Raport o stanie przedsiębiorczości w dzielnicy Targówek

Transkrypt

1 Raport o stanie przedsiębiorczości w dzielnicy Targówek Warszawa, 2013

2

3 Raport o stanie przedsiębiorczości w dzielnicy Targówek Przygotowany w ramach Projektu Europejskiego Stołeczne Forum Przedsiębiorczości. Opracowanie, promocja oraz wdrożenie nowych metod współpracy warszawskiego samorządu i przedsiębiorstw dla skutecznego zarządzania zmianą gospodarczą.

4 Centrum Przedsiębiorczości Akademii Leona Koźmińskiego (Partner Projektu) ul. Jagiellońska 59 (pokój B-15) Warszawa tel.: Zespół redakcyjny: prof. ALK dr hab. Jerzy Cieślik - Kierownik Zespołu dr Jan Dąbrowski dr Izabela Koładkiewicz Mariusz Łopaciński Aleksandra Pucek-Mioduszewska Marzena Walczuk Sylwia Weilandt Copyright by Stołeczne Forum Przedsiębiorczości Wydanie I Warszawa, listopad 2013 Tytuł projektu: Stołeczne Forum Przedsiębiorczości. Opracowanie, promocja i pilotażowe wdrożenie nowych metod współpracy warszawskiego samorządu i przedsiębiorstw dla skutecznego zarządzania zmianą gospodarczą. Numer umowy: UDA-POKL /11 Program Operacyjny Kapitał Ludzki Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki Działanie 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie Poddziałanie Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt okładki, skład i druk: GAMMA Sp. z o.o. Przeryty Bór Stara Jastrząbka Egzemplarz bezpłatny

5 Spis treści Wprowadzenie 6 1. Informacja ogólna o Projekcie SFoP 6 2. Cel Raportu 6 3. Źródła danych, sposoby ich analizy i prezentacji, ograniczenia 6 4. Struktura Raportu 7 5. Zespół autorski 7 I. Struktura i tendencje rozwojowe przedsiębiorstw w dzielnicy Targówek analiza empiryczna 8 1. Aktywność przedsiębiorcza na Targówku na tle Warszawy Udział Targówka w liczbie aktywnych podmiotów na terenie Warszawy Aktywność przedsiębiorcza na Targówku według sektorów priorytetowych Projektu SFoP 9 2. Struktura gałęziowa firm na Targówku Struktura firm według wieku Struktura firm według formy prawnej Struktura firm według liczby zatrudnionych Firmy nowo zarejestrowane na Targówku w I połowie 2013 r. 13 II. Otoczenie instytucjonalne dla rozwoju przedsiębiorczości w dzielnicy Targówek Instytucje otoczenia biznesu (IOB) Stowarzyszenia i organizacje społeczne grupujące przedsiębiorców Firmy doradcze świadczące usługi dla biznesu na Targówku (stan ) Relacje przedsiębiorcy Urząd Dzielnicy Problematyka przedsiębiorczości w strategii rozwoju Dzielnicy Jednostki organizacyjne Urzędu Dzielnicy świadczące usługi na rzecz przedsiębiorców Inne inicjatywy w zakresie współpracy z przedsiębiorstwami podejmowane przez Urząd Dzielnicy Targówek 18 III. Problemy i postawy przedsiębiorców Główne problemy związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Budowa relacji biznesowych Postrzeganie relacji na linii przedsiębiorca władze lokalne Dotychczasowe doświadczenia w ramach sieciowania w Projekcie SFoP Spotkania sieciujące jako narzędzie budowy relacji biznesowych Postawy i zachowanie przedsiębiorców uczestników spotkań SFoP Działalność Animatora współpracy z MŚP 28 Aneks Statystyczny 31

6 Wprowadzenie 1. Informacja ogólna o Projekcie SFoP Stołeczne Forum Przedsiębiorczości (SFoP) jest wspólnym Projektem miasta stołecznego Warszawy (Lider Projektu) oraz Akademii Leona Koźmińskiego (Partner Projektu), finansowanym ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, realizowanym w okresie r. do r. Nr umowy: UDA-POKL /11. Warszawa ma znaczącą pozycję na krajowej mapie przedsiębiorczości. Na terenie Stolicy działa ok. 146 tys. podmiotów gospodarczych, co stanowi 50% aktywnych podmiotów na terenie Mazowsza i ponad 8% wszystkich podmiotów w kraju. Innymi słowy, co dwunasty aktywny polski przedsiębiorca ma zarejestrowaną siedzibę w Warszawie. Ze względu na pozycję Stolicy na mapie gospodarczej Polski znaczna ich część, w swej działalności wykracza poza Warszawę, rozwijając aktywność w skali całego kraju, a także na rynkach międzynarodowych. W poszczególnych dzielnicach Warszawy aktywnie działa kilka lub kilkanaście tysięcy firm. Głównym mankamentem dotychczasowego etapu rozwoju przedsiębiorczości jest brak więzi ekonomicznych i społecznych między przedsiębiorcami na poziomie lokalnym w dzielnicy i w skali Warszawy. To z kolei powoduje, że nie ma efektywnych instrumentów uzgadniania i prezentacji interesów tej znaczącej grupy społecznej oraz współpracy z lokalną administracją. Projekt SFoP wychodzi naprzeciw takim potrzebom. Obejmuje 6 z 18 dzielnic Warszawy (Ochota, Wola, Praga-Południe, Targówek, Ursynów i Wilanów). Na ich terenie działa łącznie 38,8% podmiotów gospodarczych Stolicy, z czego na Targówku 5,6%. Dzięki wdrożeniu Projektu SFoP, przedsiębiorcy będą mogli lepiej się poznać i nawiązać relacje biznesowe na poziomie Dzielnicy. Także zidentyfikować wspólne dla środowiska problemy i priorytety oraz skutecznie je prezentować, w kontaktach z lokalną administracją. Głównym instrumentem sieciowania przedsiębiorców są cykliczne spotkania przedsiębiorców oraz dedykowane portale społecznościowe, będące platformą do nawiązywania kontaktów o charakterze biznesowym oraz dla podejmowania lokalnych inicjatyw społecznych. Ważnym kierunkiem działania w Projekcie jest wsparcie merytoryczne i kadrowe dla Urzędów Dzielnicowych tak, aby mogły skutecznie realizować politykę rozwoju przedsiębiorczości na poziomie lokalnym. W pierwszej kolejności dotyczy to wsparcia dla zatrudnionych w ramach Projektu, Dzielnicowych Animatorów Współpracy z MŚP. W wyniku realizacji Projektu władze dzielnic uzyskają również praktyczne narzędzia kontaktów z przedsiębiorcami w postaci baz danych, a także know how w zakresie wykorzystania informacji do formułowania lokalnych strategii rozwoju przedsiębiorczości oraz monitorowania postępów w ich realizacji. 2. Cel Raportu Jednym z podstawowych ograniczeń w planowaniu różnorodnych inicjatyw wspierania przedsiębiorczości jest brak solidnej podstawy empirycznej, by móc realizować politykę opartą na wiedzy. Opracowane w ramach Projektu SFoP dzielnicowe raporty o stanie przedsiębiorczości mają za zadanie wypełnić tę lukę. Jednocześnie będą one służyły jako punkt wyjścia do opracowania dzielnicowych strategii rozwoju przedsiębiorczości, co jest jednym z celów szczegółowych przewidzianych do realizacji w ramach Projektu SFoP. 3. Źródła danych, sposoby ich analizy i prezentacji, ograniczenia Raport został sporządzony na podstawie specjalnie przygotowanych na potrzeby Projektu SFoP danych, pozyskanych z Urzędu Statystycznego w Warszawie (GUS), Centrum Analitycznego Administracji Celnej (CAAC) oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Na podstawie dodatkowych analiz ze wszystkich podmiotów zarejestrowanych na terenie Warszawy, zostały wyodrębnione firmy aktualnie prowadzące działalność. W konsekwencji wszelkie dane zbiorcze prezentowane w Raporcie dotyczą firm aktywnych. Istotne ograniczenia odnoszą się do możliwości przypisania konkretnej firmy do dzielnicy. Następuje to na podstawie lokalizacji jej głównej siedziby, co nie przesądza, że koncentracja rzeczywistej działalności może mieć miejsce w innych obszarach geograficznych. Podobnie, przypisanie podmiotu do określonej branży następuje poprzez zadeklarowany w Rejestrze REGON, główny przedmiot działalności. Te dane nie muszą być aktualne, a ponadto przedsiębiorstwo może mieć bardzo zróżnicowany profil działalności. Dane jakościowe zostały przekazane przez Urząd Dzielnicy Targówek lub zebrane w wyniku prac badawczych, prowadzonych w ramach niniejszego Projektu. Ponieważ jest to pierwsza próba całościowej analizy sektora przedsiębiorstw na Targówku nie można wykluczyć mankamentów chociażby z tytułu wspomnianych wyżej trudności przypisania geograficznego i branżowego firm, a także pominięcia pewnych informacji. Te i inne mankamenty będziemy starali się eliminować w kolejnych edycjach Raportu. 6

