RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYśKOWYCH W POWIECIE LIMANOWSKIM CZĘŚĆ PROGNOSTYCZNA DOTYCZĄCA ABSOLWENTÓW

Transkrypt

1 RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYśKOWYCH W POWIECIE LIMANOWSKIM CZĘŚĆ PROGNOSTYCZNA DOTYCZĄCA ABSOLWENTÓW LIPIEC

2 Niniejszy raport jest częścią prognostyczną monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych w powiecie limanowskim. Obejmuje analizę zawodów deficytowych i nadwyŝkowych w oparciu o dane o absolwentach szkół ponad gimnazjalnych według kierunków kształcenia za rok 2013/2014. Celem badania jest uzyskanie informacji o liczbie absolwentów, którzy ukończyli edukację w 2013r. oraz przewidywalnej liczbie absolwentów w 2014r. Winno to stanowić przesłankę dla oceny spójności systemu kształcenia z potrzebami lokalnego rynku pracy. WdroŜenie systemu monitoringu pomaga określić kierunki i natęŝenie zmian zachodzących w strukturze zawodowej na rynku pracy. Monitoring ma słuŝyć osobom, które poszukują pracy jak i podejmują decyzję odnośnie dalszej edukacji. UmoŜliwi to dostosowywanie kierunków kształcenia do potrzeb rynku pracy. Z tego względu będzie teŝ przydatny wszelkim instytucjom edukacyjnym w planowaniu oferty edukacyjnej. Ustalenie liczby kierunków kształcenia z podziałem na zawody deficytowe i nadwyŝkowe w okresach rocznych stanowi podstawowe źródło informacji o procesie dostosowania edukacji do wymagań lokalnego/powiatowego/rynku zatrudnienia. Struktura kształcenia w sposób istotny moŝe przedstawiać obraz rynku pracy oraz wpływać na zachwianie równowagi pomiędzy popytem a podaŝą. DuŜy napływ absolwentów w niektórych zawodach potęguje bezrobocie, co w kontekście braku doświadczenia zawodowego prowadzi do utrwalenia bezrobocia i konieczności zastosowania instrumentów w postaci staŝy czy szkoleń. MłodzieŜ kończąca szkoły ponadgimniazjalne jest waŝną grupą bezrobotnych rejestrujących się w tutejszym Urzędzie Pracy. Z analizy danych /Tabela 4.2. struktura zawodowa absolwentów według poziomu wykształcenia i zawodów w powiecie limanowskim w latach 2013 i 2014/ wynika, Ŝe w powiecie limanowskim w 2013r. szkoły ponad gimnazjalne ukończyło 1866 abiturientów, z tego: Szkoły policealne i średnie: technika i licea zawodowe Lice ogólnokształcące Zasadnicze szkoły zawodowe Natomiast według Załącznika 3 do sprawozdania MPIPS 01 na koniec 2013r w Powiatowym Urzędzie Pracy w Limanowej zarejestrowanych było osób bezrobotnych, z czego 890 osób to absolwenci. Liczba absolwentów kończących poszczególne typy szkół a zarejestrowanych na r. przedstawia się następująco: 2

3 Szkoły policealne i średnie zawodowe - 166, tj.8,90 % z 1866 ogółu absolwentów Licea ogólnokształcące tj.18,01 % z1866 ogółu absolwentów Zasadnicze szkoły zawodowe - 290, tj 15,54 %z 1866 ogółu absolwentów oraz 98 osób /absolwentów/, którzy ukończyli wyŝsze uczelnie po za terenem naszego powiatu. Wykres nr 1. struktura absolwentów na rodzaj ukończonej szkoły oraz rejestrujących się w 2013roku absolwenci ze szkół powiatu limanowskiego 166 absolwenci zarejestrowani w PUP szkoły pol. i śr zaw. liceum ogólnokszt zasadn.zawodowe W niŝej podanej tabeli przedstawiony jest zestaw liczb absolwentów zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy Limanowa w 2013 roku według nazwy zawodów oraz kodu 6-cio cyfrowego, jak równieŝ przewidywanych absolwentów w 2014r. Jednocześnie obliczony został, wskaźnik będący ilorazem liczby bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w PUP na koniec 2013r. a liczbą absolwentów, którzy zakończyli edukację w 2013r. 3

