Reklama i zachowania konsumenckie dziecka. dr Anna Kołodziejczyk

Transkrypt

1 Reklama i zachowania konsumenckie dziecka dr Anna Kołodziejczyk Ogólny cel kursu: Poznanie specyfiki rozumienia rynku i aktywności konsumenckiej w okresie dzieciństwa i dorastania. Prezentacja zagadnień związanych z wiedzą ekonomiczną i kompetencjami konsumenckimi dzieci i młodzieży w perspektywie psychologii zachowań konsumenckich. Problematyka: Systematyczny przegląd psychologicznych umiejętności umożliwiających funkcjonowanie dzieciom i młodzieży na rynku w roli konsumentów. Po wykładzie wprowadzającym w tematykę psychologii zachowań konsumenckich omówione zostaną kolejno zagadnienia dotyczące kształtowania świadomości ekonomicznej u dziecka, jego wiedzy o cenie i pieniądzach, transakcji handlowej, produkcie i jego marce oraz roli reklamy. Przedstawione zostaną dane dotyczące specyfiki procesu podejmowania decyzji konsumenckich przez dziecko i dorastającego oraz rozwoju umiejętności negocjacyjnych i wykorzystywanych strategii wywierania wpływu na decyzje konsumenckie rodziny. W osobnym bloku poruszane będą zagadnienia kontaktu dziecka z reklamą i innymi formami działalności marketingowej (odbiór reklamy, specyfika przekazu reklamowego kierowanego do dzieci, wykorzystywane techniki wywierania wpływu na młodego konsumenta, marketing w Internecie i inne współczesne formy marketingu kierowanego do młodych konsumentów). Podjęte zostaną kwestie kształtowania sfery wartości, oraz zagadnienia dotyczące prawnych i etycznych aspektów marketingu kierowanego do dzieci. Uczestnicy kursu zajmą się również analizą i projektowaniem zajęć treningowych i edukacyjnych dla dzieci i młodzieży w zakresie edukacji konsumenckiej. Sposób realizacji: Analiza problemów na podstawie literatury, prezentacje uczestników kursu, dyskusje wokół studiów przypadku, ćwiczenia w analizie przekazów reklamowych kierowanych do młodych odbiorców, praca nad własnymi projektami zajęć edukacyjnych i/lub treningowych. Spodziewany efekt: Wiedza na temat specyfiki zachowań konsumenckich dzieci i młodzieży, którą uczestnicy będą mogli zastosować w działalności praktycznej w sferze psychologii organizacji i marketingu (np. reklama) lub poradnictwie psychologicznym i edukacji (kursy, treningi dla dzieci i wychowawców). Forma realizacji Wykład 15 godz., konwersatorium 30 godz. Wymagania wstępne: Brak Forma zaliczenia: Praca, egzamin

2 Reklama i zachowania konsumenckie dzieci i młodzieży dr Anna Kołodziejczyk 1. Dzieci i młodzież w świecie kultury i ekonomii - mapa problemu. Omówienie zasad uczestnictwa w kursie. 2. Wprowadzenie: Podstawy psychologii ekonomicznej i zachowań konsumenckich. Literatura: Jasielska A. Maksymiuk R.A (2010) Dorośli reklamują, dzieci kupują. Kindermarketing i psychologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. (wprowadzenie i rozdział 1 i 2) T. Tyszka (red.) (2004) Psychologia ekonomiczna. R. 14, Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne Jachnis A. (2007) Psychologia konsumenta. Psychologiczne i socjologiczne uwarunkowania zachowań konsumenckich. Wydgoszcz-Warszawa: Oficyna Wydawnicza Branta. Falkowski A., Tyszka T., (2009) Psychologia zachowań konsumenckich. Gdańsk: GWP. 3. Dzieci, młodzież i ekonomia: socjalizacja ekonomiczna, socjalizacja konsumencka zakres problematyki, główne podejścia teoretyczne. Specyfika roli i zachowań młodych