ZASADA INFORMACJI PRAWNEJ W POLSKIM PROCESIE KARNYM W ŚWIETLE ART. 16 K.P.K. Jakub Kosowski
|
|
- Czesław Kasprzak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ZASADA INFORMACJI PRAWNEJ W POLSKIM PROCESIE KARNYM W ŚWIETLE ART. 16 K.P.K. Jakub Kosowski Warszawa 2011
2 Mojej Agnieszce
3
4 Spis treści Wykaz skrótów / 11 Słowo wstępne / 15 Rozdział I Miejsce zasady informacji prawnej w systemie zasad polskiego procesu karnego / Zasady procesu karnego pojęcie, katalog, kryteria ich wyodrębniania / Pojęcie zasad procesowych w teorii prawa / Zasady naczelne procesu karnego i kryteria ich wyodrębniania / Pojęcie i zakres zasady informacji prawnej / Pojęcie zasady informacji prawnej / Funkcje zasady informacji prawnej / Zakres zasady informacji prawnej / Zasada informacji prawnej w katalogu zasad naczelnych procesu karnego / Zasada informacji prawnej a zasada lojalności / Zasada informacji prawnej a pojęcie rzetelnego procesu / 58 Rozdział II Kształtowanie się dyrektywy informowania uczestników procesu o ich prawach i obowiązkach przed wejściem w życie kodeksu postępowania karnego z 1997 r. / Ustawodawstwo państw zaborczych tymczasowo obowiązujące w II Rzeczypospolitej / Rosyjska ustawa postępowania karnego z dnia 20 listopada 1864 r. / 71 7
5 Spis treści Austriacka ustawa o postępowaniu karnem z dnia 23 maja 1873 r. / Niemiecka ustawa postępowania karnego z dnia 1 lutego 1877 r. / Kodeks postępowania karnego z 1928 r. / Obowiązek dokonania pouczenia / Uprawnienie do dokonania pouczenia / Obowiązek a prawo do dokonania pouczenia / Konsekwencje braku pouczenia / Podsumowanie / Kodeks postępowania karnego z 1969 r. / 119 Rozdział III Bezwzględna postać zasady informacji prawnej / Uwagi ogólne / Pouczenia uczestników procesu (uwagi ogólne) / Pouczenia strony biernej procesu / Pouczenia stron czynnych procesu / Pouczenia przedstawicieli stron procesowych / Pouczenia osobowych źródeł dowodowych / Pouczenia innych uczestników procesu / 190 Rozdział IV Względna postać zasady informacji prawnej / Uwagi ogólne / Zakres względnej postaci zasady informacji prawnej / Pouczanie w miarę potrzeby / Kryteria stosowania względnej postaci zasady informacji prawnej / Kryteria przedmiotowe / Kryteria podmiotowe / Względna postać zasady informacji prawnej w praktyce stosowania prawa / Istota względnej postaci zasady informacji prawnej / 231 Rozdział V Sposób dokonania pouczenia / Uwagi ogólne / Organ uprawniony do dokonania pouczenia / 235
6 Spis treści 3. Forma dokonania pouczenia / Powtarzanie pouczeń / Zrozumienie pouczenia przez uczestnika postępowania / Inne zagadnienia związane ze sposobem dokonania pouczenia / 261 Rozdział VI Konsekwencje nieprzestrzegania zasady informacji prawnej / Uwagi ogólne / Brak, mylne, niepełne pouczenie / Konsekwencje nieprzestrzegania względnej postaci zasady informacji prawnej / Katalog najistotniejszych konsekwencji nieprzestrzegania zasady informacji prawnej / Konsekwencje związane z biegiem terminów / Odpowiedzialność karna za składanie fałszywych zeznań / Możliwość wykorzystania dowodu / Zaskarżenie orzeczenia / Przyznanie uprawnienia nieznanego ustawie / Inne wybrane konsekwencje / 298 Rozdział VII Zasada informacji prawnej w świetle badań empirycznych / Cel, przedmiot i zakres badań / Wyniki badań empirycznych / Sposób dokonania pouczenia / Wybrane zagadnienia dotyczące bezwzględnej postaci zasady informacji prawnej / Wybrane zagadnienia dotyczące względnej postaci zasady informacji prawnej / Wnioski z badań empirycznych / 334 Rozdział VIII Uwagi końcowe / 339 Aneks nr 1. Wzór ankiety do badań ankietowych sędziów / 345 Aneks nr 2. Wzór ankiety do badań ankietowych prokuratorów / 353 Bibliografia / 359 9
7
8 Wykaz skrótów Akty prawne EKPC k.k. k.k. z 1932 r. k.k. z 1969 r. Konstytucja PRL Konstytucja RP k.p.a. k.p.c. Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2 (Dz. U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 z późn. zm.) ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 11 lipca 1932 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 60, poz. 571 z późn. zm.) ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 13, poz. 94 z późn. zm.) Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej uchwalona przez Sejm Ustawodawczy w dniu 22 lipca 1952 r. (Dz. U. Nr 33, poz. 232 z późn. zm.) Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz z późn. zm.) ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) 11
9 Wykaz skrótów k.p.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.) k.p.k. z 1928 r. rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 marca 1928 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 33, poz. 313 z późn. zm.) k.p.k. z 1969 r. ustawa z dnia 19 kwietnia 1969 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 13, poz. 96 z późn. zm.) MPPOiP Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. (Dz. U. z 1977 r. Nr 38, poz. 167) Regulamin rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia prokuratury 24 marca 2010 r. Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz. U. Nr 49, poz. 296) Regulamin sądów rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. Nr 38, poz. 249 z późn. zm.) ustawa o świadku ustawa z dnia 25 czerwca 1997 r. o świadku koronnym koronnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 36, poz. 232 z późn. zm.) zarządzenie nr 1426 Komendanta Głównego Po- licji z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie metodyki wykonywania czynności dochodzeniowośledczych przez służby policyjne, wyznaczone do wykrywania przestępstw i ścigania ich sprawców (Dz. Urz. KGP z 2005 r. Nr 1, poz. 1) zarządzenie nr 1426 KGP Czasopisma i publikatory 12 Acta UNC Annales UMCS Acta Universitatis Nicolai Copernici Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Sectio G Ius
10 Wykaz skrótów Annales UMCS, Sectio F Cz.PKiNP DPP Dz. Urz. KGP GAiPP Gł. Sąd. GSP GSW Inf. Pr. KZS Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska Sectio F Historia Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych Demokratyczny Przegląd Prawniczy Dziennik Urzędowy Komendy Głównej Policji Gazeta Administracji i Policji Państwowej Głos Sądownictwa Gdańskie Studia Prawnicze Gazeta Sądowa Warszawska Informacja Prawnicza Krakowskie Zeszyty Sądowe. Orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Krakowie w sprawach karnych M. Praw. Monitor Prawniczy NP Nowe Prawo OSA Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych OSN(K) Orzeczenia Sądu Najwyższego (Izba Karna) OSNKW Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna i Wojskowa OSNPG Orzecznictwo Sądu Najwyższego, Wydawnictwo Prokuratury Generalnej OSNwSK Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych OSP Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych Pal. Palestra PiP Państwo i Prawo PPiA Przegląd Prawa i Administracji PPE Przegląd Prawa Egzekucyjnego Prob. PK Problemy Prawa Karnego Prob. Praw. Problemy Praworządności Prok. i Pr. Prokuratura i Prawo Prok. i Pr.-wkł. Prokuratura i Prawo, wkładka PS Przegląd Sądowy 13