4 Analiza szkół policealnych i średnich zawodowych / tabela nr 1/ Kod 6-cio cyfrowy Nazwa Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w roku 2013 Bezrobotni absolwenci zarejestrowani w PUP w końcu roku 2013 Przewidywani absolwenci W roku 2014 (4):(3 w% Wykształcenie policealne i średnie Technik budownictwa , Technik elektryk , Technik mechanik , Technik pojazdów samochodowych , Technik architektury krajobrazu , Technik rolnik , Technik Ŝywienia i gospodarstwa ,5439 domowego Technik agrobiznesu , Technik ekonomista , Technik logistyk , Technik administracji] , Technik organizacji usług gastronomicznych] , Muzyk , Technik informatyk , Technik hotelarstwa , Technik handlowiec , Opiekun medyczny ,0000 W grupie osób, które w 2013r uzyskały wykształcenie policealne średnie zawodowe z terenu powiatu limanowskiego najwięcej ukończyło edukację w następujących zawodach: Technik budownictwa Technik hotelarstwa Technik ekonomista osób, tj. 7,34 % z 1866 ogółu absolwentów - 85 osób, tj. 4,56 % z 1866 ogółu absolwentów - 75 osób, tj. 4,02 % z 1866 ogółu absolwentów Biorąc pod uwagę procent absolwentów rejestrujących się w PUP Limanowa w 2013 roku, w stosunku do ilości osób kończących naukę, niekorzystnie przedstawia się sytuacja osób, które uzyskały zawód: technik organizacji usług gastronomicznych 38,71% /31 ukończone do 12 zarejestrowanych/, technik ekonomista 36,00% /75 ukończone do 27 zarejestrowanych/, technik pojazdów samochodowych 26,67% /30 ukończone do 8 zarejestrowanych/,technik hotelarstwa 23,53% 80 ukończone do 20 zarejestrowanych/ oraz 4

5 technik rolnik 50% /2 ukończone do 1 zarejestrowanego/. W przedstawionych sytuacjach większa połowa absolwentów, którzy ukończyli edukację pozostawała w ewidencji osób bezrobotnych w tut. Urzędzie na koniec ubiegłego roku. Oznacza to, Ŝe najtrudniej znaleźć pracę osobom posiadającym kwalifikacje w w/w zawodach, a szczególnie w zawodach związanych z rolnictwem Najbardziej celowe wydaje się kształcenie młodych osób w zawodach: technik elektryk,, technik informatyk, technik handlowiec oraz osoby kończące szkoły muzyczne, poniewaŝ najmniej absolwentów rejestruje się w Urzędzie po ukończeniu wskazanych szkół, co oznacza, Ŝe osoby te znalazły swoje miejsce na rynku pracy zaraz po ukończeniu szkoły. W powiecie limanowskim wśród bezrobotnych absolwentów kończących szkołę w 2013 roku podobnie jak w latach poprzednich dominujący odsetek stanowią młodzi ludzie bez Ŝadnych kwalifikacji zawodowych absolwenci liceów ogólnokształcących i profilowanych. W 2013 roku licea te ukończyło 839 osób, z których 336 /40,05%/ zarejestrowało się w tutejszym urzędzie. W większości osoby te rejestrują się na okres oczekiwania na końcowe wyniki egzaminacyjne z uczelni, na które składały dokumenty. Pozostałe osoby, mimo Ŝe nie posiadają chętnie są przyjmowane przez pracodawców, którzy często poszukują młodych energicznych pracowników ze średnim wykształceniem w ramach aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu najczęściej na subsydiowane miejsca pracy a w szczególności staŝe. NiŜej podana tabela nr 2 przedstawia analizę osób, które ukończyły liceum ogólnokształcące. Kod 6-cio cyfrowego Nazwa Bez Absolwenci, Którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w roku 2013 Bezrobotni absolwenci zarejestrowani w PUP w końcu roku 2013 Przewidywani absolwenci w roku 2012 (4) : (3) w % Wykształcenie średnie ogólnokształcące ,0477 Kolejną analizowaną grupa są absolwenci szkół zawodowych. Dane na ten temat przedstawia niŝej podana tabela nr 3 5

