Kryteria środowiskowe do stosowania w zamówieniach publicznych oświetlenie

Transkrypt

1 Kryteria środowiskowe do stosowania w zamówieniach publicznych oświetlenie Narcyza Barczak-Araszkiewicz Związek Producentów Oświetlenia Pol-lighting Konferencja Oświetlenie publiczne Polska Sieć Energie Cities września 2010

2 Pol-lighting organizacja producentów oświetlenia 13 producentów zatrudniających w Polsce 7000 osób koncerny międzynarodowe i firmy o kapitale polskim 80% rynku producentów źródeł światła 70% profesjonalnych opraw oświetleniowych, w tym dla sektora publicznego do oświetlenia drogowego, biur i obiektów uŝyteczności publicznej jesteśmy członkiem europejskich organizacji producentów oświetlenia CELMA i ELC

3 Potrzeba modernizacji oświetlenia Wraz z wprowadzeniem na rynek nowych źródeł światła, układów zapłonowych, opraw oświetleniowych, systemów inteligentnego sterowania zmieniły się wymagania dotyczące norm oświetlania dróg, miejsc i budynków publicznych, itp Dotyczy to zarówno Polskiej Normy oraz wielu przepisów i zaleceń UE, które określają wymogi oświetleniowe dla róŝnego typu pomieszczeń, dróg i miejsc pracy Stan aktualny: 25-30% systemów oświetlenia drogowego jest oparte na technologii rtęciowej 2/3 oświetlenia w budynków biurowych i publicznych nie odpowiada normom Niezadawalające tempo modernizacji: 3% rocznie oświetlenie drogowe i miejsc publicznych 7% rocznie oświetlenie biurowe i obiektów uŝyteczności publicznej Oznacza to, Ŝe zmodernizowanie oświetlenia moŝe potrwać kilkadziesiąt lat, co z kolei prowadzi do utraty potencjalnych oszczędności w wydatkach na energię, ograniczenia emisji CO 2 oraz wypełnienia celów środowiskowych i społecznych Ponadto przemysł oświetleniowy utraci potencjalne moŝliwości podniesienia konkurencyjności UE na globalnym rynku

4 Porównanie kosztów redukcji CO 2 w wyniku róŝnych technologii ( Euro/tCO 2 źródło : Vattenfall Analiza przeprowadzona przez ekspertów Vattenfall & McKinsey wykazała, Ŝe modernizacja oświetlenia naleŝy do jednej z najbardziej efektywnych metod redukcji emisji CO 2 Dla przykładu, zmniejszenie emisji CO 2 o 1 tonę w wyniku przejścia na elektrownie wiatrowe wymaga nakładów rzędu 25 /t, podczas gdy ta sama redukcja uzyskana w wyniku modernizacji oświetlenia, przynosi oszczędność rzędu 80/t

5 Potencjał poprawy efektywności energetycznej Oświetlenie obiektów uŝyteczności publicznej o oświetlenie odpowiada za zuŝycie ok 40% energii elektrycznej w budynkach niemieszkalnych o przez inwestycje w energooszczędne systemy oświetleniowe oparte na róŝnego typu lampach wyładowczych nowej generacji, wyposaŝone w systemy inteligentnego sterowania moŝna zaoszczędzić od 30% do 50% energii zuŝywanej na oświetlenie

6 Potencjał poprawy efektywności energetycznej oświetlenie zewnętrzne o Uwzględniając strukturę zainstalowanych opraw oświetleniowych i ich energochłonność, moŝna uzyskać potencjalne oszczędności w wyniku zastąpienia opraw rtęciowych i przewymiarowanych opraw sodowych, oprawami sodowymi nowej generacji, na poziomie 30% - 40% Takie modernizacje charakteryzują się stosunkowo krótkim okresem spłaty z uzyskanych oszczędności o Docelowy potencjał oszczędności energii jest jednak większy i zaleŝy od zastosowania bardziej zaawansowanych technicznie rozwiązań, tj np opraw z elektronicznymi układami stabilizacyjno- zapłonowymi, sterowania oświetleniem, wykorzystania inteligentnych systemów sterowania

7 Potencjał poprawy efektywności energetycznej Inteligentne systemy sterowania Inteligentne systemy zarządzania stanowiące podstawę maksymalizacji efektywnego wykorzystania energii są nadal stosowane w bardzo ograniczonym zakresie Potencjał energooszczędności Penetracja rynku Ręczny wyłącznik ( włącz/wyłącz) 0% 97% Czujnik światła dziennego 40-60% <8% Czujnik obecności 15-30% <8% Wyłącznik czasowy 5-15% <4% Kontrola poziomu luminancji 10-25% <3%

