W projekcie rozporządzenia, w porównaniu z obecnie obowiązującym rozporządzeniem, wprowadza się następujące zmiany:

Transkrypt

1 UZASADNIENIE Projekt rozporządzenia stanowi wykonanie upowaŝnienia zawartego w art. 71b ust 7 pkt 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.), zgodnie z którym minister właściwy do spraw oświaty i wychowania w drodze rozporządzenia określa warunki organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie, w tym warunki przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów oraz ich formy, w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych oraz przedszkolach, szkołach lub oddziałach integracyjnych, uwzględniając w szczególności konieczność dostosowania programów nauczania oraz metod pracy do koncepcji programowej i organizacyjnej kształcenia w formach integracyjnych, a takŝe zatrudnienie specjalistów dla jej realizacji. Obecnie obowiązuje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz. U. Nr 19, poz.167). Wydanie nowego rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych, wynika z potrzeby m. in. dostosowania warunków organizacji kształcenia uczniów niepełnosprawnych do przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz. U. z 2009 r. Nr 4, poz. 17). Projektowane w tym rozporządzeniu rozwiązania wynikają równieŝ z potrzeby dostosowania zadań przedszkoli integracyjnych, przedszkoli ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi, szkół integracyjnych i szkół ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi do zmian wprowadzanych równocześnie w przygotowywanych rozporządzeniach Ministra Edukacji Narodowej: zmieniającym rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych, 1

2 w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół, - w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach, - w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Celem regulacji jest podkreślenie nowego profilu kompetencyjnego nauczycieli prowadzących zajęcia z uczniem niepełnosprawnym, którzy opracowując dla uczniów indywidualne programy edukacyjno-terapeutyczne dostosowują je do indywidualnych potrzeb edukacyjnych i moŝliwości psychofizycznych uczniów oraz stosują zindywidualizowane formy i metody pracy dydaktycznej i wychowawczej, na podstawie oceny poziomu funkcjonowania uczniów i zaleceń zawartych w orzeczeniach o potrzebie kształcenia specjalnego. Projekt rozporządzenia jest równieŝ spójny z przekazywanym równocześnie do uzgodnień projektem rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych, który zakłada uszczegółowienie zadań dotyczących współpracy szkół z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi. Proponowane zmiany wychodzą naprzeciw m. in. potrzebom zgłaszanym przez nauczycieli i rodziców wybierających dla swoich dzieci nauczanie w przedszkolach, szkołach i oddziałach integracyjnych oraz rekomendacjom ekspertów ds. specjalnych potrzeb edukacyjnych, powołanych przez Ministra Edukacji Narodowej. W projekcie rozporządzenia, w porównaniu z obecnie obowiązującym rozporządzeniem, wprowadza się następujące zmiany: 1. W 1 niniejszego projektu rozporządzenia wskazuje się grupy uczniów niepełnosprawnych, dla których organizuje się kształcenie specjalne w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych. W obecnie obowiązującym rozporządzeniu w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych nie występował katalog uczniów 2

3 niepełnosprawnych. Był on wymieniony w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach (Dz. U. Nr 19, poz. 166). W celu uniknięcia wątpliwości interpretacyjnych, w ww. rozporządzeniach jednolicie wskazano uczniów niepełnosprawnych, posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, wydane przez publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną, dla których organizowane jest kształcenie specjalne. Doprecyzowane zostało równieŝ określenie dzieci i młodzieŝ niedostosowana społecznie, jako kategoria dzieci i młodzieŝy, dla której poradnia psychologicznopedagogiczna wydaje orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. Obecnie obowiązujące rozporządzenie w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych nie wskazuje kategorii dzieci i młodzieŝy, które naleŝy zaliczyć do niedostosowanych społecznie. W związku z tym, analogicznie jak w przypadku dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych, odwoływano się do regulacji rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz ośrodkach, w którym wyodrębniano cztery podkategorie dzieci i młodzieŝy niedostosowanych społecznie: niedostosowanych społecznie, zagroŝonych niedostosowaniem społecznym, zagroŝonych uzaleŝnieniem i z zaburzeniami zachowania. Dla takiego podziału brak jest uzasadnienia merytorycznego, a takŝe organizacyjnego. PowyŜsze podkategorie nakładają się na siebie przedmiotowo, co skutkuje nieprecyzyjnymi diagnozami, a w konsekwencji podobnymi orzeczeniami poradni psychologiczno-pedagogicznych. Szczególny problem wynika z faktu, Ŝe dwie podkategorie (zaburzenia zachowania i zagroŝenie uzaleŝnieniem) stanowią objawy niedostosowania społecznego lub zagroŝenia niedostosowaniem społecznym, więc nie powinny być wyodrębnione jako osobne kategorie problemów. Zaburzenia zachowania i zagroŝenie uzaleŝnieniem są znaczącym, a nawet - w przypadku zaburzeń zachowania - osiowym objawem, 3