11 Wykaz skrótów RPEiS St. Iur. Lub. St. Praw. St. Pr.-Ek. WPP Zb. Orz. SN ZNUJ Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny Studia Iuridica Lublinensia Studia Prawnicze Studia Prawno-Ekonomiczne Wojskowy Przegląd Prawniczy Zbiór Orzeczeń Sądu Najwyższego. Orzeczenia Izby Drugiej (Karnej) Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Prawnicze Inne ETPC NSA SA SN TK Europejski Trybunał Praw Człowieka Naczelny Sąd Administracyjny Sąd Apelacyjny Sąd Najwyższy Trybunał Konstytucyjny
12 Słowo wstępne Przedmiotem rozważań przedstawionych w niniejszej pracy jest zasada informacji prawnej w polskim procesie karnym, zawarta w art. 16 k.p.k. Praca ma na celu wszechstronną analizę zagadnień związanych z funkcjonowaniem zasady informacji prawnej w postępowaniu karnym, w tym uzyskanie odpowiedzi na następujące pytania: 1) jakie jest pojęcie i zakres zasady informacji prawnej w polskim procesie karnym? 2) czy zasadę tę można zaliczyć do zasad naczelnych procesu? 3) jakie są relacje pomiędzy zasadą informacji prawnej a zasadą lojalności oraz modelem rzetelnego procesu? 4) jak kształtowała się zasada informacji prawnej na gruncie k.p.k. z 1969 r., a także, czy można było mówić o jej przejawach na gruncie poprzednio obowiązującego ustawodawstwa karnoprocesowego? 5) jakie są kryteria udzielania pouczenia w oparciu o względną postać zasady informacji prawnej (pouczenia w miarę potrzeby )? 6) jakie mogą być konsekwencje procesowe nieprzestrzegania zasady informacji prawnej, zarówno w odniesieniu do bezwzględnej, jak i względnej postaci przedmiotowej zasady? 7) jakie wątpliwości, dotyczące wybranych aspektów zasady informacji prawnej pojawiają się w praktyce stosowania prawa? Szczegółowe wywody, odnoszące się do podstawowej tezy pracy zakładającej umieszczenie zasady informacji prawnej w katalogu zasad naczelnych procesu karnego, znajdują się w rozdziale pierwszym, w którym to sformułowana została także definicja zasady informacji prawnej, jej zakres i funkcje. Rozdział drugi ma charakter historyczny, gdyż zawiera szczegółowe odniesienie przejawów dyrektywy informowania uczestników procesu karnego o ich prawach i obowiązkach na gruncie ustaw karnoprocesowych państw zaborczych, obowiązujących w II Rzeczypospolitej: rosyj- 15
13 Słowo wstępne skiej (z 1864 r.), austriackiej (z 1873 r.) i niemieckiej (z 1877 r.); a także polskiego kodeksu postępowania karnego z 1928 r. Pomimo faktu, iż na gruncie powyższych aktów prawnych nie sformułowano przedmiotowej dyrektywy, to znacząca liczba wypowiedzi w piśmiennictwie i orzecznictwie świadczy o praktycznym znaczeniu omawianej tematyki. W rozdziale historycznym szeroko odniesiono się do formułowanych na gruncie k.p.k. z 1928 r. uwag de lege ferenda, kształtujących zasadę informacji prawnej, a także do treści projektów k.p.k. z 1969 r. i uchwalonego tekstu drugiego polskiego kodeksu postępowania karnego. W rozdziale trzecim i czwartym przedstawiono zakres zasady informacji prawnej, wyróżniając postać bezwzględną i względną zasady. Przeprowadzone rozważania, odnoszące się do bezwzględnej postaci zasady informacji prawnej, opierają się na kryterium podmiotowym, uznanym za najwłaściwsze do omówienia wielu różnorodnych przedmiotowo sytuacji procesowych. Stąd też, w pierwszej kolejności omówione zostały pouczenia adresowane do uczestników procesu, bez wskazywania konkretnych z nich. Następnie zostały przeanalizowane pouczenia adresowane do strony biernej, stron czynnych, przedstawicieli stron procesowych, osobowych źródeł dowodowych oraz innych uczestników postępowania. W rozdziale czwartym został szczegółowo omówiony zakres względnej postaci zasady informacji prawnej, a więc dotyczący pouczeń w miarę potrzeby. Ustawa nie precyzuje bowiem kryteriów, w oparciu o które można oceniać istnienie owej potrzeby. Stąd też niezbędna była analiza bogatego piśmiennictwa i orzecznictwa. W oparciu o powyższą analizę dokonany został podział kryteriów, jakie powinien brać pod uwagę organ prowadzący postępowanie. Wyróżnione zostały kryteria przedmiotowe i podmiotowe. Rozdział piąty poświęcony jest kwestiom sposobu dokonania pouczenia. Zagadnienia te pozornie mogłyby się wydawać drugoplanowe, jednak zaniedbania w tym zakresie mogą powodować daleko idące konsekwencje procesowe. Pierwsze z omówionych zagadnień dotyczy organu uprawnionego do dokonania pouczenia. Artykuł 16 k.p.k. posługuje się w tym miejscu pojęciem organ prowadzący postępowanie. Przeprowadziłem ponadto analizę formy dokonania oraz dokumentowania pouczenia. W zakresie dokumentowania pouczenia istotne znaczenie ma zestawienie z procedurą administracyjną, w której pouczenie jest częścią decyzji administracyjnej. W rozdziale piątym przeanalizowana została także kwestia zrozumienia pouczenia przez uczestników postępowania. Wyróżniono w tym zakresie trzy grupy czynników, które mogą wpływać na zrozumienie pouczenia. 16
14 Słowo wstępne Rozdział szósty poświęcony został konsekwencjom nieprzestrzegania zasady informacji prawnej. W pierwszej kolejności sprecyzowano, kiedy będziemy mieli do czynienia z brakiem pouczenia, mylnym oraz niepełnym pouczeniem, co będzie istotne dla stwierdzenia dalszych konsekwencji procesowych. Ważna jest także analiza konsekwencji nieprzestrzegania względnej postaci zasady informacji prawnej, gdyż art k.p.k. wprowadza dwie sytuacje procesowe, z którymi łączy się zakaz nieponoszenia przez uczestników postępowania ujemnych konsekwencji procesowych. Przepis ten wspomina o braku pouczenia, gdy było ono w świetle okoliczności sprawy nieodzowne oraz o mylnym pouczeniu. Rozdział szósty zawiera także szczegółową analizę wybranych, najistotniejszych konsekwencji nieprzestrzegania zasady informacji prawnej, w tym m.in.: związanych z biegiem terminów, odpowiedzialnością karną za składanie fałszywych zeznań, możliwością wykorzystania dowodu, zaskarżeniem orzeczenia, czy też przyznaniem uprawnienia nieznanego ustawie. Rozdział siódmy zawiera omówienie badań empirycznych przeprowadzonych wśród sędziów i prokuratorów apelacji lubelskiej. Badania ankietowe zawierające wybrane kwestie szczegółowe dotyczyły funkcjonowania w praktyce zasady informacji prawnej. Nadesłano 254 ankiety wypełnione przez prokuratorów oraz 120 ankiet wypełnionych przez sędziów. Procent uzyskanych ankiet, w stosunku do wszystkich wysłanych, to odpowiednio 52% i 61%. Przeprowadzone badania ankietowe pozwoliły na sformułowanie interesujących wniosków, dotyczących niektórych aspektów funkcjonowania omawianej zasady procesowej Rozdział ósmy uwagi końcowe zawiera zwięzłe podsumowanie poszczególnych aspektów zasady informacji prawnej, omówionych w rozdziałach poprzedzających. Zawarte w nim zostały również wnioski o charakterze generalnym oraz postulaty de lege ferenda. Niniejsza monografia jest uaktualnioną wersją rozprawy doktorskiej obronionej na Wydziale Prawa i Administracji UMCS w Lublinie. Przy tej okazji chciałbym podziękować Promotorowi Panu prof. dr. hab. Ireneuszowi Nowikowskiemu za pomoc i zaangażowanie przy powstaniu rozprawy. Osobne podziękowania chciałbym złożyć Recenzentom rozprawy prof. dr hab. Zofii Świdzie oraz prof. dr. hab. Edwardowi Skrętowiczowi za cenne wskazówki i uwagi, które znacząco pomogły w nadaniu monografii ostatecznego kształtu. Autor 17