konsumentów. Kołodziejczyk A (2012) Trzy podejścia do wyjaśniania natury procesu socjalizacji konsumenckiej. Psychologia Społeczna, 7 (22) Goszczyńska M (2012) Socjalizacja ekonomiczna zakres problematyki badań i ich metodologia. W: M. Goszczyńska, S. Kołodziej, A. Trzcińska. Uwikłani w świat pieniadza i konsumpcji. O socjalizacji ekonomicznej dzieci i młodzieży. Warszawa: Difin Brombosz E. (1995) Socjalizacja ekonomiczna- nowy kierunek socjalizacji. [w:] E. Mandal i R. Stefańska-Klar Współczesne problemy socjalizacji (61-78) Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego McNeal J. (2000), Children as consumers of commercial and social products. Washington: Report published by Pan American Health Organization. 4. Kształtowanie wiedzy ekonomicznej dzieci i młodzieży: odkrycie roli pieniądza w wymianie ekonomicznej. Rozwój rozumienia roli pieniądza a wiedza ekonomiczna dziecka na temat: ceny produktu, posiadania i własności, oszczędzania, zysku, pracy i bezrobocia, biedy i bogactwa, banku. Pieniądz w wymianie dóbr. Praktyczne doświadczenia a postrzegania roli i wartości pieniędzy oszczędzanie, pierwsze praca. Kołodziej S. (2012) Struktura i elementy wiedzy ekonomicznej dzieci i młodzieży. W: M. Goszczyńska, S. Kołodziej, A. Trzcińska. Uwikłani w świat pieniadza i konsumpcji. O socjalizacji ekonomicznej dzieci i młodzieży. Warszawa: Difin Kupisiewicz M (2004) Jak kształtuje się u dzieci rozumienie wartości pieniądza. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej Otto A. M. C., Schots P.A..M, Westerman J.A.J., Webley P. (2006) Children s use of saving strategies: An experimental approach. Journal of Economic Psychology Furnham A. (2005) Understanding the meaning of tax: Young peoples knowledge of the principles of taxation. The Journal of Socio-Economics 34, Kształtowanie wiedzy konsumenckiej dzieci i młodzieży. Wiedza o produkcie i jego marce, transakcji handlowej i zakupach. Rozumienie marki a lojalność młodych konsumentów. Jasielska A. Maksymiuk R.A. (2010) Rozwój konsumentów, czyli o zmianach postępujacych z wiekiem. W: Jasielska A. Maksymiuk R.A (2010) Dorośli reklamują, dzieci kupują. Kindermarketing i psychologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar

3 Frączak-Rudnicka B., (2004) Dzieci w roli konsumentów przyspieszona socjalizacja konsumencka [w:] M. Marody (red.) Zmiana czy stagnacja? Społeczeństwo polskie po czternastu latach transformacji (88-99). Warszawa:Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR. Lindstrom M., (2005) Dziecko reklamy. Rozdziały 3, 6 i załączniki 1 i 2. Warszawa: Świat książki Leiser, D. Halachmi R.B. (2006) Children s understanding of market forces. Journal of Economic Psychology McAlister, Anna R. Cornwell, T. Bettina (2010) Children's brand symbolism understanding: Links to theory of mind and executive functioning. Psychology & Marketing, 27,3, Wiedza o przekazie marketingowym rozumienie reklamy. Specyfika spostrzegania funkcji reklam w kolejnych okresach życia: Rozumienie perswazyjnego celu reklamy, taktyk i technik reklamowych. Obrona poznawcza przed działaniem reklamy. Zmiany stosunku do przekazu reklamowego fascynacja niechęć. Kołodziejczyk A. (2009) Dziecko w świecie kultury i ekonomii spojrzenie psychologii rozwoju na rozumienie reklamy [w:] M. Kielar-Turska (red.) Studia nad rozwojem i wychowaniem. str Kraków: Wydawnictwo