Fundusze Europejskie w Polsce

Transkrypt

1 BIULETYN INFORMACYJNY Nr 31 wrzesień 2013 Fundusze Europejskie w Polsce ISSN X egzemplarz bezpłatny POMOC ZWROTNA Z FE POMYSŁ NA DOBRY START Nowa perspektywa Europa to My! w w w. f u n d u s z e e u r o p e j s k i e. g o v. p l

2 Spis treści ÊÊPomoc zwrotna z FE 2 Fundusze Europejskie w formie pomocy zwrotnej 4 Rola instrumentów finansowych w RPO 7 Pomoc zwrotna na innowacje 10 Fundusz dla kreatywnych 12 Wsparcie dla ekonomii społecznej 14 W Polsce Wschodniej łatwiej o pożyczki ÊÊFE w latach Musimy mądrze inwestować 18 Wymiar terytorialny w politykach rozwoju 20 ZIT nowe narzędzie polityki spójności ÊÊFE na czasie 22 Wsparcie MRR dla projektów hybrydowych 26 Zbuduj swój region i baw się z nami! 27 Radzimy, jak korzystać z funduszy ÊÊFE z bliska 28 Transgraniczne badania noworodków 30 Nowi Euroliderzy 31 Mapa Dotacji UE 32 Eurokorzyści podziel się swoją historią 34 Europa to my! Ê Ê Raport 36 Postęp we wdrażaniu unijnych funduszy Na okładce: fot. Shutterstock Fundusze Europejskie w Polsce Biuletyn wydawany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/4, Warszawa tel biuletyn@mrr.gov.pl Kolegium redakcyjne: Ewa Duszczyk, Maciej Gałaj, Kamil Gaweł, Magdalena Hajkowska, Aleksandra Huryń, Maciej Kolczyński, Monika Ociepka, Izabela Krasowska, Krzysztof Maszewski, Anita Pachucka, Marcin Piłka, Iwona Prószyńska, Aleksandra Reduch, Sylwia Rubin-Krukowska, Aneta Rudalska, Monika Sieradzan, Mateusz Stypułkowski, Judyta Szóstakowska, Maja Wańczycka-Gawdzik, Marta Borowska (Publikator), Jarosław Żukowski (Publikator) Realizacja: Publikator Sp. z o.o. ul. Cieszyńska 3A, Białystok Redakcja: Katarzyna Hryniewicka, Arkadiusz Kaczanowski, Urszula Koronczewska, Beata Michalik, Anna Raducha-Romanowicz, Anna Sołomiewicz Projekt graficzny i skład: Bogdan Falkowski, Piotr Szachowicz Zdjęcia nieopisane: archiwum MRR Publikacja współfinansowana jest ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna

3 Elżbieta Bieńkowska, Minister Rozwoju Regionalnego Pożyczki z dofinansowaniem unijnym coraz bardziej popularne Tematem przewodnim aktualnego wydania naszego Biuletynu jest pomoc zwrotna z Funduszy Europejskich m.in. w postaci pożyczek lub poręczeń. Jest to druga, obok dotacji, forma pomocy kierowana do podmiotów zainteresowanych wsparciem z Unii. I chociaż większość z Państwa z terminem pomocy zwrotnej zapewne nie spotyka się zbyt często, to jej znaczenie, jeśli chodzi o unijne wsparcie, szybko wzrasta. Wynika to także z faktu, że środki na dotacje w kończącej się perspektywie finansowej zostały już praktycznie rozdzielone. W tym kontekście unijne pożyczki i poręczenia świetnie wypełniają ofertę wsparcia, jaką dają Fundusze Europejskie. Mechanizmy pomocy zwrotnej uruchomiono w większości programów operacyjnych. Można z nich korzystać np. w ramach Programu Innowacyjna Gospodarka, który oferuje tzw. kredyt technologiczny przeznaczony dla innowacyjnych przedsiębiorców. Od 2009 roku przyznano już ponad 700 takich kredytów. Młode firmy z Polski Wschodniej mogą korzystać natomiast ze specjalnego projektu, w którym pożyczki i poręczenia kierowane są nawet do przedsiębiorców nieposiadających jeszcze historii kredytowej. Tego typu wsparciem objęte zostały w ramach Programu Kapitał Ludzki także podmioty ekonomii społecznej, czyli wszelkiego typu spółdzielnie (np. pracy, niepełnosprawnych) czy organizacje pozarządowe, których działalność zorientowana jest na cele społeczne, a nie ekonomiczne. Omówienie możliwości uzyskania pomocy zwrotnej znajdą Państwo na kolejnych stronach Biuletynu. Nowością w tym wydaniu jest dział poświęcony Funduszom Europejskim w perspektywie na lata Zawiera on informacje o postępach prac nad unijnymi dokumentami i projektami nowych programów operacyjnych. Zapraszam do lektury! Fundusze Europejskie w Polsce 1

4 Pomoc zwrotna z FE Fundusze Europejskie w formie pomocy zwrotnej Co kryje się pod hasłem unijnych instrumentów zwrotnych? Komu są dedykowane? Co umożliwiają i na jakich zasadach? Warto znać odpowiedzi na te pytania, ponieważ pomoc zwrotna jest drugą obok dotacji formą wsparcia finansowego z Unii Europejskiej. I to formą, której znaczenie w perspektywie finansowej na lata zdecydowanie wzrośnie. Instrumenty zwrotne to wspólna nazwa różnych sposobów wsparcia ze środków unijnych kierowanych w główniej mierze do przedsiębiorców. Należą do nich m.in. pożyczki, mikropożyczki, poręczenia, czy gwarancje kredytowe. Fot. Shutterstock Instrumenty zwrotne to wspólna nazwa różnych sposobów wsparcia ze środków unijnych kierowanych w główniej mierze do przedsiębiorców. Należą do nich m.in. pożyczki, mikropożyczki, poręczenia, czy gwarancje kredytowe. Tyle że w odróżnieniu od bezzwrotnych dotacji, po ich wykorzystaniu beneficjent musi unijne fundusze zwrócić. Dzięki temu pieniądze mogą trafić do kolejnych podmiotów potrzebujących wsparcia. Od lepiej znanych dotacji odróżnia je także to, że rozdysponowywane są przez tzw. pośredników finansowych, czyli banki lub fundusze pożyczkowe i poręczeniowe. Niestety, z badań przeprowadzonych przez Związek Banków Polskich, jedynie 6 na 100 badanych przedsiębiorców z sektora MSP do tej pory skorzystało z tego typu wsparcia. Warto pracować nad zmianą tego trendu, ponieważ w nowej perspektywie finansowej, unijne wsparcie dla przedsiębiorców będzie przyznawane w znacznym stopniu w formie instrumentów zwrotnych. Natomiast wartość puli pieniędzy na tego rodzaju pomoc w latach , wynieść może nawet 10% całej kwoty przeznaczonej dla Polski. Dla porównania w kończącej się perspektywie , było to poniżej 2%. Nad unijnymi środkami z pomocy zwrotnej warto pochylić się dziś jeszcze z jednego powodu aktualnie fundusze przeznaczone na dotacje bezzwrotne są już na wyczerpaniu. Instrumenty zwrotne to często jedyna możliwość, aby firmy mogły skorzystać z unijnej pomocy. Kredyt technologiczny najpopularniejszy Wśród przedsiębiorców z sektora MSP to właśnie kredyt technologiczny jest najpopularniejszą z omawianych w biuletynie formą wsparcia. Dostępny jest on w ramach Działania 4.3 Kredyt Technologiczny Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Istotą kredytu technologicznego jest przeznaczenie części środków unijnych na spłatę zadłużenia (jest to tzw. premia technologiczna) przedsiębiorstw w bankach komercyjnych. W ramach tego wsparcia, każdy przedsiębiorca może liczyć nawet do 4 mln zł dofinansowania. Musi jednak spełnić konkretne warunki. Przede wszystkim firma taka musi posiadać zdolność kredytową. Unijne wsparcie finansowe w ramach kredytu technologicznego musi być natomiast przeznaczone na realizację inwestycji na zakup i wdrożenie nowej technologii lub wdrożenie własnej nowej technologii, oraz uruchomienie na jej podstawie wytwarzania nowych lub znacząco ulepszonych towarów, procesów lub usług. Od 2009 roku przyznano już 717 takich premii, na łączną kwotę ponad 1,8 mld zł. Z takiej formy wsparcia skorzystała np. firma MGGP Aero, wykonująca usługi geodezyjne z powietrza. Spółka uzyskała unijne fundusze na projekt Lotnicza Platforma Teledetekcyjna, w ramach którego przebudowano odpowiednio samolot montując w nim niezbędne sensory. Zakupiono m.in. lotniczy skaner laserowy (LiDAR), czyli wysokowydajny dalmierz, który wysyła impulsy i pre- 2 Fundusze Europejskie w Polsce

5 cyzyjnie mierzy teren (umożliwia pomiar do kilkudziesięciu punktów na jeden metr kwadratowy). Wartość inwestycji jakiej dokonało MGGP Aero w ramach kredytu technologicznego to około 5 mln zł, z czego dofinansowanie to 1,8 mln zł. Wsparcie przez regiony Przedsiębiorcy z sektora MSP często sięgają także po pomoc finansową w postaci pożyczek i poręczeń z inicjatywy JEREMIE, realizowanej na poziomie regionalnych programów operacyjnych. JEREMIE to jeden z instrumentów finansowych pomocy zwrotnej, który ma na celu przede wszystkim kreowanie aktywności gospodarczej mikro i małych przedsiębiorstw będących najczęściej w początkowej fazie działalności. W Polsce pieniądze z mechanizmu JEREMIE docierają do firm z sektora MSP za pomocą dwóch schematów: z udziałem funduszu powierniczego (wykorzystywany w 7 RPO) lub bez udziału funduszu powierniczego (wykorzystywany w 12 RPO). Aktualnie już ponad 12 tys. polskich przedsiębiorców skorzystało z tanich pożyczek i poręczeń inicjatywy JEREMIE. Można je dostać łatwiej niż kredyt bankowy, a oprocentowanie jest bardzo atrakcyjne - nawet 0,3% w skali roku. Kolejnym obok JEREMIE instrumentem zwrotnym wdrażanym przez regionalne programy operacyjne jest JESSICA. Inicjatywa wspiera zrównoważony rozwój obszarów miejskich m.in. poprzez finansowanie projektów z dziedzin infrastruktury miejskiej, dziedzictwa kultury, czy pomocy dla budynków uniwersyteckich. Projekty realizowane przy wsparciu z inicjatywy JESSICA powinny generować dochód, co pozwoli na odzyskanie środków i ich ponowne wykorzystanie. Aktualnie projekty wykorzystujące pieniądze dostępne w ramach instrumentu, wdrażane są w 5 województwach Polski. Pożyczki dla firm z Polski Wschodniej Także Program Rozwój Polski Wschodniej umożliwił przedsiębiorcom, którzy nie posiadają dodatkowych zabezpieczeń lub zbyt krótko funkcjonują na rynku, korzystanie z pożyczek na rozwój działalności. Projekt Reporęczenia i pożyczki szansą na zwiększenie finansowania zewnętrznego MŚP. Instrumenty wsparcia funduszy poręczeniowych i pożyczkowych w Polsce Wschodniej cieszy się dużym zainteresowaniem przedsiębiorców z województw: lubelskiego, podlaskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego. Beneficjentem realizującym ten projekt jest Bank Gospodarstwa Krajowego. Udziela on wsparcia zwrotnego instytucjom finansowym (funduszom poręczeniowym i pożyczkowym, bankom i innym operatorom), od których następnie firmy otrzymują wsparcie. Pożyczki oraz poręczenia udzielane w ramach PO RPW muszą być przeznaczone, m.in. na finansowanie inwestycji zakupu, budowy lub modernizacji obiektów produkcyjno-usługowo-handlowych, tworzenie nowych miejsc pracy, czy też wprowadzanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych. W tym wydaniu biuletynu opisujemy funkcjonowanie systemu pożyczek i poręczeń w ramach projektu PO RPW, a także przedstawiamy przykłady przedsiębiorców, którzy rozwinęli swoją działalność dzięki niemu. Do tej pory wsparcie o wartości 67 mln zł uzyskało 765 firm MSP z Polski Wschodniej. POKL wspiera działania PES W marcu tego roku rozpoczęto także wypłatę preferencyjnych pożyczek dla podmiotów ekonomii społecznej (PES) w ramach pilotażowego projektu systemowego pt. Wsparcie inżynierii finansowej na rzecz rozwoju ekonomii społecznej, realizowanego w ramach Działania 1.4 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Jego celem jest stworzenie programu wsparcia przedsiębiorstw społecznych prowadzących działalność gospodarczą. Realizacji tego celu służy udzielanie preferencyjnych pożyczek na przedsięwzięcia, które mają wzmocnić pozycję rynkową przedsiębiorstw społecznych. Na pożyczki o preferencyjnym oprocentowaniu (obecnie od 0,875% do 1,75%) oraz maksymalnej wartości 100 tys. zł, przeznaczono środki w wysokości ok. 25 mln zł. Projekt będzie działał do końca czerwca 2015 r. i powinien objąć ok. 250 podmiotów. Każdy pożyczkobiorca może skorzystać z bezpłatnych usług doradztwa, którego celem jest pomoc w efektywnym wykorzystaniu środków pożyczki. Więcej o projekcie przeczytają Państwo na kolejnych stronach biuletynu. Marta Borowska Wartość puli pieniędzy na pomoc zwrotną w latach , wynieść może nawet 10% całej kwoty przeznaczonej dla Polski. Dla porównania w kończącej się perspektywie , było to poniżej 2%. Fot. Shutterstock Pomoc zwrotna z FE 3

6 Pomoc zwrotna z FE Rola instrumentów finansowych w RPO Instrumenty finansowe są jednym z narzędzi realizacji polityki spójności w Polsce na lata i stanowią alternatywną do wsparcia dotacyjnego formę finansowania inwestycji rozwojowych. Wsparcie to ma charakter zwrotny i jest obecnie oferowane z następujących Programów Polityki Spójności: Innowacyjna Gospodarka, Rozwój Polski Wschodniej, Kapitał Ludzki i 16 Regionalnych Programów Operacyjnych w postaci pożyczek, kredytów. Obejmuje również takie produkty jak: poręczenia, czy produkty kapitałowe (seed capital czy venture capital). Fot. Shutterstock jessica wspiera rozwój polskich miast Cel inicjatywy JESSICA Głównym celem inicjatywy JESSICA jest wsparcie w formie finansowania zwrotnego projektów w formie pożyczek, gwarancji, wkładów kapitałowych umożliwiające realizację inwestycji związanych z rewitalizacją i rozwojem obszarów miejskich w wymiarze społecznym i ekonomicznym. Realizowane w ramach inicjatywy JESSICA projekty muszą mieć charakter dochodowy, co pozwoli na odzyskanie środków i ich ponowne wykorzystanie. Zakres wsparcia w ramach inicjatywy obejmuje rewitalizację, edukację, kulturę, turystykę, transport, kończąc na odnawialnych źródłach energii. Na tę formę wsparcia w obecnej perspektywie finansowej przeznaczono 5,2 mld zł, w tym ze środków unijnych 4,3 mld zł. Instrumenty finansowe wdrażane są przede wszystkim w ramach 16 Regionalnych Programów Operacyjnych (4,3 mld zł, w tym środki UE 3,5 mld zł). W Polsce na obecną chwilę można wyróżnić mechanizmy wsparcia zwrotnego znane jako JESSICA i JEREMIE. W przypadku inicjatywy JESSICA oraz części projektów w ramach inicjatywy JEREMIE dodatkowo istnieje fundusz powierniczy, który udostępnia środki pochodzące z RPO wybranym pośrednikom finansowym. JESSICA alternatywny sposób na fundusze W obliczu rosnących potrzeb inwestycyjnych przy jednoczesnym zmniejszaniu się dostępnych środków publicznych, niezbędnym staje się poszukiwanie alternatywnych (niedotacyjnych) sposobów wykorzystania dostępnych funduszy. Aby sprostać Dziedziny wsparcia w ramach Inicjatywy Inicjatywa JESSICA promuje zrównoważony rozwój obszarów miejskich poprzez wspieranie projektów w dziedzinach dotyczących infrastruktury miejskiej, dziedzictwa lub miejsc istotnych dla kultury, zagospodarowywania terenów pod ponowną zabudowę, tworzenia nowych lokali komercyjnych dla sektorów MŚP, IT i/lub B+R. W ramach inicjatywy wpierane są również budynki uniwersyteckie oraz poprawa wydajności energetycznej. Beneficjenci inicjatywy JESSICA Beneficjenci mogący otrzymać wsparcie finansowe w ramach inicjatywy JESSICA to: podmioty prywatne, partnerstwa publiczno-prywatne, spółki komunalne, jednostki samorządu terytorialnego oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. potrzebom władz lokalnych i regionalnych w 2005 r. Komisja Europejska wraz Europejskim Bankiem Inwestycyjnym i Bankiem Rozwoju Rady Europy wypracowała formułę nowego instrumentu finansowego JESSI- CA (ang. Joint European Support for Sustainable Investment In City Areas wspólne europejskie wsparcie na rzecz trwałych inwestycji na obszarach miejskich), który stał się narzędziem pozwalającym na wykorzystanie części środków przydzielonych w ramach funduszy strukturalnych na inwestycje w fundusze odnawialne, umożliwiające wielokrotne wykorzystywanie przydzielonych środków. Finansowanie w ramach inicjatywy JESSICA W Polsce w ramach inicjatywy JESSI- CA Europejski Bank Inwestycyjny (HF- -EBI) pełni rolę menedżera Funduszu Powierniczego JESSICA w imieniu i na rzecz Instytucji Zarządzających w pięciu województwach: mazowieckim, pomorskim, śląskim, wielkopolskim oraz zachodniopomorskim. HF-EBI odpowiedzialny jest przede wszystkim za wybór menadżerów Funduszy Rozwoju Obszarów Miejskich (FROM), jako instytucji odpowie- 4 Fundusze Europejskie w Polsce