15
16 Rozdział I Miejsce zasady informacji prawnej w systemie zasad polskiego procesu karnego 1. Zasady procesu karnego pojęcie, katalog, kryteria ich wyodrębniania 1.1. Pojęcie zasad procesowych w teorii prawa W teorii prawa znaleźć można wiele definicji pojęcia zasada prawa. Warto się im przyjrzeć przed przejściem do omawiania zagadnienia ujęcia zasad procesu karnego. Z. Ziembiński 1 podkreślił, że zasady prawa, formułujące merytoryczne dyrektywy postępowania, uważa się za szczególnie doniosłe, treściowo nadrzędne w jakimś sensie w stosunku do innych (nie odnosząc tego jednak do hierarchii źródeł prawa), mające szczególnie szeroki zakres zastosowania czy też zakres normowania. S. Wronkowska 2 wskazała na nadrzędną względem innych norm pozycję zasad prawa i ich szczególną rolę w systemie prawa. L. Leszczyński 3 uznał zasadę prawa za 1 Z. Ziembiński (w:) S. Wronkowska, M. Zieliński, Z. Ziembiński, Zasady prawa. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 1974, s. 26. Podobnie: Z. Ziembiński, Teoria prawa, Warszawa Poznań 1978, s Por. S. Wronkowska, Sposoby pojmowania zasad prawa (Dyskusja w Komitecie Nauk Prawnych PAN), PiP 1972, z. 10, s ; P. Tuleja (w:) P. Sarnecki, (red.), Konstytucjonalizacja zasad i instytucji ustrojowych, Warszawa 1997, s. 12; J. Nowacki, Z. Tobor, Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2007, s S. Wronkowska, Podstawowe pojęcia prawa i prawoznawstwa, Poznań 2003, s L. Leszczyński, Tworzenie generalnych klauzul odsyłających, Lublin 2000, s. 39. Por. A. Pieniążek (w:) A. Korybski, L. Leszczyński, A. Pieniążek, Wstęp do prawoznawstwa, Lublin 2007, s ; L. Morawski nie sformułował natomiast definicji zasady prawa, lecz wprowadził kryteria odróżniające normy prawne od zasad prawa (szerzej zob.: L. Morawski, Wstęp do prawoznawstwa, Toruń 2008, s Por. L. Morawski, Wykładnia w orzecznictwie sądów. Komentarz, Toruń 2002, s ). 19
17 Rozdział I. Miejsce zasady informacji prawnej w systemie zasad... normę nadrzędną, bardziej ogólną, chroniącą dobro szczególnie cenne w porównaniu z innymi, zwykłymi normami, a więc za normę zasadniczą. W teorii prawa znaczna część autorów definiuje także pojęcie zasady prawa w ujęciu opisowym oraz dyrektywalnym. Zasada prawa pojmowana w sposób opisowy to pewien wzorzec ukształtowania jakiejś instytucji prawnej w szczególnie doniosłych dla tej instytucji aspektach, zaś w sensie dyrektywalnym zasada prawa to wiążące prawnie normy należące do danego systemu prawnego, w jakimś sensie nadrzędne w stosunku do innych norm tego systemu posiadające w tym systemie role szczególne 4. Przechodząc na grunt postępowania karnego, A. Murzynowski 5 wskazał, że zasady procesu karnego to normy, mające podstawowe znaczenie dla całego systemu procesu karnego oraz spełniające nadrzędną rolę w stosunku do pozostałych norm. Wyrażają więc pewne wartości (idee), mające szczególne znaczenie w procesie karnym. Tematyka zasad procesu karnego była podejmowana już w piśmiennictwie przedwojennym, jednakże wówczas najczęściej skupiano się na ich klasyfikacji, nie poświęcając zbyt wiele uwagi problematyce pojęcia i funkcji zasad procesowych 6. Podobne ujęcie można znaleźć w literaturze procesu karnego pierwszych lat powojennych 7. Cechą charakterystyczną było wówczas wyróżnianie bardzo wąskiego katalogu zasad procesu karnego. Autorami, którzy w kolejnych latach poświęcili szczególnie wiele uwagi 4 Szerzej na temat zasad prawa w znaczeniu opisowym i dyrektywalnym zob. m.in.: M. Zieliński (w:) S. Wronkowska, M. Zieliński, Z. Ziembiński, Zasady prawa..., s ; S. Wronkowska (w:) S. Wronkowska, Z. Ziembiński, Zarys teorii prawa, Poznań 2001, s ; A. Pieniążek (w:) A. Korybski, L. Leszczyński, A. Pieniążek, Wstęp..., s ; Z. Ziembiński, Teoria..., s ; T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2003, s ; S. Wronkowska, Sposoby pojmowania..., s ; M. Zieliński (w:) J. Trzciński (red.), Charakter i struktura norm Konstytucji, Warszawa 1997, s K. Opałek i J. Wróblewski wyróżnili natomiast zasady systemu prawa i postulaty systemu prawa, jednakże poza nazewnictwem podział ten pokrywa się z zaprezentowanym powyżej (K. Opałek, J. Wróblewski, Zagadnienia teorii prawa, Warszawa 1969, s ). 5 A. Murzynowski, Istota i zasady procesu karnego, Warszawa 1976, s. 104, Warszawa 1984, s. 85, Warszawa 1994, s Zob. m.in.: S. Glaser, Wstęp do nauki procesu karnego, Warszawa 1928, s ; S. Glaser, Zarys polskiego procesu karnego, Warszawa 1929, s. 3 88; S. Śliwiński, Sądowe postępowanie karne. Zeszyt I, Warszawa 1932, s ; L. Dworzak, A. Laniewski, Zarys polskiego procesu karnego, Lwów 1934, s. IV IX; S. Bauman, Wykład procedury karnej w zarysie, Lwów 1935, s. 7 10; Z. Papierkowski, Zasady procesu karnego, Lublin 1947, s Zob. m.in.: S. Śliwiński, Polski proces karny przed sądem powszechnym. Zasady ogólne, Warszawa 1948, s , Warszawa 1959, s , Warszawa 1961, s
18 1. Zasady procesu karnego pojęcie, katalog, kryteria ich wyodrębniania problematyce zasad procesu karnego byli, m.in.: L. Schaff 8, M. Cieślak 9, A. Murzynowski 10, M. Lipczyńska 11, S. Kalinowski 12. W piśmiennictwie w bardzo różnorodny sposób definiowano pojęcie zasady procesu karnego. S. Śliwiński 13 wskazał, że podstawowe zasady procesu karnego to charakterystyczne cechy danego procesu, odróżniające go od innej formacji społeczno-politycznej i gospodarczej. L. Schaff 14 określał to pojęcie jako centralne idee poglądów prawnych, zawartych w systemie procesu karnego, a także jako normy prawne mające postać ogólną i zajmujące w hierarchii norm prawa karnego procesowego stanowisko centralne. M. Siewierski 15 uznał, że zasady procesowe to idee prawne, kształtujące proces normy prawne o podstawowym znaczeniu, które same przez się są normą procesową. Według M. Lipczyńskiej 16, zasadą procesu karnego jest idea prawna, mająca podstawowe znaczenie w dziedzinie postępowania karnego. Definicję, która wskazuje jednocześnie na jedną z funkcji zasad procesowych stworzył natomiast S. Kalinowski 17 stwierdzając, że jest to idea przewodnia i kierunkująca proces, stanowiąca w razie wątpliwości regułę interpretacyjną dla uczestnika postępowania. 8 L. Schaff, Proces karny Polski Ludowej, Warszawa 1953, s M. Cieślak, Zagadnienia dowodowe w procesie karnym, t. I, Warszawa 1955, s ; M. Cieślak, Zasady procesowe i ich system, ZNUJ 1956, z. 3, s ; M. Cieślak, Polska procedura karna. Podstawowe założenia teoretyczne, Warszawa 1971, s ; M. Cieślak, Postępowanie karne. Część ogólna, Kraków 1971, s A. Murzynowski, Istota i zasady..., Warszawa 1976, s i wydania kolejne tej monografii. 11 M. Lipczyńska, A. Kordik, Z. Kegel, Z. Świda-Łagiewska, Polski proces karny, Warszawa Wrocław 1975, s S. Kalinowski, Polski proces karny, Warszawa 1970, s S. Śliwiński, Polski proces karny przed sądem powszechnym. Zasady..., Warszawa 1959, s. 58, Warszawa 1961, s L. Schaff, Proces karny..., s M. Siewierski (w:) M. Siewierski, J. Tylman, M. Olszewski, Postępowanie karne w zarysie, Warszawa 1971, s M. Lipczyńska, Polski proces karny. Cz. I, Zagadnienia ogólne, Warszawa Wrocław 1971, s S. Kalinowski, Polski proces..., s. 45. Podobnie: S. Kalinowski, M. Siewierski, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 1960, s. 13. Szerzej na temat interpretacyjnej roli zasad prawa zob. m.in.: M. Zieliński, A. Municzewski, Interpretacyjna rola zasad prawa (w:) J. Czapska, A. Gaberle, A. Światłowski i A. Zoll (red.), Zasady procesu karnego wobec wyzwań współczesności. Księga ku czci prof. S. Waltosia, Warszawa 2000, s
