Rozwój zachowań społecznych i emocji. Eliza Kądziołka Pudełko
|
|
- Jolanta Muszyńska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Rozwój zachowań społecznych i emocji Eliza Kądziołka Pudełko
2 Czym są emocje? 2
3 Czym są emocje? Emocje to subiektywne reakcje na istotne wydarzenia, charakteryzowane poprzez zmiany fizjologiczne oraz zmiany na poziomie doświadczenia i zachowania widocznego dla innych (Sroufe 1996) Pojęcie wywodzi się z łacińskiego słowa emovere poruszyć się, zmieszać, wstrząsnąć. Prowadzą, że ruszamy poza siebie, pobudzają, nakłaniają. Są niezastąpione, gdy chcemy zrozumieć innych ludzi i wchodzić z nimi w prawidłowe reakcje. 3
4 Z czego składają się emocje? Składają się z: zdarzenia wywołującego, składnika fizjologicznego, składnika osobistego doświadczenia, widocznej zmiany zachowania. 4
5 Jakie znamy emocje? 5
6 6 podstawowych emocji i sposoby ich wyrażania 1. Gniew 2. Lęk 3. Obrzydzenie 4. Smutek 5. Radość 6. Zaskoczenie 6
7 Kompetencje emocjonalne Świadomość własnego stanu emocjonalnego Zdolność dostrzegania cudzych emocji Zdolność używania słownictwa związanego z emocjami (używanego w danej kulturze) Zdolność do współczującego zaangażowania się w cudze doświadczenia emocjonalne Zdolność adaptacyjnego radzenia sobie z przykrymi emocjami Świadomość, że rodzaj relacji określa się an poziomie komunikowania emocji i wzajemności emocji w związku Zdolność do samoskuteczności emocjonalnej 7
8 Rozwój zachowań społecznych i emocji w pierwszym roku życia 8
9 Płacz jako pierwsza forma komunikacji Głos płaczącego dziecka przywołuje opiekuna, który zaspokaja sygnalizowane potrzeby. Płacz i mimika wyrażają emocje, które dziecko doświadcza. W pierwszym tygodniu życia zakres doświadczanych emocji jest wąski: Spokój Dyskomfort Płacz różni się w zależności od przyczyny dyskomfortu odczuwanego przez dziecko. Właściwe reakcje dorosłych na przywoływanie dziecka budują jego poczucie bezpieczeństwa. Płaczące dziecko, na głos którego nie reaguje opiekun przestaje w końcu płakać, ale jednocześnie nie wykształca podstawowych i fundamentalnych zachowań społecznych. 9
10 Płacz 10
11 Interakcja twarzą w twarz Pierwszy kontakt matki i dziecka po urodzeniu jest przykładem takiej reakcji. Od tej pory przez wiele miesięcy ten typ dominuje w relacjach matki i dziecka. Ten typ reakcji zachęca matkę i dziecko do nawiązywania kontaktu. Pozwala na wnikliwe obserwowanie reakcji matki i dziecka. Pozwala na uczenie się na charakterystyczne dla każdego dziecka złożonej aktywności i uwagi, przechodzących w unikanie i wyciszenie. Poznanie tych cykli pozwala matkom utworzyć właściwe sposoby komunikacji oraz zsynchronizować okresy aktywności i wyciszenia. Dziecko nabywa zdolność zmiany pozycji ciała. Kiedy dziecko nauczy się zmieniać pozycję ciała, ilość interakcji twarzą w twarz maleje. Kilka miesięcy patrzenia twarzą w twarz niemowlęcia pozwala matkom stać się ekspertkami w dziedzinie niewerbalnej komunikacji z dzieckiem. Ma to ogromne znaczenie dla rozwoju dziecka. Jeśli jest dobrze rozumiane, wyrasta w poczuciu bezpieczeństwa i prawidłowo kształtuje swoje emocje. Patrzenie w twarz małego dziecka jest szczególnie ważne dla dziecka niesłyszącego. 11
12 Interakcja twarzą w twarz William-Adolphe Bouguereau ( ) Matczyna troska (1869) 12
13 Rozumienie emocji Pierwsze trzy miesiące stany emocjonalne mało zróżnicowane Dziecko odczuwa albo spokój albo niepokój Nie rozumie swoich emocji Dziecko wyczuwa stany emocjonalne matki i synchronizuje z nimi swój stan. Stwarza to niebezpieczeństwo reakcji kołowej: Niepokój dziecka wzmaga napięcie matki, a to z kolei wzmaga napięcie dziecka. W drugim miesiącu pojawia się taka reakcja emocjonalna taka jak uspokojenie się podczas spokojnego mówienia. Trzeci miesiąc to czas odpowiedzi uśmiechem na uśmiech. Czwarty miesiąc rodzi niepokój, jeśli matka przez dłuższy czas nie zajmuje się dzieckiem. Piąty miesiąc strach jeśli zobaczy osoby obce. Siódmy do ósmego to płacz i gaworzenie aby przyciągnąć do siebie uwagę opiekuna. Dziesiąty miesiąc to naśladowanie ruchów dorosłego i włączanie się do zabawy. 13
14 Odbiór emocji rodziców Odbieranie emocji odczuwanych przez opiekunów ma wpływ na zachowanie dziecka do działania, jego aktywność w poznawaniu otoczenia oraz obraz własnej osoby. Rodzice kochający i spokojni dziecko odważne, chętne do eksplorowania oraz odkrywania, nie zniechęcające się niepowodzeniami, z poczuciem sprawstwa. Rodzice z negatywnymi emocjami dziecko niepewne, odczuwające zagrożenie, zdominowane, bez inicjatywy, unika interakcji, negatywny obraz swojej osoby. Od pierwszych chwil życia dziecko uczy się komunikować to, co czuje. Pierwszy miesiąc radość i zadowolenie Trzeci i czwarty złość, smutek Siódmy miesiąc strach Jedenasty, dwunasty nieśmiałość i wstyd 14
15 Odbiór emocji 15
16 Dostosowywanie emocji Dzieci od około szóstego miesiąca życia uczą się odczytywać emocje widoczne na twarzach opiekunów Pod koniec pierwszego roku życia dziecko dostosowuje zachowanie do tego co widzi na twarzach opiekunów. Uśmiech lub groźne spojrzenie mogą zachęcić lub zniechęcić do działania. Rozwój emocji uzależniony jest od dwóch procesów społecznych: modelowania i wzmacniania. Modelowanie polega na pokazywanie dzieciom emocji do których dzieci dopasowują swoje reakcje. Wzmacnianie częste i wyraźne pozytywne reagowanie przez opiekunów na okazywanie przez dzieci radość, zadowolenie i przyjemność. Pozytywne reakcje otoczenia wzmacniają i utrwalają nawyki dziecka. 16
17 Nauka emocji cz.1 Trzeci miesiąc niemowlę uczy się pozytywnie odpowiadać na okazywaną mu miłość i stopniowo eliminować emocje negatywne. Koniec pierwszego roku życia dzieci stopniowo wchodzą w długotrwały proces uczenia się zasad okazywania emocji obowiązujących w danej społeczności, wyrażenia tego co się czuje. Właściwe rozumienie oraz okazywanie emocji stanowi warunek prawidłowego kształtowania związku emocjonalnego międzymatką i potomstwem a następnie między dzieckiem a innymi członkami grupy. 17
18 Nauka emocji 18
19 Jakość dorosłego życia Jakość ta silnie zależy od umiejętności zasad właściwego odbierania i okazywania emocji innym ludziom. Inteligencja emocjonalna to poprawnie wykształcona technika, reagowanie i dojrzałość społeczna. 19
20 Ćwiczenia Opiekun mówi do dziecka spokojnym, ciepłym głosem. Dba żeby wyraz twarzy odpowiadał emocjom przekazywanym przez słowa. Czytanie książeczek z mimiką i intonacją podkreślającą wyrażane słowami emocje. Ćwiczenia z dzieckiem polegające na mimicznym pokazywaniu emocji i skłanianie dziecka do odpowiedzi mimicznych. Opiekunowie powinni dbać o adekwatność reakcji mimicznych w sytuacji ganienia lub chwalenia dziecka. 20
