Wydział Wojskowo Lekarski Zajęcia fakultatywne. Zakład Biologii Środowiskowej. I. Nazwa przedmiotu: Podstawy ekomedycyny i medycyny komórkowej

Transkrypt

1 Wydział Wojskowo Lekarski Zajęcia fakultatywne Zakład Biologii Środowiskowej I. Nazwa przedmiotu: Podstawy ekomedycyny i medycyny komórkowej II. Opiekun dydaktyczny: III. Osoba odpowiedzialna za nauczanie przedmiotu: dr hab. n. med. Anna Głowacka IV. Nazwa jednostki realizującej przedmiot Zakład Biologii Środowiskowej dr hab. n. med. Anna Głowacka Katedra Nauk Podstawowych i Przedklinicznych Wydział Wojskowo Lekarski Uniwersytet Medyczny w Łodzi V. Miejsce przedmiotu: Rok III VI, lekarski sem. zimowy VI. Liczba godzin: wykłady 0 h, ćwiczenie 20 h, seminaria 0 h VII. Zasadnicze treści przedmiotu: 5 jednostek po 4 godziny Program obejmuje zagadnienia dotyczące zagrożeń występujących w środowisku i jego wpływu na zdrowie i życie człowieka. 1. Zanieczyszczenie środowiska naturalnego w otwartej przestrzeni Czynniki sprzyjające zanieczyszczeniu środowiska naturalnego a. Zakłady przemysłowe (metalurgia, papiernictwo, wyroby gumowe, rafinerie, dymy fabryczne) b. Wybuchy wulkaniczne c. Metale ciężkie ołów, kadm, rtęć d. Substancje chemiczne prowadzące do powstawania kwaśnych deszczy, inne substancje lotne np. wielochlorki bifenylu itp. e. Spaliny (samochody, samoloty, smog, olej napędowy, kosiarki do trawy, skutery śnieżne itp.) f. Asfalt g. Farby h. Herbicydy (środki chwastobójcze z trawników przydomowych, pól uprawnych, sadów, ogrodów kwiatowych, parków) i. Wyziewy ze ścieków 2. Zanieczyszczenia w pomieszczeniach zamkniętych mieszkania, biura, szkoły a. Jakość powietrza w pomieszczeniach zamkniętych a skutki zdrowotne mieszkania, biura

2 b. Jakość powietrza w szkołach zła lokalizacja, niewłaściwa konserwacja i utrzymanie budynku, pracownie chemiczne, plastyczne i zajęć technicznych, sale gimnastyczne, sale komputerowe, itp. c. Źródła zanieczyszczeń powietrza emitujące cząsteczki stałe (np. kominki, piece węglowe, palenie papierosów itp.) d. Lotne i półlotne substancje chemiczne (np. rozpuszczalniki, płyny do czyszczenia mebli, formaldehyd itp.) e. Czynniki zakaźne i alergizujące (np. roztocze, bakterie, wirusy, karaluchy, grzyby, pyłki) 3. Czynniki sprzyjające powstawaniu zespołu chorego budynku a. Systemy wentylacyjne b. Wadliwe projekty architektoniczne c. Złe usytuowanie budynków d. Dywany, wykładziny, tapety e. Środki czystości f. Insektycydy g. Komputery h. Rośliny doniczkowe i. Materiały biurowe 4. Medycyna komórkowa. a. Czym jest medycyna komórkowa b. Co to są komórkowe składniki odżywcze c. Czy komórkowe składniki odżywcze są lekarstwem. d. Czym jest synergia składników odżywczych i jakie ma znaczenie dla zdrowia? e. Zagrożenia dla zdrowia występujące w codziennej diecie Żywność modyfikowana genetycznie, funkcjonalna Ukryte i alergizujące składniki pokarmów Dodatki do żywności (symbole na opakowaniach i etykietkach artykułów ) Zawartość pestycydów w żywności f. Żywność ekologiczna, organiczna, tradycyjna kontra żywność wysokoprzetworzona 5. Profilaktyka chorób środowiskowych a. Bezpieczny dom dla alergika b. Szczególne zasady postępowania. Indywidualna zmiana stylu życia c. Stosowanie bezpiecznych dla człowieka i przyjaznych dla środowiska produktów d. Organizowanie bezpiecznego i zdrowego otoczenia e. Eliminowanie stresorów chemicznych, fizycznych, biologicznych i psychologicznych

