Patofizjologiczne podstawy wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet
|
|
- Anna Kołodziejczyk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Włodzimierz Baranowski Patofizjologiczne podstawy wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet Klinika Ginekologii Operacyjnej II Katedry Położnictwa i Ginekologii Akademii Medycznej w Lublinie Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Jerzy Jakowicki I. Fizjologia mikcji Fizjologiczne mechanizmy warunkujące mikcję u kobiety są związane z układem nerwowym (autonomicznym i nerwami somatycznymi) oraz specyficznym układem anatomicznym mięśni i tkanek powięziowych dna miednicy. Dolna część układu moczowego jest unerwiona przez trzy rodzaje włókien. Są to: włókna układu współczulnego, włókna układu przywspółczulnego, włókna nerwów somatycznych. Ogólnie można stwierdzić, że układ współczulny odpowiada za utrzymanie moczu w pęcherzu, natomiast układ przywspółczulny warunkuje prawidłowe opróżnianie pęcherza moczowego. Włókna nerwowe somatyczne unerwiają mięśnie dna miednicy i zewnętrzny zwieracz cewki moczowej. Włókna nerwów współczulnych, odpowiedzialne za utrzymanie moczu w pęcherzu, odchodzą od segmentów Th11 do segmentu L2, a nawet L3 rdzenia kręgowego. Zwoje nerwów współczulnych są zlokalizowane w pobliżu rdzenia, a ich neuromediatorem w zakończeniach przedzwojowych jest acetylocholina. W zakończeniach zazwojowych neurotransmiterem jest noradrenalina. Substancja ta posiada powinowactwo do dwóch typów receptorów: 1) α-adrenergicznych zlokalizowanych głównie w cewce moczowej i szyi pęcherza, 2) β-adrenergicznych zlokalizowanych w pęcherzu moczowym. Lokalizacja poszczególnych typów receptorów adrenergicznych jest wysoce selektywna. W cewce moczowej i szyi pęcherza moczowego znajdują się głównie receptory α-adrenergiczne, natomiast pęcherz moczowy (mięsień wypieracz) zawiera przede wszystkim receptory β-adrenergiczne. Pobudzenie receptorów α-adrenergicznych powoduje wzrost napięcia cewki, a tym samym jej zamknięcie. Efektem działania leków α-adrenolitycznych blokerów receptora α-adrenergicznego jest natomiast rozkurcz cewki moczowej. Fakt ten ma praktyczne implika- 23
2 cje. Wspomniane leki, często stosowane w leczeniu różnych postaci nadciśnienia, wywołują lub pogłębiają istniejące już objawy nietrzymania moczu (13). Pobudzenie receptorów β-adrenergicznych, zlokalizowanych głównie w pęcherzu, obniża napięcie mięśnia wypieracza. Z tych zależności wynika stwierdzenie, że pobudzenie układu współczulnego warunkuje utrzymanie moczu w pęcherzu. Włókna nerwów przywspółczulnych podobnie jak nerwy somatyczne unerwiające dno miednicy, cewkę moczową oraz zwieracz zewnętrzny odbytu rozpoczynają się w części krzyżowej rdzenia kręgowego, głównie w segmentach od S2 do S4. Z powyższych zależności neurologiczno-anatomicznych wynika, że badanie odruchów pochodzących z mięśni dna miednicy lub napięcia zwieracza zewnętrznego odbytu jest pomocne w diagnozowaniu zaburzeń unerwienia dolnej części układu moczowego. Włókna układu przywspółczulnego posiadają długie neurony przedzwojowe i krótkie włókna pozazwojowe. W obydwu rodzajach synaps neurotransmiterem jest acetylocholina, która wywiera wpływ przez receptory typu muskarynowego. Pobudzenie układu przywspółczulnego warunkuje skurcz mięśnia wypieracza i opróżnienie pęcherza. Należy więc pamiętać, że wszystkie leki używane w przypadku nadczynności wypieracza mają aktywność antycholinergiczną. Wydaje się jednak, że w inicjowaniu opróżniania pęcherza stymulacja farmakologiczna typu cholinergicznego jest nieskuteczna. II. Klasyczne teorie nietrzymania moczu u kobiet Funkcjonujące do początku lat dziewięćdziesiątych teorie tłumaczące wysiłkowe nietrzymanie moczu u kobiet stanowiły rozwinięcie teorii Enhorninga sformułowanej trzydzieści lat wcześniej (4). Główne założenie hipotezy Enhorninga stanowiło mechanistycznie ujęte założenie, że przyczyną wysiłkowego nietrzymania moczu (WNM) u kobiet jest bezpośrednie przeniesienie ciśnienia śródbrzusznego na szyję pęcherza i położony wewnątrzbrzusznie, bliższy odcinek cewki moczowej. Według tej teorii zmiany anatomiczne spowodowane przez urazy (porody, wysiłek fizyczny, przewlekły kaszel) zmniejszają lub znoszą wydolność struktur odpowiadających za utrzymanie moczu w pęcherzu. Przeprowadzone nieco później badania Greenwalda (6) udowodniły jednak, że przynajmniej w części przypadków brak jest korelacji pomiędzy nawet nasilonymi zmianami anatomicznymi (m.in. położeniem szyi pęcherza) a występowaniem WNM u kobiet. Obserwacja ta stanowiła podstawę wyodrębnienia przez Henrikssona (7) dwóch typów WNM: pierwszego o patogenezie zgodnej z teorią Enhorninga i drugiego, w którym nie obserwowano takiej zależności. Klasyfikacja Henrikssona (7) była obiektywna. Badacz opierał się na wynikach badań urodynamicznych i obrazach radiograficznych pęcherza i cewki moczowej. Kolejnych wątpliwości dotyczących słuszności teorii Enhorninga dostarczyły badania Constantinou i Gowan (2), którzy stwierdzili, że odruch kaszlowy 24
3 jest poprzedzony kilkakrotnym, w stosunku do spoczynku, wzrostem ciśnienia wewnątrzcewkowego. Wskazuje to na uczestnictwo odruchów nerwowych mięśni dna miednicy i zaprzecza pierwotnej teorii Enhorninga (4). Klinicznie odrębna postać nietrzymania moczu nazywana nietrzymaniem naglącym, niestabilnością wypieracza lub pęcherzem nadreaktywnym była uznawana wyłącznie za zaburzenie funkcjonalne, występujące bez współistniejącego defektu anatomicznego. Ten pogląd umacniały, z reguły doraźnie skuteczne, próby leczenia farmakologicznego lekami o działaniu parasympatykolitycznym. III. Integralna teoria nietrzymania moczu u kobiet Opisana przez Petrosa i Ulmstena (11) w 1990 roku teoria nietrzymania moczu u kobiet, zwana teorią integralną, zakłada ścisły związek funkcji z anatomią struktur miednicy małej (mięśni i więzadeł dna miednicy oraz dolnego odcinka układu moczowo-płciowego). Podstawowe założenie tej teorii (11) opiera się na stwierdzeniu, że zarówno objawy wysiłkowego nietrzymania moczu (WNM), jak i naglące nietrzymanie moczu mają swoje podłoże w pierwotnym defekcie anatomicznym, wynikającym z wiotkości pochwy (ang. lax vagina). Ten defekt anatomicznostrukturalny może być związany ze zmianami samej ściany pochwy (zmiana w składzie poszczególnych typów kolagenu i elastyny), może też wynikać z niewydolności struktur otaczających pochwę i związanych z nią anatomicznie więzadeł, mięśni oraz elementów tkanki łącznej dna miednicy. Zgodnie z teorią Petrosa-Ulmstena (11) pochwa pełni w mechanizmie utrzymania moczu w pęcherzu dwoistą funkcję. Pierwsza z nich, dynamiczna, polega na przekazywaniu (transmisji) odruchów mięśniowych