PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MURARZ

Transkrypt

1 MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE MURARZ SYMBOL CYFROWY 712 [06] Akceptuj: Zatwierdzam: Minister Spraw Wewntrznych i Administracji Minister Edukacji Narodowej

2 I. ZAŁOENIA PROGRAMOWO-ORGANIZACYJNE KSZTAŁCENIA W ZAWODZIE 1. OPIS KWALIFIKACJI ABSOLWENTA 1.1. Umiejtnoci zawodowe stanowice kwalifikacje w zawodzie W wyniku realizacji kształcenia w zawodzie ucze powinien umie: organizowa, uytkowa i likwidowa stanowiska pracy dla robót murarskich i czynnoci pomocniczych z uwzgldnieniem przepisów bhp, ppo. i ochrony rodowiska, rozrónia i dobiera materiały budowlane murarskie (podstawowe i pomocnicze) oraz składowa i transportowa je na stanowisko pracy, posługiwa si narzdziami, urzdzeniami i sprztem budowlanym nie wymagajcym dodatkowych uprawnie, czyta budowlan dokumentacj techniczn i sporzdza szkice robocze, wykorzystywa normy i instrukcje, wykonywa roboty murarskie zgodnie z wiedz budowlan, obowizujcymi normami i warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót, wykonywa pomocnicze czynnoci zawodowe ogólnobudowlane, w tym remontowe, rozbiórkowe i naprawcze, wykonywa przedmiary, pomiary inwentaryzacyjne i obmiary robót murarskich, sporzdza zapotrzebowania i rozliczenia materiałowe dotyczce stanowiska pracy, korzysta z urzdze, wyposaenia i zaplecza techniczno-socjalnego placu budowy, ocenia jako materiałów budowlanych i prawidłowo wykonywanych robót, rozwizywa charakterystyczne dla zawodu zagadnienia technicznotechnologiczne na stanowisku pracy, komunikowa si i współpracowa z zespołem na budowie, 1

3 wykorzystywa znajomo procesów zachodzcych w gospodarce rynkowej przy poszukiwaniu miejsca pracy (jako pracownik najemny i jako samodzielny przedsibiorca), tworzy dokumenty rónego typu, w szczególnoci podania, wnioski kredytowe, zeznania podatkowe, rozliczenia materiałowe, udziela pomocy w nagłych wypadkach Wymagania psychofizyczne właciwe dla zawodu: ogólny dobry stan zdrowia, sprawno układu kostno-stawowego, odporno na lk wysokoci, wyobrania przestrzenna, spostrzegawczo, umiejtno koncentracji uwagi i podzielno uwagi, zrównowaenie emocjonalne, odpowiedzialno i zdyscyplinowanie Przeciwwskazania zdrowotne: wady wzroku: schorzenia upoledzajce ostro widzenia i ograniczajce jego pole, jednooczno, upoledzenie stereoskopii, dua krótkowzroczno, oczopls, schorzenia laryngologiczne: przewlekłe choroby uszu, znaczne upoledzenie słuchu, choroby błdnika, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, lk wysokoci, tendencje do omdle, cukrzyca, padaczka, schorzenia neurologiczne, choroby psychiczne, choroby układu sercowo-naczyniowego upoledzajce wydolno krenia, nadcinienie ttnicze, 2

4 choroby układu oddechowego upoledzajce sprawno wentylacji płuc, dychawica oskrzelowa, skrzywienie krgosłupa, upoledzenia: sprawnoci ruchowej koczyn górnych i dolnych, osłabienie mini tułowia. Uwaga kocowa: O przydatnoci do zawodu i zdolnoci do pracy w budownictwie orzeka lekarz, posiadajcy odpowiednie kwalifikacje w zakresie medycyny pracy i uprawnienia do wykonywania bada profilaktycznych. Badania lekarskie musz uwzgldnia wszystkie kryteria okrelone we wskazaniach i przeciwwskazaniach zdrowotnych, dotyczce toku nauki i póniejszego wykonywania zawodu przez kandydata. 2. Specyficzne wymagania zawodu Podstawowym celem kształcenia w zawodzie murarza jest przygotowanie do wykonywania prac murarskich na poziomie robotnika wykwalifikowanego oraz wyposaenie absolwenta w wiedz i umiejtnoci niezbdne do dalszego kształcenia si w formach szkolnych i pozaszkolnych. Uzyskanie tytułu robotnika wykwalifikowanego w zawodzie murarza przez młodzie i dorosłych jest moliwe po ukoczeniu nauki w szkole zasadniczej lub liceum zawodowym (w obu przypadkach na podbudowie szkoły podstawowej). Absolwent szkoły zasadniczej i liceum zawodowego moe by zatrudniony na stanowiskach murarsko-tynkarskich w małych i rednich firmach budowlanych oraz w rzemielniczych warsztatach remontowobudowlanych. Moe podwysza kwalifikacje zawodowe przez ukoczenie nauki w trzyletnim technikum budowlanym (na podbudowie szkoły zasadniczej) lub złoy egzamin mistrzowski (po odpowiednim stay pracy w zawodzie). Wyznacznikiem skutecznoci procesu dydaktycznego s ukształtowane umiejtnoci zawodowe, okrelone w celach kształcenia i realizowane w toku 3