7 4. Struktura Raportu 5. Zespół autorski Raport składa się z wprowadzenia, trzech rozdziałów oraz Aneksu Statystycznego. W Rozdziale I została zaprezentowana analiza statystyczna aktywności przedsiębiorczej na Targówku. Rozdział II poświęcony jest omówieniu działalności instytucji otoczenia biznesu oraz dotychczasowych doświadczeń współpracy Urzędu Dzielnicowego z przedsiębiorcami. W Rozdziale III zostały przedstawione dotychczasowe działania w ramach Projektu SFoP w zakresie sieciowania przedsiębiorców (spotkania sieciujące, działalność Animatora ds. Współpracy z MŚP), a także wyniki badań nt. postaw przedsiębiorców, zrealizowanych dotychczas w ramach Projektu. Ponieważ w Rozdziale I prezentujemy dane statystyczne w wersji graficznej (diagramy) do Raportu został dołączony Aneks zawierający szczegółowe zestawienia w postaci tabelarycznej. Raport został przygotowany przez zespół, w skład, którego weszli pracownicy Akademii Leona Koźmińskiego (ALK) oraz Urzędu Dzielnicy Targówek m.st. Warszawy (UD). prof. ALK dr hab. Jerzy Cieślik Kierownik Zespołu Mariusz Łopaciński (ALK) Koordynator Projektu dr Izabela Koładkiewicz (ALK) Główny Ekspert ds. Badań i Wsparcia dr Jan Dąbrowski (ALK) Ekspert Aleksandra Pucek-Mioduszewska (ALK) Asystentka ds. Sieciowania Przedsiębiorstw Marzena Walczuk Animatorka współpracy z MŚP w Dzielnicy Targówek Sylwia Weilandt - Urząd Dzielnicy Targówek m. st. Warszawy 7

8 I. Struktura i tendencje rozwojowe przedsiębiorstw w dzielnicy Targówek analiza empiryczna 1. Aktywność przedsiębiorcza na Targówku na tle Warszawy 1.1. Udział Targówka w liczbie aktywnych podmiotów na terenie Warszawy Na terenie Dzielnicy Targówek na koniec 2012 r. aktywnych było 8,1 tys. podmiotów, co stanowi 5,6% wszystkich podmiotów na terenie Warszawy (146,3 tys.). Jest to więc udział niższy niż wynikałoby z proporcji ludności (7,2%). Taka sytuacja nie musi oznaczać niższej orientacji przedsiębiorczej mieszkańców Targówka, lecz może odzwierciedlać mniejszą atrakcyjność prawobrzeżnej Warszawy w lokowaniu działalności o zasięgu ogólnowarszawskim, regionalnym czy krajowym. W podziale na poszczególne sektory gospodarki (sekcje PKD) zwraca uwagę wysoki udział Targówka w transporcie, a także w budownictwie (Diagram 1). Najsłabiej reprezentowane są takie sektory jak obsługa rynku nieruchomości, działalność profesjonalna i naukowo-techniczna oraz kultura i rekreacja. Diagram 1. Przedsiębiorstwa aktywne na Targówku jako % Warszawy według sekcji PKD (stan ) przemysł budownictwo handel i naprawy 6,5% transport i gospodarka magazynowa zakwaterowanie i gastronomia 6,6% 7,6% 10,5% informacja i komunikacja działalność finansowa i ubezpieczeniowa 4,5% 4,1% 5,5% 3,2% obsługa rynku nieruchomości działalność profesjonalna naukowa i techniczna administrowanie i działalność wspierająca edukacja opieka zdrowotna i pomoc społeczna kultura i rekreacja 3,6% 4,1% 3,9% 3,6% 5,6% 6,2% Na Targówku mieszka 7,2% ludności Warszawy Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. razem 8

9 1.2. Aktywność przedsiębiorcza na Targówku według sektorów priorytetowych Projektu SFoP Działania Projektu wpisują się w szereg inicjatyw podejmowanych w Stolicy, a mających za zadanie wyrabianie i wspieranie postaw przedsiębiorczych. Dla potrzeb pogłębionej diagnozy - w Projekcie SFoP - zostały wskazane sektory priorytetowe oraz określone rodzaje aktywności, odgrywające kluczową rolę w rozwoju całej Warszawy. Diagram 2 ilustruje procentowy udział aktywnych firm na Targówku na tle całego Miasta. Jest on niższy niż odpowiedni udział dla wszystkich przedsiębiorstw. Satysfakcjonujący stan jest w przemysłach wysokiej i średnio-wysokiej techniki, najsłabiej w sektorze B+R oraz lokowaniu się na terenie dzielnicy firm z udziałem zagranicznym. W ocenie powyższych wyników trzeba brać pod uwagę, że w ramach tych sektorów w zdecydowanej większości przypadków działalność ma charakter ogólnokrajowy, a nawet międzynarodowy, a wtedy istotnym czynnikiem jest postrzegana atrakcyjność lokalizacyjna Targówka na tle pozostałych dzielnic Warszawy. Diagram 2. Przedsiębiorstwa aktywne na Targówku jako % Warszawy w sektorach priorytetowych SFoP (stan ) pwwt - przemysły wysokiej techniki pwst - przemysły średnio-wysokiej techniki 5,1% telk - telekomunikacja 5,1% hods - usługi oprogramowania, doradztwo 4,5% 4,6% BNPR - Badania i rozwój htcs - sektor kreatywny (high tech) csek - sektor kreatywny (podstawowy) eksporterzy i/lub importerzy firmy z udziałem zagranicznym 2,1% 2,1% 3,4% 4,0% 4,1% Na Targówku działa 5,6% wszystkich przedsiębiorców Warszawy Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 9