Ustawa o świadku koronnym
Ustawa o świadku koronnym Komentarz Andrzej Kiełtyka Bolesław Kurzępa Andrzej Ważny pod redakcją Andrzeja Ważnego Wydanie 1 Stan prawny na 1 sierpnia 2013 roku Warszawa 2013 Komentarz do poszczególnych
Bardziej szczegółowoISBN (wersja drukowana) ISBN (ebook)
Radosław Olszewski Zakład Postępowania Karnego Katedra Postępowania Karnego i Kryminalistyki Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki 90-232 Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 RECENZENT Danuta Tarnowska
Bardziej szczegółowoPOSTĘPOWANIA SZCZEGÓLNE I ODRĘBNE W PROCESIE KARNYM
POSTĘPOWANIA SZCZEGÓLNE I ODRĘBNE W PROCESIE KARNYM redakcja naukowa Katarzyna Dudka Bartłomiej Dobosiewicz Katarzyna Dudka Barbara Dudzik Jakub Kosowski Ewa Kruk Marta Mozgawa-Saj Paweł Strzelec Warszawa
Bardziej szczegółowoMETODYKA PRACY SĘDZIEGO W SPRAWACH O WYKROCZENIA
Biblioteka Sądowa METODYKA PRACY SĘDZIEGO W SPRAWACH O WYKROCZENIA 2. WYDANIE DARIUSZ ŚWIECKI Warszawa 2012 SPIS TREŚCI WYKAZ SKRÓTÓW... 9 Wprowadzenie... 11 Rozdział I Zagadnienia ogólne... 13 1. Uwagi
Bardziej szczegółowoZatrudnienie i ochrona trwałości stosunku pracy nauczyciela akademickiego
Zatrudnienie i ochrona trwałości stosunku pracy nauczyciela akademickiego Aleksandra Bocheńska / monografie / prawo pracy i ubezpieczeń społecznych Wydanie 1 Warszawa 2014 Spis treści Spis treści Spis
Bardziej szczegółowoDruk Fabryka Druku Sp. z o.o. ul. Zgrupowania AK Kampinos 6, Warszawa
Projekt okładki Jan Straszewski ISBN: 978-83-62250-34-9 Copyright by Uczelnia Techniczno-Handlowa im. Heleny Chodkowskiej w Warszawie Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska Adres wydawcy Uczelnia Techniczno-Handlowa
Bardziej szczegółowoDruk Fabryka Druku Sp. z o.o. ul. Zgrupowania AK Kampinos 6, Warszawa
Projekt okładki Agata Krupiowska ISBN: 978-83-944504-2-7 Copyright by Wyższa Szkoła Prawa im. Heleny Chodkowskiej we Wrocławiu Opracowanie redakcyjne Joanna Paszkowska Adres wydawcy Wyższa Szkoła Prawa
Bardziej szczegółowoKara ograniczenia wolności
Kara ograniczenia wolności w polskim prawie karnym Radosław Giętkowski Kara ograniczenia wolności w polskim prawie karnym Radosław Giętkowski monografie Redakcja: Izabela Ratusińska Wydawca: Marcin Skrabka
Bardziej szczegółowoPRAWO KARNE WYKONAWCZE 4. WYDANIE
PRAWO KARNE WYKONAWCZE 4. WYDANIE Joanna Hołda Zbigniew Hołda Beata Żórawska Warszawa 2012 SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... 9 Wstęp... 11 Rozdział 1 Prawo karne wykonawcze i jego nauka... 13 1.1. Prawo karne
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wprowadzenie. Część I. Prawoznawstwo 1
Wprowadzenie XI Część I. Prawoznawstwo 1 Tabl. 1. Pojęcie państwo 3 Tabl. 2. Cechy państwa 4 Tabl. 3. Teorie powstania państwa 5 Tabl. 4. Funkcje państwa 6 Tabl. 5. Typ i forma państwa 7 Tabl. 6. Aparat
Bardziej szczegółowoWiedza o państwie i prawie
Wiedza o państwie i prawie Wprowadzenie Podstawy zaliczenia przedmiotu Wykład pisemny test wiedzy Ćwiczenie obecność na zajęciach, aktywność na zajęciach (przygotowanie do zajęć, udział w dyskusji), kolokwium
Bardziej szczegółowoSpis treści. Właściwość wojewódzkich sądów administracyjnych Właściwość Naczelnego Sądu Administracyjnego... 76
Spis treści Spis treści Wykaz skrótów... 9 Ustawa... 15 Dział I Przepisy wstępne... 17 Rozdział 1 Przepisy ogólne... 17 Rozdział 2 Właściwość wojewódzkich sądów administracyjnych... 74 Rozdział 3 Właściwość
Bardziej szczegółowoPrawo konstytucyjne - opis przedmiotu
Prawo konstytucyjne - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Prawo konstytucyjne Kod przedmiotu 10.6-WX-AdP-PK-W-14_pNadGenXDJT5 Wydział Kierunek Wydział Prawa i Administracji Administracja
Bardziej szczegółowoPRAWO KARNE MATERIALNE
KAZUSY BECKA Anna Zientara PRAWO KARNE MATERIALNE 2. wydanie Problemy: 1. Jakie powinno być rozstrzygnięcie sądu II instancji? Rozwiązanie: Wydawnictwo C.H.BECK KAZUSY BECKA Prawo karne materialne Niniejszą
Bardziej szczegółowoćwiczenia 24 zaliczenie z oceną
Wydział: Prawo i Administracja Nazwa kierunku kształcenia: Administracja Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: prof. dr hab. Stanisław Stadniczeńko Poziom studiów (I lub II stopnia): I stopnia Tryb studiów:
Bardziej szczegółowoPraktyczne omówienie regulacji z orzecznictwem
Biegli w postępowaniu sądowym cywilnym i karnym Praktyczne omówienie regulacji z orzecznictwem Joanna Dzierżanowska, Joanna Studzińska KOMENTARZE PROBLEMOWE Biegli w postępowaniu sądowym cywilnym i karnym
Bardziej szczegółowoZdzisław Krzemiński. Alimenty i ojcostwo. Komentarz
Zdzisław Krzemiński Alimenty i ojcostwo Komentarz Zdzisław Krzemiński Alimenty i ojcostwo Komentarz 3. wydanie Warszawa 2008 Stan prawny na 1 stycznia 2008 Wydawca: Izabela Dorf Sk³ad i ³amanie: Studio
Bardziej szczegółowoKOMENTARZ. Ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Dorota Habrat WYDANIE 1
KOMENTARZ Ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary Dorota Habrat WYDANIE 1 Warszawa 2014 Redaktor prowadzący: Anna Popławska Opracowanie redakcyjne: Wojciech
Bardziej szczegółowoK A R T A P R Z E D M I O T U
Uczelnia Wydział Kierunek studiów Poziom kształcenia Profil kształcenia Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Wydział Prawa i Administracji Kierunek prawno-biznesowy Studia pierwszego stopnia
Bardziej szczegółowoCZĘŚĆ OGÓLNA. redakcja naukowa Grażyna Artymiak Maciej Rogalski
PROCES KARNY CZĘŚĆ OGÓLNA 2. WYDANIE redakcja naukowa Grażyna Artymiak Maciej Rogalski Monika Klejnowska Czesław Paweł Kłak Maciej Rogalski Zbigniew Sobolewski Piotr Krzysztof Sowiński Warszawa 2012 SPIS
Bardziej szczegółowoLEGISLACJA ADMINISTRACYJNA
Wykłady Specjalizacyjne LEGISLACJA ADMINISTRACYJNA ZARYS ZAGADNIEŃ PODSTAWOWYCH Lesław Grzonka 2. wydanie Wydawnictwo C.H.Beck Wykłady Specjalizacyjne Legislacja administracyjna. Zarys zagadnień podstawowych
Bardziej szczegółowoSYLABUS. Wstęp do prawoznawstwa. Wydział Prawa i Administracji. Zakład Teorii Prawa i Doktryn Polityczno-Prawnych
SYLABUS 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek) Nazwa jednostki realizującej przedmiot Kierunek studiów
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE Z DNIA 15 GRUDNIA 2005 R. I KZP 46/05. Wpis do wykazu, o którym mowa w art. 49a 2 zd. 2 k.k., ma charakter konstytutywny.