5 zaj praktycznych oraz w czasie nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. Przygotowanie zawodowe murarza prowadzone bdzie w dwu blokach programowych. Blok pierwszy (A) o nazwie: technologia robót murarskich obejmuje umiejtnoci z zakresu: materiałoznawstwa, budownictwa ogólnego, technologii i wykonawstwa robót murarskich, bhp i ochrony rodowiska. Drugi blok (B) o nazwie: dokumentacja techniczna oraz podstawy działalnoci gospodarczej zawiera umiejtnoci pozwalajce na praktyczne wykorzystanie dokumentacji technicznej przy wykonywaniu czynnoci zawodowych, czytanie rysunków budowlanych, wykonywanie szkiców i przeprowadzanie prostych pomiarów na stanowisku pracy, a take prowadzenie działalnoci gospodarczej w warunkach gospodarki rynkowej. Murarz jest typowym zawodem dla procesu budowlanego przy wznoszeniu budowli tradycyjnymi metodami. Ze wzgldu na perspektywiczne plany budownictwa mieszkaniowego, jak równie koniecznoci prowadzenia prac remontowo-budowlanych w istniejcych obiektach, zapotrzebowanie na murarzy bdzie utrzymywa si na dotychczasowym poziomie. Kształcenie murarzy w szkołach zawodowych powinno odbywa si przy współpracy z przedsibiorstwami budowlanymi i remontowymi oraz rzemielniczymi warsztatami. Współpraca powinna uwzgldnia moliwoci odbywania zaj praktycznych na budowach oraz praktyk zawodowych (w liceum), jak równie dostpu do nowoczesnych rozwiza technologicznych. 3. Warunki techniczne Szkoła podejmujca kształcenie w zawodzie powinna posiada: sal - pracowni ogólnobudowlan, wyposaon w podstawowe techniczne rodki nauczania oraz rodki dydaktyczne przedstawione w programach nauczania przedmiotów zawodowych bloku A, pracowni rysunkow i pomiarow, wyposaon w rodki dydaktyczne przedstawione w programach nauczania bloku B, 4

6 pomieszczenia warsztatowe z podrcznym laboratorium do prowadzenia uzupełniajcych tematów zaj praktycznych. Przyjcie załoenia odbywania zaj praktycznych w znacznym zakresie na budowach, a wic poza szkoł, nakłada na dyrekcj dodatkowe obowizki organizacyjne jak równie dydaktyczne. Zajcia praktyczne powinny odbywa si na placach budów przedsibiorstw budowlanych, przy uwzgldnieniu sezonowoci prac i zakresu robót. Szkolenie praktyczne wymaga podpisania umów (okrelajcych zakres, czas i formy szkolenia w zakładzie pracy, jak równie zasady rozlicze finansowych) i ustalenie nadzoru dydaktycznego ze strony nauczycieli praktycznej nauki zawodu. 4. Warunki kadrowe Nauczyciele teoretycznych przedmiotów zawodowych powinni posiada kwalifikacje, okrelone w przepisach MEN: wykształcenie wysze zawodowe lub magisterskie z grupy budowlanej oraz przygotowanie pedagogiczne. Nauczyciele zaj praktycznych powinni posiada kwalifikacje, okrelone w przepisach MEN: wykształcenie na poziomie wyszym zawodowym, magisterskim, po PST, tytuł technika lub mistrza w zawodach budowlanych i pokrewnych oraz przygotowanie pedagogiczne. 5. Kształcenie w rónych typach szkół i formach organizacyjnych Zakres kształcenia zawodowego murarzy okrelaj: umiejtnoci zawodowe, stanowice kwalifikacje w zawodzie oraz ustalony podział treci w blokach programowych. W szkołach zasadniczych dla młodziey realizuje si dwa bloki programowe obejmujce równie zajcia praktyczne we wszystkich klasach (bez praktyk zawodowych). W liceum zawodowym młodzieowym zajcia praktyczne przewiduje si w dwóch ostatnich klasach oraz 4 tygodnie praktyki w klasie trzeciej, Wymiar godzin zaj teoretycznych w obu formach kształcenia murarzy jest jednakowy, co umoliwia, co umoliwia realizacj treci w takim samym zakresie. W szkołach zasadniczych dla dorosłych (w formach stacjonarnych i zaocznych) liczba godzin zaj praktycznych w tygodniu ustalana bdzie 5