4 stanowiącym podstawę do diagnozowania zagroŝenia niedostosowaniem społecznym lub niedostosowania społecznego. Dzieci i młodzieŝ niedostosowani społecznie lub zagroŝeni niedostosowaniem społecznym przejawiają zachowania budzące niepokój ze względu na konsekwencje społecznie. Są to tzw. zachowania antagonistyczno-destruktywne, będące wyrazem konfliktu jednostki ze społeczeństwem. Zaznaczyć naleŝy, Ŝe dzieci i młodzieŝ niedostosowane społecznie pozostają w wyraźnej opozycji do wartości społecznych oraz norm obyczajowych, moralnych i prawnych, a ich celem jest szeroko rozumiana destrukcja istniejącego ładu społecznego; zaś dzieci i młodzieŝ zagroŝoną niedostosowaniem społecznym charakteryzują powtarzające się i utrwalone wzorce zachowań dyssocjalnych, agresywnych lub buntowniczych, które mogą doprowadzić do przekroczeń norm społecznych i oczekiwań dla danego wieku. Z uwagi na powyŝsze rozdzielenie kategorii dzieci i młodzieŝy na niedostosowane społecznie i zagroŝone niedostosowaniem społecznym jest niezbędne. Wynika ono równieŝ z faktu, iŝ kształcenie dzieci i młodzieŝy niedostosowanych społecznie organizowane jest w szkołach specjalnych w młodzieŝowych ośrodkach wychowawczych, w których nieletni umieszczani są w wyniku postanowienia sądu. Ponadto, w treści 2 projektu rozporządzenia doprecyzowuje się, iŝ kształcenie w integracji z uczniami pełnosprawnymi, w przedszkolu i szkole najbliŝszej ich miejsca zamieszkania dotyczy uczniów niepełnosprawnych. Jest to spójne z regulacją zawartą w projekcie rozporządzenia w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół, który stanowi, Ŝe liczba uczniów w oddziale szkoły integracyjnej oraz w oddziale integracyjnym w szkole ogólnodostępnej powinna wynosić do 20, w tym do 5 uczniów niepełnosprawnych. Uczniowie niedostosowani społecznie i zagroŝeni niedostosowaniem społecznym w przypadku, gdy nie są kształceni w szkołach specjalnych zorganizowanych w młodzieŝowych ośrodkach wychowawczych lub młodzieŝowych ośrodkach socjoterapii, mają moŝliwość pobierania nauki w szkołach, w tym w szkołach obwodowych, połoŝonych najbliŝej miejsca zamieszkania. W przypadku realizacji obowiązku szkolnego i nauki w oddziale integracyjnym nie są oni zaliczani do grupy uczniów niepełnosprawnych, nie mniej jednak szkoła zobowiązana jest do udzielania tym uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej, z uwzględnieniem ich potrzeb i moŝliwości rozwojowych. 4