21 Czytanie dzieciom 21
22 Nauka emocji cz.2 Około 12 miesiąca życia dziecko zaczyna rozumieć proste polecenia i zakazy. Jeżeli zamierza zrobić coś nieakceptowanego należy z odpowiednim gestem i mimiką mówić NIE! 22
23 Kształtowanie się przywiązania Miłość zwana w psychologii rozwojowej zwana przywiązaniem kształtuje się stopniowo i zależy od kilku czynników. Należą do nich częste i prawidłowe interakcje z dzieckiem. W czasie kontaktu z dzieckiem matka poznaje reakcje dziecka, uczy się odczytywać jego potrzeby i czuje radość zaspokajając te potrzeby. W wyniku tych kontaktów dziecko uczy się przekazywać niewerbalnie swoje emocje, odpowiadając uśmiechem na uśmiech i wyrażając mimiką swoje zadowolenie. 23
24 Pierwsze dowody przywiązania Przed szóstym miesiącem życia dowody przywiązania są niewerbalne. Uspokajanie się w ramionach matki, radosny uśmiech na widok matki. Pojawiają się wyraźnie w okresie od szóstego do ósmego miesiąca życia. Wtedy dziecko zaczyna negatywnie reagować na nieobecność matki i pojawianie się obcych osób. 24
25 Trzy główne schematy reagowania dzieci na rozstanie z matką Dzieci lękowo unikające Silnie reagują na rozstanie, ale po jej powrocie ignorują ja lub jej unikają Dzieci ufnie przywiązane Rozstanie z matką przeżywają negatywnie i protestują przeciwko niemu. Po powrocie witają matkę entuzjastycznie. Dzieci lękowo ambiwalentne Silnie protestują przeciwko rozstaniu. Z chwilą powrotu okazują matce złość, czasem agresję. 25
26 Postawa matki Diada matki i dziecka stanowi podstawę relacji z innymi ludźmi. Postawa matki ma wielkie znaczenie w kształtowaniu się właściwego modelu przywiązania. Jeśli potrafi ona zrozumieć komunikaty wysyłane przez niemowlę, potrafi okazać mu czułość oraz zaakceptować chorobę lub upośledzenie określonych funkcji, wtedy powstaje szczególny typ relacji zwany miłością. 26
27 Postawa matki Stanisław Wyspiański Macierzyństwo,
28 Przekaz językowy Bardzo ważne jest werbalizowane pozytywnych uczuć kierowanych do dziecka. Nazywanie uczuć pozwala dzieciom na szybsze identyfikowanie swojego stanu oraz wcześniejsze kontrolowanie swojej ekspresji. 28
29 Ćwiczenia Matki, które nie karmią piersią swoich dzieci powinny zadbać o odpowiednia dawkę kontaktu cielesnego ze swoim dzieckiem. Ważne jest kształtowanie odpowiednich wzorców rozstania i powrotów matki. Wyjście poprzedzone pożegnaniem, po powrocie czułe przywitanie się z dzieckiem. Nie należy ignorować sygnalizowania potrzeb przez dziecko. Płacz za każdym razem powinien spowodować reakcję matki. Nie zawsze musi to być wzięcie na ręce, ale zawsze powinno dziecko zobaczyć twarz i usłyszeć głos opiekuna. 29
30 Rozwój niewerbalnego dialogu Dzieci od pierwszych dni życia prowadzą z rodzicami niewerbalny dialog. Nauka języka i sposobu komunikowania swoich potrzeb przez dziecko jest trudnym zadaniem dla matki. Nawiązanie kontaktu, budowanie więzi, tworzenie przywiązania warunkuje prawidłowy rozwój dziecka oraz kształtowanie się relacji z rodzicami oraz innym ludźmi przez całe życie. Rozumienie płaczu przez opiekunów pozwala dziecku budować poczucie bezpieczeństwa i zaspokojenia. Dzięki temu eliminuje stopniowo ze swojego zachowania reakcje negatywne zastępując je spokojem i zadowoleniem pojawia się uśmiech. 30
31 Rozwój niewerbalnego dialogu 31
32 Uśmiech Pierwszy rodzaj uśmiechu to uśmiech endogenny, pojawiający się bez żadnej społecznej prowokacji. Można go dostrzec w czasie snu. Później pojawia się uśmiech będący prawdziwym komunikatem jest mi dobrze. Koło trzeciego miesiąca pojawia się uśmiech będący odpowiedzią na uśmiech. Jest to dowód i wyraz porozumienia między opiekunami i dzieckiem. 32
33 Uśmiech 33
34 Przekaz werbalny Chociaż zachowania komunikacyjne dziecka mają charakter niewerbalny, ważne jest, żeby rodzice używali słów komikując się z nim. Dzięki temu dostarczają mu materiału językowego, na bazie którego stworzą swój własny język. Przekazują również w ten sposób emocje, na odbiór których dziecko jest przede wszystkim nastawione na odbiór w pierwszych miesiącach życia. Komunikacja z opiekunami stanowi również podstawę poznawczego i społecznego rozwoju dziecka. 34
35 Pojawienie się wokalizacji Pierwsze sylaby są dla matek jak pierwsze słowa, ponieważ potrafią w nich odczytać wiele treści. Bardzo ważnym zachowaniem matki jest powtarzanie po niemowlętach artykułowanych przez nie dźwięków. Wzajemne gaworzenie wpływa na dziecko stymulująco 35
36 Gesty Oprócz słów ważną rolę w przekazywaniu informacji powinien odgrywać gest. Ważny gest - wyciąganie rączek do rodziców, gdy dziecko chce być wzięte na ręce lub przytulane. Odpowiadanie na niego buduje w dziecku poczucie bezpieczeństwa. Drugi waży gest wskazywanie przedmiot w celu skupienia uwagi. Zachowanie typowe jedynie dla ludzi. Pojawienie się tego gestu jest uwarunkowane pojmowaniem drugiego człowieka jako takiego samego jak ja, mającego te same intencje komunikacyjne. 36
37 Gesty 37
38 Ćwiczenia Do każdego dziecka (nawet niesłyszącego) należy mówić od pierwszych dni życia. Ucząc pierwszych słów lub fraz należy zadbać, o równoległy, adekwatny przekaz niewerbalny. W chwili gdy u niemowlęcia pojawi się zachowanie polegające na wskazywaniu przedmiotu, zadaniem opiekunów jest wyraźne reagowanie polegające na tym, że dziecko zostało zrozumiane. 38
39 Temperament a socjalizacja Dziecko już w chwili urodzenia posiada określone cechy, które ułatwiają lub utrudniają wzajemne kontakty. Dzieci różnią się od siebie w swoim ogólnym stylu reagowania na świat (czyli temperamentem). Trudno odróżnić w wypadku niemowlęcia co jest wrodzone (charakterystyczne dla temperamentu) a co jest chwilowe (np. spowodowane dolegliwościami układu pokarmowego). Głównymi elementami analizowanymi przy badaniach nad temperamentem są aktywność dziecka, sposób reagowania na stymulację pozytywną i negatywną, reakcje na kontakty z innymi ludźmi. 39
40 Cechy wrodzone Cechy wrodzone tylko do pewnego stopnia determinują zachowanie dziecka. Wpływ środowiska może okazać się kluczowy. Cechy osobowościowe mają wpływ na jakość reakcji rodzic dziecko. Łatwiej opiekować się dzieckiem spokojnym, pogodnym i reagującym łagodnie. Drażliwość niemowlęcia udziela się matce, głównie z powodu narastającego poczucia winy, że nie potrafi zaspokoić jego potrzeb. Może to prowadzić do reakcji kołowych - dziecko wrażliwe na bodźce szybko reaguje na emocje matki. Matka powinna szukać sposobów tych negatywnych emocji, by poprawnie kształtować właściwe emocje oraz niedopuszczać do ugruntowywania się błędnych reakcji na bodźce. 40
