zaręczyny czteroletniej Jadwigi z 8-letnim Wilhelmem Habsburskim w Hainburgu nad Dunajem

Transkrypt

1 Święta Jadwiga Królowa - nasza Patronka Kalendarium życia i najważniejsze daty związane z Jej osobą: 1374 II 18 prawdopodobna data urodzin Jadwigi trzeciej córki Ludwika Andegaweńskiego i Elżbiety zwanej najmłodszą Bośniaczką, wnuczki Kazimierza Wielkiego, ostatniego piastowskiego króla Korony Polskiej 1378 VI zaręczyny czteroletniej Jadwigi z 8-letnim Wilhelmem Habsburskim w Hainburgu nad Dunajem pobyt Jadwigi na dworze wiedeńskim 1384 X 13 Jadwiga przybywa do Krakowa 1384 X 16 koronacja Jadwigi na króla Korony Polskiej w Katedrze Wawelskiej 1385 VIII 14 zawarcie układu w Krewie (książę Litwy Jagiełło wyraża wolę zawarcia ślubu z Jadwigą i przyjęcia wraz ze swym krajem chrztu; unia personalna Korony i Litwy) 1385 VIII 15 upływa termin zamierzonego pierwotnie na dworze w Budzie terminu wydania Jadwigi za Wilhelma Habsburga 1386 II 1 wydanie w Lublinie uroczystego aktu zaproszenia Jagiełły do objęcia tronu polskiego 1386 II 15 chrzest Jagiełły, który przyjął imię Władysław 1386 II 18 ślub Jadwigi z Jagiełłą w Katedrze Wawelskiej

2 1386 III 4 koronacja Władysława Jagiełły na króla Polski 1387 II oficjalne wprowadzenie wiary katolickiej na Litwie 1387 Jadwiga staje na czele wyprawy, w wyniku której przyłączona zostaje do Korony Ruś Halicka wcześniej zajęta przez Węgrów 1387 III 8 Królowa Jadwiga wjeżdża do Lwowa 1390 nawiązanie korespondencji z Krzyżakami (poruszenie ważnych politycznych kwestii, wykazanie nieustępliwości wobec żądań krzyżackich) 1393 pośrednictwo Jadwigi w ugodzie między Jagiełłą a Witoldem 1397 rokowania z Krzyżakami w sprawie odzyskania Ziemi Dobrzyńskiej, odwrócenie widma wojny 1397 uzyskanie zgody papieża na otwarcie Wydziału Teologicznego na Uniwersytecie Krakowskim 1399 VI 22 narodzenie się córki Elżbiety Bonifacji 1399 VII 15 śmierć córki Bonifacji 1399 VII 17 w Krakowie, w wieku 25 lat w opinii świętobliwości umiera Królowa Jadwiga 1400 wznowienie działalności założonej przez Kazimierza Wielkiego Akademii Krakowskiej dzięki darom ofiarowanym przez Królową Jadwigę w ostatnich latach jej życia

3 prace powołanej przez Wojciecha Jastrzębca komisji dla przygotowania kanonizacji Królowej Jadwigi (liczne cuda przy grobie Jadwigi zapisane m.in. przez Jana Długosza) 1887 odnalezienie w podziemiach Katedry Wawelskiej śmiertelnych szczątków Królowej Jadwigi 1902 Antoni Madeyski w Rzymie wykonuje sarkofag Jadwigi wzorowany na renesansowym nagrobku Ilarii del Caretto znajdującym się w Lucce 1949 przeniesienie do sarkofagu Madeyskiego szczątków Królowej Jadwigi wydobytych z jej grobu znajdującego się obok ołtarza głównego. Umieszczenie w gablocie przy sarkofagu Jej insygnii grobowych VI 8 potwierdzenie kultu Królowej Jadwigi podczas Mszy św. odprawionej w Katedrze Wawelskiej przez papieża Jana Pawła II; Mszę tę uważa się za równoznaczną z mszą świętą beatyfikacyjną 1986 rozpoczęcie procesu kanonizacyjnego błogosławionej królowej Jadwigi 1987 VI 5 przeniesienie relikwii błogosławionej Jadwigi do ołtarza Pana Jezusa Ukrzyżowanego 1987 VI 10 uroczysta Msza św. Odprawiona przy relikwiach bł. Jadwigi przez papieża Jana Pawła II 1997 VI 8 kanonizacja Królowej Jadwigi przez papieża Jana Pawła II w czasie Mszy św. na krakowskich Błoniach. Poświęcenie przez Ojca Świętego kamieni węgielnych pod budowy kościołów, m/n pod budowę kościoła pod wezwaniem Świętej Królowej Jadwigi na Klinach Borkowskich w Krakowie Dzieciństwo Jadwigi i plany sukcesyjne Ludwika Andegaweńskiego Jadwiga urodziła się najprawdopodobniej w 1374 roku jako najmłodsza córka króla Węgier i Polski - Ludwika Andegaweńskiego. Jej babką ze strony ojca była siostra Kazimierza Wielkiego - Elżbieta. Lata dziecięce spędziła na dworze w Budzie, który odznaczał się wówczas świetnością i bogactwem, był ważnym ośrodkiem życia