6 Kod 6-cio cyfrowego Nazwa Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w 2013 roku Bezrobotni absolwenci zarejestrowani w PUP na koniec 2013 Zawody, w których najwięcej absolwentów Zasadniczych Szkół Zawodowych opuściło mury szkolne w 2013 roku w powiecie limanowskim przedstawiają się następująco: Mechanik pojazdów samochodowych 72 osób, to 17,4% ogółu absolwentów szkół zawodowych /413abs./ co stanowi 3,9% wszystkich absolwentów /1866/ z 2013 r. Murarz 55 osób, to 13,3% ogółu absolwentów szkół zawodowych /413abs./ co stanowi 2,95% wszystkich absolwentów /1866/ z 2013 r. Przewidywani absolwenci w roku 2014 (4) : (3) w % Wykształcenie zasadnicze zawodowe Kucharz małej gastronomii , Fryzjer [zawody szkolne: ,1111 Fryzjer, Technik usług fryzjerskich] Sprzedawca , Rolnik produkcji roślinnej i zwierzęcej [zawód szkolny: Rolnik] , Monter konstrukcji budowlanych , Murarz , Cieśla , Posadzkarz , Monter instalacji i urządzeń ,1429 sanitarnych Technolog robót wykończeniowych w ,0000 budownictwie Malarz -tapeciarz , Lakiernik samochodowy , Blacharz samochodowy , Ślusarz , Mechanik pojazdów samochodowych , Mechanik-monter maszyn i urządzeń , Elektryk , Elektromechanik pojazdów ,6667 samochodowych Monter elektronik 0 0 0, Rzeźnik wędliniarz , Cukiernik , Piekarz , Stolarz , Tapicer ,0000 Sprzedawca 51 osób, to 12,3 % ogółu absolwentów szkół zawodowych /413/ co stanowi 2,7 % wszystkich absolwentów/1866/, z 2013r. Ze względu na procentowy udział osób /absolwentów/ rejestrujących się w danym zawodzie w stosunku do absolwentów, którzy ukończyli szkołę najwyŝszy odsetek przypada 6

7 na młodych ludzi z zawodem: malarz-tapicer 100,00% rejestrujących się(2-absolwentów, 2- rejestrujących się), ślusarz 100,00%,(5/5) sprzedawca 90,20%,(51/46) fryzjer, technik usług fryzjerskich 71,11%(45/32) oraz technik robót wykończeniowych- 75,00 % (4/3). Z wyŝej przedstawionej analizy wynika, Ŝe w zawodach tych placówki oświatowe rokrocznie kształcą największą liczbę absolwentów. W związku z powyŝszym rynek pracy powiatu limanowskiego nasycony jest przedstawicielami tych zawodów. Ponadto pracodawcy od zatrudnianych pracowników wymagają nie tylko konkretnych kwalifikacji zawodowych zdobytych w systemie szkolnym, ale systematycznego dokształcania się oraz dyspozycyjności i odpowiednich predyspozycji. Analizując dane podane w powyŝszej tabeli dotyczące absolwentów Zasadniczych Szkół Zawodowych, którzy ukończyli edukację na terenie powiatu limanowskiego w 2013 roku oraz absolwentów rejestrujących wynika, Ŝe najmniej rejestruje się osób lub w ogóle nie są zarejestrowani w zawodach: rzeźnik-wędliniarz, elektryk, mechanik-monter maszyn i urządzeń oraz piekarz i cukiernik. Na tej podstawie naleŝy wnioskować, Ŝe absolwenci Ci aktywnie wchodzą na rynek pracy przez podejmowanie zatrudnienia lub rozpoczynają własna działalność gospodarczą. Dla omawianej analizy waŝne jest to, Ŝe nie uwzględniono tutaj wielu absolwentów, którzy maja wykształcenie średnie techniczne, natomiast nie mają dyplomu poświadczającego kwalifikacje zawodowe, a więc postrzegane są jako osoby bez. Drugim problemem jest to, Ŝe w tutejszym urzędzie zarejestrowanych jest wiele osób z kwalifikacjami zawodowymi, lecz szkoły nie zgłosiły do SIO (MEN) takich absolwentów. Biorąc pod uwagę te nieścisłości powyŝszy raport moŝe nie w pełni obrazować stan faktyczny. PODSUMOWANIE Reasumując przedstawioną analizę sytuacji absolwentów szkół ponad gimnazjalnych na rynku pracy z 2013 roku w powiecie limanowskim stwierdzić naleŝy, Ŝe zachodzi pewna prawidłowość i zgodność w stosunku do opracowanego monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych z ubiegłego roku. Zawody przedstawione w powyŝszej analizie występują w sporządzonym monitoringu zarówno jako zawody nadwyŝkowe i deficytowe. Kontynuując poruszoną sferę zagadnień związanych z prognozą rynku pracy naleŝy stwierdzić, Ŝe pracownicy obecnie powinni być przygotowani do wykonywania prac przydatnych z punktu widzenia potrzeb rynku pracy. Nie jest to jednak moŝliwe kiedy rynek pracy funkcjonuje niezaleŝnie od systemu edukacji brak jest spójności działania władz oświatowych z potrzebami rynku pracy. Młodzi ludzie kształcą się w zawodach, których potem nie mogą wykonywać/zawody nadwyŝkowe/, bądź teŝ w szkołach średnich nie dających 7