5 2. W projekcie rozporządzenia zrezygnowano równieŝ z wyszczególniania kategorii uczniów z chorobami przewlekłymi i z zaburzeniami psychicznymi, bowiem projekt niniejszego rozporządzenia określa, zgodnie z upowaŝnieniem zawartym w ustawie o systemie oświaty, warunki organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie. Choroby przewlekłe i zaburzenia psychiczne nie naleŝą do Ŝadnej z powyŝszych kategorii. Co więcej, zaburzenia psychiczne równieŝ naleŝą do chorób przewlekłych. Niektóre przewlekłe procesy chorobowe, posiadające z reguły skomplikowaną etiologię, równieŝ mają swoje fazy czy choćby epizody niepsychotyczne i psychotyczne. Przykładem mogą tu być uzaleŝnienia (zespół zaleŝności alkoholowej, majaczenie, paranoja alkoholowa), niektóre depresje (depresja bez objawów psychotycznych i z objawami psychotycznymi) lub schozofrenie. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535) stanowi m. in., Ŝe ochrona zdrowia psychicznego polega w szczególności na: promocji zdrowia psychicznego i zapobieganiu zaburzeniom psychicznym oraz zapewnieniu osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do Ŝycia w środowisku rodzinnym i społecznym, natomiast w myśl rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 sierpnia 2009 r. w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieŝą (Dz. U. Nr 139, poz. 1133) profilaktyczną opieką zdrowotną nad dziećmi i młodzieŝą w środowisku nauczania i wychowania obejmuje się dzieci i młodzieŝ objęte obowiązkiem szkolnym i obowiązkiem nauki oraz kształcące się w szkołach ponadgimnazjalnych do ich ukończenia. Art. 1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty stanowi, Ŝe system oświaty zapewnia kaŝdemu dziecku realizującemu obowiązek szkolny i obowiązek nauki, wsparcie w nauce, rozwoju oraz pomoc psychologiczno-pedagogiczną stosownie do potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych. Zapewnienie właściwej realizacji tego kształcenia, w tym zapewnienie dostosowania treści, metod i organizacji nauczania do moŝliwości psychofizycznych uczniów, naleŝy do zadań odpowiednio przedszkola, szkoły lub placówki, do której uczęszcza uczeń. Kwestie związane z zapewnieniem dzieciom przewlekle chorym, w tym z zaburzeniami psychicznymi odpowiednich warunków podczas pobytu w przedszkolu, szkole lub placówce, zgodnie z regulacjami art. 39 ust. 1 pkt 3 ustawy o systemie oświaty, 5

6 naleŝą do obowiązków dyrektora. Dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki m. in. sprawuje opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki do ich harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne. W sytuacji, gdy w przedszkolu, szkole lub placówce jest uczeń przewlekle chory, w tym z zaburzeniami psychicznymi, dyrektor powinien: - pozyskać od rodziców (opiekunów prawnych) ucznia szczegółowe informacje na temat jego choroby oraz wynikających z niej ograniczeń w funkcjonowaniu; - zobowiązać nauczycieli do pozyskania wiedzy na temat tej choroby, m. in. poprzez analizę publikacji z serii One są wśród nas, przekazanych do szkół przez kuratoria oświaty w całej Polsce; - zorganizować szkolenie kadry pedagogicznej i pozostałych pracowników przedszkola, szkoły lub placówki w zakresie postępowania z chorym dzieckiem na co dzień oraz w sytuacji zaostrzenia objawów czy ataku choroby; - w porozumieniu z pielęgniarką szkolną lub lekarzem, wspólnie z pracownikami przedszkola, szkoły lub placówki opracować procedury postępowania w stosunku do kaŝdego chorego ucznia, zarówno na co dzień, jak i w przypadku zaostrzenia objawów czy ataku choroby. Procedury te mogą uwzględniać m. in. przypominanie lub pomoc w przyjmowaniu leków, wykonywaniu pomiarów poziomu cukru, regularnym przyjmowaniu posiłków, sposób reagowania itp. Powinny teŝ określać formy stałej współpracy z rodzicami (opiekunami) tego dziecka oraz zobowiązanie wszystkich pracowników przedszkola, szkoły lub placówki do bezwzględnego ich stosowania; - wspólnie z nauczycielami i specjalistami zatrudnionymi w przedszkolu, szkole, placówce dostosować formy pracy dydaktycznej, dobór treści i metod oraz organizację nauczania do moŝliwości psychofizycznych tego ucznia, a takŝe objąć go róŝnymi formami pomocy psychologiczno-pedagogicznej; - podjąć starania w celu zorganizowania w przedszkolu, szkole lub placówce profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami (wynika to z rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28 sierpnia 2009 r. w sprawie zakresu i organizacji profilaktycznej opieki zdrowotnej nad dziećmi i młodzieŝą (Dz. U. Nr 139, poz. 1133)). Jednocześnie w 8 niniejszego projektu wprowadza się moŝliwość kontynuowania nauki aŝ do ukończenia szkoły (w oddziale ogólnodostępnym lub integracyjnym) przez uczniów, którzy przed wejściem w Ŝycie projektu rozporządzenia posiadali 6

