Zestaw pytań na maturę ustną z języka polskiego

Transkrypt

1 Zespół Szkół Ogólnokształcących i Technicznych ul. Zielonogórska Żary tel. (068) zsoit.zary@intreria.pl Zestaw pytań na maturę ustną z języka polskiego w sesji wiosennej 2013r.

2 TEMATY MATURALNE 2013 JĘZYK POLSKI - USTNY LITERATURA 1. Poglądy św. Franciszka źródłem inspiracji dla twórców z kilku epok. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory (np. poezja Jana Kasprowicza, Leopolda Staffa, Jana Twardowskiego). 2. Literackie kontynuacje filozofii antycznych. Omów temat na wybranych utworach (np. twórczość Jana Kochanowskiego, Leopolda Staffa, Zbigniewa Herberta, Wisławy Szymborskiej). 3. Władza wartość czy antywartość? Różne ujęcie motywu władzy w literaturze. Omów temat na wybranych przykładach tekstów z dwóch wybranych epok (np. Antygona, Książę, Makbet. 4. Powroty do lat dzieciństwa. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie (np. Pan Tadeusz, Sklepy cynamonowe, W poszukiwaniu straconego czasu ). 5. Motyw samotności w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. twórczość Juliusza Słowackiego, Cypriana Kamila Norwida, Adama Mickiewicza, Brunona Schulza, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego), przedstaw funkcjonowanie tego motywu i sposoby. 6. Człowiek wieczny wędrowiec. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Odyseja, Sonety krymskie, Alchemik, twórczość Edwarda Stachury), omów cele podróży i sposoby pisania o niej. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 7. Żołnierz- tułacz, żołnierz powstaniec w literaturze polskiej. Analizując wybrane utwory literackie (np. Kolumbowie rocznik 20, Latarnik, poezja Władysława Broniewskiego), przedstaw funkcjonowanie tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny. 8. Człowiek wobec władzy. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie (np. twórczość Sofoklesa, Szekspira, Herberta). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny epok. 9. Obraz dworu szlacheckiego i ziemiańskiego w literaturze polskiej. Analizując wybrane utwory literackie (np. Pan Tadeusz, Nad Niemnem, Przedwiośnie ), przedstaw zmieniające się obrazy dworu polskiego. Zwróć uwagę na sposoby pisania o jego mieszkańcach i problemach. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy i historyczny. 10. Tęsknota i nostalgia w polskiej literaturze emigracyjnej XIX i XX wieku. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie (np. twórczość Adama Mickiewicza,

3 Juliusza Słowackiego, Cypriana Kamila Norwida, Czesława Miłosza). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst biograficzny i historyczny. 11. Motyw Arkadii w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie (np. Mitologia, Pieśń świętojańska o Sobótce, Pan Tadeusz ), przedstaw funkcjonowanie tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 12. Motywy autobiograficzne w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie 2-3 autorów (np. poezja Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza, Władysława Broniewskiego), omów sposoby kreacji ja artysty. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i biograficzny. 13. Apokalipsa w literaturze. Przedstaw problem, analizując wybrane utwory literackie (np. Biblia, Dies irae, Piosenka o końcu świata, U wrót doliny ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 14. Kobiece poezje miłosne. Analizując i interpretując wybrane liryki XX wieku (np. poezja Kazimiery Iłłakowiczówny, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Haliny Poświatowskiej), przedstaw różne sposoby mówienia o miłości przez poetki. 15. Pokora jako motyw literacki. Analizując Biblię oraz wybrane utwory literackie (np. Kwiatki św. Franciszka, Legenda o św. Aleksym, Krzyżacy, Wieża ), scharakteryzuj i porównaj różne oblicza pokory. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 16. Polskie obrzędy i obyczaje jako źródło inspiracji literackiej. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie (np. Pan Tadeusz, Wesele, Chłopi ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 17. Motywy sarmackie w literaturze XVII i XVIII wieku. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie (np.twórczość Jana Chryzostoma Paska, Juliana Niemcewicza, Adama Mickiewicza, Henryka Sienkiewicza). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 18. Motto i jego funkcje. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady z literatury polskiej i obcej (np. Dziady cz. III, Medaliony, Dżuma ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 19. Literackie wizerunki diabła. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady z literatury (np. Pani Twardowska, Dziady cz. III, Kordian, Mistrz i Małgorzata ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 20. Sen, widzenie, zjawa. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Tren XIX Jana Kochanowskiego,,,Hamlet, Makbet, Dziady, Kordian ), przedstaw sposób prezentowania życia wewnętrznego bohaterów. 21. Bohaterowie zagubieni w świecie wartości. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie (np. Granica, utwory Zbigniewa Herberta, Tadeusza Różewicza).