41 Rozładowywanie napięć 41
42 Ćwiczenia Należy obserwować dziecko w różnych, zmieniających się warunkach oraz ograniczać bodźce wywołujące negatywne emocje. Jeśli dziecko negatywnie reaguje na kontakty z obcymi, należy stopniowo przyzwyczajać je do ich obecności. Dziecko nadwrażliwe na różne bodźce należy je stopniowo do nich przyzwyczajać, etapami zwiększając intensywność stymulacji. 42
43 Wspólna uwaga Istotnym momentem rozwoju społecznego dziecka jest zjawisko wspólnej uwagi. Pojawia się około dziewiątego miesiąca życia. Pojawia się wtedy gest pokazywania palcem. W dziewiątym do dwunastym miesiącu życia sprawdzanie czyjejś uwagi W jedenastym do czternastym miesiącu życia podążanie za wzrokiem lub wskazaniem W trzynastym do piętnastym miesiącu życia kierowanie czyjejś uwagi 43
44 Wspólna uwaga 44
45 ROZWÓJ SPOŁECZNY I EMOCJONALNY W WIEKU PONIEMOWLĘCYM 45
46 Drugi rok życia Drugi rok życia przynosi dziecku doskonalenie umiejętności chodzenia, co pozwala budować dziecku poczucie odrębności. Dwulatki upajają się swoją samodzielnością i zaczynają reagować negatywnie na pomoc rodziców (JA SAM!). Dziecko zaczyna zauważać innych ludzi oprócz rodziców. W drugim roku życia dziecko zauważa rówieśników jako uczestników wspólnych zdarzeń społecznych. Nie zawsze potrafi z nimi wchodzić w poprawne reakcje. Chętnie przebywa w ich towarzystwie, ale nie bawi się wspólnie. Zaczyna naśladować reakcje i zachowania innych dzieci. 46
47 Samodzielność dwulatka 47
48 Drugi rok życia cz. 2 Dziecko nie potrafi ukrywać swoich emocji. Reakcje następują natychmiast po pojawieniu się bodźca i bywają do niego niewspółmierne. Przy ogromnej potrzebie samodzielności dziecko czuje się najlepiej w pobliżu opiekunów. Rozwijający się język ułatwia funkcjonowanie w społeczeństwie. Dziecko zaczyna wyrażać swoje pragnienia, choć najczęściej wyraża to w formie negacji. Słowa NIE i SAM mają wysoką frekwencję w słowniku. 48
49 Ćwiczenia Poznawanie zasad współżycia z rówieśnikami powinno odbywać się poprzez aranżowanie zabaw na początku w układzie dwoje dzieci i dorosły. Należy umożliwić dziecku naśladowanie rówieśników. Naśladowanie jest ważnym wyznacznikiem rozwoju społecznego. 49
50 Trzeci rok życia Dziecko uświadamia się jeszcze lepiej swoją odrębność oraz zdolność psychicznego i fizycznego rozdzielania się z matką. Pozwala to na wchodzenie w bliższe interakcje z rówieśnikami. Grupa ma coraz większe znaczenie. Dziecko dostrzega rządzące nią zasady i się nim przyporządkowuje. Zaczyna w grupie współdziałać, wykonywać tę samą czynność, uczestniczyć w zabawie tematycznej. Jest gotowe do pójścia do przedszkola. 50
51 Zabawa z innymi dziećmi 51
52 Jakie czynniki decydują o tym, czy dziecko potrafi się odnaleźć w grupie? Poczucie bezpieczeństwa jakie dają prawidłowo ukształtowane relacje z matką jak i innym członkami rodziny. Negatywny wpływ może mieć zarówno brak kontaktów z matką jak i nadopiekuńczość. Prawidłowy rozwój komunikacji. Dziecko powinno w tym czasie rozumieć większość kierowanych do niego komunikatów oraz zasygnalizować swoje potrzeby w sposób zrozumiały. Język pozwala poznawać reguły i obowiązujące zasady społeczne. Pozwala też na uczestniczenie w zabawach tematycznych, podczas których wykonuje się określone sekwencje czynności. 52
53 Nowe uczucia W trzecim roku życia pojawiają się nowe uczucia jak: wstyd, poczucie winy, zakłopotanie, zazdrość. Jest to też czas, kiedy kształtuje się obraz własnej osoby jeśli jego relacje z matka i innymi członkami rodziny są prawidłowe, a potrzeby emocjonalne spełniane kształtuje się u niego pozytywny wizerunek własnej osoby. Pozwala mu się to pewnie czuć wśród własnych rówieśników. 53
54 Relacje z rówieśnikami 54
55 Kontrola emocji Bodźce emocjonalne w tym wieku w dalszym ciągu są trudne do kontrolowania. Większość jego ekspresji emocjonalnych ma podłoże impulsywne. Tylko w wyjątkowych sytuacjach umie zareagować z odroczeniem. Kiedy pojawia się zachowanie negatywne, nie należy zadawać pytania: Dlaczego to zrobiłeś?. Trzeba za to samemu nazwać sytuację i emocje osób biorących w niej udział. 55
56 Dobro i zło Pojawiają się początki kształtowania się początków pojmowania dobra i zła. Stanowi to podstawę dalszego rozwoju moralnego. W tym czasie jednak dziecko cechuje egocentryzm. Nie potrafi jeszcze zrozumieć cudzego punktu widzenia. W pojęciu dziecka dobro jest to, co dobre jest dla niego. W tym wieku można tworzyć silne podstawy rozwoju moralnego poprzez konsekwentne egzekwowanie ustalonych zasad. Muszą być jasno sformułowane i odpowiednie ze względu na możliwości dziecka. Konsekwencja rodziców podczas stosowania reguł stanowi niezbędną podstawę rozumienia zasad molarnych jako niezmiennych i obowiązujących. 56
57 Dobro i zło 57
58 ROZWÓJ SPOŁECZNY I EMOCJONALNY W WIEKU PRZEDSZKOLNYM 58
59 Czwarty rok życia Pojawia się umiejętność reakcji odroczonych oraz kontrolowanie swoich zachowań w odpowiedzi na działające bodźce. Dziecko zaczyna rozumieć czego oczekują od niego członkowie grupy społecznej do której należy. Zaczyna kontrolować wybuchy złości i żalu. Zaczyna rozumieć, że innego zachowania rodzice oczekują od niego np. w kościele a innego na placu zabaw. Dziecko przez naśladownictwo zaczyna powtarzać zachowania i słowa swoich opiekunów. 59
60 Zmiana zachowania w sytuacji zadaniowej Dziecko przestaje działać impulsywnie. Wzrost kompetencji językowej pozwala na dokładniejsze rozumienie instrukcji werbalnych. Wzrasta również zdolność do samokontroli. 60
61 Nowe uczucia Poczucie winy i rozwój sumienia oraz norm moralnych. Zakłopotanie, duma, zazdrość. Dziecko staje się coraz bardziej wrażliwe na sygnały akceptowania go prze członków grupy oraz dokonywanej przez nich oceny. Wywołuje to czasem zachowania agresywne. 61
62 Zabawy Zwiększenie liczby zabaw tematycznych. Zabawy tematyczne stają się grupowe. Rozwój języka pozwala dzieciom organizować dzieciom zabawy i uczestniczyć w grach z regułami. Nie wszystkie dzieci jeszcze to potrafią. Duże zainteresowanie czynnościami wykonywanymi przez dorosłych. To dobry moment na uczenie czynności i powierzanie dzieciom obowiązków. Wyrabia to w dziecku poczucie obowiązku. 62
63 Zabawy tematyczne 63
64 Obowiązki domowe 64