7 orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego z powodu choroby przewlekłej lub zaburzeń psychicznych. Uczniowie ci nie będą otrzymywali ww. orzeczeń, gdyŝ nie są ani uczniami niepełnosprawnymi, ani niedostosowanymi społecznie, ani zagroŝonymi niedostosowaniem społecznym. Będą otrzymywać pomoc psychologiczno-pedagogiczną w zaleŝności od indywidualnych potrzeb i moŝliwości psychofizycznych. 3. W 3 ust. 1 zmieniono górną granicę wieku kształcenia dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagroŝonych niedostosowaniem społecznym. Wynika to m. in. z przepisu art. 14 ust. 1 ustawy o systemie oświaty, który wejdzie w Ŝycie 1 września 2012 r. w brzmieniu wprowadzonym ustawą z dnia 19 marca 2009 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 56, poz. 458 oraz Nr 219, poz. 1705). Stanowi on, Ŝe wychowaniem przedszkolnym obejmuje się dzieci od początku roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 3 lata, do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 6 lat. Wychowanie przedszkolne jest realizowane w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz w innych formach wychowania przedszkolnego. Natomiast w przypadku dzieci posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wychowaniem przedszkolnym moŝe być objęte dziecko w wieku powyŝej 6 lat, nie dłuŝej jednak niŝ do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 8 lat. Zatem, obowiązek szkolny tych dzieci moŝe być odroczony do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 8 lat. Dotychczasowe brzmienie art. 14 ust. 1a ustawy o systemie oświaty (obowiązujące jeszcze do dnia 31 sierpnia 2012 r.) dopuszcza obejmowanie wychowaniem przedszkolnym dzieci posiadające orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego w wieku powyŝej 6 lat, nie dłuŝej jednak niŝ do końca roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 10 lat. Zatem, obowiązek szkolny tych dzieci moŝe być odroczony do końca roku szkolnego w tym roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 10 lat. Z powyŝszego wynika, Ŝe przepisy ustawy wprowadziły obniŝenie o 1 rok wieku rozpoczynania obowiązku szkolnego oraz skrócenie o 2 lata okresu odraczania od spełniania obowiązku szkolnego dzieci niepełnosprawnych. 7

8 W związku z powyŝszym, w celu zniwelowania bardzo duŝych dysproporcji wiekowych między uczniami niepełnosprawnymi kształcącymi się na tym samym etapie edukacyjnym w róŝnych typach szkół, w 3 ust. 1 projektu rozporządzenia obniŝono górną granicę wieku kształcenia uczniów, i zaproponowano następującą górną granicę wieku kształcenia: do końca roku szkolnego, w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy 15 rok Ŝycia w przypadku szkoły podstawowej, do końca roku szkolnego, w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy 19 rok Ŝycia - w przypadku gimnazjum i do końca roku szkolnego, w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy 23 rok Ŝycia - w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej, jednocześnie zachowując ten sam łączny wymiar okresu kształcenia wynoszący 17 lat. Rzecznik Praw Dziecka, w na etapie uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych, zaproponował, aby w 3. ust.1 wyraŝenie do ukończenia przez ucznia ( ) roku Ŝycia zastąpić wyraŝeniem do końca roku szkolnego, w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy ( ) lat. Uwagę uznano za zasadną. 4. W 4 projektu rozporządzenia zobowiązuje się przedszkola i szkoły ogólnodostępne, przedszkola i szkoły ogólnodostępne z oddziałami integracyjnymi oraz przedszkola i szkoły integracyjne do prowadzenia zajęć: specjalistycznych, rewalidacyjnych, resocjalizacyjnych oraz innych zajęć, stosownie do potrzeb, w tym do stosowania alternatywnych metod komunikacji, i tym samym zapewnienia wsparcia psychologiczno-pedagogicznego oraz wyrównywania szans edukacyjnych uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie oraz zagroŝonych niedostosowaniem społecznym. Określa się jednocześnie konieczność dokonywania wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania uczniów oraz na tej podstawie opracowywanie i realizację, indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego. W przepisie 4 pkt 6 niniejszego projektu, wprowadza się obowiązek realizacji indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego, określającego zakres zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów, formy i metody pracy oraz rodzaj zajęć prowadzonych z uczniem, zgodnie z jego indywidualnymi potrzebami edukacyjnymi i moŝliwościami psychofizycznymi, a w pkt 7 doprecyzowuje się, Ŝe wielospecjalistyczną ocenę poziomu funkcjonowania ucznia dokonują nauczyciele i specjaliści prowadzący zajęcia z uczniem, w celu opracowywania lub modyfikowania indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego. PowyŜsze przepisy wynikają z potrzeby zdefiniowania zadań przedszkola i szkoły ogólnodostępnej i integracyjnej 8

