Każda okrągła rocznica skłania do wspomnień, refleksji
|
|
- Jacek Duda
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Każda okrągła rocznica skłania do wspomnień, refleksji i podsumowań. 10 lat niby niewiele, ale ile przez ten czas udało się zrobić. Ile ważnych rzeczy się wydarzyło! Nie jest łatwo na stronach tej publikacji opowiedzieć historię powstawania organizacji, tworzenia czegoś zupełnie nowego, nieznanego na lokalnym gruncie. Jeszcze trudniej oddać atmosferę tych tygodni, miesięcy, lat, zmagań z problemami, ale i satysfakcji, gdy się coś udawało W tej publikacji staraliśmy się zebrać w jednym miejscu najważniejsze wydarzenia i projekty. Ze względu na różny stopień dokumentacji przedsięwzięć, nie było to łatwym zadaniem. Wiele inicjatyw mogło zostać w tym opracowaniu pominiętych, co nie umniejsza ich wagi. Jesteśmy dumni, że udało nam się zrealizować ponad 40 projektów, inicjatyw, przedsięwzięć, które w sposób chronologiczny zaprezentowaliśmy w naszym Kalendarium. Zapraszam do przeczytania o tym jak działamy, dla kogo, z kim i dlaczego, bo tego nie da się opowiedzieć w kilku zdaniach. Stowarzyszenie DOGMA to Stowarzyszenie niezwykłe. Bo czy nie jest niezwykłe to, że każdego roku kilkaset osób przychodzi do nas po poradę, na różnego typu zajęcia i włącza się w różne przedsięwzięcia? Najważniejsi bowiem w naszej pracy są ludzie, z którymi stykamy się każdego dnia i którzy stanowią sens naszej działalności. Dlatego najwspanialszą nagrodą dla nas za naszą pracę są wszystkie ciepłe słowa uczestników naszych zajęć, które przytaczamy w naszej publikacji. Niezwykły jest też nasz zespół. Są to ludzie aktywni, zaangażowani, odpowiedzialni, otwarci i kreatywni, którzy w działaniu poprzez Stowarzyszenie wykorzystują swoją wiedzę i energię, a także optymizm. Będziecie Państwo mieli okazję poznać ich bliżej w naszej publikacji. Mamy szczęście, że przez te 10 lat na swojej drodze spotykaliśmy życzliwych przedstawicieli władz samorządowych i uczelni wyższych, że komisjom konkursowym przyznającym dotacje podobały się nasze projekty, a dzięki temu urośliśmy w siłę. Niezwykle cenimy sobie opinie przedstawicieli różnych instytucji i organizacji, które przytaczamy w naszej publikacji. Publikację tą dedykujemy tym, którzy przez całą dekadę wspierali nasze działania, żeby Stowarzyszenie DOGMA było organizacją wiarygodną dla ludzi potrzebujących oraz atrakcyjną dla ludzi aktywnych. I niech tak pozostanie w Państwa sercach i umysłach. Obiecujemy, że dalej będziemy przez kolejne 10 lat., a może jeszcze dłużej? Dziękujemy i zapraszamy do dalszej współpracy i zmieniania świata na lepsze! Iwona Serbeńska Słowo wstępne Prezes zarządu Stowarzyszenia na Rzecz Poradnictwa Obywatelskiego DOGMA
2 Spis treści 1. Słowo wstępne 1 2. O nas 2 3. Nasze działania 4 Obszar I Poradnictwo prawne i obywatelskie oraz edukacja obywatelska 4 Obszar II Zdrowie i rekreacja 10 Obszar III Inicjatywy edukacyjna 15 Obszar IV Wspieranie inicjatyw pozarządowych Nasz zespół Inni o nas 42 Referencje 47 Piszą o nas Kalendarium 50 2
3 O nas Stowarzyszenie DOGMA powstało z myślą o wspieraniu inicjatyw obywatelskich koncentrując się na poradnictwie prawnym i obywatelskim. W ciągu dekady swego istnienia Stowarzyszenie systematycznie poszerzało pole swej działalności o kolejne obszary, koncentrując się nie tylko na poszerzaniu dostępu obywateli do bezpłatnego poradnictwa prawnego poprzez zapewnienie ciągłego funkcjonowania Biura Bezpłatnych Porad Prawnych i Obywatelskich, ale również prowadząc działalność szkoleniową skierowaną przede wszystkim do organizacji pozarządowych, prowadząc badania dotyczące aktywności społecznej mieszkańców powiatu mikołowskiego czy wspierając działalność Powiatowego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Do głównych obszarów naszych działań należy: poradnictwo prawne i obywatelskie oraz edukacja obywatelska, promocja turystyki, zdrowia oraz inicjatywy edukacyjne na rzecz młodzieży i osób starszych, krzewienie wiedzy na temat nowych technologii, wspieranie organizacji pozarządowych. Zostały one zaprezentowane na kolejnych stronach naszego wydawnictwa. Pracujemy metodą projektową w celu pozyskiwania funduszy na wzbogacenie oferty i profesjonalizację świadczonych przez Stowarzyszenie usług. Stowarzyszenie wspiera też i aktywizuje inne organizacje pozarządowe. Trudno jest w kilku zdaniach opowiedzieć o całej działalności Stowarzyszenia, zachęcam więc do lektury. 3
4 Nasze działania Obszar I poradnictwo prawne i obywatelskie oraz edukacja obywatelska Prawo dla wielu osób jest zupełnie nieznanym rejonem, a wynika to z wyobrażenia jakie kreują media, przedstawiające prawników jako osoby wyrachowane, bezuczuciowe i łaknące tylko naszych pieniędzy. Ponadto nazbyt s k o m p l i k o w a n e i rozbudowane regulacje prawne są dla większości obywateli przeszkodą nie do pokonania bez profesjonalnej pomocy prawnika. Zmiany w prawie następują bardzo szybko, język w którym są formułowane jest hermetyczny i niezrozumiały dla większości z nas. Obywatele często nie znają nawet podstawowych swoich uprawnień. Mają problem ze zrozumieniem pism, jakie otrzymują i sformułowaniem własnych. 4 Dziesięciolecie Masz prawo znać prawo Od kiedy dotknął nas kryzys, kłopoty przeciętnych Kowalskich się nasiliły. Braki finansowe w budżetach rodzinnych spowodowały zwiększenie problemów. Zmniejszyła się liczba miejsc pracy, wzrastały zadłużenia czynszowe, na otrzymanie zasiłku było za dużo, a na życie za mało. Kłopoty przytłaczały rodzinę, a przeciętny Kowalski, bezradny i zagubiony, usiłował znaleźć rozwiązanie. Szukanie pomocy w różnych instytucjach nie zawsze się udawało, bo inny Kowalski, z drugiej strony okienka, miał zbyt mało cierpliwości na wysłuchanie klienta, a może nie miał czasu i odsyłał go do innej instytucji. I tak problem narastał. Próbuje go rozwiązać Stowarzyszenie na Rzecz Poradnictwa Obywatelskiego DOGMA. 5 lat temu utworzyło Bezpłatne Biuro Porad Prawnych, w którym pełnią dyżury profesjonalni prawnicy, udzielając porad osobom, których nie stać na wynajęcie prawnika. Wielu potrzebujących znalazło zrozumienie, pomoc i sposób na rozwiązanie problemów. Z wielkim zaangażowaniem pomagają znaleźć rozwiązanie pracujący w Biurze prawnicy w większości członkowie naszego Stowarzyszenia: mec. Łukasz Prętkiewicz, Zbigniew Wójcik, Monika Jędral-Sosulska, Izabela Kisiel, Aleksandra Bierońska, mec. Łukasz Churas. Obywatele często nie znają nawet podstawowych swoich uprawnień. Mają problem ze zrozumieniem pism, jakie otrzymują i sformułowaniem własnych. Stowarzyszenia na Rzecz Poradnictwa Obywatelskiego DOGMA Najważniejsi w naszej pracy są ludzie, z którymi stykamy się każdego dnia i którzy stanowią sens naszej działalności, mówi mecenas Łukasz Prętkiewicz. Każda sprawa rozwiązana przez nasze Biuro Porad to nie tylko kolejny numer klienta w archiwum. To przede wszystkim problem, a nierzadko życiowy dramat człowieka, którego nie opuszcza poczucie bezsilności i bezradności; człowieka, któremu próbujemy pomóc w znalezieniu wyjścia z jego trudnej sytuacji oraz staramy się pokazać, jak wielka siła drzemie w nim samym i jak wiele od niego zależy. Jakiś czas temu zgłosiła się do mnie Pani skierowana przez zaprzyjaźniony MOPS. Podczas porady usłyszałem, że komornik zajął jej konto. Pani obawiała się także możliwości utraty domu odziedziczonego po swojej mamie. Chodziło o niespłacony kredyt gotówkowy sprzed wielu lat zaciągnięty zanim straciła pracę i popadła w chorobę. Pouczyłem Ją aby bezzwłocznie skierowała się do komornika i ustaliła na podstawie jakiego tytułu wykonawczego oraz z czyjego wniosku prowadzona jest egzekucja. Na kolejnym naszym spotkaniu pomogłem klientce w napisaniu sprzeciwu od nakazu zapłaty i wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia tego sprzeciwu. Wierzycielem okazała się jedna z dużych firm windykacyjnych, natomiast sama wierzytelność uległa przedawnieniu kilka lat wcześniej.