4 kulturalnego. Stąd Jadwiga wyniosła umiejętność czytania i pisania, znajomość łaciny i niemieckiego, wykwintne ułożenie oraz zainteresowania muzyką, sztuką i nauką. Jadwigę zaręczono w 1378 roku z ośmioletnim Wilhelmem Habsburgiem. Między dziećmi odbył się uroczysty ślub, po czym odesłano Jadwigę na dwór w Wiedniu, gdzie miała prawdopodobnie się wychowywać do chwili dopełnienia małżeństwa, czyli do momentu uzyskania wieku dojrzałego. Według ówczesnych standardów wynosił on 12 lat dla kobiety i 14 lat dla mężczyzny. Rok później Jadwiga wróciła na Węgry, w związku bowiem z śmiercią najstarszej z sióstr - Katarzyny, trzeba było zmienić plany sukcesyjne. Jadwiga miała odziedziczyć koronę węgierską, jednak po zgonie Ludwika Andegaweńskiego, to Maria jako starsza została obwołana królem Węgier. Ponieważ Polacy nie życzyli sobie dalszego utrzymywania unii personalnej z Węgrami, ani nie odpowiadał im mąż Marii - Zygmunt Luksemburski, zażądali od matki Jadwigi - Elżbiety Bośniackiej - przysłania do Polski młodszej córki. Jadwiga królem Polski Uroczystość koronacji na króla Polski odbyła się na Wawelu 16 października 1384 roku. Arcybiskup gnieźnieński włożył na jej głowę specjalnie sporządzoną dla niej koronę. (poprzednie insygnia wywiózł z Polski Ludwik Andegaweński).Tytuł króla a nie królowej przysługiwał Jadwidze jako pełnoprawnej dziedziczce tronu polskiego, jako następcy swojego ojca. Jej pozycję wzmacniał również fakt bliskiego pokrewieństwa z Piastami. W chwili przyjazdu do Polski Jadwiga była jeszcze dzieckiem, miała 10 lat, znała jedynie podstawy języka polskiego. Z dala od matki, musiała się czuć obco w zupełnie nowym środowisku. W dodatku, ku jej rozpaczy, panowie polscy nie zaaprobowali jej narzeczeństwa z Wilhelmem i zaczęli poszukiwać dla nie odpowiedniego męża. Małżeństwo z Władysławem Jagiełłą Ze względu na małoletniość Jadwigi rządy w jej imieniu sprawowali możnowładcy małopolscy. To oni zadecydowali o unieważnieniu zaręczyn z księciem austriackim, i oni prowadzili rokowania w sprawie wyboru jej przyszłego małżonka. Wilhelm nie zrezygnował tak łatwo z ręki Jadwigi, przybył do Krakowa i próbował doprowadzić do zrealizowania małżeństwa. Również Jadwiga przychylna była tym planom. Nawet doszło do incydentu kiedy młoda, zdesperowana królowa zaczęła rąbać furtę na Wawelu aby połączyć się z narzeczonym. Panowie krakowscy udaremnili jednak te zabiegi i doprowadzili do końca rozmowy z kandydatem do ręki Jadwigi - księciem litewskim Władysławem Jagiełłą. Ustalono, że w zamian za małżeństwo z królową Jadwigą ochrzci swoją rodzinę i kraj, zapłaci odszkodowanie za zerwane zaręczyny, a objąwszy tron odzyska dla Polski utracone ziemie. Wszystkie te zobowiązania zostały potwierdzone aktem unii podpisanej w Krewie w 1385 roku. Pozostawało przekonać jeszcze do małżeństwa z Władysławem Jagiełłą samą Jadwigę. Młoda władczyni długo się wzbraniała przed poślubieniem dużo starszego od siebie mężczyzny, w dodatku poganina. Kiedy orszak Jagiełły zbliżał się do Krakowa wysłała zaufanego dworzanina - Zawiszę z Oleśnicy - by zdał jej sprawozdanie jak książę litewski wygląda. Uspokojona jego relacją ostatecznie uległa namowom panów małopolskich i w lutym 1386 roku odbył się ślub królewskiej pary. Współrządy Jadwigi i Władysława Jagiełły Władysław Jagiełło wybrany i koronowany król miał w swoim ręku pełnię władzy, ale ponieważ dziedziczką tronu polskiego była Jadwiga to czasami musieli sobie nawzajem potwierdzać najważniejsze akty państwowe. W początkowym okresie współrządów Jadwiga była jeszcze dzieckiem więc jej udział w polityce był jedynie symboliczny. W 1387 stanęła na czele wyprawy na Ruś Halicką, w celu rewindykacji tego terenu do Polski. Z