9 w zakresie dostosowywania kształcenia uczniów niepełnosprawnych do ich indywidualnych potrzeb edukacyjnych i moŝliwości psychofizycznych. Jednocześnie podkreśla się, Ŝe w przypadku uczniów niedostosowanych społecznie indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny w przypadku uczniów niedostosowanych społecznie zawiera takŝe działania o charakterze resocjalizacyjnym, a w przypadku uczniów zagroŝonych niedostosowaniem społecznym takŝe działania o charakterze socjoterapeutycznym; 5. W 5 określa się zasady zatrudniania w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych, w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi oraz w przedszkolach i szkołach integracyjnych dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje w zakresie pedagogiki specjalnej oraz specjalistów posiadających kwalifikacje odpowiednie do rodzaju prowadzonych zajęć - w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego, a takŝe do prowadzenia zajęć specjalistycznych, rewalidacyjnych oraz innych zajęć stosownie do potrzeb uczniów. Dotychczasowe regulacje budziły wątpliwości interpretacyjne dyrektorów przedszkoli i szkół. Uporządkowanie przepisów znacznie ułatwi organizację procesu kształcenia uczniów niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagroŝonych niedostosowaniem społecznym. Dyrektor opracowując arkusz organizacji pracy przedszkola lub szkoły dokona analizy indywidualnych potrzeb uczniów i uwzględni je w planowaniu zatrudnienia odpowiedniej kadry i przydzielenia jej zadań do realizacji. 6. Proponowany przepis 6 zobowiązuje nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem (tworzących Zespół) do rozpoznawania indywidualnych potrzeb edukacyjnych i moŝliwości psychofizycznych dzieci i młodzieŝy, do organizowania i prowadzenia zajęć edukacyjnych, do analizy efektywności stosowanych metod oraz dostosowania tempa nauczania do ich indywidualnych potrzeb edukacyjnych i moŝliwości psychofizycznych, do dokonywania m.in. okresowej oceny efektywności udzielanego uczniowi wsparcia, we współpracy z rodzicami ucznia. Zobowiązanie to wynika z projektowanego rozporządzenia w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach, oraz z projektowanego rozporządzenia w sprawie ramowych statutów 9