7 dzialnych za zarządzanie środkami tych funduszy oraz ich inwestowanie w wybrane tzw. projekty miejskie poprzez zwrotne instrumenty finansowe. W ramach inicjatywy JESSICA rolę Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich dla woj. wielkopolskiego, miast na prawach powiatu woj. pomorskiego oraz dla województwa mazowieckiego pełni Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). Bank Ochrony Środowiska (BOŚ) pełni rolę Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich dla województwa śląskiego, dla pozostałych miast województwa pomorskiego oraz dla obszarów poza Szczecińskim Obrzarem Metropolitalnym województwa zachodniopomorskiego. Natomiast dla Szczecińskiego Obszaru Metropolitalnego województwa zachodniopomorskiego funkcję FROM pełni Bank Zachodni WBK. Podmioty pełniące funkcję FROM oferują inwestorom realizującym projekty miejskie preferencyjne wsparcie finansowe w ramach inicjatywy JESSICA realizowanej ze środków dostępnych w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych na lata dla ww. województw. Wartość umów podpisanych z Menadżerem Funduszu Powierniczego wynosi 1 107,8 mln zł (904,6 mln środków UE), z czego pożyczki ostatecznym odbiorcom udzielone zostały już we wszystkich województwach (łącznie 42 umowy na kwotę 470,5 mln zł wg stanu na r.). Średni obrót środkami wyniósł 42,5% środków przekazanych do Funduszu Powierniczego. Należy podkreślić, że w tym przypadku znaczny postęp w podpisywaniu umów z ostatecznymi odbiorcami, odnotowany został w ostatnich miesiącach. Główną cechą instrumentów zwrotnych jest tzw. recycling środków, co oznacza, iż inicjatywa ma pozwolić na ponowne zainwestowanie środków, które wcześniej sfinansowały projekty miejskie. Środki przekazane FROM mają charakter odnawialny, co powoduje, że mogą być angażowane w finansowanie projektów wielokrotnie. Oznacza to zwiększenie efektywności wykorzystania funduszy strukturalnych w regionach, co jest bardzo istotną kwestią biorąc pod uwagę perspektywę ograniczenia unijnych środków w kolejnych latach. Kolejną korzyścią jest elastyczność, polegająca na perspektywie wykorzystania różnych postaci finansowania oraz możliwość finansowania projektów generujących dochód. Istotną rolę odgrywa również możliwość zlecenia zarządzania środkami pomocowymi przez przedstawicieli sektora prywatnego i bankowego, co może pozwolić na efektywniejsze zarządzanie środkami. Efektem wdrażania inicjatywy jest efekt dźwigni, polegający na zdolności przyciągania sektora prywatnego do projektów realizowanych w ramach zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich. Przykładowa inwestycja realizowana w ramach inicjatywy JESSICA Mediateka XXI w. w Tychach. Rewitalizacja obiektu po Zespole Szkół Municypalnych Przedmiot: Projekt zakłada nadanie obiektowi po Zespole Szkół Municypalnych nowych funkcji poprzez budowę nowoczesnej siedziby Biblioteki Głównej w Tychach, wykorzystującej techniki multimedialne. Część powierzchni użytkowej budynku planuje się przeznaczyć dla mikroprzedsiębiorców. Beneficjent: Miasto Tychy Pożyczka JESSICA: ,49 zł netto 60% kosztów kwalifikowanych, które wynoszą ,82 zł Środki własne wnioskodawcy: ,29 zł (tj ,55 zł + podatek VAT w kwocie ,75 zł) 19,81% kosztów całkowitych brutto Pożyczka uzupełniająca: ,33 zł Data podpisania umowy: r. Termin zakończenia inwestycji: r. JEREMIE wspólnie z pośrednikiem W ramach regionalnych programów operacyjnych wsparcie dla MŚP jest dostępne m.in. poprzez wykorzystanie schematu z tzw. funduszem powierniczym. W ramach powyższego schematu środki pieniężne zostają przekazane do wyodrębnionego funduszu powierniczego zarządzanego przez wyspecjalizowanego menadżera. Następnie powyższe środki transferowane są do MŚP poprzez pośredników finansowych. Schemat ten wykorzystywany jest w ramach siedmiu RPO (Dolnośląskiego, Kujawsko-Pomorskiego, Łódzkiego, Mazowieckiego, Pomorskiego, Wielkopolskiego, Zachodniopomorskiego). Wizualizacja Mediateki XXI w. Mediateka XXI w. w chwili obecnej Pomoc zwrotna z FE 5

8 Umowy z ostatecznymi odbiorcami w ramach instrumentów finansowych JEREMIE bez FP: 1126,7 mln zł ( szt) JEREMIE z FP: 1290,6 mln zł ( szt) JESSICA: 470,5 mln zł (42 szt) Ponadto, w ramach 12 regionalnych programów operacyjnych funkcjonuje mechanizm finansowania zwrotnego poprzez wybór pośredników finansowych bezpośrednio przez instytucję zarządzającą lub pośredniczącą, bez udziału funduszu powierniczego. Taki model wdrażania stosowany jest w ramach RPO: Kujawsko-Pomorskiego, Lubelskiego, Lubuskiego, Małopolskiego, Mazowieckiego, Opolskiego, Podkarpackiego, Podlaskiego, Pomorskiego, Śląskiego, Świętokrzyskiego oraz Warmińsko-Mazurskiego. Natomiast w ramach RPO Woj. Kujawsko-Pomorskiego, Pomorskiego oraz Mazowieckiego wdrażane są oba schematy instrumentów finansowych wspierających rozwój sektora MŚP. Finansowanie w ramach inicjatywy JEREMIE W ramach wszystkich instrumentów wdrażanych w RPO skierowanych do sektora MŚP, zawarto 91 umów o finansowanie projektów, w tym 7 z menedżerem funduszu powierniczego (gdzie w przypadku 6 umów rolę menadżera funduszu powierniczego pełni Bank Gospodarstwa Krajowego, a w RPO Woj. Kujawsko- -Pomorskiego Kujawsko-Pomorski Fundusz Pożyczkowy), a 84 bezpośrednio z pośrednikami finansowymi, na łączną kwotę 3,2 mld zł (w tym 2,64 mld zł ze środków UE), z czego 2,4 mld zł zostało następnie zakontraktowanych w ramach umów z ostatecznymi odbiorcami. 954,4 (8913) 1073,8 (9531) ,9 1028,2 (9606) 794,8 (8155) 866,9 704,8 (7508) 636,3 (7665) (6683) 699, ,4 (5957) (6017) 458,9 536,4 (4648) (4945) 342,3 (4280) 371,8 (3374) ,8 (3316) ,8 (2690) 298,3 (25) (2506) 98,1 (1137) (1493) 30,9 (348) 47,7 (543) 192,3 (12) 222,7 (18) 0 91 (3) 92 (4) 95,6 (5) 131,2 (9) 50 (1) 31.XII III VI IX XII III VI IX XI III VI.2013 Istotne jest, by środki unijne, które otrzymamy w kolejnej perspektywie finansowej zostały jeszcze lepiej wykorzystane niż w obecnej. Stąd pomysł, by zaangażować je w ramach instrumentów finansowych, aby służyły do finansowania inwestycji długo po zakończeniu kolejnej perspektywy finansowej. 1290,6 mln zł ( szt) 1126,7 mln zł ( szt) 470,5 mln zł (42 szt) Źródło: MRR, Departament Koordynacji Programów Regionalnych i Cyfryzacji Wsparcie udzielane w ramach JEREMIE Wśród odbiorców ww. wsparcia największą grupę stanowią mikroprzedsiębiorcy, tj. aż 84% wszystkich odbiorców ( umów). Jest to zgodne z ideą wdrażania instrumentów finansowych, gdyż to właśnie głównie firmy mikro w warunkach rynkowych mają największe problemy ze skorzystaniem z instrumentów komercyjnych. Kolejną grupą odbiorców są małe przedsiębiorstwa z 14% wsparciem. Natomiast średnie firmy stanowią jedynie 2% ogółu wspartych firm. Przykłady dobrych praktyk firma Etprint Jednym z przykładów rozwoju firmy dzięki wsparciu z instrumentów finansowych jest firma Etprint, która skorzystała z dwóch pożyczek w ramach inicjatywy JEREMIE. Pierwszą na kwotę 130 tys. zł wzięła na początku swojej działalności w kwietniu 2011 roku. Drugą 280 tys. zł w marcu 2012 roku. Obie zostały przeznaczone na zakup specjalistycznych maszyn poligraficznych drukujących etykiety samoprzylepne. Dzięki powyższym inwestycjom, już pierwszy rok działalności firmy przyniósł 4 mln zł obrotu. Etprint to firma poligraficzna, specjalizująca się wyłącznie w produkcji etykiet samoprzylepnych. Jej wyroby można wykorzystać do oznakowania większości produktów, które na co dzień znajdziemy w sklepach żywności, wszelakich opakowań spożywczych i chemii domowej. Etprint produkuje również naklejki rzadko widywane przez większość z nas. Są to m.in. oznakowania opakowań zbiorczych, etykiety logistyczne, naklejki znamionowe stosowane na częściach elektronicznych. Szansa na wzrost w nowej perspektywie Mając na uwadze fakt, iż zarówno w perspektywie finansowej , jak i w przyszłej, Polsce przypadła duża pula środków w ramach polityki spójności, co jest naszym niewątpliwym sukcesem, należy pamiętać, by nie uzależnić się od samych dotacji. Niektóre badania wskazują, że gdyby w 2015 roku skończyły się dla Polski unijne dotacje, to nastąpiłby gwałtowny spadek inwestycji w naszym kraju ze środków publicznych. W związku z powyższym istotne jest, by środki unijne, które otrzymamy w kolejnej perspektywie finansowej zostały jeszcze lepiej wykorzystane niż w obecnej. Stąd pomysł, by zaangażować je w ramach instrumentów finansowych, aby służyły do finansowania inwestycji długo po zakończeniu kolejnej perspektywy finansowej, zaś ewentualne znaczne zmniejszenie środków unijnych dla Polski, które może nastąpić po 2020 roku nie powinno oznaczać znacznego ograniczenia w zakresie możliwości finansowania inwestycji w naszym kraju. maja wańczycka-gawdzik, marcin piłka Cel inicjatywy JEREMIE Głównym zadaniem instrumentów finansowych jest ukierunkowanie strumienia środków pieniężnych w celu poprawy dostępu mikro, małych i średnich przedsiębiorstw do źródeł finansowania projektów umożliwiającym ich rozwój na rynku poprzez oferowanie takich produktów jak pożyczki i poręczenia. Jest to szczególnie istotne w kontekście istnienia luki rynkowej, która wyklucza z dostępu do kapitału komercyjnego podmioty nieposiadające odpowiedniej historii kredytowej lub stosownych zabezpieczeń. 6 Fundusze Europejskie w Polsce

9 Pomoc zwrotna z FE Pomoc zwrotna na innowacje Duże i małe przedsiębiorstwa nie zawsze mogą korzystać z tych samych źródeł wsparcia finansowego. Dlatego potrzebny jest jak najszerszy wachlarz sposobów finansowania i dotowania ich działalności. Już dziś wiadomo, że olbrzymie znaczenie w przyszłym rozwoju innowacyjnej gospodarki będą miały mechanizmy zwrotne. W ostatnich latach dwa z nich kredyt technologiczny oraz fundusze podwyższonego ryzyka ułatwiły rozwój setkom przedsiębiorstw. Kredyt technologiczny, instrument finansowy dostępny w ramach Działania 4.3 Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka, to najbardziej rozpoznawalna wśród przedsiębiorców forma pomocy zwrotnej w ramach Funduszy Europejskich takie wnioski przynosi badanie przeprowadzone przez KPK CIP przy Związku Banków Polskich* (w okresie od kwietnia do czerwca br.). Wśród przedsiębiorców, którzy znają mechanizmy pomocy zwrotnej, ponad 47% ankietowanych jest też zdania, że to właśnie kredyt technologiczny powinien być kontynuowany w nowej perspektywie finansowej na lata W ich opinii oraz w ocenie ekspertów finansowych jest to zweryfikowana i skuteczna forma wsparcia innowacji w gospodarce. Kredyt z premią Istotą kredytu technologicznego jest przeznaczenie części środków unijnych na spłatę zadłużenia (jest to tzw. premia technologiczna) przedsiębiorstw w bankach komercyjnych przy czym spłacie podlega jedynie kapitał kredytu. Przedsiębiorca, który podczas zaciągania kredytu w banku złoży prawidłowo wypełniony wniosek o przyznanie premii, ma szansę na uzyskanie nawet do 4 mln złotych takiego wsparcia. O przyznaniu premii decyduje Bank Gospodarstwa Krajowego, który zajmuje się wdrażaniem Działania 4.3. Od 2009 roku przyznano 717 premii technologicznych. W październiku zeszłego roku odbył się ostatni nabór wniosków w ramach PO IG na lata sierpnia 2013 r. BGK formalnie zamknął konkurs. BGK dofinansowuje projekty wdrażające nowe technologie. Przedsiębiorca może je kupić (w grę wchodziły rozwiązania nie starsze niż 5-letnie) lub wymyślić samodzielnie (i wtedy starać się o fundusze na jej wdrożenie). W ramach inwestycji przedsiębiorca * Źródło: wsparcie_biznesu/informacja_prasowa_nt._wynikow_bada.pdf Kredyt technologiczny w liczbach (stan na 1. września 2013) mld zł Łączna kwota dofinansowania 3.6 mld zł Całkowita wartość projektów 2.6 mln zł Średnia wartość premii technologicznej Wspartych projektów 10 projektów ogólnopolskich Pomoc zwrotna z FE 7

10 Działanie 3.2 Wspieranie funduszy kapitału podwyższonego ryzyka (stan na 1. września 2013) 12% 36% 36% 28% Seed Star-up 64% 12% 8% 4% ICT Przemysł Ochrona zdrowia Oprogramowanie Ekspansja Inne Inwestycje wg fazy rozwoju przedsiębiorstwa Inwestycje wg branży Wojciech Małyszewicz, współwłaściciel firmy RGB Technology W ramach projektu wyposażyliśmy świeżo wybudowaną halę produkcyjną w niezbędną infrastrukturę oraz przystosowaliśmy do potrzeb produkcyjnych i administracyjnych istniejący budynek. Jednak najważniejszy był zakup przeszło 30 maszyn i urządzeń przyśpieszających i automatyzujących procesy produkcyjne w naszym zakładzie (min. linia do montażu SMD, robot hermetyzujący ciekłym polimerem, frezarka CNC o stole roboczym 2m x 3m, urządzenie do wytwarzania obudów z płyt kompozytowych). Dodatkowo zakupiliśmy licencję na oprogramowanie wspomagające projektowanie elektroniki, mechaniki, jak i wspomagające procesy produkcyjne, magazynowe oraz sprzedażowe. Oceniam, że dzięki tej inwestycji moce produkcyjne w naszym przedsiębiorstwie zostały zwiększone o 250%. może ponieść wydatki związane zakupem m. in. niezbędnego sprzętu, budynków, gruntów (dopuszczalne wydatki są szczegółowo określone). Jednak niezależnie od tego, w co inwestuje firma, efektem działań musi być wytwarzanie lub świadczenie zupełnie nowych albo znacznie ulepszonych produktów i usług. Made in Poland Taki zupełnie nowy produkt jest dziełem firmy RGB Technology z Tymienia. Przedsiębiorstwo od lat specjalizuje się w produkcji wyświetlaczy informacyjnych i reklamowych. Jest liderem na rynku polskim oraz z powodzeniem eksportuje swoje wyroby za granicę. Swoich odbiorców ma m.in. w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Francji, Skandynawii, Niemczech czy na trudnym rynku rosyjskim. Wsparcie z Działania 4.3 w wysokości ponad 782 tys. złotych pomogło uruchomić produkcję nowego typu wyświetlaczy LED (piątej generacji). Firma wprowadziła zaawansowane technologicznie metody sterowania projektowaniem, produkcji i sprzedaży. Dokonała też udoskonaleń w samym zakresie wytwarzania produktu: wprowadzono nowatorskie zastosowanie polimerów jako obudowy zewnętrznej, zaczęto stosować specjalne powłoki antyrefleksyjne, czy najnowsze scalone sterowniki diod LED. Nowy wyświetlacz produkowany jest w trzech odmianach: wyświetlacza tekstowego, graficznego i wideo. Inwestycja przysłużyła się także dwóm aspektom naszej działalności: poszerzeniu produkcji na eksport oraz polepszeniu szybkości reakcji na zamówienia. Teraz możemy znacznie szybciej produkować nasze wyświetlacze, tym samym klient krócej czeka na zamówiony produkt. Notujemy w ostatnim czasie niemal 30% wzrost w wartości eksportowanych produktów ocenia Wojciech Małyszewicz, współwłaściciel firmy. Jednocześnie podkreśla, że dzięki inwestycji RGB Technology jest w stanie prowadzić więcej i bardziej dokładne badania nad swoimi wyrobami. Innowacyjność w tym przedsiębiorstwie stanowi ważny aspekt działalności: firma posiada bowiem zarejestrowany wzór przemysłowy, patent oraz 3 zgłoszenia patentowe. Autorskie technologie Kredyt technologiczny jest atrakcyjny, bo szansę mają tu duże projekty, takie którym byłoby trudno uzyskać inne dofinansowanie. Na przykład firma Norlys z Nowego Sącza otrzymała 4 mln zł premii technologicznej. Działająca na rynkach międzynarodowych spółka specjalizuje się w produkcji zewnętrznych, ściennych i ogrodowych opraw oświetleniowych o wysokiej odporności na warunki atmosferyczne. Pieniądze z kredytu przeznaczono na zakup maszyn i urządzeń dla nowo powstałej odlewni ciśnieniowej. To pozwoliło uruchomić autorską, kompleksową technologię produkcji. W efekcie wdrożyliśmy technologiię produkcji innowacyjnych obudów lamp ledowych i opraw oświetleniowych metodą odlewania ciśnieniowego. Technologia ta należy do najbardziej wydajnych i precyzyjnych metod wytwarzania odlewów ze stopów metali nieżelaznych o dużej dokładności wymiarowej, jakości powierzchni i odwzorowania kształtu - opowiada Mieczysław Sułkowski, kierownik projektu. Dzięki temu firma Norlys produkuje gotowe lampy działające nawet 40% dłużej (dzięki lepszemu odprowadzaniu ciepła). Oceniamy, że będzie to stanowić znaczącą przewagę konkurencyjną, szczególnie na rynkach zagranicznych ocenia kierownik projektu. Firma aktualnie realizuje też drugi projekt również zgłoszony po wsparcie w ramach kredytu technologicznego. Biznes wysokiego ryzyka Firma, aby otrzymać kredyt technologiczny, musi spełniać standardy kredytów komercyjnych. Jednak młode przedsiębiorstwa innowacyjne, które istnieją dopiero na etapie projektu albo wczesnej realizacji, nie posiadają zwykle wystarczającej do swojego zapotrzebowania zdolności kredytowej. Remedium na to jest Działanie 3.2 Wspieranie funduszy kapitału podwyższonego ryzyka. Projekt realizowany przez Krajowy Fundusz Kapitałowy (KFK) otrzymał łącznie ze środków PO IG prawie 317 mln zł (stan na 7 sierpnia 2013 r.) do zainwestowania w fundusze venture capital (VC). Fundusze te wykupują akcje bądź udziały firm, stając się ich współwłaścicielem oraz partnerem biznesowym. Tym samym biorą na siebie część ryzyka związanego z projektem, ale także i potencjalny udział w zyskach. 8 Fundusze Europejskie w Polsce

