ISSN Nr 2 (75) czerwiec 2014 r.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ISSN 1426-3092 Nr 2 (75) czerwiec 2014 r."

Transkrypt

1 Ratownictwo Górnicze ISSN Nr 2 (75) czerwiec 2014 r. KWARTALNIK CENTRALNEJ STACJI RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

2 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 75 NR 2/2014 Redaguje zespół: Andrzej Plata - redaktor naczelny Mirosław Bagiński - z-ca redaktora naczelnego Barbara Kochan - z-ca redaktora naczelnego Katarzyna Myślińska - sekretarz redakcji Katarzyna Kajdasz-Szpotko Małgorzata Jankowska Adres redakcji: Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. ul. Chorzowska BYTOM tel. (32) lub (32) fax. (32) pa@csrg.bytom.pl Okręgowa Stacja Ratownictwa Górniczego w Bytomiu ul. Chorzowska 12d BYTOM tel. (32) osrgbytom@csrg.bytom.pl Okręgowa Stacja Ratownictwa Górniczego w Jaworznie ul. Krakowska JAWORZNO tel. (32) fax. (32) osrgjaworzno@csrg.bytom.pl Okręgowa Stacja Ratownictwa Górniczego w Wodzisławiu Śl. ul. Marklowicka WODZISŁAW Śl. tel. (32) osrgwodzisław@csrg.bytom.pl Okręgowa Stacja Ratownictwa Górniczego w Zabrzu ul. Jodłowa ZABRZE tel. (32) osrgzabrze@csrg.bytom.pl Redakcja nie odpowiada za treść reklam i zastrzega sobie prawo dokonywania skrótów tekstów oraz zamieszczania własnych tytułów i śródtytułów. Nie zamówionych materiałów nie zwracamy. Skład, opracowanie techniczne oraz druk: Drukarnia Lipka ul. Mickiewicza 9A Iława Nakład: 450 egz. SPIS TREŚCI Krótko... 1 Aleksandra Szatkowska-Mejer Rzecznik prasowy CSRG SA informuje... 1 Barbara Kochan Wywiad z profesorem Krystynem Sosadą... 2 Zbigniew Kubica Pożar w KWK Mysłowice-Wesoła... 4 Kazimierz Lebecki Normy europejskie w zakresie bezpieczeństwa... 7 Małgorzata Jankowska, Katarzyna Myślińska, Katarzyna Kajdasz-Szpotko Szkolenie w CSRG SA...10 Piotr Pal Poprawa bezpieczeństwa w kopalniach...15 Gerard Libera Z kart historii - Wybuch pyłu węglowego w kopalni Rozbark...16 Bogdan Ożóg, Damian Stępień, Paweł Wachowicz Ćwiczenia ratownicze...19 Marcin Zawadzki Z kart historii - Ratowników górniczych już dziś tam nie ma...22 Katarzyna Cichy Szczepańska Rozwój osobisty a skuteczne zarządzanie i wzrost odporności na stres w pracy...24 Marcin Pypeć Nowa odzież ochronna dla ratowników górniczych...26 Marek Zawartka Wspólne ćwiczenia zastępów ratowniczych...27 Fot. na okładce: wspólne ćwiczenia Ratowników Grupy Poszukiwawczo-Ratowniczej z Jednostki Ratowniczo Gaśniczej nr 5 Państwowej Straży Pożarnej z Gdańska i Specjalistów Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. Bytom prowadzonych w ramach Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego. Autor zdjęcia na okładce OSRG w Bytomiu 35

3 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 75 NR 2/2014 KRÓTKO Udział pogotowi i zastępów specjalistycznych w akcjach ratowniczych i pracach profilaktycznych r. akcja pożarowa w KWK Mysłowice Wesoła. W akcji brały udział zastępy ratownicze OSRG Jaworzno r. akcja polegająca na przewietrzaniu i penetracji wyrobisk w Kopalni Zabytkowej Guido. W akcji brały udział zastępy zawodowe CSRG S.A r. akcja polegająca na przewietrzaniu i penetracji wyrobisk KWK Knurów - Szczygłowice R. Knurów. W akcji brało udział specjalistyczne pogotowie pomiarowe CSRG S.A r. akcja polegająca na przewietrzaniu i penetracji wyrobisk w KWK Knurów Szczygłowice r. Knurów. W akcji brało udział specjalistyczne pogotowie pomiarowe CSRG