65 Piąty lub szósty rok życia Ostateczne utrwalenie się nabywanych kompetencji społecznych, które umożliwiają rozpoczęcie nauki w szkole. Dziecko zaczyna kontrolować swoje odpowiedzi, zastanawiać się nad nimi. Staje się częściowo zdolne do samokontroli. Coraz większego znaczenie nabiera dla niego grupa, opinia rówieśników. Stopniowo zanika wyłączny autorytet rodziców, a znaczenia nabierają autorytety zewnętrzne. Jeżeli wcześniej relacje rodzic dziecko nie zostały ukształtowane prawidłowo, czy więzi z rodzicami są słabe, tym silniej dziecko będzie poszukiwało autorytetów zewnętrznych. Istnienie autorytetów z rodzicami na pierwszym planie jest bardzo ważne dla poczucia bezpieczeństwa dziecka. Zamiast odpowiadać NIE WIEM, lepiej poszukać odpowiedzi razem. 65
66 Zabawy Wzrasta różnorodność i tematyczność zabaw tematycznych. Dzieci samodzielnie ustalają i werbalizują reguły. Silnie identyfikują się z rolami wyznaczanymi np. przez płeć. 66
67 Wspólne zajęcia 67
68 Rozwój moralny Reguły społeczne są dla dzieci wówczas niezmienne. Wyznacznikami dobra i zła są fizyczne i namacane konsekwencje. Dziecko potrafi panować nad swoimi reakcjami, ekspresją. Potrafi niekiedy ukrywać swoje uczucia. Zna konwencjonalne sposoby witania się i żegnania. Zna zasady dobrego wychowania. 68
69 Rozwój moralny 69
70 Jak pomóc dziecku, by radziło sobie z własnymi uczuciami? 1. Słuchaj dziecka bardzo uważnie. 2. Okaż zrozumienie dla uczuć dziecka 3. Nazwij te uczucia 4. Zmień pragnienie dziecka w fantazję. 70
71 Dziękuję za uwagę! 71
Program autorski Poznaję uczucia
Dziecko chce być dobre, Jeśli nie umie naucz, Jeśli nie wie wytłumacz, Jeśli nie może pomóż. Janusz Korczak Program autorski Poznaję uczucia 1 Anna Major Program Poznaję uczucia jest skierowany do dzieci
Bardziej szczegółowoAlkohol w rodzinie zaburzone więzi
Konferencja szkoleniowa dla nauczycieli i pedagogów Życie z FAS Alkohol w rodzinie zaburzone więzi Beata Stebnicka Fundacja FASTRYGA Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Zabrzu Zaburzenia więzi Nie ma takiego
Bardziej szczegółowoAUTORSKI PROGRAM Ja wśród innych
AUTORSKI PROGRAM Ja wśród innych REALIZOWANY W ŚWIETLICY SZKOŁY PODSTAWOWEJ W PILCHOWIE W LATACH 2014-2016 Opracowała: mgr Małgorzata Pysiewicz CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Program został skonstruowany z myślą
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Psychologia potrzeb. Dr Monika Wróblewska EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Psychologia potrzeb Dr Monika Wróblewska Uniwersytet w Białymstoku 10 czerwca 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL 1. Specyfika potrzeb
Bardziej szczegółowoJakie kompetencje należy uznać jako kluczowe dla dziecka z autyzmem? Joanna Grochowska Skarżysko Kamienna 29.11.2012r.
Jakie kompetencje należy uznać jako kluczowe dla dziecka z autyzmem? Joanna Grochowska Skarżysko Kamienna 29.11.2012r. Kompetencje kluczowe Kompetencje kluczowe to te, których wszystkie osoby potrzebują
Bardziej szczegółowosfera fizyczna sfera poznawcza (intelektualna) sfera emocjonalna sfera kontaktów społecznych sfera fizyczna sfera poznawcza (intelektualna) sfera emocjonalna sfera kontaktów społecznych rozwój mowy wzmożona
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAJĘĆ ROZWIJAJĄCYCH UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE DLA DZIECI W WIEKU 8-12 LAT: RAZEM LEPIEJ - realizowany w SP 209
PROGRAM ZAJĘĆ ROZWIJAJĄCYCH UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE DLA DZIECI W WIEKU 8-12 LAT: RAZEM LEPIEJ - realizowany w SP 209 Szkoła, obok rodziny, jest jednym z najważniejszych środowisk społecznych dziecka. Jej
Bardziej szczegółowoAkademia Pozytywnej Profilaktyki. Programy pozytywnego rozwoju dla uczniów kl. I-III SP 2015/2016
Programy pozytywnego rozwoju dla uczniów kl. I-III SP 2015/2016 Drodzy Rodzice, Szanowni Pedagodzy, Nauczyciele oraz Wychowawcy! Pozytywny rozwój jest elementem tzw. pozytywnej profilaktyki. Idea ta nie
Bardziej szczegółowoJak przygotować dziecko do pójścia do przedszkola? mgr Sylwia Styczeń
Jak przygotować dziecko do pójścia do przedszkola? mgr Sylwia Styczeń Po co wysyłam dziecko do przedszkola? Funkcje przedszkola Rozwój społeczny Samodzielność Przygotowanie do szkoły Z czym musi poradzić
Bardziej szczegółowoPROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE
PROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE 1. Założenia programu: Program zajęć socjoterapeutycznych rozwijających kompetencje emocjonalno - społeczne jest jedną
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 14 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W OŚWIĘCIMIU
PROGRAM WYCHOWAWCZY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 14 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W OŚWIĘCIMIU UZASADNIENIE Ważnym zadaniem przedszkola jest kształtowanie cech i postaw dzieci, pozwalających im w przyszłości
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY SAMORZĄDOWEGO PRZEDSZKOLA W KOCHANOWICACH
KONCEPCJA PRACY SAMORZĄDOWEGO PRZEDSZKOLA W KOCHANOWICACH CELE KONCEPCJI PRACY PRZEDSZKOLA 1. Diagnozowanie i rozwijanie inteligencji wielorakich dzieci. Zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych
Bardziej szczegółowoProgram profilaktyczny. Bądź sobą
Program profilaktyczny Bądź sobą przeznaczony dla klas IV VI Program opracowała: Monika Wandas-Wasieńko Cele programu: 1.Wzmocnienie więzi koleżeńskiej i grupowej. 2.Nawiązywanie nieagresywnych kontaktów.
Bardziej szczegółowo1. Budowanie właściwych relacji z innymi ludźmi:
DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE: 1. Budowanie właściwych relacji z innymi ludźmi: 1. Integracja zespołu klasowego 2. Poznawanie prawidłowych zasad współżycia społecznego -uświadomienie uczniom, co to znaczy być
Bardziej szczegółowoTakie jest Rzeczpospolitą władanie, jakie młodzieży chowanie Stanisław Staszic
PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 65 W ŁODZI Takie jest Rzeczpospolitą władanie, jakie młodzieży chowanie Stanisław Staszic Priorytet w wychowaniu młodego człowieka powinien mieć dom rodzinny.
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Zarządzanie emocjami Małgorzata Dębowska Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 20 listopada 2014 r. SUKCES W ŻYCIU ZALEŻY NIE TYLKO OD INTELEKTU, LECZ OD UMIEJĘTNOŚCI KIEROWANIA
Bardziej szczegółowoZarządzanie emocjami
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Zarządzanie emocjami Beata Skowrońska Uniwersytet w Białymstoku 9 grudnia 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Co to jest inteligencja
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Zarządzanie emocjami Małgorzata Dębowska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie 11 marca 2014 r. SUKCES W ŻYCIU ZALEŻY NIE TYLKO OD INTELEKTU, LECZ OD UMIEJĘTNOŚCI KIEROWANIA
Bardziej szczegółowoPewnym krokiem do szkoły, czyli wszystko, co trzeba wiedzieć na temat gotowości szkolnej.