4 22. Obraz wojownika w literaturze. Analizując wybrane utwory (np. Iliada, Potop, Krzyżacy, poezja Krzysztofa Kamila Baczyńskiego), omów ewolucję jego wizerunku. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy epok. 23. Artyści w czasach PRL-u. Omów problem, sięgając do odpowiednich tekstów literackich, wywiadów, esejów (np. twórczość Marka Hłaski, Zbigniewa Herberta, Czesława Miłosza). 24. Koniec i początek biblijne i literackie wizje stworzenia i zagłady świata. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty (np. Biblia, utwory Jana Kochanowskiego, Jana Kasprowicza, Czesława Miłosza). 25. Ucztowanie przedmiotem inspiracji twórców w różnych epokach. Przedstaw temat na wybranych przykładach trzech epok literackich (np. Pan Tadeusz, Przedwiośnie, Ferdydurke ). 26. Ojcowie i dzieci w literackich przekazach różnych epok. Omów temat, wykorzystując wybrane przykłady literackie (np. Pan Tadeusz, Nad Niemnem, Ojciec Goriot, Doktor Piotr ). W swojej prezentacji, uwzględnij kontekst kulturowy. 27. Młodzi gniewni w literaturze romantycznej i modernistycznej. Przedstaw problem i dokonaj oceny bohaterów w wybranych utworach literackich (np. Konrad Wallenrod, Konrad Dziady cz. III, Kordian, podmiot liryczny Dies irae, Judym - Ludzie bezdomni ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 28. Motyw życie teatr w literaturze. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych utworów z różnych epok (np. Makbet, Hamlet, Lalka, poezja Wisławy Szymborskiej). 29. Motyw zemsty w literaturze różnych epok. Omów temat, wykorzystując wybrane dzieła literackie (np. Iliada, Giaur, Konrad Wallenrod, Pan Wołodyjowski ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 30. Rola wiary w kształtowaniu systemu etycznego bohaterów literackich. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie różnych epok (np. Biblia, Treny Jana Kochanowskiego, Zbrodnia i kara, Dżuma ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 31. Motyw labiryntu i jego znaczenie w literaturze różnych epok. Przedstaw problem, analizując wybrane utwory literackie (np. Mitologia, Proces, Imię róży ). 32. Anioły w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie różnych epok (np. Biblia, Pieśń o Rolandzie, Faust, Anhelli, poezja Zbigniewa Herberta), przedstaw kreację aniołów i omów ich rolę. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 33. Motyw nieśmiertelności poety i poezji w literaturze. Przedstaw zagadnienia na przykładzie wybranych utworów literackich z trzech różnych epok (np. poezja Horacego, Jana Kochanowskiego, Juliana Tuwima, Czesława Miłosza).

5 34. Samotność indywidualny wybór, konsekwencje ludzkiej niedoskonałości, element losu ludzkiego. Przedstaw temat, wykorzystując wybrane utwory literackie (np. Biblia, Sonety krymskie, Wieża, poezja Czesława Miłosza). 35. Morze jako metafora ludzkich losów. Analizując wybrane utwory literackie (np. Sonety krymskie, twórczość Josepha Conrada, Stary człowiek i morze, Latarnik ), omów problem. W swojej prezentacji zwróć uwagę na kontekst etyczny. 36. Motyw walki dobra ze złem w wybranych dziełach literackich. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory (np. Biblia, Makbet, Faust, Dziady cz. III). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 37. Człowiek w obliczu katastrofy, choroby i innych nieszczęść. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie (np. Biblia, Treny, Kamizelka, Dżuma ). 38. Motyw winy i kary w literaturze różnych epok literackich. Przedstaw problem, analizując wybrane utwory literackie (np. Biblia, Makbet, Ballady i romanse, Dziady cz. II, Zbrodnia i kara ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 39. Obraz miasta w literaturze różnych epok. Analizując wybrane utwory literackie (np. Lalka, Ojciec Goriot, Ludzie bezdomni, Ósmy dzień tygodnia ), przedstaw wpływ miasta na losy bohaterów. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 40. Odpowiedzialność poety za słowo. Analizując i interpretując wybrane utwory (np. poezja Czesława Miłosza, Stanisława Barańczaka, Ewy Lipskiej, Zbigniewa Herberta), przedstaw postawy twórców wobec rzeczywistości. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 41. Topos bohaterskiego umierania w literaturze średniowiecza, romantyzmu, pozytywizmu. Analizując wybrane utwory (np. Pieśń o Rolandzie, Dziady cz. II, Gloria victis ), scharakteryzuj sposoby mówienia o śmierci. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 42. Topos pielgrzyma w polskiej literaturze romantycznej. Omów temat na wybranych przykładach literackich (np. utwory Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Cypriana Kamila Norwida). 43. Literatura polska wobec faktu odzyskania niepodległości. Wykorzystując wybrane utwory, podaj przykłady różnego rozumienia roli pisarza w nowej rzeczywistości (np. Przedwiośnie, twórczość Czesława Miłosza, Zbigniewa Herberta, Kolumbowie rocznik 20 ). 44. Praca jako główny element pozytywistycznego systemu wartości. Zanalizuj problem, wykorzystując wybrane dzieła polskiego pozytywizmu (np. Nad Niemnem, Lalka, Powracająca fala ). 45. Człowiek wobec władzy. Zanalizuj problem na podstawie dowolnie wybranych utworów z trzech epok literackich (np. Antygona, Dziady cz. III, poezja Miłosza).