5 czasem podejmowała się coraz częściej zadań politycznych : podjęła korespondencję z Krzyżakami, doprowadziła do zgody między Władysławem Jagiełłą, a jego stryjecznym bratem Witoldem, odegrała doniosłą rolę w pertraktacjach ze swoim szwagrem - Zygmuntem Luksemburskim. Jadwiga miała własny dwór i kancelarię niezależną od króla. Prowadziła bogate życie dworskie. Chętnie otaczała się uczonymi, prowadząc wykwintne konwersacje, utrzymywała muzyków, ale też często jeździła konno i polowała. Przyjmowała liczne delegacje zagranicznych dostojników i dyplomatów. Odnowienie Akademii Krakowskiej Z imieniem Jadwigi wiąże się restytuowanie Akademii Krakowskiej założonej przez ciotecznego dziadka Jadwigi - Kazimierza Wielkiego. Wznowienie prac uczelni odbywało się w kilku etapach. Najpierw rozpoczęto zabiegi u papieża w celu uzyskania zgody na otwarcie, nie istniejącego wcześniej, fakultetu teologicznego. Absolwenci tego wydziału mieli pomóc w chrystianizacji Litwy. Następnie w roku 1399 Jadwiga zapisała swoje cenne suknie, kosztowności i klejnoty by stworzyć fundusz na odbudowę uniwersytetu. Sprawa wspierania uczelni wydawała się szczególnie bliska Jadwidze, wynikała z jej osobistych zainteresowań nauką i sztuką. Kult Jadwigi Jadwiga cieszyła się sławą osoby bardzo pobożnej. Jak pisał Jan Długosz "wzgardziwszy próżnością i wszelkimi marnościami świata, wszytek umysł swój zajmowała modlitwą i czytaniem ksiąg świętych ". Opiekowała się klasztorami, przeznaczając różne sumy na ich utrzymanie, rozpoczęła budowę kościoła na Piasku w Krakowie, interesowała się szpitalami. Na jej polecenie dokonywano tłumaczeń na język polski Pisma świętego i dzieł ojców Kościoła. Starała się realizować ideał życia kontemplacyjno-czynnego. Było to zgodne z ideą zawartą w podarowanym Jadwidze dziele "O kontemplacji i życiu aktywnym". Historycy przypuszczają, że dwie splecione litery M, którymi ozdobione były przedmioty należące do królowej oznaczały inicjały dwóch imion: Marii i Marty, postaci biblijnych reprezentujących ideał życia kontemplacyjnego i czynnego. Można sądzić, że spośród współczesnych jej kobiet wzorem do naśladowania była dla niej Brygida Szwedzka. Jadwiga zmarła w lipcu 1399 roku, wkrótce po urodzeniu córeczki (która również nie przeżyła), pozostawiając po sobie opinię osoby świątobliwej. Dwór królewski podjął starania propagujące jej kult, jednak sumy przeznaczone na zabiegi kanonizacyjne zostały przeznaczone na wojnę trzynastoletnią. Wznowiono je z początkiem wieku XIX i kontynuowano w wieku XX. Po II wojnie światowej jej szczątki z prowizorycznego grobu przed ołtarzem katedry wawelskiej przeniesiono do grobowca. W roku 1997 Jadwiga za swe świątobliwe i pełne wyrzeczeń życie, oddanie kościołowi i ubogim została wyniesiona przez papieża Jana Pawła II na ołtarze jako święta. Najgłębszym rysem jej krótkiego życia, a zarazem miarą jej wielkości jest duch służby. Swoją pozycję społeczną, swoje talenty, całe swoje życie prywatne całkowicie oddała na służbę Chrystusa, a gdy przypadło jej w udziale zadanie królowania, oddała swe życie również na służbę powierzonego jej ludu. Duch służby ożywiał jej społeczne zaangażowanie. Z rozmachem zagłębiała się w życie polityczne swej epoki. A przy tym ona, córka

