Metody pracy z dzieckiem i rodzinà

Transkrypt

1 Wydawnictwo VERLAG DASHOFER Sp. z o.o. Świat profesjonalnej wiedzy Anna Dunajska Metody pracy z dzieckiem i rodzinà Pomoc spo eczna

2 Nowe metody terapii Metody osób pracy niepe nosprawnych z dzieckiem i rodzinà program TEACCH Copyright 2013 Wydawnictwo Verlag Dashöfer Sp. z o.o. Warszawa Copyright 2013 ISBN Wydawnictwo Verlag Dashofer Sp. z o.o. ul. Bie anowska 7, Warszawa tel.: , faks: , b-mpr@dashofer.pl Opracowanie edytorskie i korekta: Magdalena Borysewicz, Stanis awa Teresa Pasznik Sk ad: Dariusz Ziach Wszelkie prawa zastrze one, prawo do tytu u i licencji jest w asnoêcià Dashöfer Holding Ltd. Kopiowanie, przedrukowanie i rozpowszechnianie ca oêci lub fragmentów niniejszej publikacji, równie na noênikach magnetycznych i elektronicznych bez zgody Wydawcy jest zabronione. Ze wzgl du na sta e zmiany w polskim prawie oraz niejednolite interpretacje przepisów Wydawnictwo nie ponosi odpowiedzialnoêci za zamieszczone informacje. 2

3 Spis treêci 1. Asystent rodzinny Konferencja grupy rodzinnej Szko a dla rodzica Trening umiej tnoêci spo ecznych

4 Wykaz piktogramów przyk ad uwaga zapami taj 4

5 METODY PRACY Z DZIECKIEM I RODZINÑ 1. ASYSTENT RODZINY Mówiàc o metodach pracy nale y wymieniç trzy podstawowe: metod indywidualnego przypadku, grupowà i Êrodowiskowà. Metody te, rozwija y si poczàtkowo niezale nie od siebie, czerpiàc z odmiennych doêwiadczeƒ praktycznych i zró nicowanych inspiracji teoretycznych. Metoda prowadzenia indywidualnego przypadku polega na pomocy w rozwiàzywaniu problemów yciowych jednostki poprzez bezpoêrednie oddzia ywanie pracownika socjalnego na nià i jej najbli sze otoczenie w celu zmobilizowania si w jednostce i odpowiedniej pomocy dla ulepszenia wzajemnego przystosowania si jednostki i jej Êrodowiska. Metoda pracy grupowej definiowana jest najcz Êciej jako metoda pracy socjalnej, która poprzez celowe doêwiadczenia grupowe pomaga jednostkom uzyskaç popraw ich spo ecznego funkcjonowania i lepiej sobie radziç z ich indywidualnymi, grupowymi lub spo ecznymi problemami. metoda indywidualnego przypadku metoda pracy grupowej 5

6 Metoda organizowania spo ecznoêci lokalnej polega na planowym wywo aniu zmian w okreêlonej spo ecznoêci b dàcej przedmiotem oddzia ywania. Pierwszym zadaniem pracownika socjalnego przyst pujàcego do organizowania Êrodowiska lokalnego jest wst pne rozpoznanie Êrodowiska. Istota tej metody tkwi w rozwijaniu w ludziach poczucia przynale noêci do okreêlonej zbiorowoêci i wzmacnianiu procesów identyfikacyjnych, które w perspektywie mog yby sprzyjaç uruchamianiu motywacji prospo ecznej i zachowaƒ kooperacyjnych. metoda organizowania spo ecznoêci lokalnej Praca z indywidualnym przypadkiem to z o ony proces. Post powanie pracownika socjalnego prowadzàcego indywidualny przypadek powinno rozpoczynaç si od: w aêciwego zdefiniowania problemu, poprzedzonego starannym rozpoznaniem sytuacji yciowej klienta, analizy przyczyn, które sk oni y jego czy te kogoê z jego otoczenia do poszukiwania pomocy, oczekiwaƒ pod adresem instytucji (pracownika socjalnego), dotychczasowych doêwiadczeƒ w radzeniu sobie z tymi samymi lub innymi problemami trudnoêciami. W tej fazie dzia ania pracownika socjalnego podstawowym narz dziem jest rozmowa i wywiad z klientem. Integralnà cz Êcià rozpoznania powinna byç pog biona diagnoza Êrodowiska, w którym yje adresat dzia aƒ socjalnych. Dopiero na tej podstawie mo na sformu owaç ostatecznà diagnoz spo ecznà, która wska e przyczyny trudnoêci yciowych jednostki czy rodziny, pozwoli okreêliç kierunki i sposoby ich przezwyci ania. Jest to dla prowadzenia indywidualnego 6