10 2. Struktura gałęziowa firm na Targówku Struktura gałęziowa aktywnych podmiotów gospodarczych na Targówku jest zbliżona do podobnej struktury dla całej Warszawy i kraju (Diagram 3). Wiodący udział mają firmy działające w sferze handlu i napraw, usługowej działalności profesjonalnej oraz budownictwa. Diagram 3. Struktura firm aktywnych na Targówku według sekcji PKD 2007 (stan ) Handel i naprawy Pozostałe 23,0% 12,1% Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 13,7% 3,6% 5,0% Działalność finansowa i ubezpieczeniowa AdministrowaniE i działalność wspierająca 5,3% Opieka zdrowotna i pomoc społeczna 6,1% Transport i gospodarka magazynowa 13,2% 9,8% 8,4% informacja i komunikacja przemysł Budownictwo Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 10

11 3. Struktura firm według wieku Wśród firm aktywnych na Targówku 61% zostało zarejestrowanych po roku 2000 (Diagram 4), z czego 16% w latach Jednocześnie w zaprezentowanym ujęciu zwraca uwagę znacząca liczba podmiotów aktywnych, które powstały w bardzo trudnym dla przedsiębiorców okresie Ponadto warto zaznaczyć, że nadal działa 96 firm, które rozpoczęły działalność do roku 1991, z czego 28 zarejestrowano jeszcze w okresie realnego socjalizmu, a 68 powstało w przełomowym dla transformacji ustrojowej roku ,9% Diagram 4. Struktura firm aktywnych na Targówku według daty rejestracji (stan ) ,1% ,8% do ,2% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 11

12 4. Struktura firm według formy prawnej Jednoosobowa działalność gospodarcza jest reprezentowana najliczniej (blisko 88%) (Diagram 5), spośród wszystkich firm prowadzących działalność zarejestrowanych na Targówku. W skali całej Warszawy udział ten wynosi odpowiednio 80%. Równocześnie przedsiębiorcy Targówka w relatywnie mniejszym stopniu wykorzystują bardziej zaawansowane formy jak spółka z o.o. czy spółka akcyjna. Tylko 31 firm jest prowadzone w formie spółki akcyjnej i w tym zakresie pozycja dzielnicy na tle całej Warszawy jest szczególnie niekorzystna. Trzeba jednak podkreślić, że rosnącym zainteresowaniem cieszy się spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, ze względu na wprowadzone ostatnio ograniczenie wysokości wymaganego kapitału oraz uproszczenie procedury rejestracyjnej. Jest to dominująca forma w skali całej Warszawy. Diagram 5. Struktura firm aktywnych na Targówku według formy prawnej (stan ) Pozostałe 0,5% Spółka akcyjna 0,4% Spółka jawna 1,1% Spółka cywilna 2,9% Spółka z o.o. 7,2% Jednoosobowa działalność gospodarcza 87,8% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. Diagram 6. Struktura firm aktywnych na Targówku według liczby zatrudnionych (stan ) 5. Struktura firm według liczby zatrudnionych Struktura firm aktywnych na Targówku odzwierciedla generalne tendencje występujące w tej dziedzinie w skali kraju (Diagram 6). I tak prawie 63% wszystkich podmiotów to firmy, w których aktywni są tylko właściciele (średnia krajowa ok. 66%), a prawie 94% to mikroprzedsiębiorstwa (w całym kraju ok. 95%). Na tle całej Warszawy, grupa firm średnich (przedział osób) i dużych (powyżej 249 osób) mających siedzibę na Targówku jest stosunkowo nieliczna odpowiednio 89 i i więcej zatrudnionych 0,2% zatrudnionych 1,1% zatrudnionych 4,9% 6-9 Zatrudnionych 4,3% 1-5 zatrudnionych 26,8% Firmy niezatrudniające pracowników 62,7% Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 12

13 6. firmy nowo zarejestrowane na Targówku w I połowie 2013 r. W okresie styczeń czerwiec na terenie Targówka zostało zarejestrowanych 625 nowych podmiotów gospodarczych, co stanowiło 4,6% dla całej Warszawy, w tym samym okresie. W porównaniu do firm już istniejących nastąpiły pewne przesunięcia w strukturze gałęziowej (Diagram 7). I tak wśród nowo zarejestrowanych znacząco wzrósł udział firm informatycznych (9,5% poprzednio 6,1%), firm handlowych (odpowiednio 24,7% i 23,0%) oraz w dziedzinie usług profesjonalnych (odpowiednio 14,3% i 13,7%). Diagram 7. Struktura nowo zarejestrowanych firm na Targówku w okresie styczeń czerwiec 2013r. Pozostałe Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Handel i naprawy 14,3% 24,7% 10,0% 1,0% 1,3% 2,4% 3,0% 5,8% 3,3% 5,2% Kultura i rekreacja Obsługa rynku nieruchomości Edukacja Zakwaterowanie i gastronomia Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Administrowanie i działalność wspierająca informacja i komunikacja 9,5% 6,8% 6,5% 6,1% Budownictwo Działalność finansowa i ubezpieczeniowa przemysł Transport i gospodarka magazynowa Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 13

14 działalność finansowa i ubezpieczeniowa Firmy zarejestrowane do r. Diagram 8. Zestawienie firm według branż i daty Firmy zarejestrowane między r. a r. administrowania i działalność wspierająca opieka zdrowotna i pomoc społeczna 3,6% 5,8% 5,0% 5,2% informacja i komunikacja 5,3% 3,3% 6,1% Przemysł 8,4% 9,5% 6,8% 9,8% Budownictwo 6,1% 13,2% 6,5% Transport i gospodarka magazynowania 13,7% 14,3% 23,0% działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 24,7% Handel i naprawy Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 14