8 Ŝadnych kwalifikacji. Na rynku szczególnie brakuje absolwentów szkół zawodowych, dobrych fachowców i rzemieślników praktycznie we wszystkich branŝach. Wielu zarejestrowanych absolwentów z wykształceniem wyŝszym posiada zawód, który nie odpowiada aktualnemu zapotrzebowaniu na rynku pracy. Obecnie wyŝsze wykształcenie niestety nie daje gwarancji znalezienia zatrudnienia zwłaszcza, ze system edukacyjny pozostawia wiele do Ŝyczenia. Sytuacja młodych ludzi z wyŝszym wykształceniem dodatkowo komplikuje fakt, Ŝe w wielu przypadkach osoby bezrobotne, nie są skłonne do przekwalifikowania się. Równocześnie w tut. Urzędzie duŝy odsetek byłych uczniów zostaje zaktywizowana w ramach szkoleń czy staŝy, które to wciąŝ na limanowskim rynku pracy stwarzają młodym ludziom największe szanse na aktywizację zawodową. Współpracujący pracodawcy sygnalizują bowiem, Ŝe zatrudnienie młodzieŝy utrudniają nie tylko zbyt wysokie koszty utrzymania pracownika, ale takŝe zawyŝone oczekiwania młodych osób co do warunków zatrudnienia w tym wysokości wynagrodzenia. Aby zapobiec więc trudnościom związanym z podjęciem pierwszej pracy, tutejszy urząd, grupie absolwentów proponuje jako alternatywne zatrudnienie moŝliwość odbycia staŝu. Największe szanse na rozpoczęcie staŝu ma młodzieŝ, która posiada nie tylko praktyczne umiejętności zawodowe, ale równieŝ jest mobilna (prawo jazdy), dyspozycyjna, wyróŝnia się motywacja do pracy i odpowiednimi kompetencjami społecznymi (umiejętności pracy w zespole, komunikatywność, odporność na stres). Sytuacja absolwentów na limanowskim rynku pracy przy zachowaniu obecnie istniejącej tendencji kształcenia, będzie powodować dalszy wzrost bezrobocia wśród absolwentów.młodzi ludzie kształcą się w zawodach w których niektóre kierunki kształcenia, jakie oferowane są młodym ludziom nie w pełni odpowiadają rzeczywistym potrzebom rynku pracy, a wręcz przeciwnie niektóre szkoły kształcą swoich uczniów w zawodach nadwyŝkowych. Sytuacja na rynku pracy wymaga więc radykalnych działań Państwa zarówno w zakresie kształcenia zawodowego ukierunkowanego pod właściwe potrzeby pracodawców a z drugiej strony istnieje potrzeba działań mających na celu obniŝenie kosztów pracy w taki sposób, aby pracodawcy mogli zatrudnić więcej osób młodych. Sytuacji ludzi młodych, w tym absolwentów na rynku pracy nie poprawi równieŝ wprowadzona reforma emerytalna /przedłuŝenie wieku emerytalnego/. Sporządził: Szymon Jasica Doradca Zawodowy Zatwierdził: Marek Młynarczyk Dyrektor PUP w Limanowej 8