6 46. Wesele jako motyw literacki. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory różnych epok (np. Biblia, Nie-Boska komedia, Chłopi, Wesele ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 47. Motyw listu i jego rola w życiu bohaterów literackich. Przedstaw zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Biblia, Legenda o św. Aleksym, Cierpienia młodego Wertera, Potop, Opowiadania Tadeusza Borowskiego). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 48. Wielkie dramaty małych bohaterów. Analizując wybrane utwory literackie różnych epok (np.,,treny Jana Kochanowskiego, Anielka, Mały Książę ), przedstaw różne sposoby kreowania dziecka w literaturze. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 49. Biblia jako przedmiot stylizacji, parafraz, aluzji w literaturze polskiej. Analizując wybrane utwory literackie (np. Psałterz Jana Kochanowskiego, Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego Adama Mickiewicza, twórczość Zbigniewa Herberta), omów różne funkcje nawiązań do Biblii. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 50. Artysta jako bohater utworów literackich. Analizując wybrane utwory z 2-3 epok (np. twórczość Jana Kochanowskiego, Horacego, Zygmunta Krasińskiego, Czesława Miłosza), przedstaw różnorodność tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 51. Drogi Polaków do niepodległości. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory z epok (np. Dziady cz. III, Nad Niemnem, Wesele ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny. 52. Holokaust w literaturze polskiej. Przedstaw temat, analizując wybrane utwory literackie z XX wieku (np. Rozmowy z katem, Początek, Zdążyć przed Panem Bogiem ). Zanalizuj przyczyny antysemityzmu i jego konsekwencje. 53. Wpływ wojny na psychikę człowieka. Analizując wybrane utwory literackie z XX wieku (np. twórczość Tadeusza Różewicza, Zofii Nałkowskiej, Tadeusza Borowskiego), scharakteryzuj postawy wybranych bohaterów literackich. 54. Ludzie w nieludzkich czasach. Analizując wybrane utwory literackie z XX wieku (np. proza Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, Zofii Nałkowskiej, Tadeusza Borowskiego), przedstaw różne postawy bohaterów, ich wybory, decyzje. 55. Człowiek wobec pokus. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Makbet, poezja baroku,,,granica ), omów postawy i zachowania bohaterów. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 56. Orient w literaturze polskiej i obcej. Analizując wybrane utwory literackie (np. Giaur, Sonety krymskie, twórczość Słowackiego), przedstaw problem. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 57. Bóg w literaturze. Przedstaw różne sposoby ujęcia motywu w wybranych utworach,

7 (np. Czego chcesz od nas, Panie, Treny Jana Kochanowskiego, Dies irae ). 58. Motyw vanitas w literaturze różnych epok. Omów sposoby funkcjonowania tego motywu na przykładzie wybranych utworów (np. Księga Koheleta, poezja Mikołaja Sępa Szarzyńskiego, Daniela Naborowskiego). 59. Modernistyczny bunt przeciw... Przedstaw i omów różne przyczyny buntu, wykorzystując odpowiednio dobrany materiał literacki (np. Dies irae, Ludzie bezdomni, poezja Kazimierza Przerwy-Tetmajera). 60. Bunt niszczy czy buduje? Rozważ zagadnienie na przykładzie wybranych tekstów (np. Biblia, Antygona, Treny Jana Kochanowskiego, Inny świat ). 61. Różne portrety Polek wykreowane przez literaturę. Przedstaw temat, wykorzystując wybrane przez siebie utwory (np. Powrót posła, Grażyna, Śmierć pułkownika, Nad Niemnem ). 62. Rola tytułu literackiego. Zinterpretuj zagadnienie, wykorzystując wybrane utwory z poezji i prozy (np. Ludzie bezdomni, Dżuma, Pan Cogito ). 63. Fantastyka i realizm jako dwie metody opisywania świata. Oceń ich trafność na podstawie wybranych utworów literackich (np. Dziady cz.iii, Kordian, Lalka, proza Brunona Schulza). 64. Folklor w polskiej literaturze. Analizując wybrane utwory (np. twórczość Marii Konopnickiej, Chłopi, Wesele ), przedstaw wpływ zjawiska na literaturę. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 65. Pisarze niepokorni. Analizując wybrane utwory literackie (np. twórczość Stefana Żeromskiego, Zbigniewa Herberta, Czesława Miłosza), przedstaw losy 3-4 pisarzy i ich dzieła. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 66. Muzyczność i malarstwo w wybranych utworach literackich (np. Pan Tadeusz, Na Anioł Pański, Wesele ). Analizując wybrane fragmenty dzieł, przedstaw zagadnienie. Scharakteryzuj środki poetyckiego wyrazu. 67. Rozmowy człowieka z Bogiem. Przedstaw problem, analizując wybrane liryki różnych poetów (np. poezja Jana Kochanowskiego, Jana Kasprowicza, Zbigniewa Herberta, Jana Twardowskiego). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst biograficzny i kulturowy. 68. Bezdomność w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie XIX i XX wieku (np. Pan Tadeusz, Wolny najmita, Ludzie bezdomni ), zaprezentuj problem, uwzględniając kontekst kulturowy. 69. Kobieta w oczach bohaterów literackich różnych epok. Analizując wybrane utwory literackie (np. Cierpienia młodego Wertera, Dziady cz. IV, Lalka, poezja Adama Asnyka), przedstaw zmieniające się portrety kobiet.