15 II. Otoczenie instytucjonalne dla rozwoju przedsiębiorczości w dzielnicy Targówek 1. Instytucje otoczenia biznesu (IOB) 1.1. Stowarzyszenia i organizacje społeczne grupujące przedsiębiorców Wśród organizacji otoczenia biznesu działających lokalnie na terenie dzielnicy Targówek można wymienić Stowarzyszenie Kupców i Przedsiębiorców Razem. Stowarzyszenie to powstało, aby jednoczyć środowisko kupieckie z Targówka. Wspólne działania pozwalają lokalnym kupcom zwiększać konkurencyjność, czy też zabezpieczać interesy swoich firm. Członkostwo w Stowarzyszeniu umożliwia uzyskanie atrakcyjniejszych cen zakupu oraz organizowanie jednolitych promocji. Kupcy mogą liczyć też na prezentację swoich interesów w środowiskach lokalnych oraz we współpracy z samorządem. Na terenie Targówka aktywne są także organizacje o zasięgu ogólnowarszawskim i regionalnym. Należy do nich Eagles Free Group Warszawa. Jest to klub motocyklistów założony w latach 90 XX wieku. Klub skupia miłośników i pasjonatów motocykli z Warszawy i okolic, którzy spędzają wspólnie czas jeżdżąc po kraju i Europie. Wśród nich można znaleźć liczną grupę przedsiębiorców, którzy poprzez uczestnictwo w imprezach klubowych sieciują się i poznają m.in. swoich klientów, dostawców, itp. Siedzibą klubu jest miejsce nazwane Orlim Gniazdem, mieszczące się na warszawskim Bródnie. Cyklicznie, raz do roku, Eagles Free Group Warszawa organizuje na Targówku wydarzenie w ramach ogólnopolskiej akcji MOTO SERCE promującej honorowe oddawanie krwi. Związek Pracodawców Warszawy i Mazowsza (ZPWiM) wspiera działania przedsiębiorcze w dzielnicy poprzez współpracę z Urzędem Dzielnicy w zakresie przygotowywania projektów partnerskich w ramach współpracy trójsektorowej JST-NGO- BIZNES. W czerwcu 2013 do konkursu ogłoszonego przez Mazowiecką Jednostkę Wdrażania Programów Unijnych, został złożony partnerski projekt edukacyjny na dofinansowanie staży zawodowych dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych pn. Zawodowe inspiracje. Projekt ten został zakwalifikowany do dofinansowania, a w chwili obecnej jest przygotowywany do realizacji. 1 Kolejną instytucją otoczenia biznesu jest Regionalny Ośrodek Europejskiego Funduszu Społecznego w Warszawie, który od 2010 roku wspiera przedstawicieli Urzędu Dzielnicy Targówek w zakresie przygotowywania i realizacji projektów realizowanych w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. W ciągu kilku ostatnich lat pracownicy Urzędu korzystali m.in. z: usług informacyjnych otrzymywali informacje m.in. na temat aktualnych wydarzeń realizowanych przez Ośrodek, ogłaszanych konkursów i zmian w dokumentach programowych, usług szkoleniowych brali udział w szkoleniach organizowanych przez Ośrodek (np. Zasada równości szans kobiet i mężczyzn w projektach PO KL ) adekwatnie do ogłaszanych konkursów, usług doradczych uczestniczyli w konsultacjach indywidualnych i grupowych prowadzonych przez doradców kluczowych i specjalistycznych Ośrodka, których celem było wsparcie w zakresie przygotowywania poprawnych wniosków o dofinansowanie projektów skierowanych do przedsiębiorców lub wyjaśnianie zagadnień związanych z realizacją projektów, które już otrzymały dofinansowanie. pomocy Animatora, który wspierał Urząd Dzielnicy podczas tworzenia partnerstwa na rzecz rozwoju lokalnego, jak również animował spotkania w ramach nawiązanego partnerstwa oraz inicjował realizację projektów partnerskich skierowanych do mieszkańców Dzielnicy. Sieć Regionalnych Ośrodków EFS nadzorowana jest przez Krajowy Ośrodek Europejskiego Funduszu Społecznego w Centrum Projektów Europejskich, który jest państwową jednostką budżetową, utworzoną przez Ministra Rozwoju Regionalnego. Inną instytucją otoczenia biznesu współpracującą z Urzędem Dzielnicy Targówek jest Mazowiecki Klaster ICT. Współpraca ta polega na wspólnym przygotowywaniu przedsięwzięć i projektów w zakresie edukacji i kultury, m.in. poprzez propagowanie przedsiębiorczości wśród młodzieży szkolnej. W kontekście wzajemnej współpracy planowane jest również utworzenie na terenie Targówka klastra skupiającego kreatywne firmy i instytucje. 1 Poprzez instytucje otoczenia biznesu (IOB) rozumiemy dwa rodzaje podmiotów. Do pierwszej należą niekomercyjne organizacje (fundacje, stowarzyszenia, agendy rządowe i samorządowe), aktywne w obszarze wspierania przedsiębiorczości, samozatrudnienia, transferu i komercjalizacji technologii oraz poprawy konkurencyjności MŚP. Dodatkowo uwzględniamy organizacje komercyjne, świadczące różnego typu usługi doradcze dla mniejszych firm, bowiem dostępność tego typu usług w skali lokalnej ma istotne znaczenie, zwłaszcza gdy przedsiębiorcy zamierzają rozwijać swoje firmy. 15

16 Organizacją społeczną, która aktywnie działa na Targówku jest także Stowarzyszenie Monopol Warszawski. Stowarzyszenie skupia się na celach społecznych, jednak przy realizacji projektów współpracuje z warszawskimi przedsiębiorcami. Między innymi, we współpracy z Towarzystwem Przyjaciół Warszawy zrealizowało specjalistyczny kurs dla przewodników miejskich. Na Targówku mają także swoją siedzibę ogólnopolskie organizacje przedsiębiorców: Ogólnopolskie Stowarzyszenie Parkieciarzy Związek Dealerów Samochodowych Polski Związek Producentów Leków Bez Recepty Polskie Stowarzyszenie Bioterapeutów BIOPOL Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Polskiego Górnictwa Stowarzyszenie Europejski Instytut Funduszy Unijnych - Stowarzyszenie Specjalistów i Konsultantów Firmy doradcze świadczące usługi dla biznesu na Targówku (stan ) Na terenie dzielnicy działają liczne firmy doradcze świadczące usługi na rzecz przedsiębiorców (Tablica 1). Szczególną uwagę zwraca duża liczba firm świadczących usługi księgowe. Generalnie na terenie całej Warszawy występuje znaczne skupienie 2.1. Problematyka przedsiębiorczości w strategii rozwoju Dzielnicy Kluczowym dokumentem w kontekście rozwoju przedsiębiorczości jest Program Rozwoju Dzielnicy Targówek na lata Program i działania koncentrują się na priorytetach rozwoju społeczno-gospodarczego, tj. aktywizacji zawodowej i rynku pracy, pobudzaniu przedsiębiorczości społecznej oraz rozwoju sektora kreatywnego w ramach współpracy wielosektorowej i interdyscyplinarnej. Na podstawie wstępnych wyników Projektu SFoP Urząd Dzielnicy podjął decyzję o rozbudowaniu dokumentu Program Rozwoju Dzielnicy Targówek, które stanowią jedne z głównych z założeń celów strategicznych, o problematykę przedsiębiorczości. Założenia strategiczne Rozwoju Przedsiębiorczości Dzielnicy Targówek, jako odrębny dokument, zostaną opracowane w I poł r. Na terenie Dzielnicy prowadzone są działania wspierające rozwój innowacyjnej i kreatywnej gospodarki poprzez stymulowanie procesów prorozwojowych w sferze kultury. Pobudzanie rozwoju sektora kreatywnego następuje poprzez tworzenie warunków sprzyjających współpracy władz dzielnicy z mieszkańcami, lokalnymi twórcami, artystami, przedsiębiorcami i organizacjami pozarządowymi. Oprócz wspomnianego wyżej Programu, należy uwzględnić także Program Rozwoju Kultury Dzielnicy Targówek do roku 2020 Kreatywna Dzielnica Aktywni Mieszkańcy program na rzecz rozwoju kultury z uwzględnieniem działań wspierających rozwój sektora kreatywnego. Przykładem wykorzystania kultury, jako kapitału stymulującego rozwój tego sektora jest Forum Kultury Targówek, którego uczestnikami są przedstawiciele instytucji kultu- Tablica 1. Firmy doradcze świadczące usługi dla przedsiębiorców (stan: ) Rodzaje usług doradczych Liczba firm Działalność prawnicza 107 Działalność rachunkowo-księgowa, doradztwo podatkowe 194 Stosunki międzyludzkie (public relations) i komunikacja 29 Pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania 193 Razem: 523 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. firm doradczych. Także na terenie Targówka, niejako w zasięgu ręki, istnieje duża i zróżnicowana paleta tego typu usług dla przedsiębiorców. 2. Relacje przedsiębiorcy Urząd Dzielnicy ry, organizacji pozarządowych, biznesu związanego z sektorem kreatywnym, Urzędu Dzielnicy oraz mieszkańcy Jednostki organizacyjne Urzędu Dzielnicy świadczące usługi na rzecz przedsiębiorców Większość Wydziałów Urzędu Dzielnicy Targówek w swojej pracy ma styczność z lokalnie działającymi przedsiębiorcami. Najbardziej zaangażowane we współpracę z przedsiębiorcami Wydziały, to: Wydział Działalności Gospodarczej i Zezwoleń, który prowadzi działalność na rzecz przedsiębiorców tj. wpisy, zmiany, zawieszenie, wykreślenie, udzielanie koncesji na alkohol. Pod- 16