11 Dotychczas inwestowanie w takie przedsięwzięcia było dla funduszy nieopłacalne i Projekt KFK ma za cel zwiększenie zaangażowania funduszy inwestycyjnych we wspieranie niewielkich, ale oryginalnych i perspektywicznych projektów (środki zainwestowane przez fundusz kapitałowy w pojedynczego mikro-, małego lub średniego przedsiębiorcę nie mogą przekraczać 1,5 mln euro), które do tej pory były pozostawione same sobie. Do września 2013 roku ze środków KFK skorzystało 15 funduszy inwestycyjnych, które dysponowały kwotami od 29 do 100 mln złotych. Z tych środków udało się wesprzeć 43 przedsięwzięcia o różnym stopniu rozwoju. Niektóre dopiero miały pojawić się na rynku (faza zasiewu, seed), inne zaczynały już rozwijać swój produkt (faza start-up), a niektóre już sprzedawały swoje usługi i potrzebowały środków, by np. sprostać zamówieniom (faza ekspansji). Lista na przyszłość Wśród funduszy korzystających ze środków KFK jest BBI Seed Fund, który inwestuje w siedem projektów z obszaru informatyki, biotechnologii czy technologii materiałowej. Pod swoimi skrzydłami mają jeden z najbardziej rozpoznawalnych w branży usług internetowych projektów w Polsce aplikację na telefony Listonic. Stworzona przez Kamila Janiszewskiego, Filipa Miłoszewskiego oraz Piotra Wójcickiego aplikacja to mobilna lista zakupów. Niewielki, bezpłatny program porządkuje wpisane produkty, podpowiada gdzie są one w promocji oraz, co najważniejsze, pozwala kilku osobom korzystać z tej samej listy. To proste rozwiązanie, które w praktyczny i przydatny sposób wykorzystuje możliwości, jakie stwarza nowoczesna technologia mobilna. Aplikacja została już pobrana ponad 500 tys. razy, a dziś korzysta z niej 80 tys. osób. Na czym polega jego innowacyjność? Ekipa Listonica wymyśliła aplikację w 2008 roku. W czasie, gdy o smartfonach słyszało niewielu, mobilny internet był bardzo drogi, a telefon z kolorowym wyświetlaczem i aplikacjami pozostawały luksusem. Autorzy aplikacji przewidzieli, że za jakiś czas to telefon stanie się centrum organizującym życie większości z nas. Inwestycja BBI pozwoliła ekipie Listonica opłacić programistów oraz zainwestować w działania marketingowe. Fundusze venture capital wspierają też młodych przedsiębiorców w stawianiu pierwszych kroków w biznesie. Uczą jak sprzedawać swoje produkty. Podobnie było z BBI Seeds Fund i aplikacją Listonic. - Dzięki nim mieliśmy możliwość spotkać się z dyrektorami i prezesami firm, które potem inwestowały w nasze przedsięwzięcie. Znalezienie pierwszych klientów było częścią planu rozwoju projektu pozwalało ocenić, czy nasze działanie ma sens, czy jest na nie zapotrzebowanie, co mamy do zaoferowania i jak przedstawiamy produkt. Dla nas była to wielka pomoc, bo bezpośrednio po studiach, szczególnie technicznych, nie jesteś zazwyczaj przygotowany do prowadzenia rozmów biznesowych i negocjacji. Na pierwszych rozmowach z klientami menadżerowie z Funduszu byli naszym wsparciem. Z nimi omawialiśmy potem naszą postawę podczas tych spotkań wspomina Kamil Janiszewski. Mieczysław Sułkowski, kierownik projektu w firmie Norlys W ramach naszego projektu zakupiono między innymi najnowszej generacji maszyny ciśnieniowe, piec do topienia stopów, urządzenia do rafinacji kontroli jakości stopów oraz obróbki powierzchniowej odlewów. Firma uniezależniła się od zewnętrznych dostawców odlewów, zyskała możliwość elastycznego reagowania na potrzeby rynku, skróciła terminy dostaw oraz zmniejszyła stany magazynowe. Wysoka jakość odlewów pozwoliła zmniejszyć koszty poprzez obniżkę liczby braków i zmniejszenie pracochłonności czynności związanych z ich obróbką. Dysponując własnym zapleczem konstrukcyjno-projektowo-technologicznym i narzędziownią w krótkim czasie jesteśmy w stanie dostarczyć nowe wzory lamp na rynek. Twórcy aplikacji swoim pomysłem wyprzedzili mocno epokę aplikacji mobilnych. Niewielka firma, w której pracuje kilka osób, w Polsce nie ma już dużej konkurencji. Współpraca z takimi markami jak Orange, mbank czy Mastercard pozwala autorom myśleć o kolejnych, innowacyjnych projektach. W tym roku uruchomili aplikację służącą do robienia zakupów. Myślą też już o promowaniu swojego produktu na rynkach zagranicznych. Arkadiusz Kaczanowski Firma Norlys z Nowego Sącza otrzymała 4 mln zł premii technologicznej. Pieniądze z kredytu przeznaczono na zakup maszyn i urządzeń dla nowo powstałej odlewni ciśnieniowej. Kamil Janiszewski, współtwórca i jeden z założycieli firmy Listonic Nasza aplikacja istnieje już ponad 4 lata, choć wiele internetowych start-upów nie przetrzymuje pierwszych dwóch lat. Już zarabiamy więcej, niż wydajemy, nieustannie się rozwijamy, inwestujemy oraz zajmujemy coraz ważniejszą pozycję na rynku usług mobilnych. Jesteśmy już bardziej samodzielni, ale kiedy zaczynaliśmy swój projekt, wsparcie inwestorów z BBI mocno wpływało na naszą działalność. Przede wszystkim włożyli w ten projekt sporo pieniędzy dostaliśmy 2 miliony złotych na rozruszanie Listonica. Byliśmy wtedy trzema chłopakami bezpośrednio po studiach i doświadczeniem pierwszych prac. Dlatego gdy dostaliśmy tych kilka milionów złotych wsparcia, to i tak wciąż przyświecała nam myśl: dobrze, niech te pieniądze sobie tam będą, a my i tak będziemy robić najtaniej, jak się da. Staraliśmy się oszczędzać, ale też trzymać jakość. Sprawy strategiczne często konsultowaliśmy z funduszem. Ludzie z BBI, którzy wtedy zajmowali się nami bezpośrednio, zawsze nam pomagali. Nie zdarzyło się nigdy, by padło hasło: Panowie, nie zrobiliście planu. Zmieniamy Zarząd. Pomoc zwrotna z FE 9

12 Pomoc zwrotna z FE Fot. Shutterstock Fundusz dla kreatywnych Czy Twoja firma stosuje najnowsze technologie? Stara się ulepszać produkt, korzystając z aktualnych wyników badań i nowych koncepcji? Jeśli tak, to jako przedsiębiorca innowacyjny możesz dostać pożyczkę w ramach nowo utworzonego Funduszu Pożyczkowego Wspierania Innowacji. Pod warunkiem jednak, że podpisałeś już wstępną umowę z potencjalnym inwestorem, który zdecyduje się dofinansować twoją działalność. Od 200 tysięcy złotych do nawet 2 milionów złotych tyle może otrzymać przedsiębiorca, którego firmę można określić mianem innowacyjnej. Z punktu widzenia państwa bowiem właśnie takie podmioty są prawdziwym motorem rozwoju gospodarki. Ich działalność jest jednak zazwyczaj kosztowna, obarczona wysokim ryzykiem, a przez to niezbyt chętnie wspierana przez inwestorów kapitałowych. Jak wykazała przeprowadzona przez Ministerstwo Gospodarki analiza SWOT ( / Fundusze UE / Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka / Działania / Działanie 4,5), w Polsce niewielu początkujących biznesmenów decyduje się na zastosowanie innowacyjnych rozwiązań właśnie z uwagi na ich ryzykowność, konieczność dużych nakładów, trudności w uzyskaniu kapitału zewnętrznego. Konieczne więc okazało się wprowadzenie dodatkowego instrumentu wspierania przedsiębiorstw w początkowej fazie rozwoju. W czerwcu 2013 roku zatwierdzono kilka zmian w szczegółowym opisie priorytetów Programu Innowacyjna Gospodarka. Jedna z nich uzupełnia tę część programu, która dotyczy wspierania finansowego przedsiębiorstw w fazie start-up. Polega ona na utworzeniu i dokapitalizowaniu Funduszu Pożyczkowego Wspierania Innowacji. Projekt reali- 10 Fundusze Europejskie w Polsce

13 zuje Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Kto może otrzymać pożyczkę? Zgodnie z zasadami Programu Innowacyjna Gospodarka, pożyczkę może otrzymać przedsiębiorca, który dopiero zamierza rozpocząć sprzedaż produktu pomoże mu ona w opracowaniu tego produktu (lub usługi) i w pierwszej fazie wprowadzania go na rynek. Jeśli biznes jest bardziej zaawansowany i produkt lub usługi sprzedawane są nie dłużej niż 12 miesięcy, przedsiębiorca również może ubiegać się o pożyczkę na rozszerzenie działalności, zwiększenie mocy produkcyjnych lub ulepszenie sprzedawanego produktu. Pilotażem realizowanym przez PARP objęte są mikro- lub małe przedsiębiorstwa, które muszą spełniać określone warunki. Podstawowym z nich jest posiadanie umowy inwestycyjnej, podpisanej z co najmniej jednym aniołem biznesu lub funduszem kapitału podwyższonego ryzyka typu venture capital, który zobowiązał się zainwestować swój kapitał w danego przedsiębiorcę. Bez znaczenia jest to, jaką część udziałów w firmie przejmie anioł lub fundusz. Nie może on natomiast wycofać się z inwestycji przed całkowitym zwrotem przez przedsiębiorcę pożyczonej kwoty. W wyjątkowych przypadkach PARP może wyrazić zgodę na przejęcie jego udziałów przez innego inwestora, spełniającego wymogi definicji anioła biznesu lub funduszu venture capital. Przedsiębiorca ubiegający się o pożyczkę musi również przedstawić biznesplan, w którym udowadnia nie tylko innowacyjność przedsiębiorstwa, ale także wykazuje jego potencjalną rentowność. Istotne jest też to, czy wnioskodawca jest w stanie zagwarantować trwałość inwestycji objętej pożyczką przez co najmniej 3 lata od dnia zakończenia jej realizacji, oczywiście w województwie, w którym została zrealizowana. Wymagany jest także wkład własny w wysokości co najmniej 25% wydatków (nie licząc ewentualnego udziału środków publicznych). Nabór wniosków już rozpoczęto PARP rozpoczęła nabór wniosków z dniem 1 lipca. Wniosek o udzielenie pożyczki wypełnia się za pomocą formularza w generatorze wniosków. Wniosek należy złożyć poprzez zarejestrowanie wersji elektronicznej na stronie pl, a następnie potwierdzić prawidłowość danych zawartych w elektronicznej wersji wniosku, przesyłając podpisaną wersję papierową na adres PARP. Budżet funduszu na udzielanie pożyczek wynosi: zł. Pożyczki są udzielane na okres maksymalnie 8 lat osobom rozpoczynającym działalność, czyli start-upom, i na 6 lat przedsiębiorcom już prowadzącym działalność, którzy chcą ją rozwinąć. Ich oprocentowanie jest stałe i wynosi 6,5 proc. przez cały okres finansowania. PARP nie pobiera za nie żadnych dodatkowych prowizji. Nie wymaga także zabezpieczeń na nieruchomościach czy lokatach, czego zazwyczaj oczekują banki i fundusze pożyczkowe. Przedsiębiorca musi jedynie złożyć weksel in blanco oraz oświadczenie o dobrowolnym poddaniu się egzekucji, gdyby nie spłacił długu. Beata Michalik Pilotażem realizowanym przez PARP objęte są mikro- lub małe przedsiębiorstwa, które muszą spełniać określone warunki. Podstawowym z nich jest posiadanie umowy inwestycyjnej, podpisanej z co najmniej jednym aniołem biznesu lub funduszem kapitału podwyższonego ryzyka typu venture capital. Pomóc rozwinąć skrzydła Bożena Lublińska-Kasprzak, Prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Pilotaż Funduszu Pożyczkowego Wspierania Innowacji powstał po rozpoznaniu dwóch znaczących barier związanych z inwestycjami w innowacyjne spółki fazy start-up. Po pierwsze: nowo powstałe przedsiębiorstwa mają duży kłopot z pozyskaniem finansowania dłużnego z racji braku historii kredytowej, konieczności ustanowienia zabezpieczeń na rzecz instytucji udzielającej pożyczki lub kredytu. Po drugie: inwestycje w spółki na pierwszym etapie wiążą się z najwyższym poziomem ryzyka inwestycyjnego i pomimo potencjalnych zysków nie cieszą się zbytnią popularnością wśród inwestorów. W odpowiedzi na powyższe problemy Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości po serii przeprowadzonych warsztatów i konferencji z inwestorami kapitałowymi, w tym funduszami venture capital, podmiotami zarządzającymi sieciami aniołów biznesu, inkubatorami przedsiębiorczości i przedsiębiorcami zainicjowała powstanie Funduszu Pożyczkowego, przeznaczając na ten cel zł. Fundusz został uruchomiony w czerwcu 2013 r. i od samego początku cieszy się dużą popularnością wśród przedsiębiorców i inwestorów kapitałowych. Złożonych w systemie informatycznym zostało 66 wniosków o udzielenie pożyczki na łączną kwotę wnioskowanych pożyczek zł. Obecnie przeprowadzana jest ocena formalna złożonych wniosków, a pierwsze posiedzenia Komitetu Inwestycyjnego planowane są na wrzesień. Fundusz pożyczkowy udziela pożyczek mikro- i małym przedsiębiorstwom na: uruchomienie działalności przedsiębiorcy, który nie prowadzi jeszcze sprzedaży produktów lub usług i nie generuje zysków, na opracowywanie produktu lub usługi i początkowe wprowadzenie ich na rynek oraz wzrost i rozszerzenie działalności przedsiębiorcy, polegające na zwiększeniu mocy produkcyjnych, rozwoju rynku lub opracowywanie produktów lub usług, pod warunkiem, że prowadzi sprzedaż nie dłużej niż 12 miesięcy licząc od dnia wystawienia pierwszej faktury sprzedaży produktu lub usługi. Warunkiem otrzymania pożyczki jest posiadanie umowy inwestycyjnej z co najmniej jednym inwestorem kapitałowym, a sama pożyczka oprocentowana jest rocznie w całym okresie trwania umowy na 6,5%. Pożyczka udzielona z PARP nie może przekroczyć kwoty dwukrotności inwestycji dokonanej przez inwestora. Okres spłaty pożyczki wynosi maksymalnie do 8 lat dla pożyczki na uruchomienie działalności oraz do 6 lat dla pożyczki na wzrost i rozszerzenie działalności i istnieje możliwość udzielenia karencji w spłacie kapitału oraz odsetek. Wszelkie informacje dostępne są na stronie internetowej Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w sekcji Funduszu Pożyczkowego Wspierania Innowacji. Pomoc zwrotna z FE 11

14 Pomoc zwrotna z FE Wsparcie dla ekonomii społecznej Od 2013 r. podmioty ekonomii społecznej mogą korzystać z preferencyjnych pożyczek i doradztwa gospodarczego z nimi związanego. Jest to możliwe dzięki uruchomieniu pilotażowego projektu realizowanego przez Bank Gospodarstwa Krajowego i współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. To olbrzymia szansa na rozwój i poprawę konkurencyjności m.in. spółdzielni i organizacji pozarządowych, które dotychczas nie miały szans na uzyskanie pożyczek i kredytów. Fot. Shutterstock Konsultacje i doradztwo, z jakich będą mogły skorzystać podmioty ekonomii społecznej w ramach Działania 1.4 PO KL, pozwolą na wyrównanie szans tych przedsiębiorstw w dostępie do kapitału zwrotnego. DEFINICJA EKONOMII SPOŁECZNEJ Ekonomia społeczna to tylko jeden ze sposobów określenia działalności gospodarczej, która łączy w sobie cele społeczne i ekonomiczne. Według definicji europejskiej sieci badawczej EMES (European Research Network) za przedsiębiorstwo społeczne uznaje się działalność o celach głównie społecznych (integracja społeczna grup defaworyzowanych, usługi edukacyjne, socjalne). Zyski takich podmiotów są reinwestowane w te cele lub we wspólnotę, a nie w celu maksymalizacji zysku lub zwiększenia dochodu udziałowców czy też właścicieli. Podmioty ekonomii społecznej, których działalność oparta jest na prymacie celów społecznych nad osiągnięciem zysku ekonomicznego, są pomijane przez instytucje finansowe. Trudności w uzyskaniu wsparcia finansowego np. pożyczek i kredytów znacznie ograniczają szanse na rozwój przedsiębiorstw społecznych. Trudności te są spowodowane m.in. niezrozumieniem specyfiki działalności podmiotów ekonomii społecznej, ale także wysokim ryzykiem związanym z kierowaniem akcji pożyczkowej do podmiotów, dla których dochodowość przedsięwzięcia ma drugorzędne znaczenie wobec zysku społecznego, np. w postaci zatrudnienia osób z tzw. grup wykluczonych społecznie. Przed przedsiębiorstwami społecznymi otworzyły się jednak nowe możliwości. Dzięki Pilotażowemu Aleksandra Muzińska, doradca ds. ekonomii społecznej w Towarzystwie Inwestycji Społeczno -Ekonomicznych SA Fundusz dla ekonomii społecznej to długo oczekiwany instrument finansowania zwrotnego na polskim rynku. Sektor ten jest dość młody i w sposób szczególny potrzebuje wsparcia, w tym przede wszystkim instrumentów preferencyjnych. Dlatego też reakcje na powstanie projektu są bardzo pozytywne. Odnotowujemy bardzo duże zainteresowanie pożyczkami również wśród podmiotów nie spełniających warunków np. zbyt młodych lub nie prowadzących działalności gospodarczej. Zgłaszają się do nas podmioty o bardzo zróżnicowanych potrzebach. Niektóre przeznaczają pożyczkę na zakup maszyn lub materiałów produkcyjnych, inne na zakup środków transportu lub adaptację lokalu. Zawsze jednak przedsięwzięcia służą rozwojowi podmiotu poprzez zwiększanie przychodu lub zatrudnienia, a przypadku organizacji pozarządowych poprzez wzrost zysku, który ma być później reinwestowany w cele społeczne. Programowi Finansowania Podmiotów Ekonomii Społecznej finansowanemu w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (Działanie 1.4) luka kapitałowa (czyli luka między zapotrzebowaniem na zwrotne instrumenty finansowe a ofertą dostępną na rynku) ma zostać zmniejszona, zaś szanse tych przedsiębiorstw w dostępnie do zewnętrznych źródeł finansowania wyrównane. Zgodnie z podpisaną 19 lipca 2012 roku umową o dofinansowanie projektu systemowego, beneficjent systemowy, którego rolę pełni Bank Gospodarstwa Krajowego, otrzymał środki na utworzenie funduszu powierniczego, z którego Pośrednicy Finansowi będą mogli czerpać kapitał 12 Fundusze Europejskie w Polsce