8 70. Heroizacje i deheroizacje bohaterów w literaturze polskiej. Omawiając problem, wykorzystaj wybrane utwory liryczne lub epickie (np. Potop, Zdążyć przed Panem Bogiem, Pamiętnik z powstania warszawskiego ). 71. Rozpacz jako motyw w literaturze polskiej i powszechnej. Omów problem, odwołując się do wybranych tekstów literackich (np. Żale Matki Boskiej pod krzyżem, Treny Jana Kochanowskiego, wiersze Władysława Broniewskiego). 72. Różne ujęcia motywu rodziny w wybranych utworach pozytywizmu i Młodej Polski. Omów i oceń, korzystając z przykładów literackich (np. Nad Niemnem, Moralność pani Dulskiej, Pani Bovary ). 73. Trudne zwycięstwo - gorzkie klęski...? Przedstaw zagadnienie, odwołując się do biografii wybranych bohaterów literatury polskiej i powszechnej (np. Antygona, Judym, Ziembiewicz). 74. Dokumentalizm i paraboliczność dwa sposoby prezentacji świata w literaturze współczesnej. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych przykładów (np. Dżuma, Rozmowy z katem, Folwark zwierzęcy ). 75. Motywy baśniowe i ich funkcje w dziejach wybranych twórców XX wieku. Omów temat, wykorzystując wybrane utwory (np. poezja Bolesława Leśmiana, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, twórczość Tolkiena). 76. Funkcjonowanie tradycji romantycznych w literaturze. Omów temat na wybranych przez siebie przykładach (np. Lalka, Nad Niemnem, Ludzie bezdomni ). 77. Funkcjonowanie tradycji średniowiecznych w literaturze późniejszych epok. Omów temat na wybranych przez siebie przykładach (np. Konrad Wallenrod, Ballady i romanse, Krzyżacy ). 78. Przemiana wewnętrzna bohatera literackiego. Omów cele i sposoby ukazywania jej na wybranych przykładach z literatury polskiej i obcej (np. Makbet, Dziady cz. III, Kordian, Dżuma ). 79. Oportunizm jako postawa wobec życia. Przedstaw zagadnienie i dokonaj oceny, odwołując się do wybranych przez siebie utworów literackich (np. Granica, poezja Zbigniewa Herberta, Kartoteka ). 80. Biografia jako klucz do odczytania twórczości wybitnego pisarza. Przedstaw temat, odwołując się do wybranych przez siebie przykładów (np. utwory Jana Kochanowskiego, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Tadeusza Borowskiego, Haliny Poświatowskiej). 81. Ślepcy w literaturze. Analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Nie-Boska komedia, Katarynka, Ślepcy ), ukaż funkcjonowanie tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy.

9 82. Zwierzęta jako symbol i alegoria w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory z różnych epok (np. bajki Ignacego Krasickiego, Faust, Folwark zwierzęcy ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 83. Miasteczko i prowincja w literaturze XX wieku. Analizując wybrane przykłady (np. proza Brunona Schulza, Baza Sokołowska, Popiół i diament ), omów problemy ludzkie i społeczne. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 84. Stary człowiek w literaturze. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie z różnych epok (np. Ojciec Goriot, Doktor Piotr, Stary człowiek i morze ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 85. Krajobrazy tatrzańskie w poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie (np. Widok ze Świnicy do Doliny Wierchcichej, Melodia mgieł nocnych, Schnąca limba, Patrząc ku Tatrom ). 86. Motyw tańca i ślubu w literaturze polskiej. Analizując wybrane przykłady literackie z dwóch, trzech epok (np. Nie-Boska komedia, Nad Niemnem, Wesele, Chłopi, Wesele w Atomicach ), omów zagadnienie. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 87. Romantyczna i pozytywistyczna koncepcja patriotyzmu. Omów problem, analizując wybrane utwory literackie (np. Konrad Wallenrod, Kordian, Nad Niemnem, Lalka ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i kulturowy. 88. Model poezji tyrtejskiej w literaturze różnych epok. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady (np. Pieśń Legionów Polskich we Włoszech, Konrad Wallenrod, poezja Władysława Broniewskiego, Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst historyczny i biograficzny. 89. Kobieta-anioł, kobieta-demon jako temat w literaturze. Omów temat, analizując wybrane utwory literackie (np. Sonety do Laury, Dziady cz. IV, Makbet, Chłopi, Pani Bovary ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 90. Wpływ książek na losy bohaterów literackich. Omów temat, analizując wybranych bohaterów różnych epok (np. Dziady cz. IV, Cierpienia młodego Wertera, Lalka, Inny świat ). W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 91. Najpiękniejsze fragmenty tekstów literackich. Dokonaj wyboru, analizując wybrane przez siebie fragmenty w kontekście estetycznym i etycznym. 92. Bestsellery rozważania na temat wartości współczesnych książek. Omów temat, analizując wybrane przykłady literackie (np.,, Anioły i demony,,,kod Leonarda da Vinci,,, Harry Potter ). 93. Piewcy radości życia oraz pesymiści. Omów twórczość pisarzy, którzy realizują powyższe koncepcje w swoich utworach (np. poezja Jana Kochanowskiego, Leopolda Staffa, Kazimierza Przerwy-Tetmajera).