8 Przykłady zrealizowanych modernizacji MIASTO TARNOWSKIE GÓRY Okres spłaty: 31 miesięcy oszczędność energii: 51,7% 1117,2 [kw] 539,6 [kw] o Ilość opraw przed modernizacją: 4790 energochłonność 233 W/pkt o Ilość opraw wymienianych: 3761 o Ilość opraw dodanych: 0 o Ilość opraw po modernizacji: 4790 energochłonność 113 W/pkt

9 Przykłady zrealizowanych modernizacji MIASTO PYSKOWICE Okres spłaty: 72 miesiące oszczędność energii: 42,6% 271,6 [kw] 155,9 [kw] o Ilość opraw przed modernizacją: 1171 energochłonność 232 W/pkt o Ilość opraw wymienianych: 785 o Ilość opraw dodanych: 0 o Ilość opraw po modernizacji: 1171 energochłonność 133 W/pkt

10 Przykłady zrealizowanych modernizacji GMINA WIELOWIEŚ Okres spłaty: 43 miesiące oszczędność energii: 54,3% 159,0 [kw] 72,7 [kw] o Ilość opraw przed modernizacją: 753 energochłonność 211 W/pkt o Ilość opraw wymienianych: 615 o Ilość opraw dodanych: 0 o Ilość opraw po modernizacji: 753 energochłonność 97 W/pkt

11 Przykład Poznania

12 Podstawy prawidłowej modernizacji oświetlenia o o o Wymagania normatywne w celu zapewnienia standardów widzenia, bezpieczeństwa Efektywność energetyczna jako wynik optymalnie dobranego sprzętu i sterowania do funkcji oraz warunków oświetlanego obiektu (projekt oświetleniowy) Optymalizacja kosztów poprzez uwzględnienie nie tylko ceny zakupu ale równieŝ kosztów ponoszonych w trakcie uŝytkowania instalacji i po jej zuŝyciu ( LCC)

13 Zielone zamówienia publiczne Oznaczają politykę, w ramach której podmioty publiczne włączają wymagania ekologiczne do procedur udzielania zamówień publicznych w celu ograniczania negatywnego oddziaływania na środowisko naturalne w cyklu Ŝycia produktów i usług Zielone zamówienia publiczne,wpływając na upowszechnienie technologii środowiskowych, wspierają rozwój innowacyjności i konkurencyjności gospodarki Zielone zamówienia publiczne tworzą warunki do pozyskania przez instytucje zamawiające zamówień wypełniających określone zadania, po najkorzystniejszej relacji jakości do ceny środowisko gminy obywatele otoczenie biznesowe

14 Metodologia tworzenia kryteriów środowiskowych do zielonych zamówień publicznych Komunikat KE z dnia 16 lipca 2008: o wyznaczenie minimalnych specyfikacji technicznych na poziomie podstawowym i poziomie dodatkowym Spełnienie wymagań w zakresie podstawowym jest warunkiem zakwalifikowania zamówienia jako zielone o źródłem dla określenia specyfikacji technicznej będą przepisy prawa europejskiego, takie jak dyrektywa nr 2005/32/WE o ekoprojektowaniu, itp o waga kryteriów środowiskowych w ocenie ofert minimalnie 15% o nie mogą zakłócać rynku i konkurencji w UE, dlatego zaleca się zachowanie jednolitości bazy i narzędzi do tworzenia kryteriów o cel - 50% udziału zielonych zamówień publicznych w 2016 roku Stosowanie kryteriów środowiskowych będzie najprawdopodobniej warunkiem realizacji projektów finansowanych z funduszy europejskich

15 Kryteria środowiskowe dla oświetlenia Podstawowe oddziaływanie instalacji oświetleniowej na środowisko pochodzi od zuŝywanej energii w fazie uŝytkowania, przede wszystkim przez źródła światła, stateczniki i optyczne części opraw oświetleniowych Oprawy oświetleniowe mają dodatkowo wpływ na środowisko w fazie produkcji i po zakończeniu okresu eksploatacji Waga tego oddziaływania róŝni się w zaleŝności od materiałów z których wykonana jest oprawa Szczególny przypadek źródeł światła

16 Zakres kryteriów środowiskowych dla oświetlenia drogowego i sygnalizacji świetlnej Źródła światła skuteczność świetlna trwałość stabilność strumienia świetlnego wskaźnik oddawania barw zawartość rtęci Stateczniki sprawność energetyczna Oprawy oświetleniowe udział wysyłanego strumienia świetlnego w kierunku nieuŝytecznym (ULOR) stopień ochrony układu optycznego ( IP) moŝliwość regulacji strumienia świetlnego łatwość konserwacji podatność do recyklingu