POSTANOWIENIE Z DNIA 15 GRUDNIA 2005 R. I KZP 46/05 Wpis do wykazu, o którym mowa w art. 49a 2 zd. 2 k.k., ma charakter konstytutywny. Przewodniczący: Prezes SN L. Paprzycki. Sędziowie SN: K. Cesarz (sprawozdawca),
Bardziej szczegółowoZASADY EDYCJI TEKSTÓW
ZASADY EDYCJI TEKSTÓW 1. Zasady ogólne - objętość artykułu: 20 32 tys. znaków - czcionka: Times New Roman, 12 pt - odstępy miedzy wersami: 1,5 wiersza - odstępy między akapitami: 0 pt - marginesy: standardowe
Bardziej szczegółowoOCHRONA PRAW NABYWCY LOKALU MIESZKALNEGO LUB DOMU JEDNORODZINNEGO
OCHRONA PRAW NABYWCY LOKALU MIESZKALNEGO LUB DOMU JEDNORODZINNEGO KOMENTARZ Andrzej Burzak Małgorzata Okoń Piotr Pałka Warszawa 2012 Spis treści SPIS TREŚCI Wykaz skrótów 9 Ustawa z dnia 16 września 2011
Bardziej szczegółowowyjątków spoczywa na organie władzy publicznej, który odmawia dostępu do tej informacji.
10 europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności 2 (dalej: EKPC ), art. 19 Międzynarodowego Paktu Praw Osobistych i Politycznych 3 (dalej: MPPOiP ), oraz art. 11 Karty Praw Podstawowych
Bardziej szczegółowoKOMENTARZ. Prawo o ustroju sądów administracyjnych. Ewa Plesnarowcz-Durska. Stan prawny na 2 stycznia 2014 roku
KOMENTARZ Prawo o ustroju sądów administracyjnych Ewa Plesnarowcz-Durska W Y DA N I E 1 Stan prawny na 2 stycznia 2014 roku Warszawa 2013 Redaktor prowadzący: Grażyna Polkowska-Nowak Opracowanie redakcyjne:
Bardziej szczegółowoKOMENTARZ. Ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów. Ewa Tomaszewska. Stan prawny na 1 maja 2014 roku
KOMENTARZ Ustawa o pomocy osobom uprawnionym do alimentów Ewa Tomaszewska W Y DA N I E 1 Stan prawny na 1 maja 2014 roku Warszawa 2014 Spis treści Spis treści Spis treści Wykaz skrótów................................................
Bardziej szczegółowoWykaz ważniejszych skrótów... 7 Wstęp... 9
Spis treści Wykaz ważniejszych skrótów.... 7 Wstęp.... 9 Rozdział I Usytuowanie Policji w systemie organów administracji publicznej. 13 1. Geneza Policji... 13 2. Źródła prawa dotyczące Policji... 16 3.
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Z DNIA 27 PAŹDZIERNIKA 2005 R. I KZP 32/05
UCHWAŁA Z DNIA 27 PAŹDZIERNIKA 2005 R. I KZP 32/05 Przedmiotem ochrony przepisu art. 45 ustawy z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 75, poz. 468, w brzmieniu przed nowelizacją
Bardziej szczegółowoGWARANCJE PRAW POKRZYWDZONYCH W POSTĘPOWANIACH SZCZEGÓLNYCH
GWARANCJE PRAW POKRZYWDZONYCH W POSTĘPOWANIACH SZCZEGÓLNYCH ZASADA DOMNIEMANIA NIEWINNOŚCI W POLSKIM PROCESIE KARNYM redakcja Anna Tęcza-Paciorek naukowa Damian Gil Warszawa 2012 Spis treści Wykaz skrótów
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. Wykaz skrótów... 11 Wstęp... 13 ROZDZIAŁ I. Teoria organów państwowych... 17. ROZDZIAŁ II. Konstytucyjne organy ochrony prawa...
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... 11 Wstęp......................................................... 13 ROZDZIAŁ I. Teoria organów państwowych... 17 1. Pojęcie organu... 17 2. Klasyfikacja organów... 21 2.1.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz ważniejszych skrótów Wstęp... 11
Wykaz ważniejszych skrótów... 9 Wstęp... 11 Rozdział I Problematyka wyodrębniania zasad prawa... 13 1. Sposoby pojmowania zasad prawa... 13 1.1. Dyrektywalny i pozadyrektywalny sposób pojmowania zasad
Bardziej szczegółowoWYKAZ TYTUŁÓW CZASOPISM NAUKOWYCH I WYDAWNICTW CIĄGŁYCH PROPONOWANYCH W 2010 ROKU
WYKAZ TYTUŁÓW CZASOPISM NAUKOWYCH I WYDAWNICTW CIĄGŁYCH PROPONOWANYCH W 2010 ROKU Annales UMCS Sec.F: Historica Acta Poloniae Historica Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica Acta Universitatis
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wykaz skrótów... Bibliografia... Część I. Wprowadzenie I.1. Uwagi wstępne... I.2. Kontekst historyczny... I.3. Metodologia badawcza...
Wykaz skrótów... XI Bibliografia... XV Część I. Wprowadzenie I.1. Uwagi wstępne... 3 I.2. Kontekst historyczny... 7 I.3. Metodologia badawcza... 13 Część II. Pojęcie innych niż decyzje i postanowienia
Bardziej szczegółowoDP/2310/6/14 ZAŁĄCZNIK NR 2 OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA
ZAŁĄCZNIK NR 2 OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA System Informacji Prawnej Opisane poniżej funkcjonalne wymagania mają jedynie charakter minimalny. Wykonawca może zaproponować szerszą niż opisana funkcjonalność.