5 Sąd przychylił się do wniosku, przyjął i przekazał sprzeciw do rozpoznania. Ponieważ w sprzeciwie podniosłem m.in. zarzut przedawnienia roszczeń, firma windykacyjna cofnęła powództwo a postępowanie egzekucyjne zostało umorzone. Warto wskazać, że w tej sprawie same odsetki były niemal o 150% większe niż kwota niespłaconej pożyczki. Poradnictwo Prawnicy w naszym Biurze starają się pomóc w takich jak ta i wielu innych sytuacjach. Oczywiście wszystko odbywa się bezpłatnie. Tragedie ludzkie są wszechobecne, jednak wspólnie zawsze możemy znaleźć odpowiednie rozwiązanie. Dzięki takim Biurom Bezpłatnych Porad prawo przestanie być obce, co może zachęcić ludzi do dochodzenia swych praw i zapewnić poczucie, że nawet najtrudniejsza i najżmudniejsza sprawa posiada swoje rozwiązanie. Przez te prawie 5 lat odkąd uczestniczę w udzielaniu porad w ramach działalności Biura przewinęło się bardzo wielu ludzi i spraw, mówi Zbigniew Wójcik. Jedną z takich, które zapadły mi w pamięć była sprawa Pani, która ubiegała się o rentę z ZUS. Sprawa w skutek odmownej decyzji ZUS i odwołania Pani trafiła do Sądu, a Pani do mnie trafiła na tydzień przez ostatnią rozprawą. Podczas procesu wydane zostały dwie opinie biegłych sądowych, które potwierdzały zasadność odwołania od negatywnej decyzji ZUS. W rozmowie przekazałem jej, że sprawa w takim stanie faktycznym powinna się zakończyć korzystnym dla niej wyrokiem. Niestety po tygodniu Pani pojawiła się ponownie z informacją, iż Sąd Okręgowy oddalił jej odwołanie. Po uzyskaniu uzasadnienia wyroku pomogłem tej osobie napisać apelację i po niemal kolejnym roku sprawa zakończyła się korzystnym dla niej wyrokiem Sądu Apelacyjnego, który uchylił wyrok Sądu Okręgowego i przyznał jej rentę. Do dnia dzisiejszego nie wiem co było przyczyną takiego rozstrzygnięcia Sądu Okręgowego, nie potrafiłem racjonalnie wytłumaczyć tej osobie treści takiego wyroku, ale na szczęście sprawa miała pozytywny finał w Sądzie Apelacyjnym. Zadaniem Biura jest udzielanie szukającym pomocy osobom informacji o tym, jakie prawa im przysługują i jakie są sposoby rozwiązywania problemów, a także wspólne opracowywanie planu działania. Rolą naszego Biura Porad nie jest wsparcie w rozumieniu przyjdź, a zrobię to za Ciebie, lecz przyjdź, a pokażę Ci różne możliwości działania. 5
6 Nasze działania Problemy, o których ludzie rozmawiają z prawnikiem są okryte tajemnicą, a porady są b e z p ł a t n e i to jest ważne w tego rodzaju działalności, bo pomoc skierowana jest przede wszystkim do osób, które borykają się z kłopotami, a nawet cierpią biedę. Sprawy, z którymi przychodzą nie są łatwe, często wymagają wielokrotnych spotkań i dyskusji, by osiągnąć pomyślny finał. Dotyczą spraw sądowych, zusowskich, rozwiązywania problemów rodzinnych, roszczeń finansowych, świadczenia zasiłków, kłopotów mieszkaniowych i innych. W dzisiejszych czasach jest ich mnóstwo i mnóstwo zagubionych ludzi, którzy sami nie potrafią ich rozwiązać. Najczęstszymi problemami, z którymi spotykam się na dyżurach są sprawy rodzinne, mówi Monika Jędral-Sosulska, nasza prawniczka. Często są to osoby, które boją się wykluczenia ze środowiska i są zastraszane. Pamiętam historię Pani po 80 roku życia, która darowała swój dom będący dorobkiem jej życia swojej córce i zięciowi. Pani w akcie darowizny zastrzegła sobie prawo do dożywotniej bezpłatnej służebności mieszkania. Początkowo wszystko układało się poprawnie. Życie rodzinne przebiegało bez zarzutów. Po około 5 latach zaczęły pojawiać się drobne konflikty rodzinne, które z czasem urosły do niebotycznych wymiarów połączonych z agresją słowną i fizyczną wobec tej Pani. Cała agresja skierowana wobec tej Pani miała na celu zmuszenie jej do wyprowadzki z podarowanego córce i zięciowi domu i zrzeczenie się przysługującej służebności. Jak się później okazało, córka i zięć Pani znaleźli na podarowany dom kupca. Domu rzecz jasna nikt z lokatorem nie kupi i taki właśnie warunek postawił potencjalny kupiec. Córka wraz z zięciem Pani robili wszystko, żeby babcia się wyprowadziła. Posunięcie się córki do rękoczynów wobec matki doprowadziło ją do ostateczności i właśnie wtedy zaczęła szukać pomocy na bezpłatnych poradach. Na poradzie wytłumaczona została Pani instytucja cofnięcia darowizny 6 Dziesięciolecie ze względu na rażącą niewdzięczność obdarowanego, a także sporządzony wzór pozwu o cofnięciu darowizny. Pani wróciła do mnie po około 4 miesiącach odmieniona, uśmiechnięta i spokojna. Okazało się, że wystarczyło pokazać córce i zięciowi wzór pozwu oraz uświadomić im, że darowizna może zostać cofnięta w każdej chwili bez względu czy minęło 5 czy 10 lat od obdarowania, aby ci dwoje dali babci spokojnie żyć i mieszkać we własnym domu. Co roku wzrasta liczba osób zainteresowanych bezpłatną profesjonalną pomocą prawną, bo mieszkańcy przekonali się, że świadczący ją prawnicy działają skutecznie i sprawnie. Do tej pory pomogli około 3000 osób. Chcielibyśmy wspomóc większą liczbę potrzebujących i to w jak najkrótszym czasie, ale nie jest to łatwe ze względu na ograniczenia finansowe. Gdyby władze lokalne włączyły się w program działania Bezpłatnego Biura Porad i wsparły je w miarę swoich możliwości, można by zwiększyć ilość godzin pracy lub zaangażować większą liczbę prawników. Taka współpraca przyniosłaby korzyści lokalnej społeczności i zadowolenie ze sprawnego działania władz samorządowych. Zadaniem Biura jest udzielanie szukającym pomocy osobom informacji o tym, jakie prawa im przysługują i jakie są sposoby rozwiązywania problemów, a także wspólne opracowywanie planu działania. Rolą naszego Biura Porad nie jest wsparcie w rozumieniu przyjdź a zrobię to za Ciebie, lecz przyjdź a pokażę Ci różne możliwości działania. Stowarzyszenia na Rzecz Poradnictwa Obywatelskiego DOGMA Plany na przyszłość Mimo ograniczeń personalnych i czasowych, grupa młodych, zaangażowanych prawników nadal będzie wykonywała zadania, których się podjęła. Są pełni zapału, cierpliwości, potrafią słuchać i służą swoją znajomością przepisów prawa, dróg załatwiania różnych problemów. Istotą działania Stowarzyszenia DOGMA jest otwartość na potrzeby drugiego człowieka i niesienie mu pomocy. Biura Bezpłatnych Porad Prawnych są jednym ze sposobów na realizację tej misji.
7 Opis projektów 1. Masz prawo znać prawo Ramy czasowe: marzec 2008 luty 2009 Źródło finansowania: Projekt współfinansowany przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz budżetu Rzeczypospolitej Polskiej w ramach Funduszu dla Organizacji Pozarządowych. Projekt ten zapoczątkował funkcjonowanie pierwszej stałej, bezpłatnej placówki poradnictwa prawnego i obywatelskiego, tj. Biura Bezpłatnych Porad Prawnych i Obywatelskich w powiecie mikołowskim. Klienci Biura mogli (i w dalszym ciągu mogą) uzyskać poradę w zakresie szeroko pojętego prawa cywilnego (m.in. prawidłowość sporządzania umów cywilnoprawnych, pełnomocnictwa, eksmisje, sprawy spadkowe), rodzinnego (m.in. rozwód, separacja, stosunki majątkowe pomiędzy małżonkami, alimenty, opieka), ubezpieczeń społecznych i prawa pracy (m.in. wypowiedzenie stosunku pracy, niewypłacone wynagrodzenie, mobbing, renty i emerytury), przepisów o pomocy społecznej, świadczeń społecznych, decyzji administracyjnych. W ramach projektu ze wsparcia skorzystało łącznie 301 osób. 2. Masz prawo wiedzieć więcej, żyć lepiej Ramy czasowe: marzec 2009 luty 2012 Źródło finansowania: Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Poddziałanie Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki). Projekt stanowi kontynuację przedsięwzięć wcześniej podejmowanych. Skierowany był do mieszkańców powiatu mikołowskiego, w szczególności do osób których nie stać było na wynajęcie prawnika z różnych powodów życiowych: braku pracy, zagrożenia jej utratą, bardzo niskiego wynagrodzenia, osób nieporadnych życiowo, osób starszych, którym trudno znaleźć się w otaczającej rzeczywistości, kobiet znajdujących się trudnej sytuacji życiowej lub materialnej, osób niepełnosprawnych. O pomoc w sprawie osoby potrzebującej zwracali się także najbliżsi członkowie rodziny, sąsiedzi, przyjaciele, opiekunowie. Często pracownicy urzędów administracji publicznej (np. MOPS-u, Sądu Rejonowego, Policji) zwracali się o pomoc w imieniu swoich podopiecznych, klientów urzędu. 7 Poradnictwo
8 Nasze działania 8 Dziesięciolecie Stowarzyszenia na Rzecz Poradnictwa Obywatelskiego DOGMA Dodatkowym wsparciem dla osób poszukujących pomocy prawnej, oprócz możliwości skorzystania z bezpłatnych indywidualnych porad był serwis informacji prawnej w którym zawarto podstawowe informacje na temat praw i obowiązków obywatelskich, wzory pism oraz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. W ramach projektu udzielono 1440 indywidualnych porad prawnych i obywatelskich, na które poświęcono łącznie 1 429,5 godzin. Osiągnięcia tego projektu były prezentowane przez prezes Iwonę Serbeńską jako przykład dobrej praktyki na Konferencji podsumowującej program w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej. 3. Bliżej prawa bliżej obywateli Ramy czasowe: styczeń 2010 sierpień 2010 Źródło finansowania: Projekt współfinansowany przez Instytut Spraw Publicznych ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności w ramach Programu Obywatel i Prawo V. Projekt zapewnił poszerzenie dostępu do informacji i wiedzy prawnej, wiedzy o prawach i obowiązkach obywateli, obowiązujących procedurach i konsekwencjach podejmowanych decyzji. Z porad w ramach projektu skorzystało łącznie 245 osób. Wartością dodaną projektu była częściowa praca pro publico bono naszych doradców promujących w ten sposób działalność wolontarystyczną. 4. Poradnictwo obywatelskie sposobem na integrację Ramy czasowe: marzec 2010 sierpień 2010 Źródło finansowania: Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Działanie 7.3 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki). W ramach projektu powstał Punkt Informacji Obywatelskiej w Łaziskach Górnych. Pomysł na umieszczenie Punktu w budynku Powiatowego Urzędu Pracy zrodził się z próśb mieszkańców powiatu i potrzeby uruchomienia placówki poradniczej w innej niż Mikołów gminie powiatu mikołowskiego. W porozumieniu z Powiatowym Urzędem Pracy postanowiono, że Punkt będzie działał w budynku Urzędu. Klienci Urzędu (w większości osoby bezrobotne) mieli możliwość natychmiastowego skorzystania z porady w trakcie załatwiania sprawy w Urzędzie i w ten sposób osoby te nie musiały poświęcać czasu na ponowny dojazd na spotkanie z prawnikiem. Z porad skorzystało 200 osób.