10 94. Życie i mit. Na wybranych przykładach ukaż kształtowanie się legendy wokół życia i twórczości pisarza współczesnego (np. twórczość Marka Hłaski, Rafała Wojaczka, Edwarda Stachury). 95. Dan Brown wobec Kościoła Katolickiego. Omów problem na podstawie wybranych utworów amerykańskiego twórcy ( np. Anioły i demony, Kod Leonarda da Vinci ). 96. Księża pisarzami. Omów tematykę ich twórczości na wybranych przykładach (np. twórczość Jana Twardowskiego, Ignacego Krasickiego, Józefa Tischnera ). 97. Codzienność, zwykłe życie, szary człowiek jako tematy literackie. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie ( np. Nad Niemnem, Kartoflisko Leopolda Staffa,,Do krytyków Juliana Tuwima). 98. Motto, tytuł lub ostatnia scena jako klucz do interpretacji dzieła. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów literackich (np.,,romantyczność, Wesele, Ludzie bezdomni, Granica, Dżuma ). 99. Od Juliusza Verne a do Stanisława Lema. Analizując wybrane utwory (np. twórczość Edwarda A. Poego, Tolkiena), przedstaw ewolucję powieści science-fiction Wierni sobie i zaprzedani dwie postawy wspólne literaturze wielu epok. Omów temat na wybranych przykładach (np. Nowy Testament, Dziady,cz III, Ludzie bezdomni, Granica, Przesłanie pana Cogito ) Krajobraz jako motyw literacki. Przedstaw na wybranych przykładach jego funkcjonowanie w twórczości pisarzy różnych epok (np. Pieśń świętojańska o Sobótce, Giaur, Pan Tadeusz, Gloria victis ) Narracja autobiograficzna i narracja dokumentarna przeciwstawne czy bliskie sobie sposoby opowiadania. Omów problem na podstawie twórczości wybranych autorów (np. A. Sobolewska, Ryszard Kapuściński) Jakie wizje świata kreuje literatura fantasy? Omów problem na podstawie twórczości wybranego autora (np. Salvatore, Tolkien) Przeboje prozy XX wieku a ich wartości intelektualne, filozoficzne. Przedstaw problem, analizując trzy, cztery wybrane przykłady literatury powszechnej Kim jest poeta? Odpowiedz na to pytanie, wykorzystując stanowisko różnych twórców (np. Juliusza Słowackiego, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Juliana Tuwima, Władysława Broniewskiego, Ryszarda Krynickiego itp.) i powołując się na stosowane utwory Literackie portrety bohaterów skazanych na trudne wybory, samotność. Przedstaw problem, analizując trzy, cztery przykłady z dowolnie wybranych utworów literackich różnych epok (np. Konrad Wallenrod, Ludzie bezdomni, Wieża, Dżuma ).

11 107. Sposoby kreowania obrazu wsi i jej mieszkańców w wybranych utworach literackich różnych epok. Przedstaw zjawisko, charakteryzując kilka przykładów z literatury polskiej (np. Pieśń Świętojańska o Sobótce, Pan Tadeusz, Nad Niemnem, Chłopi, Wesele ) Przyczyny nastrojów dekadenckich w literaturze XIX i XX wieku i sposoby ich wyrażenia. Omów problem, analizując twórczość trzech, czterech poetów (np. Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Jana Kasprowicza, Karola Baudelairea, Paula Verlaine'a) Poezja religijna w poszukiwaniu Boga, człowieka, prawdy. Omów zagadnienia, analizując twórczość wybranych współczesnych poetów kapłanów (np. Karol Wojtyła, Jan Twardowski, J. Pasierb) 110. Stanisław Wyspiański jako reformator teatru. Wykorzystując trzy, cztery dzieła autora scharakteryzuj dążenia artysty do stworzenia nowego typu teatru, a jednocześnie określ funkcje pierwiastków narodowych To się czyta dzisiaj modni pisarze, modne książki. Omów problem, analizując utwory dwóch, trzech twórców (np. Wharton, Cohelio, Caroll, Libera, Jerzy Pilch) spoza szkolnego kanonu. Wskaż przyczyny popularności niektórych autorów książek Rosja w oczach swoich pisarzy próba oceny i porównania sposobu mówienia o państwie i społeczeństwie (np. Aleksander Puszkin, Gogol, Fiodor Dostojewski, Michaił Bułhakow) Listy Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego i Jana III Sobieskiego omów i porównaj arcydzieła polskiej epistolografii, analizując celowo wybrane dzieła Motyw cierpienia i sposoby jego funkcjonowania w literaturze różnych epok. Przedstaw problem, analizując wybrane utwory literackie (np. Biblia, twórczość Adama Mickiewicza, Gustawa Herlinga-Grudzińskiego).

12 ZWIĄZKI LITERATU Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Współczesny kabaret jako synteza sztuk. Omów problem na stosowanych przykładach. 2. Różnorodne ujęcia motywu Ikara w literaturze i sztuce. Przedstaw problem, analizując wybrane przykłady (np. Peter Bruegel, Stanisław Grochowiak, Ernest Bryll). 3. Motyw śmierci w literaturze i sztuce. Zanalizuj zagadnienie na przykładzie trzech dowolnie wybranych epok, określ funkcje i sposoby kreowania tego typu wizji. 4. Dramaty ludzkie w literaturze i malarstwie. Różne techniki wyrażenia tego samego zjawiska. Omów problem na podstawie analizy trzech, czterech przykładów z literatury i malarstwa jednej z wybranych epok. 5. Między jawą a snem. Kreacje onirycznej rzeczywistości w literaturze i sztuce XX wieku. Do jakiej filozofii sięgają, czemu służą? Przedstaw problem, wykorzystując przykłady z literatury, filmu, malarstwa. 6. Moralność pani Dulskiej G. Zapolskiej a inne przykłady krytyki obyczajowości i kultury mieszczańskiej. Przedstaw temat na podstawie wybranych dwóch, trzech przykładów malarstwa i filmu, np. Jerzego Dudy Gracza, filmów z Bogusławem Kobielą lub Jerzym Stuhrem. 7. Portret kobiet i mężczyzn w literaturze, malarstwie, rzeźbie. Omów i scharakteryzuj zmieniający się kanon piękna i kategorii estetycznych w sztuce analiza celowo wybranych tekstów literackich i kultury. 8. Dekalog człowieka czasów współczesnych. Analizując i interpretując celowo wybrane wiersze Zbigniewa Herberta i filmy Krzysztofa Kieślowskiego, ukaż sposób, w jaki poezja i film przedstawiają problem. W swojej prezentacji zwróć uwagę na środki artystycznego wyrazu. 9. Stolice Europy w literaturze i sztuce. Analizując celowo wybrane teksty kultury (np. Ojciec Goriot, Lalka, obrazy Canaletta), przedstaw problem. W swojej prezentacji omów środki artystycznego wyrazu. 10. Symbolika kwiatów. Analizując celowo wybrane przykłady z literatury i sztuki, ukaż różnorodność funkcji tego motywu. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst kulturowy. 11. Marzenie człowieka o powrocie do Edenu. Analizując celowo wybrane przykłady