10 publicznego przedszkola oraz publicznych szkół, które regulują powołanie Zespołu oraz definiują zadania Zespołu nauczycieli i specjalistów, prowadzących zajęcia z uczniem. 7. W przepisie 7 ust. 3 projektu określa się, Ŝe dla uczniów niepełnosprawnych, posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, przystępujących do sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego, przygotowuje się zestawy zadań dostosowane do rodzaju niepełnosprawności. W 7 ust. 4 wskazano natomiast, Ŝe dla absolwentów niepełnosprawnych posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, przystępujących do egzaminu maturalnego lub egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, przygotowuje się arkusze egzaminacyjne dostosowane do rodzaju ich niepełnosprawności. W obecnie obowiązującym rozporządzeniu literalnie wskazane były tylko niektóre rodzaje niepełnosprawności, uprawniające do dostosowania - odpowiednio do rodzaju niepełnosprawności - zestawów zadań dla uczniów przystępujących do sprawdzianu lub egzaminu gimnazjalnego oraz arkuszy egzaminacyjnych dla absolwentów przystępujących do egzaminu maturalnego lub egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe. JednakŜe, Centralna Komisja Egzaminacyjna w praktyce dostosowywała zestawy zadań oraz arkusze dla uczniów/absolwentów niepełnosprawnych odpowiednio do ich niepełnosprawności zgodnie ze wskazaniami zawartymi w orzeczeniach o potrzebie kształcenia specjalnego posiadanych przez tych uczniów. W związku z tym zastosowanie w projekcie rozporządzenia regulacji dającej moŝliwość dostosowania zestawów zadań oraz arkuszy egzaminacyjnych dla wszystkich uczniów/absolwentów niepełnosprawnych nie tylko sankcjonuje obecnie stosowaną praktykę, ale teŝ daje moŝliwość Dyrektorowi Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, który opracowuje szczegółową informację zawierającą m.in. sposoby dostosowania form przeprowadzania ww. sprawdzianu i egzaminów do potrzeb i moŝliwości indywidualnych wynikających z niepełnosprawności wszystkich uczniów/absolwentów, bez względu na rodzaj występującej u nich niepełnosprawności. W opracowywaniu w/w zestawów zadań i arkuszy egzaminacyjnych uczestniczą specjaliści, odpowiednio do rodzaju niepełnosprawności. 10

11 8. Mając na względzie uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, którzy rozpoczęli naukę na mocy dotychczasowych przepisów w 8 przewiduje się, Ŝe dzieci i młodzieŝ: z chorobami przewlekłymi, z zaburzeniami psychicznymi, z zaburzeniami zachowania i zagroŝone uzaleŝnieniem, które przed dniem wejścia w Ŝycie rozporządzenia rozpoczęły naukę w szkole integracyjnej lub oddziale integracyjnym w szkole ogólnodostępnej, mogą kontynuować naukę w danej szkole lub oddziale aŝ do ukończenia szkoły danego typu, 9. 9 przewiduje okres przejściowy na podstawie którego kształcenie dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie i zagroŝonych niedostosowaniem społecznym, którzy rozpoczęli lub rozpoczną naukę w szkołach i oddziałach, o których mowa w 1 projektu, do dnia 31 sierpnia 2012 r., moŝe być prowadzone do końca roku szkolnego, w roku kalendarzowym, w którym uczeń kończy odpowiednio: 18. rok Ŝycia - w przypadku szkoły podstawowej, 21. rok Ŝycia - w przypadku gimnazjum i 24. rok Ŝycia w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej projektu rozporządzenia wskazują termin stosowania przepisów przez przedszkola oraz szkoły (w zaleŝności od typu i rodzaju). Regulacje te określają, Ŝe w przedszkolach i szkołach przepisy niniejszego projektu rozporządzenia będą stosowane od dnia zorganizowania i udzielania w przedszkolu pomocy psychologiczno-pedagogicznej na zasadach określonych w projekcie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. UzaleŜnienie stosowania przepisów niniejszego rozporządzenia od zorganizowania i udzielania w przedszkolach i szkołach pomocy psychologiczno-pedagogicznej na zasadach określonych w ww. projekcie wynika z konieczności dostosowania organizacji kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieŝy niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie, w tym warunków przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów do nowej formuły pracy nauczycieli i specjalistów prowadzących zajęcia z uczniem, tworzących zespół, którego zadania zostały szczegółowo określone w projekcie ww. rozporządzenia 11