9 5. MASZ PRAWO program edukacji obywatelskiej Ramy czasowe: wrzesień 2012 wrzesień 2014 Źródło finansowania: Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej (w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy Grantu Blokowego dla Organizacji Pozarządowych). W momencie oddawania w Państwa ręce niniejszej publikacji realizowany jest kolejny projekt, którego ważną częścią jest świadczenie bezpłatnego poradnictwa obywatelskiego, mający na celu edukację obywateli w zakresie ich praw obywatelskich i sposobów ich dochodzenia. Biuro jest czynne od poniedziałku do piątku 4 h dziennie. W okresie realizacji projektu (25 m-cy) przewidujemy udzielenie ok.1250 porad indywidualnych (przeznaczając na to 1250 h pracy doradców). 6. STOP PRZEMOCY Ramy czasowe: styczeń 2013 październik 2013 Źródło finansowania: Projekt współfinansowany przez Instytut Spraw Publicznych ze środków Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności w ramach Programu Obywatel i Prawo VII. W ramach świadczenia pomocy prawnej mieszkańcom naszego regionu szczególnym wsparciem postanowiliśmy objąć osoby doświadczające przemocy rodzinnej. Dla tych osób uruchomiliśmy Punkt ds. Pomocy Prawnej w Rodzinie. W tym zakresie nawiązaliśmy współpracę z instytucjami zajmującymi się problemem przemocy domowej m.in. z Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Mikołowie, Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Łaziskach Górnych, Centrum Integracji Społecznej w Mikołowie. W ramach projektu prowadzone są działania mające na celu przeciwdziałanie przemocy w rodzinie oraz niwelowanie jej skutków poprzez prowadzenie bezpłatnego, specjalistycznego poradnictwa prawnego, prowadzenie kampanii informacyjno edukacyjnej skierowanej do mieszkańców naszego powiatu, środowisk prawniczych i instytucji pomocowych, organizowanie warsztatów edukacji prawnej dla pracowników instytucji zajmujących się problemem przemocy w rodzinie oraz warsztatów dla grup zagrożonych przemocą w rodzinie. W ramach warsztatów pracownicy instytucji pomocowych zajmujących się przemocą domową mogą poszerzyć swoją wiedzę w temacie skutecznego rozwiązywania najczęstszych problemów napotykanych w swojej pracy, prawidłowego identyfikowania sytuacji przemocy domowej, możliwości prawnych rozwiązania danego problemu, pomoc w formułowaniu pism procesowych, objaśnienie procedur sądowych w postępowaniu przed sądem. Wiedza zdobyta na warsztatach będzie mogła być wykorzystana w praktyce, by skuteczniej pomagać podopiecznym tych instytucji. Drugi rodzaj warsztatów obejmuje wsparciem grupy osób, które z różnych powodów narażone są na przemoc domową. W ich trakcie uczestnicy są informowani jakie prawa i środki prawne im przysługują jako osobie pokrzywdzonej, z jakiej pomocy mogą skorzystać i gdzie się o nią ubiegać. Warsztaty uświadamiają uczestników, że nie są sami ze swoimi problemami, że mają prawo do ochrony prawnej i mogą się bronić. W ramach projektu stworzyliśmy Mapę instytucji pomocowych oraz obszarów zagrożonych dostępną pod adresem Na stronie można znaleźć dane teleadresowe wszystkich instytucji pomocowych działających na terenie powiatu mikołowskiego. Platforma Współpracy Organizacji Poradniczych Stowarzyszenie DOGMA od roku 2010 czynnie uczestniczy w wielu różnych pracach, konferencjach i seminariach ogólnopolskich mających na celu wypracowania i zacieśnienie współpracy placówek i instytucji poradniczych oraz aktywizację społeczeństwa obywatelskiego. Jedną z ważniejszych inicjatyw w tym zakresie jest ogólnopolska Platforma Współpracy Organizacji Poradniczych, skupiającą blisko 40 organizacji i innych placówek świadczących bezpłatne poradnictwo prawne i obywatelskie z całego kraju. Inicjatywa ta polega przede wszystkim na współpracy placówek świadczących bezpłatne poradnictwo prawne, uświadamianie władzom państwowym pożytków płynących z dostępu obywateli do poradnictwa prawnego i obywatelskiego, wypracowanie i przedstawienie rządowi i samorządom regionalnym propozycji dotyczących wsparcia rozwoju bezpłatnego poradnictwa prawnego i obywatelskiego w ramach kolejnego okresu programowania funduszy Unii Europejskiej na lata Stowarzyszenie DOGMA przystąpiło do Platformy we wrześniu 2012 r. i jest aktywnym jego członkiem. Prezes Stowarzyszenia Iwona Serbeńska uczestniczyła jako jedna z trzech przedstawicieli organizacji poradniczych w spotkaniu w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego dot. programowania funduszy Unii Europejskiej na lata w obszarze poradnictwo obywatelskie i prawne. 9 Poradnictwo
10 Nasze działania Obszar II zdrowie i rekreacja O tym, że ruch tak wiele rzeczy wprowadza w ruch przekonali się uczestnicy wielu przedsięwzięć z zakresu promocji zdrowia i aktywności fizycznej, które od początku swojej działalności inicjuje Stowarzyszenie DOGMA. Celem naszym było zrobienie kroku w kierunku zmiany zachowań naszych mieszkańców w stronę poprawy jakości ich życia tj. zwiększenia dbałości o odpowiednią aktywność fizyczną, właściwe żywienie, wypoczynek oraz higieniczny tryb życia. Oczywiście, początki nie były łatwe. Mieszkańcy nie byli przekonani do ćwiczeń opartych na systemie hatha jogi ani marszów z kijami. W rozpropagowaniu różnych form aktywności fizycznej pomogła nam współpraca z Akademią Wychowania Fizycznego w Katowicach, a w szczególności z prof. AWF dr hab. Januszem Szopą, który opracował program rekreacji ruchowej. Pan Profesor poprowadził pierwsze warsztaty, co sprawiło, że zniknęły opory i coraz więcej osób włączało się do ćwiczeń. W programie mogli wziąć udział wszyscy o dowolnym poziomie umiejętności ruchowych oraz stanie kondycji fizycznej. Już po kilku zajęciach uczestnicy zauważyli pozytywne zmiany w swoim samopoczuciu i stanie zdrowia. Stąd zapewne bierze się olbrzymia popularność tych zajęć. Obecnie ok. 200 osób regularnie chodzi na zajęcia prowadzone przez certyfikowane instruktorki: Justynę 10 Dziesięciolecie Ruch tak wiele rzeczy wprowadza w ruch Nowosielską i Katarzynę Plucińską, które są wychowankami Pana Profesora. Program przyniósł nie tylko konkretne korzyści zdrowotne potwierdzone badaniami naukowymi, ale pobudził też niesamowity potencjał tkwiący w ludziach. Często osoby, które po 30 latach weszły ponownie na salę gimnastyczną poczuły radość z uczestnictwa w tych zajęciach. Nawiązały się przyjaźnie, nastąpiła integracja społeczności lokalnej. Aby ułatwić osobom, które weszły na ścieżkę zdrowia pozostanie na niej, został pod kierunkiem prof. Janusza Szopy opracowany Instruktaż ćwiczeń. Opracowanie zawiera opis podstawowego zestawu ćwiczeń, który można wykonywać wszędzie: w sali gimnastycznej, na łące, a także w domu. Po pierwszym etapie współpracy z AWF zaczęto planować inne formy aktywności jak nordic walking, turystyka krajoznawcza. Rosnąca popularność nordic walking ukazała potrzebę stworzenia właściwych warunków do jego uprawiania. Zorganizowaliśmy więc prelekcje prowadzone m.in. przez panią prof. AWF dr hab. Teresę Sochę na temat korzyści płynących z uprawiania tej formy aktywności ruchowej, zasad doboru sprzętu oraz technik chodzenia. Po nich, pomysł uprawiania nordic walking wprowadziliśmy do praktyki. Pod kierunkiem dr Ryszarda Grzywocza z AWF uczestnicy zajęć nordic walking bardzo się rozruszali i teraz w całym powiecie mikołowskim w parkach, lasach Celem naszym było zrobienie kroku w kierunku zmiany zachowań naszych mieszkańców w stronę poprawy jakości życia tj. zwiększenia dbałości o odpowiednią aktywność fizyczną, właściwe żywienie, wypoczynek oraz higieniczny tryb życia. Stowarzyszenia na Rzecz Poradnictwa Obywatelskiego DOGMA i innych miejscach rekreacyjnych widać uśmiechniętych mieszkańców maszerujących z kijami. Obudziliśmy też ducha współzawodnictwa wśród miłośników nordic walking dlatego co roku organizujemy Marsze o tytuł Mistrza Nordic Walking. W tym roku odbywać się on będzie po raz piąty. Jego uczestnicy pokonują kilkukilometrową trasę, rywalizując, ale i wspaniale się bawiąc. Wyznaczyliśmy też specjalne trasy dla zwolenników nordic walking. Istniejące piesze szlaki turystyczne niezbyt dobrze nadawały się do tego celu, z powodu braku informacji o przebytym dystansie oraz dużą liczbą odcinków miejskich. Ponadto ich przebieg nie był aktualizowany od lat i można było się natknąć na niebezpie-
11 czeństwa takie jak szkody górnicze czy dzikie przejścia przez tory kolejowe. W porozumieniu z Nadleśnictwem Kobiór wytyczono i oznakowano dwie trasy, na których istnieją dobre warunki do uprawiania nordic walking i biegów przełajowych. Po drodze można podziwiać różnorodny krajobraz powiatu mikołowskiego: fragmenty starego lasu, krajobrazu rolniczego, dawnych fortyfikacji oraz terenów przemysłowych. Drogi Czytelniku, jeżeli jeszcze nie spróbowałeś tej formy aktywności ruchowej zapraszamy na specjalne pokazy technik chodzenia z kijami, które odbywają się podczas organizowanych przez Dogmę imprez plenerowych. Do zobaczenia na trasie. Przed budynkiem Starostwa Powiatowego w Mikołowie znajduje się także duża tablica z dokładną mapą, opisami tras i zdjęciami. Istnieje także strona www poświęcona Parkowi: Ze względu na swoje doświadczenie Stowarzyszenie DOGMA zostało poproszone do współpracy z gminą Olsztyn k. Częstochowy czego rezultatem jest zaprojektowanie i oznakowanie ponad 8 km trasy Krajobrazów Jurajskich. 2 października 2010 r. trasa została uroczyście otwarta przez wspaniałą polską lekkoatletką panią Irenę Szewińską. My również tam byliśmy i wstęgę przecinaliśmy. Drogi Czytelniku jeżeli jeszcze nie spróbowałeś tej formy aktywności ruchowej, zapraszamy na specjalne pokazy technik chodzenia z kijami, które odbywają się podczas organizowanych przez Dogmę imprez plenerowych. Do zobaczenia na trasie. Zdrowie i rekreacja Plany na przyszłość Jednym z głównych celów naszego Stowarzyszenia jest promowanie zdrowego stylu życia, to znaczy działań dzięki którym ograniczy się niedołęstwo i choroby oraz wzmacniać się będzie dobre samopoczucie fizyczne, psychiczne i społeczne, zgodnie z definicją zdrowia WHO. W dalszym ciągu będziemy kontynuować współpracę z Powiatowym Uniwersytetem Trzeciego Wieku w Mikołowie, MOSiR-ami, klubami sportowymi oraz stowarzyszeniami promującymi wszelkiego rodzaju 11
12 Nasze działania 12 Dziesięciolecie Stowarzyszenia na Rzecz Poradnictwa Obywatelskiego DOGMA działania polepszające stan naszego tu i teraz. Badania, wywiady i sondy przeprowadzane wśród naszych uczestników wskazują, że wciąż istnieje niedosyt na zajęcia i warsztaty prozdrowotne i ruchowe. Zdrowie i dobra kondycja nie toleruje słowa zaczekaj dlatego, aby utrzymywać je w dobrej formie należy o nie dbać i prowadzić aktywny tryb życia, a do tego potrzeba silnej motywacji i regularności ćwiczeń. Przez cały czas dbamy o zdrowie i właściwą kondycję naszych uczestników i w przyszłości będziemy to robić nadal. W najbliższym czasie planujemy organizację kolejnych marszów Nordic Walking, zajęć gimnastycznych i rekreacyjnych, wycieczek i warsztatów o tematyce prozdrowotnej. Opis projektów 1. Uniwersytet dla zdrowia Ramy czasowe: luty 2008 październik 2008 Źródło finansowania: Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Środki Przejściowe 2005 Podnoszenie świadomości społecznej i wzmocnienie rzecznictwa oraz działań monitorujących organizacji pozarządowych. Był to partnerski projekt Stowarzyszenia DOGMA, Akademii im. Jana Długosza z Częstochowy oraz Towarzystwa Krzewienia Kultury Fizycznej Omega z Częstochowy. Projekt obejmował realizację Programu aktywnej edukacji prozdrowotnej i rekreacji ruchowej osób starszych. Program opracowany przez współpracującego ze Stowarzyszeniem prof. AWF dr hab. Janusza Szopę, obejmował m.in. system statycznych ćwiczeń fizycznych, które rozciągają mięśnie, oddziałują na stawy, kręgosłup i cały układ kostny. Wpływają także na narządy wewnętrzne, gruczoły i nerwy, utrzymując osoby ćwiczące przy zdrowiu i regenerując cały organizm. W programie wzięły udział łącznie 72 osoby słuchacze Uniwersytetu Trzeciego Wieku przy Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. 2. Czas na zdrowie Ramy czasowe: wrzesień 2008 grudzień 2008 Źródło finansowania: Projekt współfinansowany ze środków otrzymanych od Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Rządowego Programu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich. Projekt ten był realizowany w partnerstwie z Powiatem Mikołowskim, Akademią Wychowania Fizycznego w Katowicach oraz Stowarzyszeniem