13 z literatury i malarstwa różnych epok, omów zagadnienie. Uwzględnij kontekst kulturowy. 12. Powstanie Warszawskie w literaturze, malarstwie i kinematografii. Analizując celowo wybrane teksty kultury (np. Pamiętnik z Powstania Warszawskiego, Kanał, Rocznik 20, Kolumbowie ), ukaż różnorodność spojrzenia twórców na temat. 13. Komiks lektura dla ubogich duchem czy pełnoprawne dzieło sztuki, łączące plastykę z literaturą? Omów temat, analizując wybrane przez siebie utwory (np. Rork, Wieczna wojna, Kajko i Kokosz, Asterix ) oraz wypowiedzi krytyków (np. Szyłak, KTT, Rodek). 14. Motyw wiosny w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Porównaj sposoby i cele jego realizacji w dobranych przez siebie utworach (np. Botticelli Wiosna, Pizarro Ogród warzywny i drzewa w kwiatach, poezja Skamandrytów, Kabaret POTEM Wiosna ). 15. Motyw ogrodu w literaturze i malarstwie. Porównaj różne ujęcia tego tematu w wybranych utworach (np. Żywot człowieka poćciwego Mikołaja Reja, poezja Bolesława Leśmiana, Leopolda Staffa, Przedziwny ogród Mehoffera, Kobiety w ogrodzie Claude Moneta). 16. Obrazy rewolucji w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Analiza wybranych dzieł porównanie, ocena, wnioski (np. Przedwiośnie, Nie-Boska komedia, Śmierć Marata Davida, Wolność wiodąca lud na barykady Delacroix). 17. Taniec w literaturze i teatrze. Omów funkcje tego motywu w wybranych dziełach (np. Pan Tadeusz, Cierpienia młodego Wertera, Wesele, Tango ). 18. Współczesny kabaret jego rodowód, korelacja sztuk w nim występujących. Omów temat na wybranych przykładach (np. twórczość kabaretów: Zielona Gęś, Zielony Balonik, Tey, Potem ). 19. Motyw śmierci w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw i porównaj wybrane przez siebie dzieła (np. średniowieczne tańce śmierci, Pieśń o Rolandzie, Do trupa Jana Andrzeja Morsztyna, barokowe portrety trumienne, obrazy Jacka Malczewskiego, Padlinę Karola Baudelaire a, Joe Black ). 20. Motyw ukrzyżowania w literaturze, malarstwie i filmie. Omów różne sposoby jego ujęcia w wybranych przez siebie dziełach (np. Lament świętokrzyski, Dies irae, Pasja Gibsona, Żywot Briana Monty Pythona, Ukrzyżowanie Chrystusa Grünewalda). 21. Macierzyństwo jako temat w literaturze i innych dziełach sztuki. Omów sposoby ukazywania tego motywu w wybranych dziełach (np. Pieta Michała Anioła, Lament świętokrzyski, Dziady cz. III, Chłopi, malarstwo Stanisława Wyspiańskiego).