7 zgodnie z Kodeksem pracy. Liczba godzin przedmiotów teoretycznych (w porównaniu ze szkoł dla młodziey) jest nieznacznie zmniejszona, co wymaga od nauczycieli dokonania niezbdnych korekt programowych. W liceach zawodowych dla dorosłych (w porównaniu ze szkołami dla młodziey) liczba godzin zaj praktycznych jest mniejsza. Liczba godzin zaj teoretycznych w obu formach jest taka sama. 6. Zalecenia dydaktyczno-wychowawcze Zajcia przedmiotów teoretycznych powinny odbywa si w salach przedmiotowych, bez podziału na grupy. Podział taki jest niezbdny w zajciach praktycznych, gdzie liczebno grup zalena bdzie od tematu jednostki metodycznej. Organizatorzy szkolenia powinni zapewni pełn realizacj treci programowych w całym cyklu kształcenia praktycznego. Ułatwieniem metodycznym przy zadaniach szkoleniowych moe by stosowanie modułowego modelu nauczania. Na budowach uczniowie powinni pracowa wyłcznie pod kierunkiem instruktorów praktycznej nauki zawodu z przygotowaniem pedagogicznym. W miejscu realizacji zaj praktycznych naley zapewni uczniom pomieszczenie do prowadzenia instruktay wstpnych i kocowych, sprzt ochrony indywidualnej i odzie robocz, a take odpowiednie warunki higieniczno-sanitarne. W procesie kształcenia zawodowego niezbdne jest stosowanie przez nauczycieli nowych, aktywizujcych metod nauczania oraz wykorzystanie nowoczesnych rodków dydaktycznych (z odpowiednio przygotowan baz dydaktyczn). Konieczne jest zapewnienie niezbdnej korelacji pomidzy przedmiotami teoretycznymi, a zajciami praktycznymi. W programach naley uwzgldnia problematyk ochrony rodowiska, a take kształtowanie etyki zawodowej murarza. Szczególnego podkrelenia wymagaj problemy bezpieczestwa i higieny pracy oraz ergonomii. Umiejtnoci i treci z tego zakresu powinny by wprowadzone do wszystkich jednostek metodycznych zaj teoretycznych jak i zaj praktycznych. Podstaw do wprowadzenia problematyki bhp oraz 6

8 ergonomii stanowi ustawy (Kodeks pracy, Prawo budowlane) oraz akty wykonawcze do tych ustaw, zarzdzenia i instrukcje resortowe, Polskie Normy jak te wytyczne MEN, dotyczce problematyki szkolenia bhp oraz ergonomii. 7

9 II. PODZIAŁ GODZIN NA BLOKI PROGRAMOWE MINIMALNA LICZBA GODZIN NAZWA BLOKU PROGRAMOWEGO BLOK A TECHNOLOGIA ROBÓT MURARSKICH BLOK B DOKUMENTACJA TECHNICZNA Oraz PODSTAWY DZIAŁALNOCI GOSPODARCZEJ W CYKLU KSZTAŁCENIA W % */ RAZEM 80 **/ */ Podział godzin na bloki programowe dotyczy zarówno kształcenia młodziey jak i dorosłych (w systemie stacjonarnym i zaocznym). **/ Pozostałe 20% godzin pozostaje do rozdysponowania przez autorów programów nauczania na dostosowanie kształcenia do potrzeb rynku pracy, w tym na specjalizacj. 8