Pewnym krokiem do szkoły, czyli wszystko, co trzeba wiedzieć na temat gotowości szkolnej. Gotowość szkolna- sylwetka dziecka dojrzałego i niedojrzałego do rozpoczęcia nauki w szkole Edukacja szkolna jest
Bardziej szczegółowoPROGRAM ADAPTACYJNY DLA DZIECI GRUP PRZYGOTOWANIA PRZEDSZKOLNEGO W IŃSKU
PROGRAM ADAPTACYJNY DLA DZIECI GRUP PRZYGOTOWANIA PRZEDSZKOLNEGO W IŃSKU WSTĘP Przystosowanie należy do podstawowych mechanizmów regulujących stosunki człowieka ze środowiskiem. Wiek przedszkolny to okres
Bardziej szczegółowoKOMUNIKACJA INTERPERONALNA
SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ KOMUNIKACJA INTERPERONALNA Opracował: mgr inż. Wojciech Szczepaniak CEL OGÓLNY: SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ Czas realizacji: 1 x 45min TEMAT LEKCJI: KOMUNIKACJA INTERPERSONALNA
Bardziej szczegółowoKluczem do wiedzy wciąż jest czytanie. Wiele osób, choć umie czytać, nie czyta. muszą powstać w dzieciństwie.
Sukces człowieka zależy w dużej mierze od wiedzy. Kluczem do wiedzy wciąż jest czytanie. Wiele osób, choć umie czytać, nie czyta. Dlaczego? Ponieważ nawyk i potrzeba lektury Dlaczego? Ponieważ nawyk i
Bardziej szczegółowoRola i znaczenie czytania w ogólnym rozwoju dziecka. Maja Adamkiewicz
Rola i znaczenie czytania w ogólnym rozwoju dziecka Maja Adamkiewicz Jakie ziarno w serca Wasze padnie, takim będzie późniejsze żniwo. Wszyscy chcemy, aby nasze dzieci wyrosły na mądrych, dobrych i szczęśliwych
Bardziej szczegółowoZAJĘCIA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO Z ELEMENTAMI METODY VERONIKI SHERBORNE.
ZAJĘCIA RUCHU ROZWIJAJĄCEGO Z ELEMENTAMI METODY VERONIKI SHERBORNE. INNOWACJA PEDAGOGICZNA Przedszkole Kraina Marzeń w Czarnej Białostockiej 09.2008 r.- 06.2009 r. Zajęcia ruchu rozwijającego pod hasłem
Bardziej szczegółowoPRZEKRACZANIE PROGU EDUKACYJNEGO Z KLASY TRZECIEJ DO CZWARTEJ
PRZEKRACZANIE PROGU EDUKACYJNEGO Z KLASY TRZECIEJ DO CZWARTEJ Właściwości rozwojowe typowe dla tego wieku: dojrzałość poznawczo intelektualna - wzbogacenie mowy i zasobu słownictwa - wzrost aktywności
Bardziej szczegółowoOcena zależności od opieki Skala CDS
Ocena zależności od opieki Skala CDS Potrzeby Wskaźniki oceniające ocena ODŻYWIANIE Stopień w jakim pacjent jest w stanie zaspokoić potrzeby żywieniowe bez niczyjej 1. Pacjent nie jest w stanie przyjmować
Bardziej szczegółowoEmpatyczna układanka
T Spotkanie 9 Empatyczna układanka Projekt finansowany ze środków Ministerstwa Edukacji Narodowej w ramach Narodowego Programu Zdrowia Realizator projektu: fundacja e d u k a c j i p o z y t y w n e j
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. POWSTAŃCÓW 1863 ROKU W ZABOROWIE
PROGRAM PROFILAKTYKI DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. POWSTAŃCÓW 1863 ROKU W ZABOROWIE PROGRAM PROFILAKTYKI DLA DZIECI ODDZIAŁU PRZEDSZKOLNEGO SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. POWSTAŃCÓW 1863 ROKU W ZABOROWIE
Bardziej szczegółowoCentrum Szkoleniowo-Terapeutyczne SELF. www.cst-self.pl
Centrum Szkoleniowo-Terapeutyczne SELF Biuro i gabinety psychoterapii: ul. Zygmuntowska 12/5, 35-025 Rzeszów Moje dziecko idzie do szkoły Dobry start szkolny ma zasadnicze znaczenie dla dalszej edukacji.
Bardziej szczegółowoPOSTAW NA ROZWÓJ! 19.05.2011 KONFERENCJA PODSUMOWUJĄCA PROJEKT
19.05.2011 KONFERENCJA PODSUMOWUJĄCA PROJEKT POSTAW NA ROZWÓJ! Kampania informacyjno promocyjna oraz doradztwo dla osób dorosłych w zakresie kształcenia ustawicznego edycja 2 Projekt współfinansowany przez
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W RUDNIE
PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W RUDNIE Podstawy prawne: Ustawa z dnia 7 wrzesnia1991 r. o systemie oświaty ( DZ. U z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, oraz z 2009 r. Nr.6 poz.33, Nr 31 poz. 206
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. MARII KONOPNICKIEJ W KRAJENCE
PROGRAM WYCHOWAWCZY PUBLICZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. MARII KONOPNICKIEJ W KRAJENCE 1 Podstawy prawne szkolnego programy wychowawczego Podstawą do sporządzenia niniejszego programu stanowią następujące
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI Zespół Szkolno-Przedszkolny Nr 4 w Krakowie
PROGRAM PROFILAKTYKI Zespół Szkolno-Przedszkolny Nr 4 w Krakowie Pozytywnie zaopiniowany i wdrożony do stosowania Uchwałą Rady Pedagogicznej Samorządowego Przedszkola Nr 55 nr 04/27/08/13 z dnia 27 sierpnia
Bardziej szczegółowoŚwietlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Ewa Janik
Świetlica socjoterapeutycznadobra praktyka w profilaktyce zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży Ewa Janik ZDROWIE PSYCHICZNE Zdrowie psychiczne jest różnie definiowane przez poszczególne dziedziny nauki:
Bardziej szczegółowoOCENA UCZNIA SZKOŁY PRZYSPOSABIAJĄCEJ DO PRACY
OCENA UCZNIA SZKOŁY PRZYSPOSABIAJĄCEJ DO PRACY I SEMESTR rok szkolny:.. Imię, nazwisko ucznia:.. Klasa:. Zakres aktywności Poziom funkcjonowania Funkcjonowanie: o sobie nie podejmuje słabo dostatecznie
Bardziej szczegółowoPrzygotowanie rodziców do wspomagania dziecka w uczeniu się nowej roli bycia uczniem
Przygotowanie rodziców do wspomagania dziecka w uczeniu się nowej roli bycia uczniem Dowiem się wielu ciekawych rzeczy Poznam nowych kolegów Będą ciekawe zajęcia Wiedza i umiejętności Informacja DOBRY
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W KARCZEWIE NA ROK SZKOLNY 2016/2017
Załącznik nr 2 do Statutu Szkoły Podstawowej nr 2 w Karczewie PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 2 W KARCZEWIE NA ROK SZKOLNY 2016/2017 SZKOŁA: Kreatywna, bezpieczna i przyjazna dla ucznia, nauczyciela,
Bardziej szczegółowoKiedy nauczyciel klasy I staje się osobą znaczącą dla uczniów? Ewa Filipiak
Kiedy nauczyciel klasy I staje się osobą znaczącą dla uczniów? Ewa Filipiak Instytut Pedagogiki Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Uczelnie dla szkół Główne myśli Etap edukacji wczesnoszkolnej
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W KANIOWIE
PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W KANIOWIE Podstawa prawna: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Powszechna Deklaracja Praw Człowieka Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (
Bardziej szczegółowoCZY NASZE DZIECKO MOŻE