14 22. Heros literacki a heros filmowy. Porównaj sposoby kreowania wielkich bohaterów na wybranych przez siebie przykładach (np. Iliada, Pieśń o Rolandzie, Potop, Krzyżacy, Matrix, Wejście smoka, Brudny Harry ). 23. Kobieta w literaturze, filmie oraz grach komputerowych. Omów temat na podstawie wybranych utworów (np. Biblia, Nie-Boska komedia, Granica, Tomb Rider, Gotowe na wszystko ). 24. Symbolizm w malarstwie i literaturze XIX i XXw. Omów temat na wybranych przez siebie dziełach (np. Wesele, Ludzie bezdomni, Krzyk Edwarda Muncha, Szał uniesień Władysława Podkowińskiego). 25. Początek i koniec. Przedstaw różne wizje tworzenia świata i jego zagłady w literaturze i malarstwie na podstawie wybranych dzieł (np. Biblia, mity greckie, mity skandynawskie, Dies irae, Sąd Ostateczny Hansa Memlinga, freski Michała Anioła w Kaplicy Sykstyńskiej). 26. Sarmata na portretach i w literaturze XVII wieku. Omów temat na podstawie zgromadzonych materiałów (np. poezja Wacława Potockiego, Pamiętniki Jana Chryzostoma Paska, portrety trumienne). 27. Przedstaw i porównaj funkcjonowanie wybranego motywu biblijnego w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 28. Koń w sztuce. Analizując wybrane przez siebie dzieła literackie i malarskie lub filmowe, ukaż sposoby funkcjonowania tego motywu i jego cele (np. malarstwo Kossaków, poezja Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Szał uniesień Władysława Podkowińskiego). 29. Motyw vanitas w literaturze i malarstwie. Omów jego funkcjonowanie w wybranych dziełach z różnych epok (np. poezja barokowa, Lalka, Ambasadorowie Hansa Holbeina). 30. Wybrany mit jako źródło inspiracji w sztuce. Omów temat na podstawie wybranych dzieł (np. Upadek Ikara Petera Breughela, Wciąż o Ikarach głoszą Ernesta Brylla, Prawa i obowiązki Tadeusza Różewicza, Owidiusz Metamorfozy, Jacek Kaczmarski Wędrówka z Orfeuszem, G. Lazzarini Orfeusz i menady ). 31. Motyw buntu w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów temat, wykorzystując celowo dobrane dzieła (np. Biblia, Dziady, Tango, Upadek ). 32. Motyw szatana w literaturze i malarstwie. Omów różne sposoby jego realizacji w wybranych utworach (np. Dies irae, Deszcz jesienny, Sąd Ostateczny Hansa Memlinga). 33. Armia w literaturze i filmie. Omów sposób funkcjonowania motywu wojska w wybranych przez siebie dziełach (np. Paragraf 22 Józefa Hellera, Przygody wojaka Szwejka Haška, C. K. Dezerterzy ). 34. Mężczyzna i jego życie, problemy i pragnienia. Omów temat na wybranych przez siebie przykładach literackich i filmowych (np. Kramer kontra Kramer, Lalka,

15 Czego pragną kobiety ). 35. Kultura masowa. Scharakteryzuj zjawisko w oparciu o wybrane dzieła literackie, filmowe i programy telewizyjne (np. Big Brother, powieści Katarzyny Grocholi, seriale telewizyjne). 36. Sztuka teatralna i jej sceniczne (lub filmowe) realizacje. Porównaj wybrane dzieła (np. Kordian Juliusza Słowackiego i Kordian J. Grotowskiego oraz Kordian Adama Hanuszkiewicza, Hamlet Szekspira i Hamlet K. Branagha oraz Hamlet Mela Gibsona). 37. Szekspir w wydaniu Disneya. Omów temat na podstawie Hamleta Williama Szekspira i Króla lwa Walta Disneya. 38. Autoportret w literaturze i sztukach plastycznych. Omów sposoby kreacji ja artysty, analizując wybrane dzieła (np. Jan Kochanowski, Jan Chryzostom Pasek, Stefan Żeromski, Witold Gombrowicz, Albrecht Durer, Rembrandt, Vincent van Gogh, Witkacy). Uwzględnij kontekst historyczny i biograficzny. 39. Rekwizyt w literaturze i filmie. Omów jego rolę, wykorzystując wybrane przez siebie utwory (np. Sokół Boccaccia, Kamizelka Bolesława Prusa, Miś ). 40. Praca od wysiłku do przywileju. Omów sposoby funkcjonowania tego motywu w wybranych dziełach sztuki (malarstwo, literatura, film, np. Żeńcy, Żywot człowieka poczciwego, literatura socrealistyczna, Upadek Ikara Petera Breughela). 41. Teatr telewizji a teatr żywego planu dwa sposoby oddziaływania na widza. Przedstaw problem na stosownych przykładach, analizując środki, jakimi dysponują reżyserzy tych dwu odmian teatru. 42. Wampiryzm w literaturze i filmie. Omów na wybranych przykładach. (np.,,zmierzch,,,dracula,,,pamiętniki Wampirów,,, Zaćmienie ). 43. Samobójca jak bohater literacki i teatralny. Analizując wybrane przez siebie utwory (np. Cierpienia młodego Wertera, Dziady cz. IV, Kordian ) omów sposoby i cele kreowania takich bohaterów. 44. Narkoman jako bohater literacki. Omów sposób ukazania nałogu i jego wpływ na życie człowieka na podstawie dowolnie wybranych utworów literackich i filmowych (np. Dzieci z dworca ZOO, Pamiętnik narkomanki, Nad Niemnem ).

16 Język 1. Różne środowiska - różne sposoby komunikowania się, (np. gwara uczniów szkół średnich, kibiców sportowych, informatyków - komputerowców, miłośników wędkowania itp.). Omów dwie wybrane odmiany środowiskowe języka, wykorzystaj zebrane przez siebie przykłady. 2. Język reklam telewizyjnych omów jego cechy, odwołując się do wybranych przykładów. 3. Omów cechy języka literatury science fiction na podstawie wybranych przez siebie utworów (np.,,solaris Stanisława Lema ). 4. Wykorzystanie różnych środków językowych do budowania nastroju w literaturze. Omów temat, analizując wybrane utwory. 5. Obecność leksyki, frazeologii antycznej i biblijnej w potocznej odmianie współczesnego języka polskiego. Omów na wybranych przykładach. 6. Gra słów jako przejaw kunsztu literackiego. Omów temat, wykorzystując dowolne utwory. 7. Perswazja i manipulacja językowa w tekstach polityków. Omów zagadnienie na wybranych przez siebie przykładach ( np. przemówienia Władysława Gomółki, Aleksandra Kwaśniewskiego, Jerzego Millera, Donalda Tuska, Jarosława Kaczyńskiego). 8. Język jako instrument walki o władzę. Zanalizuj wybrane materiały wyborcze. 9. Jaki obraz świata kreują reklamy? Przedstaw zagadnienie, dokonując analizy języka reklamy. 10. Emocje a język bohatera literackiego. Wpływ doznań na formę wypowiedzi i dobór językowych środków kształtujących wypowiedź. Omów zagadnienie na wybranych przykładach monologu wypowiedzianego i pomyślanego. 11. Eksperymenty językowe w poezji polskiej XX wieku. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 12. Funkcje neologizmów i ich zasadność we współczesnej polszczyźnie. Przedstaw problem w oparciu o analizę słownictwa związanego z komputeryzacją i telefonizacją. 13. Tendencje w nazewnictwie ( sklepy, lokale, fabryki, itp.). Omów zjawisko, analizując wybrane przykłady. 14. Gatunki publicystyki prasowej. Omów na wybranych przykładach ze współczesnych czasopism. 15. Związki frazeologiczne we współczesnej reklamie. Przedstaw ich funkcje i oceń poprawność.