13 Wspierania Inicjatyw Społecznych MERITUM w Katowicach. Celem podjętych i zrealizowanych działań było przede wszystkim przeprowadzenie kompleksowego i nowatorskiego Programu aktywnej edukacji prozdrowotnej i rekreacji ruchowej osób w wieku senioralnym. Program ten odniósł duży sukces we wcześniejszym projekcie Dogmy Uniwersytet dla zdrowia dlatego postanowiono go ponownie wykorzystać w ww. projekcie. Łącznie w projekcie wzięło udział 80 osób w wieku powyżej 50 roku życia (40 osób z powiatu mikołowskiego i 40 osób z powiatu katowickiego). 3. Inicjatywa Dodaj życia do lat II edycje Ramy czasowe: I edycja: wrzesień 2008 luty 2009 II edycja: październik 2009 maj 2010 Źródło finansowania: Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Działanie 7.3 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki). Inicjatywa Dodaj życia do lat obejmowała łącznie realizację 3 odrębnych projektów w okresie: wrzesień 2008 maj Były to projekty: Dodaj życia do lat, Dodaj życia do lat II Łaziska Górne i Wyry oraz Dodaj życia do lat II Orzesze i Ornontowice. Projekty były realizowane przez Stowarzyszenie DOGMA, w partnerstwie z Powiatem Mikołowskim oraz Akademią Wychowania Fizycznego w Katowicach. Zapewniły one mieszkańcom możliwość wszechstronnego rozwoju, umożliwiającego dostęp zarówno do zajęć edukacyjnych w postaci wykładów, spotkań ze specjalistami z różnych dziedzin, jak i rozwój psychofizyczny poprzez program aktywnej edukacji zdrowotnej i ćwiczeń ruchowych. Łącznie we wszystkich trzech projektach wzięło udział 158 osób. 4. Park Nordic Walking w Powiecie Mikołowskim Ramy czasowe: październik 2010 nadal Źródło finansowania: Projekt zrealizowany ze środków własnych przy wsparciu finansowym Powiatu Mikołowskiego. Działania ukierunkowane na promocję Nordic Walking w Powiecie Mikołowskim rozpoczęły się w październiku 2009 roku. Wtedy zajęcia z zakresu Nordic Walking znalazły się w programie projektu Dodaj życia do lat II, mającego na celu aktywizację mieszkańców powiatu mikołowskiego. Park Nordic Walking w Powiecie Mikołowskim, który jest pierwszym takim parkiem w powiecie, a nawet w całym regionie górnośląskim, składa się obecnie z dwóch tras oznaczonymi kolorami: niebieskim (kierunek Mikołów Łaziska Górne) i zielonym (kierunek Mikołów Łaziska Górne Orzesze -Ornontowice). Pod budynkiem Starostwa Powiatowego w Mikołowie znajduje się także duża tablica z dokładną mapą, opisami tras i zdjęciami. Istnieje także strona internetowa poświęcona Parkowi: 5. Ruch tak wiele rzeczy wprowadza w ruch Ramy czasowe: marzec 2012 czerwiec 2012 Źródło finansowania: Projekt zrealizowany ze środków otrzymanych od Gminy Mikołów (Zadanie publiczne Gminy Mikołów w dziedzinie Ochrona i promocja zdrowia w 2012 roku ). Realizacja projektu była możliwa dzięki dofinansowaniu ze środków otrzymanych od Gminy Mikołów. Projekt miał na celu przede wszystkim poprawę dostępu osobom w wieku senioralnym do programów profilaktycznych z zakresu ochrony i promocji zdrowia. W ramach projektu odbyły się wykłady, i prelekcje o tematyce prozdrowotnej i zajęcia nordic walking. Finałem projektu był Marsz o tytuł Mistrza Nordic walking. W zajęciach i działaniach uczestniczyło łącznie 100 osób mieszkańców gminy Mikołów. Inne działania w tym obszarze Coroczne imprezy plenerowe na terenie powiatu mikołowskiego Stowarzyszenie DOGMA kilka razy do roku organizuje otwarte imprezy plenerowe, w ramach których wszyscy mieszkańcy regionu mają możliwość uczestnictwa w różnych ciekawych inicjatywach, m.in. w marszach Nordic Walking, grach terenowych, prelekcjach tematycznych, zajęciach ruchowych itp. Imprezy te mają na celu promocję aktywnego spędzania czasu wolnego, integrację społeczną oraz promocję walorów turystycznych naszego powiatu. 13 Zdrowie i rekreacja
14 Nasze działania Wywiady uczestników Maria Pawlas Jak Pani trafiła do Stowarzyszenia DOGMA? W 2008 roku, kiedy przechodziłam na emeryturę, Powiat Mikołowski oraz Stowarzyszenie DOGMA zapraszało mieszkańców gmin w wieku 45+ do uczestnictwa w projekcie Dodaj życia do lat. Pomyślałam sobie, że to byłaby doskonała okazja do aktywnego spędzenia czasu na emeryturze. Po wysłuchaniu oferty zgłosiłam swój udział. Taki był początek mojej przygody z Dogmą. Z jakich zajęć, warsztatów i innych działań Pani skorzystała? Bardzo byłam zadowolona z udziału w projekcie Dodaj życia do lat, w ramach którego prowadzone były ćwiczenia ruchowe oraz wykłady o tematyce zdrowotnej. Z inicjatywy Dogmy oraz Starostwa Powiatowego powstał w powiecie Park Nordic Walking, a w nim specjalne ścieżki do uprawiania tego sportu. Wraz z rodziną i znajomymi często z nich korzystamy. Zawsze chętnie biorę udział w wyjazdach i imprezach plenerowych promujących nordic walking. Natomiast z oferty zajęć językowych wybrałam naukę języka angielskiego. Wspaniała lektorka Pani Kasia pomogła nam pokonać bariery mówienia a na zajęcia chodziło się z przyjemnością. Na warsztatach wizażu i braffitingu nauczyłam się jak dobierać garderobę odpowiednio do swojej sylwetki i jak prawidłowo dobierać bieliznę. Jak Pani ocenia prowadzone przez Dogmę zajęcia? Pracownicy Dogmy wkładają dużo pracy w pozyskiwanie środków finansowych na poszczególne projekty i z wielkim zaangażowaniem opracowują plany działań. Zajęcia prowadzone są przez świetnych fachowców, którzy poprzez swoje zaangażowanie wiele nas uczą. Pani Prezes Stowarzyszenia i Staroście Powiatu Mikołowskiego oraz wszystkim, którzy przyczyniają się do promocji edukacji, zdrowego i aktywnego stylu życia składam serdeczne podziękowanie. 14 Dziesięciolecie Stowarzyszenia na Rzecz Poradnictwa Obywatelskiego DOGMA Dorota i Janusz Pasuto Jak Państwo trafiliście do Stowarzyszenia? O działalności Stowarzyszenia dowiedzieliśmy się podczas kiermaszu na mikołowskim rynku, na którym DOGMA miała swoje stoisko. Zostaliśmy wyposażeni w pakiet ulotek, z których dowiedzieliśmy się o szerokiej ofercie działań Dogmy. Praktycznie od razu zapisaliśmy się na wszystkie zajęcia ruchowe wówczas organizowane, tj. zajęcia nordic walking, jogę, wycieczki. Dzięki temu od ponad 4 lat mamy możliwość brania udziału w wielu ciekawych działaniach. Z jakich zajęć, warsztatów i innych działań Państwo skorzystali? W związku z tym, że bardzo lubimy ruch i wysiłek fizyczny, chętnie uczestniczymy w zajęciach i imprezach ruchowych, tj. nordic walking, gimnastyka relaksacyjna, wycieczki i imprezy plenerowe. Szczególnie utkwiły nam w pamięci zajęcia jogi w plenerze, zorganizowane latem 2012r. na terenie Śląskiego Ogrodu Botanicznego. Ostatnio także bardzo zaciekawiły nas szkolenia z obsługi urządzeń GPS i gry terenowe z ich użyciem. Jak Państwo oceniacie prowadzone przez Dogmę zajęcia? Wszystkie zajęcia oceniamy bardzo dobrze. Wszystkie zajęcia i szkolenia bardzo nam się podobały a umiejętności nabyte podczas nich wykorzystujemy do dnia dzisiejszego. Zajęcia zawsze były połączone z innymi atrakcjami, np. podczas zajęć nordic walking oprócz doskonalenia techniki chodzenia poznawaliśmy nowe, ciekawe tereny powiatu, a prowadzący opowiadali nam o lokalnej florze i faunie. Dzięki uczestnictwu w różnego typu zajęciach nabyliśmy dużo wiedzy, bardzo przydatnej wiedzy. Uczestnictwo w nich było i jest dla nas także okazją do poznania ciekawych ludzi i miłego spędzania czasu.
15 Nasze działania Powiedz mi, a zapomnę, Pokaż mi, a zapamiętam. Pozwól mi wziąć udział, a zrozumiem Obszar III inicjatywy edukacyjne Coraz częściej czasy, w których żyjemy są nazywane epoką informacji. Jedną z cech charakterystycznych dzisiejszych czasów jest to, że jedyną stałą w otaczającej nas rzeczywistości jest nieustanna zmiana. Stowarzyszenie DOGMA stara się być odpowiedzią na potrzebę ciągłego dokształcania się wynikającego z dużego przyrostu wiedzy i umiejętności, którą musi wykazywać się współczesny człowiek. Chociaż na dzień obecny nasza oferta edukacyjna jest skierowana do wszystkich grup wiekowych, to w 2008 roku zaczynaliśmy od osób w wieku 45+. Na przełomie 5 lat, w tej grupie wiekowej, zrealizowaliśmy 880 godzin zajęć oraz 560 godzin warsztatów komputerowych w których, uczestniczyło łącznie 400 osób. Podczas zajęć komputerowych uczestnicy nabywali wprawy z zakresu obsługi komputera i Internetu. Tworzyli swoje strony internetowe i blogi. Uczestnicy zdobyli umiejętności wykorzystania e-learningu oraz obsługi sprzętu tj. aparaty cyfrowe, tablety, tablice interaktywne. Zajęcia miały różne formy i odbywały się w różnych miejscach co dodatkowo miało motywować uczestników do pracy. Ponieważ Stowarzyszenie DOGMA w swoim założeniu stara się być organizacją uczącą się, umiejętności i narzędzia wypracowywane podczas jednych projektów wykorzystujemy do zwiększenia atrakcyjności i efektywności w innych. Nie powinno więc nikogo dziwić, iż zajęcia językowe były mocno wspierane technologią informacyjną. Oprócz typowych zajęć stacjonarnych uczestnicy korzystali z platformy e-learningu, a z native speakerem mogli porozumiewać się poprzez komunikatory internetowe. Zadbaliśmy również o kontakt osobisty z native speakerem podczas tzw. Tea Time-ów. Zajęcia językowe i warsztaty komputerowe prowadzone są przez profesjonalnych lektorów i trenerów: Katarzynę Dworaczek, Annę Tajer, Alicję Bogdanowicz, Beatę Grabarczyk, Grzegorza Bartniczka, Marcina Wilczyńskiego (zajęcia językowe) oraz Michała Oczadły, Michała Mackiewicza, Mariusza Respondka, Wojciecha Hoszka, Stefana Nowaka (warsztaty komputerowe i obsługi nowoczesnych technologii). W ramach warsztatów komputerowych przeprowadziliśmy wyjazd szkoleniowy, który pomógł w nabyciu umiejętności posługiwania się nawigacją satelitarną (GPS) w terenie. Kontynuacją tego jest stworzenie możliwości uczestniczenia mieszkańców powiatu mikołowskiego w Światowym Dniu Systemów Informacji Geograficznej obchodzonych w ramach Tygodnia Świadomości Geograficznej, tzw. GIS Day. W roku 2012 rozszerzyliśmy swoją działalność w tym kierunku oferując szkolenie z wykorzystania technologii GIS w zarządzaniu środowiskowym. Po pozytywnym zdaniu testu kwalifikacyjnego 60 pracowników małych i średnich przedsiębiorstw Stowarzyszenie DOGMA stara się być odpowiedzią na potrzebę ciągłego dokształcania się wynikającego z dużego przyrostu wiedzy i umiejętności, którą musi wykazywać się współczesny człowiek. otrzymało możliwość bezpłatnego zdobycia kwalifikacji z zakresu Systemów Informacji Geograficznej, certyfikowanego przez Polskie Towarzystwo Informatyczne. Szkolenia prowadzili m.in. specjaliści z firmy GIS Support sp. z o.o. oraz pracownicy Instytutu Spraw Przestrzennych i Katastralnych SA w Gliwicach. W naszej pracy nie pominęliśmy również młodzieży. Zwróciliśmy uwagę, że oprócz wąskiego grona uczniów uczących się w szkołach ekonomicznych i w liceach o profilu prawnym lub społeczno prawnym, młodzież nie ma możliwości poznania podstaw prawa, które są wręcz niezbędne do sprawnego i efektywnego funkcjonowania we współczesnym społeczeństwie. Dla nich zawodowo czynni prawnicy naszego Stowarzyszenia przeprowadzili praktyczne szkolenia z podstaw prawa. Innowacją jest stworzenie komiksu pt. Uczniowski (nie) 15 Zdrowie i rekreacja
16 Nasze działania codziennik prawny, który z dostępnych nam informacji jest pierwszą taką publikacją w Polsce. Dla młodzieży organizujemy też kilka razy w roku gry terenowe z wykorzystaniem nowoczesnej technologii. Ostatnie takie gry mają też temat przewodni, przez co zwiększają wiedzę i umiejętności uczestników. Ponieważ Stowarzyszenie DOGMA w swoim założeniu stara się być organizacją uczącą się, umiejętności i narzędzia wypracowywane podczas jednych projektów wykorzystujemy do zwiększenia atrakcyjności i efektywności w innych. Wszystkie nasze zajęcia edukacyjne prowadzi bardzo dobrze wyszkolona kadra posiadająca umiejętności dydaktyczne i potrafiąca motywująco wesprzeć uczestników. Plany na przyszłość Możliwość patrzenia na to jak inni ludzie zdobywają nową wiedzę i umiejętności, a czasem przekraczają swoje ograniczenia jest niesamowicie motywująca i daje ogromną satysfakcję z podejmowanych działań. Z tego powodu mamy ambitne plany na przyszłość. Dążymy do realizowania zadań na rzecz coraz to większej części naszego lokalnego społeczeństwa. Niewątpliwie postaramy się, aby możliwie najlepiej wykorzystać już zdobyte narzędzia do przekazywania umiejętności z zakresu technologii informacyjnej, językowej i prawnej. Będziemy też starać się poszerzać zakres działań o nowe dziedziny. Szczegóły, mamy nadzieję, już wkrótce. 16 Dziesięciolecie Stowarzyszenia na Rzecz Poradnictwa Obywatelskiego DOGMA Opis projektów 1. Kampania edukacyjna Wiedzieć więcej, żyć lepiej Ramy czasowe: kwiecień 2008 czerwiec 2008 Źródło finansowania: Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Działanie 9.5 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki).