CZY NASZE DZIECKO MOŻE JUŻ IŚĆ DO SZKOŁY? Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 2 im. ks. dra S. Wilczewskiego w Katowicach OBOWIĄZEK SZKOLNY W KRAJACH EUROPEJSKICH GOTOWOŚĆ SZKOLNA Osiągnięcie przez
Bardziej szczegółowoOd najmłodszych lat dziecko powinno być wprowadzone w świat muzyki. Sposób, w jaki zostanie zachęcone w przedszkolu i w domu do słuchania muzyki,
Od najmłodszych lat dziecko powinno być wprowadzone w świat muzyki. Sposób, w jaki zostanie zachęcone w przedszkolu i w domu do słuchania muzyki, śpiewania, a nawet tworzenia łatwych melodii oraz w jakim
Bardziej szczegółowoPRZEKRACZANIE PROGU EDUKACYJNEGO Z KLASY TRZECIEJ DO CZWARTEJ
PRZEKRACZANIE PROGU EDUKACYJNEGO Z KLASY TRZECIEJ DO CZWARTEJ Właściwości rozwojowe typowe dla tego wieku: dojrzałość poznawczo intelektualna - opanowanie myślenia abstrakcyjnego - wzbogacenie mowy i zasobu
Bardziej szczegółowoP R O G R A M W Y C H O W A W C Z Y
P R O G R A M W Y C H O W A W C Z Y Szkoła Podstawowa nr 75 w Krakowie o p r a c o w a n y z g o d n i e z p o d s t a w ą p r o g r a m o w ą Główny cel wychowawczy: Wychowanie dziecka świadomego swojej
Bardziej szczegółowoPROGRAM ADAPTACYJNY DLA KLASY I " JUŻ JESTEM UCZNIEM" OPRACOWANY DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 357
PROGRAM ADAPTACYJNY DLA KLASY I " JUŻ JESTEM UCZNIEM" OPRACOWANY DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 357 Z chwilą rozpoczęcia nauki szkolnej dziecko wkracza w zupełnie nowy etap swojego życia. Spotyka się
Bardziej szczegółowomarzec 2010 WYCHOWANIE DO WOLNOŚCI Autor: Edyta Gronowska Dyrektor Przedszkola Lokomotywa
marzec 2010 WYCHOWANIE DO WOLNOŚCI Autor: Edyta Gronowska Dyrektor Przedszkola Lokomotywa Osoba, która ma poczucie własnej wartości będzie wolna od nacisków, trendów społecznych, mody Nie będzie przejmowała
Bardziej szczegółowoJeszcze nie mówi, a już porozumiewa się - rozwój komunikowania się małych dzieci
Jeszcze nie mówi, a już porozumiewa się - rozwój komunikowania się małych dzieci Pierwsze miesiące życia dziecka 1. interakcje twarzą w twarz z opiekunem Pierwsze miesiące życia dziecka 1. interakcje twarzą
Bardziej szczegółowoDziecko z zespołem Aspergera w przedszkolu. Dorota Kalinowska - psycholog
Dziecko z zespołem Aspergera w przedszkolu Dorota Kalinowska - psycholog Zespół Aspergera vs Autyzm Podobieństwa: Nieprawidłowości w zakresie interakcji społecznych; Stereotypowy, ograniczony repertuar
Bardziej szczegółowoWielu rodziców zastanawia się, czy ich dziecko jest w pełni gotowe, by sprostać wymaganiom jakie niesie za sobą szkoła.
O GOTOWOŚCI SZKOLNEJ Rozpoczęcie nauki szkolnej to bardzo ważny moment w życiu każdego dziecka. Pójście do szkoły poprzedzone jest rocznym obowiązkowym przygotowaniem przedszkolnym, któremu podlegają wszystkie
Bardziej szczegółowoJak pomóc dziecku radzić sobie z trudnymi emocjami?
Image by Alexas_Fotos on Pixabay dr Agnieszka Lasota Jak pomóc dziecku radzić sobie z trudnymi emocjami? Czy dorośli pozwalają dzieciom na doświadczanie i wyrażanie negatywnych emocji, takich jak złość,
Bardziej szczegółowoNowa podstawa programowa nauczania przedszkolnego oraz dla szkoły podstawowej wyzwaniem dla tematyki wychowania komunikacyjnego
Nowa podstawa programowa nauczania przedszkolnego oraz dla szkoły podstawowej wyzwaniem dla tematyki wychowania komunikacyjnego Alicja Guła, Agata Urbańska Podstawa programowa Podstawa programowa jest
Bardziej szczegółowoEKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY Psychologia i interakcje społeczne Doskonalenie współpracy w rodzinie Anna Konopka Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu 13.10.2014 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY
Bardziej szczegółowoWpływ więzi rodzinnej na prawidłowy rozwój emocjonalny dziecka. Opracowała: Małgorzata Ryndak
1 Wpływ więzi rodzinnej na prawidłowy rozwój emocjonalny dziecka. Opracowała: Małgorzata Ryndak 2 W rozwoju człowieka sfera uczuciowa jest niezmiernie delikatna i wymaga wielkiej troski oraz uwagi ze strony
Bardziej szczegółowoPlan wychowawczy. Oddziału Przedszkolnego. przy Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II. w Skorzeszycach
Plan wychowawczy Oddziału Przedszkolnego przy Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II w Skorzeszycach Cele: Plan wychowawczy punktu przedszkolnego zakłada: Pracę nastawioną na poznanie samego siebie Pracę
Bardziej szczegółowoSYLWETKA ABSOLWENTA ZESPOŁU SZKÓŁ NR 20 W BYDGOSZCZY. Sylwetka ucznia kończącego III klasę Szkoły Podstawowej nr 27 w Zespole Szkół nr 20 w Bydgoszczy
ZAŁĄCZNIK NR 38 SYLWETKA ABSOLWENTA ZESPOŁU SZKÓŁ NR 20 W BYDGOSZCZY Sylwetka ucznia kończącego III klasę Szkoły Podstawowej nr 27 Absolwent I etapu edukacyjnego: zna swoje najbliższe środowisko - dom,
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NIEPUBLICZNEGO Nr 1 Pod Topolą w Szczytnie. Kochać dziecko, to służyć mu, jak daleko jest to tylko możliwe. M.
KONCEPCJA PRACY PRZEDSZKOLA NIEPUBLICZNEGO Nr 1 Pod Topolą w Szczytnie Kochać dziecko, to służyć mu, jak daleko jest to tylko możliwe. M. Montessori MISJA PRZEDSZKOLA Nasze przedszkole jest drogowskazem
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY W MIEJSKIM PRZEDSZKOLU NR 2 FANTAZJA W SZCZYTNIE
KONCEPCJA PRACY W MIEJSKIM PRZEDSZKOLU NR 2 FANTAZJA W SZCZYTNIE Koncepcja pracy przedszkola oparta jest na celach i zadaniach zawartych w aktach prawnych: ustawie o systemie oświaty oraz aktach wykonawczych
Bardziej szczegółowoPROGRAM ADAPTACYJNY NIEPUBLICZNEGO PRZEDSZKOLA KOLOROWA ZEBRA W BIADACZU. Autorka programu. Mgr Agnieszka Gierdal
PROGRAM ADAPTACYJNY NIEPUBLICZNEGO PRZEDSZKOLA KOLOROWA ZEBRA W BIADACZU Autorka programu Mgr Agnieszka Gierdal WSTĘP: Pierwszy dzień rozpoczęcia edukacji przedszkolnej jest dla dziecka przełomowy. Wiąże
Bardziej szczegółowoJak pomóc 6-latkowi w dobrym funkcjonowaniu w szkole: co mogą zrobić rodzice, a co powinna zrobić szkoła?
Akredytacja Państwowej Komisji Akredytacyjnej (Uchwała Nr 474/2010 z dn. 27.05. 2010r.)1111 Jak pomóc 6-latkowi w dobrym funkcjonowaniu w szkole: co mogą zrobić rodzice, a co powinna zrobić szkoła? Anna
Bardziej szczegółowoMetoda Opcji Metoda Son-Rise
Metoda Opcji Metoda Son-Rise autorzy: Barry Kaufman oraz Samahria Kaufman syn diagnoza- głęboki autyzm i opóźnienie umysłowe, IQ poniżej 30; opracowali własną metodę-> obserwując zachowania syna stwierdzili,
Bardziej szczegółowoNa końcu dokumentu znajdziesz wyjaśnienie dotyczące korzystania z arkusza.