wprzęgniętych w mechanizmy zamykania oraz otwierania cewki moczowej i szyi pęcherza. Można wyróżnić trzy takie mechanizmy cewkowy, szyi pęcherza i mięśni dna miednicy. Funkcja druga, statyczna, polega natomiast na zapewnieniu strukturalnego podparcia tej części szyi pęcherza moczowego i odcinka bliższego cewki moczowej, które zawierają hipotetyczne receptory wrażliwe na rozciąganie (ang. stretch receptors SR). Twórcy teorii integralnej uważają, że przywrócenie właściwych zależności anatomiczno-funkcjonalnych w zakresie dna miednicy i dolnej części układu moczowo-płciowego warunkuje prawidłową funkcję pęcherza moczowego i cewki moczowej, zarówno w przypadku WNM, jak i nadreaktywności wypieracza. W teorii integralnej uważa się, że stosunki anatomiczne warunkujące prawidłowe funkcje cewki moczowej i szyi pęcherza zapewnia przede wszystkim pochwa i tkanka łączna przypochwia, ale ponadto ważną funkcję pełnią struktury mięśniowe otaczające odbytnicę oraz struktury tkankowe więzadeł i mięśni poprzecznie prążkowanych miednicy małej. Dla właściwego zrozumienia integralnej teorii Petrosa i Ulmstena (11) niezbędne jest zaakcentowanie faktu, że pochwa posiada 25
4 dwa anatomicznie odrębne segmenty, które są pociągane w dwóch przeciwstawnych kierunkach. Przednio-dolny odcinek pochwy stanowi tzw. hamak (3). Struktura ta wstępuje z przedsionka pochwy pod kątem 45 stopni do wysokości przyczepu więzadła łonowo-cewkowego i przedniej części mięśnia łonowo-guzicznego. Hamak utworzony przez przednią ścianę pochwy jest ściśle zespolony włóknami tkanki łącznej z dolnymi dwiema trzecimi cewki i tworzy z nią ostry kąt o rozwarciu około 16 stopni. Te połączone struktury cewki i pochwy są zakotwiczone do kości łonowej przez więzadło łonowo-cewkowe oraz włókna mięśnia łonowo-guzicznego, a dokładniej jego część przednią. Punktem zaczepienia (punktem obrotowym) jest więzadło cewkowo-łonowe o długości około 1,5 cm. Ta część struktury anatomicznej jest odpowiedzialna za tak zwany cewkowy mechanizm zamknięcia odpływu moczu z pęcherza moczowego. Druga, anatomicznie zespolona z opisywaną powyżej, część pochwy składa się z odcinka wstępującego pod kątem 130 stopni ku tyłowi do położenia horyzontalnego. Strefa ta obejmuje część pochwy położoną bezpośrednio powyżej przyczepu więzadła łonowo-cewkowego, część przechodzącą przez płaszczyznę dźwigaczy oraz część ciągnącą się aż do przyczepu więzadeł maciczno-krzyżowych i więzadła głównego. Takie usytuowanie górnej części pochwy umożliwia wystąpienie trzech ruchów: ku przodowi ruch wywołany przez skurcz części przedniej mięśnia łonowo-guzicznego, ku tyłowi ruch wywołany przez skurcz mięśni dźwigaczy oraz ku dołowi ruch uwarunkowany skurczem części podłużnej mięśnia dźwigacza odbytu. Opisywana część pochwy (część naddźwigaczowa) odpowiada głównie za wystąpienie drugiego, najważniejszego mechanizmu zamykającego pęcherz moczowy tak zwanego mechanizmu szyi pęcherza. Do prawidłowego przenoszenia pociągania w trzech opisanych powyżej kierunkach jest konieczna wystarczająca elastyczność ścian pochwy, głównie w tak zwanej strefie krytycznej elastyczności (ang. zone of critical elasticity). Strefa ta rozciąga się od przyczepu więzadła łonowo-cewkowego do punktu, w którym pochwa przechodzi w położenie horyzontalne. W tym też rejonie, ale bezpośrednio powyżej, w przylegającej cewce moczowej i szyi pęcherza, zlokalizowane są receptory wrażliwe na rozciąganie (SR). Uważa się, że zakończenia nerwowe cholinergiczne, biegnące razem z włóknami mięśni gładkich podstawy pęcherza i proksymalnej części cewki moczowej, unerwiają te właśnie receptory i wyzwalają odruch parcia. Wydaje się ponadto, że różnią się one od receptorów opisanych po raz pierwszy przez Karlsona (8), które prawdopodobnie mają naturę typu chemicznego. Pobudzenie receptorów chemicznych może zostać wywołane przez umieszczenie kropli moczu w części bliższej cewki moczowej, nawet w przypadku pus- 26
5 tego pęcherza, i spowodować wystąpienie nietrzymania naglącego. Potwierdzeniem klinicznym wyników badań na zwierzętach jest zjawisko występowania naglącego nietrzymania moczu bez wystąpienia skurczów mięśnia wypieracza. W świetle tych danych wydaje się, że receptory wrażliwe na rozciąganie i receptory typu chemicznego, mimo wspólnej lokalizacji anatomicznej, posiadają osobne zakończenia nerwowe. Wrażliwe na rozciąganie zakończenia nerwowe (SR) wydają się mieć niski próg pobudliwości, w związku z czym wymagają podpory w postaci ściany pochwy. Pozostają wtedy w stanie niewzbudzonym. Podpora ta pochodzi głównie ze ścian pochwy, ale jest również uwarunkowana prawidłowym napięciem mięśni gładkich ściany pochwy. Jakiekolwiek zaburzenie anatomiczne lub funkcjonalne w tej okolicy powoduje występowanie mieszanych postaci nietrzymania moczu, a więc jednoczesnego występowania wysiłkowego i naglącego typu nietrzymania. IV. Mechanizm cewkowy Mechanizm cewkowy, zwany przez twórców teorii integralnej pierwszym mechanizmem zamykającym, jest uwarunkowany skurczem przedniej części mięśnia łonowo-guzicznego, skurczem mięśni poprzecznie prążkowanych okołocewkowych oraz obecnością prawidłowo wykształconych splotów naczyniowych okołocewkowych. W czasie spoczynku hamak pochwowy jest napinany przez część przednią mięśnia łonowo-guzicznego. Biorą w tym udział włókna wolno kurczące się, które utrzymują spoczynkowe ciśnienie w cewce moczowej. Skurcz części przedniej mięśnia łonowo-guzicznego powoduje przesunięcie hamaka utworzonego przez tkanki okołopochwowe ku przodowi i zamknięcie cewki na zasadzie zapadki. Ostry kąt (ok.16 stopni) pomiędzy cewką a ścianą pochwy warunkuje cofanie się do pęcherza moczu obecnego w cewce moczowej w końcowej fazie mikcji. Oprócz działania mięśni poprzecznie prążkowanych, niezwykle ważnym elementem zamykającym cewkę moczową są naczynia krwionośne typu jamistego, które są zlokalizowane głównie w grzebieniu cewkowym. W czasie kaszlu siła skurczu mięśni okołocewkowych wyzwalana odruchem wzrasta ponad 5-krotnie (5), a mimo to, jeśli w cewce inne elementy są niewydolne (zanikające sploty naczyniowe w okresie pomenopauzalnym, uszkodzenie urazowe mięśnia łonowo-guzicznego), dochodzi do wyciekania moczu. Wiele obserwacji klinicznych wskazuje, że w cewkowym mechanizmie utrzymania moczu najważniejszą rolę odgrywa część przednia mięśnia łonowo-guzicznego. Jego uszkodzenie powoduje wystąpienie objawu tzw. wiotkiej pochwy. Konsekwencją braku stałego, izometrycznego napięcia przedniej ściany pochwy, stanowiącej miejsca przyczepu mięśni okołocewkowych poprzecznie prąż- 27
