PRZESTĘPCZOŚĆ W PRZESTRZENI KRAKOWA W WYOBRAŻENIACH JEGO MIESZKAŃCÓW

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "PRZESTĘPCZOŚĆ W PRZESTRZENI KRAKOWA W WYOBRAŻENIACH JEGO MIESZKAŃCÓW"

Zofia Kuczyńska
8 lat temu
Przeglądów:

1 Tekst ukazał się jako: Guzik R., 2, Przestępczość w przestrzeni Krakowa w wyobrażeniach jego miaszkańców, [w:] I.Jażdżewska (red.) XIII Konwersatorium wiedzy o mieście. Miasto postsocjalistyczne organizacja przestrzeni miejskiej i jej przemiany, Katedra Geografii Miast i Turyzmu Uniwersytetu Łódzkiego, Komisja Geografii Osadnictwa i Ludności PTG, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Łódż, Robert Guzik PRZESTĘPCZOŚĆ W PRZESTRZENI KRAKOWA W WYOBRAŻENIACH JEGO MIESZKAŃCÓW Przestępczość i poczucie zagrożenia przestępczością w znaczny sposób wpływają na poziom i jakość życia ludzi. Z tego punktu widzenia większe znaczenie mają wyobrażenia ludzi odnośnie przestępczości i jej rozmieszczenia niż stan faktyczny. Ludzie unikają miejsc, które uznają za niebezpieczne, a nie te które takimi są. Podobnie poprzez wyobrażenia i opinie o wysokiej przestępczości w pewnych obszarach nieruchomości są znacznie tańsze niż w obszarach bardziej dotkniętych przestępczością ale z różnych powodów nie cieszących się złą sławą (Davidson 1981). Zamierzeniem autora jest pokazanie na przykładzie Krakowa na ile wyobrażenia mieszkańców na temat przestępczości odbiegają od jej rzeczywistego obrazu i próba wskazania roli mediów w tworzeniu i podtrzymywaniu tych wyobrażeń. Prezentowane wyniki oparto na badaniu ankietowym 377 przypadkowo dobranych, dorosłych mieszkańców, reprezentujących odmienne pod względem funkcjonalnym i składu społecznego części Krakowa. Wykorzystano także badania autora (Guzik 2) na temat sposobów przedstawiania przestępczości w prasie krakowskiej. Jako odniesienie stanu rzeczywistego wykorzystano dane Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie. Mieszkańcy Krakowa wykazują dużą zgodność w opinii na temat obszarów o wysokiej przestępczości wskazując najczęściej na Nową Hutę a w dalszej kolejności na położone na południe od Starego Miasta Kazimierz i Podgórze. Nie najlepszą opinią cieszą się również położone na południu miasta blokowiska (Prokocim, Bieżanów, Kurdwanów)

Naukowe, Łódż, 21-24 Robert Guzik PRZESTĘPCZOŚĆ W PRZESTRZENI KRAKOWA W WYOBRAŻENIACH JEGO MIESZKAŃCÓW Przestępczość i poczucie zagrożenia przestępczością w znaczny sposób wpływają na poziom i jakość

2 Obszary o wysokiej i niskiej przestępczości w opinii mieszkańców Krakowa Br onowice Azory Krowodr za Krowodrza Prądnik Czerwony Stare Miasto/Rynek Dworzec PKP Nowa Huta Wola Justowska Salwator Planty Stare Miasto/Rynek Kazimierz Obszary o wysokiej przestępczości Podgórze 25 wskazań Obszary o niskiej przestępczości Kurdwanów Kozłówek Prokocim Bieżanów 25 wskazań Swoszowice Uwzględniono osiedla (miejsca) o liczbie wskazań 1 i więcej Ryc. 1 Obszary o wysokiej i niskiej przestępczości w opinii mieszkańców Krakowa.

przestępczości Podgórze 25 wskazań Obszary o niskiej przestępczości Kurdwanów Kozłówek Prokocim Bieżanów 25 wskazań Swoszowice