S.A r. akcja polegająca na przewietrzaniu i penetracji wyrobisk w KWK Bielszowice. W akcji brały udział zastępy ratownicze OSRG Bytom. Prace profilaktyczne: Udział specjalistycznego pogotowia przewoźnych wyciągów ratowniczych w pracach profilaktycznych polegających na kontroli obmurza w następujących zakładach górniczych: r. KWK Knurów Szczygłowice r. w KWK Budryk r. w KWK Borynia Zofiówka Jastrzębie r. Jas Mos r. KWK Pniówek r. KWK Pniówek r. KWK Knurów - Szczygłowice RZECZNIK PRASOWY INFORMUJE... Odliczamy dni do zawodów W momencie zamykania tego numeru kwartalnika /koniec kwietnia br./ już osiem drużyn ratowników górniczych, w tym dwie z Polski potwierdziło swój udział w IX Międzynarodowych Zawodach Ratownictwa Górniczego w Polsce. Organizatorzy czyli Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. i Wyższy Urząd Górniczy szacują, że z zawodach udział weźmie około 30 drużyn z całego świata. Udział w zawodach potwierdziły już drużyny z: Indii /TATA STEEL/, Wietnamu / VINACOMIN MINES RESCUE/ Rosji / EMERCOM OF RUSSIA /, Kazachstanu /KOMIR/ i po dwie drużyny z Australii / GLENCORE OAKY CREEK NORTH i KESTREL MINE / i Polski / KGHM Polska Miedź S.A., Kompania Węglowa/. Zgłoszenia przyjmowane są do połowy maja br. Międzynarodowe Zawody Ratownictwa Górniczego zaplanowano na 6-13 września br. w Polsce. Zespoły ratowników rywalizować będą na terenach Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. w Bytomiu oraz na terenach EXPO Silesia Centrum Targowo- Konferencyjne w Sosnowcu. Międzynarodowe zawody to nie tylko walka o tytuł tej najlepszej. To także doskonała okazja do podnoszenia kwalifikacji ratowników górniczych, jak i do wymiany wiedzy technicznej i organizacyjnej. Uczestnicy zawodów poznają także struktury służb ratownictwa górniczego innych krajów, w tym zasady działania oraz ich wyposażenie ratownicze. Bardzo ważna jest także możliwość bezpośredniej wymiany doświadczeń oraz integracja międzynarodo- wego środowiska ratowniczego wyjaśnia Adam Nowak, dyrektor techniczny CSRG S.A. w Bytomiu i koordynator zawodów ze strony CSRG S.A. Dla uczestników przygotowano pięć konkurencji. Najwięcej emocji budzi jednak symulacja prawdziwej akcji ratowniczej pod ziemią. Na jej potrzeby stworzona zostanie sceneria, która jak najbardziej będzie imitować warunki panujące w polskich kopalniach. Chodzi bowiem o to, by zastęp który dostaje zadanie czuł emocje i warunki najbardziej zbliżone do tego, co może go spotkać pod ziemią. Obok wspomnianej symulowanej akcji odbędą się jeszcze konkurencje dla mechanika sprzętu ratowniczego, mechanika sprzętu pomiarowego oraz pierwsza pomoc i test wiedzy ratowniczej. Na potrzeby tej ostatniej już przygotowano 147 pytań testowych. Wszystkie pytania, jak i pozostałe niezbędne informacje na temat zawodów można znaleźć na specjalnie przygotowanej stronie internetowej Obok zawodów zaplanowano także organizację III Warsztatów Ratowniczych dla specjalistów z zakresu ratownictwa górniczego. Organizatorem Międzynarodowych Zawodów Ratownictwa Górniczego jest Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. i Wyższy Urząd Górniczy. Honorowy patronat nad zawodami objął Prezydent RP - Bronisław Komorowski. Akcja ratunkowa w Jaskini Opr. K. Szpotko Ratownicy z Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. w Bytomiu, Grupa Jurajska GOPR oraz strażacy wzięli udział w akcji ratunkowej w Jaskini Wiernej pomiędzy