6 kowanych, jest mało efektywny skurcz anizometryczny tej grupy mięśni, co powoduje niemożność dociśnięcia ścian cewki i tym samym niemożność utrzymania moczu (1, 5, 6). Constantinou i Gowan (2) stwierdzili, że w przypadku pacjentek z wysiłkowym nietrzymaniem moczu występuje wysokie napięcie przedniej części ściany cewki moczowej, a niskie części tylnej. Implikacją kliniczną tego faktu jest skuteczność operacji pętlowych podwieszających, tzw. slingowych (10). V. Mechanizm zamykający szyi pęcherza Mechanizm zamykający szyi pęcherza jest, według twórców teorii integralnej, najważniejszym elementem układu warunkującego utrzymanie moczu. Główną strukturą tego układu jest więzadło łonowo-cewkowe, które odgrywa rolę punktu zaczepienia oraz punktu obrotowego dla działania mięśnia łonowo-guzicznego. Napięcie tego mięśnia powoduje przyciśnięcie przedniej ściany pochwy do tylnej ściany cewki moczowej, prowadząc do jej unieruchomienia. W czasie wysiłku szybko kurczące się włókna mięśni dna miednicy pociągają ku tyłowi więzadło łonowocewkowe, powodując ściskanie ścian części górnej pochwy oraz bocznych części mięśnia łonowo-guzicznego. Dodatkowy skurcz mięśnia podłużnego odbytu, a dokładniej jego włókien łączących, warunkuje pociąganie ku dołowi. Synergistyczne działanie tych sił pociągających powoduje, że szyja pęcherza jest ciągnięta ku dołowi i do tyłu na zasadzie mechanizmu zawiasowego. W efekcie stanowi to o szczelnym zamknięciu tej części układu moczowego. Oprócz skurczu mięśni, niezwykle ważną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu tego mechanizmu odgrywa ściana pochwy, a szczególnie jej odcinek określany jako strefa krytycznej elastyczności. W trakcie starzenia się organizmu, głównie wskutek niedoboru estrogenów, ta część pochwy traci swoją elastyczność i nie zapewnia dostatecznie efektywnego działania mechanizmu zamykającego pęcherz moczowy. Wydaje się, że spośród mechanizmów warunkujących utrzymanie moczu w pęcherzu najważniejszy jest mechanizm zamykający szyi pęcherza. Dowodem tego twierdzenia są wyniki obserwacji kobiet po resekcji dystalnej części cewki, które mimo to mają zachowany mechanizm utrzymania moczu w pęcherzu (1). Stwierdzenie to znalazło również swój dowód w modelu doświadczalnym u psów, u których, po usunięciu dystalnej części cewki moczowej, nie występowały objawy nietrzymania moczu (9). Mechanizm zamykający szyi pęcherza zależy przede wszystkim od efektywnego przeniesienia napięcia mięśni (łonowo-guzicznego, dna miednicy, podłużnego odbytu) na strefę krytycznej elastyczności w pochwie. W przypadku rozluźnienia więzadeł maciczno-krzyżowych i/lub łonowo-cewkowych ta część pochwy nie jest w stanie efektywnie przenosić sygnału. W związku z tym wyłączony jest zarówno 28
7 mechanizm cewkowy, jak i mechanizm szyi pęcherza. Mówiąc ogólnie, zachowany i sprawnie działający mechanizm cewkowy jest niezbędny do sprawnego funkcjonowania mechanizmu szyi pęcherza. VI. Trzeci (mięśniowy) mechanizm utrzymania moczu Mechanizm ten jest uwarunkowany współdziałaniem grup mięśni miednicy małej, zależnych od woli, które nie są włączone w mechanizmy opisane powyżej. Anatomicznie i czynnościowo wyróżnia się tzw. górną pętlę mięśni przymocowaną do spojenia łonowego, pętlę środkową, w której głównym punktem mocowania jest kość guziczna oraz pętlę dolną, zwaną inaczej pętlą podstawy, która jest umocowana do przedniej części rozcięgna okołoodbytniczego. Mięśnie te mogą być poddane ćwiczeniom usprawniającym. Główne zadanie ćwiczeń mięśni dna miednicy polega na pociąganiu rectum i obydwu ścian pochwy ku przodowi i ku górze. Ten zależny od woli mechanizm powoduje podparcie szyi pęcherza i warunkuje prawidłowe wystąpienie drugiego mechanizmu zamykającego. Różnice między mechanizmem typu trzeciego (zależnym od woli) a mechanizmem typu drugiego (niezależnym od woli) można łatwo pokazać w czasie badania uretroskopowego. U pacjentek bez objawów wysiłkowego nietrzymania moczu w czasie próby zatrzymania mikcji, przy obecności cystoskopu wprowadzonego powyżej ujścia wewnętrznego, ściany cewki moczowej są pociągane do tyłu. Świadczy to o zachowanym trzecim, zależnym od woli, mechanizmie trzymania moczu. Po przesunięciu cystoskopu w kierunku ujścia zewnętrznego u zdrowych pacjentek obserwowano zamknięte ujście wewnętrzne i stopniowe zacieśnianie się światła cewki moczowej. Ta obserwacja z kolei jest świadectwem zachowania sprawności drugiego mechanizmu. Przedstawiona powyżej integralna teoria nietrzymania moczu stanowi najbardziej dojrzałą i najpełniej udokumentowaną podstawę naukową, której zrozumienie warunkuje prawidłowość postępowania diagnostycznego i działań leczniczych, zarówno farmakologicznych, jak i zabiegowych. Piśmiennictwo 1. Asmussen M., Ulmsten U.: The role of urethral pressure profile measurement in female patients with urethral carcinoma. Ann Chir Gynaecol. 1982,71, Constantinou C. E., Govan D. E.: Spatial distribution and timing of transmitted and reflexly generated urethral pressures in healthy women. J. Urol. 1982, 127, De Lancey J. O. L.: Structural support of the urethra as it relates to stress urinary incontinence: the hammock hypothesis. Am. J. Obstet. Gynecol. 1994, 170,
8 Enhorning G.: Simultaneous recording of the intravesical and intraurethral pressure. Acta. Chir. Scand. 1961, 276 (suppl): Gosling J. A.: Structure of the lower urinary tract and pelvic floor. Clin. Obstet. Gynaecol. 1985, 12, Greenwald S. W., Thorbury J. R., Dunn L. J.: Cystourethrography as an aid in stress incontinence. Obstet. Gynecol. 1967, 29, 324. Henriksson L., Ulmsten U., Aspelin P.: Combined urethrocystometry and line fluorography in healthy stress incontinent women. Radiology, 1979, 130, 607. Karlson S.: Experimental studies on the functioning of the female bladder and urethra. Acta. Obstet. Gynec. Scand. 1953, 332, Lapides J.: Structure and function of the internal vesical sphincter. J. Urol. 1958, 80, McGuire E. J., Bennet C. J., Konnak J. A., Sonda L. P., Savastano J. A.: Experience with pubovaginal slings for urinary incontinence at the University of Michigan. J. Urol. 1987, 138, Petros P. E., Ulmsten U. I.: An integral theory of female urinary incontinence. Acta. Obstet. Gynecol. Scand. 1990, 69 suppl. 153: Wall L. L.: Incontinence, prolapse, and disorders of the pelvic floor. W: Novak s Gynecology, 12 th Edition. Red.: J. S. Berek, E. Y. Adashi, P. A. Hillard, Williams&Wilkins, Baltimore, Philadelphia, London, Paris, Bangkok, Buenos Aires, Hong Kong, Munich, Sydney, Tokyo, Wroclaw, 1996, Wall L. L., Addison W. A.: Prazosin-induced stress incontinence. Obstet. Gynecol. 1990, 75,
Nietrzymanie moczu - możliwości leczenia chirurgicznego
Nietrzymanie moczu - możliwości leczenia chirurgicznego Nietrzymanie moczu stanowi ważny problem kliniczny, socjalny i psychologiczny. W ciągu całego życia kobieta ma 50% szansę na wystąpienie u niej w