UJ. McAlister, A.R., & Cornwell, T.B. (2009). Preschool children s persuasion knowledge: The contribution of theory of mind. Journal of Public Policy & Marketing, 28, 2, Von Reijmersdal E.A., Rozendaal E. & Buijzen M. (2012). Effects of Prominence, Involvement, and Persuasion Knowledge on Children's Cognitive and Affective Responses to Advergames. Journal of Interactive Marketing Shin, W. Huh J., Faber R.J., (2012). Developmental antecedens to children s responses to online advertising International Journal of Advertising, 31(4), Gunter, B., Oates, C., Blades, M (2005) Advertising to children on TV. Content, Impact and regulation, London: LEA (rozdziały 3, 4, 5) przegląd literatury! 7. Podejmowanie decyzji konsumenckich. Rozwój umiejętności niezbędnych do podejmowania decyzji konsumenckich: poszukiwanie i ocenia informacji o produkcje, ocena produktu (cena, wartość), strategie podejmowania decyzji, wybór i zakup. Emocje w procesie podejmowania decyzji konsumenckich. Trzcińska A. (2012) Aktywność ekonomiczna dzieci młodzieży. W: M. Goszczyńska, S. Kołodziej, A. Trzcińska. Uwikłani w świat pieniadza i konsumpcji. O socjalizacji ekonomicznej dzieci i młodzieży. Warszawa: Difin Kołodziejczyk A. (2009) Rozwój socjalizacji konsumenckiej w świetle badań nad dziecięcymi teoriami umysłu. Refleksje nad rozumieniem perswazyjności reklamy i przekonywaniem rodziców do zakupów. Psychologia Rozwojowa, t. 14, 3, Gregan-Paxton J., John D.R., (1997) The emergence of adaptive decision making. Journal of Consumer Research van der Merwe, Daleen; Kempen, Elizabeth L.; Breedt, Sophia; de Beer, Hanli (2010) Food choice: student consumers' decision-making process regarding food products with limited label information. International Journal of Consumer Studies,, 34, 1, Hill, W.W. & Beatty, S.E. (2011). A model of adolescents' online consumer self-efficacy (OCSE). Journal of Business Research 64, Hove, Thomas Paek, Hye-Jin Isaacson, Thomas (2011) Using adolescent ehealth literacy to weight trust in commercial web sites: The more children know, the tougher they are to persuade. Journal of Advertising Research, 51(3), Podejmowanie decyzji konsumenckich: strategie negocjacyjne; wywieranie wpływu na decyzje konsumenckie rodziny. Socjalizacja konsumencka w rodzinie i środowisku rówieśniczym: Czynniki decydujące o procesach

4 rozwojowych oraz różnicach indywidualnych i kulturowych. Jasielska, Maksymiuk (2010) Socjalizacja konsumenta, czyli skąd dzieci wiedzą, jak robić zakupy. W: Jasielska A. Maksymiuk R.A (2010) Dorośli reklamują, dzieci kupują. Kindermarketing i psychologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar Lindstrom M., (2005) Wpływ rówieśników (r. 8) Dziecko reklamy. Warszawa: Świat książki Buijzen M., Valkenburg P., (2008) Observing Purchase-Related Parent-Child Communication in Retail Environments: A Developmental and Socialization Perspective Human Communication Research vol 34., Rose G., Dalakas V., Kropp F., (2003) Consumer socialization and parental style across cultures: findings from Australia, Greece and India. Journal of Consumer Psychology 13(4) Thomson E., Laing A.W., McKee L. (2007) Family purchase decision making: Exploring child influence behaviour. Journal of Consumer Behaviour vol 6, Chan, K. (2008). Social comparison of material possessions among adolescents. Qualitative Market Research: An International Journal, Rozwój motywacji konsumenckiej. Socjalizacja konsumpcji a świat wartości. Materializm. Dysfunkcjonalne zachowania konsumenckie. Jachnis A (2007) Procesy motywacyjne konsumenta. 