwantyfikacja zmian 28

29 Ujawnienia Odpisy i spisania aktywów Udzielenie kredytów 20X1 20X2 20X3 20X4 Total Odpis skumulowany xx xx xx yy Rok później xx xx yy 2 lata później xx yy 3 lata później yy Odpis skumulowany (bez spisania aktywów) yy yy yy yy zz Spisanie w wyniku utraty wartości xx xx xx xx zz Spisanie w wyniku windykacji xx xx xx xx zz Spisanie łączne zz zz zz zz zz Odpisy netto (odpisy brutto minus spisania) zz zz zz zz zz 29

30 Zapadalność Ujawnienia Data udzielenia i zapadalność aktywów wg klas (vintage) 20X7 20X8 20X9 20X0 Total Data udzielenia 20X7 20X8 20X9 20X0 Total 30

31 Ujawnienia Jakość kredytowa aktywów Wartości nominalne X X0 BO Zmiana aktywów z utratą wartości Nabycie aktywów z utratą wartości Zmniejszenie wskutek windykacji Zmniejszenie wskutek spłat kredytobiorców Aktywa renegocjowane Aktywa spisane z bilansu BZ 31

32 Kontakt Anna Kożuchowska Tel.:

33 Dziękujemy za uwagę Niniejsza publikacja została opracowana w celach informacyjnych i zawiera jedynie ogólne wskazówki odnośnie przedmiotu publikacji. Jej zadaniem nie było udzielenie specjalistycznej porady. Nie powinni Państwo działać na podstawie informacji zawartych w publikacji bez uzyskania odnośnej specjalistycznej porady. Nie udziela się żadnego oświadczenia ani gwarancji (wyraźnej lub dorozumianej) co do dokładności lub kompletności informacji zawartych w publikacji i w zakresie dozwolonym prawem PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. nie bierze na siebie żadnych zobowiązań i zrzeka się wszelkiej odpowiedzialności i obowiązku zachowania staranności w związku z konsekwencjami działań lub zaniechań Państwa lub dowolnej innej osoby na podstawie informacji zawartych w niniejszej publikacji oraz wszelkich decyzji podejmowanych na jej podstawie PricewaterhouseCoopers. Wszelkie prawa zastrzeżone. Nazwa PricewaterhouseCoopers oraz odnosi się do sieci firm członkowskich PricewaterhouseCoopers International Limited (IL). Każda z firm stanowi oddzielny i niezależny podmiot prawny i żadna nie jest przedstawicielem IL ani żadnej innej firmy członkowskiej. IL nie świadczy żadnych usług na rzecz klientów. IL nie przyjmuje odpowiedzialności ani nie bierze na siebie zobowiązań z tytułu działań lub zaniechań dowolnych swoich firm członkowskich i nie ma zdolności do kontrolowania ich zawodowego osądu ani do zobowiązania ich do czegokolwiek w jakikolwiek sposób. Żadna firma członkowska nie przyjmuje odpowiedzialności ani nie bierze na siebie zobowiązań z tytułu działań lub zaniechań dowolnych innych firm członkowskich i nie ma zdolności do kontrolowania zawodowego osądu jakiejkolwiek innej firmy członkowskiej ani IL, ani do zobowiązania ich do czegokolwiek w jakikolwiek sposób.