17 Parametry kryteriów środowiskowych Podstawą do określenia parametrów dla poszczególnych kryteriów stanowią przepisy zawarte w Rozporządzeniu 245/2009 do dyrektywy 2005/32/WE o ekoprojektowaniu Wymogi kryterialne zostały sparametryzowane na trzech poziomach : Poziom podstawowy zapewnia podstawową ochronę środowiska, dotyczy wyrobów powszechnie dostępnych na rynku Zamawiający moŝe je stosować przy nieznacznym wzroście kosztów zakupu Przyjęte parametry będą prawnie obowiązujące od kwietnia 2011 roku Spełnienie warunków poziomu podstawowego stanowi minimum do zakwalifikowania zamówienia jako zielone zamówienie publiczne Poziom podwyŝszony obejmuje nieco wyŝsze wymagania, dotyczy produktów o duŝym zasięgu rynkowym, Zapewnia dłuŝszą perspektywę utrzymania właściwego poziomu technologicznego Zakup wiąŝe się z większymi kosztami, ale jednocześnie z niŝszymi kosztami w trakcie eksploatacji i wyŝszymi walorami uŝytkowymi Przyjęte parametry będą prawnie obowiązujące od kwietnia 2017 r Poziom wyróŝniający określa produkty o najwyŝszych parametrach dostępnych obecnie na rynku, zapewnia długookresową perspektywę korzyści Produkty te oprócz wysokich walorów środowiskowych i jakości często posiadają szczególne cechy uŝytkowe Są produkowane przez niektórych producentów Relatywnie wysoki koszt zakupu moŝe być rekompensowany przez niskie koszty eksploatacji

18 Wskazówki dot oceny i wyboru ofert z zastosowaniem kryteriów środowiskowych Kryteria środowiskowe mają zastosowanie do wszystkich rodzajów zamówień : zakupy eksploatacyjne ( głównie źródła światła na wymianę ) modernizacja poprzez wymianę opraw na tych samych słupach (projekt) nowa instalacja oświetleniowa (projekt) projekt oświetleniowy W przypadku zakupu instalacji sporządzanej na podstawie projektu, kryteria środowiskowe powinny być podawane jako wymogi do uwzględnienia w projekcie, a następnie znaleźć się w sporządzonej na podstawie tego projektu specyfikacji technicznej zamówienia (SIWZ) W przypadku zakupów eksploatacyjnych,stosowanie kryteriów środowiskowych zabezpiecza przed zakupem pozornie tanich lamp, które są drogie w uŝytkowaniu

19 Wybór dostawcy przy zastosowaniu kryteriów środowiskowych Dyrektywy 2004/18/WE i 2004/17/WE przewidują dwa sposoby wyboru dostawcy tj, w oparciu o najniŝszą cenę zakupu lub w oparciu o najkorzystniejsze warunki ekonomiczne, w tym oparte na cyklu Ŝycia produktu Obie te moŝliwości mogą być stosowane w przypadku zamówień z uwzględnieniem kryteriów środowiskowych: metoda najniŝszej ceny polega na wyznaczeniu minimalnych parametrów dla produktów zgodnie z wybranym poziomem kryteriów, a następnie ocenę oferty wg najniŝszej ceny Niedoskonałość tej metody polega na uznaniu produktów za równorzędne z punktu widzenia technicznego i ekologicznego, co powoduje pominięcie róŝnicy w kosztach eksploatacji produktów metoda najwyŝszej ekonomiczności Spełnienie kryteriów środowiskowych stanowi jedynie o dopuszczeniu oferty do przetargu, wybór następuje poprzez porównanie wynikowych wskaźników ekonomicznych osiąganych przez wyroby Wskaźnik ekonomiczności jest funkcją ceny zakupu i parametrów wyrobu stanowiących kryteria środowiskowe

20 WdraŜanie kryteriów środowiskowych Skuteczne wdroŝenie kryteriów środowiskowych zaleŝy od skali ich wykorzystania przez osoby odpowiedzialne za procedury zamówień publicznych To z kolei jest uzaleŝnione od przeprowadzenia szerokiej akcji edukacyjnej oraz dostarczenia narzędzi w celu ułatwienia praktycznego zastosowania kryteriów, a takŝe stworzenia podstawy do kwalifikowania zamówień publicznych jako zielonych Zagadnienie to powinno zostać odzwierciedlone w kolejnej edycji Krajowego Planu Działań dot Efektywności Energetycznej

21 Dziękuję za uwagę! Narcyza Barczak- Araszkiewicz W prezentacji wykorzystano materiały dotyczące wyników modernizacji, opracowane przez dr Małgorzatę Górczewską