Żarkami, a Złotym Potokiem koło Częstochowy, w sobotę 26 kwietnia br. Dwa zastępy ratowników górniczych wchodzących w skład specjalistycznych zastępów do prowadzenia prac wysokościowych, przy użyciu metod alpinistycznych wzięły udział w akcji ratunkowej na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Pierwszy zastęp do akcji został wezwany po godz , drugi w niedzielę około 5.00 rano. W sobotę podczas zwiedzania jaskini - na głębokości 23 metrów blok skalny oderwał się od stropu i przygniótł grotołaza z Łodzi. Jaskinia na co dzień zamknięta - raz w roku udostępniana jest dla grotołazów. Do jaskini weszła grupa osób, w tym poszkodowany, doświadczony speleolog. Gdy mężczyzna znajdował się w najdalszym korytarzu jaskini (ok. 150 metrów od jej wejścia) ze stropu urwał się niemal tonowy głaz. - Spadł pionowo, dokładnie na plecy mężczyzny, powodując śmiertelne obrażenia. Osoby obecne na miejscu mówiły, że zmarł niemal natychmiast. Nikt z towarzyszy nie mógł mu pomóc, nikt nie byłby w stanie wydostać go spod takiego głazu mówił van der Cohen szef Jurajskiego pogotowia ratowniczego. Pozostała grupa grotołazów wezwała służby ratunkowe. Akcja ratunkowa rozpoczęła się ok. godz. 17 w sobotę. Na miejscu prace ratownicze wykonywali strażacy z OSP Janów, JRG 1 w Częstochowie oraz JRG CS PSP. Straż pożarna nie miała jednak możliwości dostać się do poszkodowanego. Strażacy wraz z ratownikami 1

4 NR 2/2014 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 75 medycznymi zabezpieczyli pomoc medyczną, ogrodzili miejsce zdarzenia. Zapewnili również oświetlenie terenu akcji, sprzęty hydrauliczny i wyburzeniowy. Z Komendy Miejskiej w Częstochowie przyjechała grupa oficerów. Do akcji ratunkowej przystąpiły także trzy grupy ratowników GOPR. Po godz przybyli (wezwani przez Wojewódzkie Stanowisko Koordynacji Ratownictwa) ratownicy górniczy z Centralnej Stacji Ratownictwa Górniczego S.A. z Bytomia. Przy pomocy poduszek pneumatycznych, z wykorzystaniem doświadczenia z akcji zawałowych, usunięto blok skalny i przystąpiono do wydobywania ciała ofiary. Musieli przy tym wspólnie z GOPR i służbami Straży Pożarnej odkopywać i wykuwać z powierzchni nowy dostęp do otworu jaskini. Akcja ratownicza zakończyła się po ok. 19 godzinach. Jaskinia Wierna należy do jednych z trudniejszych jaskiń na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Wcześniej nie było w niej podobnych wypadków. Ma ponad 1027m długości i 30 m głębokości. Opiekuje się nią Stowarzyszenie na Rzecz Ochrony Podziemnych Zjawisk Krasowych Speleo-Myszków. Projekt - kapsuła Modułowa Kapsuła Ratunkowa do ewakuacji poszkodowanego w środowisku niebezpiecznym to projekt realizowany w ramach II Konkursu Programu Badań Stosowanych (PBS). Jego uczestnikiem jest m.in. Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. w Bytomiu. W ramach realizacji projektu przewiduje się m.in. opracowanie założeń funkcjonalnych, technicznych i studium wykonalności, jak również badania wytrzymałości modułu kapsuły ratowniczej do ewakuacji, transportu rannego lub zatrutego ze szczególnym uwzględnieniem akcji ratunkowych w górnictwie. Założeniem projektu jest opracowanie modelu łatwej w transporcie kapsuły ratunkowej, która powinna ułatwić ewakuację ratowanego zapewniając mu jednocześnie właściwe warunki transportu i zabezpieczenie przed zagrożeniami, jak np.: upadek, zasypanie, wysoka temperatura, skażenie powietrza gazami