10 III. PODSTAWY PROGRAMOWE KSZTAŁCENIA W BLOKACH PROGRAMOWYCH A TECHNOLOGIA ROBÓT MURARSKICH (nazwa bloku programowego) 1. Cele kształcenia: Ucze w wyniku kształcenia powinien umie: organizowa stanowisko pracy murarza zgodnie z wymogami technologicznymi, bhp, ppo., ochrony rodowiska i zasadami ergonomii, dokonywa doboru i selekcji materiałów budowlanych podstawowych i pomocniczych oraz narzdzi i sprztu, niezbdnych do wykonania prac murarskich, składowa i transportowa na stanowisko pracy materiały oraz sprzt budowlany, organizowa front robót i stanowiska robocze do wykonywania rónego typu robót murarskich i pomocniczych, przygotowywa zaprawy, betony i inne materiały niezbdne do wykonania robót murarskich i pomocniczych, wykonywa pionowe konstrukcje murowe z rónych materiałów ciennych (kamienia, cegieł, pustaków, bloków, itp.), w tym ciany o złoonej konstrukcji, mury z kanałami i przewodami dymowymi, spalinowymi, wentylacyjnymi, wykonywa poziome i przesklepione konstrukcje murowane (stropy, nadproa, sklepienia o pojedynczej krzywinie), murowa w przynajmniej dwóch technikach murarskich (na wycisk ze spoin pust i pełn oraz na docisk z kielni), osadza stolark i lusark budowlan, wykonywa czynnoci remontowe i naprawcze konstrukcji murowych, wykonywa proste czynnoci pomocnicze (betoniarskie, ciesielskie, zbrojarskie, izolacyjne, tynkarskie), 9

11 wykonywa podstawowe roboty rozbiórkowe ustrojów budowlanych murowanych, wykonywa tynki zwykłe zewntrzne i wewntrzne, zamawia i rozlicza materiały na stanowisku pracy, montowa, eksploatowa i rozbiera rusztowania zewntrzne i wewntrzne do robót murarskich i pomocniczych robót tynkarskich, wykonywa roboty murarskie w warunkach obnionych temperatur, dokonywa oceny jakoci i prawidłowoci wykonywanych robót murarskich, posługiwa si dokumentacj techniczn, stosowa przepisy bhp, przeciwpoarowe i ochrony rodowiska. udziela pierwszej pomocy w nagłych wypadkach. 2. Treci kształcenia (działy programowe bloku A): IA : Wprowadzenie do zawodu murarza IIA: Ogólne wiadomoci o budowlach IIIA: Roboty murarskie: wykonywanie cian grubych, wykonywanie cianek działowych z cegły i innych materiałów murarskich, wykonywanie murów o konstrukcji złoonej, wykonywanie stropów, nadproy i gzymsów, osadzanie stolarki i lusarki. IVA: Naprawy i remonty murów: wykonywanie robót rozbiórkowych, wykonywanie robót remontowych i naprawczych. VA: Roboty pomocnicze: wykonywanie pomocniczych robót betoniarskich i zbrojarskich, wykonywanie tynków zwykłych zewntrznych i wewntrznych, wykonywanie okładzin ciennych, mocowanie płyt tynku suchego i innych płyt okładzinowych, wykonywanie izolacji, 10

12 wykonywanie prostych robót ciesielskich, wykonywanie pomocniczych robót ziemnych. VIA: Odbiór robót murarskich VIIA: Zaplecze budowy 3. Zalecenia dotyczce oceniania: Kady dział programowy powinien by zaliczony i oceniony oddzielnie. Pomiar dydaktyczny obejmuje osignicia poznawcze, uzyskane w toku nauczania. Polega na porównaniu umiejtnoci uczniów z wymaganiami programowymi przyjtymi w poszczególnych blokach. Pomiar dydaktyczny naley realizowa przez : testy sprawdzajce wielostopniowe, wielozadaniowe, uwzgldniajce poziomy wymaga: A - zapamitanie wiadomoci B - zrozumienie wiadomoci symulacyjne sprawdziany praktyczne sprawdzajce umiejtnoci na poziomach: C - stosowanie wiadomoci w sytuacjach typowych D - stosowanie wiadomoci w sytuacjach problemowych (dla uczniów uzdolnionych) zadania praktyczne, sprawdzajce umiejtnoci uwzgldniajce poziomy wymaga: A - naladowanie działania B - odtwarzanie działania C - sprawno w stałych warunkach D - sprawno w warunkach zmiennych. Przy ocenianiu naley stosowa obowizujc, szeciostopniow skal ocen. Konieczne jest, aby ucze zaliczył kady z działów programowych. Kocowa ocena z kadego działu powinna uwzgldnia równie wszystkie oceny czstkowe wystawiane w jednostkach metodycznych. 11