Bardziej szczegółowoUkład nerwowy. /Systema nervosum/
Układ nerwowy /Systema nervosum/ Autonomiczny układ nerwowy Autonomiczny układ nerwowy = = wegetatywny -jest częścią UN kontrolującą i wpływającą na czynności narządów wewnętrznych, w tym mięśni gładkich,
Bardziej szczegółowoZABURZENIA STATYKI NARZĄDU RODNEGO NIETRZYMANIE MOCZU U KOBIET
ZABURZENIA STATYKI NARZĄDU RODNEGO NIETRZYMANIE MOCZU U KOBIET APARAT ZAWIESZAJĄCY WIĘZADŁA Szerokie macicy Odbytniczo-maciczne Pęcherzowo-maciczne Obłe macicy Właściwe i wieszadłowe jajnika APARAT PODTRZYMUJĄCY
Bardziej szczegółowoLeczenie pęcherza nadreaktywnego
Leczenie pęcherza nadreaktywnego Trening pęcherza Leczenie zachowawcze stosowane w przypadku pęcherza nadreaktywnego cieszy się uznaniem lekarzy i pacjentów i stanowi zarówno alternatywę, jak i uzupełnienie
Bardziej szczegółowoAutonomiczny układ nerwowy - AUN
Autonomiczny układ nerwowy - AUN AUN - różnice anatomiczne część współczulna część przywspółczulna włókna nerwowe tworzą odrębne nerwy (nerw trzewny większy) wchodzą w skład nerwów czaszkowych lub rdzeniowych
Bardziej szczegółowoWyniki operacyjnego leczenia ciężkich postaci wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet zmodyfikowaną operacją pętlową Aldridge a
Edward Kustra, Marek Maleńczyk, Danuta Zmyślona, Paweł Kozankiewicz Wyniki operacyjnego leczenia ciężkich postaci wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet zmodyfikowaną operacją pętlową Aldridge a Oddział
Bardziej szczegółowoAnatomiczne podstawy operacyjnego leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet
Wiktor Łotocki Anatomiczne podstawy operacyjnego leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet Klinika Ginekologii i Położnictwa Septycznego AM w Białymstoku Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Marek
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 237 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 2 SECTIO D 200 Samodzielna Pracownia Umiejętności Położniczych Wydział Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu Akademii Medycznej
Bardziej szczegółowoDOLEGLIWOŚCI ZE STRONY DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH (LUTS) U KOBIET
DOLEGLIWOŚCI ZE STRONY DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH (LUTS) U KOBIET ze szczególnym uwzględnieniem zespołu pęcherza nadaktywnego (OAB) Pod patronatem: Opracowała: dr Anna Katarzyna Czech DOLEGLIWOŚCI ZE STRONY
Bardziej szczegółowoDOLEGLIWOŚCI ZE STRONY DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH (LUTS) U MĘŻCZYZN
DOLEGLIWOŚCI ZE STRONY DOLNYCH DRÓG MOCZOWYCH (LUTS) U MĘŻCZYZN ze szczególnym uwzględnieniem łagodnego rozrostu gruczołu krokowego (BPH/BPE) Pod patronatem: Opracowała: dr Anna Katarzyna Czech DOLEGLIWOŚCI
Bardziej szczegółowoOcena wybranych parametrów klinicznych u kobiet po operacji wysiłkowego nietrzymania moczu
Janusz Mirończuk, Andrzej Lenczewski, Sławomir Terlikowski, Marek Kulikowski Ocena wybranych parametrów klinicznych u kobiet po operacji wysiłkowego nietrzymania moczu Klinika Ginekologii i Położnictwa
Bardziej szczegółowoPelvic Floor-Sonografia (PFS) Nowy rodzaj diagnostyki uroginekologicznej
Pelvic Floor-Sonografia (PFS) Nowy rodzaj diagnostyki uroginekologicznej Dr.med.dr hab.jacek Kociszewski Ev. Krankenhaus Hagen-Haspe Klinika kształcenia uroginekologicznego AGUB III Diagnostyka uroginekologiczna
Bardziej szczegółowoINFORMACJA MEDYCZNA BioBravo - elektrostymulator do terapii nietrzymania moczu Ogólne zalecenia dotyczące stosowania elektrostymulatora BioBravo
INFORMACJA MEDYCZNA BioBravo - elektrostymulator do terapii nietrzymania Ogólne zalecenia dotyczące stosowania elektrostymulatora BioBravo Informacje i zalecenia ogólne Elektrostymulator BioBravo jest
Bardziej szczegółowoUrinary incontinence etiology and diagnosis
Akademia Medycyny ARTYKUŁ POGLĄDOWY/REVIEW PAPER Wpłynęło: 02.03.2009 Poprawiono: 21.03.2009 Zaakceptowano: 23.03.2009 Nietrzymanie moczu etiologia i patogeneza Urinary incontinence etiology and diagnosis
Bardziej szczegółowoOSTEOPATIA GINEKOLOGICZNA OSTEOPATA EWELINA TYSZKO-BURY
OSTEOPATIA GINEKOLOGICZNA OSTEOPATA EWELINA TYSZKO-BURY MIEDNICA- budowa Żródło: grafika google MIEDNICA- kość biodrowa TRZON KOŚCI BIODROWEJ- stanowi część panewki stawu biodrowego (ok 2/5 panewki) TALERZ
Bardziej szczegółowoLeczenie operacyjne wysiłkowego nietrzymania moczu
Andrzej Skręt, Tomasz Kluz Leczenie operacyjne wysiłkowego nietrzymania moczu Oddział Ginekologii i Położnictwa Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Rzeszowie Ordynator Oddziału: prof. dr hab. Andrzej
Bardziej szczegółowoProblemy wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet w klinicznej uroginekologii regionu
Wiktor Łotocki Problemy wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet w klinicznej uroginekologii regionu Klinika Ginekologii i Położnictwa Septycznego AM w Białymstoku Kierownik Kliniki: prof. dr hab. Marek
Bardziej szczegółowoNowotwory u dzieci we wskazaniach innych niż wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego zakwalifikowanych do poniższych rozpoznań wg ICD-10
Załącznik C.64. TEMOZOLOMIDUM Nowotwory u dzieci we wskazaniach innych niż wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego zakwalifikowanych do poniższych rozpoznań wg ICD-10 L.p. 1 TEMOZOLOMIDUM C22.0
Bardziej szczegółowoNietrzymanie moczu - mimowolne wyciekanie moczu, które stanowi problem natury higienicznej i socjalnej
Nietrzymanie moczu - mimowolne wyciekanie moczu, które stanowi problem natury higienicznej i socjalnej Nietrzymanie moczu - mimowolne wyciekanie moczu, które stanowi problem natury higienicznej i socjalnej
Bardziej szczegółowoLeczenie zabiegowe wysiłkowego nietrzymania moczu. Warianty usługi: estetyka.luxmed.pl
Leczenie zabiegowe wysiłkowego nietrzymania moczu W zależności od stopnia zaawansowania wysiłkowego nietrzymania moczu, możliwe są do zastosowania zarówno procedury małoinwazyjne, jak i chirurgiczne. Te
Bardziej szczegółowoZasady konturowania obszarów tarczowych po radykalnej prostatektomii Konturowanie węzłów chłonnych. Justyna Chałubińska-Fendler
Zasady konturowania obszarów tarczowych po radykalnej prostatektomii Konturowanie węzłów chłonnych Justyna Chałubińska-Fendler Kiedy i jakie obszary należy konturować u chorych zakwalifikowanych do uzupełniającej
Bardziej szczegółowoTerapia zaburzeń czynności struktur dna miednicy
Terapia zaburzeń czynności struktur dna miednicy WERSJA 2015 Dno miednicy to anatomiczny kompleks struktur mięśniowych, powięziowych, więzadłowych, kostnych, stawowych oraz nerwowych i narządowych, który
Bardziej szczegółowoChoroby związane z wygasaniem czynności jajników.