15 dystrybuowany w formie pożyczek dla podmiotów ekonomii społecznej. W wyniku przetargu, funkcję Pośredników Finansowych we wszystkich pięciu makroregionach, na jakie dokonano podziału kraju i dostępnej alokacji w związku z realizacją projektu, wybrane zostało Towarzystwo Inwestycji Społeczno Ekonomicznych S.A. W sumie, na realizację projektu systemowego zawartego w Działaniu 1.4 PO KL, przeznaczono kwotę 30 mln zł (z czego około 25 mln zł może trafić do podmiotów ekonomii społecznej w formie preferencyjnych pożyczek). Według założeń, z pożyczek tych może skorzystać około 250 przedsiębiorstw. Mogą one wykorzystać uzyskane wsparcie na rozwój działalności gospodarczej, który ma zaowocować wzrostem przychodów lub wzrostem zatrudnienia. Kto może skorzystać Z pożyczek mogą skorzystać spółdzielnie (pracy; inwalidów i niewidomych, socjalne), organizacje pozarządowe, kościelne osoby prawne lub ich jednostki organizacyjne (jeśli ich cele statusowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego), a także spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz kluby sportowe, które nie działają w celu osiągnięcia zysku, a dochód przeznaczają na realizację celów statusowych. Podmioty te mogą ubiegać się o zwrotną pożyczkę w wysokości do zł na 100% wysokości kosztów projektu, na okres o maksymalnej długości 60 miesięcy. Maksymalny okres karencji w spłacie kapitału pożyczki wynosi pół roku. By ubiegać się o pożyczkę podmioty ekonomii społecznej muszą spełnić kilka warunków. Przede wszystkim muszą prowadzić działalność gospodarczą przez co najmniej rok przed złożeniem wniosku. Program kierowany jest do przedsiębiorstw mikro i małych, czyli takich które zatrudniają do 50 osób, a których roczny obrót i całkowity roczny bilans nie przekracza 10 milionów euro. Poza tym, nie mogą one zalegać w płatnościach zobowiązań podatkowych, ani z tytułu opłacania składek emerytalnych. Co ważne, pożyczka ta udzielana jest na preferencyjnych zasadach. Jej oprocentowanie jest stałe, a jego podstawowa wysokość wynosząca 0,5 stopy redyskonta, może zostać dodatkowo zmniejszona do 0,25 w trzech konkretnych przypadkach. I tak, na mniejszy procent liczyć mogą: spółdzielnie socjalne, które w ostatnim rocznym okresie obrachunkowym osiągnęły przychody niższe niż zł; podmioty, w których nie mniej niż połowa pracowników to osoby niepełnosprawne, bądź mające inne problemy społeczne, np. bezdomni i uzależnieni. Trzecią grupę kwalifikującą się do warunków preferencyjnych stanowią podmioty przeznaczające co najmniej 10% zysku lub nadwyżki bilansowej na działalność pożytku publicznego. informacje o projekcie Nazwa: Projekt systemowy pt. Wsparcie inżynierii finansowej na rzecz rozwoju ekonomii społecznej, realizowany w zakresie Działania 1.4 PO KL Budżet Projektu: 30 mln zł; środki te pochodzą z EFS (85%) oraz dotacji celowej budżetu państwa (15%), z czego 25 mln zł przeznaczonych zostanie na pożyczki Kto może skorzystać? M.in. spółdzielnie: pracy, inwalidów i niewidomych, socjalne; organizacje pozarządowe; spółki, które działają w formie non-profit Gdzie trzeba się zgłosić? Towarzystwo Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych SA, ul. Okopowa 56, Warszawa, Na jakich zasadach Wnioski o pożyczkę rozpatrywane będą w ciągu 10 dni roboczych od momentu dostarczenia kompletnej dokumentacji. Jeśli zostaną rozpatrzone pozytywnie, wypłata środków nastąpi w ciągu 3 dni od daty podpisania umowy pożyczkowej. Zabezpieczeniem jest weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową. Oprócz pieniędzy, podmioty ekonomii społecznej w ramach programu mogą skorzystać z indywidualnego doradztwa, którego zakres uzależniony jest od specyfiki działalności i przeznaczenia pożyczki. Podczas konsultacji, których wymiar nie może przekraczać maksymalnie 30 godzin zegarowych, pracownicy danego przedsiębiorstwa mogą poszerzać swoją wiedzę nt. księgowości, prawa podatkowego, zarządzania zasobami ludzkimi, marketingu i promocji i innych. Pożyczki udzielane będą do 30 czerwca 2015 roku, zaś ostateczny termin świadczenia usług doradczych minie 30 września 2015 r. Monitoring projektu zakończy się 5 lat później. KATARZYNA HRYNIEWICKA Podział środków na kapitał pożyczkowy dla poszczególnych makroregionów zachodniopomorskie 24% 11% 24% 18% 23% lubuskie dolnośląskie wielkopolskie pomorskie kujawsko-pomorskie opolskie łódzkie śląskie warmińsko-mazurskie małopolskie mazowieckie świętokrzyskie podlaskie lubelskie podkarpackie Pomoc zwrotna z FE 13

16 Pomoc zwrotna z FE W Polsce Wschodniej Fot. Shutterstock łatwiej o pożyczki W ramach unijnego projektu realizowanego przez Bank Gospodarstwa Krajowego, firmy z pięciu województw Polski Wschodniej lubelskiego, podlaskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego, mają dostęp do środków finansowych na atrakcyjnych warunkach. Do tej pory wsparcie w postaci pożyczek i poręczeń, o łącznej wartości 67,1 mln zł, uzyskało 765 mikro, małych i średnich przedsiębiorców. Chodzi przede wszystkim o firmy, które chcą inwestować w swój rozwój, ale nie posiadają odpowiednich środków finansowych czy zabezpieczeń o wystarczającej wartości, aby uzyskać pożyczkę. Ze względu na krótką historię kredytową, bądź całkowity jej brak, otrzymanie kredytu na standardowych zasadach byłoby dla nich znacznie trudniejsze. Projekt pn. Reporęczenia i pożyczki szansą na zwiększenie finansowania zewnętrznego MŚP. Instrumenty wsparcia funduszy poręczeniowych i pożyczkowych w Polsce Wschodniej, realizowany w ramach Programu Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW), umożliwia przedsiębiorstwom w Polsce Wschodniej inwestowanie w rozwój, co z kolei przekłada się na zwiększenie biznesowej aktywności w makroregionie. Jak to działa? Mechanizm wsparcia funduszy poręczeniowych i pożyczkowych polega Komu udzielane są reporęczenia i pożyczki w ramach projektu? Z proponowanych przez pośredników finansowych rozwiązań może skorzystać przedsiębiorca: zatrudniający od 1 do 250 pracowników; mający obrót roczny w wysokości do 50 mln oraz posiadający sumę bilansową do 43 mln ; posiadający siedzibę i prowadzący działalność gospodarczą w Polsce Wschodniej (program obejmuje województwa warmińsko-mazurskie, podlaskie, lubelskie, podkarpackie i świętokrzyskie); oraz nieposiadający wystarczających środków finansowych na realizację projektu czy zabezpieczeń o wystarczającej wartości. na udzieleniu przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK), beneficjenta PO RPW zwrotnego wsparcia instytucjom finansowym (funduszom poręczeniowym i pożyczkowym, bankom czy innym operatorom rynku finansowego), pełniącym funkcję pośredników finansowych. Następnie podmioty te, z przyznanych im środków, udzielają wsparcia ostatecznym odbiorcom, czyli mikro, małym i średnim przedsiębiorstwom z Polski Wschodniej. Warunki udzielania wsparcia na rzecz MŚP ustalane są bezpośrednio przez pośredników finansowych, którzy dokonują analizy i oceny ryzyka kredytowego. Zarówno pożyczki, jak i poręczenia, mogą być udzielane na warunkach rynkowych lub na warunkach korzystniejszych niż rynkowe, z uwzględnieniem pomocy de minimis. W przypadku pożyczek, odsetki od zaciągniętego kapitału są znacz- 14 Fundusze Europejskie w Polsce

17 Zasady udzielania reporęczeń i pożyczek Pożyczki oraz reporęczenia udzielane w ramach PO RPW muszą być przeznaczone na finansowanie działalności gospodarczej mikro, małego lub średniego przedsiębiorcy, w tym w szczególności na: finansowanie inwestycji polegających m.in. na zakupie, budowie lub modernizacji obiektów produkcyjno-usługowo-handlowych; tworzenie nowych miejsc pracy; wdrażanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych; zakup wyposażenia takiego jak maszyny, urządzenia, aparaty, w tym także zakup środków transportu bezpośrednio związanych z celem realizowanego przedsięwzięcia; oraz inne cele gospodarcze przyczyniające się do rozwoju MŚP. Pozyskane środki nie mogą być z kolei przeznaczane na: pokrywanie bieżących kosztów prowadzenia działalności gospodarczej; cele konsumpcyjne; spłatę innych pożyczek i kredytów zaciągniętych w innych instytucjach finansowych; spłatę zobowiązań publiczno-prawnych. nie niższe niż w przypadku kredytów komercyjnych. Natomiast mechanizm reporęczeń minimalizuje ryzyko zarówno dla banku komercyjnego, jak i dla funduszu poręczeniowego. Na całym systemie ostatecznie korzysta przedsiębiorca, który bez dodatkowych zabezpieczeń (poręczeń) nie otrzymałby kredytu, czy pożyczki ze względu na krótką historię kredytową, czy też krótki czas działania na rynku. Przyjazne warunki kredytu Projekt unijny wzbudza ogromne zainteresowanie młodych firm, które widzą w nim szansę na rozwój działalności, m.in. poprzez zakup wyposażenia (np. restauracji, aptek), maszyn, narzędzi, środków transportu, czy też gruntów pod budowę. Dzięki projektowi unijnemu otrzymaliśmy 220 tys. pożyczki na zakupienie środków transportu, co wpłynęło w znacznym stopniu na dynamiczny rozwój naszej firmy mówi Tomasz Krajewski z firmy Agronaft w Lidzbarku. Procedura związana z uzyskaniem pożyczki przebiegła szybko i sprawnie. Uważam, że warto korzystać z tego rodzaju wsparcia dla rozwijającego się biznesu. Z pożyczki udzielonej w ramach projektu skorzystała również developerska firma Legar z Działdowa: Wzięliśmy 300 tys. zł pożyczki na rozwój firmy. Kupiliśmy 3 grunty przeznaczone pod budowę domów wielorodzinnych tłumaczy Marcin Keller, Prezes Zarządu firmy Legar. Jesteśmy bardzo zadowoleni z tej pożyczki ze względu na jej niskie oprocentowanie około 5 proc. oraz przyjazne warunki kredytu: niewiele formalności, prosta forma rozliczenia w postaci faktur, krótki okres oczekiwania na pieniądze. Kolejna pula do rozdysponowania Na realizację projektu Bank Gospodarstwa Krajowego z Programu Rozwój Polski Wschodniej otrzymał kwotę 121,3 mln zł. Zostanie ona powiększona jeszcze o 54 mln zł. Obecnie zaangażowanie środków projektu na rzecz pośredników finansowych, wynosi 97 proc., tj. 117,9 mln zł, z czego 29 mln zł to umowy reporęczenia mówi Jarosław Kała, dyrektor Departamentu Instrumentów Inżynierii Finansowej Banku Gospodarstwa Krajowego. Na koniec II kwartału br. bezpośrednie wsparcie uzyskało 765 mikro, małych i średnich przedsiębiorców na łączną kwotę 67,1 mln zł, z czego 52,9 mln zł stanowią środki PO RPW, natomiast 14,2 mln zł to wkład własny pośredników finansowych uczestniczących w projekcie. Aktualnie pośrednicy dysponują jeszcze kwotą 65 mln zł, z czego 57,4 mln zł zostanie przeznaczone na przekazanie wsparcia dla MŚP w formie pożyczek, a 7 mln zł zostanie wykorzystane na udzielenie gwarancji pod przyznawane przez instytucje finansowe pożyczki. W odróżnieniu od dotacji, gdzie środki są wykorzystywane jednokrotnie, reporęczenia i pożyczki są finansowaniem zwrotnym, co oznacza, że po zwolnieniu kapitału w momencie spłaty zabezpieczonego kredytu środki mogą być użyte ponownie. Jest to więc swojego rodzaju perpetum mobile podkreśla Jarosław Kała. Więcej informacji Firmy z Polski Wschodniej zainteresowane uzyskaniem wsparcia finansowego na rozwój działalności powinny zgłosić się do pośredników finansowych. Ich dane kontaktowe dostępne są na stronie internetowej: Trudno jest mówić o tym, ile pieniędzy zostało jeszcze do rozdysponowania, gdyż środki przeznaczone na realizację projektu można wykorzystywać wielokrotnie. W miarę uwalnianych środków z jednostkowych inwestycji, BGK będzie dążył do rozdysponowania kolejnej puli środków dla pośredników finansowych, a w konsekwencji do MŚP dodaje. Urszula Koronczewska Zarówno pożyczki, jak i poręczenia, mogą być udzielane na warunkach rynkowych lub na warunkach korzystniejszych niż rynkowe, z uwzględnieniem pomocy de minimis. W przypadku pożyczek, odsetki od zaciągniętego kapitału są znacznie niższe niż w przypadku kredytów komercyjnych. Wizualizacja projektu domów wielorodzinnych, które zostaną wybudowane przez firmę Legar z Działdowa, na gruntach zakupionych dzięki pożyczce w wysokości 300 tys. zł. Pomoc zwrotna z FE 15

18 FE w latach Musimy mądrze inwestować Przed Polską trzecia perspektywa finansowa. W latach będziemy dysponować ogromną kwotą 72,9 mld euro na realizację polityki spójności oraz 28,5 mld euro na rozwój obszarów wiejskich i dopłaty bezpośrednie. O tym, na co przeznaczone zostaną unijne środki oraz w jaki sposób zostaną rozdysponowane, rozmawiamy z Agnieszką Dawydzik, dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej MRR. Agnieszka Dawydzik dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej MRR Czego możemy spodziewać się w związku z przyznanymi nam środkami na lata ? Po raz kolejny dysponujemy jedną z większych alokacji wśród krajów członkowskich. Nie możemy więc ulec pokusie wydatkowania ich na projekty, które przynoszą korzyści jedynie doraźne. Musimy dążyć do zainwestowania w te obszary, które staną się kołem zamachowym gospodarki pobudzą przedsiębiorczość i innowacyjność, a tym samym dadzą ludziom nowe szanse i możliwości. Strategię wykorzystania Funduszy Europejskich dla realizacji celów rozwojowych kraju prezentuje projekt Umowy Partnerstwa, która jest podstawowym i jednym z najważniejszych dokumentów strategicznych na perspektywę Umowa jest ściśle powiązana zarówno z celami strategii Europa 2020, czego wymaga od nas Komisja Europejska, jaki i z celami wskazanymi w Strategii Rozwoju Kraju (SRK) oraz dziewięciu zintegrowanych strategiach dotyczących różnych obszarów. Zgodnie z SRK, unijne środki w nowej perspektywie w dużej mierze mają przyczyniać się do zwiększenia konkurencyjności polskiej gospodarki. Tak. Będzie się ona opierać na wsparciu działań proinnowacyjnych i prozatrudnieniowych. Priorytetem będą inwestycje związane z tworzeniem i zastosowaniem nowoczesnych technologii w gospodarce oraz szerszym wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych. Niemożliwe jest rozwijanie konkurencyjnej gospodarki bez odpowiedniej jakości kadr. Dlatego też bardzo ważne będą działania związane z kapitałem ludzkim w tym poprawa jakości na- Priorytetem będą inwestycje związane z tworzeniem i zastosowaniem nowoczesnych technologii w gospodarce oraz szerszym wykorzystaniem technologii informacyjno- -komunikacyjnych. Bardzo ważne będą działania związane z kapitałem ludzkim w tym poprawa jakości nauczania oraz dostosowanie kwalifikacji do potrzeb nowoczesnej gospodarki, aktywizacja zawodowa grup znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy, czy ochrona zdrowia. uczania oraz dostosowanie kwalifikacji do potrzeb nowoczesnej gospodarki, aktywizacja zawodowa grup znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy (głównie kobiety, młodzież, osoby 50+), czy ochrona zdrowia. Konkurencyjność polskiej gospodarki zwiększać będą także zaawansowane inwestycje w infrastrukturę transportową czy energetyczną kraju. 16 Fundusze Europejskie w Polsce

19 A jak w nowej perspektywie finansowej będą wyglądać kwestie związane z wymiarem społecznym? Będą one ściśle powiązane ze wspomnianą poprawą konkurencyjności polskiej gospodarki. Skupią się na ograniczeniu ubóstwa i wyrównywaniu szans w dostępności do dobrej jakości usług publicznych. W nowej perspektywie zadbamy o wykorzystanie potencjałów rozwojowych wszystkich regionów oraz objęcie dedykowanym, specjalnym wsparciem tych obszarów, które mają specyficzne i trudne problemy. Działania finansowane z Funduszy Europejskich będą adresowane przede wszystkim do grup, które są w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy młodzieży rozpoczynającej aktywność zawodową, kobiet powracających do pracy po urlopach macierzyńskich i wychowawczych, osób powyżej 50 roku życia. Wyrównywaniu szans pomogą także inicjatywy zwiększające dostępność do dobrej jakości usług publicznych opieki zdrowotnej, kultury czy edukacji. Pomocne w tym będzie wykorzystywanie Internetu, co wymagać będzie odpowiednich szkoleń i zapewnienia infrastruktury sieciowej. Czy w nowej perspektywie finansowej zmienią się zasadniczo obszary wsparcia? Nie przewiduje się rewolucyjnych zmian jeśli chodzi o obszary wsparcia. Zmienią się jednak zasady. Każda inwestycja będzie musiała być uzasadniona pod kątem jej wpływu na realizację długofalowych celów rozwojowych. Przykładowo: inwestując w badania i rozwój musimy zagwarantować wykorzystanie ich wyników w przedsiębiorstwach. Projekty szkoleniowe muszą być zindywidualizowane. Modernizacja termiczna budynków jedynie głęboka i po obowiązkowym audycie. Jeżeli dotacje dla przedsiębiorców to na działania faktycznie zwiększające ich konkurencyjność, tylko w przypadku gdy pomoc państwa jest konieczna do realizacji tych działań. Łatwiej nie będzie na pewno, ale w dłuższej perspektywie takie podejście z pewnością przyniesie wymierne korzyści. PROGRAMY KRAJOWE REALIZOWANE W PERSPEKTYWIE FINANSOWEJ * Infrastruktura i Środowisko (ok. 24 mld euro) jego celem będzie wsparcie gospodarki efektywnie korzystającej z zasobów i przyjaznej środowisku oraz sprzyjającej spójności terytorialnej i społecznej. Wiedza Edukacja Rozwój (ok. 3,1 mld euro) wspierać będzie zatrudnienie i mobilność pracowników, włączenie społeczne i walkę z ubóstwem, inwestowanie w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie, a także wzmacnianie sprawności i efektywności państwa. Program nie będzie miał dużej alokacji, w porównaniu z PO KL w obecnym okresie programowania, ponieważ ok. 75 % Europejskiego Funduszu Społecznego będzie zarządzanych przez regiony. Inteligentny Rozwój (ok. 7 mld euro) zwiększenie innowacyjności gospodarki poprzez wspieranie badań naukowych i ich komercjalizacji, współpracę pomiędzy nauką i gospodarką, czy rozwój kadr B+R oraz profesjonalizacja sprzyjających innowacyjności usług instytucji otoczenia biznesu. Polska Cyfrowa (ok. 1,9 mld euro) jedyna nowość w układzie programów krajowych w porównaniu z latami Chodzi w nim m.in. o poszerzanie dostępu do sieci szerokopasmowych, rozwój produktów i usług opartych na technologiach informacyjno-komunikacyjnych; a także większe zastosowanie technologii komunikacyjno-informacyjnych w usługach, np. e-administracja, e-integracja, e-kultura, e-zdrowie. Program dla Polski Wschodniej (ok. 2 mld euro) wspierane będą obszary zidentyfikowane w Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Polski Wschodniej, tj. innowacyjność, przedsiębiorczość, a także rozwój miast. Ponadto każdy region będzie realizował swój program operacyjny finansowany zarówno z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, jak i Europejskiego Funduszu Społecznego. Podobno w latach nastąpi większa niż dotychczas decentralizacja zarządzania funduszami. Tak, to prawda. W obecnej perspektywie w programach regionalnych znajduje się ok. 37% kwoty z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. W latach będzie to już ok. 60 %, z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego tj. ponad 28 mld euro. Podobnie jak w obecnym okresie programowania, także w nowej perspektywie każdy samorząd wojewódzki będzie realizował własny program operacyjny, oparty na strategii rozwoju województwa. Zwiększenie stopnia decentralizacji zarządzania programami operacyjnymi oznacza zwiększenie odpowiedzialności samorządów województw za realizację polityki rozwoju. Dziękuję za rozmowę * zgodnie z projektem Umowy Partnerstwa z dnia 12 lipca 2013 r. Unijne środki w perspektywie finansowej na lata w dużej mierze mają przyczyniać się do zwiększenia konkurencyjności polskiej gospodarki. Wpływać na nią będą także zaawansowane inwestycje w infrastrukturę transportową czy energetyczną kraju. Fot. Shutterstock FE w latach