17 ległe komórki organizacyjne w Wydziale to Referat Ewidencji Działalności Gospodarczej oraz Referat Zezwoleń i Handlu. Wydział zatrudnia dwie osoby, które obsługują punkt związany z działalnością gospodarczą, wyjaśniając także sposób wypełnienia druków oraz wymaganych dokumentów w danej sprawie. Miejsca obsługi klientów są przystosowane dla osób niepełnosprawnych i tych z małymi dziećmi, gdzie jest możliwość uzyskania dostępu poza kolejnością. Obsługiwani są także w języku migowym mieszkańcy niesłyszący i głuchoniemi, zaś obcokrajowcy w języku angielskim. Ponadto, na bieżąco realizowane są wnioski z zakresu ewidencji działalności gospodarczej przesłane za pośrednictwem Internetu. Dotyczą one nie tylko przedsiębiorców mieszkających na terenie dzielnicy Targówek, ale również tych spoza dzielnicy i miasta. Łącznie w 2012 r. przyjęto ok. 7 tys. wniosków a w I poł r. prawie zane z uregulowaniem stanu prawnego gruntów przekazanych przez Miasto Stołeczne Warszawa do samodzielnego administrowania przez dzielnicę przeznaczonych m.in. na działalność komercyjną. Wśród zadań realizowanych przez WGN na styku z przedsiębiorcami, jest dzierżawa gruntów. W roku 2012 zawarte zostały 3 nowe umowy dzierżawy, a w 2013 roku 33 umowy dzierżawy z osobami fizycznymi prowadzącymi działalność gospodarczą. Z kolei Zakład Gospodarki Nieruchomościami w Dzielnicy Targówek (ZGN) prowadzi najem/dzierżawę lokali użytkowych na cele związane z działalność gospodarczą. Za administrowanie całością takich zasobów odpowiada w strukturze ZGN Targówek, tzw. Zespół Eksploatacji Targówek i Bródno. ZGN w Dzielnicy Targówek, prowadzi popularne bazarki Tablica 2. Wnioski dotyczące działalności gospodarczej zarejestrowane przez Urząd Dzielnicy Targówek w 2012 r. i I poł r. Nazwa wniosku Liczba zarejestrowanych wniosków Wnioski o wpis do CEiDG Wnioski o zmianę we wpisie do CEiDG Wnioski o wpis informacji o zawieszeniu działalności gospodarczej Wnioski o wpis informacji o wznowieniu działalności gospodarczej Wnioski o wykreślenie wpisu w CEiDG Razem Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS i ZUS. 4 tys. wniosków (Tablica 2). Referat Zezwoleń i Handlu zajmuje się wydawaniem zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. W 2012 roku łącznie wydano 282 takich zezwoleń, a w pierwszej połowie 2013 r W relacjach z przedsiębiorcami aktywny jest również Referat Analiz i Funduszy Europejskich w Wydziale Kadr i Funduszy Europejskich, który wspomaga przedsiębiorców w obsłudze informacyjnej, w zakresie programów, projektów oraz funduszy pomocowych na założenie i prowadzenie działalności gospodarczej, a także komunikuje się z przedsiębiorcami poprzez serwis on-line na stronie Urzędu Dzielnicy Targówek. Ponadto pracownicy referatu współpracują z punktem informacyjnym Europe Direct w Warszawie, upowszechniając informacje dotyczące możliwości uczestnictwa w bezpłatnych poradach i szkoleniach dotyczących funduszy oraz przepisów europejskich. Wydział Gospodarki Nieruchomościami prowadzi prace zwią- punkty sprzedaży detalicznej i hurtowej na terenie Dzielnicy. Największym z nich jest bazar,,trocka, który zajmuje powierzchnię ok. 5,7 tys. m 2. Drugim pod względem wielkości jest targowisko,,krasnobrodzka z powierzchnią użytkową ok. 4,2 tys. m 2, a trzecim,,rembielińska o powierzchni 1,1 tys. 2. Łącznie funkcjonuje 7 targowisk zajmujących powierzchnię ponad 14 tys. m 2, na których działa m.in. 20 pomieszczeń gospodarczych, 7 lokali użytkowych, 267 kiosków, 114 wiat i 12 boksów handlowych. Na bazarkach zlokalizowanych w dzielnicy swoją działalność prowadzą przedsiębiorcy, dla których targowisko stanowi jedyne źródło dochodu oraz właściciele firm traktujących taką działalność, jako dodatkowy zarobek. Zakład Gospodarowania Nieruchomościami w dzielnicy Targówek wynajmuje i dzierżawi lokale użytkowe łącznie 89 podmiotom gospodarczym (dane na dzień r.). Delegatura Biura Gospodarki Nieruchomościami Urzędu m.st. Warszawy w dzielnicy Targówek realizuje zadania związane z przygotowaniem terenów pod inwestycje, dzier- 17

18 żawą obiektów na prowadzenie działalności gospodarczej. Ponadto ich podziałem, regulacją stanów prawnych nieruchomości na rzecz osób fizycznych i prawnych gruntów miasta stołecznego Warszawy zlokalizowanych na terenie dzielnicy nieprzekazanych do WGN. Pracownicy Delegatury są pierwszymi osobami, którzy pomagają przedsiębiorcom, zainteresowanym konkretną dzierżawą. Szczegółowe oferty są regularnie umieszczane na tablicy ogłoszeń w Urzędzie Dzielnicy Targówek oraz na stronie internetowej, w specjalnej zakładce: Komunikaty Delegatury Biura Gospodarki Nieruchomościami, w sekcji Dla Przedsiębiorców. W roku 2012 r. łączna liczba zawartych umów dzierżaw na nieruchomości położone na terenie dzielnicy Targówek wyniosła 218, z czego 73 to umowy zwarte pod prowadzenie działalności gospodarczej. Tylko do lipca bieżącego roku liczba ta wynosi już 39. Widać więc zdecydowaną tendencję zwyżkową dzierżawy gruntów przez podmioty gospodarcze, na terenie dzielnicy Targówek. Wydział Inwestycji zajmuje się planowaniem i realizacją inwestycji na terenie Dzielnicy Targówek z udziałem podmiotów gospodarczych, natomiast Wydział Prawny i Zamówień Publicznych obsługą przetargów i wyłanianiem wykonawców na realizację zadań publicznych z udziałem podmiotów gospodarczych. W 2012 r. w wyniku ogłoszonych przetargów WPZ zawarł łącznie 68 umów a w I połowie 2013 r. 48 umów Inne inicjatywy w zakresie współpracy z przedsiębiorstwami podejmowane przez Urząd Dzielnicy Targówek Do głównych działań wspierających przedsiębiorców, które powstały z inicjatywy Urzędu Dzielnicy Targówek należą dzielnicowe Targi Pracy, Forum Przedsiębiorców czy Wigilia dla przedsiębiorców będąca kolejną sposobnością sprzyjającą zacieśnieniu relacji przedstawicieli administracji i biznesu w dzielnicy Targówek. Cyklicznie, od 5 lat Wydział Działalności Gospodarczej i Zezwoleń współorganizuje Targi Pracy, w których wystawcami są m.in. firmy prowadzące sklepy ze sprzedażą napojów alkoholowych. W ramach Targów Pracy organizowany jest punkt informacyjny Europe Direct Warszawa, który świadczy usługi informacyjne dotyczące przedsiębiorczości i europejskiego 18