13 B DOKUMENTACJA TECHNICZNA oraz PODSTAWY DZIAŁALNOCI GOSPODARCZEJ (nazwa bloku programowego) 1. Cele kształcenia: Ucze w wyniku kształcenia powinien umie: czyta budowlan dokumentacj techniczn podstawow w zakresie architektoniczno-budowlanym, posługiwa si dokumentacj przy wykonywaniu prac murarskich i pomocniczych, posługiwa si prostym sprztem pomiarowym, wykonywa proste rysunki elementów budowlanych, wykonywa odrczne szkice elementów budowlanych, sporzdza przedmiary i obmiary robót murarskich, przy wykorzystaniu dokumentacji technicznej oraz pomiarów z natury, okrela podstawowe pojcia z dziedziny ekonomii i gospodarki rynkowej oraz relacje midzy nimi, uwzgldnia mechanizmy rynkowe w fazie podejmowania robót i ich realizacji, stosowa zasady prawa budowlanego, bankowego, podatkowego, korzysta z kodeksu pracy, tworzy dokumenty rónego typu w tym: dokumenty wymagane przy podejmowaniu pracy, zakładaniu własnej firmy, dokumenty rozliczeniowe i podatkowe. 2. Treci kształcenia (działy programowe w bloku B): IB : Elementy rysunku technicznego IIB: Podstawowe konstrukcje geometryczne IIIB: Rzuty prostoktne i aksonometryczne IVB: Rysunek architektoniczno-budowlany VB: Rysunek odrczny 12

14 VIB: Czytanie dokumentacji technicznej architektoniczno-budowlanej VIIB: Elementy miernictwa budowlanego VIIIB: Wiadomoci wstpne z gospodarki IXB: Podmiot gospodarczy i jego pracownicy XB: Podejmowanie działalnoci gospodarczej 3. Zalecenia dotyczce oceniania: Kady dział programowy powinien by zaliczony i oceniony oddzielnie z uwzgldnieniem obowizujcej, szeciostopniowej skali ocen. Pomiar dydaktyczny naley realizowa przez: testy sprawdzajce wielostopniowe, uwzgldniajce poziomy wymaga: A - zapamitanie wiadomoci B - zrozumienie wiadomoci sprawdziany praktyczne w zakresie: a) wykonywania prostych rysunków technicznych i szkiców odrcznych, b) wykonywania pomiarów budowlanych typowych dla zawodu, c) wykonywania wicze typu: sporzdzanie dokumentów, wypełnianie druków itp. Sprawdziany praktyczne powinny dawa moliwo sprawdzenia umiejtnoci na wszystkich poziomach taksonomii celów nauczania: A - zapamitanie wiadomoci, B - zrozumienie wiadomoci, C - stosowanie wiadomoci w sytuacjach typowych, D - stosowanie wiadomoci w sytuacjach problemowych. 13

15 Uwagi ogólne dotyczce oceniania wspólne dla wszystkich bloków programowych: Przy ocenianiu uczniów naley przyj nastpujce zasady: ucze musi opanowa wszystkie umiejtnoci, wynik sprawdzenia opanowania poszczególnych umiejtnoci ma charakter alternatywny: ucze umie bd nie umie wykona zadania, opanowanie umiejtnoci moe cechowa si rón biegłoci, np. w sensie szybkoci wykonywania zadania, rodzaju i liczby popełnionych i skorygowanych lub nieskorygowanych błdów itp.; wane jest aby: a) stopie biegłoci miał swe odbicie w ocenie, b) został okrelony i był uwzgldniony pewien minimalny stopie biegłoci, umoliwiajcy zaliczenie zadania. 14