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE Z DNIA 24 LISTOPADA 2010 R. I KZP 18/10
POSTANOWIENIE Z DNIA 24 LISTOPADA 2010 R. I KZP 18/10 Sformułowanie pierwsze zeznanie w postępowaniu sądowym (art. 186 1 k.p.k.) nie odnosi się do sytuacji procesowej, w której sprawa po uchyleniu wyroku
Bardziej szczegółowoWYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Sygn. akt III KO 20/17 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 29 czerwca 2017 r. SSN Dariusz Świecki (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Michał Laskowski SSN Roman Sądej
Bardziej szczegółowoOpodatkowanie dochodów nieujawnionych. Piotr Pietrasz
Opodatkowanie dochodów nieujawnionych Piotr Pietrasz Opodatkowanie dochodów nieujawnionych Piotr Pietrasz monografie Wydawca: Ewa Fonkowicz Redaktor prowadz¹cy: Ewa Fonkowicz Sk³ad i ³amanie: Studio Lotus
Bardziej szczegółowoAkademia Prawa. Zdzisław Muras. Podstawy prawa. 3. wydanie. C.H.Beck
Akademia Prawa Zdzisław Muras Podstawy prawa 3 wydanie CHBeck AKADEMIA PRAWA Podstawy prawa W sprzedaży: S Gurgul PRAWO UPADŁOŚCIOWE I NAPRAWCZE, wyd 9 Duże Komentarze Becka K Flaga-Gieruszyńska PRAWO
Bardziej szczegółowoFORUM DEBATY PUBLICZNEJ SPRAWNE I SŁUŻEBNE PAŃSTWO VII SEMINARIUM EKSPERCKIE SYSTEM STANOWIENIA PRAWA SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA
FORUM DEBATY PUBLICZNEJ SPRAWNE I SŁUŻEBNE PAŃSTWO VII SEMINARIUM EKSPERCKIE SYSTEM STANOWIENIA PRAWA SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA Prof. zw. dr hab. Piotr Winczorek Prof. UW dr hab. Tomasz Stawecki System źródeł
Bardziej szczegółowoSpis treści Autorzy Wykaz skrótów Wykaz literatury
Autorzy... Wykaz skrótów... Wykaz literatury... XI XIII XXIII Rozdział I. Dane telekomunikacyjne jako środek inwigilacji masowej w demokratycznym państwie prawa... 1 Wprowadzenie... 1 1. Europejskie standardy
Bardziej szczegółowoSpis treści. Część A. Pytania egzaminacyjne. Część B. Kazusy. Część C. Tablice. Wykaz skrótów. Pytanie
Wykaz skrótów XI Część A. Pytania egzaminacyjne Pytanie 1 150 1 Część B. Kazusy Kazus 1. Umowa międzynarodowa 109 Kazus 2. Immunitet, ułaskawienie 112 Kazus 3. Rozporządzenie z mocą ustawy, Trybunał Konstytucyjny
Bardziej szczegółowoZASADY NACZELNE USTROJU RP
ZASADY NACZELNE USTROJU RP Zasady naczelne ustroju RP Zawierają idee przewodnie ustawy zasadniczej. Są to normy prawne zawarte w Konstytucji, których szczególna doniosłość charakteryzuje się w tym, że
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozdział czwarty Zasady ustroju politycznego Rzeczypospolitej Polskiej w świetle Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r...
Spis treści Rozdział pierwszy Ustrój polityczny państwa pojęcie i istota... 11 1. Pojęcie ustroju politycznego... 12 2. Ewolucja ustroju politycznego Polski... 14 Rozdział drugi Konstytucyjne podstawy
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Z DNIA 19 LUTEGO 2003 R. I KZP 51/02
UCHWAŁA Z DNIA 19 LUTEGO 2003 R. I KZP 51/02 Delegowanie w trybie określonym w art. 77 8 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.) uprawnia do pełnienia
Bardziej szczegółowoKodeks karny wykonawczy
DUŻE KOMENTARZE BECKA S. Lelental Kodeks karny wykonawczy Komentarz 5. wydanie WYDAWNICTWO C.H.BECK DUŻE KOMENTARZE BECKA Kodeks karny wykonawczy DUŻE KOMENTARZE BECKA Kodeks karny wykonawczy Komentarz
Bardziej szczegółowopostępowanie karne po nowelizacji z dnia 11 marca 2016 roku
postępowanie karne po nowelizacji z dnia 11 marca 2016 roku redakcja naukowa Arkadiusz Lach MONOGRAFIE postępowanie karne po nowelizacji z dnia 11 marca 2016 roku redakcja naukowa Arkadiusz Lach Zamów
Bardziej szczegółowoPrawo prywatne międzynarodowe
Wykłady Becka Katarzyna Bagan-Kurluta Prawo prywatne międzynarodowe 4. wydanie Wydawnictwo C.H.Beck Wykłady Becka Prawo prywatne międzynarodowe W sprzedaży: J. Gołaczyński PRAWO PRYWATNE MIĘDZYNARODOWE,
Bardziej szczegółowo- o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka oraz niektórych innych ustaw (druk nr 2266).
SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VI kadencja Prezes Rady Ministrów DSPA-140-154(5)/09 Warszawa, 18 lutego 2010 r. Pan Bronisław Komorowski Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Przekazuję przyjęte przez
Bardziej szczegółowoPostępowanie wieczystoksięgowe. Komentarz
Postępowanie wieczystoksięgowe Komentarz Agnieszka Maziarz Postępowanie wieczystoksięgowe Komentarz Warszawa 2008 Stan prawny na 30 kwietnia 2008 r. Wydawca: Marcin Skrabka Redaktor prowadzący: Dagmara
Bardziej szczegółowoPostępowanie cywilne
Kinga Flaga-Gieruszyńska Postępowanie cywilne pytania 7. wydanie REPETYTORIA C H BECK Postępowanie cywilne W sprzedaży: E. Marszałkowska-Krześ (red.) POSTĘPOWANIE CYWILNE, wyd. 2 Podręczniki Prawnicze
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE Z DNIA 15 CZERWCA 2011 R. II KO 38/11
POSTANOWIENIE Z DNIA 15 CZERWCA 2011 R. II KO 38/11 Przez karę pozbawienia wolności w wymiarze przekraczającym górną granicę ustawowego zagrożenia w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 20 stycznia 2011 r.
Bardziej szczegółowoWYKŁAD III. SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP z dnia 2 kwietnia 1887 r.
WYKŁAD III SYSTEM ŹRÓDEŁ PRAWA W ŚWIETLE KONSTYTUCJI RP z dnia 2 kwietnia 1887 r. I. Pojęcie i rodzaje źródeł prawa II. Cechy systemu źródeł prawa w Polsce: 1. konstytucjonalizacja 2. dychotomiczny podział
Bardziej szczegółowoOPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Współczesne koncepcje praw człowieka na kierunkach Prawo, Administracja, Prawo europejskie
Katedra Teorii i Filozofii Prawa Poznań, dnia 29 września 2018 r. OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS) dla przedmiotu Współczesne koncepcje praw człowieka na kierunkach Prawo, Administracja, Prawo europejskie
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE Z DNIA 7 CZERWCA 2002 R. I KZP 17/02
POSTANOWIENIE Z DNIA 7 CZERWCA 2002 R. I KZP 17/02 Kwestia konstytucyjności ustawy nie może być przedmiotem zagadnienia prawnego przekazanego przez sąd odwoławczy do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu
Bardziej szczegółowoSpis treści. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.)... 13
Spis treści Wykaz skrótów... 9 Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.)... 13 ( ) CZĘŚĆ PIERWSZA POSTĘPOWANIE ROZPOZNAWCZE Księga pierwsza Proces...