19 rynku pracy. W programie targów znajdują się również oferty szkoleniowe i porady prawne. W czasie targów Wydział Działalności Gospodarczej i Zezwoleń prowadzi także Punkt Informacyjny i udziela przedsiębiorcom informacji z zakresu rejestracji działalności gospodarczej. Z inicjatywy Burmistrza Dzielnicy Targówek 28 maja 2009 r. Wydział Działalności Gospodarczej i Zezwoleń zorganizował pierwsze na Targówku, i w Warszawie Forum Przedsiębiorców przy Burmistrzu Dzielnicy Targówek. Celem Forum była wymiana doświadczeń i planowanie rozwoju gospodarczego dzielnicy wspólnie z dużymi i małymi lokalnymi firmami. Było to pierwsze spotkanie Forum Przedsiębiorczości, które miało zapoczątkować cykl spotkań przedsiębiorców z przedstawicielami lokalnych władz. Planowanym efektem spotkań w ramach Forum miało być utworzenie Stowarzyszenia Przedsiębiorców Targówka, mającego na celu ukierunkowanie współpracy między przedsiębiorcami, a lokalną administracją oraz poszerzenie dotychczasowych działań i kontaktów w sferze przedsiębiorczości. Kolejną formą współpracy było wsparcie lokalnych przedsiębiorców dla inicjatyw społecznych na Targówku podejmowanych przez Urząd Dzielnicy. Funkcjonuje tu wiele firm, które wspierają działania Urzędu, w zakresie finansowo- rzeczowym, czy też promocyjnym. Są wśród nich m.in.: Atrium Targówek (Centrum Handlowe Targówek) przy organizacji Dnia Dziecka sponsoring rzeczowy i finansowy IKEA wsparcie edukacyjne przy segregacji śmieci - warsztaty na terenie IKEA wspomagające realizację zadań nałożonych przez Ustawę Śmieciową, czy udział w akcji społecznej ReBlok sponsoring finansowy Dom Development wsparcie działań kulturalnych na Terenie Targówka Fabrycznego udział w Festynie organizowanym corocznie przez Radę Osiedla Targówek Fabryczny sponsoring finansowy i rzeczowy MPO Akcja Odzyskiwanie sponsoring finansowy Procter&Gamble wsparcie działań edukacyjnych. Dodatkowo można tu wymienić firmy, które przyłączają się do lokalnych inicjatyw społecznych: Bank WBK i PKO, AG- Complex, Decathlon, Multikino, Pizza Hut, Piotr i Paweł, OMC Motors, Restauracja Old Capri i inne. W 2010 r. 47 firm wsparło projekt odbudowy zrujnowanego cmentarza cholerycznego na pograniczu Nowej Pragi, Golędzinowa i Bródna. 19

20 III. Problemy i postawy przedsiębiorców W ramach realizowanego Projektu SFoP przeprowadzono badania ankietowe mające na celu sprawdzenie potrzeb i postaw przedsiębiorców odnośnie budowania wzajemnych relacji biznesowych. Badania zostały przeprowadzone w czerwcu 2013 roku. Objęły one grupę 60 przedsiębiorców działających na terenie dzielnicy Targówek. Połowę badanych stanowili właściciele przedsiębiorstw charakteryzujących się dłuższym stażem na rynku (5 7 lat), drugą zaś połowę tworzyli właściciele młodszych firm działających na rynku krócej niż dwa lata. W celu uzyskania reprezentatywnych odpowiedzi dających przekrój postaw różnych przedsiębiorców zbadano firmy działające w sektorach tradycyjnych (handel, budownictwo, ubezpieczenia, finanse), jak i te działające w sektorach kreatywnych i związanych z nowymi technologiami (szeroko rozumiane IT). W badaniu wykorzystano też stworzone w ramach Projektu SFoP narzędzia aktywizujące rozwój przedsiębiorczości w dzielnicy tj.: spotkania sieciujące. W celu uzupełnienia wiedzy na temat zachowań i postaw przedsiębiorców po każdym tego typu spotkaniu przeprowadzano wśród jego uczestników badanie ankietowe. Zgromadzone w ten sposób dane pozwalały na poznanie podejścia przedsiębiorców do budowania relacji biznesowych, jak również tworzyły podstawę do modyfikacji i dopracowania formuły kolejnych spotkań. W maju i czerwcu 2013 roku w spotkaniach sieciujących, jak również ww. badaniach udział wzięło 40 przedsiębiorców. Poniższy rozdział przedstawia wyniki obu badań. 1. główne problemy związane z prowadzeniem działalności gospodarczej Przedsiębiorstwa działające w dzielnicy Targówek, biorące udział w badaniach w ramach Projektu SFoP i nieuczestniczące w spotkaniach sieciujących w dzielnicy, są aktywne przede wszystkim na rynku warszawskim (41%). Słabszym ich zainteresowaniem cieszy się natomiast rynek województwa mazowieckiego (23%) oraz rynek krajowy (16%). Z kolei rynek międzynarodowy praktycznie pozostaje na obrzeżach ich uwagi, jedynie 8% badanych respondentów wskazało go jako ten, na którym lokują swoje produkty. Badane przedsiębiorstwa z Targówka, w przeważającej większości przypadków, zostały założone przez obecnego właściciela 97% badanych. Pozostałe 3% badanych firm jest wynikiem sukcesji w ramach rodziny. Badani przedsiębiorcy analizując otoczenie zewnętrzne w jakim działają ich firmy wskazali m.in. potencjalne zagrożenia z jakimi muszą się zmierzyć. Wśród nich za kluczowe uznali zmniejszanie Diagram 9. Główne problemy mikroekonomiczne związane z prowadzeniem działalności (wskazania ważności poszczególnych elementów w skali 1-5) 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 coraz trudniej o dobbrych dostawców klienci wymagają coraz tańszych produktów coraz więcej jest na moim rynku konkurentów problemem są na rynku terminy płatności głównie konkuruje się jakością produktów 0 Źródło: Opracowanie własne 20