duszącymi chemicznie i fizycznie. Kapsuły powinny składać się z trzech modułów: transportowego, ochronnego i medycznego. Powinny posiadać wyposażenie do udzielania zaawansowanej pierwszej pomocy mówi Janusz Śliwa, koordynator projektu ze strony CSRG S.A. W ramach projektu zostanie przeanalizowana także możliwość zautomatyzowania procesu monitorowania stanu zdrowia i udzielania pierwszej pomocy w postaci sztucznego oddychania czy defibrylacji i tamowania krwotoków. Podczas pracy nad projektem analizowane są m.in. raporty z wypadków w kopalniach i w budownictwie, a także inne akcje ratownicze, podczas których wystąpiła konieczność transportu rannego w trudnych warunkach środowiskowych, bądź gdzie transport mógł narazić rannego na nowe urazy. Pod uwagę brana jest także długość transportu poszkodowanego do miejsca udzielania pomocy lekarskiej. Obok analizy raportów z wypadków przeanalizowany będzie również przebieg akcji ratowniczych. Na jego podstawie opracowane zostaną możliwe scenariusze poszukiwania, docierania do rannych, udzielania im pierwszej pomocy oraz transportu poszkodowanych z uwzględnieniem możliwych utrudnień. Na podstawie przeprowadzonych analiz opracowany będzie model funkcjonalny kapsuły określający jej zadania, skład, możliwe sposoby użytkowania, narażenia i ograniczenia. Model będzie weryfikowany na podstawie badań symulacyjnych według wcześniej opracowanych scenariuszy zdarzeń. Projekt Modułowa kapsuła ratunkowa do ewakuacji poszkodowanych w środowisku niebezpiecznym finansowany jest przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego stoi na czele konsorcjum w skład, którego wchodzą: Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie, Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A., Politechnika Warszawska, Wojskowy Instytut Higieny i Epidemiologii im. Generała Karola Kaczkowskiego oraz Wojskowy Instytut Medycyny Lotniczej. Zakończenie projektu zaplanowano na początek 2016 roku. Rzecznik prasowy mgr Aleksandra Szatkowska-Mejer RATOWNICTWO OCZAMI SPECJALISTY Wywiad z profesorem Krystynem Sosadą Z Profesorem Krystynem Sosadą konsultantem wojewódzkim w dziedzinie medycyny ratunkowej, Kierownikiem Katedry i Oddziału Klinicznego Chirurgii Ogólnej, Bariatrycznej i Medycyny Ratunkowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, rozmawiamy o systemie ratownictwa medycznego w Polsce. Prof. dr hab.n.med. Krystyn Sosada jest specjalistą chirurgii ogólnej, medycyny ratunkowej i zdrowia publicznego. Studia ukończył w Śląskiej Akademii Medycznej na Wydziale Lekarskim w Zabrzu. Po studiach podjął pracę w III Katedrze I Kliniki Chirurgii Ogólnej w Bytomiu. W latach był kie- rownikiem Katedry Medycyny Ratunkowej i Oddziału Klinicznego Chirurgii Urazów Wielonarządowych w Bytomiu. Od 2005 roku kieruje Katedrą i Oddziałem Klinicznym Chirurgii Ogólnej, Bariatrycznej i Medycyny Ratunkowej w Zabrzu. W latach pełnił kolejno funkcje prodziekana i dziekana Wydziału Zdrowia Publicznego Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach. Jest konsultantem wojewódzkim w dziedzinie medycyny ratunkowej i wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Medycyny Ratunkowej. Jest też członkiem Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia. Od 2002 roku jest członkiem zespołu ekspertów ministra zdrowia 2