Bardziej szczegółowoTESTY PRAWO CYWILNE CZĘŚĆ OGÓLNA I ZOBOWIĄZANIA MICHAŁ ŁUC
TESTY PRAWO CYWILNE CZĘŚĆ OGÓLNA I ZOBOWIĄZANIA MICHAŁ ŁUC Warszawa 2012 Stan prawny na 1 lipca 2012 r. Wydawca Magdalena Przek-Ślesicka Redaktor prowadzący Joanna Cybulska Opracowanie redakcyjne JustLuk
Bardziej szczegółowoOdpowiedzialność Skarbu Państwa z tytułu niesłusznego skazania. Paweł Cioch
Odpowiedzialność Skarbu Państwa z tytułu niesłusznego skazania Paweł Cioch Odpowiedzialność Skarbu Państwa z tytułu niesłusznego skazania Paweł Cioch monografie Stan prawny na 1 czerwca 2007 r. Redakcja:
Bardziej szczegółowoOpinia prawna sporządzona dla Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu w Warszawie
Warszawa dn. 8 stycznia 2016 r. Dr hab. prof. nadzw. Mirosław Karpiuk Opinia prawna sporządzona dla Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu w Warszawie Bezpośrednie stosowanie Konstytucji RP przez Trybunał
Bardziej szczegółowoSpis treści Rozdział I. Geneza, rozwój i model sądownictwa administracyjnego w Polsce
Przedmowa... V Wykaz skrótów... XIII Rozdział I. Geneza, rozwój i model sądownictwa administracyjnego w Polsce... 1 1. Początki sądowej kontroli administracji na ziemiach polskich... 6 2. Najwyższy Trybunał
Bardziej szczegółowoKONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ
KONSTYTUCYJNY SYSTEM ORGANÓW PAŃSTWOWYCH RED. EWA GDULEWICZ PRZEDMOWA ROZDZIAŁ I. ZMIANY USTROJU POLITYCZNEGO POLSKI W LATACH 1944-1997 1. Pojęcie ustroju politycznego i jego periodyzacja 2. Okres Krajowej
Bardziej szczegółowoKODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO
KOMENTARZ Helena Ciepła, Dariusz Zawistowski, Tadeusz Żyznowski KODEKS POSTĘPOWANIA CYWILNEGO pod redakcją Henryka Doleckiego Tadeusza Wiśniewskiego Tom IV Artykuły 730 1088 Stan prawny: 1 lipca 2011 r.
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Z DNIA 25 MARCA 2004 R. I KZP 46/03
UCHWAŁA Z DNIA 25 MARCA 2004 R. I KZP 46/03 Termin do złożenia wniosku o sporządzenie na piśmie i doręczenie uzasadnienia wyroku warunkowo umarzającego postępowanie, wydanego na posiedzeniu (art. 341 5
Bardziej szczegółowoKatedra Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego - dr Agnieszka Barczak - Oplustil
dr Agnieszka Barczak-Oplustil Adiunkt w Katedrze Prawa Karnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Od 1998 r. jest pracownikiem Trybunału Konstytucyjnego. E-mail: barczak32@wp.pl
Bardziej szczegółowoJak rozwiązywać kazusy?
Jak rozwiązywać kazusy? Krótki przewodnik dla studentów SNP(Z) Prawo konstytucyjne Opracowano na podstawie: Polskie prawo konstytucyjne. Materiały, kazusy i orzecznictwo, pod red. M. Dąbrowskiego, J. Juchniewicz,
Bardziej szczegółowoSĄDY I TRYBUNAŁY (Roz. VIII) (władza sądownicza) Sędziowie. Krajowa Rada Sądownictwa
SĄDY I TRYBUNAŁY (Roz. VIII) (władza sądownicza) Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz. Wyroki wydawane w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, w postępowaniu co najmniej dwuinstancyjnym.
Bardziej szczegółowoBIBLIOTEKA PRAWA PRACY. redakcja naukowa. Zbigniew Góral. Krzysztof Stefański CZAS PRACY
BIBLIOTEKA PRAWA PRACY redakcja naukowa Zbigniew Góral Krzysztof Stefański CZAS PRACY Warszawa 2013 Stan prawny na 15 czerwca 2013 r Wydawca Magdalena Stojek-Siwińska Redaktor prowadzący Joanna Maź Opracowanie
Bardziej szczegółowoTECHNIKI INFORMACJI I KOMUNIKACJI. Semestr zimowy 2016/2017 I SSA I stopnia
TECHNIKI INFORMACJI I KOMUNIKACJI Semestr zimowy 2016/2017 I SSA I stopnia Zajęcia nr 4 Publiczne bazy orzeczeń Cz. 1 Serwis Sądu Najwyższego Serwis Naczelnego Sądu Administracyjnego i Centralna Baza Orzeczeń
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA Z DNIA 23 KWIETNIA 2002 R. I KZP 12/2002
UCHWAŁA Z DNIA 23 KWIETNIA 2002 R. I KZP 12/2002 Względna przyczyna odwoławcza w postaci zarzutu rażącej niewspółmierności kary przewidziana w art. 438 pkt 4 zd. 1 k.p.k. może stanowić podstawę wniesienia
Bardziej szczegółowoZASADY TECHNIKI PRAWODAWCZEJ w zakresie aktów prawa miejscowego
KRÓTKIE KOMENTARZE BECKA ZASADY TECHNIKI PRAWODAWCZEJ w zakresie aktów prawa miejscowego KOMENTARZ PRAKTYCZNY z wzorami oraz przykładami D. Szafraƒski (red.) W. Białoƒczyk A. Bielecki Ł. Kasiak J. Piecha
Bardziej szczegółowoOPINIA PRAWNA. w przedmiocie oceny czy osoba skazana z oskarżenia. publicznego na karę grzywny może w świetle przepisów
OPINIA PRAWNA w przedmiocie oceny czy osoba skazana z oskarżenia publicznego na karę grzywny może w świetle przepisów prawa powszechnie obowiązującego w Polsce sprawować funkcję wójta (burmistrza, prezydenta
Bardziej szczegółowoOdpowiedzialność karna lekarza w związku z wykonywaniem czynności medycznych
Odpowiedzialność karna lekarza w związku z wykonywaniem czynności medycznych Odpowiedzialność karna lekarza w związku z wykonywaniem czynności medycznych Renata Kędziora Warszawa 2009 Wydawca: Magdalena
Bardziej szczegółowoSpis treści. II. Hermeneutyka prawnicza... 2 III. Podsumowanie Z problematyki klauzul generalnych... 7
Wykaz skrótów... Bibliografia... Wykaz aktów prawnych krajowych... Wykaz aktów prawnych międzynarodowych... Wprowadzenie... XIII XXI LV LIX LXIII Rozdział I. Zagadnienia ogólne... 1 1. Wielość filozofii
Bardziej szczegółowoSporzàdzanie Êrodków odwoławczych w post powaniu karnym
Hanna Paluszkiewicz Sporzàdzanie Êrodków odwoławczych w post powaniu karnym Komentarz praktyczny wraz z orzecznictwem Wzory pism procesowych z objaênieniami PRAWO SÑDOWE PRAWO SÑDOWE PRAWO SÑDOWE Hanna
Bardziej szczegółowoUstawa o komornikach sądowych i egzekucji
Mariusz Bieżuński Paweł Bieżuński Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji Komentarz 2. wydanie Warszawa 2011 Spis treści SPIS TREŚCI Wykaz skrótów...9 Wstęp...11 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach
Bardziej szczegółowoGRZYWNA AKCESORYJNA W POLSKIM PRAWIE KARNYM
MONOGRAFIE PRAWNICZE GRZYWNA AKCESORYJNA W POLSKIM PRAWIE KARNYM KONRAD A. POLITOWICZ Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE KONRAD A. POLITOWICZ GRZYWNA AKCESORYJNA W POLSKIM PRAWIE KARNYM Polecamy
Bardziej szczegółowoPOSTANOWIENIE. postanowił: utrzymać w mocy zaskarżone zarządzenie. Sygn. akt III KZ 39/16. Dnia 22 czerwca 2016 r. Sąd Najwyższy w składzie:
Sygn. akt III KZ 39/16 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 22 czerwca 2016 r. SSN Dariusz Świecki w sprawie J. P. po rozpoznaniu w Izbie Karnej na posiedzeniu, w dniu 22 czerwca 2016 r., zażalenia
Bardziej szczegółowoKOMENTARZE BECKA. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością
KOMENTARZE BECKA Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Polecamy nasze publikacje z serii Komentarze Becka: Zygmunt Niewiadomski (red.) PLANOWANIE I ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE. KOMENTARZ, wyd. 5 Marzena
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp Rozdział III
Spis treści Wstęp... 9 Rozdział I Wiadomości ogólne o konstytucji jako najważniejszym w państwie akcie prawnym... 13 1. Pojęcie, geneza i funkcje konstytucji... 13 2. Konstytucja ustawą zasadniczą państwa...