3 VIII. Celem nauczania przedmiotu będzie poznanie i zrozumienie środowiskowych aspektów zdrowia i choroby wg czterech głównych zasad medycyny ekologicznej. Należą do nich: Całkowite obciążenie organizmu wynikające z przebywania w zanieczyszczonym środowisku Zjawisko maskowania (adaptacja, tolerancja, uzależnienie) Dwufazowość reakcje nietrwałe, reakcje utrwalone Zróżnicowanie biochemiczne - podstawa indywidualnej podatności na działanie różnych czynników środowiska Zapoznanie studentów z podstawowymi zasadami profilaktyki chorób środowiskowych Nabycie umiejętność postrzegania pacjenta i jego choroby z perspektywy środowiska - przyszły lekarz widzi pacjenta na tle jego mieszkania, miejsca pracy, szkoły, spożywanej żywności i życiowych problemów Kształtowanie postaw i zachowań prozdrowotnych i proekologicznych wśród przyszłych lekarzy Zapoznanie z naturalnymi komórkowymi składnikami odżywczymi koniecznymi dla zachowania zdrowia; rola mikroelementów i zagrożeń związanych z ich niedoborem; synergia komórkowych składników odżywczych przy zakłóceniach układu krążenia, przemian tłuszczowych i, przemian węglowodanów i zwyrodnieniach komórek; IX. Wyniki nauczania przedmiotu W wyniku realizacji treści nauczania w zakresie wiedzy student: Zna źródła i czynniki sprzyjające zanieczyszczeniu środowiska naturalnego Zna wpływ zanieczyszczeń środowiska na życie i zdrowie człowieka Zna konsekwencje wynikające ze stosowanego samoleczenia dla zdrowia człowieka i środowiska Zna ukryte i alergizujące składniki pokarmów Zna wartość zdrowej żywności W zakresie umiejętności student: Umie przeprowadzić wywiad zgodnie z zasadami medycyny ekologicznej na temat choroby środowiskowej (będzie doszukiwał się czynników środowiskowe, które mogą być przyczyną zmian chorobowych Będzie jako doktor (docere łac. uczyć) pacjenta jak zachować zdrowie i jak unikać czynników chorobotwórczych występujących w środowisku, jak walczyć o zdrowe otoczenie Umie zorganizować bezpieczne, zdrowe otoczenie (sypialnia, łazienka, pralnia, garaż, kuchnia)

4 Umie rozróżnić symptomy i choroby związane ze złą jakością powietrza w pomieszczeniach mieszkalnych Umie wybrać alternatywne produkty higieny osobistej i alternatywne środki czystości do użytku domowego Umie samodzielnie sporządzić naturalne środki do czyszczenia mebli, pielęgnacji skóry i włosów oraz do odstraszania much i moli Umie wykorzystywać środki naturalne do niszczenia szkodników roślin W zakresie postaw student: Jest odpowiedzialny za wykorzystanie zdobytej wiedzy w pracy zawodowej i pozazawodowej Jest przekonany o konieczności pogłębienia wiedzy z metod i technik diagnostycznych stosowanych w chorobach środowiskowych Postępuje zgodnie z przekazanymi zaleceniami profilaktycznymi, służy radą i pomocą innym osobom i przyszłym pacjentom w zakresie ochrony zdrowia X. Organizacja pracy: Wykazy tematów ćwiczeń, piśmiennictwo, regulamin zajęć są wywieszone w Zakładzie Biologii Środowiskowej pok. 320 oraz w Internecie Studenta obowiązuje systematyczne przygotowanie się do każdego ćwiczenia (regulamin zajęć) XI. Stosowane metody Praca zespołowa schematy dochodzenia ewentualnych powiązań pomiędzy upośledzeniem stanu zdrowia (chorobą) a narażeniem na szkodliwe czynniki środowiska Studium przypadku wybranych chorób środowiskowych Burza mózgów Debata oxfordzka Ćwiczenia laboratoryjne XII. Formy kontroli i oceny wyników nauczania Sprawdzian wiadomości z podstawowych terminów stosowanych w ochronie środowiska Dokumentacja samodzielnej pracy studentów, protokół wywiadu choroby Środowiskowej Karty pracy pt. Studium przypadku analiza przypadku różnych chorób środowiskowych, postawienie diagnozy Przygotowanie tez debaty oxfordzkiej na temat samoleczenia Opracowanie ankiety mającej na celu sprawdzenie świadomości studentów UM na temat Żywności modyfikowanej genetycznie oraz Obecności alergenów w żywności Projekt domu dla alergika

5 XIII. Literatura na podstawie której opracowano program zajęć: 1. Siemiński M. Środowiskowe zagrożenia zdrowia, PWN, Warszawa Wolański N. Ekologia człowieka, T. 1, PWN, Warszawa Jekka MCV i CAR Księga ziół, SOLIS, Warszawa Łukasiewicz Kostro R. Edukacja holistyczna kaprys znudzonej cywilizacji czy szansa na rozwój człowieka XXI wiekuy, Zdrowie Publiczne, Maciołek H. Środowisko przyrodnicze a zdrowie człowieka, NWP, Piotrków Trybunalski, Maslansky J. Ekomedycyna, EM Ottawa Kanada, Howarth P., Reid A. Dom dla alergika, Arkady, Warszawa Pęgiel Kommat J., Zarzeczna - Baron M. Zjawisko samoleczenia wśród studentów medycyny, Ann. UMCS., Sect. O, Vol. LX Suppl., XVI. 46, 2005.