17 Kampania pomagała w nabyciu wiedzy mieszkańców gmin powiatu mikołowskiego, tj. Łazisk Górnych, Orzesza, Wyr i Ornontowic, w zakresie obsługi komputera, Internetu, i innych urządzeń technologii oraz wykorzystywania e-learningu. Łącznie wsparciem zostało objętych 127 osób mieszkańców ww. gmin powiatu mikołowskiego. 2. Inicjatywa Działaj lokalnie II edycje Ramy czasowe: I edycja: marzec 2010 październik 2010 II edycja: marzec 2011 styczeń 2012 Źródło finansowania: Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Działanie 9.5 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki). Inicjatywa mała na celu nabycie wiedzy i umiejętności posługiwania się językiem obcym oraz nowoczesnymi technologiami, w tym komputerem. Składała się z 8 projektów realizowanych w okresie marzec 2010 styczeń 2012, po jednym dla każdej gminy z dwóch edycji, tj. Działaj lokalnie! Łaziska Górne bliżej Europy, Działaj lokalnie II Łaziska Górne bliżej Europy ; Działaj lokalnie! Orzesze bliżej Europy, Działaj lokalnie II Orzesze bliżej Europy Działaj lokalnie! Ornontowice bliżej Europy, Działaj lokalnie II Ornontowice bliżej Europy Działaj lokalnie! Wyry bliżej Europy Działaj lokalnie II Wyry bliżej Europy. W ramach projektów przeprowadzono łącznie 720 godzin zajęć językowych (język angielski i język niemiecki) oraz 400 godzin zajęć komputerowych. W pierwszej edycji inicjatywy wzięło udział łącznie 358 osób (w tym 166 uczestników zajęć językowych i warsztatów komputerowych). W drugiej edycji inicjatywy wzięło udział łącznie 356 osób (w tym 168 uczestników zajęć językowych i warsztatów komputerowych). 3. Z prawem na Ty Ramy czasowe: wrzesień 2011 czerwiec 2012 Źródło finansowania: projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Działanie 9.5 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki). W ramach projektu prowadziliśmy podstawową edukację prawniczą z praktycznego zastosowania prawa w życiu codziennym. Ponadto wydaliśmy komiks pt. 17 Edukacja
18 Nasze działania Uczniowski (nie) codziennik prawny prezentujący podstawowe zagadnienia prawnicze, którego celem jest popularyzacja zagadnień w przystępnej formie i zachęcania młodzież do poszerzania swojej wiedzy. Zajęcia odbywały się w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Ornontowicach i Zespole Szkół Energetycznych i Usługowych w Łaziskach Górnych. Uczestniczyło w nich łącznie 60 uczniów (po 30 w każdej ze szkół). języków obcych w powiecie mikołowskim Ramy czasowe: październik 2012 marzec 2013 Źródło finansowania: Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Działanie 9.5 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki). Projekt ten to inicjatywa Stowarzyszenia DOGMA nastawiona na poprawę poziomu kształcenia na terenach wiejskich. Projekt realizowano w partnerstwie z Powiatem Mikołowskim. W ramach projektu przeprowadzono łącznie 160 godzin zajęć języka angielskiego. W każdej grupie przeprowadzono 28 godzin (14 spotkań) tradycyjnych zajęć języka angielskiego, natomiast 12 godzin (4 spotkania) to były spotkania typu Tea Time spotkania z native speakerami. Uczestnicy utrwalali zdobytą wiedzę poprzez kontakty z obcokrajowcami za pomocą komunikatorów internetowych (np. gadu gadu, Skype) oraz platformę e-learningową. nowych technologii w powiecie mikołowskim Ramy czasowe: październik 2012 marzec 2013 Źródło finansowania: Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Działanie 9.5 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki). 18 Dziesięciolecie Stowarzyszenia na Rzecz Poradnictwa Obywatelskiego DOGMA Projekt w praktyce był kontynuacją zajęć komputerowych poprzednio zrealizowanych w tym zakresie projektów, jednak tym razem na wyższym stopniu zaawansowania. W ramach projektu odbyło się łącznie 160 godzin zajęć komputerowych. Uczestnicy zdobywali wiedzę i umiejętności obsługi sprzętu komputerowego, sprzętu elektronicznego (m.in. urządzeń GPS, aparatów cyfrowych), obsługi programów i narzędzi internetowych (m.in. platform e-learningowych, portali społecznościowych), ponadto tworzyli własne strony www i blogi internetowe z wykorzystaniem systemów CMS. 6. Odkrywcy nowych technologii w zarządzaniu środowiskiem Ramy czasowe: październik 2012 wrzesień 2013 Źródło finansowania: Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (Poddziałanie Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki). Odbiorcami projektu było 60 dorosłych osób pracujących z sektora małych i średnich przedsiębiorstw mieszkających na terenie województwa śląskiego. Celem głównym zaplanowanych działań było nabycie lub uzupełnienie kwalifikacji z zakresu zastosowań geoinformatyki w ochronie środowiska poprzez realizowane cykle szkoleń. Na zakończenie szkoleń, w celu potwierdzenia zdobytych kwalifikacji uczestnicy podchodzili do zewnętrzny egzamin ECDL EPP GIS. Po uzyskaniu pozytywnego wyniku uczestnicy otrzymali certyfikat wydany przez Polskie Towarzystwo Informatyczne. Inne działania w tym obszarze I EDYCJA GIS DAY: 14 listopada 2012 W listopadzie obchodzony jest Światowy Dzień Systemów Informacji Geograficznej obchodzony w ramach Tygodnia Świadomości Geograficznej. Stowarzyszenie DOGMA od roku 2012 jest oficjalnym organizatorem GIS DAY w powiecie mikołowskim. Celem GIS DAY jest popularyzacja nowego podejścia do przestrzeni, w której żyjemy, poprzez GIS. Organizowana tego dnia impreza: seminaria, warsztaty i pokazy miały na celu zapoznanie osób w różnym wieku oraz z różnych branż z możliwościami wykorzystania systemów informacji geograficznej. Impreza miała formę otwartą, uczestniczyło w niej blisko 150 osób.
19 Nasze działania Wywiady kadry Mariusz Respondek trener prowadzący warsztaty komputerowe Do Stowarzyszenia DOGMA trafiłem kilka lat temu. W szkole, w której pracuję w Łaziskach Górnych, Stowarzyszenie organizowało kurs komputerowy dla osób w wieku senioralnym. Szukano prowadzącego i mi zaproponowano jego prowadzenie. Najpierw był jeden kurs, potem następny itd. Przygotowywanie się do każdych zajęć zmusza do pogłębiania swojej wiedzy. Współpracując ze Stowarzyszeniem, oprócz wiedzy związanej z obsługą komputerów, muszę pogłębiać swoją wiedzę dotyczącą dydaktyki. Chcąc lepiej dostosowywać metody pracy do osób dorosłych, ukończyłem kurs andragogiki. Katarzyna Dworaczek lektorka prowadząca zajęcia języka angielskiego Współpracę z Dogmą rozpoczęłam w roku 2010 gdy zaproponowano mi prowadzenie zajęć języka angielskiego dla osób dorosłych w ramach realizowanego wówczas projektu unijnego. Z racji tego, że na co dzień pracuję w szkole podstawowej, chętnie podjęłam się zadania nauczania języka osób dorosłych. Potraktowałam to jako możliwość zdobycia nowego doświadczenia w pracy z inną grupą wiekową. Praca z osobami dorosłymi była dla mnie wyzwaniem i nowym doświadczeniem. Teraz to nie tylko praca, ale przyjemność oraz wielka satysfakcja i duma ze słuchaczy. Pozytywnie zaskoczył mnie fakt, że osoby w starszym wieku mają tak dużą potrzebę uczenia się języków obcych i chętnie mogą wygospodarować kilka godzin na realizację marzeń i własny rozwój. Wojciech Hoszek trener prowadzący warsztaty komputerowe Edukacja Realizacja kursów komputerowych dla osób dojrzałych ukazała, iż starsze pokolenie również można przekonać do korzystania z nowoczesnych technologii. Początkowo osoby uczestniczące w programie obawiały się, że przerabiany materiał będzie dla nich zbyt trudny bądź nie zaciekawi ich na tyle by samemu kontynuować naukę. Osoby w wieku od lat, które nigdy wcześniej nie miały do czynienia z komputerami, nagle zrozumiały jak bardzo w obecnych czasach umiejętności swobodnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami są niezbędne i wkraczają praktycznie w każdą dziedzinę życia. W moim przekonaniu Stowarzyszenie DOGMA zasługuje na słowa uznania za przejawioną inicjatywę, skutkującą zarówno podwyższeniem kwalifikacji jak i podniesieniem jakości życia. 19
20 Nasze działania Wybrane wypowiedzi uczestników zajęć edukacyjnych: Zajęcia komputerowe i obsługi nowoczesnych technologii: Zajęcia były zaskakująco dobre, a atmosfera bardzo przyjacielska. Uważam, że powinny być kontynuowane, bo chciałbym zgłębiać wiedzę, np. o fotografii cyfrowej. Używam komputera w domu, szczególnie edytora tekstu. O projekcie dowiedziałem się w Starostwie Powiatowym w Mikołowie. Zamysł szkoleń komputerowych dla starszych osób wydał mi się interesujący, dlatego zapisałem się na warsztaty. Były prowadzone profesjonalnie i, co ważne, w rodzinnej miejscowości, dzięki czemu nie było konieczności dalszego dojazdu. Wzbogaciłem swoją dotychczasową wiedzę o nowych technologiach. Wiem, jak znaleźć ciekawe informacje z zakresu moich zainteresowań. Na pewno będę używał sieci w celu poszerzenia swojej wiedzy. Z ogromnym zainteresowaniem i przyjemnością uczęszczałam na zajęcia. Nigdy dotąd nie dotykałam komputera. Zajęcia bardzo wzbogaciły moją wiedzę. Spotkania były bardzo profesjonalnie przygotowane, zarówno wykłady, oprawa, jak i warsztaty. Miałam wcześniej podstawową wiedzę o komputerach, ale nigdy nie byłam przez nikogo prowadzona. Zajęcia z trenerem okazały się bardzo owocne. Teraz czuję się bardziej pewna korzystając z komputera, swobodnie surfuję po Internecie, używam skrzynki . Jestem zainteresowana doskonaleniem swoich umiejętności w tym zakresie. Zajęcia językowe: Wspaniała lektorka Pani Kasia pomogła nam pokonać bariery mówienia a na zajęcia chodziło się z przyjemnością. Dzięki zajęciom języka angielskiego mogłam poszerzyć swoją wiedzę w porozumiewaniu się językiem obcym. Dzięki temu poczułam się pewniejsza, np. podczas wycieczek zagranicznych potrafię zamówić kawę w restauracji i zrobić zakupy. Zajęcia ruchowe: Projekt moim zdaniem bardzo dobry, bo dzięki temu kursowi otworzyłam sobie okno na świat ponownie. Dziękuję. Więcej takich szkoleń, a będzie nam się przyjemnej żyć. Warto zorganizować następne szkolenie kontynuację obecnego w myśl mądrego hasła Wiedzieć więcej, żyć lepiej. Dziękuję. Przebieg projektu wyższy od oczekiwań własnych. Wspaniała sprawa, na zajęciach dużo się nauczyłam, dowartościowałam własną osobę, zdobywając wiedzę, więc prosimy o następne zajęcia o bardziej poszerzonym temacie. Wspaniała rzecz, więcej takich projektów, a zwłaszcza gimnastyki. Jest dobrym pomysłem, aby osoby powyżej 45 lat mogły aktywniej prowadzić swoje życie. 20 Dziesięciolecie Stowarzyszenia na Rzecz Poradnictwa Obywatelskiego DOGMA
MASZ PRAWO ZNAĆ PRAWO PODSUMOWANIE REALIZACJI PROJEKTU MASZ PRAWO ZNAĆ PRAWO
PODSUMOWANIE REALIZACJI PROJEKTU MASZ PRAWO ZNAĆ PRAWO Projekt Masz prawo znać prawo był realizowany przez Stowarzyszenie DOGMA i Powiat Mikołowski od III 2008 do II 2009 w ramach Funduszu dla Organizacji
Bardziej szczegółowoDZIAŁANIA WSPÓŁFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ PROWADZONE W LATACH PRZEZ POWIATOWY URZĄD PRACY W CIESZYNIE
DZIAŁANIA WSPÓŁFINANSOWANE ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ PROWADZONE W LATACH 2010-2015 PRZEZ POWIATOWY URZĄD PRACY W CIESZYNIE EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY CEL Fundusz ten najczęściej kojarzony jest z organizacją
Bardziej szczegółowoMłody obywatel. 18 sierpnia 2010 r. Opis
18 sierpnia 2010 r. Młody obywatel Opis Młodzie ludzie przy wsparciu nauczycieli i władz samorządowych badają kapitał społeczny w swojej miejscowości. Przedstawiają wnioski władzom lokalnym. Na podstawie
Bardziej szczegółowoFundacja Rozwoju Systemu Edukacji http://www.frse.org.pl/
Jak przygotować i realizować projekt, pozyskiwanie środków, partnerów, wątpliwości, pytania, wymiana doświadczeń - fora, przykłady dobrych praktyk, narzędzia pomocne w realizacji Fundacja Rozwoju Systemu
Bardziej szczegółowoREGULAMIN REKRUTACJI I UDZIAŁU W PROJEKCIE MŁODZI AKTYWNI - SKUTECZNI" Informacje ogólne
REGULAMIN REKRUTACJI I UDZIAŁU W PROJEKCIE MŁODZI AKTYWNI - SKUTECZNI" 1 Informacje ogólne 1. Regulamin określa ramowe zasady rekrutacji i kwalifikacji uczestników oraz warunki uczestnictwa w projekcie
Bardziej szczegółowoEUROPEJSKI PLAN ROZWOJU SZKOŁY. Publiczna Szkoła Podstawowa im. Stefana Żeromskiego w Stykowie
EUROPEJSKI PLAN ROZWOJU SZKOŁY Publiczna Szkoła Podstawowa im. Stefana Żeromskiego w Stykowie 2014 2019 CELE: 1. Podniesienie umiejętności językowych całej kadry nauczycielskiej oraz kadry kierowniczej.