5 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 75 NR 2/2014 w dziedzinie medycyny ratunkowej. W 2008 roku uzyskał tytuł naukowy profesora. Profesor Krystyn Sosada jest autorem 340 publikacji naukowych krajowych i zagranicznych. Panie Profesorze, jak działa system ratownictwa medycznego w Polsce? System ratownictwa medycznego w Polsce jest systemem dość młodym. Działa on w oparciu o Ustawę o Państwowym Ratownictwie Medycznym z 2001 roku, która nakreśla ramy funkcjonowania systemu; kto, gdzie, kiedy i jak ma reagować w przypadku zagrożenia zdrowia i życia. Jednak nie mamy się czego wstydzić. Mamy nowoczesne ambulanse, śmigłowce działające w ramach Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, szpitalne oddziały ratunkowe (SOR), centra powiadamiania ratunkowego (CPR), centra urazowe, dobry system kształcenia zarówno ratowników medycznych, jak i lekarzy specjalizujących się w dziedzinie medycyny ratunkowej. Należy również podkreślić stopniowy wzrost świadomości społecznej dotyczącej zasad udzielania pierwszej pomocy do czasu przybycia ambulansu. To, jak funkcjonuje system, zależy przede wszystkim od społeczeństwa. Należy podkreślić, że są pierwsze efekty nauczania pierwszej pomocy w szkołach i przedszkolach, np. kilkuletnie dzieci dzwonią na numer 112 i umieją spokojnie poinformować o tym, że np. mama bardzo źle się czuje. Jednak mamy jeszcze wiele do zrobienia w tym zakresie. Państwowe Ratownictwo Medyczne napotyka w swoim działaniu różne problemy wynikające z niedociągnięć całego systemu opieki zdrowotnej w Polsce oraz małej świadomości społeczeństwa, do jakich działań powołany jest system ratownictwa. Zespoły ratownictwa medycznego muszą często wypełniać zadania podstawowej opieki zdrowotnej, szczególnie w okresach nocnych, popołudniowych oraz podczas weekendowych dni. Szpitalne Oddziały Ratunkowe traktowane są przez pacjentów jako najszybszy i najprostszy sposób uzyskania porady lekarskie z pominięciem kolejek do specjalistów. Takie postępowanie powoduje duże utrudnienia w pracy SOR, które są powołane do leczenia pacjentów w stanie bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia. Panie Profesorze, w swojej wypowiedzi użył pan takich określeń jak zespoły podstawowe i specjalistyczne, centra powiadamiania ratunkowego, szpitalne odziały ratunkowe. Proszę wytłumaczyć co znaczą te pojęcia. Państwowe Ratownictwo Medyczne działa w oparciu o trzy jednostki organizacyjne. Są to: centra powiadamiania ratunkowego (CPR), zespoły ratownictwa medycznego (ZRM) i szpitalne oddziały ratunkowe (SOR). Do zadań CPR należy przyjmowanie zgłoszeń z numeru alarmowego 112 o wszelkich zagrożeniach bezpieczeństwa publicznego takich jak pożary, wypadki komunikacyjne, wycieki gazu itp. Część z tych zgłoszeń dotyczy oczywiście zagrożenia zdrowia i życia. W takim przypadku operator CPR przekierowuje zgłoszenie do najbliższej dyspozytorni pogotowia ratunkowego. Dyspozytor medyczny po zebraniu wywiadu medycznego podejmuje decyzję o zadysponowaniu ZRM znajdującego się najbliżej miejsca zdarzenia. Zespoły ratownictwa medycznego w Polsce dzielą się na dwa typy: podstawowe i specjalistyczne. Zespół podstawowy składa się wyłącznie z ratowników medycznych. W zespole specjalistycznym znajduje się dodatkowo lekarz najlepiej specjalista medycyny ratunkowej. ZRM dysponowane są do stanów zagrożenia życia i po zaopatrzeniu poszkodowanego na miejscu zdarzenia transportują pacjentów do najbliższego szpitalnego oddziału ratunkowego. Ambulanse są w tej chwili na