17 16. Manipulacja językowa w polityce. Omów zagadnienie, analizując wybrane teksty. 17. Wskaż, jak współczesne przemiany kulturowe i obyczajowe kształtują nową frazeologię. Omów temat wykorzystując wybrane przez siebie przykłady i wypowiedzi językoznawców ( Np. Jerzy Bralczyk, Jan Miodek). 18. Magia w języku: nazwy osób uprawiających magię, nazwy praktyk magicznych i typów wypowiedzi używanych w celach magicznych, zaklęcia - etymologia i budowa słowotwórcza nazw, itp.. Omów zagadnienie na wybranych przykładach. 19. Zanalizuj język (słownictwo, składnię, frazeologię) wybranego bohatera literackiego 20. Jak opisać piekło zagłady? Zofia Nałkowska, Tadeusz Borowski, Gustaw Herling- Grudziński w poszukiwaniu nowej formy literackiej. 21. Omów język różnych form komunikacji w Internecie (np. czaty, fora, blogi). 22. Moda w języku. Omów temat na wybranych przykładach ze współczesnej polszczyzny. 23. Zapożyczenia we współczesnej polszczyźnie. Omów problem i przedstaw zasadność stosowania zapożyczeń z języka angielskiego. 24. Język współczesnych nastolatków. Zanalizuj zjawisko, odwołując się do języka mówionego wybranego środowiska. 25. Rola frazeologii biblijnej albo antycznej we współczesnej polszczyźnie. Omawiając temat posłuż się odpowiednimi przykładami oraz tekstami naukowymi. 26. Dawne kazania (np. Piotra Skargi) a kazania współczesne. Porównaj język wybranych przez siebie tekstów. 27. Porównaj dwa przekłady tego samego dzieła obcego na język polski. Wyjaśnij sens ponownego tłumaczenia obcych utworów, np. dramatów Szekspira albo popularnych seriali telewizyjnych. 28. Wpływy obce w polskim języku współczesnym. Omów mechanizmy najnowszych zapożyczeń i oceń ich zasadność Wpływ języków obcych na dawną polszczyznę. Omów zagadnienie na przykładzie dwóch - trzech epok literackich. 30. Wyjaśnij na czym polega i czemu służy dialektyzacja w literaturze wybranych epok. Odwołaj się do konkretnych przykładów. 31. Scharakteryzuj językowe cechy groteski, analizując wybrane utwory literackie (np. Witolda Gombrowicza lub Stanisława Ignacego Witkiewicza).

18 32. Typy i funkcje archaizmów. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie. 33. Omów najoryginalniejsze, twoim zdaniem, przykłady indywidualizacji językowej i jej funkcjonowanie na przykładzie wybranych utworów z dwóch epok. 34. Parodia i pastisz. Porównaj, analizując wybrane przykłady. 35. Zanalizuj nazwy własne sklepów, kawiarń, restauracji, które występują w Twojej okolicy. Wyjaśnij, jakie tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny znalazły w nich odzwierciedlenie. 36. Manifesty artystyczne ich język i retoryka. Omów temat, analizując teksty XIX lub XX wieku. 37. Funkcje gry z językiem we współczesnym kabarecie. Przedstaw temat, analizując wybrane teksty kabaretowe. W swojej prezentacji uwzględnij kontekst polityczny i kulturowy. 38. Język dawnej szlachty polskiej. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów literackich, źródeł historycznych i opracowań naukowych. 39. Język Mikołaja Reja i Jana Kochanowskiego. Przedstaw i porównaj dwie odmiany polszczyzny tej samej epoki. 40. Język nagłówków prasowych. Na podstawie zgromadzonego materiału określ ich funkcję, stylistykę i budowę gramatyczną. 41. Język za czasów Stalina. Na wybranych przykładach omów jego cechy i funkcje. 42. Plakat jako forma przekazu. Na wybranych przykładach scharakteryzuj wykorzystane w nim środki i jego cele. 43. Głowa do góry" czy tail up"-wyjaśnij pojęcie idiomu. Omów zagadnienie na podstawie literatury fachowej. Porównaj na wybranych przez siebie przykładach idiomatykę polską i angielską. 44. Mowa (werbalna i niewerbalna) jako sposób autoprezentacji człowieka. Omów zagadnienie na wybranych przykładach.