Na końcu dokumentu znajdziesz wyjaśnienie dotyczące korzystania z arkusza. SKALA ZACHOWANIA DZIECKA 4-5-LETNIEGO ROZWÓJ POZNAWCZY KOMPETENCJE JĘZYKOWE I. Zdolność do koncentrowania uwagi 1. Nie skupia
Bardziej szczegółowoKoło z języka angielskiego dla klas I, II i III Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi w Janowszczyźnie na rok 2017/2018
Koło z języka angielskiego dla klas I, II i III Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi w Janowszczyźnie na rok 2017/2018 Ogólna charakterystyka programu Koło języka angielskiego dla klas pierwszych,
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ nr 8 im. MIKOŁAJA KOPERNIKA w MALBORKU BEZPIECZNA I PRZYJAZNA SZKOŁA
PROGRAM PROFILAKTYKI DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ nr 8 im. MIKOŁAJA KOPERNIKA w MALBORKU BEZPIECZNA I PRZYJAZNA SZKOŁA Szkoła realizuje cele i zadania wychowawcze na podstawie Ustawy o systemie oświaty
Bardziej szczegółowoCzy mój sześciolatek/siedmiolatek jest gotowy by przekroczyć próg szkoły, by stawić czoła nowym wyzwaniom? Czy będzie potrafił podporządkować się
NOWA RZECZYWISTOŚĆ Czy mój sześciolatek/siedmiolatek jest gotowy by przekroczyć próg szkoły, by stawić czoła nowym wyzwaniom? Czy będzie potrafił podporządkować się szkolnej dyscyplinie? Czy wejdzie w
Bardziej szczegółowoRodzina jako system więzi społecznych i emocjonalnych.
Rodzina jako system więzi społecznych i emocjonalnych. Rodzina jest interpersonalnym systemem stosunków wewnątrz grupowych lub systemem społecznym. Te stosunki tworzone są przez więzi społeczne i emocjonalne.
Bardziej szczegółowoProgram wychowawczy Przedszkola nr 3 w Szamotułach
Program wychowawczy Przedszkola nr 3 w Szamotułach Szamotuły 2014 Zaktualizowany Program Wychowawczy Przedszkola Nr 3 w Szamotułach został uchwalony przez Radę Rodziców uchwałą nr 1 w dniu 21.08.2014r.
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 58 W ZESPOLE SZKOLNO-PRZEDSZKOLNYM NR 3 W KATOWICACH
PROGRAM WYCHOWAWCZY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 58 W ZESPOLE SZKOLNO-PRZEDSZKOLNYM NR 3 W KATOWICACH Katowice 2015 1 I WSTĘP Program wychowawczy Miejskiego Przedszkola nr 58 w Zespole Szkolno-Przedszkolnym
Bardziej szczegółowoPOZNAJ SIEBIE POZNAJ ŚWIAT
PORADNIA PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA W MIELCU POZNAJ SIEBIE POZNAJ ŚWIAT WSPIERANIE ROZWOJU DZIECKA przygotowanie i realizacja zajęć Gerta Fijołek pedagog Katarzyna Juras - psycholog CEL WARSZTATÓW W trakcie
Bardziej szczegółowoPLAN PRACY WYCHOWAWCY KLASY III W ROKU SZKOLNYM 2014 / 2015
I. PODSTAWA PRAWNA Statut Szkoły, PLAN PRACY WYCHOWAWCY KLASY III W ROKU SZKOLNYM 2014 / 2015 Program Wychowawczy, Program Profilaktyki Szkoły. II. ZADANIA WYCHOWAWCZE NA ROK SZKOLNY 2014 / 2015 1. Kształcenie
Bardziej szczegółowoSTANDARDY I WSKAŹNIKI EDUKACYJNE 2018/2019r.
I EDUKACYJNE 2018/2019r. FIZYCZNY OBSZAR ROZWOJU DZIECKA Zna i przestrzega zasady higieniczno- kulturalne Wykonuje ćwiczenia ogólno- rozwojowe - dba o czystość ciała i odzieży - kulturalnie spożywa posiłki
Bardziej szczegółowoBUDOWANIE WIĘZI Z DZIECKIEM POPRZEZ WSPÓLNE AKTYWNOŚCI
BUDOWANIE WIĘZI Z DZIECKIEM POPRZEZ WSPÓLNE AKTYWNOŚCI Współczesna pedagogika opiekuńcza zwraca coraz większą uwagę na rolę rodziców i rodziny w życiu dziecka. Podkreśla ich znaczenie dla prawidłowego
Bardziej szczegółowoSZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI NA LATA 2006-2010
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI NA LATA 2006-2010 Szkolny Program Profilaktyki w Szkole Podstawowej w Niwicy jest zgodny z: podstawą programową kształtowania ogólnego: Rozporządzenie MENiS z dn. 26.02.2002r.
Bardziej szczegółowoKoncepcja pracy. Przedszkola Publicznego Nr 32. w Tarnowie. Promującego Zdrowie
Koncepcja pracy Przedszkola Publicznego Nr 32 w Tarnowie Promującego Zdrowie Koncepcja Pracy Przedszkola Publicznego Nr 32 w Tarnowie została opracowana na podstawie: 1. Rozporządzenia Ministra Edukacji
Bardziej szczegółowoWPŁYW CZYTANIA NA ROZWÓJ DZIECI I MŁODZIEŻY
WPŁYW CZYTANIA NA ROZWÓJ DZIECI I MŁODZIEŻY Czytanie - oto najlepszy sposób uczenia się. Aleksander Puszkin Sukces jednostek i społeczeństw zależy od ich wiedzy. Kluczem do wiedzy wciąż jest czytanie.
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY KATOLICKIEGO PRZEDSZKOLA IM. DZIECIĄTKA JEZUS W CIESZYNIE 2015/ /2017
PROGRAM WYCHOWAWCZY KATOLICKIEGO PRZEDSZKOLA IM. DZIECIĄTKA JEZUS W CIESZYNIE NA LATA: 2015/2016 2016/2017 2017/2018 Program opracowano w oparciu o: 1. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej 2. Konwencja
Bardziej szczegółowoKomunikacja w rodzinie jako środek rozwoju kompetencji emocjonalnych i społecznych dzieci
Komunikacja w rodzinie jako środek rozwoju kompetencji emocjonalnych i społecznych dzieci dr Julia Kaleńska-Rodzaj Katedra Psychologii UP Krakowski Ośrodek Doradztwa dla Artystów KODA kalenska@up.krakow.pl
Bardziej szczegółowowww.prototo.pl MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO
Wszystkie materiały tworzone i przekazywane przez Wykładowców NPDN PROTOTO są chronione prawem autorskim i przeznaczone wyłącznie do użytku prywatnego. MATERIAŁY Z KURSU KWALIFIKACYJNEGO www.prototo.pl
Bardziej szczegółowoŻałoba i strata. Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ
Żałoba i strata Paulina Wróbel Instytut Psychologii UJ Żałoba Proces psychologicznej, społecznej i somatycznej reakcji, będącej odpowiedzią na utratę i jej konsekwencje. Spełnia prawie wszystkie kryteria
Bardziej szczegółowoEkonomiczny Uniwersytet Dziecięcy. Bunt nastolatka
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Bunt nastolatka Magdalena Łabuś Akademia Ekonomiczna w Katowicach 22 marca 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Jak przetrwać trudny
Bardziej szczegółowoPROGRAM ADAPTACJI DO PRZEDSZKOLA Zanim zostanę przedszkolakiem
PROGRAM ADAPTACJI DO PRZEDSZKOLA Zanim zostanę przedszkolakiem PRZEDSZKOLA NIEPUBLICZNEGO Nr 1 Pod Topolą w Szczytnie Z odrobiną sukcesu, zachęty i zaufania, środowisku sprzyjającym pracy, dziecko może
Bardziej szczegółowob) słyszymy często tylko to, co chcemy usłyszeć, słuchamy selektywnie,
Jak się porozumieć ze współmałżonkiem? Jak wyrazić, to co się czuje? Jak zachować się konflikcie? To częste pytania małżonków. Od jakości komunikacji zależy dobro małżeństwa i całej rodziny. 1. Zasady
Bardziej szczegółowoModel autokratyczny Model liberalny Model demokratyczny. Pozytywne i negatywne skutki
Model autokratyczny Model liberalny Model demokratyczny Pozytywne i negatywne skutki Dzieci mają niskie poczucie własnej wartości zachowują się ulegle. Lub przeciwnie buntują się przeciwko wszystkim i
Bardziej szczegółowoPoziom gotowości szkolnej dziecka, Nowa postawa programowa, Przygotowanie szkoły, Demografia.