dobrym, europejskim poziomie. Ich wyposażenie nie odbiega niczym od standardów europejskich i światowych. W tej dziedzinie nie mamy żadnych niedociągnięć. Szpitalne oddziały ratunkowe powstały w celu leczenia pacjentów w stanie bezpośredniego zagrożenia życia niezależnie od przyczyny, w szczególności pacjentów w ciężkim stanie po urazach wielonarządowych. Do SOR trafiają pacjenci przywożeni przez ZRM lub mogą zgłosić się tam sami. Niestety bardzo często w obecnej kondycji służby zdrowia SOR jest traktowany przez pacjentów niewymagających pilnej interwencji medycznej jak całodobowa poradnia i służy do uzyskania szybkiej specjalistycznej porady lekarskiej. W konsekwencji utrudnia w Szpitalnym Oddziale Ratunkowym leczenie pacjentów w ciężkim stanie. Panie Profesorze, czy system ratownictwa medycznego w swoich działaniach przewiduje jakieś miejsce dla jednostek niemedycznych, ale takich które również zajmują się ratowaniem zdrowia i życia? Oczywiście, Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym definiuje pojęcie jednostek współdziałających z systemem PRM. Są to jednostki Krajowego Systemu Ratowniczo Gaśniczego takie jak Ochotnicza i Państwowa Straż Pożarna, jednostki ratownictwa specjalistycznego takie jak GOPR, TOPR, WOPR, w tym również ratownictwo górnicze, organizacje państwowe tj. Policja, Straż Miejska oraz organizacje społeczne zajmujące się szeroko pojętym udzielaniem pierwszej pomocy takie jak ratownicy PCK. W ramach ujednolicenia kompetencji i poziomu udzielania pomocy poszkodowanym Ustawa nakłada na ratowników w/w jednostek obowiązek uzupełniania certyfikatu z Kwalifikowanej Pierwszej Pomocy (KPP). Szkolenie z zakresu KPP trwa najkrócej 66 godzin i składa się z 25 godzin zajęć teoretycznych i 41 zajęć praktycznych. Kurs kończy się egzaminem państwowym składanym przed niezależną komisją. Egzamin składa się z części teoretycznej test 30 pytań oraz części praktycznej polegającej na ocenie umiejętności wykonania zabiegów ratujących życie na fantomach do resuscytacji. Po zdaniu egzaminu kursant uzyskuje tytuł zawodowy ratownika z uprawnieniami przyznawanymi na okres trzech lat. Po upływie trzech lat należy ponownie przystąpić do egzaminu KPP. Tytuł zawodowy ratownika dotyczy jedynie kwalifikowanej pierwszej pomocy i nie daje uprawnień ratownika medycznego, które można uzyskać jedynie po trzech latach studiów licencjackich. Panie Profesorze, w jakim miejscu w systemie ratownictwa w Polsce widzi Pan ratownictwo górnicze, biorąc pod uwagę umiejętności udzielania pierwszej pomocy przez ratowników górniczych? Naturalnie górnictwo węgla kamiennego ma ogromne tradycje na Śląsku i przyczyniło się także do rozwoju struktur służby zdrowia. Obecnie w górnictwie szkolenie z pierwszej 3

6 NR 2/2014 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 75 pomocy ratowników górniczych opiera się o 8 godzin zajęć na kursie podstawowym dla kandydatów na ratowników górniczych oraz 3 godzin szkolenia na okresowych kursach dla ratowników górniczych. Dodatkowo zastępowi kopalnianych drużyn ratowniczych odbywają 3 dniowy kurs z zakresu pierwszej pomocy. Wydaje się jednak że ratownictwo górnicze wymaga dostosowania w zakresie zasad udzielania pierwszej pomocy do norm obowiązujących w Polsce. Dlatego Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. w Bytomiu uzyskała wpis w rejestrze Wojewody jako podmiot współpracujący z systemem Państwowe