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2. Karty przedsięwzięć dotyczących komponentu społeczno-gospodarczych
Załącznik nr 2. Karty przedsięwzięć dotyczących komponentu społeczno-gospodarczych Nr 1 Atrakcyjni na rynku pracy, koszt w PLN Szkolenia i kursy skierowane do osób dorosłych (bezrobotnych), które z własnej
Bardziej szczegółowoWODN w Skierniewicach
Małgorzata Wrzodak Misja WODN Wspieranie rozwoju zawodowego nauczycieli, wychowawców, kadry kierowniczej poprzez świadczenie usług szkoleniowych na najwyższym poziomie, w formach i miejscach spełniających
Bardziej szczegółowoMAM SZANSĘ BYĆ AKTYWNYM
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Baniach Mazurskich pod Kierownictwem Pani Marianny Wus pozyskał w roku 2011 dodatkowe środki finansowe na realizację projektu Mam szansę być aktywnym współfinansowanego
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR... RADY MIASTA KATOWICE. z dnia... r.
Projekt UCHWAŁA NR... RADY MIASTA KATOWICE z dnia...... r. w sprawie przyjęcia sprawozdania z realizacji w 2015 roku programu Giszowieckie Centrum Aktywności Lokalnej Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15
Bardziej szczegółowoUCHWAŁA NR XVI/270/15 RADY MIASTA KATOWICE. z dnia 16 września 2015 r.
UCHWAŁA NR XVI/270/15 RADY MIASTA KATOWICE z dnia 16 września 2015 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania z realizacji w 2015 roku programu Giszowieckie Centrum Aktywności Lokalnej Na podstawie art. 18 ust.
Bardziej szczegółowoZAJĘCIA Z PSYCHOLOGIEM POZNAJEMY SIEBIE
Projekt systemowy Program aktywności społeczno-zawodowej klientów ośrodka pomocy społecznej w Starym Kurowie Poddziałanie 7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez Ośrodki Pomocy Społecznej
Bardziej szczegółowoAKADEMIA KOMPETENCJI KLUCZOWYCH PROGRAM ROZWOJU UCZNIÓW SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH POLSKI WSCHODNIEJ
AKADEMIA KOMPETENCJI KLUCZOWYCH PROGRAM ROZWOJU UCZNIÓW SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH POLSKI WSCHODNIEJ Bezpłatne zajęcia dodatkowe w Twojej szkole dowiedz się więcej!!! Projekt współfinansowany przez Unię
Bardziej szczegółowoMOBILNOŚĆ MIĘDZYNARODOWA - SZANSA NA ROZWÓJ UCZNIÓW ZSP NR 2 RCKUIP IM. TADEUSZA KOŚCIUSZKI W ŁOWICZU
MOBILNOŚĆ MIĘDZYNARODOWA - SZANSA NA ROZWÓJ UCZNIÓW ZSP NR 2 RCKUIP IM. TADEUSZA KOŚCIUSZKI W ŁOWICZU Projekt numer: 2017-1-PL01-KA102-037872 Projekt realizowanego ze środków Unii Europejskiej na zasadach
Bardziej szczegółowoProjekt systemowy Program aktywności społeczno-zawodowej klientów ośrodka pomocy społecznej w Starym Kurowie
Projekt systemowy Program aktywności społeczno-zawodowej klientów ośrodka pomocy społecznej w Starym Kurowie poddziałanie 7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej
Bardziej szczegółowoLUBUSKIE STOWARZYSZENIE PROFILAKTYKI SPOŁECZNEJ W III SEKTORZE
LUBUSKIE STOWARZYSZENIE PROFILAKTYKI SPOŁECZNEJ W III SEKTORZE O NAS Działalność naszego stowarzyszenia skierowana jest do wszystkich osób zainteresowanych profilaktyką oraz promocją zdrowego i aktywnego
Bardziej szczegółowoNazwa szkoły/placówki: Szkoła Podstawowa im. Kornela Makuszyńskiego w Morawicy ul. Szkolna 4, Morawica,
Wydarzenie patriotyczne: Cudze chwalicie, swego nie znacie edukacja o miejscach pamięci narodowej i kształtowaniu samorządności uwieńczona Grą Miejską na terenie parku w Morawicy. Temat/nazwa wydarzenia:
Bardziej szczegółowoPodnoszenie jakości nauczania języków obcych na I,II i III etapie edukacyjnym, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów defaworyzowanych
Podnoszenie jakości nauczania języków obcych na I,II i III etapie edukacyjnym, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów defaworyzowanych Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Bardziej szczegółowoAKTYWNI NA RYNKU PRACY
PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI Priorytet VII Promocja integracji społecznej Działanie 7.1. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji Poddziałanie 7.1.2. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji
Bardziej szczegółowoProjekt NA WŁASNE KONTO
Projekt NA WŁASNE KONTO Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej jest organizacją pozarządową, działającą na rzecz rozwoju polskiej wsi. Od 25 lat pomaga zmieniać jej wizerunek oraz aktywnie wspiera
Bardziej szczegółowoAKADEMIA KOMPETENCJI KLUCZOWYCH PROGRAM ROZWOJU UCZNIÓW SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH POLSKI WSCHODNIEJ PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ:
AKADEMIA KOMPETENCJI KLUCZOWYCH PROGRAM ROZWOJU UCZNIÓW SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH POLSKI WSCHODNIEJ PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ: Bezpłatne zajęcia dodatkowe w Twojej szkole dowiedz się więcej!!!! Projekt
Bardziej szczegółowoJasne, że konsultacje. Częstochowa, styczeń 2014
Jasne, że konsultacje Częstochowa, styczeń 2014 Budżet partycypacyjny w Częstochowie stwórzmy go wspólnie! Miasto Częstochowa, w partnerstwie z Instytutem Mediacji i Integracji Społecznej, realizuje projekt
Bardziej szczegółowoPROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY POLICE NA LATA
PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY POLICE NA LATA 2014 2020 1 Spis treści 1. Wstęp 3 2. Cele Programu Aktywności Lokalnej 5 3. Kierunki działań 6 4. Adresaci Programu 7 5. Metody wykorzystywane do realizacji
Bardziej szczegółowoPearson Online English. Pełne zanurzenie w języku angielskim
Pearson Online English Pełne zanurzenie w języku angielskim Czym jest Pearson Online English? Pearson Online English to wyjątkowa platforma on-line do nauki języka angielskiego, która w pełni dostosowuje
Bardziej szczegółowow w w.w o r l d w i d e s c h o o l.p l OVER 45
grupa worldwideschool w w w.w o r l d w i d e s c h o o l.p l INFORMACJA O ZREALIZOWANYM PROJEKCIE OVER 45 OVER 45 INFORMACJA O ZREALIZOWANYM PROJEKCIE OVER 45 Worldwide School Sp. z o.o. w okresie od
Bardziej szczegółowoSZKOŁA PODSTAWOWA NR 258 IM. GEN. JAKUBA JASIŃSKIEGO W WARSZAWIE
SZKOLNY PROGRAM AKTYWNEJ WSPÓŁPRACY SZKOŁA PODSTAWOWA NR 258 IM. GEN. JAKUBA JASIŃSKIEGO W WARSZAWIE Dokument ten jest podsumowaniem udziału szkoły w projekcie Szkoła współpracy. Uczniowie i rodzice kapitałem
Bardziej szczegółowoPROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI
PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI Załącznik Nr 2 do sprawozdania Priorytet VII Promocja integracji społecznej Działanie 7.1. Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji Poddziałanie 7.1.2. Rozwój i upowszechnianie
Bardziej szczegółowoPROJEKT KAŻDY MOŻE ZOSTAĆ OMNIBUSEM
PROJEKT KAŻDY MOŻE ZOSTAĆ OMNIBUSEM Miasto i Gmina Kluczbork Partner Projektu Gmina Miejska Dzierżoniów LIDER PROJEKTU Miasto i Gmina Serock Partner Projektu PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ
Bardziej szczegółowoDOBRE PRAKTYKI ZWIĄZANE
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Instytucja zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 2020 Ministerstwo Rolnictwa
Bardziej szczegółowoErasmus+ Edukacja dorosłych to sektor realizujący Akcje 1 i 2 programu Erasmus+ w odniesieniu do niezawodowej edukacji osób dorosłych.
program Komisji Europejskiej, który zastąpił m.in. program Uczenie się przez całe życie i program Młodzież w działaniu. Grundtvig 2007-2013 Erasmus+ Edukacja dorosłych 2014-2020 2007 r. 2014 r. Erasmus+
Bardziej szczegółowo5 LETNI PROGRAM ROZWOJU SZKOŁY
5 LETNI PROGRAM ROZWOJU SZKOŁY SZKOŁA PODSTAWOWA W WINIARACH 2014/2015 2018/2019 MISJA: SZKOŁA PODSTAWOWA IM. STEFANA ŻEROMSKIEGO W WINIARACH JEST PUBLICZNĄ PLACÓWKĄ DZIAŁAJĄCĄ NA RZECZ KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA
Bardziej szczegółowoOgólna charakterystyka kierunku studiów
Instytut Kultury Fizycznej Ogólna charakterystyka kierunku studiów 1. Nazwa kierunku studiów: Wychowanie fizyczne 2. Poziom kształcenia: studia I stopnia 3. Profil kształcenia: praktyczny 4. Forma studiów:
Bardziej szczegółowoProgram NA WŁASNE KONTO
Program NA WŁASNE KONTO Fundacja Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej jest organizacją pozarządową, działającą na rzecz rozwoju polskiej wsi. Od blisko 25 lat pomaga zmieniać jej wizerunek oraz aktywnie
Bardziej szczegółowoWracam do pracy. Ośrodek Pomocy Społecznej. Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy WAWER
Wracam do pracy Ośrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy Budżet projektu Całkowite wydatki projektu 166 112,72 zł Wnioskowana kwota dofinansowania 132 866,72 zł 80% - dofinansowane z Europejskiego
Bardziej szczegółowoPROJEKT KROK W DOROSŁOŚĆ
KROK W DOROSŁOŚĆ PROJEKT REALIZOWANY PRZEZ POWIAT KWIDZYŃSKI, POPRZEZ POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE W KWIDZYNIE, WSPÓŁFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ, W RAMACH EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO.