12 Zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz oraz z 2009 r. Nr 42, poz. 337) projekt rozporządzenia został udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie internetowej Ministerstwa Edukacji Narodowej. śaden podmiot, nie zgłosił zainteresowania udziałem w pracach nad projektem w trybie przepisów o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa.. Rozporządzenie nie zawiera przepisów technicznych w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz oraz z 2004 r. Nr 65, poz. 597) i w związku z tym nie podlega notyfikacji. Przedmiot regulacji nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej. Ocena skutków regulacji (OSR) 1. Podmioty, na które oddziałuje projektowana regulacja Rozporządzenie będzie oddziaływać na wszystkie podmioty zobowiązane do prowadzenia kształcenia uczniów niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie i zagroŝonych niedostosowaniem społecznym w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych, w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi oraz w przedszkolach i szkołach integracyjnych, w tym na organy prowadzące te przedszkola i szkoły. Oddziaływać będzie równieŝ na uczniów w ww. przedszkolach i szkołach, ich rodziców oraz nauczycieli i specjalistów wchodzących w skład zespołów pracujących z tymi uczniami. 2. Konsultacje społeczne Projekt rozporządzenia był przedmiotem opiniowania przez związki zawodowe w trybie przewidzianym w ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854, z późn. zm.) i partnerów społecznych, tj. przez: 12

13 1) Zarząd Główny Związku Nauczycielstwa Polskiego; 2) Sekcję Krajową Oświaty i Wychowania NSZZ Solidarność ; 3) Chrześcijański Związek Zawodowy Solidarność im. ks. Jerzego Popiełuszki ; 4) Wolny Związek Zawodowy Sierpień 80, Komisja Krajowa; 5) Komisję Krajową NSZZ Solidarność ; 6) Komisję Krajową NSZZ Solidarność 80 ; 7) Związek Zawodowy Pracowników Oświaty i Wychowania Oświata ; 8) Krajową Sekcję Oświaty NSZZ Solidarność ; 9) Forum Związków Zawodowych; 10) NiezaleŜny Samorządny Związek Zawodowy Pracowników Schronisk dla Nieletnich i Zakładów Poprawczych; 11) Krajowy Komitet Wychowania Resocjalizującego; 12) Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników Resocjalizacji; 13) Fundację Synapsis; 14) Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym; 15) Polskie Towarzystwo ADHD; 16) Polski Związek Głuchych. Zarząd Główny; 17) Polski Związek Niewidomych. Zarząd Główny; 18) Polski Związek Logopedów; 19) Polskie Towarzystwo Dysleksji; 20) Związek Zawodowy Rada Poradnictwa ; 21) Stowarzyszenie Centrum Wolontariatu; 22) Stowarzyszenie Doradców Szkolnych i Zawodowych Rzeczypospolitej Polskiej; 23) Sekretariat Konferencji Episkopatu Polski; 24) Polską Radę Ekumeniczną; 25) Radę Szkół Katolickich; 26) Społeczne Towarzystwo Oświatowe; 27) STO Ogólnopolskie Forum Rodziców; 13

14 28) Krajowe Forum Oświaty Niepublicznej; 29) Krajowe Porozumienie Rodziców i Rad Rodziców; 30) Ogólnopolskie Stowarzyszenie Kadry Kierowniczej Oświaty; 31) Konfederację Stowarzyszeń Nauczycielskich; 32) Stowarzyszenie Dyrektorów Szkół Średnich; 33) Polskie Stowarzyszenie Dyrektorów Szkół; 34) Radę Główną Szkolnictwa WyŜszego; 35) Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich; 36) Konferencję Rektorów Zawodowych Szkół Polskich; 37) Ogólnopolskie Stowarzyszenie Powiatowych i Gminnych Samorządowych Ośrodków Doskonalenia Nauczycieli; 38) Stowarzyszenie Dyrektorów i Nauczycieli Centrów Kształcenia Praktycznego; 39) Ogólnopolskie Stowarzyszenie Dyrektorów Centrów Kształcenia Ustawicznego; 40) Krajową Izbę Edukacji. Projekt został równieŝ przekazany do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych, Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Rzecznika Praw Dziecka i Rzecznika Praw Obywatelskich; W dniu 18 maja 2010 r. projekt był przedmiotem analizy przez Zespól ds. Edukacji, Kultury i Sportu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, łącznie z pakietem rozporządzeń dotyczących kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkołach ogólnodostępnych i integracyjnych, projektem rozporządzenia w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieŝy w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach oraz pomocy psychologiczno-pedagogicznej, Zespól zaakceptowal ten projekt. W dniu 30 czerwca projekt niniejszego rozporządzenia został równieŝ zaakceptowany przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego. 14