Bardziej szczegółowoPRAWO KARNE SKARBOWE. Magdalena Błaszczyk Monika Zbrojewska. Zamów książkę w księgarni internetowej
PRAWO KARNE SKARBOWE Magdalena Błaszczyk Monika Zbrojewska Zamów książkę w księgarni internetowej Warszawa 2015 Stan prawny na 1 lipca 2015 r. Wydawca Monika Pawłowska Redaktor prowadzący Joanna Maź Opracowanie
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. Andrzej Zoll
Prawo karne Prof. dr hab. Andrzej Zoll wieloletni kierownik Katedry Prawa Karnego Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1991 1993 przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej, w latach 1993 1997 prezes
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA NA EGZAMIN POPRAWKOWY
WYMAGANIA NA EGZAMIN POPRAWKOWY 1. Obywatelstwo polskie i unijne - wyjaśnia znaczenie terminów: obywatelstwo, społeczeństwo obywatelskie, - wymienia dwa podstawowe sposoby nabywania obywatelstwa (prawo
Bardziej szczegółowoPrawo i polityka penitencjarna warsztaty ze stosowania prawa
Prawo i polityka penitencjarna warsztaty ze stosowania prawa Zajęcia nr 1 wprowadzenie do tematyki zajęć, definicje podstawowe Mgr Agata Hulak 18 października 2017 r. Prawo penitencjarne informacje podstawowe,
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: PODSTAWY PRAWA 2. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE 3. POZIOM STUDIÓW: I STOPNIA 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I/1
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: PODSTAWY PRAWA 2. KIERUNEK: BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE 3. POZIOM STUDIÓW: I STOPNIA 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I/1 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 3 6. LICZBA GODZIN: 75 (30 WY+15
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA. Protokolant Iwona Budzik
Sygn. akt III CZP 18/17 UCHWAŁA Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 24 maja 2017 r. SSN Jacek Gudowski (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Władysław Pawlak SSA Bogusław Dobrowolski Protokolant Iwona Budzik w
Bardziej szczegółowoWykaz skrótów... 9 Wstęp... 11
SPIS TREŚCI Wykaz skrótów... 9 Wstęp... 11 Rozdział 1 Organizacje pozarządowe i ich podstawy funkcjonowania... 23 1.1. Wolność zrzeszania się... 23 1.1.1. Pojęcie wolności i praw człowieka... 24 1.1.2.
Bardziej szczegółowoWarszawa, 12 stycznia 2015 roku NRA Trybunał Konstytucyjny w Warszawie. dot. Sygn. akt: SK 25/14
Warszawa, 12 stycznia 2015 roku NRA.52-2.2.2014 Trybunał Konstytucyjny w Warszawie dot. Sygn. akt: SK 25/14 W imieniu Naczelnej Rady Adwokackiej, na podstawie 29 ust. 2 Regulaminu Trybunału Konstytucyjnego,
Bardziej szczegółowopodsłuch procesowy i pozaprocesowy
podsłuch procesowy i pozaprocesowy Kontrola i utrwalanie rozmów na podstawie kpk oraz ustaw szczególnych Maciej Rogalski ZAGADNIENIA PRAWNE podsłuch procesowy i pozaprocesowy Kontrola i utrwalanie rozmów
Bardziej szczegółowoJAWNOŚĆ I JEJ OGRANICZENIA
MONOGRAFIE PRAWNICZE JAWNOŚĆ I JEJ OGRANICZENIA Redaktor naukowy GRAŻYNA SZPOR TOM IV ZNACZENIE ORZECZNICTWA MAŁGORZATA JAŚKOWSKA (red.) Wydawnictwo C.H.Beck MONOGRAFIE PRAWNICZE GRAŻYNA SZPOR (Redaktor
Bardziej szczegółowoISBN (wersja drukowana) ISBN (ebook)
Radosław Olszewski Zakład Postępowania Karnego Katedra Postępowania Karnego i Kryminalistyki Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki 90-232 Łódź, ul. Kopcińskiego 8/12 RECENZENT Danuta Tarnowska
Bardziej szczegółowoPrawo gospodarcze i cywilne dla kadr sądów powszechnych apelacji łódzkiej i warszawskiej
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA dotycząca modułu CZĘŚĆ OGÓLNA PROGRAM SZKOLENIOWY dla szkoleń z zakresu: Odpowiedzialność za szkody przy wykonywaniu władzy publicznej organizowanych w ramach projektu Prawo gospodarcze
Bardziej szczegółowoPOLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE W ZARYSIE. PODRĘCZNIK DLA STUDENTÓW KIERUNKÓW NIEPRAWNICZYCH W
POLSKIE PRAWO KONSTYTUCYJNE W ZARYSIE. PODRĘCZNIK DLA STUDENTÓW KIERUNKÓW NIEPRAWNICZYCH W RED.: DARIUSZ GÓRECKI Wykaz skrótów Przedmowa Rozdział pierwszy Nazwa i przedmiot prawa konstytucyjnego 1. Nazwa
Bardziej szczegółowo1. Na czym polega zasada ochrony praw słusznie nabytych?
Sopot, dnia 09.05.2014 r. sygn.: 000078 OPINIA PRAWNA sporządzona o zlecenie skierowane przez Zleceniodawcę Pana Czesława Miś Członka Zarządu Krajowego OZZL w dniu 07.05.2014 r. o godzinie 19:41 w ramach
Bardziej szczegółowoWŁADZA SĄDOWNICZA W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Organizacja wymiaru sprawiedliwości
W RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Organizacja wymiaru sprawiedliwości Sądy są władzą odrębną i niezależną od innych władz. Sądy wydają wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej
Bardziej szczegółowoW Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich zostały przeanalizowane obowiązujące. przepisy normujące zasady porozumiewania się podejrzanego i oskarżonego
RZECZPOSPOLITA POLSKA Rzecznik Praw Obywatelskich Irena LIPOWICZ RPO-662364-II-10/ST 00-090 Warszawa Tel. centr. 22 551 77 00 Al. Solidarności 77 Fax 22 827 64 53 Pan Krzysztof Kwiatkowski Minister Sprawiedliwości
Bardziej szczegółowoKodeks karny wykonawczy
Stefan Lelental Kodeks karny wykonawczy Komentarz 3. wydanie Wydawnictwo C. H. Beck Kodeks karny wykonawczy Kodeks karny wykonawczy Komentarz Prof. zw. dr hab. Stefan Lelental 3. wydanie WYDAWNICTWO C.
Bardziej szczegółowoAUTORZY. Stanisław Bułajewski (S.B.) Część II rozdziały: 2, 6, 7 Część III wybór tez i orzeczeń
AUTORZY Stanisław Bułajewski (S.B.) Część II rozdziały: 2, 6, 7 Część III wybór tez i orzeczeń Marcin Dąbrowski (M.D.) Część I Część II rozdziały: 1, 2, 3, 4, 5, 8 Część III wybór tez i orzeczeń Monika
Bardziej szczegółowoWYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Danuta Bratkrajc
Sygn. akt IV KK 713/18 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 13 grudnia 2018 r. SSN Wiesław Kozielewicz (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Andrzej Ryński SSN Barbara
Bardziej szczegółowo