Choroby związane z wygasaniem czynności jajników. Sytuacja hormonalna przed i po menopauzie Względny hyperestrogenizm - zmiany przerostowe (polipy, mięśniaki, przerost śluzówki macicy, mastopatia) Hypoestrogenizm
Bardziej szczegółowoCiśnienie śródpęcherzowe
Ciśnienie śródpęcherzowe Warunki anatomiczne prawidłowe Pabd Pdet + Pabd Ciśnienie śródpęcherzowe Pabd Nadmierna ruchomość w.n.m. Pdet + Pabd LEAK POINT PRESSURE This test measures the abdominal pressure
Bardziej szczegółowoOcena efektów fizykoterapii u chorych z zaburzeniami statyki narządu płciowego i nietrzymaniem moczu
Krzysztof Cendrowski, Włodzimierz Sawicki, Beata Śpiewankiewicz, Jerzy Stelmachów Ocena efektów fizykoterapii u chorych z zaburzeniami statyki narządu płciowego i nietrzymaniem moczu Katedra i Klinika
Bardziej szczegółowoPorady - co prawdziwi mężczyźni powinni wiedzieć
Porady - co prawdziwi mężczyźni powinni wiedzieć Nietrzymanie moczu u mężczyzn Luty 2018 Nietrzymanie moczu to mimowolne jego wyciekanie. Nie jest to jednak choroba, a objaw wskazujący na problemy w obrębie
Bardziej szczegółowoKliniczny Oddział Urologiczny IV Wojskowy Szpital Kliniczny we Wrocławiu
Kliniczny Oddział Urologiczny IV Wojskowy Szpital Kliniczny we Wrocławiu Operacyjne sposoby leczenia nietrzymania moczu Dr n. med. Tomasz Tuchendler Kliniczny Oddział Urologiczny, IV Wojskowy Szpital Kliniczny
Bardziej szczegółowoNietrzymanie moczu (NM)
Nietrzymanie moczu (NM) Sławomir Dutkiewicz Zakład Profilaktyki i Epidemiologii Onkologicznej Instytutu Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego Jana Kochanowskiego
Bardziej szczegółowoNietrzymanie moczu u kobiet
Piaseczno, 20 Czerwca 2013 Nietrzymanie moczu u kobiet Przemysław Zugaj Specjalista urolog Fellow of the European Board of Urology Nietrzymanie moczu ( inkontynencja) jest dolegliwością dość powszechną
Bardziej szczegółowoWstydliwy problem: Nietrzymanie stolca oraz wybrane metody jego leczenia
Koło Chirurgiczne przy III Katedrze i Klinice Chirurgii Ogólnej CM UJ w Krakowie Kierownik Kliniki: Prof. dr hab. med. Roman M. Herman Opiekun: lek. med. Michał Nowakowski Wstydliwy problem: Nietrzymanie
Bardziej szczegółowoRejestracja przepływów w tętnicach pęcherzowych z zastosowaniem techniki dopplerowskiej u pacjentek z nietrzymaniem moczu
Krzysztof Cendrowski, Włodzimierz Sawicki, Beata Śpiewankiewicz, Jerzy Stelmachów Rejestracja przepływów w tętnicach pęcherzowych z zastosowaniem techniki dopplerowskiej u pacjentek z nietrzymaniem moczu
Bardziej szczegółowoAleksandra Zielińska
Aleksandra Zielińska Ocena zaburzeń czynności dolnych dróg moczowych u kobiet diagnozowanych w Pracowni Urodynamiki Ginekologiczno Położniczego Szpitala Klinicznego Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu w
Bardziej szczegółowoęścią Centrasorb Nowoczesna technologia implantacji 3 różr óżnymi sposobami Małoinwazyjny dostęp Obniżony koszt zestawu
Taśma T- Sling z częś ęścią Centrasorb Nowoczesna technologia Możliwość implantacji 3 różr óżnymi sposobami Małoinwazyjny dostęp Obniżony koszt zestawu Prezentujemy nowy T-Sling, nową taśmę dwuskładnikową
Bardziej szczegółowoAnatomia nerek i miednicy w badaniu USG
Anatomia nerek i miednicy w badaniu USG Anna Torres clinical_anat@imul.pl Chair of Anatomy, Department of Didac;cs and Medical Simula;on, imul.pl; www.csmlublin.pl Plan na dziś Wiedza Przekroje anatomiczne
Bardziej szczegółowoOperacje minimalnie inwazyjne w leczeniu WNM - minislingi
Operacje minimalnie inwazyjne w leczeniu WNM - minislingi Włodzimierz Baranowski Klinika Ginekologii i Ginekologii Onkologicznej Wojskowy Instytut Medyczny MON Warszawa Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej
Bardziej szczegółowoRola tkanki łącznej w etiopatogenezie nietrzymania moczu u kobiet
Tomasz Rechberger Rola tkanki łącznej w etiopatogenezie nietrzymania moczu u kobiet Klinika Ginekologii Operacyjnej Akademii Medycznej w Lublinie Kierownik Kliniki: prof. dr hab. med. Jerzy Jakowicki Nietrzymanie
Bardziej szczegółowoKwalifikowanie chorych kobiet do operacyjnego leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu
Eugeniusz Miękoś, Zbigniew Trzepizur Kwalifikowanie chorych kobiet do operacyjnego leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu Klinika Urologii Instytutu Chirurgii Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi Kierownik
Bardziej szczegółowoDiagnostyka nietrzymania moczu u kobiet
Diagnostyka nietrzymania moczu u kobiet W badaniach, oceniających przydatność wywiadu w diagnostyce nietrzymania moczu stwierdzono, że dla wysiłkowego nietrzymania moczu czułość wywiadu wynosi 91%, ale
Bardziej szczegółowoWskaźnik wyciekania nowy parametr urodynamiczny w ocenie wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet
Wskaźnik wyciekania nowy parametr urodynamiczny w ocenie wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet Leaking index a new urodynamic parameter in the diagnosis of female stress urinary incontinence. Nowara
Bardziej szczegółowoWykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego
Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Układ moczowy Dwie nerki wydzielające mocz Dwa moczowody prowadzące mocz z nerek do pęcherza moczowego Pęcherz moczowy, gdzie jest
Bardziej szczegółowoTEMOZOLOMIDUM. Załącznik C.64. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Lp.