15 W wyniku konsultacji społecznych uwagi do projektu zgłosiły Związek Nauczycielstwa Polskiego - Zarząd Główny (ZNP), NSZZ Solidarność Sekcja Oświaty i Wychowania Regionu Gdańskiego, NSZZ Solidarność Sekcja Oświaty i Wychowania, Rzecznik Praw Dziecka. ZNP zgłosił uwagę, Ŝe szkoły ogólnodostępne nie są przygotowane do realizacji masowej edukacji włączającej oraz, Ŝe uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, którzy będą spełniali obowiązek szkolny w szkołach ogólnodostępnych nie mają zagwarantowanej profesjonalnej opieki odpowiednio przygotowanej kadry, wobec czego wątpliwe staje się wyrównywanie ich szans edukacyjnych, mimo najlepszych nawet chęci dyrektora i nauczycieli. Związek Nauczycielstwa Polskiego wnioskował równieŝ o przesunięcie terminu wdraŝania projektowanych rozwiązań. Propozycja Związku wskazywała 1 września 2011 roku jako datę wejścia w Ŝycie rozporządzenia oraz 1 września 2012 roku jako termin stosowania przepisów w przedszkolach i szkołach. Uwaga częściowo uwzględniona. W przedszkolach i gimnazjach przepisy niniejszego projektu rozporządzenia będą stosowane od 1 września 2011 roku. W przypadku szkół podstawowych i szkół ponadgimnazjalnych od 1 września 2012 roku (argumentacja zawarta została w uzasadnieniu). NSZZ Solidarność Sekcja Oświaty i Wychowania Regionu Gdańskiego zgłosiła uwagę, Ŝe zaproponowane zmiany spowodują nadmierne obciąŝenie nauczycieli, zwiększenie biurokracji w szkołach, a na pewno nie wpłyną znacząco na wspieranie uczniów. Uwaga została uwzględniona i poprzez doprecyzowanie w rozporządzeniu o pomocy psychologiczno-pedagogicznej zasad opracowywania, dla kogo i jakie programy są obowiązkowe. NSZZ Solidarność Sekcja Oświaty i Wychowania - zaproponowała: a) włączenie do rozporządzenia zapisu rozszerzenie grupy uczniów niepełnosprawnych podlegających kształceniu specjalnemu o spektrum autyzmu lub dokładniej całościowych zaburzeń rozwojowych, a w tym: z autyzmem, autyzmem atypowym, zespołem Retta, zespołem Aspergera, całościowym zaburzeniem rozwojowym nieokreślonym, oraz innymi zaburzeniami pokrewnymi, b) nieobniŝania wieku kształcenia specjalnego, 15

16 c) dokonywanie całościowej skrupulatnej oceny wielospecjalistycznej uczniów jeden raz na etap edukacyjny. Uwagi nie zostały przyjęte, bowiem: a) nie ma potrzeby tak szczegółowo opisywać grupy dzieci z autyzmem; b) wiek rozpoczynania obowiązku szkolnego wynika z przepisów ustawy o systemie oświaty, c) dokonywanie oceny musi podlegać ocenianiu osiągnięć szkolnych, które zgodnie z rozporządzeniem w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania ( ) powinna być dokonywana przynajmniej dwa razy w roku. Rzecznik Praw Dziecka zaproponował: - rozszerzenie zapisu 3 ust. pkt 1, 2, 3 o sformułowanie do końca roku szkolnego tego roku kalendarzowego, w którym uczeń kończy ( ) lat. Propozycja została uwzględniona w treści niniejszego projektu. Większość uwag zgłoszonych w trakcie konsultacji społecznych została uwzględniona. 3. Wpływ projektu na sektor finansów publicznych, w tym budŝet państwa i budŝety jednostek samorządu terytorialnego Rozporządzenie nie spowoduje skutków finansowych dla budŝetu państwa i budŝetów jednostek samorządu terytorialnego. 4. Wpływ projektu na rynek pracy Rozporządzenie nie będzie miało bezpośredniego wpływu na rynek pracy. 5. Wpływ projektu na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw Rozporządzenie nie wpłynie bezpośrednio na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw. 6. Wpływ projektu na sytuację i rozwój regionalny 16

17 Rozporządzenie nie będzie miało bezpośredniego wpływu na sytuację i rozwój regionalny. 17