20 FE w latach Wymiar terytorialny w politykach rozwoju Od wielu lat obserwujemy wzrost roli podejścia terytorialnego w rozwoju społeczno-gospodarczym. Pojęcie to pojawia się w wielu dokumentach krajowych i europejskich na zmianę z określeniem wymiar terytorialny. OSI wyodrębnione na podstawie KSRR: Najlepszym dowodem na większe ukierunkowanie na terytorialność jest nadanie wymiarowi terytorialnemu rangi jednej z zasad traktatowych w Traktacie Lizbońskim, który stanowi, iż UE wspiera spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną oraz solidarność między państwami członkowskimi. Na poziomie europejskim przejawem upowszechnienia idei spójności terytorialnej było przyjęcie w maju 2007 r. Agendy Terytorialnej Unii Europejskiej strategicznych ram dla terytorialnego rozwoju Europy. Kolejny krok to opublikowana przez Komisję Europejską (KE) jesienią 2008 r. Zielona Księga w sprawie spójności terytorialnej, która rozpoczęła debatę na temat znaczenia tego pojęcia Polska Wschodnia; miasta wojewódzkie i ich obszary funkcjonalne; miasta i dzielnice miast wymagające rewitalizacji; obszary wiejskie, w szczególności o najniższym poziomie dostępu mieszkańców do dóbr i usług warunkujących możliwości rozwojowe; obszary przygraniczne. Fot. Shutterstock oraz jego wpływu na kształtowanie polityk rozwojowych. W Polsce analogiczna wydaje się być rola przyjętej przez RM w lipcu 2010 r. Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego Regiony, miasta, obszary wiejskie (KSRR). Również przyjęta półtora roku później Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (KPZK 2030) wykorzystuje nowe podejście. Nic więc dziwnego, że podejście terytorialne stało się jedną z głównych zasad programowania funduszy UE na lata Niniejszy artykuł ma na celu przybliżenie Państwu, co kryje się za tym pojęciem oraz jak podejście terytorialne będzie realizowane w ramach nowej perspektywy finansowej. Nie tylko granice administracyjne Podejście terytorialne, jako uzupełniające do horyzontalnego, zakłada wielowymiarowość procesów rozwojowych. Bierze pod uwagę ich społeczne, gospodarcze oraz środowiskowe uwarunkowania. Patrząc na obszary, na których procesy te zachodzą, odchodzi się od ich postrzegania jedynie przez pryzmat granic administracyjnych i skupia się na indywidualnych potencjałach, barierach oraz dostosowaniu interwencji do ich specyfiki. Stawia przy tym na integrację działań publicznych oraz wielopoziomowy system zarządzania. Jednym z ostatnich przejawów jego realizacji jest wyodrębnienie w projektowanej Umowie Partnerstwa (UP) 1 tzw. obszarów strategicznej interwencji państwa (OSI), do których będzie w szczególny sposób adresowana polityka regionalna. Poza OSI, dla zapewnienia osiągania celów wyznaczonych w projekcie UP, instytucje zarządzające programami krajowymi lub regionalnymi mogą wskazać dodatkowe obszary interwencji w układzie terytorialnym, które w ich opinii mają szczególne znaczenie dla prowadzenia procesów rozwojowych. Instrumenty rozwoju terytorialnego 2 Kolejnym dowodem na rosnące znaczenie terytoriów, tym razem na poziomie europejskim, są zaproponowane przez KE na lata instrumenty wspierające rozwój terytorialny, które mają na celu m.in. lepsze dostosowanie interwencji ze środków europejskich do potrzeb i potencjałów określonych terytoriów. 1 Umowa Partnerstwa określa kierunki interwencji w latach trzech polityk unijnych w Polsce Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej Wspólnej Polityki Rybołówstwa. 2 Poniższe zasady funkcjonowania instrumentów rozwoju terytorialnego mogą jeszcze wymagać modyfikacji w związku z ostatecznymi przesądzeniami dotyczącymi pakietu legislacyjnego, oraz wynikami konsultacji krajowych, które nie zostały jeszcze sfinalizowane. 18 Fundusze Europejskie w Polsce

21 Zintegrowane Inwestycje Terytorialne Jednym z takich instrumentów są Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT), które umożliwią partnerstwom jednostek samorządu terytorialnego miast oraz obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie realizację wspólnych przedsięwzięć, łączących finansowanie z różnych źródeł Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS). ZIT są doskonałym przykładem podejścia odchodzącego od prymatu sztywnych granic administracyjnych. W Polsce realizować one będą w szczególności zintegrowane działania służące zrównoważonemu rozwojowi obszarów miejskich 3. ZIT mogą być realizowane: w miastach wojewódzkich i na obszarach powiązanych z nimi funkcjonalnie; w miastach o charakterze regionalnym i subregionalnym i na obszarach powiązanych z nimi funkcjonalnie; na innych obszarach wymagających zintegrowanego podejścia pod warunkiem, że będzie na nich realizowana strategia terytorialna bądź pakt terytorialny 4. W dwóch ostatnich przypadkach decyzja o realizacji ZIT będzie zależała od decyzji Instytucji Zarządzających Regionalnym Programem Operacyjnym (RPO). ZIT będą finansowane z podstawowej alokacji RPO lub ze środków tzw. rezerwy programowej ustanowionej na poziomie UP. Projekty komplementarne, wynikające ze Strategii ZIT będą mogły być finansowane ze środków programów zarządzanych na poziomie krajowym. Uruchomienie środków na realizację ZIT zależy od spełnienia określonych warunków, m.in. zawiązania zinstytucjonalizowanej formy partnerstwa oraz przygotowania Strategii ZIT. Istotne będzie również posiadanie odpowiedniej zdolności instytucjonalnej. 3 Zgodnie z projektem regulacji na nową perspektywę finansową (art. 7 projektowanego rozporządzenia EFRR) minimum 5% krajowej alokacji EFRR powinno zostać przeznaczone na rozwój tych właśnie obszarów. 4 O którym mowa w art. 99 projektowanego Rozporządzenia Ogólnego. Podstawą do dalszych prac nad przygotowaniem ZIT w Polsce będzie, dostępny na stronach MRR, dokument pn. Zasady realizacji Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych w Polsce. W nim oraz na kolejnych stronach biuletynu znajdą Państwo więcej informacji na temat zasad funkcjonowania tego instrumentu. Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność W okresie możliwa będzie również realizacja instrumentu pod nazwą Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność (RLKS), który czerpie ze stosowanego obecnie w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybołówstwa podejścia LEADER. Stosowanie tego instrumentu jest obligatoryjne dla Wspólnej Polityki Rolnej natomiast dobrowolne dla Polityki Spójności i polityki rybołówstwa. RLKS jest mechanizmem inicjowanym i realizowanym przez trójsektorowe partnerstwa lokalne (lokalni partnerzy społeczni i gospodarczy, mieszkańcy, przedstawiciele władz), poprzez powołanie na określonym terytorium Lokalnych Grup Działania (LGD) oraz opracowanie i realizację lokalnych strategii rozwoju (LSR). Umowa Partnerstwa przewiduje możliwość realizacji RLKS na różnego typu terytoriach, przy wykorzystaniu następujących funduszy: EFFROW 5 na obszarach wiejskich lub miejskich z wyłączeniem miast powyżej 20 tys. mieszkańców; EFMR 6 na obszarach rybackich; oraz w zależności od decyzji poszczególnych samorządów wojewódzkich: EFS i EFRR (w RPO) na obszarze całego kraju przy czym na obszarach kwalifikujących się do wsparcia z EFFROW i EFMR jako uzupełnienie wsparcia tych funduszy. Obszar objęty LSR musi mieć wystarczająco duży potencjał absorpcji środków przy jednoczesnym zachowaniu swojego lokalnego charakteru i obejmować co najmniej obszar dwóch gmin. Więcej o instrumentach rozwoju terytorialnego oraz realizacji wymiaru terytorialnego w latach znajdą Państwo w projekcie Umowy Partnerstwa. Zapraszamy również do śledzenia aktualności na serwisach internetowych MRR. MACIEJ KOLCZYŃSKI 5 Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich. 6 Europejski Fundusz Morski i Rybacki. Fot. Shutterstock FE w latach

22 FE w latach ZIT nowe narzędzie polityki spójności Fot. Shutterstock Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT) to nowe narzędzie w systemie realizacji polityki spójności w okresie , za pomocą którego realizowane będą strategie terytorialne. Przy pomocy tego instrumentu, partnerstwa jednostek samorządu terytorialnego (JST) miejskich obszarów funkcjonalnych mogą realizować przedsięwzięcia łączące działania finansowane z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego. Umiejętne wdrożenie ZIT może lepiej ukierunkować nie tylko programy regionalne, ale i krajowe wspierające obszary funkcjonalne miast wojewódzkich. Może np. pomóc w finansowaniu dużych inwestycji, jak przebudowa infrastruktury transportu publicznego. ZIT będą realizowane na terenie miast i powiązanych z nimi obszarach funkcjonalnych. W związku z tym, jednym z warunków realizacji ZIT będzie udokumentowanie chęci współpracy JST służącej realizacji wspólnych działań w ramach ZIT. Chęć do współpracy powinna zostać wyrażona zawiązaniem tzw. Związku ZIT. Wsparcie dla jednostek zaangażowanych we wdrażanie ZIT dla miast wojewódzkich zapewnione będzie w krajowym programie operacyjnym pomocy technicznej. Istotną informacją jest fakt, że Program Operacyjny Pomoc Techniczna (POPT ) będzie współfinansował działania instytucji odpowiedzialnych za wdrażanie ZIT (w miastach wojewódzkich) i że instytucje te będą traktowane podobnie jak inne instytucje wdrażające Fundusze Europejskie. Oznacza to, że z pomocy technicznej będzie można finansować katalog kosztów taki jak dla pozostałych instytucji (tj. koszty wdrażania, kontroli, audytu, oceny). Mocne strony ZIT Obecnie tj. na etapie przygotowywania ZIT przez miasta można założyć, że mocne strony Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych polegają przede wszystkim na tym, że: pobudzają myślenie samorządów w kategoriach miasta i jego otoczenia funkcjonalnego, co daje szansę zaszczepienia terytorialnego podejścia w praktyce. Dzięki temu, partnerstwa JST z gmin miejskich i powiązanych z nimi funkcjonalnie gmin sąsiadujących mogą identyfikować oddolnie wspólne potrzeby dla obszaru realizacji ZIT, sprzyjają porozumiewaniu się ponad gminnymi podziałami (także z udziałem partnerów społeczno- 20 Fundusze Europejskie w Polsce

23 -gospodarczych) co może przynosić dodatkowe korzyści dla tych JST, np. wspólny patronat nad ważnymi dla partnerów inicjatywami lub sfinansowanie przedsięwzięcia, które bez wsparcia budżetem partnera nie byłoby zrealizowane, mogą przyczynić się do zwiększenia efektywności polityki rozwoju poprzez zintegrowanie różnych instrumentów zarządzanych na poziomie krajowym i regionalnym w obszarze funkcjonalnym danego miasta, co będzie miało przełożenie na koordynację i realizację konkretnych projektów. Nowy kierunek wsparcia Wydaje się, że umiejętne wykorzystanie ZIT przez wszystkich uczestników procesu, jakim jest przygotowanie się do wdrażania programów operacyjnych wspieranych z polityki spójności w latach , może być sposobem na przełamanie impasu i niechęci współpracy między JST, nie tylko w obszarach funkcjonalnych miast wojewódzkich, ale także ich reprezentantów rozumianych przez partnerstwo gmin/powiatów z obszaru realizacji ZIT z władzami regionalnymi. Ponadto, może to lepiej ukierunkować nie tylko programy regionalne, ale i krajowe na wsparcie projektów na obszarach funkcjonalnych miast wojewódzkich. Warto zauważyć, że w tym kierunku zmierzają prace nad zaprojektowaniem programów krajowych 1, aby ich system wdrażania premiował bądź też wprost wspierał projekty, które nie będą sfinansowane z pieniędzy RPO przeznaczonych na ZIT 2, a które uzyskają status strategicznych projektów komplementarnych. Innymi słowy chodzi o projekty większej skali, których sfinansowanie wymaga dużych nakładów finansowych jak np. budowa, przebudowa infrastruktury transportu publicznego (sieci szynowych, trolejbusowych czy autobusowych). Tego typu projekty mogą decydować o celowości realizacji uzupełniających się z nimi projektów o mniejszej skali jak np. zintegrowane centra przesiadkowe czy ścieżki rowerowe. Wtedy można mówić o prawdziwej integracji projektów. Należy podkreślić jednak, że aby strategiczny projekt komplementarny wskazany przez partnerstwo ZIT uzyskał dofinansowanie z poziomu krajowego musi on uzyskać akceptację właściwej IZ programu krajowego i spełniać kryteria wyboru projektów. Niemniej jednak istotne jest, że partnerstwa ZIT mają zapewnione realne szanse na zrealizowanie projektów, które są dla nich najważniejsze, gdyż powiązanie systemu realizacji ZIT z programami krajowymi tworzy swego rodzaju ciąg logiczny zaplanowanej z góry strategii wykorzystania funduszy zarządzanych przez marszałka i ministra rozwoju regionalnego. 12 Daniel Baliński, redakcja Justyna Potiopa 1 Przede wszystkim dotyczy to następcy PO IiŚ oraz PO Polska Wschodnia. 2 W ramach rezerwy programowej ustanowionej na poziomie Założeń Umowy Partnerstwa łączne środki służące dofinansowaniu 17 ZIT w obszarach funkcjonalnych miast wojewódzkich (przeznaczone jako uzupełnienie podstawowej alokacji RPO) wynoszą jedynie ok. 4,5 % funduszy strukturalnych. Duże inwestycje prowadzone przy wsparciu ZIT, mogą także decydować o celowości realizacji uzupełniających je projektów, jak np. budowa ścieżek rowerowych. Fot. Shutterstock ZIT realizowane będą na terenie miast i powiązanych z nimi obszarach funkcjonalnych. Fot. Shutterstock FE w latach

24 FE na czasie Wsparcie MRR dla projektów hybrydowych Hybrydowe projekty partnerstwa publiczno-prywatnego powstają dzięki połączeniu takich źródeł finansowania inwestycji infrastrukturalnych, jak: środki dotacyjne pochodzące z funduszy Unii Europejskiej (nawet 85% wartości kosztów kwalifikowanych), środki publiczne stanowiące wymagany wkład własny beneficjenta oraz pieniądze przedsiębiorców prywatnych. Te ostatnie, strona prywatna przystępująca do umowy PPP, może wyasygnować z posiadanego już kapitału lub w drodze pozyskania ich z instytucji finansowych specjalnie do określonego celu inwestycyjnego. Dzięki projektom hybry- dowym powstał kompleks basenów mineralnych w Solcu-Zdroju. Projekty podejmowane w ramach PPP dotyczą na ogół szeroko zakrojonych zadań publicznych o zasadniczym znaczeniu dla interesu społeczności lokalnych, natomiast dla firm prywatnych nadrzędne kryterium oceny opłacalności projektu stanowi przewidywany zysk. Udział środków europejskich i budżetowych jest postrzegany jako czynnik zwiększający wiarygodność inwestycji, czyli zmniejszający ryzyko dla sektora prywatnego. Jednocześnie, korzyści dla sektora prywatnego to przede wszystkim: stabilny, długoterminowy kontrakt dający niezależność od zmian gospodarczych, politycznych i budżetów państwa na kolejne lata. Wymagające przygotowania Kluczem do dobrego przygotowania projektu hybrydowego jest właściwe połączenie procesu wyboru partnera prywatnego i procesu przygotowania oraz oceny wniosku ubiegającego się o dofinansowanie. Przygotowując jego realizację należy uwzględnić długi okres weryfikowania wniosków o dofinansowanie projektów, w szczególności w przypadku dużych projektów, które wymagają dodatkowo oceny ekspertów JASPERS (inicjatywa powołana i utrzymywana ze środków KE, EBI, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz Banku Creditanstalt für Wiederaufbau) oraz Komisji Europejskiej. Przygotowanie planu finansowego przedsięwzięcia, które oprócz częściowego finansowania środkami UE zakłada sięgnięcie po kapitał prywatny poprzez PPP, wymaga więc pracy o większym stopniu złożoności i jest obarczone większą liczbą wymagań wynikają- 22 Fundusze Europejskie w Polsce