21 się zasobności portfela klientów oraz niekorzystne przepisy związane z prowadzeniem działalności. Kolejne zaś pozycje na stworzonej przez nich liście zagrożeń płynących z otoczenia zajęły: niestabilna sytuacja polityczna, zmiany technologiczne na ich rynkach oraz zmiany potrzeb wśród klientów. W otoczeniu bezpośrednim podstawowymi problemami dostrzeganymi przez badanych przedsiębiorców są wymagania klientów związane z obniżaniem cen oraz coraz częściej wskazywane problemy z wydłużającymi się terminami płatności. Istotnym wymiarem prowadzonych badań było określenie potencjału rozwojowego wybranych firm. W tym celu wśród badanych przedsiębiorstw dokonana została analiza ich kondycji finansowej ze szczególnym uwzględnieniem informacji Diagram 10. Sposoby zawierania kontaktów biznesowych (wskazania ważności poszczególnych elementów w skali 1-5) 3,5 3 2,5 2 1,5 1 AKTYWNIE - SAM ORGANIZUJĘ SPOTKANIA, KONTAKTY częściej INNI PRZEDSIĘBIORCY SAMI SIĘ DO MNIE ODZYWAJĄ, ZE MNĄ KONTAKTUJĄ uczestnictwo W SPOTKANIACH GRUP PRZEDSIĘBIORCÓW ORGANIZOWANYCH PRZEZ KOGOŚ 0,5 0 Źródło: Opracowanie własne 21

22 dotyczących przeznaczania wypracowanych zysków na cele inwestycyjne. Taka analiza miała na celu określenie potencjału rozwojowego wśród przedsiębiorców. Okazało się, że 50% badanych przedsiębiorstw, jest dopiero w fazie wypracowywania zysku i nie posiada środków na dalsze inwestycje. Posiadanie środków inwestycyjnych, czyli także potencjału rozwojowego zdeklarowało niespełna 30% badanych. Tym samym zaprezentowane wyniki wskazują, że sytuacja ekonomiczna uczestniczących w badaniu firm, z omawianej dzielnicy, nie jest korzystna. Następną kwestią, o którą byli pytani, były trudności jakie dostrzegają w rozwoju swojej działalności. Obszarem, który tu wymienili był przede wszystkim obszar sprzedaży, tak nierozerwalnie związany z funkcjonowaniem mikro i małego biznesu. Co do planów na przyszłość to we wskazaniach respondentów dominuje chęć poszukiwania źródeł dofinansowania, następnie: plany w zakresie rozwoju technologii IT oraz potrzeby wsparcia działalności marketingowo sprzedażowej. W najmniejszym stopniu badani przedsiębiorcy są nastawieni na rozwój obszaru zarządzania ludźmi. 2. Budowa relacji biznesowych Rozwijając swoje sieci kontaktów badani przedsiębiorcy z Targówka skupiają się głównie na kontaktach z klientami i dostawcami. W mniejszym stopniu w jej tworzeniu wykorzystują kontakty z potencjalnymi partnerami do wspólnych przedsięwzięć. Źródłem kontaktów biznesowych dla badanych są głównie klienci, później najbliżsi (rodzina i przyjaciele), a w następnej kolejności: dostawcy oraz partnerskie przedsiębiorstwa. Badani przedsiębiorcy w niewielkim stopniu korzystają z kontaktów poprzez różnego rodzaje organizacje przedsiębiorców i stowarzyszenia. Zawieranie kontaktów biznesowych jest najczęściej rezultatem aktywności samych badanych jak również inicjatywa pochodzi od innych przedsiębiorców. W dużo mniejszym zakresie nowe kontakty pojawiają się jako efekt ich uczestnictwa w spotkaniach nastawionych na budowanie relacji biznesowych (Diagram 10). Deklarując swoje przyszłe działania w zakresie poszerzania swoich sieci kontaktów badani przedsiębiorcy z Targówka ujawnili chęć pozostania przy dobrze im znanych aktywnościach. Nadal zamierzają opierać się na własnych działaniach oraz oczekują aktywności ze strony innych przedsiębiorców. W procesie budowania relacji biznesowych, przedstawiciele badanych firm za główne bariery go utrudniające postrzegali ograniczone zasoby czasu na budowanie sieci kontaktów Diagram 11. Główne problemy dostrzegane przez przedsiębiorców w budowaniu relacji biznesowych 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% ZBYT MAŁO CZASU BRAK ZAUFANIA DO PARTNERÓW biznesowych BRAK KORZYŚCI Z WYMIANY doświadczeń ZBYT DŁUGO TRZEBA CZEKAĆ NA korzyści z kontaktów MAŁO OKAZJI DO ZAWIERANIA znajomości biznesowych ZBYT EMOCJONALNY STOSUNEK DO własnej firmy INNE W OGÓLE NIE DOSTRZEGAM większych trudności w nawiązywaniu kontaktów biznesowych przez przedsiębiorców Źródło: Opracowanie własne 22

23 Diagram 12. Skąd przedsiębiorca dowiaduje się o działaniach samorządu lokalnego. 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% NEWSLETTERA STRON INTERNETOWYCH samorządu INTERNETU - INNE STRONY PRASY INFORMATORÓW INNE ŹRÓDŁA W ZASADZIE NIE WIEM, ŻE TAKIE działania występują W OGóLE NIE INTERESUJĄ MNIE takie informacje Źródło: Opracowanie własne biznesowych oraz niewielką liczbę okazji do ich zawierania. W badanej próbie przedsiębiorców z Targówka tylko nieliczni nie dostrzegali problemów związanych z budowaniem relacji z innymi. Przedstawione powyżej obserwacje wskazują na obecność potrzeby wsparcia przedsiębiorców w tym zakresie (Diagram 11). Podsumowując badanie potrzeb biznesowych przedsiębiorców można stwierdzić, że dominuje u nich chęć ekonomicznego ustabilizowania biznesów z dużą potrzebą wsparcia w zakresie budowania ich relacji biznesowych co ma się przełożyć na zwiększanie liczby kontaktów, a w przyszłości na kontrakty biznesowe. Identyfikując główne korzyści osiągnięte dzięki kontaktom z innymi przedsiębiorcami, badani respondenci wskazali poprawę jakości produktów i usług. Istotną korzyścią było także poszerzenie liczby dostawców oraz podwykonawców. Przekładało się to na obniżenie kosztów i rozwiązywanie problemów logistycznych. Z kolei w małym zakresie kontakty z innymi przedsiębiorcami wpłynęły na podniesienie kwalifikacji pracowników i uzyskanie wsparcia finansowego przez badanych. Badani właściciele firm zostali także poproszeni o ocenę korzyści jakich oczekują po nawiązywaniu relacji biznesowych w przyszłości. Z ich wypowiedzi wynika, że przede wszystkim oczekują ich przełożenia na redukcję kosztów działania, jak również na możliwość otrzymania wsparcia finansowego. Z nowo stworzonymi kontaktami biznesowymi wiążą również nadzieje na wzrost liczby klientów. 3. Postrzeganie relacji na linii przedsiębiorca władze lokalne Analizując dotychczasowe doświadczenia w zakresie otrzymywania wsparcia ze strony władz lokalnych w procesie rozwoju sieci kontaktów biznesowych, większość badanych przedsiębiorców z Targówka zadeklarowała, że władze lokalne nie pomagają im w ich rozwoju (stwierdzenie 78% badanych). Należy jednak podkreślić, że zdaniem 41% respondentów mogłyby one taką rolę pełnić. Ich poglądy wskazują tym samym na obecność wśród badanych przedsiębiorców oczekiwań związanych z aktywniejszym działaniem władz samorządowych w stosunku do lokalnych przedsiębiorców. Oceniając przepływ informacji między przedsiębiorcami a samorządem lokalnym, jedynie niespełna 1/3 badanych (30%) oceniło go jako poprawny. Z kolei 45% respondentów dostrze- 23