7 przypadku moment najwa niejszy przesàdzajàcy o dalszych efektach pracy socjalnej. Kolejny etap post powania w pracy z indywidualnym przypadkiem polega na opracowaniu planu pomocy, który powinien opieraç si na jasno sformu owanych celach b dàcych odpowiedzià na pytania: kto jest g ównym adresatem naszych oddzia ywaƒ, w jakim okresie i zakresie mo emy spodziewaç si pozytywnych skutków naszej interwencji, jakich zmian oczekujemy. Ubóstwo, alkohol, przemoc z tych powodów najcz Êciej dzieci trafiajà do opieki zast pczej. Aby temu zapobiec stosuje si ró ne metody pracy. Jednà z nich jest wprowadzenie asystentury rodzinnej. Kim jest asystent rodziny? Asystent rodziny to wykwalifikowany, odpowiednio przeszkolony pracownik socjalny, którego g ównym zadaniem jest pomoc rodzinie, kierowanie procesem zmiany postaw yciowych wszystkich jej cz onków. Asystent okreêla wraz z rodzinà sposób wyjêcia z dramatycznej sytuacji, ustala s abe i mocne strony rodziny, rodzaj i kolejnoêç podejmowanych dzia aƒ. Zadaniem asystentów rodziny jest pomoc rodzinom z ró nymi problemami: rodzinom zast pczym, w których np. sà problemy wychowawcze bàdê organizacyjne, rodzinom patologicznym itd. Asystent rodziny odwiedza danà rodzin w jej domu z cz stotliwoêcià niezb dnà dla poprawy jej funkcjonowania i w zale noêci od potrzeby, niesie pomoc. Asystent stanowi zatem swoistà podpor rodziny do czasu, gdy sama zacznie dobrze funkcjonowaç. 7

8 Zasadà jest zgoda rodziny i spisanie na t okolicznoêç kontraktu socjalnego. Za ca okszta t pracy z rodzinà odpowiedzialny jest asystent rodziny. Zakres pracy asystenta rodziny: 1. prowadzenie aktywnej pracy socjalnej na rzecz osoby/rodziny, 2. wnikliwe i precyzyjne rozpoznanie potrzeb osoby/ rodziny i Êrodowiska, w którym yje (rodzina, sàsiedztwo), 3. zapoznanie si z problemem osoby/rodziny, 4. analiza sytuacji, 5. diagnoza, 6. opracowanie projektu dzia ania, 7. podj cie dzia ania, 8. ocena rezultatów, 9. ugruntowanie dokonanej zmiany, zakoƒczenie dzia ania, wykorzystanie wszystkich dost pnych lokalnie form pomocy dla osoby/rodziny i jej rodziny, w àczenie cz onków spo ecznoêci lokalnej do pomocy osobie i jej rodzinie, doprowadzenie do osiàgni cia optymalnego dla osoby/rodziny poziomu samodzielnoêci oraz zdolnoêci do samopomocy, wspó praca z pracownikami socjalnymi, koordynatorem i kierownikiem Filii w zakresie powierzonych zadaƒ. Zmiana Wytworzenie potrzeby zmian. Nawiàzanie relacji dotyczàcej zmiany. WyjaÊnienie lub zdiagnozowanie problemu wyst pujàcego u klienta. 8

9 Dokonanie przeglàdu alternatywnych dróg post powania i celów; ustanowienie celów i intencji podejmowanych dzia aƒ. Zmiana intencji na rzeczywiste wysi ki w celu dokonania zmiany. Generalizacja i stabilizacja zmiany. Osiàgni cie nowych trwa ych relacji. Umiej tnoêci niezb dne w pracy socjalnej: spo eczne (komunikacyjne, nawiàzywanie kontaktu, rozumienie sytuacji, negocjowanie itp.), mened erskie, podejmowanie decyzji i szybkiej interwencji socjalnej, wykorzystywanie zdobyczy techniki podczas wykonywania pracy zawodowej, mediowanie i negocjowanie. Cel g ówny pracy asystenta z rodzinà: Poprawa funkcjonowania rodzin w sferze opiekuƒczo-wychowawczej, zawodowej, spo ecznej oraz integracji ze Êrodowiskiem lokalnym. Cele szczegó owe: zmniejszenie ryzyka umieszczania dzieci w zast pczej formie opieki, poprawa kompetencji wychowawczych poprzez kszta towanie umiej tnoêci w zakresie sprawowania prawid owej opieki nad dzieckiem, poprawa sytuacji socjalno-bytowej rodzin, agodzenie skutków wychowywania si w rodzinie dysfunkcyjnej przekazanie dzieciom prawid owych wzorców, 9

10 wyrobienie nawyków dba oêci o wyglàd i higien osobistà oraz otoczenia, nabycie umiej tnoêci racjonalnego gospodarowania bud etem domowym, poprawienie umiej tnoêci interpersonalnych u klientów, nabycie umiej tnoêci spo ecznych w zakresie powrotu na rynek pracy, zwi kszenie umiej tnoêci praktycznych dla osób bezrobotnych, zagro onych wykluczeniem spo ecznym poprzez zdobycie umiej tnoêci aktywnego poszukiwania pracy, nauka pisania listów motywacyjnych i CV, wprowadzenie nowej metody pracy z rodzinà, zwi kszenie iloêci kontraktów socjalnych, nauka dbania o wyglàd zewn trzny, wzmacnianie wi zi rodzinnych poprzez wskazywanie mo liwoêci organizowania czasu wolnego. Przyk adowa rodzina Przyst pujàc do pisania, wreszcie do realizacji projektu zwiàzanego z wprowadzeniem do pracy asystenta rodziny, zastanówmy si nad rodzinà, która zostanie wytypowana do wzi cia w nim udzia u. Przyk adowa rodzina, która mo e zostaç zakwalifikowana do projektu: Matka + ojciec oraz 7 dzieci w wieku lat. Matka zarejestrowana w PUP bez prawa do zasi ku od r., wykonuje prace spo ecznie u yteczne. Ojciec od lat wykonuje prace dorywcze (kafelkowanie, hydraulika), brak sta ego zatrudnienia, a co za tym idzie nie ma odprowadzanych sk adek na ubezpieczenie spo eczne. 10