25 cych z regulacji prawnych na poziomie europejskim i krajowym. Unijne prawo traktuje PPP jako model współpracy zamawiających i wykonawców, który na szczeblu europejskim wymaga zastosowania konkurencyjnego i otwartego trybu wyboru wykonawcy, zgodnie z przepisami dotyczącymi udzielania zamówień publicznych lub koncesji. Ponadto, hybrydowe przedsięwzięcia PPP łączą w sobie dodatkowe specyficzne ryzyka związane np. z poziomem dofinansowania, zwrotem funduszy unijnych, trwałością projektu i znaczących w nim zmian, które wymagają akceptacji KE. Mimo tych wyzwań trzeba podkreślić, że w przypadku projektów hybrydowych, powszechniejsze stosowanie partnerstwa publiczno-prywatnego może przynieść znaczne korzyści dla wspólnotowej polityki spójności, zwiększając efekt dźwigni budżetu unijnego. Zapewnić zrównoważony rozwój Ministerstwo Rozwoju Regionalnego zajmuje się z ramienia administracji centralnej hybrydowymi projektami w formule PPP w ramach realizacji swojego głównego zadania: zapewnienia zrównoważonego rozwoju regionalnego kraju. Przy tym korzystanie z funduszy unijnych, wspierane przez MRR przy realizacji projektów PPP, w pełni wpisuje się w nadrzędną zasadę polityki regionalnej regulującej działanie tych funduszy tzw. zasadę dodatkowości. Zgodnie z nią, środki przekazywane przez Komisję Europejską z funduszy unijnych mają być tylko uzupełnieniem funduszy zgromadzonych przez kraj członkowski na dany program lub projekt, a więc nie mogą ich zastępować. Dzięki środkom unijnym przeznaczonym dla Polski w obecnej ( ) i przyszłej perspektywie finansowej UE ( ) rynek projektów hybrydowych rozwija się i ma pomyślne prognozy, a wykorzystanie funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności zdaniem specjalistów powinno wydatnie wzrosnąć. Środki uzyskiwane z funduszy UE zawsze będą bowiem najatrakcyjniejszą formą finansowania inwestycji komunalnych tak długo jak tylko będą dostępne. Ponadto, do czynników stymulujących wzrost zainteresowania i znaczenia PPP dla podmiotów publicznych (w szczególności szczebla samorządowego) należy zaliczyć przewidywany spadek wartości nakładów publicznych na działalność inwestycyjną i modernizacyjną. Z punktu widzenia jednostek samorządowych te uwarunkowania nabiorą istotnego znaczenia z uwagi na zaplanowane od 2014 r. wejście w życie nowego modelu kalkulacji dopuszczalnego zadłużenia i deficytu budżetowego. Coraz więcej projektów hybrydowych! Jak powiedzieliśmy, rynek projektów hybrydowych w Polsce zdecydowanie przyśpiesza. Wg stanu na sierpień 2013 r., w ramach 12 Programów perspektywy finansowej zidentyfikowano 19 projektów hybrydowych, realizowanych w różnych modelach PPP, o łącznej wartości mln zł. Przeciętna wartość tych projektów wynosi 260 mln zł. Dla porównania średnia wartość zwykłej inwestycji PPP, to przeszło 20 mln. zł. Szesnaście projektów (z 19) o wartości mln zł posiada podpisane umowy o dofinansowanie i są one najbardziej zaawansowane pod względem wyboru partnera prywatnego. Kolejne 3 projekty (o wartości 286 mln zł), z uwagi na brak decyzji dotyczącej przyznania dofinansowania, są obecnie w fazie koncepcyjnej i planowane są do realizacji w ramach trzech Programów Regionalnych Województw Pomorskiego, Śląskiego oraz Lubuskiego. Dziewięć projektów (z 16) o wartości mln zł, związanych jest z sektorem telekomunikacyjnym i stanowi zdecydowaną większość projektów z przyznanym dofinansowaniem unijnym. Ich realizacja pozwoli w pełni osiągnąć cele zakładane w Programie Rozwoju Polski Wschodniej oraz w Programach Regionalnych Województwa Wielkopolskiego, Dolnośląskiego, Małopolskiego oraz Mazowieckiego. Pozostałe siedem projektów (z 16) o wartości 952 mln zł z podpisanymi umowami o dofinansowanie, obejmują pięć różnych sektorów: gospodarki odpadami, rewitalizacji, innowacji, sportu i rekreacji oraz efektywności energetycznej. Projekty uzyskały dofinansowanie w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko oraz Regionalnych Programów Województwa Pomorskiego, Śląskiego, Świętokrzyskiego i Kujawsko-Pomorskiego. Wśród nich jeden, jako pierwszy projekt w Europie, skorzystał z niskooprocentowanej pożyczki oferowanej ze środków Inicjatywy JESSICA, finansowanej w ramach środków zwrotnych Unii Europejskiej. Aktualna baza projektów Przytoczone dane zostały ujęte w opracowanej przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i opublikowanej na stronie internetowej Platformy Partnerstwa Publiczno-Prywatnego Bazie projektów hybrydowych, która będzie systematycznie uaktualniana. Baza zawiera szczegółowe informacje nt. zidentyfikowanych projektów, w tym: programu, wartości projektu i wysokości jego dofinansowania, modelu realizacji PPP, stopnia zaawansowania jego realizacji, podstawy prawnej wyboru partnera prywatnego, daty zawarcia umowy z partnerem wraz z okresem W ramach projektów hybrydowych zrewitalizowany zostanie także Dworzec PKP w Sopocie. Dzięki środkom unijnym przeznaczonym dla Polski w obecnej ( ) i przyszłej perspektywie finansowej UE ( ) rynek projektów hybrydowych rozwija się i ma pomyślne prognozy, a wykorzystanie funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności zdaniem specjalistów powinno wydatnie wzrosnąć. FE na czasie 23

26 Projekty hybrydowe w Polsce w latach * Lp. Nazwa projektu / etap realizacji Wartość projektu (mln zł) 1. Kompleks mineralnych basenów w Solcu-Zdroju / projekt w fazie operacyjnej 2. Rewitalizacja dworca PKP oraz terenów przydworcowych w Sopocie / projekt realizowany 3. Budowa Wielkopolskiej Sieci Szerokopasmowej i zarządzanie jej infrastrukturą / projekt realizowany 4. System Gospodarki Odpadami dla Miasta Poznania / projekt realizowany 5. Zarządzanie Sosnowieckim Parkiem Naukowo-Technologicznym (SPNT) / projekt realizowany 6. Zarządzanie infrastrukturą sportową stoku Dębowiec w Bielsku-Białej / projekt realizowany 7. Sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej - województwo warmińsko-mazurskie / projekt realizowany Wkład unijny (mln zł) Program z jakiego pochodzą środki UE 16 7 RPO Świętokrzyskie RPO Pomorskie RPO Wielkopolskie Tryb wyboru partnera prywatnego Ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi Ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi Prawo zamówień publicznych (budowa) i Ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi (operator infrastruktury) POIiŚ Prawo zamówień publicznych (dialog konkurencyjny) RPO Śląskie Ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi RPO Śląskie Ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi PO RPW Prawo zamówień publicznych (dialog konkurencyjny) Pozostała część tabeli na stronie 25 Realizację projektów hybrydowych powinny w najbliższej przyszłości usprawnić w dużym stopniu nowe regulacje prawne wypracowane przy dużym udziale strony polskiej w projekcie Rozporządzenia Ogólnego dotyczącego funduszy unijnych na lata jej realizacji oraz daty zawarcia umowy o dofinansowanie. Wśród projektów wymienionych w Bazie, kilka zostało już zrealizowanych i oddanych użytkownikom. Są to np. Zarządzanie infrastrukturą sportową stoku Dębowiec w Bielsku-Białej, Kompleks mineralnych basenów w Solcu-Zdroju oraz Zarządzanie Sosnowieckim Parkiem Naukowo-Technologicznym. Przypomnijmy, że jednym z wymienionych w bazie projektów który uzyskał wsparcie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego w ramach Platformy PPP był projekt System Gospodarki Odpadami dla Miasta Poznania współfinansowany ze środków europejskich z Programu Infrastruktura i Środowisko Przez blisko 4 lata otrzymywał on wsparcie doradcze MRR w zakresie partnerstwa publiczno-prywatnego. Wsparcie miało charakter finansowy zapewniono doradców zewnętrznych w zakresie zagadnień prawnych, ekonomiczno- -finansowych, podatkowych oraz technicznych - oraz merytoryczny - pracownicy ministerstwa brali udział w pracach komisji przetargowej. Co w przyszłości? Realizację projektów hybrydowych powinny w najbliższej przyszłości usprawnić w dużym stopniu nowe regulacje prawne wypracowane przy dużym udziale strony polskiej w projekcie Rozporządzenia Ogólnego dotyczącego funduszy unijnych na lata W toku tych prac MRR, w ramach powołanej w styczniu 2011 r. Platformy Partnerstwa Publiczno-Prywatnego (o tym porozumieniu grupującym obecnie 86 podmiotów publicznych pisaliśmy w poprzednim, czerwcowym biuletynie Funduszy Europejskich w Polsce ), aktywnie współpracowało z Komisją Europejską, EPEC (Europejskie Centrum Wiedzy o PPP wspólna inicjatywa KE oraz EBI) i Inicjatywą JASPERS w zakresie regulacji unijnych, a obecnie pracuje nad projektem ustawy, która będzie regulowała na gruncie prawa krajowego zasady wdrażania polityki spójności w latach Nowe regulacje przewidują szczególne podejście do partnerstwa publiczno-prywatnego i stanowią tym samym wypełnienie luki w prawodawstwie unijnym polegającej na braku jednej regulacji odnośnie stosowania tej formuły. Istotą odrębnego rozdziału w rozporządzeniu Ogólnym poświęconego PPP jest: uznanie szczególnej specyfiki PPP poprzez zapewnienie prymatu przepisów dla tego trybu nad przepisami o charakterze ogólnym, wprowadzenie do rozporządzenia ogólnego definicji PPP, zapewnienie, że beneficjentem projektu może być podmiot publiczny lub podmiot prywatny, zapewnienie możliwości zmiany beneficjenta w trakcie realizacji projektu, bez uszczerbku dla przepisów dotyczących trwałości, uznanie kwalifikowalności wydatków w przypadku wpłaty refundacji UE na rachunek powierniczy, jeśli kontrakt PPP przewiduje ponoszenie przez podmiot publiczny opłat za dostępność, rozłożonych w fazie operacyjnej projektu tj. po zakończeniu okresu kwalifikowalności wydatków. 24 Fundusze Europejskie w Polsce

27 Działanie skupione na konkretach Preferowane przez Komisję Europejską kierunki przyszłego wsparcia z funduszy unijnych są zbieżne z obszarami szczególnie interesującymi dla PPP. Są to obszary związane ze świadczeniem usług publicznych, wymagających wielomiliardowych nakładów, których sektor publiczny z pewnością nie będzie w stanie ponieść samodzielnie; m.in. transport, ochrona środowiska, energetyka, rewitalizacja i ochrona zdrowia. Dlatego też Platforma PPP sprofilowała w 2013 r. zakres swojego wsparcia na te sektory. W ramach zaplanowanych działań Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, przy współudziale przedstawicieli inicjatywy JASPERS, przeprowadziło w grudniu 2012 r. nabór projektów PPP w sektorze ochrony zdrowia, a w styczniu 2013 r. nabór w sektorze dróg samorządowych. W ich wyniku wyłonione zostaną przedsięwzięcia pilotażowe, które zostaną objęte kompleksowym wsparciem MRR w procesie wyboru partnera prywatnego. Powinny one charakteryzować się największym prawdopodobieństwem realizacji w modelu PPP i mieć możność ubiegania się o dofinansowanie z UE w nowej perspektywie finansowej. Oczekiwanymi rezultatami działań Platformy PPP w tym zakresie będą: doradztwo dla promotorów 18 projektów, ocena projektów i rekomendacje co do dalszych działań, wzorcowa dokumentacja projektowa dla 2 sektorów z możliwością wykorzystania w innych projektach (dot. analizy ryzyk, podziału zadań między partnerami, zapisów umownych, modeli finansowania projektu, łączenia środków UE i PPP, pomocy publicznej, kwalifikowalności wydatków w ramach perspektywy finansowej , wypracowywanie rozwiązań systemowych. Robert Kałuża Dyrektor Departamentu Wsparcia Projektów Partnerstwa Publiczno-Prywatnego, MRR Projekty hybrydowe w Polsce w latach * Lp. Nazwa projektu / etap realizacji Wartość projektu (mln zł) 8. Likwidacja obszarów wykluczenia informacyjnego i budowa dolnośląskiej sieci szkieletowej / ogłoszenie na wybór partnera 9. Sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej - województwo świętokrzyskie / ogłoszenie na wybór partnera 10. Sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej - województwo podkarpackie / ogłoszenie na wybór partnera 11. Sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej - województwo podlaskie / ogłoszenie na wybór partnera 12. Sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej - województwo lubelskie / ogłoszenie na wybór partnera 13. Internet dla Mazowsza / ogłoszenie na wybór partnera 14. Małopolska Sieć Szerokopasmowa / przygotowanie projektu 15. Budowa stacji gazowej wysokiego ciśnienia, sieci gazowej średniego ciśnienia relacja Dębowa Łąka - Książki - Jabłonowo Pomorskie wraz z siecią rozdzielczą średniego ciśnienia na terenie gminy Książki i gminy Jabłonowo Pomorskie - Etap I / ogłoszenie na wybór partnera 16. Budowa stacji gazowej wysokiego ciśnienia, sieci gazowej średniego ciśnienia relacja Dębowa Łąka - Książki - Jabłonowo Pomorskie wraz z siecią rozdzielczą średniego ciśnienia na terenie gminy Książki i gminy Jabłonowo Pomorskie - Etap II / ogłoszenie na wybór partnera Wkład unijny (mln zł) SUMA Program z jakiego pochodzą środki UE RPO Dolnośląskie Prawo zamówień publicznych (przetarg nieograniczony) PO RPW Prawo zamówień publicznych (przetarg nieograniczony) PO RPW Prawo zamówień publicznych (dialog konkurencyjny) PO RPW Prawo zamówień publicznych (przetarg nieograniczony) PO RPW Prawo zamówień publicznych (dialog konkurencyjny) RPO Mazowieckie RPO Małopolskie RPO Kujawsko-Pomorskie RPO Kujawsko-Pomorskie Kontynuacja tabeli ze strony 24 Tryb wyboru partnera prywatnego Prawo zamówień publicznych (dialog konkurencyjny) Prawo zamówień publicznych (dialog konkurencyjny) Ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi Ustawa o koncesji na roboty budowlane lub usługi * Tabela zawiera projekty z wybranym partnerem prywatnym lub jego wybór jest na zaawansowanym etapie według stanu na lipiec 2013 r. FE na czasie 25

28 FE na czasie Zbuduj swój region i baw się z nami! Przed uczestnikami stanie nie lada wyzwanie - rozwój własnego regionu. Zarządzanie komunikacją miejską, budowa infrastruktury, badania naukowe, wspieranie kreatywności ekonomicznej mieszkańców stanie się celem każdego zespołu. Szwajcarsko-Polski Program Współpracy, czyli tzw. Fundusz Szwajcarski, jest formą bezzwrotnej pomocy zagranicznej przyznanej przez Szwajcarię Polsce i 11 innym państwom członkowskim Unii Europejskiej, które przystąpiły do niej w latach W Ministerstwie Rozwoju Regionalnego zdajemy sobie sprawę, że to trudny i skomplikowany fundusz, którego zawiłości ciężko wytłumaczyć jednym zdaniem dlatego też postanowiliśmy zorganizować grę miejską, która przybliży w przyjazny i lekki sposób jego szczegóły. Gra rozpocznie się 5 października 2013 r. w centrum stolicy. Uczestnicy wcielają się wtedy w gospodarzy fikcyjnych regionów i rozpoczną rozgrywkę. Zespoły zbiorą się w punkcie startowym, otrzymają pakiety startowe (karty gry, karty do referendum), zapoznają się z zasadami gry i na sygnał rozpoczną szwajcarską przygodę. Zostań zegarmistrzem swojego regionu Przed uczestnikami stanie nie lada wyzwanie rozwój własnego regionu. Zarządzanie komunikacją miejską, budowa infrastruktury, badania naukowe, wspieranie kreatywności ekonomicznej mieszkańców stanie się celem każdego zespołu. Zespoły będą poruszały się po wyznaczonym terenie gry w dowolnej kolejności wykonując zadania oraz zdobywając fundusze na rozwój swoich regionów. W wybranym przez siebie momencie (po zdobyciu funduszy) gracze odwiedzają specjalnie oznakowane Centra Rozwoju, w których decydują o kierunkach rozwoju swojego regionu. Co minut, również we wspomnianych centrach, odbywają się referenda, w których gracze zadecydują o specjalnych zasadach występujących w grze. Nawiązują one do silnie zakorzenionej w Szwajcarii tradycji demokracji bezpośredniej. Kto może wziąć udział Zapraszamy wszystkich dorosłych chcących w ciekawy i niecodzienny sposób spędzić sobotę. Rejestracja odbywać się będzie drogą internetową oraz w punkcie startowym gry. Każdy, kto będzie chciał zmierzyć się z wyzwaniem tworzenia własnego regionu oraz zaznać odrobiny emocji i rywalizacji znajdzie coś dla siebie. Ranking wyświetlany jest na bieżąco na monitorach w Centrach Rozwoju i bedzie dostępny przez cały czas trwania gry. O zwycięstwie zespołu zadecyduje najwyższa liczba punktów, a w przypadku takiej samej liczby punktów szybsze zakończenie gry. Finał Gra zakończy się po upływie wyznaczonego czasu, wtedy drużyny zbiorą się w jednym z Centrów Rozwoju, gdzie odbędzie się ceremonia ogłoszenia wyników i wręczenia nagród. Wygrywa zespół, który najlepiej rozwinął swój region i zdobył najwięcej punktów. Jest o co walczyć, bo nagrodą będzie lot samolotem nad Warszawą. Jak nas znaleźć Rozgrywkę będziemy toczyć w centrum Warszawy, a polem akcji będzie Ogród Saski. Specjalne stanowiska rozstawione zostaną w pobliżu Narodowej Galerii Sztuki Zachęta. Tam też zlokalizowany będzie punkt startowy. Serdecznie zapraszamy do wspólnej zabawy! Szczegóły: Maciej Gałaj Punktacja Podczas rozgrywki za wykonanie każdego z zadań zespół otrzyma fundusze. Zebrane środki drużyna może przeznaczyć na rozbudowę swojego regionu. Wydarzenie sfinansowane ze środków Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy 26 Fundusze Europejskie w Polsce