5.2 [w:] A. Jachnis Psychologia konsumenta. Psychologiczne i socjologiczne uwarunkowania zachowań konsumenckich. Bydgoszcz-Warszawa: Oficyna Wydawnicza: Branta. Goldberg M., Gorn G., Peracchio L., Bamossy (2003) Understanding Materialism Among Youth. Journal of Consumer Psychology, 13(3) Roberts, James A.; Manolis, Chris; Tanner, Jr., John F. "Jeff" (2006). Adolescent autonomy and the impact of family structure on materialism and compulsive buying. Journal of Marketing Theory & Practice, 14, 4, Chan, Kara (2013) Development of materialistic values among children and adolescents. Young Consumers, 14(3), Opree, S.J., Buijzen, M., van Reijmersdal, E.A., Valkenburg, P.M., (2011) Development and validation of the Material Values Scale for children (MVS-c). Personality and Individual Differences 51, Dzieci, młodzież - reklama 10. Reklama a socjalizacja konsumencka. Reklama telewizyjna jako przekaz audiowizualny specyfika budowy a odbiór reklamy z perspektywy nurtu przetwarzania informacji. Odbiór reklamy uwaga i zapamiętywanie przekazu reklamowego w dzieciństwie i adolescencji. Rozumienie treści reklamy. Ćwiczenia: Analiza przekazów reklamowych kierowanych do dzieci i młodzieży. Grochowska A., Bilewicz M., (2005) Poziom rozwoju poznawczego dzieci a odbiór reklam telewizyjnych Czasopismo Psychologiczne. T. 11(1) Bartholomew, A., & O'Donohoe, S. (2003). Everything under control: A child's eye view of advertising. Journal of Marketing Management, 19(3/4), Gunter B, Baluch,B., Duffy L., Furnham A., (2002) Children s memory for television advertising: effects of programme advertisement congruency Applied Cognitive Psychology 16: An, Soontae Stern, Susannah (2011) Mitigating the effects of advergames on children: Do advertising breaks work? Journal of Advertising, Vol 40(1), Hernandez, M.D, Chapa, S. (2010) Adolescents, advergames and snack foods: Effects of positive affect and experience on memory and choice. Journal of Marketing Communications, 16, 1 2, 59 68

5 11. Wpływ reklamy i kampanii marketingowych: wpływ zamierzony i niezamierzony. Techniki perswazyjne stosowane w reklamach kierowanych do dzieci. Ćwiczenia: Analiza reklam z perspektywy stosowanych w nich technik wywierania wpływu i grup docelowych Jasielska A. Maksymiuk R. (2010) Reklama i inne działania promocyjne, czyli jak marketerzy wpływają na konsumenta. (oraz) Społeczne oddziaływanie reklamy, czyli o wpływie niezamierzonym. W: A. Jasielska R.A. Maksymiuk Dorośli reklamują, dzieci kupują. Kindermarketing i psychologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar Lisowska-Magdziarz M., (2006) Barbie wyrusza do pokonsumpcji ( i nie ma przy sobie gotówki). Trening postaw konsumpcyjnych w magazynach lustrowanych dla dzieci. W: (red.) Małgorzata Boguni-Borowska Dziecko w świecie mediów i konsumpcji. Wydawnictwo UJ Kraków. Gunter B., Oates C., Blades M., (2005) Advertising influence: choice and consumption. [w:] B. Gunter C. Oates, M., Blades Advertising to children on television. Content, Impact, and Regulation. ( ) Mahwah, New Jersey, London: Lawrence Erlbaum Associates Editors. Panic, K., Cauberghe V., de Pelsmacker, P., (2013). Comparing TV ads and advertgames targeting children: the impact of persuasion