6 króla Węgier, potrafiła łączyć wierność chrześcijańskim zasadom z konsekwencją w bronieniu polskiej racji stanu. Podejmując wielkie dzieła na forum państwowym i międzynarodowym, niczego nie pragnęła dla siebie. Wszelkim materialnym i duchowym dobrem hojnie ubogacała swą drugą ojczyznę. Biegła w dyplomatycznym kunszcie, położyła podwaliny pod wielkość XV-wiecznej Polski. Ożywiała religijną i kulturalną współpracę między narodami, a jej wrażliwość na krzywdy społeczne wielekroć była sławiona przez poddanych. Z jasnością, która po dzień dzisiejszy oświeca całą Polskę, wiedziała, że tak siła państwa, jak siła Kościoła mają swoje źródło w starannej edukacji narodu; że droga do dobrobytu państwa, jego suwerenności i uznania w świecie wiedzie przez prężne uniwersytety. Dobrze też wiedziała Jadwiga, że wiara poszukuje zrozumienia, że wiara potrzebuje kultury i kulturę tworzy, że żyje w przestrzeni kultury. I nie szczędziła niczego, aby ubogacić Polskę w całe duchowe dziedzictwo zarówno czasów starożytnych, jak i wieków średnich. Nawet swoje królewskie berło oddała Uniwersytetowi, sama zaś posługiwała się pozłacanym drewnianym. Fakt ten, mając konkretne znaczenie, jest także wielkim symbolem. Za życia nie królewskie insygnia, ale siła ducha, głębia umysłu i wrażliwość serca dawały jej autorytet i posłuch. Po śmierci - jej ofiara zaowocowała bogactwem mądrości i rozkwitem kultury zakorzenionej w Ewangelii. Za to szczególne dzieło Jadwigi dziękujemy dziś, gdy z dumą wracamy do owych sześciuset lat dzielących nas od założenia Wydziału Teologicznego i odnowy Uniwersytetu w Krakowie - lat, rzec można, nieprzerwanej świetności nauki polskiej. A gdybyśmy zdołali nawiedzić średniowieczne szpitale w Bieczu, Sandomierzu, Sączu, na Stradomiu, dostrzeglibyśmy dzieła miłosierdzia, których wiele podjęła polska władczyni. W nich chyba najwymowniej zrealizowała wezwanie Chrystusa do miłowania czynem i prawdą. To właśnie głębi jej umysłu i serca zawdzięczasz, królewska stolico, że stałaś się znaczącym w Europie ośrodkiem myśli, kolebką kultury polskiej i pomostem między chrześcijańskim Zachodem i Wschodem, wnosząc niezbywalny wkład w kształt europejskiego ducha. Na Uniwersytecie Jagiellońskim kształcili się i wykładali ci, którzy na cały świat rozsławili imię Polski i tego miasta, ze znawstwem włączając się w najważniejsze debaty swojej epoki. Dość wspomnieć wielkiego rektora krakowskiej Wszechnicy - Pawła Włodkowica, który już na początku XV wieku kładł podwaliny pod nowożytną teorię praw człowieka, czy Mikołaja Kopernika, którego odkrycia dały początek nowemu spojrzeniu na kształt stworzonego [kosmosu].