Załącznik C.64. TEMOZOLOMIDUM 1. TEMOZOLOMIDUM C16 2. TEMOZOLOMIDUM C16.0 3. TEMOZOLOMIDUM C16.1 4. TEMOZOLOMIDUM C16.2 5. TEMOZOLOMIDUM C16.3 6. TEMOZOLOMIDUM C16.4 7. TEMOZOLOMIDUM C16.5 8. TEMOZOLOMIDUM
Bardziej szczegółowoUroterapia dla każdego
Uroterapia dla każdego - podstawowe zasady uroterapii w codziennej praktyce. Katarzyna Krzemińska Katedra i Klinika Pediatrii, Nefrologii i Nadciśnienia Dlaczego tytułprezentacji brzmi Uroterapiadla każdego?
Bardziej szczegółowoBól z tkanki nerwowej a ból odbierany przez tkankę nerwową - dwa sposoby terapeutyczne
Ból z tkanki nerwowej a ból odbierany przez tkankę nerwową - dwa sposoby terapeutyczne Dr n. med. Michał Dwornik Ból z tkanki nerwowej Rdzeń kręgowy Zwoje współczulne Korzenie rdzeniowe Nerwy rdzeniowe
Bardziej szczegółowoCystometria ciśnieniowo-przepływowa
Cystometria ciśnieniowo-przepływowa rozdział 4 Wstęp W poprzednim rozdziale opisano kilka technik urodynamicznych, w tym rutynowo wykonywanych i ważnych, takich jak dzienniki mikcji, uroflowmetria, testy
Bardziej szczegółowoWiadomości Lekarskie
TOM LXV, 2012, Nr 4 ISSN 0043-5147 Wiadomości Lekarskie Czasopismo Polskiego Towarzystwa Lekarskiego Rok założenia 1928 cena 25 zł (w tym 5% vat) CZASOPISMO JEST INDEKSOWANE W INDEX MEDICUS (MEDLINE),
Bardziej szczegółowoKlasyfikacja nietrzymania moczu i sposoby leczenia
Klasyfikacja nietrzymania moczu i sposoby leczenia Paweł Dębiński Tadeusz Niezgoda artykuł ukazał się w Przeglądzie Urologicznym 2014/5 (87) Streszczenie Nietrzymanie moczu (NTM) to według definicji niezależny
Bardziej szczegółowoIRINOTECANUM. Załącznik C.35.a. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA
Załącznik C.35.a. IRINOTECANUM Lp 1. IRINO TECANUM C15 RAK PRZEŁYKU 2. IRINO TECANUM C15.0 SZYJNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 3. IRINO TECANUM C15.1 PIERSIOWA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 4. IRINO TECANUM C15.2 BRZUSZNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1097 Poz. 42 Załącznik C.35. IRINOTECANUM 1. IRINOTECANUM C15 RAK PRZEŁYKU 2. IRINOTECANUM C15.0 SZYJNA CZĘŚĆ PRZEŁYKU 3. IRINOTECANUM C15.1 PIERSIOWA CZĘŚĆ PRZEŁYKU
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i gładkich
ĆWICZENIE 1. TEMAT: testowe zaliczenie materiału wykładowego ĆWICZENIE 2 TEMAT: FIZJOLOGIA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH 1. Ogólna charakterystyka mięśni 2. Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych
Bardziej szczegółowobiologia w gimnazjum OBWODOWY UKŁAD NERWOWY
biologia w gimnazjum 2 OBWODOWY UKŁAD NERWOWY BUDOWA KOMÓRKI NERWOWEJ KIERUNEK PRZEWODZENIA IMPULSU NEROWEGO DENDRYT ZAKOŃCZENIA AKSONU CIAŁO KOMÓRKI JĄDRO KOMÓRKOWE AKSON OSŁONKA MIELINOWA Komórka nerwowa
Bardziej szczegółowoPOŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA
POŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA KRĘGOSŁUP (columna vertebralis) Kręgosłup nie jest sztywnym słupem kostnym składa się z kręgów zrośniętych ze sobą w odcinkach krzyżowym i guzicznym oraz ruchomych połączeo w części
Bardziej szczegółowoUKŁAD MIĘŚNIOWY. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3 MIOLOGIA OGÓLNA BUDOWA MIĘŚNIA
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 MIOLOGIA OGÓLNA UKŁAD MIĘŚNIOWY Mięśnie tworzą czynny narząd ruchu. Zbudowane są z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej sterowanej przez ośrodkowy układ nerwowy. Ze względu
Bardziej szczegółowoOcena czynnościowa dolnych dróg moczowych. Prof.Andrzej Prajsner Kliniczny Oddział Urologii Śląski Uniwersytet Medyczny
Ocena czynnościowa dolnych dróg moczowych Prof.Andrzej Prajsner Kliniczny Oddział Urologii Śląski Uniwersytet Medyczny Katowice, 2015 Prawidłowo funkcjonujące dolne drogi moczowe zapewniają pełne trzymanie
Bardziej szczegółowoOBWODOWY UKŁAD NERWOWY
KRĘGOSŁUP Cechy dzięki którym chroni rdzeń : Elastyczność połączeń międzykręgowych sprężystości krążków Krzywizny kręgosłupa Obszerne światło kanału kręgowego i OBWODOWY UKŁAD NERWOWY Nerwy łączą się z
Bardziej szczegółowoOcena uroginekologiczna zaburzeń statyki narządu rodnego
Helena Lenkiewicz-Muszyńska, Jadwiga Kuczyńska-Sicińska Ocena uroginekologiczna zaburzeń statyki narządu rodnego II Katedra i Klinika Położnictwa i Ginekologii Akademii Medycznej w Warszawie. Kierownik:
Bardziej szczegółowoPolskie Towarzystwo Ginekologiczne Polish Gynaecological Society
Polskie Towarzystwo Ginekologiczne Polish Gynaecological Society Poland, 60-535 Poznań, ul. Polna 33; tel.: +48 (61) 84-19-307; 84-19-330; fax.: +48 (61) 84-19-690; 84-19-465 e-mail: ptgzg@gpsk.am.poznan.pl;
Bardziej szczegółowoNawrót nietrzymania moczu
Jan Kotarski Nawrót nietrzymania moczu I Katedra i Klinika Ginekologii Akademii Medycznej w Lublinie Kierownik Katedry i Kliniki: prof. dr hab. med. Jan Kotarski Uwagi ogólne Patogeneza nietrzymania moczu
Bardziej szczegółowoSlajd 1. Slajd 2. Slajd 3 PODZIAŁ MIĘŚNI GRZBIETU MIĘŚNIE GRZBIETU POWIERZCHOWNE
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 PODZIAŁ MIĘŚNI GRZBIETU Mięśnie grzbietu dzieli się na dwie grupy: - warstwę bardziej powierzchowną stanowią mięśnie związane ze szkieletem kończyny górnej - do warstwy głębokiej
Bardziej szczegółowoElektrostymulacja miêœni dna miednicy w leczeniu nietrzymania moczu u kobiet
Elektrostymulacja miêœni dna miednicy w leczeniu nietrzymania moczu u kobiet Electrical stimulation for the treatment of urinary incontinence in women Krzysztof Gałczyński 1, Katarzyna Romanek 1, Beata
Bardziej szczegółowoNTM - wysiłkowe po porodach, operacjach w obrębie miednicy małej, niepowodzeniach po operacjach wysiłkowego NTM.