24 Diagram 13. Oczekiwania przedsiębiorców w stosunku do władz samorządowych (wskazania ważności poszczególnych elementów w skali 1 5) 4 3,5 3 2,5 REGULARNE UCZESTNICZENIE W WAŻNYCH WYDARZENIACH LOKALNYCH ORGANIZOWANYCH PRZEZ SAMORZĄD MOŻLIWOŚĆ SPONSOROWANIA LOKALNYCH INICJATYW 2 1,5 1 KORZYSTANIE Z ZASOBÓW BĘDĄCYCH WŁASNOŚCIĄ JST ORGANIZACJa WYDARZEŃ, KTÓRE BY PROMOWAŁY MOJĄ DZIEDZINĘ DZIAŁALNOŚCI 0,5 ORGANIZACJa LOKALNYCH SPOTKAŃ PRZEDSIĘBIORCÓW W CELU POZNANIA SIĘ I WYMIANY DOŚWIADCZEŃ 0 Źródło: Opracowanie własne gało konieczność zwiększenia zakresu działań na linii samorząd przedsiębiorcy. Główne źródła informacji o działaniach samorządu, wymieniane przez badanych to prasa i strony internetowe samorządu lokalnego. Niepokoić jednak powinien fakt, że 35% respondentów stwierdziło, że nie wie o żadnych działaniach samorządu lokalnego nastawionych na przedsiębiorców. Jeżeli zaś chodzi o oczekiwania przedsiębiorców dotyczące komunikacji między nimi a lokalną administracją samorządową, to najbardziej pożądane są informacje o możliwościach uzyskania wsparcia finansowego oraz wiedza na temat możliwości uczestniczenia we wspólnych inwestycjach czy projektach. Badania pokazują, że przedsiębiorcy wykazują zainteresowanie uczestnictwem w przetargach jak również uzyskaniem dofinansowania staży pracowniczych. W najmniejszym zaś stopniu oczekują oni informacji na temat organizowania szkoleń oraz dotyczących stymulowania współpracy między nauką i biznesem. Jako możliwe wsparcie lokalnej przedsiębiorczości ze strony samorządu, respondenci wskazali głównie na organizację wydarzeń, promujących ich firmę czy szerzej całą branżę. Tym samym zasadnym wydaje się potrzeba wspierania organizacji lokalnych spotkań przedsiębiorców w celu poznania się i wymiany doświadczeń oraz korzystania z zasobów będących w dyspozycji władz samorządowych (lokale/sale, zasoby informacyjne itd.). Przedsiębiorcy w najmniejszym stopniu skłonni są sponsorować lokalne inicjatywy. Nie są również zbytnio zainteresowani regularnym uczestnictwem w ważnych wydarzeniach organizowanych przez samorząd. 24

25 4. dotychczasowe doświadczenia w ramach sieciowania w Projekcie SFoP 4.1. Spotkania sieciujące jako narzędzie budowy relacji biznesowych W Projekcie SFoP skupiliśmy się na spotkaniach sieciujących jako narzędziu budowania sieci kontaktów przedsiębiorców za pomocą ciągłych relacji, których celem jest wymiana informacji, doświadczeń, udzielanie sobie wsparcia i pomocy. Projekt wspiera możliwość rozwijania biznesu z partnerami. Dotychczas zorganizowane warsztaty zarówno ogólne, jak i tematyczne cieszyły się zainteresowaniem ze strony przedsiębiorców. W pierwszym okresie funkcjonowania networkingu w Dzielnicy Targówek ze wsparcia skorzystało ponad 140 przedsiębiorców. Przyjęto następujący ramowy przebieg spotkań sieciujących: spotkania nastawionego na rozszerzanie kontaktów biznesowych przedsiębiorców: rejestracja uczestników wprowadzenie do warsztatów prezentacje w grupach przedstawienie prac podsumowanie i możliwość spotkań indywidualnych W ramach spotkań uczestnicy po wprowadzeniu metodycznym, przygotowują się indywidualnie do warsztatów networkingowych wypełniając kwestionariusz z zakresem podstawowych informacji o sobie, swoich zainteresowaniach, przedsiębiorstwie oraz relacjach biznesowych posiadanych i poszukiwanych. 2 W niniejszym opracowaniu networking rozumiany jest jako świadomy proces wymiany informacji, zasobów, wzajemnego poparcia i możliwości prowadzonym przy pomocy wzajemnie korzystnych kontaktów. 25

26 Po przygotowaniach do warsztatów następuje praca grupowa, w ramach której uczestnicy przedstawiają się używając wcześniej przygotowanych informacji. Prezentacje mają na celu pobudzenie aktywności uczestników do zawarcia trwałych relacji. Po prezentacji istnieje możliwość wypełnienia swoistego radaru networkingowego określającego poziom i kategorię relacji biznesowych. Stwarza to okazję do wskazania, czy prezentująca się osoba może stać się klientem, dostawcą lub partnerem biznesowym. Kolejnym elementem ww. radaru jest zaznaczenie czy przedsiębiorca posiada kontakty potrzebne danej osobie, o których mowa w przytoczonym radarze. Z grona najaktywniejszych uczestników spotkań sieciujących w ramach Projektu SFoP wybierani są przedsiębiorcy, którzy mają możliwość prezentacji zagadnień, w których czują się ekspertami. Pierwsze spotkania w Dzielnicy potwierdziły potrzebę stworzenia przestrzeni, w której przedsiębiorcy będą mogli wymieniać się doświadczeniami, a także nawiązywać bliższe relacje (również w kontaktach z samorządem). 4.2 Postawy i zachowanie przedsiębiorców uczestników spotkań SFoP W celu analizy postaw i zachowań przedsiębiorców biorących udział w spotkaniach seciujących, po każdym spotkaniu jest przeprowadzana ankieta, której wybrane wyniki służą do opracowywania kolejnych spotkań i dają pogląd na temat przekroju uczestników projektu SFoP. Wyniki badań ankietowych, przeprowadzonych w fazie początkowej projektu (maj, czerwiec 2013 r.) przedstawiamy poniżej. Z punktu widzenia zawartych kontaktów biznesowych w statnim okresie uczestnicy spotkań w dzielnicy Targówek wymieniali przede wszystkim pozyskanie klientów, którzy już coś u nich kupili oraz nawiązanie kontaktów z potencjalnymi klientami. W następnej kolejności znalazło się nawiązanie kontaktów z potencjalnymi dostawcami. Diagram 14. Rodzaje kontaktów zawartych w ostatnim okresie przez przedsiębiorców uczestników spotkań sieciujących SFoP. 3,8 3,7 3,6 3,5 3,4 3,3 3,2 3,1 NOWI DOSTAWCY POTENCJALNI DOSTAWCY NOWI KLIENCI POTENCJALNI KLIENCI INNI PARTNERZY POTENCJALNI PARTNERZY 3 2,9 Źródło: Opracowanie własne 26