6-LATEK W SZKOLE Poziom gotowości szkolnej dziecka, Nowa postawa programowa, Przygotowanie szkoły, Demografia. Umysłowa Emocjonalnospołeczna GOTOWOŚĆ SZKOLNA Fizyczna Percepcyjno - motoryczna 1. Diagnozą
Bardziej szczegółowoJak pomóc dziecku w okresie adaptacji w klasie I?
Jak pomóc dziecku w okresie adaptacji w klasie I? Magdalena Czub Zespół Wczesnej Edukacji Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie Uczelnie dla szkół Adaptacja w szkole Nauczyciel Dziecko Rodzic Rozpoznanie
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWACZY PRZEDSZKOLA NR 24, PRZY ZESPOLE SZKÓŁ SPECJALNYCH NR 4
PROGRAM WYCHOWACZY PRZEDSZKOLA NR 24, PRZY ZESPOLE SZKÓŁ SPECJALNYCH NR 4 Opracowanie : Justyna Marcisz Anna Żegleń I. Cele ogólne programu Kształtowanie prawidłowych postaw funkcjonowania w grupie w oparciu
Bardziej szczegółowoKoncepcja Pracy Niepublicznego Przedszkola Calineczka w Kaliszu
Koncepcja Pracy Niepublicznego Przedszkola Calineczka w Kaliszu W przedszkolu funkcjonuje koncepcja pracy ukierunkowana na zapewnienie wszechstronnego rozwoju dziecka, a zwłaszcza rozwoju twórczej i fizycznej
Bardziej szczegółowoKompetencje językowe i komunikacyjne dzieci z autyzmem co oceniaćżeby dobrze pomóc?
Kompetencje językowe i komunikacyjne dzieci z autyzmem co oceniaćżeby dobrze pomóc? Prowadzenie i opracowanie: Katarzyna Siwek Węgrów, 15.11.2010r. Autyzm a funkcjonowanie językowe Zaburzenia porozumiewania
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA W MANIECZKACH
Załącznik nr 1/2016 Koncepcji pracy przedszkola PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA W MANIECZKACH CELE NADRZĘDNE: Tworzenie więzi z rodziną i środowiskiem w którym dziecko wzrasta; Rozwijanie umiejętności
Bardziej szczegółowoEDUKACJA DZIECKA 6 LETNIEGO W SZKOLE
EDUKACJA DZIECKA 6 LETNIEGO W SZKOLE Edukacja 6 latka w szkole Każde dziecko rozwija się inaczej, ma swoją dynamikę, tempo i rytm rozwoju. Dzieci różnią się między sobą zdolnościami do nauki, sprawnością
Bardziej szczegółowoPROJEKT EDUKACYJNY ŻYJĘ WŚRÓD INNYCH
PROJEKT EDUKACYJNY ŻYJĘ WŚRÓD INNYCH Temat projektu: Żyję wśród innych projekt działań uczących empatii współpracy w grupie dzieci w wieku 4 5 lat Założenia projektu: Kiedy przyglądam się dzieciom z mojej
Bardziej szczegółowoWIODĄCE TREŚCI WYCHOWAWCZE DLA POSZCZEGÓLNYCH KLAS
Szkoła Podstawowa nr 69 w Gdańsku im. gen. Stanisława Sosabowskiego 80 869 Gdańsk, ul. Zielony Trójkąt 1, e-mail: szkola69@wp.pl, www.szkola69.cba.pl, / fax: (58) 343-05-02 WIODĄCE TREŚCI WYCHOWAWCZE DLA
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY KLASY V SZKOŁY PODSTAWOWEJ W ZAWADCE OSIECKIEJ
PROGRAM WYCHOWAWCZY KLASY V SZKOŁY PODSTAWOWEJ W ZAWADCE OSIECKIEJ Tematy i zagadnienia (cele edukacyjne) 1. Wybór samorządu klasowego prawa i obowiązki ucznia -kształtowanie postaw patriotycznych i świadomości
Bardziej szczegółowo- zna swoją rolę jako uczeń, Polak, Europejczyk, - zna pojęcia: sprawiedliwość, wolność, demokracja.
Edukacja społeczna Edukacja ekologiczna Edukacja prorodzinna Wdrażanie ucznia do różnorodnych form samorządności: - Samorząd Uczniowski, - Samorząd Klasowy, - gazetki szkolne, - dyżury klasowe, - sekcje
Bardziej szczegółowoWczesne wspomaganie rozwoju dziecka i jego rodziny
Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i jego rodziny Fazy reakcji emocjonalnej rodziców w sytuacji pojawienia się niepełnosprawnego dziecka mgr Katarzyna Kowalska Dziecko niepełnosprawne w rodzinie Według
Bardziej szczegółowoCECHY NAUCZYCIELA KOMPETENTNEGO I STYMULUJĄCEGO ROZWÓJ TRZYLATKA 2. KOMUNIKATYWNOŚĆ W RELACJACH Z TRZYLATKIEM, ZARÓWNO WERBALNA, JAK I NIEWERBALNA.
Lp. CECHY NAUCZYCIELA KOMPETENTNEGO I STYMULUJĄCEGO ROZWÓJ TRZYLATKA 1. ROZUMIENIE MOWY DZIECKA TRZYLETNIEGO. 2. KOMUNIKATYWNOŚĆ W RELACJACH Z TRZYLATKIEM, ZARÓWNO WERBALNA, JAK I NIEWERBALNA. 3. UMIEJĘTNOŚĆ
Bardziej szczegółowoPlan. Co to jest emocja
PROCESY EMOCJONALNE Co to jest emocja Plan Komponenty procesu emocjonalnego Czynniki wywołujące emocje Formy reakcji emocjonalnych Wpływ emocji na procesy poznawcze i sprawność działania człowieka prawa
Bardziej szczegółowoJednostka dydaktyczna 4: Komunikacja i relacje z ludźmi niepełnosprawnymi
Jednostka dydaktyczna 4: Komunikacja i relacje z ludźmi niepełnosprawnymi W tej jednostce dydaktycznej dowiesz się jak się zachowywać z osobą niepełnosprawną, aby poprawić jej komunikację i kwestie relacji
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI NA LATA 2015-2020
PROGRAM PROFILAKTYKI NA LATA 2015-2020 Zespół Szkolno-Przedszkolny Nr 4 w Krakowie 1 Wstęp Profilaktyka, to proces wspierania dziecka w radzeniu sobie z trudnościami zagrażającymi rozwojowi oraz eliminowanie
Bardziej szczegółowoPROGRAM ADAPTACYJNY. Wskazówki dla rodziców. jak ułatwić dziecku start w przedszkolu.
PROGRAM ADAPTACYJNY Wskazówki dla rodziców jak ułatwić dziecku start w przedszkolu. Prawie dla każdego dziecka pierwsze dni pobytu w przedszkolu są okresem bardzo trudnym. Rozłąka z rodzicami powoduje
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI Zespół Szkolno-Przedszkolny Nr 4 w Krakowie Samorządowe Przedszkole Nr 55
PROGRAM PROFILAKTYKI Zespół Szkolno-Przedszkolny Nr 4 w Krakowie Pozytywnie zaopiniowany i wdrożony do stosowania Uchwałą Rady Pedagogicznej Samorządowego Przedszkola Nr 55 nr 04/27/08/13 z dnia 27 sierpnia
Bardziej szczegółowoŻYWIOŁ WODY - ĆWICZENIA
Strona1 ŻYWIOŁ WODY - ĆWICZENIA Cz. III Aby uzyskać namacalny efekt oddziaływania energii Żywiołu Wody w Twoim życiu - jednocześnie korzystaj i z przygotowanych tu ćwiczeń i z opisu procesów nagranych
Bardziej szczegółowo