UROTERAPIA - REHABILITACJA DNA MIEDNICY Leczymy: 1.Nietrzymanie moczu (NTM) NTM - wysiłkowe po porodach, operacjach w obrębie miednicy małej, niepowodzeniach po operacjach wysiłkowego NTM. NTM - wysiłkowe
Bardziej szczegółowoDNO ŻOŁ DKA TRZON ŻOŁ DKA UJŚCIE ODŹWIERNIKA ODŹWIERNIK KRZYWIZNA MNIEJSZA ŻOŁ DKA, NIEOKREŚLONA KRZYWIZNA WIĘKSZA ŻOŁ DKA, NIEOKREŚLONA
Zał cznik C.64. TEMOZOLOMIDUM L.p. 1. TEMOZOLOMIDUM C16 2. TEMOZOLOMIDUM C16.0 3. TEMOZOLOMIDUM C16.1 4. TEMOZOLOMIDUM C16.2 5. TEMOZOLOMIDUM C16.3 6. TEMOZOLOMIDUM C16.4 7. TEMOZOLOMIDUM C16.5 8. TEMOZOLOMIDUM
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 9. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego
Ćwiczenie 9 Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego Zagadnienia teoretyczne 1. Kryteria oceny wydolności fizycznej organizmu. 2. Bezpośredni pomiar pochłoniętego tlenu - spirometr Krogha. 3. Pułap tlenowy
Bardziej szczegółowoPRZEGL D MENOPAUZALNY 5/2009
Ocena wp³ywu operacji koryguj¹cej wypadanie przedniej œciany pochwy na funkcjê dolnych dróg moczowych u pacjentek bez objawów wysi³kowego nietrzymania moczu przed operacj¹ The evaluation of the influence
Bardziej szczegółowoWyniki własne leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet metodą urethero-cerwiko-cystopeksji z zastosowaniem kleju fibrynowego
Alojzy Witeska, Sławomir Dutkiewicz, Robert Jarema Wyniki własne leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet metodą urethero-cerwiko-cystopeksji z zastosowaniem kleju fibrynowego Klinika Urologii
Bardziej szczegółowoEtiologia wysiłkowego nietrzymania moczu w aspekcie porodu drogami natury Część I
Etiologia wysiłkowego nietrzymania moczu w aspekcie porodu drogami natury Część I The etiology of stress urinary incontinence in terms of vaginal delivery Part I Grażyna Stadnicka, Grażyna J. Iwanowicz-Palus
Bardziej szczegółowoREGULAMIN I ZASADY BHP OSTEOLOGIA OSTEOLOGIA (CIĄG DALSZY) SYNDESMOLOGIA I ARTROLOGIA
TEMATYKA ĆWICZEŃ Z PRZEDMIOTU "ANATOMIA CZŁOWIEKA" REALIZOWANA PRZEZ STUDENTÓW I ROKU WYDZIAŁU NAUK MEDYCZNYCH KIERUNEK DIETETYKA W SEMESTRZE ZIMOWYM 2010/2011 I 04. 10. 2010 05. 10. 2010 II 11. 10. 2010
Bardziej szczegółowoRehabilitacja w leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet
Ewa Strupińska 1, Andrzej Gomuła 2, Józef Chojnacki 2, Roman Postawa 3 Rehabilitacja w leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet 1 Zakład Medycyny Sportowej AWF w Warszawie, Kierownik Zakładu: prof.
Bardziej szczegółowoOcena wyników operacyjnego leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu (WNM) z uwzględnieniem nowych metod operacyjnych
Zofia Krauze-Balwińska, Mieczysław Fryczkowski, Andrzej Paradysz Ocena wyników operacyjnego leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu () z uwzględnieniem nowych metod operacyjnych Katedra i Klinika Urologii
Bardziej szczegółowoPL 186960 B1. (51) IntCl7 A61F 6/08 A63B 23/20. ADAMED Sp. z o.o., Pieńków, PL. Marian Adamkiewicz, Warszawa, PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej ( 1 2 ) OPIS PATENTOWY ( 1 9 ) PL (11) 186960 (2 1) Numer zgłoszenia: 326141 (22) Data zgłoszenia: 04.05.1998 ( 1 3 ) B1 (51) IntCl7 A61F
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia. Studia Podyplomowe Neurorozwojowa diagnoza i korekcja wad postawy ciała u dzieci i młodzieży /nazwa studiów podyplomowych/
Załącznik nr 1 do uchwały nr AR001-7-XI/2014 z dnia 25.11.14. Opis efektów kształcenia Studia Podyplomowe Neurorozwojowa diagnoza i korekcja wad postawy u dzieci i młodzieży /nazwa studiów podyplomowych/
Bardziej szczegółowoURODYNAMIKA TO PROSTE
Wydanie 4 URODYNAMIKA TO PROSTE Christopher R. Chapple Christopher J. Hillary Anand Patel Scott A. MacDiarmid Przedmowa Alan J. Wein Redakcja wydania polskiego Artur A. Antoniewicz Czwarte wydanie URODYNAMIKA
Bardziej szczegółowoZastosowanie ćwiczeń i elektrostymulacji w leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet
Ewa Strupińska 1, Andrzej Gomuła 2 Józef Chojnacki 2 Zastosowanie ćwiczeń i elektrostymulacji w leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet 1 Zakład Medycyny Sportowej Akademii Wychowania Fizycznego
Bardziej szczegółowoPoród Siłami Natury. 1 6 doba
Poród Siłami Natury 1 6 doba ĆWICZENIA PRZECIWOBRZĘKOWE I PRZECIWZAKRZEPOWE Pozycja wyjściowa (PW): leżenie na plecach na łóżku RUCH: naprzemienne zginanie (zaciskanie) i prostowanie palców stóp (x20)
Bardziej szczegółowoFizjoterapia w połogu. Spotkanie szkoleniowo -integracyjne PTKiDL Łódź
Fizjoterapia w połogu Spotkanie szkoleniowo -integracyjne PTKiDL 17-19.03 2017 Łódź Układ kostno-stawowy powiększone fizjologiczne krzywizny kręgosłupa przykurczone w ciąży mięśnie (kręgosłupa lędźwiowego,
Bardziej szczegółowoEPIONE. Kompleksowa Opieka Medyczna CENTRUM CHIRURGII KRÓTKOTERMINOWEJ EPIONE
CENTRUM CHIRURGII KRÓTKOTERMINOWEJ EPIONE CENNIK Obowiązuje od 01.04.2017 1/6 W cenie zabiegów uwzględniono: konsultację przed zabiegiem; badania laboratoryjne wymagane przed zabiegiem; zabieg operacyjny;
Bardziej szczegółowoĆwiczenie XIII Autonomiczny układ nerwowy
Ćwiczenie XIII Autonomiczny układ nerwowy Organizacja układu autonomicznego Niezależny od naszej woli Sympatyczny i parasympatyczny - układ limbiczny - wyjście poprzez podwzgórze - komponenta w wyrażaniu
Bardziej szczegółowoFunkcjonowanie narządu ruchu. Kinga Matczak
Funkcjonowanie narządu ruchu Kinga Matczak Narząd ruchu zapewnia człowiekowi utrzymanie prawidłowej postawy ciała, dowolne zmiany pozycji i przemieszczanie się w przestrzeni. Ze względu na budowę i właściwości
Bardziej szczegółowoWytyczne Zespołu Ekspertów odnośnie postępowania diagnostycznoterapeutycznego. moczu i pęcherzem nadreaktywnym
Wytyczne Zespołu Ekspertów odnośnie postępowania diagnostycznoterapeutycznego u kobiet z nietrzymaniem moczu i pęcherzem nadreaktywnym Piotr Radziszewski (Przewodniczący) Klinika Urologii Ogólnej, Onkologicznej
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoFizjologia czlowieka seminarium + laboratorium. M.Eng. Michal Adam Michalowski
Fizjologia czlowieka seminarium + laboratorium M.Eng. Michal Adam Michalowski michal.michalowski@uwr.edu.pl michaladamichalowski@gmail.com michal.michalowski@uwr.edu.pl https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/
Bardziej szczegółowoBLOKADY CENTRALNE. I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM
BLOKADY CENTRALNE I Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii WUM S Blokady centralne Część anestezji regionalnej obejmująca metody bezpośredniego znieczulenia rdzenia kręgowego i korzeni nerwów rdzeniowych.