29 FE na czasie Radzimy, jak korzystać z funduszy Na pytania czytelników odpowiada Agnieszka Pogorzelska z Centralnego Punktu Informacyjnego Funduszy Europejskich Fot. Shutterstock Marcin z Krakowa: Coraz częściej słyszę, że Fundusze Europejskie to nie tylko dotacje, ale także pożyczki. Dlaczego wprowadzone zostały zwrotne formy finansowania różnych projektów? Jakie są zalety pożyczek? Agnieszka Pogorzelska: Większość beneficjentów preferuje dotacje, ponieważ pozyskanych pieniędzy nie trzeba zwracać. Otrzymanie dotacji z Funduszy Europejskich nie jest jednak procesem prostym. Alternatywą dla dotacji są coraz szerzej stosowane instrumenty zwrotne. W przypadku pożyczek pieniądz cały czas krąży w gospodarce, co w efekcie powoduje, że w dłuższym okresie środki finansowe mogą trafić do większej liczby odbiorców. Beneficjenci korzystający z pożyczek starają się je wykorzystywać jak najefektywniej, aby obniżyć towarzyszące im koszty. Dzięki temu środki są rozsądniej wydawane, a ryzyko lepiej skalkulowane. Pożyczki mniej zakłócają mechanizmy rynkowe osoby korzystające z instrumentów zwrotnych nie są tak bardzo uprzywilejowane, jak podmioty uzyskujące dotacje, gdyż ponoszą koszty związane z uzyskanym wsparciem. Są także mniej korzystne pod względem finansowym trzeba je zwrócić. Ich warunki spłaty są jednak bardziej korzystne niż w przypadku tradycyjnych kredytów bankowych. Zaletą jest także krótsza i łatwiejsza procedura ich przyznawania niż w przypadku dotacji. Mogą na nie liczyć także firmy nie posiadające zdolności kredytowej, a nawet osoby, które dopiero zamierzają zarejestrować działalność gospodarczą. Niedawno zostały także uruchomione pożyczki dla podmiotów ekonomii społecznej, np. dla organizacji pozarządowych. Przy staraniu się o pożyczkę najczęściej nie są wymagane skomplikowane wnioski i inne dokumenty. Osoba czy instytucja zamierzająca skorzystać z tej formy wsparcia nie musi czekać na termin naboru wniosków, gdyż dokumenty są przyjmowane w trybie ciągłym. Procedura oceny złożonych wniosków jest krótsza, więc można łatwiej ustalić termin rozpoczęcia inwestycji. Krzysztof z Sanoka: Słyszałem, że poza środkami z Funduszy Europejskich przyznanych Polsce, można korzystać także z inicjatyw wspólnotowych. Co to jest, jakie inicjatywy i po co zostały stworzone? Agnieszka Pogorzelska: Inicjatywy wspólnotowe opracowane zostały przez Komisję Europejską we współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, który zapewnia środki na ich realizację. Aktualnie w Polsce funkcjonują trzy inicjatywy wspólnotowe JEREMIE, JESSICA i JASPERS. Najbardziej popularną inicjatywą jest JEREMIE. Jest to mechanizm pozadotacyjnego wsparcia MŚP. Misją inicjatywy JEREMIE jest dostarczanie kapitału na inwestycje dla tych podmiotów, które nie mają dostępu do bankowych linii kredytowych. Może być ona oferowana w postaci poręczeń, kredytów, pożyczek oraz funduszy typu venture. Do tej pory siedem województw zdecydowało się na wdrażanie środków w ramach inicjatywy JEREMIE (z wykorzystaniem schematu z funduszem powierniczym) tj.: dolnośląskie, kujawsko- -pomorskie, łódzkie, mazowieckie, pomorskie, wielkopolskie i zachodniopomorskie. W każdym z nich, fundusz powierniczy wybrał Pośredników Finansowych, którzy następnie udzielają wsparcia przedsiębiorcom. Najczęściej ich rolę pełnią fundusze pożyczkowe, fundusze poręczeniowe oraz banki. Dane tych instytucji można znaleźć na stronach internetowych: Inny charakter ma inicjatywa wspólnotowa JESSICA. Ona również pozwala na wykorzystanie funduszy UE w systemie zwrotnym. Jej zadaniem jest wspieranie rozwoju miast oraz ich rewitalizacji zarówno w aspekcie ekonomicznym, jak i społecznym. W związku z tym, najczęściej finansuje rewitalizację obiektów miejskich, działania w obszarze kultury, a nawet rozwój odnawialnych źródeł energii. W Polsce JESSI- CA wdrażana jest tylko w niektórych województwach: wielkopolskim, zachodniopomorskim, śląskim, pomorskim oraz mazowieckim. Skorzystanie ze wsparcia na projekty rewitalizacji jest możliwe za pośrednictwem Funduszy Rozwoju Obszarów Miejskich, które dysponują środkami w ramach inicjatywy JES- SICA. Ich dane kontaktowe można znaleźć na stronach internetowych regionalnych programów operacyjnych (RPO). Ostatnia inicjatywa JASPERS oparta jest na innych założeniach. Oferowane wsparcie ma formę doradztwa. Celem tej inicjatywy jest wspieranie dużych projektów inwestycyjnych, a tym samym polepszenie jakości wniosków zatwierdzanych przez Komisję Europejską. Biuro JASPERS obsługujące beneficjentów z Polski znajduje się w Warszawie. Szczegółowe informacje dotyczące inicjatywy JASPERS dostępne są na stronie internetowej Agnieszka Pogorzelska, Centralny Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich Wszyscy zainteresowani mogą uzyskać informacje w Centralnym Punkcie Informacyjnym Funduszy Europejskich przy ul. Żurawiej 3/5 w Warszawie tel , , punktinformacyjny@cpe.gov.pl. Fundusze Europejskie w Polsce 27

30 FE z bliska Uczestnicy I polsko-niemieckiego spotkania chorych z PKU i ich rodzin (Szczecin, listopada 2012 roku). Specjalna bibuła do badań przesiewowych, na którą w 2-3 dobie życia pobiera się krew z piętki każdego noworodka. Transgraniczne badania noworodków Dzięki transgranicznej współpracy, noworodki z obszaru polskoniemieckiego pogranicza są poddawane badaniom służącym wykryciu 14 chorób genetycznych. Projekt Pomerania regionem modelowym ds. współpracy transgranicznej w zakresie badań przesiewowych noworodków dofinansowano z programu współpracy transgranicznej Polska- Meklemburgia-Pomorze Przednie-Brandenburgia. Celem przedsięwzięcia jest stworzenie międzynarodowego, trans granicznego systemu badań przesiewowych noworodków. Badania mają charakter prewencyjny służą rozpoznaniu schorzeń z grupy wrodzonych wad metabolizmu oraz zaburzeń hormonalnych. Do tej pory w Szczecinie przeprowadzano w 3-4 dobie życia dziecka testy w kierunku 3 chorób realizacja projektu pozwoliła na poszerzenie zakresu o dodatkowe 11. Ich wczesne wykrycie oraz rozpoczęcie leczenia zmniejsza śmiertelność wśród noworodków oraz zapobiega poważnym uszkodzeniom wielu narządów. Dzięki tym badaniom będzie można zdiagnozować, a potem wprowadzić odpowiednią terapię u dzieci, które nieleczone byłyby skazane na bardzo poważne następstwa choroby. Odpowiednie leczenie pozwoli im cieszyć się pełnią życia podkreśla kierownik projektu, dr hab. Maria Giżewska z Kliniki Pediatrii, Endokrynologii, Diabetologii, Chorób Metabolicznych i Kardiologii Wieku Rozwojowego SPSK nr 1 Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. Rocznie przebadanych zostanie około dzieci, z czego u zostanie przeprowadzona diagnosty- 28 Fundusze Europejskie w Polsce

31 Przyjaźń bez granic polskie i niemieckie dzieci uczestniczące w spotkaniu chorych z PKU i ich rodzin (Szczecin, listopada 2012 roku). ka weryfikująca rozpoznanie, a leczenie może być konieczne w około 20 przypadkach. Dodatkowo, wczesne rozpoznanie choroby u noworodków pozwala również na udzielenie rodzicom porady genetycznej i określenie ryzyka powtórzenia się schorzenia u przyszłego rodzeństwa. Owocna współpraca Projekt jest dobrym przykładem międzynarodowej współpracy naukowej, wspieranej przez programy Europejskiej Współpracy Terytorialnej. Oprócz Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego (PUM) w Szczecinie, po stronie polskiej uczestniczy w nim Instytut Matki i Dziecka w Warszawie. Niemieccy partnerzy to Uniwersytet im. Ernesta Maurycego Arndta oraz Klinika Uniwersytecka w Greifswaldzie. Kooperacja przyczynia się do poszerzenia spektrum wykrywanych chorób placówki wzajemnie uzupełniają się, część badań przeprowadzana jest w ośrodku w Greifswaldzie, część w Pracowni Badań Przesiewowych SPSK nr 1 PUM w Szczecinie. Próbki krwi, na których przeprowadzane są testy specjalistyczną metodą tandemowej spektrometrii mas, przesyłane są kurierem do Greifswaldu, a dostępne już po kilku godzinach wyniki badań przekazywane są drogą elektroniczną do Szczecina. W sytuacjach nagłych ma miejsce natychmiastowy kontakt telefoniczny i owy, a zagrożony noworodek jest kierowany na badania specjalistyczne i ewentualne leczenie do Kliniki Pediatrycznej w szczecińskim szpitalu. Projekt ma również zadania edukacyjno-dydaktyczne seminaria i wykłady na temat badań przesiewowych noworodków zostały włączone do programu nauczania pediatrii na Wydziale Lekarskim PUM. Dodatkowo, w ramach projektu, prowadzone są szkolenia dla neonatologów oraz spotkania polskich i niemieckich chorych z Euroregionu Pomerania oraz ich rodzin. Projekt otrzymał ponad 2,1 mln euro dofinansowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, a jego realizacja trwa od grudnia 2011 do czerwca 2014 roku. aleksandra reduch Dr hab. Maria Giżewska i mali pacjenci z wrodzonymi wadami metabolizmu wykrytymi w trakcie realizacji projektu. FE z bliska 29

32 FE z bliska Nowi Euroliderzy Dzięki zaangażowaniu Pani Lidii Kozieł-Siudut Eurolidera 2012 w pozyskanie środków z FE, możliwe było przeprowadzenie remontu i modernizacji Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w krakowskich Sukiennicach. Eurolider 2012, Pani Jolanta Kopeć z UM w Piotrkowie Trybunalskim, zaangażowana była w realizację aż 26 projektów współfinansowanych z FE. Dzięki nim w dużym stopniu zmianie uległa infrastruktura miasta. Trwa piąta edycja konkursu Eurolider. W grudniu poznamy zwycięzców. Już po raz piąty Ministerstwo Rozwoju Regionalnego postanowiło nagrodzić osoby, które wykorzystując Fundusze Europejskie, prowadzą różnorodne przedsięwzięcia i zmieniają życie swoich lokalnych społeczności. Kandydatem w konkursie mógł zostać niemal każdy, kto przyczynił się do powstania i realizacji projektów, służących rozwojowi regionalnemu. Efektywne wspieranie małych ojczyzn poprzez wykorzystanie Funduszy Europejskich było zatem kluczowym warunkiem, który Fot. UM w Piotrkowie Trybunalskim należało spełnić, aby ubiegać się o tytuł Eurolidera. W konkursie biorą udział różni beneficjenci Dotychczasowi Euroliderzy to osoby zaangażowane w realizację działań z różnorodnych obszarów, w których możliwe jest uzyskanie wsparcia z funduszy unijnych. Zaliczają się do nich mieszkańcy największych polskich miast oraz lokalni działacze małych miejscowości. Przykładem Eurolidera jest Pani Lidia Kozieł-Siudut, kierownik Zespołu ds. Pozyskiwania Funduszy w Muzeum Narodowym w Krakowie. Jej starania o rozwój i popularyzację polskiej sztuki zostały docenione przez Kapitułę konkursu w 2012 r., która przyznała jej jedną z głównych nagród m.in. za udział w realizacji projektu Remont i modernizacja Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w krakowskich Sukiennicach. Równie interesującym przykładem jest zaangażowanie Pani Joanny Kuchty, kierownika Biura Rozwoju i Inicjatyw Europejskich, w rozwój gospodarczy i ochronę zdrowia w powiecie inowrocławskim. W 2011 r. przyznano jej tytuł Fot. Muzeum Narodowe w Krakowie Eurolidera m.in. za realizację projektu Centrum Radiologii w Inowrocławiu. Euroliderzy pokazują, jak można się przyczynić do rozwoju swoich lokalnych społeczności w efektywny i korzystny dla wszystkich sposób. Wybór laureatów Zgłoszenia do tegorocznej edycji konkursu przyjmowano do 30 września 2013 r. Ogłoszenie listy nominowanych nastąpi w listopadzie. Spośród 10 najlepszych zgłoszeń kapituła konkursu wybierze trzech laureatów. Dodatkowo, swojego zwycięzcę wybiorą laureaci poprzednich edycji. Swojego faworyta będą mogli także wskazać Internauci za pomocą ankiety, która zostanie udostępniona na stronie konkursu. Wszyscy zwycięzcy otrzymają nagrody w wysokości zł. Ogłoszenie wyników oraz wręczenie nagród planowane jest na grudzień. Zapraszamy do odwiedzenia strony konkursu oraz do oddawania głosów na swoich kandydatów: TEKST OPRACOWANY PRZEZ DEPARTAMENT INFORMACJI, PROMOCJI I SZKOLEŃ MRR 30 Fundusze Europejskie w Polsce

33 FE z bliska Mapa Dotacji UE Nowa odsłona internetowej Mapy Dotacji UE jest już dostępna. Dzięki niej każdy może uzyskać informacje na temat projektów współfinansowanych z Funduszy Europejskich w Polsce. Zobacz na mapie jak Polska zmienia się dzięki funduszom! Fot. MRR Wnaszym kraju jest coraz więcej inwestycji, korzystających z unijnych dotacji. Zwiększa się liczba prywatnych przedsiębiorstw, parków technologicznych i obiektów infrastruktury komunikacyjnej. Naturalną konsekwencją tych procesów jest wzrastająca liczba statystyk i danych. Jak najłatwiej opisać wszystkie obszary, w których wykorzystano Fundusze Europejskie? Od października 2007 r. internauci mogą korzystać z serwisu Mapa Dotacji UE największego zbioru informacji o projektach dofinansowanych z unijnego budżetu. W kwietniu 2013 r. serwis został przebudowany i wzbogacony o nową szatę graficzną. Strona powstała z myślą o osobach, które cenią sobie przejrzystą i estetyczną formę portali internetowych. Zwiększyła się liczba dostępnych na niej funkcji. Oprócz pełnienia roli wyszukiwarki, strona pozwala na porównywanie wartości dofinansowanych projektów w poszczególnych województwach i powiatach. Projekty zostały szczegółowo podzielone pod względem takich kryteriów, jak tematy dotacji (nauka, infrastruktura, turystyka, etc.) czy ich lokalizacje. Podział został uproszczony po to, aby wszyscy użytkownicy mogli bez przeszkód korzystać ze strony i odnaleźć poszukiwany projekt. Najważniejsze jest jednak to, że internauci mają możliwość współtworzenia mapy. Każdy może opisać wybrane przez siebie projekty, a nawet opublikować ich zdjęcia. Wystarczy znaleźć wybraną inwestycję i wypełnić elektroniczny formularz. Mapa Dotacji UE stanowi nie tylko cenne źródło informacji. Potencjalni beneficjenci i osoby, które chciałyby dowiedzieć się jak najwięcej o Funduszach Europejskich mogą z niej korzystać, aby poznać dotychczas zrealizowane projekty i tym samym ocenić wartość swoich pomysłów. Osoby zainteresowane tym, jak zmienia się ich najbliższa okolica, mogą porównać swój region z innymi. Dziennikarze i publicyści mogą z kolei wykorzystać stronę jako bazę danych o FE w Polsce. Aktualnie liczba zaprezentowanych projektów wynosi ponad 175 tys. Mapa Dotacji UE jest regularnie uzupełniana i aktualizowana. Zapraszamy do zapoznania się z Mapą Dotacji UE dostępną pod adresem: TEKST OPRACOWANY PRZEZ DEPARTAMENT INFORMACJI, PROMOCJI I SZKOLEŃ MRR Muzeum Fryderyka Chopina w Warszawie dofinansowane ze środków Programu Infrastruktura i Środowisko. Na stronie wyszukać można dowolną inwestycję współfinansowaną z Funduszy Europejskich. Fundusze Europejskie w Polsce 31

34 FE z bliska Eurokorzyści podziel się swoją historią Budynek Opery i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku Życie każdego może się zmienić dzięki Funduszom Europejskim. Konkurs Eurokorzyści podziel się swoją historią daje szansę zaprezentowania takich historii mieszkańcom całej Polski. Wielu Polaków podchodzi z rezerwą do możliwości skorzystania z funduszy unijnych. Część z nich uważa, że nie mogą sami sięgać po dotacje, inni nie zauważają projektów realizowanych w ich najbliższej okolicy. Celem konkursu Eurokorzyści podziel się swoją historią jest szukanie zwykłych ludzi, których codzienne życie zmieniło się dzięki projektom dofinansowanym z Funduszy Europejskich. Poprzez historie zgłoszone do konkursu chcieliśmy poinformować Polaków, że nasze członkostwo w Unii Europejskich przynosi korzyści nam wszystkim. Druga edycja konkursu rozpoczęła się w czerwcu i potrwa do października br. Każdy kto chciał podzielić się swoimi doświadczeniami na temat zmian, jakie zaszły w jego życiu lub otoczeniu za sprawą Funduszy Europejskich mógł do 25 lipca br. zgłosić swoją historię do konkursu. Spośród nadesłanych zgłoszeń, Jury Konkursu wyłoniło 10 finalistów. Kolejny krok należał do internautów. Do 24 września mogli oni oddawać głosy na swoje ulubione historie. Trzy najpopularniejsze i najlepiej ocenione zgłoszenia zostały oddane pod głosowanie Jury. Zwycięzcę konkursu poznamy na początku października 2013 r. w programie Dzień Dobry TVN. Główną nagrodą w konkursie jest wycieczka po stolicach europejskich. Otrzyma ją osoba, której historia zostanie najwyżej oceniona przez internautów i Jury. Dodatkowo Jury nagrodzi pięciu głosujących, którzy przesłali najlepsze uzasadnienia oddanych przez siebie głosów. Każdy z nich otrzyma nagrodę pieniężna w wysokości 2504 zł brutto. Dziesięciu najlepszych 11 sierpnia na stronie internetowej konkursu pojawiła się lista dziesięciu historii, które zdaniem Jury najlepiej prezentują korzyści, jakie przynoszą Fundusze Europejskie. Dzięki temu zostały one zakwalifikowane do finału. Poniżej przedstawiamy krótkie opisy, które odzwierciedlają różnorodność nadesłanych zgłoszeń: Pan Roman Głaz znalazł się w trudnej sytuacji po tym, jak trafił do szerokiego grona bezrobotnych. Pomimo wyższego wykształcenia i dużego doświadczenia zawodowego trudno mu było odnaleźć się na rynku pracy. Korzystając z unijnych dotacji, założył własną firmę, zajmującą się instalacją kolektorów słonecznych. Teraz jest specjalistą w dziedzinie ekologicznej, odnawialnej energii, a w pracy pomaga mu najbliższa rodzina. Pani Monika Raczyńska jest pracownikiem Galerii Książki w Oświęcimiu. Instytucja ta powstała dzięki dofinansowaniu z Funduszy Europejskich. W swoim zgłoszeniu opisała liczne atrakcje, które oferuje to miejsce, takie jak: warsztaty komputerowe, restauracja, kino lub bawialnia dla dzieci. Praca w tak ciekawym miejscu jest dla niej wielkim źródłem satysfakcji. Pani Urszula Chilko jest emerytowaną nauczycielką i pedagogiem. Bardzo liczyła na możliwość opieki nad swoim małym wnukiem, ale sama nie zastąpiłaby mu towarzystwa rówieśników. Dzięki skorzystaniu z unijnych dotacji mogła założyć Klubik Malucha, w którym zajmuje się nie tylko bliską jej osobą, ale także innymi dziećmi, które są za małe, aby trafić do zwykłego przedszkola. Pani Ewa Zając-Sołowianowicz jest baletnicą, która rozwinęła swoją karierę poza granicami kraju. Po powrocie do Polski przez wiele lat nie mogła znaleźć pracy związanej z jej umiejętnościami. Sytuację zmieniła budowa Opery w Białymstoku, dofinansowanej z Funduszy Europejskich. Nowy obiekt nie tylko uroz- 32 Fundusze Europejskie w Polsce