Bardziej szczegółowoŚLĄSKA FUNDACJA WSPIERANIA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
ŚLĄSKA FUNDACJA WSPIERANIA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI ul. Zwycięstwa 36 44-100 Gliwice Tel. (32) 230-48-79 Gliwice, 28.11.2013 r. Karina śliwa Aktywni po 60 tce! Projekt realizowany i współfinansowany w ramach
Bardziej szczegółowoCentrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy zaprasza na kolejne warsztaty w Białymstoku, Łomży i Suwałkach.
Warsztaty dla bezrobotnych Centrum Informacji i Planowania Kariery Zawodowej Wojewódzkiego Urzędu Pracy zaprasza na kolejne warsztaty w Białymstoku, Łomży i Suwałkach. Suwałki 14.03.2007 Pisanie dokumentów
Bardziej szczegółowoNotatka ze szkolenia w Rudzie Śląskiej/Wiśle, 7-8.02.2014 r.
Model wsparcia dla poradnictwa prawnego i obywatelskiego w Polsce propozycja rozwiązań instytucjonalno-prawnych oraz założeń polityki państwa Szkolenie dla doradców Notatka ze szkolenia w Rudzie Śląskiej/Wiśle,
Bardziej szczegółowoSprawozdanie z realizacji innowacji pedagogicznej
Sprawozdanie z realizacji innowacji pedagogicznej numer IP.4/2016 Programowanie nietrudne zadanie Autorzy: Małgorzata Kuczma Jolanta Lubojemska Olsztyn 2017 SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ
Bardziej szczegółowoPROJEKT PO STRACIE. Projekt realizowany jest przy współpracy z Parafią Rzymskokatolicką pw. Najświętszego Serca Jezusowego w Radomiu.
PROJEKT PO STRACIE Fundacja Jaskółki.PL zaprasza wdowy i wdowców, powyżej 60 roku życia do udziału w projekcie współfinansowanym ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Zapewniamy wsparcie:
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE Z REALIZACJI PROGRAMU ZNAJDŹ SWOJE MIEJSCE
Śrem, 5 maja 2007 roku SPRAWOZDA Z REALIZACJI PROGRAMU ZNAJDŹ SWOJE MIEJSCE Środowiskowy program reintegracji społecznej i zawodowej osób bezdomnych Znajdź swoje miejsce realizowany był w miesiącu kwietniu
Bardziej szczegółowoO fundacji Challenge Europe
O fundacji Challenge Europe Jesteśmy organizacją, która pomoże Ci rozwinąć skrzydła. Bez względu na to ile masz lat zasługujesz na pełnię życia. My, jesteśmy po to, aby nauczyć Cię korzystać ze wszystkich
Bardziej szczegółowoRaport z ewaluacji projektu Kolpingowska Akademia Zdrowia i Kultury
Raport z ewaluacji projektu Kolpingowska Akademia Zdrowia i Kultury 1. Zakres podmiotowy i przedmiotowy, cele, metoda i przebieg ewaluacji 1.1. Zakres podmiotowy i przedmiotowy ewaluacji Przedmiotem ewaluacji
Bardziej szczegółowoDOTACJE NA WOLONTARIAT W POLSCE
DOTACJE NA WOLONTARIAT W POLSCE PROGRAMY RZĄDOWE - MPIPS Fundusz Inicjatyw Obywatelskich 2014-2020 Priorytet 1. Aktywne społeczeństwo Podziałanie 2 Rozwijanie wolontariatu działania nakierowane na: wolontariat
Bardziej szczegółowoDokument zawiera opis czterech projektów zrealizowanych/realizowanych w ramach. Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki:
Człowiek - najlepsza inwestycja Projekty współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Dokument zawiera opis czterech projektów zrealizowanych/realizowanych
Bardziej szczegółowoDziałanie 9.1 Wyrównywanie szans edukacyjnych i zapewnienie wysokiej jakości usług edukacyjnych świadczonych w systemie oświaty
Priorytet IX Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach Działanie 9.1 Wyrównywanie szans edukacyjnych i zapewnienie wysokiej jakości usług edukacyjnych świadczonych w systemie oświaty Cel Działania:
Bardziej szczegółowoAndragogika. 1. Wprowadzenie do andragogiki. Opr. Katarzyna Verbeek
Andragogika Opr. Katarzyna Verbeek 1. Wprowadzenie do andragogiki Andragogika to dziedzina zajmująca się szeroko pojętym kształceniem dorosłych, ich edukowaniem, wychowaniem i rozwojem. Wywodzi się z pedagogiki,
Bardziej szczegółowoKURSY I SZKOLENIA DLA MAM
KURSY I SZKOLENIA DLA MAM Mama może wszystko możliwości, jakie dają fundusze europejskie kobietom powracającym na rynek pracy Lokalny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich w Chojnicach Chojnice, 19
Bardziej szczegółowoPOWIATOWY URZĄD PRACY W RADOMIU
POWIATOWY URZĄD PRACY W RADOMIU BANK PROGRAMÓW GRUPOWYCH PORAD ZAWODOWYCH I GRUPOWEJ INFORMACJI ZAWODOWEJ 2013r. Bank Programów Porad Grupowych i Grupowych Informacji Zawodowych w Powiatowym Urzędzie Pracy
Bardziej szczegółowoANKIETA EWALUACYJNA UCZESTNIKA
Projekt: Dwa modele wsparcia zawodowego absolwentów szkół wyższych nr 2013-1-PL1-LEO02-37513 Projekt jest realizowany przy wsparciu finansowym Komisji Europejskiej w ramach programu Uczenie się przez całe
Bardziej szczegółowoEdukacja Dialog - Partycypacja
Mamy zaszczyt zaprosić na konferencję Edukacja Dialog Partycypacja. Wyzwania i szanse Dolnego Śląska w zakresie polityki młodzieżowej i aktywizacji obywatelskiej młodzieży, będącej elementem projektu Gmina
Bardziej szczegółowoNEWSLETTER 06/2015 1
NEWSLETTER 06/2015 1 NEWSLETTER 06/2015 WIRTUALNE LABORATORIA Trzecia edycja Wirtualne Laboratoria w roku szkolnym 2014/2015. Dobiega końca trzecia edycja Wirtualnych Laboratoriów, w której bierze udział
Bardziej szczegółowoProsimy o przesyłanie zgłoszeń mailem: e-mailem na adres joanna.kucharczyk@pah.org.pl w tytule maila prosimy wpisać AKTYWIŚCI/AKTYWISTKI
Polska Akcja Humanitarna Ul. Szpitalna 5/3 00-031 Warszawa 22 828 88 82 joanna.kucharczyk@pah.org.pl Szanowny/Szanowna, Zapraszamy do współpracy z Polską Akcją Humanitarną i udziału w programie Akcja Lokalna
Bardziej szczegółowoPodnoszenie jakości nauczania języków obcych na I,II i III etapie edukacyjnym, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów defaworyzowanych
Podnoszenie jakości nauczania języków obcych na I,II i III etapie edukacyjnym, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów defaworyzowanych Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Bardziej szczegółowoINSPIRUJEMY DO WIELKOŚCI SZKOŁA TUTORÓW AKADEMICKICH WROCŁAW, WARSZAWA, ŁÓDŹ, KRAKÓW, KATOWICE
INSPIRUJEMY DO WIELKOŚCI SZKOŁA TUTORÓW AKADEMICKICH WROCŁAW, WARSZAWA, ŁÓDŹ, KRAKÓW, KATOWICE CO PROPONUJEMY? Szkoła Tutorów Akademickich to nowatorski, 64-godzinny program dla wykładowców, doktorantów,
Bardziej szczegółowoProjekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Program aktywizacji zawodowej kobiet
Projekt współfinansowany jest ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Chcę być niezale na! Program aktywizacji zawodowej kobiet NIEZALEŻNOŚĆ - samostanowienie - autonomia
Bardziej szczegółowoProjekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. fot. PCPR Pleszew
16 grudnia 2014 roku spotkaliśmy się z uczestnikami projektu, aby podsumować zrealizowane zadania. Spotkanie było ostatnią okazją zobaczenia się w takim gronie. Uczestnicy przez czas realizacji projektu
Bardziej szczegółowoCzym jest etwinning? portal społecznościowy nauczycieli współpraca szkół rozwój zawodowy
Czym jest etwinning? portal społecznościowy nauczycieli współpraca szkół rozwój zawodowy Kto może wziąć udział? Przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne (przedział wiekowy uczniów
Bardziej szczegółowoPOWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Z ZAKRESU REHABILITACJI SPOŁECZNEJ, ZAWODOWEJ I ZATRUDNIANIA ORAZ
Załącznik do Uchwały Nr XXV/149/2008 Rady Powiatu Średzkiego z dnia 30 grudnia 2008 roku POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Z ZAKRESU REHABILITACJI SPOŁECZNEJ, ZAWODOWEJ I ZATRUDNIANIA
Bardziej szczegółowoLeszno. Europejski Funduszu Społeczny w Wielkopolsce zaproszenie do współpracy
www.leszno.roefs.pl Leszno Europejski Funduszu Społeczny w Wielkopolsce zaproszenie do współpracy Już od 2004 roku wielkopolskie organizacje i instytucje mogą korzystać ze środków Europejskiego Funduszu
Bardziej szczegółowoOferta Instytutu Kształcenia Ustawicznego Nauczycieli BD Center
Oferta Instytutu Kształcenia Ustawicznego Nauczycieli BD Center Instytut Kształcenia Ustawicznego Nauczycieli BD Center Głównym celem szkoleń realizowanych przez BD Center w ramach Instytutu Kształcenia
Bardziej szczegółowoAkcja 1 Mobilność kadry Program Erasmus+ stwarza też możliwość poznania nowych metod uczenia zawodu za granicą, jak również rozwijania trwałej
Akcja 1 Mobilność kadry Program Erasmus+ stwarza też możliwość poznania nowych metod uczenia zawodu za granicą, jak również rozwijania trwałej współpracy między instytucjami kształcenia i szkolenia zawodowego
Bardziej szczegółowo5-LETNI PROGRAM ROZWOJU SZKOŁY NA LATA
5-LETNI PROGRAM ROZWOJU SZKOŁY NA LATA 2017 2022 Powiatowy Zespół Szkół w Muszynie Wizja szkoły: służymy wiedzą, umiejętnościami i wieloletnim doświadczeniem, aby naszych uczniów przygotować do roli obywateli
Bardziej szczegółowoSPORT i TURYSTYKA. Grudzień 2013 Czytając Rymanowski Kurier Samorządowy dowiesz się o bieżących działaniach Samorządu Gminy Rymanów.