Bardziej szczegółowoNIEINWAZYJNA TERAPIA NIETRZYMANIA MOCZU SALUS-TALENT
NIEINWAZYJNA TERAPIA NIETRZYMANIA MOCZU SALUS-TALENT WPROWADZENIE Pacjenci coraz częściej zwracają uwagę na swoje problemy intymne. Problemy intymne zawierają w sobie schorzenia takie jak: nietrzymanie
Bardziej szczegółowoPrzyczyny i sposoby leczenia
Przyczyny i sposoby leczenia Generalnie: takie zaburzenia są uleczalne! Nie musisz cierpieć, ograniczać kontaktów z ludźmi, wydawać w nieskończoność pieniędzy na podpaski, pieluchy lub leki. Nietrzymanie
Bardziej szczegółowoCO TO JEST WYPADNIĘCIE POCHWOWE (LUB ORGANU MIEDNICZNEGO)?
CO TO JEST POCHWOWE (LUB ORGANU MIEDNICZNEGO)? Do twoich organów miednicznych należą: pęcherz, macica i odbyt (tylne przejście). Organy te są utrzymywane na miejscu przez tkanki zwane powięzią oraz wiązadła.
Bardziej szczegółowoDariusz Wala, Anita Olejek, Andrzej Urban, Aleksander Drębkowski, Jacek Rzempołuch
Dariusz Wala, Anita Olejek, Andrzej Urban, Aleksander Drębkowski, Jacek Rzempołuch Wpływ brachyterapii HDR skojarzonej z wycięciem macicy i przydatków na czynność dolnego odcinka dróg moczowych u chorych
Bardziej szczegółowoUltrasonograficzna ocena mięśnia dźwigacza odbytu u kobiet z wysiłkowym nietrzymaniem moczu
Ultrasonograficzna ocena mięśnia dźwigacza odbytu u kobiet z wysiłkowym nietrzymaniem moczu Sonographic evaluation of the levator ani muscle in women with stress urinary incontinence Stachowicz Norbert
Bardziej szczegółowoSlajd 1. Slajd 2. Slajd 3 OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ ŻEBRO
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ W skład szkieletu klatki piersiowej wchodzi: 12 kręgów piersiowych, 12 par żeber i mostek. trzon mostka ŻEBRO Jest kością długą w kształcie
Bardziej szczegółowoSZKIELET KOŃCZYNY DOLNEJ
Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 SZKIELET KOŃCZYNY DOLNEJ SZKIELET KOŃCZYNY DOLNEJ DZIELI SIĘ NA: kości obręczy kończyny dolnej, który stanowią kości miedniczne, kości części wolnej kończyny dolnej: - kość udowa
Bardziej szczegółowoRola badań urodynamicznych w diagnostyce nietrzymania moczu u kobiet
Andrzej Prajsner Rola badań urodynamicznych w diagnostyce nietrzymania moczu u kobiet I Katedra i Klinika Urologii Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach Kierownik Katedry i Kliniki: dr hab. med. Andrzej
Bardziej szczegółowoINFORMATOR DLA PACJENTKI na temat SAKROKOLPOPEKSJI LAPAROSKOPOWEJ
INFORMATOR DLA PACJENTKI na temat SAKROKOLPOPEKSJI LAPAROSKOPOWEJ WSKAZANIA DO OPERACJI Obniżenie lub wypadanie ścian pochwy i macicy jest jednym z najbardziej dolegliwych schorzeń współczesnych kobiet.
Bardziej szczegółowoSamodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 2 PUM w Szczecinie
Znak sprawy: ZP/220/116/17 Dotyczy: dostawy taśm i siatek do leczenia wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiet. Szczecin, 19.12.2017 r. Wyjaśnienia nr 1 W związku z wpłynięciem do Zamawiającego pytań dotyczących
Bardziej szczegółowoINŻYNIERIA REHABILITACYJNA Materiały dydaktyczne 3
INŻYNIERIA REHABILITACYJNA Materiały dydaktyczne 3 ZAOPATRZENIE ORTOTYCZNE Ortozą nazywamy każde urządzenie kompensujące dysfunkcję układu senso-motorycznego (Wooldrige 1972) Ortoza jest urządzeniem techniczny,
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE MD-TISSUE W TERAPII ANTI-AGING
Starzenie się skóry jest rezultatem wpływu wielu czynników biologicznych, biochemicznych i genetycznych na indywidualne jednostki. Jednocześnie wpływ czynników zewnętrznych chemicznych i fizycznych determinują
Bardziej szczegółowoBiologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia. zajecia 8 :
Biologiczne mechanizmy zachowania - fizjologia zajecia 8 : 19.11.15 Kontakt: michaladammichalowski@gmail.com https://mmichalowskiuwr.wordpress.com/ I gr 08:30 10:00 II gr 10:15 11:45 III gr 12:00 13:30
Bardziej szczegółowoBudowa i funkcje komórek nerwowych
Budowa i funkcje komórek nerwowych Fizjologia Komórki nerwowe neurony w organizmie człowieka około 30 mld w większości skupione w ośrodkowym układzie nerwowym podstawowa funkcja przekazywanie informacji
Bardziej szczegółowoHigh pressure low flow - obstructed BOO. Qmax Pdet. Compliance 1. Uro - Voiding Cystometry#2. Vinfus 200 ml. 200 Pdet cmh2o 100. Pves. cmh2o.
High pressure low flow - obstructed BOO Uro - Voiding Cystometry#2 Vinfus 2 ml 2 Pdet 1 Compliance 1 162 251 31 31 114 31 95 Wykres p/q wg Schäfera p at Void Begin 17 Qura [ml/s] 18 16 14 12 1 8 W+ W-
Bardziej szczegółowoZastosowanie neuromobilizacji w leczeniu uszkodzeń nerwów obwodowych. Piotr Pietras Michał Dwornik
Zastosowanie neuromobilizacji w leczeniu uszkodzeń nerwów obwodowych Piotr Pietras Michał Dwornik Terapia manualna - wstęp Medycyna manualna jest nauką o diagnozowaniu i leczeniu odwracalnych zaburzeń
Bardziej szczegółowoOTYŁOŚĆ - BMI jest istotnym czynnikiem rozwoju NTM ( otyłość zwiększa zachorowalność o 1.6% w ciągu 5 lat )
NIETRZYMANIE MOCZU SUI ( NTM ) WYSIŁKOWE NIETRZYMANIE MOCZU NTM Objaw polegający na niekontrolowanym, mimowolnym wycieku moczu, pojawiającym się w momencie wysiłku fizycznego, kaszlu, śmiechu, kichania,
Bardziej szczegółowoMECHANIKA KOŃCZYNY GÓRNEJ OBRĘCZ I STAW ŁOKCIOWY
MECHANIKA KOŃCZYNY GÓRNEJ OBRĘCZ I STAW ŁOKCIOWY POŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ OBRĘCZ KOŃCZYNY GÓRNEJ Kończyna górna jest połączona ze szkieletem tułowia za pomocą obręczy. W tym połączeniu znajdują się trzy
Bardziej szczegółowoPodział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie
Tkanka mięśniowa Podział tkanki mięśniowej w zależności od budowy i lokalizacji w organizmie Tkanka mięśniowa poprzecznie prążkowana poprzecznie prążkowana serca gładka Tkanka mięśniowa Podstawową własnością
Bardziej szczegółowo