35 maicił życie kulturowe miasta, ale także zapewnił Pani Ewie i jej mężowi również zajmującemu się tańcem wymarzoną pracę. Pani Anna Maria Odbierzychleb na co dzień uczy przysposobienia obronnego w tarnowskim liceum. Jej prawdziwą pasją jest jednak ratownictwo medyczne. Aby zdobyć odpowiednie kwalifikacje skorzystała z unijnych dotacji. Teraz ma szanse robić to, o czym zawsze marzyła. Trzy razy w tygodniu realizuje się jako ratownik medyczny w pogotowiu, w Dąbrowie Tarnowskiej. Dla Pani Marty Meszko-Stępień pomoc unijna była kropką nad i przy podjęciu decyzji o własnej restauracji. W realizacji przedsięwzięcia pomogła jej pożyczka (z preferencyjnym oprocentowaniem 3% w skali roku) w wysokości zł w ramach projektu Pożyczki dla przedsiębiorczych współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej. Kwota ta stanowiła część inwestycji, ale to właśnie tej części jej brakowało, aby rozpocząć biznes w wymarzonym kształcie. Stworzyła ciepłe miejsce, do którego wracają ludzie, zapraszają swoje rodziny, świętują ważne momenty jak np. chrzciny, czy śluby. Pan Michał Majewski opisał historię osiedla, na którym mieszka od dzieciństwa. Dawniej była to okolica, która miała opinię najbardziej niebezpiecznego osiedla w mieście. Po remoncie, dofinansowanym ze środków unijnych jej wizerunek uległ zmianie. Pojawiły się nowe boiska, ścieżki rowerowe, nowe latarnie, zainstalowano monitoring. Zmiany wpłynęły nie tylko na efekt wizualny, ale także na zachowanie mieszkańców. Na ścianach budynków nie pojawiało się nowe graffiti. Miejscowa młodzież zaczęła rozładowywać swoją energię na nowym boisku lub na rowerach i deskorolkach. Ludzie przestali się bać, że po wyjściu z domu ktoś ich okradnie czy pobije, co więcej można zauważyć, że coraz więcej młodych par z dziećmi wybiera to miejsce na swój dom. Pani Aleksandra Matczak po 17 latach pracy w zawodzie pielęgniarki musiała podnieść swoje kwalifikacje zawodowe, aby utrzymać się na rynku pracy. Ukończyła studia pomostowe finansowane z Funduszy Europejskich. Jest przekonana, że powrót na uczelnię, poznanie nowych ludzi, a przede wszystkim zdobycie wiedzy i nowych doświadczeń uchroniło ją przed rutyną, w którą popadła. Zobaczyła swój zawód w nowym świetle oraz to, jak wiele z siebie może jeszcze zaoferować małym pacjentom przebywającym w szpitalu. Pan Paweł Mikulski docenił zmiany, jakie zaszły w Olsztynie za sprawą Funduszy Europejskich. Cieszy się, że jego dzieci mają dostęp do wielu atrakcji i zajęć. M.in. korzystają ze sztucznego, oświetlonego lodowiska z muzyką, chodzą na koncerty do nowo wybudowanej filharmonii, korzystają z pływalni szkolnej a także uczestniczą w szkoleniach dofinasowanych ze środków unijnych. Ale przede wszystkim cieszy się, że w Olsztynie zbudowano nowoczesne ogródki jordanowskie, bo teraz ma gdzie przyjemnie spędzić czas z rodziną. Według niego postęp, jaki dokonał się na jego oczach jest imponujący i sprawił, że zatarły się już różnice między Polską a Zachodem. Pan Waldemar Stochla wraz z grupą znajomych uruchomił pierwszą Promocja konkursu Konkurs Eurokorzyści podziel się swoją historią to wspólny projekt Ministerstwa Rozwoju Regionalnego i TVN. Nadsyłane zgłoszenia mogliśmy na bieżąco śledzić w krótkich reportażach podczas emisji programu Dzień Dobry TVN i Dzień Dobry Wakacje. Zapraszamy do odwiedzenia strony internetowej na której znajdą państwo zarówno historie nominowane w tym roku, jak i te z poprzednich edycji konkursu. w kraju spółdzielnię socjalną działającą w obszarze sportu. Unijne wsparcie pozwoliło im zmienić życiową pasję do sportów walki w miejsce, w którym realizują się zawodowo. Pomimo stosunkowo krótkiego okresu działalności mają na swoim koncie przykłady pozytywnego wpływu treningów na odbudowywanie prawidłowych relacji młodych ludzi ze społeczeństwem. Jak pisze, sporty walki są idealną płaszczyzną dla realizacji zadań resocjalizacyjnych. Pozwalają osiągnąć cele, których realizacja jest o wiele trudniejsza lub nawet nieosiągalna za sprawą innych dyscyplin sportu. Treningi w grupie uczą współpracy oraz budują więzi społeczne, natomiast sparingi pozwalają zbudować wiarę we własne możliwości, asertywność szacunek do przeciwnika oraz kształtują niepowtarzalną zdolność do radzenia sobie ze stresem. Mateusz Stypułkowski Celem konkursu Eurokorzyści podziel się swoją historią jest szukanie zwykłych ludzi, których codzienne życie zmieniło się dzięki projektom dofinansowanym z Funduszy Europejskich. Miejska Biblioteka Publiczna Galeria Książki w Oświęcimiu FE z bliska 33

36 FE z bliska Wielki konkurs Europa to my rozstrzygnięty. Internauci oddali ponad 53 tys. głosów na najciekawsze projekty dofinansowane z Funduszy Europejskich. Wygrał Ślesin. 31 sierpnia br. odbył się tam Dzień Funduszy Europejskich, którego finałem był wielki telewizyjny koncert z udziałem muzycznych gwiazd, m.in. Blue Cafe, De Mono, Mezo oraz Pectus. Wielki koncert w Ślesinie otworzył wspólny występ artystów występujących tego wieczoru na scenie. Poniżej: Przystań wodna w Ślesinie powstała dzięki unijnemu dofinansowaniu. Akcja Europa to My. Pokaż jak Fundusze Europejskie zmieniły Twoje miejsce to konkurs, który pokazał, jak wiele zmieniało się w naszym bliskim otoczeniu dzięki Funduszom Europejskim. Swoją miejscowość do konkursu mógł zgłosić każdy. Wystarczyło przesłać opis i zdjęcia interesującego miejsca, rozwijającego się dzięki unijnym dotacjom. Do konkursu wpłynęło blisko 600 zgłoszeń wraz z opisami i zdjęciami tworzącymi obraz dokonanych zmian. Spośród nadesłanych zgłoszeń jury wyłoniło finałową dziesiątkę, na którą głosowali internauci. Przystań wodna w Ślesinie, w województwie wielkopolskim, okazała się być najbardziej popularna. Zagłosowało na nią ponad 24 tysiące internautów. Jej budowa była możliwa dzięki współfinansowaniu ze środków unijnych. Dzięki środkom z UE w 2008 roku pojawił się pomysł budowy przystani wodnej w Ślesinie. Wiele osób powątpiewało czy oby na pewno jest to nam potrzebne. ( ) Dziś przystań, którą wszyscy potocznie nazywają mariną, stała się centrum turystyki wodnej nie tylko Ślesina ale całego powiatu konińskiego to fragment zwycięskiego zgłoszenia nadesłanego przez pana Marka Rogowskiego. W nagrodę w zwycięskiej miejscowości odbył się Ogólnopolski Dzień Funduszy Europejskich, gwiazdy polskiej muzyki zagrały wielki koncert, a pan Marek wygrał bon na podróż swoich marzeń. Wielki finał w Ślesinie Dzień Funduszy Europejskich rozpoczął się o godzinie i już na samym początku przyciągnął tłumy zainteresowanych. Na gości, w specjalnie przygotowanym w pobliżu sceny Miasteczku Europejskim, czekały liczne atrakcje. Miasteczko odwiedziło ponad 20 tys. zwiedzających. Mogli się oni zapoznać ze stoiskiem zwycięskiego Ślesina oraz pozostałych finalistów konkursu: Wałczem, Kutnem, Jarocinem, Owidzem, Inowrocławiem, Rudą Śląską, Kostrzynem nad Odrą, Karpaczem oraz Pałecznicą. We wszystkich finałowych miejscowościach zostały zrealizowane projekty z Funduszy Europejskich. Na miejscu byli też konsultanci Punktu Informacyjnego Funduszy Europejskich, którzy udzielali informacji, jak działają unijne fundusze. Atrakcją miasteczka były autografy gwiazd. Dużą popularnością cieszyły się także konkursy, gry i zabawy związane z Funduszami Europejskimi. Dla tych, którzy odwiedzili wszystkie finałowe stoiska czekały niespodzianki. Przez cały dzień na scenie odbywały się próby artystów. O godzinie pojawili się tam wspólnie: De Mono, Blue Café, Pectus, Varius Manx, Mezo, Kasia Wilk, Rafał Brzozowski oraz Bartek Grzanek. Artyści przedstawili największe europejskie przeboje. Publiczność została przywitana utworem Dogonię lato. Na scenie pojawił się też zwycięzca konkursu, który podziękował za oddane głosy. Mieszkańcy Ślesina mieli okazję wysłuchać klasycznych przebojów 34 Fundusze Europejskie w Polsce

37 muzyki popularnej z ponad czterech dekad, takich jak (I can t get no) Satisfaction legendarnej grupy rockowej The Rolling Stones czy Rolling In the deep piosenkarki Adele. Publiczność entuzjastycznie przyjęła także utwory U2 i Abby. Dodatkową atrakcją były fragmenty krótkich felietonów prezentujących finałową dziesiątkę konkursu Europa to My. Część Europejska został zakończona wspólnym wykonaniem utworu One Way. Oprócz świetnych występów, wrażenie robiła oprawa wizualna sceny oraz nagłośnienie. Wystarczy przejrzeć posty internautów, aby przekonać się, że nikt nie wyszedł z koncertu rozczarowany. Koncert transmitowała Telewizyjna Jedynka, TVP Polonia oraz Radio Zet. Promocja akcji Europa to My to wspólna akcja Radia Zet, TVP 1 oraz Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, realizowana od maja do sierpnia br. Zaangażowali się w nią artyści: Blue Cafe, De Mono, Mezo oraz Pectus, którzy byli ambasadorami akcji. Na antenie Radia Zet i TVP 1 zachęcali do zgłaszania się do konkursu, głosowania na najlepszy projekt oraz zapraszali na Dzień FE i wielki koncert. Szeroka kampania promocyjna prowadzona była w Telewizyjnej Jedynce ponad 700 tys. widzów co tydzień oglądało felietony z finałowych miejscowości (można je teraz zobaczyć na stronie dodatkowo emitowane były spoty i zwiastuny koncertu. W Dniu Funduszy Europejskich specjalne reportaże pojawiły się także w Teleexpressie. Ponad 1,4 mln słuchaczy Radia Zet słuchało każdego z 30 reportaży prezentujących finałową dziesiątkę. Dodatkowo emitowano spoty i zwiastuny radiowe promujące akcję. Specjalnie obrandowany w logo akcji samochód promocyjny patrol Europa to My odwiedził 40 miejscowości, gdzie promował konkurs, a w dalszym etapie zapraszał na wielki finał do Ślesina. Swój udział w promocji akcji Europa to My miały także największe polskie portale internetowe: wp.pl, onet.pl oraz google.pl. Więcej na stronie konkursu: Aleksandra Huryń Mateusz Stypułkowski Koncert gwiazd nie był jedyną atrakcją tego dnia w specjalnie przygotowanym na tę okazję Miasteczku Europejskim można było zapoznać się ze stoiskiem zwycięskiego Ślesina, jak i innych finalistów konkursu. Atrakcje tego dnia zgromadziły setki mieszkańców Ślesina i okolic. A podczas samego koncertu, na wszystkich szczególne wrażenie zrobiły oprócz występów także oprawa wizualna i świetne nagłośnienie. W Miasteczku Europejskim można było zdobyć autografy wszystkich artystów biorących udział w koncercie. A oprócz tego, zapoznać się z materiałami promocyjnymi prezentującymi wszystkich dziesięciu finalistów konkursu. FE z bliska 35

38 Raport Postęp we wdrażaniu unijnych funduszy Od 2007 roku do 30 czerwca 2013 r. podpisaliśmy z beneficjentami ponad 86 tys. umów o wartości 245 mld zł. Tym samym rozdysponowaliśmy ok. 87% środków UE na lata Efekty Funduszy UE ,5 tys. km dróg 25 tys. wspartych przedsiębiorstw 298 tys. utworzonych miejsc pracy 1,3 tys. wspartych uczelni i jednostek naukowych 1,6 tys. utworzonych lub unowocześnionych laboratoriów 350 inwestycji w odnawialne źródła energii 41 tys. km sieci Internetu szerokopasmowego 390 oczyszczalni ścieków Ponad 1/3 wartości wszystkich projektów to inwestycje w infrastrukturę transportową. Najwięcej środków inwestowanych jest w budowę i modernizację dróg oraz linii kolejowych, a także na rozwój nowoczesnego transportu miejskiego. stan na koniec II półrocza 2012 Wydatki rozliczone przez beneficjentów we wnioskach o płatność od początku wdrażania programów do końca czerwca 2013 przekroczyły 152 mld zł. Oznacza to wykorzystanie alokacji na lata na poziomie 54% (wzrost o 5 punktów procentowych w stosunku do poziomu płatności z końca 2012 roku). Uruchamiamy także kolejne projekty w okresie od stycznia do czerwca 2013 r. podpisano z beneficjentami 6 tysięcy umów o dofinansowanie. Dofinansowanie ze środków unijnych dla tych inwestycji to ponad 10 mld zł. W sumie od 2007 roku podpisaliśmy z beneficjentami ponad 86 tys. umów o wartości 245 mld zł. Tym samym rozdysponowaliśmy ok. 87% środków UE na lata Jednocześnie należy zauważyć, że po uwzględnieniu inwestycji z list projektów indywidualnych, wartość zaangażowanych środków UE stanowi blisko 93% alokacji przewidzianej dla Polski w tej perspektywie finansowej. Postęp we wdrażaniu funduszy europejskich dane narastająco, w mln zł stan na koniec I półrocza Najwięcej dla transportu Największym obszarem pod względem wielkości udzielonego wsparcia jest sektor transportu. Ponad 1/3 wartości wszystkich projektów to inwestycje w infrastrukturę transportową. Najwięcej środków inwestowanych jest w budowę i modernizację dróg oraz linii kolejowych, a także na rozwój nowoczesnego transportu miejskiego. Znaczne wsparcie kierowane jest także do sektora B+R oraz na rozwój innowacji i przedsiębiorczości. Wartość projektów w tym obszarze to ok. 42 mld zł (17% wartości wszystkich projektów). Ze środków tych skorzystało wiele przedsiębiorstw, uczelni wyższych i jednostek naukowych. Kolejnym istotnym obszarem są inwestycje w kapitał ludzki. W tym zakresie wsparcie przeznaczane jest na podnoszenie kwalifikacji pracowników, integrację społeczną oraz tworzenie nowych miejsc pracy. Łączna wartość projektów współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego przekracza 37 mld zł. Znacznymi środkami wspieramy także inwestycje mające na celu poprawę stanu środowiska naturalnego (ok. 24 mld zł). Dzięki nim powstają m.in. nowoczesne systemy odprowadzania ścieków i gospodarowania odpadami. Realizowanych jest także wiele inwestycji związanych z energią ze źródeł odnawialnych. Magdalena Hajkowska stan na koniec I półrocza wydatki rozliczone pozostało do rozliczenia zgodnie z podpisanymi umowami wolna alokacja Źródło: KSI SIMIK, dane dla programów krajowych i regionalnych (bez uwzględnienia programów EWT) 36 Fundusze Europejskie w Polsce

39 zagadka logiczna Statek kosmiczny Europe wylądował na planecie Pix. Kapitanie, według naszych informacji, planetę tę zamieszkują dwa gatunki inteligentnych obcych powiedział pilot Mars. Są to prawdziaki i bredziaki. Mówią tym samym językiem i są praktycznie nie do odróżnienia pod względem fizycznym. Jak zatem można je rozróżnić? zapytał Kapitan. Jedyną metodą jest sposób ich odpowiedzi na pytania: prawdziaki zawsze mówią prawdę, a bredziaki zawsze kłamią. Cicho, ktoś idzie w naszą stronę! Po chwili kapitan i pilot Mars zauważyli zbliżających się do nich trzech obcych. Witajcie na planecie Pix powiedział jeden z nich. Witajcie odpowiedział Kapitan. Pilocie Mars, to chyba idealny moment, abyśmy sprawdzili do jakiego gatunku należy każdy z nich. Oczywiście, Kapitanie odparł Mars. Powiedz mi zwrócił się do Pierwszego z kosmitów do którego z gatunków należy Drugi? Do bredziaków odparł. Tak Mars postanowił pytać dalej. Zwrócił się zatem do Drugiego z obcych: Czy Pierwszy i Trzeci należą do różnych gatunków? Nie. Trzeci, do jakiego gatunku należy Drugi? Do prawdziaków. Niewiele nam powiedzieli stwierdził Kapitan. To prawda Do jakiego gatunku należy każdy z trójki kosmitów? Prawidłową odpowiedź prosimy przesłać na adres: biuletyn@mrr.gov.pl z dopiskiem ZAGADKA LOGICZNA do 15 listopada 2013 roku. Spośród prawidłowych odpowiedzi wylosowane zostaną trzy, które otrzymają nagrody. funduszowa jolka Ł 5 9 Ę 18 T 12 Ł 13 T T T T T T Ó 7 POZIOMO faza rozwojowa firmy poszukującej najlepszego dla siebie modelu biznesowego może być cyfrowe, zwalcza je PO IG duża zbiorowość społeczna, może być informacyjne może być stróż lub biznesu jedna z najdłuższych rzek na Ziemi, płynie w Afryce popularny wśród przedsiębiorców rodzaj kredytu, dostępny w ramach PO IG nazwa projektu FNP, który wspiera kobiety w ciąży pracujące naukowo skrót nazwy punktu, który udziela informacji o unijnych dotacjach nazwa opisywanej w tym wydaniu biuletynu mapy inaczej epopeja autor słynnego Procesu skrótowa nazwa inicjatywy wspierającej w formie finansowania zwrotnego m.in. rozwój polskich miast pisemne zlecenie wypłacenia określonej kwoty japoński sport narodowy, znany od początku VIII wieku Litery z pól ponumerowanych od 1 do 18 utworzą rozwiązanie Rozwiązanie krzyżówki (hasło) prosimy przesłać na adres: biuletyn@mrr.gov.pl do 15 listopada 2013 roku. Spośród prawidłowych odpowiedzi wybrane zostaną trzy, których autorzy otrzymają nagrody (gadżety promocyjne Programu Innowacyjna Gospodarka). Rozwiązanie krzyżówki z biuletynu nr 30: Spośród osób, które przesłały poprawne hasło Unia wspiera na starcie nagrodę (gadżety promocyjne) otrzymały: Joanna Misiak, Ewa Dmytryk i Beata Dębowska. Gratulujemy! 3 16 PIONOWO rodzaj własności, obejmuje np. własności przemysłowe lub podlegające pod prawo autorskie żaglowiec promujący Polskę dzięki środkom z Programu Innowacyjna Gospodarka język niewielkiej grupki społecznej, żargon, slang bardzo mocny napar z herbaty to właśnie do nich kierowana jest największa część środków PO IG hasło PO IG: Dotacje na... stop żelaza z węglem pożyczkowy, wspiera innowacje, projekt realizuje PARP polski wynalazek, bohater kampanii PO IG, pomaga w biurze zasięg działania PO IG skrótowa nazwa funduszu inwestującego w venture capital dzięki dotacji z Programu Innowacyjna Gospodarka na tej rzece powstanie szlak kajakowy o łącznej długości 250 km