Grudzień 2013 Czytając Rymanowski Kurier Samorządowy dowiesz się o bieżących działaniach Samorządu Gminy Rymanów. SPORT i TURYSTYKA Już wkrótce zostaną zakończone prace związane z przygotowaniem trasy
Bardziej szczegółowoLubuska Akademia Sportu Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Człowiek najlepsza inwestycja Lubuska Akademia Sportu Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego www.akademia-sportu.org Projekt współfinansowany
Bardziej szczegółowoProjekt Młodzieżowy Inkubator Przedsiębiorczości. Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
Projekt Młodzieżowy Inkubator Przedsiębiorczości Młodzieżowy Inkubator Przedsiębiorczości Inicjatywy promujące postawy przedsiębiorcze i wspierające rozwój przedsiębiorczości Fundusz Grantów na Inicjatywy
Bardziej szczegółowoPROGRAM WSPÓŁPRACY GMINY WYRY Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI PROWADZĄCYMI DZIAŁALNOŚĆ POŻYTKU PUBLICZNEGO NA 2019 ROK
PROGRAM WSPÓŁPRACY GMINY WYRY Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI PROWADZĄCYMI DZIAŁALNOŚĆ POŻYTKU PUBLICZNEGO NA 2019 ROK 1. Ilekroć w treści programu mówi się o: Rozdział 1. Postanowienia ogólne
Bardziej szczegółowoMIEJSKI PROGRAM NA RZECZ WSPIERANIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Załącznik do Uchwały Nr Rady Miejskiej Leszna z dnia MIEJSKI PROGRAM NA RZECZ WSPIERANIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH na lata 2014-2016 1 OPIS PROBLEMU Niepełnosprawność, zgodnie z treścią ustawy o rehabilitacji
Bardziej szczegółowoProjekt jest współfinansowany ze środków Gminy Miejskiej Legionowo
1. PROJEKT PT:,, AKTYWIZACJA SENIORÓW POPRZEZ PROWADZENIE DZIAŁAŃ EDUKACYJNYCH SKIEROWANYCH SZCZEGÓLNIE NA RZECZ UCZESTNIKÓW TRZECIEGO WIEKU. Okres realizacji projektu od 9 stycznia 2017r. do 31 grudnia
Bardziej szczegółowoNorway Grants. Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego
Norway Grants Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego Realizator projektu: Powiat Wieruszowski 28.04.2015 Dofinansowane z
Bardziej szczegółowoNAZWA PROJEKTU LOKALNIE LEPIEJ
NAZWA PROJEKTU LOKALNIE LEPIEJ PROJEKT współfinansowany przez UNIĘ EUROPEJSKĄ w ramach: Europejskiego Funduszu Społecznego KAPITAŁ LUDZKI Priorytet: Regionalne kadry gospodarki; Działanie 8.1 Rozwój pracowników
Bardziej szczegółowoTechnologie multimedialne drogą do przyjaznej edukacji przyszłości
Technologie multimedialne drogą do przyjaznej edukacji przyszłości Szkolny projekt realizowany w ramach programu Erasmus Plus w latach 2015-2017, akcja KA1 Mobilność Kadry Edukacyjnej Podsumowanie dwóch
Bardziej szczegółowoProgram Coachingu dla młodych osób
Program Coachingu dla młodych osób "Dziecku nie wlewaj wiedzy, ale zainspiruj je do działania " Przed rozpoczęciem modułu I wysyłamy do uczestników zajęć kwestionariusz 360 Moduł 1: Samoznanie jako część
Bardziej szczegółowoPodsumowanie realizacji projektu systemowego : DOBRY START SZANSĄ NA PRACĘ 2010
Podsumowanie realizacji projektu systemowego : DOBRY START SZANSĄ NA PRACĘ 2010 W 2010 roku Ośrodek Pomocy Społecznej w Grybowie realizował projekt systemowy DOBRY START SZANSĄ NA PRACĘ współfinansowany
Bardziej szczegółowoNowy cykl szkoleń w Instytucie Małego Dziecka im. Astrid Lindgren
Nowy cykl szkoleń w Instytucie Małego Dziecka im. Astrid Lindgren 1. Warsztat Przestrzeń jako trzeci nauczyciel - aranżacja bezpiecznej i inspirującej przestrzeni w przedszkolu, 09.12. 10.12.2016., koszt:
Bardziej szczegółowoWybrane aspekty polityki senioralnej Samorządu Województwa Wielkopolskiego. Poznań, 7 marca 2018 roku
Wybrane aspekty polityki senioralnej Samorządu Województwa Wielkopolskiego Poznań, 7 marca 2018 roku Strategia Polityki Społecznej dla Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku narzędzie definiowania priorytetowych
Bardziej szczegółowoModele Funkcjonowania Lokalnego Funduszu Młodych
Modele Funkcjonowania Lokalnego Funduszu Młodych Załącznik. Dokument końcowy, który powstał w wyniku seminarium, przedstawiający koncepcję tworzenia Lokalnego Funduszu Młodych. W dniach 08 09 marca 2008r.
Bardziej szczegółowoWybrane aspekty polityki senioralnej Samorządu Województwa Wielkopolskiego. Leszno, 20 kwietnia 2018 roku
Wybrane aspekty polityki senioralnej Samorządu Województwa Wielkopolskiego Leszno, 20 kwietnia 2018 roku Strategia Polityki Społecznej dla Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku narzędzie definiowania
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2 do Statutu Publicznej Szkoły Podstawowej w Brynicy
Załącznik nr 2 do Statutu Publicznej Szkoły Podstawowej w Brynicy CELE PROFILAKTYKI 1. Ochrona ucznia przed różnymi zakłóceniami jego rozwoju. 2. Dostarczenie odpowiednio do potrzeb i okresu rozwojowego
Bardziej szczegółowo5-LETNI PROGRAM ROZWOJU SZKOŁY NA LATA 2010 2015
5-LETNI PROGRAM ROZWOJU SZKOŁY NA LATA 2010 2015 Zespół Szkół w Złockiem Wizja szkoły: służymy wiedzą, umiejętnościami i wieloletnim doświadczeniem, aby naszych uczniów przygotować do roli obywateli odnoszących
Bardziej szczegółowoZESPÓŁ SZKÓŁ w LĘDZINACH. Projekty współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego
ZESPÓŁ SZKÓŁ w LĘDZINACH y współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PROJEKTY UNIJNE W ZESPOLE SZKÓŁ W LĘDZINACH Pracownie komputerowe dla szkół Czas realizacji:
Bardziej szczegółowoLetnie warsztaty językowe
Letnie warsztaty językowe Z Kochane dzieciaki! Wakacje jeszcze się nie skończyły, a my już za Wami bardzo tęsknimy. Mamy nadzieję, że każdy z Was naładował akumulatory i odpoczął na tyle, by chętnie powrócić
Bardziej szczegółowoPOWIATOWY URZĄD PRACY W RADOMIU
POWIATOWY URZĄD PRACY W RADOMIU BANK PROGRAMÓW GRUPOWYCH PORAD ZAWODOWYCH I GRUPOWEJ INFORMACJI ZAWODOWEJ 2014r. Bank Programów Porad Grupowych i Grupowych Informacji Zawodowych w Powiatowym Urzędzie Pracy
Bardziej szczegółowoAKADEMIA DLA MŁODYCH PRZEWODNIK TRENERA. PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI
PRACA ŻYCIE UMIEJĘTNOŚCI www.akademiadlamlodych.pl PODRĘCZNIK WPROWADZENIE Akademia dla Młodych to nowa inicjatywa mająca na celu wspieranie ludzi młodych w rozwijaniu umiejętności niezbędnych w ich miejscu
Bardziej szczegółowoROLA PARTNERSTW STRATEGICZNYCH I MOBILNOŚCI W PROGRAMIE ERASMUS+
ROLA PARTNERSTW STRATEGICZNYCH I MOBILNOŚCI W PROGRAMIE ERASMUS+ Akcja 1 Mobilność edukacyjna uczniów i kadry VET Akcja 2 Partnerstwa strategiczne VET AKCJA 1. MOBILNOŚĆ EDUKACYJNA Staże zawodowe za granicą
Bardziej szczegółowoPROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA BEZROBOCIU, PROMOCJI ZATRUDNIENIA ORAZ AKTYWIZACJI LOKALNEGO RYNKU PRACY - DO 2020 ROKU.
Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr XII/159/15 Rady Miasta Bydgoszczy z dnia 27 maja 2015r. PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA BEZROBOCIU, PROMOCJI ZATRUDNIENIA ORAZ AKTYWIZACJI LOKALNEGO RYNKU PRACY - DO 2020 ROKU. Cele:
Bardziej szczegółowoPLAN PRACY SĄDECKIEJ RADY SENIORÓW. na lata 2013 2015
PLAN PRACY SĄDECKIEJ RADY SENIORÓW na lata 2013 2015 1. Zintegrowanie prac podmiotów działających na rzecz seniorów takich jak organizacje pozarządowe, organizacje kościelne, kluby seniorów, zarządy osiedlowe
Bardziej szczegółowoI. Umiejscowienie kierunku w obszarze/obszarach kształcenia wraz z uzasadnieniem:
Załącznik nr 1 do uchwały nr 443/06/2012 Senatu UR z dnia 21 czerwca 2012 roku EFEKTY KSZTAŁCENIA DLA KIERUNKU STUDIÓW TURYSTYKA I REKREACJA poziom profil tytuł zawodowy absolwenta PIERWSZEGO STOPNIA OGÓLNOAKADEMICKI
Bardziej szczegółowoOddolne projekty uczniów
Samorząd uczniowski jako doświadczenie aktywności obywatelskiej Oddolne projekty uczniów Olga Napiontek, Joanna Pietrasik projekt Szkolenie jest częścią projektu Samorząd uczniowski jako doświadczenie
Bardziej szczegółowoAKCJA 2 Partnerstwa Strategiczne. Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Przedsiębiorczego
AKCJA 2 Partnerstwa Strategiczne Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Przedsiębiorczego CELE Rozwój oraz wdrażanie innowacyjnych rozwiązań i praktyk w obszarze edukacji pozaformalnej młodzieży i osób pracujących
Bardziej szczegółowoWielkopolski Program na Rzecz Osób Starszych. Poznań, 11 października 2017 roku
Wielkopolski Program na Rzecz Osób Starszych Poznań, 11 października 2017 roku Strategia Polityki Społecznej dla Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku narzędzie definiowania priorytetowych działań w
Bardziej szczegółowoOferta szkoleniowa z języka angielskiego. English Vibe
Oferta szkoleniowa z języka angielskiego English Vibe Jest to inicjatywa powstała w 2009r. Zajmujemy się organizacją i realizacją szkoleń z języka angielskiego dla firm oraz dla klientów indywidualnych.
Bardziej szczegółowoPodsumowanie projektu. Efektywny rozwój aktywnej integracji w gminie Ożarowice
Podsumowanie projektu Efektywny rozwój aktywnej integracji w gminie Ożarowice Kilka słów o projekcie... Główny problem, na potrzeby którego został stworzony i zrealizowany niniejszy projekt......zagrożenie
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO
KONCEPCJA PRACY LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCEGO IM. BOGUSŁAWA X W BIAŁOGARDZIE NA ROK SZKOLNY 2014/2015 opracowana na podstawie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 października 2009 roku w sprawie
Bardziej szczegółowokurs komputerowy, ABC przedsiębiorczości z elementami pozyskiwania funduszy na zakładanie własnej działalności, rehabilitacja. 2.
Sprawozdanie Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Kozienicach z realizowanych w 2014r. zadań w ramach projektu systemowego Upowszechnianie integracji społecznej w Powiecie kozienickim Od 2008 roku w ramach
Bardziej szczegółowoFundacja Bez Względu Na Niepogodę. Doświadczenia w realizacji projektów skierowanych do kobiet Prezentacja nowego projektu: STREFA KOBIET
Fundacja Bez Względu Na Niepogodę Doświadczenia w realizacji projektów skierowanych do kobiet Prezentacja nowego projektu: STREFA KOBIET O Fundacji Bez Względu Na Niepogodę Projekty: Inwencja Kobiet i
Bardziej szczegółowoPO WER. Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój. Ponadnarodowa mobilność uczniów.
PO WER Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój Ponadnarodowa mobilność uczniów Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój Projekt Ponadnarodowa mobilność uczniów Projekt Ponadnarodowa mobilność uczniów
Bardziej szczegółowoComenius. Program Comenius, jako część programu Uczenie się przez całe życie, realizuje następujące akcje:
Comenius Program Comenius, jako część programu Uczenie się przez całe życie, realizuje następujące akcje: Dwustronne Partnerskie Projekty Szkół Wielostronne Partnerskie Projekty Szkół Partnerskie Projekty
Bardziej szczegółowoCENTRUM INFORMACJI I PLANOWANIA KARIERY ZAWODOWEJ W WAŁBRZYCHU. Zajęcia warsztatowe w III kwartale 2013r.
CENTRUM INFORMACJI I PLANOWANIA KARIERY ZAWODOWEJ W WAŁBRZYCHU Zajęcia warsztatowe w III kwartale 2013r. SZKOLENIA OTWARTE DOSTĘPNE DLA WSZYSTKICH ZAINTERESOWANYCH Zgłoszenia przyjmujemy do dnia poprzedzającego
Bardziej szczegółowoRaport z przeprowadzonej ewaluacji w obszarze współpracy szkoły z rodzicami
Raport z przeprowadzonej ewaluacji w obszarze współpracy szkoły z rodzicami Zespół ewaluacyjny w składzie: A. Czajkowski, D. Stokłosa, K. Zawarska przygotował i przeprowadził ewaluację dotyczącą współpracy
Bardziej szczegółowo