knowledge on behavioral response. Journal of Advertising, 42, 2-3, Wpływ reklamy specyfika reklamy społecznej. Reklama jako część "kultury dziecięcej". Dziecko w reklamach kierowanych do widzów dorosłych. Jasielska A., Maksymiuk R.A. (2010) Reklama dla młodych konsumentów, czyli o tworzeniu reklam i ich odbiorze przez najmłodszych. W: A. Jasielska RA. Maksymiuk Dorośli reklamują, dzieci kupują. Kindermarketing i psychologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar Łaciak B. (2003) wizerunek dziecka w reklamie telewizyjnej. W: B. Łaciak (red.) Dziecko we współczesnej kulturze medialnej ( ) Warszawa: Wydawnictwo IPS Griffiths M., Machin D., (2003) Television and Playground Games as Part of Children s Symbolic Culture. Social Semiotics, 13, 2, Sherr, Susan (1999) Scenes from the political playground: An analysis of the symbolic use of children in presidential... Political Communication, 16, 1, (wydruk u prowadzącej) Douglas, E.W. (2008). Social marketing campaigns and children's media use. The Future of Children, 18(1),. Special issue: Children and electronic media Aspekty edukacyjne i prawne 13. EDUKACJA. Edukacja ekonomiczna i konsumencka. możliwości i ograniczenia. Sposoby i narzędzia edukacji ekonomicznej i konsumenckiej stosowane w pracy z dziećmi i młodzieżą.. Rozwiązania ogólne i problemy szczegółowe. Analiza kampanii : Moje konsumenckie ABC Sawicka T. (2000) Edukacja medialna i czytelnicza. Poradnik. Szkoła podstawowa. I Poradnik. Gimnazjum Toruń: Wydawnictwo: BEA BLEJA s.c.. Filek J. (2006) Społeczna odpowiedzialność biznesu. Warszawa: GRYF (materiały z kampanii edukacyjnej Moje konsumenckie ABC) 14. PRAWO. Przekaz marketingowy kierowany do dziecka aspekty etyczne i prawne. Co jest zabronione w reklamach skierowanych do dzieci? Porównanie regulacji prawnych różnych krajów. Nowińska E. (2002) Zwalczanie nieuczciwej reklamy. W: Biblioteka Prawa XVIIIa NOZ. Kraków: Universitas.

6 Gunter B., Oates C., Blades M., (2005). Advertising Regulation and Research [w:] B. Gunter C. Oates, M., Blades Advertising to children on television. Content, Impact, and Regulation. ( ) Mahwah, New Jersey, London: Lawrence Erlbaum Associates Editors. 15. Zajęcia podsumowujące. Prezentacja prac własnych. Uwagi: Do zajęć obowiązuje znajomość literatury podstawowej. Literatura uzupełniająca przygotowana została z myślą o osobach w większym stopniu zainteresowanych tematyka zajęć, także jako punkt wyjścia do przygotowania referatów i prac własnych. Egzamin: pisemny pytania otwarte. Na egzaminie obowiązuje treść wykładów i literatury podstawowej. Referat: przygotowana indywidualnie lub zespołowo prezentacja oparta na analizie literatury (artykułu naukowe)na wybrany temat, wraz z propozycją ćwiczenia aktywizującego dla słuchaczy Praca może mieć formę: a) szczegółowego projektu badań dotyczącego wybranego i omówionego wcześniej z prowadzącą problemu, b) zespołowej realizacji mini-projektu badawczego (jw.), c) szczegółowego scenariusza lekcji lub innych zajęć edukacyjnych w zakresie edukacji konsumenckiej, Kryteria przyznawania oceny z kursu: Ocena końcowa jest wypadkową oceny z referatu i pracy (cz1) oraz egzaminu pisemnego (cz2) w proporcji 50% do 50%. By uzyskać ocenę dst z kursu należy złożyć w wyznaczonym terminie ocenioną pozytywnie pracę oraz uzyskać 50% punktów na egzaminie. Na ocenę bdb student przygotowuje referat i pracę.