3 (ryc. 1). Znacznie mniejsza zgodność i wyrazistość opinii istnieje w odniesieniu do obszarów o niskiej przestępczości. Najczęściej wymieniane są obszary reprezentujące osiedla domów jednorodzinnych (np.: Wola Justowska, Swoszowice) zwykle kojarzone z niską przestępczością a także Stare Miasto, które ankietowani dobrze znają, nie obserwując na co dzień przestępczości, zauważając za to policję, która wzmaga poczucie bezpieczeństwa w danym obszarze. Wyobrażenia te są zgodne z portretem przestępczości kreowanym przez krakowską prasę. Trudno jednoznacznie stwierdzić na ile prasa kształtuje ten obraz a na ile sama poprzez dziennikarzy, którzy jako mieszkańcy miasta posiadają te same stereotypy -odbija przekonania i opinie mieszkańców. O ile ogólny obraz przestępczości w prasie świetnie koresponduje z tym co sądzą ludzie o tyle istniej pewna niezgodność w opinii respondentów w stosunku do własnego miejsca zamieszkania, które jest zawsze lepiej oceniane niż robią to mieszkańcy innych dzielnic. Wyobrażenia mieszkańców na temat przestępczości, podobnie jak obraz przedstawiany przez prasę znacznie odbiegają od rozmieszczenia przestępczości notowanej przez policję (ryc. 2). Według danych policyjnych dzielnicą o najniższej liczbie przestępstw tak bezwzględnie jak i w stosunku do liczby mieszkańców jest Nowa Huta a później Podgórze, najwięcej zaś przestępstw notuje się w Śródmieściu i Krowodrzy czyli zupełnie odwrotnie niż w przekonaniu mieszkańców Krakowa. Tak złe notowania Nowej Huty w mediach i wśród mieszkańców można wytłumaczyć kilkoma czynnikami. Po pierwsze przestrzenna izolacja tej dzielnicy i jej niegdysiejszy proletariacki charakter sprawiają że łatwo przypisać takiej dzielnicy negatywne cechy, eliminując je mentalnie z własnego otoczenia (skoro jest przestępczość, a nie jest ona na co dzień widoczna to pewno jest w Nowej Hucie; również na pytanie gdzie mieszkają w Krakowie przestępcy najczęściej wskazywano Nową Hutę). Po drugie używanie jednej nazwy

: Wola Justowska, Swoszowice) zwykle kojarzone z niską przestępczością a także Stare Miasto, które ankietowani dobrze znają, nie obserwując na co dzień przestępczości, zauważając za to policję, która

4 dla tak dużego obszaru powoduje, że nawet przy dwukrotnie mniejszym wskaźniku przestępczości niż w Krakowie nazwa Nowa Huta obok doniesień czy relacji o czynach przestępczych będzie się pojawiać najczęściej (doniesieniom ze Śródmiescia towarzyszą nazwy konkretnych ulic, doniesieniom z Podgórza i Krowodrzy nazwy osiedli). Po trzecie opinia o Nowej Hucie stereotyp wysokiej przestępczości w tej dzielnicy mają swoje źródło w stanie faktycznym ale z lat 6 i 7 tych, kiedy była to dzielnica znacznie młodsza demograficznie niż w chwili obecnej i o bardzo słabych więzach społecznych. Ta sytuacja uległa zmianie natomiast stereotyp ma znacznie trwalszy charakter. 54 KROWODRZA ŒRÓDMIEŒCIE NOWA HUTA 48 PODGÓRZE przestêpstwa stwierdzone przez policjê na terenie miasta Krakowa liczba przestępstw na 1 mieszkańców KRAKÓW: POLSKA: Ryc. 2 Przestępczość w Krakowie w latach według danych policyjnych.

Po trzecie opinia o Nowej Hucie stereotyp wysokiej przestępczości w tej dzielnicy mają swoje źródło w stanie faktycznym ale z lat 6 i 7 tych, kiedy była to dzielnica znacznie młodsza demograficznie

5 Wyobrażenia mieszkańców na temat przestępczości często mają charakter stereotypów, które są podtrzymywane przez media. Odbiegają one znacznie od stanu faktycznego tak jak ma to miejsce w Krakowie. Może to powodować fałszywe poczucie bezpieczeństwa w miejscach niebezpiecznych i przesadną obawę w tych, w których zagrożenie jest znikome. Ciekawym problemem tutaj nie analizowanym jest niewątpliwy wpływ tego typu wyobrażeń na ceny nieruchomości, popyt na usługi świadczone w takich miejscach itp. Osobnym ciekawym problemem jest pytanie czy takie same niezgodności między danymi policyjnymi a funkcjonującymi stereotypami dotyczącymi rozmieszczenia przestępczości występują w innych dużych miastach Polski. Literatura: Davidson R. N. (1981) Crime and environment. London, Croom Helm. Guzik R. (2) Przestrzenny obraz przestępczości w prasie krakowskiej. Prace Geograficzne UJ, z. 16 (w druku).

Ciekawym problemem tutaj nie analizowanym jest niewątpliwy wpływ tego typu wyobrażeń na ceny nieruchomości, popyt na usługi świadczone w takich miejscach itp.

Podobne dokumenty

POCZUCIE BEZPIECZEŃSTWA MIESZKAŃCÓW MAKRODZIELNICY PODGÓRZE

POCZUCIE BEZPIECZEŃSTWA MIESZKAŃCÓW MAKRODZIELNICY PODGÓRZE WYNIKI BADAŃ Dr Michalina Szafrańska Katedra Socjologii Prawa UJ Dr Joanna Kabzińska Uniwersytet SWPS, Wydział zamiejscowy w Katowicach PODSTAWOWE