Ratownictwo Medyczne. Wynika z tego, że ratownictwo górnicze dołączyło do innych służb ratowniczych o charakterze niemedycznym, ale również udzielających pomocy w stanach zagrożenia życia. Obecnie trwają prace nad wprowadzeniem szkoleń z zakresu KPP do podstawowego programu szkolenia ratowników górniczych. W ramach programów pilotażowych w CSRG odbyło się już kilka szkoleń zakończonych pozytywnym zdaniem egzaminu z KPP. Jako przewodniczący Komisji Egzaminacyjnej pragnę podkreślić duże zaangażowanie organizatorów i ratowników górniczych uczestniczących w kursach. Wysoko oceniam poziom na egzaminach zarówno pod względem teoretycznym i praktycznym. Wprowadzenie w ratownictwie górniczym kursów z KPP na pewno przyczyni się do wzrostu umiejętności udzielania pierwszej pomocy przez ratowników górniczych. Jest to szczególnie ważne ze względu na specyfikę zagrożeń w kopalniach węgla kamiennego takich jak wybuch/zapalenie się pyłu węglowego/metanu, zawał górotworu itp. Ratownicy górniczy stanowią pierwszą linię służb udzielających pomocy poszkodowanym w warunkach dołowych. Należy podkreślić, że zespoły ratownictwa medycznego nie zjadą na dół dla udzielania pomocy. Poszkodowani muszą zostać przetransportowani na powierzchnię i dopiero wtedy przekazani służbom medycznym. W przypadku ogłoszenia akcji ratowniczej na kopalni zadysponowane zostają zastępy ratownicze kopalniane i zastępy z okręgowych stacji ratownictwa górniczego. Równocześnie powiadomiony zostaje lekarz medycznej służby ratownictwa górniczego stacjonujący w Okręgowej Stacji Ratownictwa Górniczego w Bytomiu. Podczas prowadzenia działań ratowniczych znajduje się on w bazie ratowniczej i w miarę swoich możliwości koordynuje działania z zakresu pierwszej pomocy wykonywane przez ratowników górniczych. Jest on jedynym medykiem na dole, który ściśle współpracuje z ratownikami górniczymi w zakresie udzielania pomocy poszkodowanym. Wprowadzenie obligatoryjnych kursów z KPP w systemie ratownictwa górniczego na pewno wpłynie pozytywnie na skuteczność udzielania pomocy w akcjach ratowniczych i pozwoli lekarzowi medycznej służby ratownictwa górniczego lepiej wykorzystać posiadane siły i środki podczas akcji ratowniczej. Bardzo dziękuję za rozmowę mgr inż. Barbara Kochan CSRG S.A. w Bytomiu POŻAR W KWK MYSŁOWICE WESOŁA W dniu r. w KHW S.A. w KWK Mysłowice Wesoła w Mysłowicach doszło do pożaru endogenicznego, w rejonie ściany 301, w pokładzie 318, na poziomie 465. Pokład 318 jest pokładem niemetanowym i nieskłonnym do tąpań a w rejonie eksploatowanej ściany zaliczony do V grupy samozapalności z 30 to dniowym okresem inkubacji. Ściana o długości 275 m i wysokości 3.4 m wyposażona była w obudowę Fazos 19/35 i prowadzona z zawałem stropu pomiędzy pochylnią II a pochylnią I (wentylacyjną) z lokalnym pozostawianiem warstwy węgla w stropie do około 0,5m. Przewietrzanie ściany odbywało się systemem na U powietrzem w ilości około 300 m 3 / min. W styczniu br. postęp ściany wyniósł zaledwie 3,5m w związku z utrudnieniami spowodowanymi wystąpieniem strefy uskokowej przy poch. I. W dniu br. w rejonie skrzyżowania ściany z poch. II stwierdzono w zrobach ściany zawartość CO w wysokości 120 ppm i w ramach profilaktyki pożarowej rozpoczęto podawanie do zrobów mieszaniny wodno popiołowej. W dniu zadecydowano o czasowym zaizolowaniu ściany za pomocą korków z piany fenolowo formaldehydowej o grubości 0,7 0,9 m zabudowanych w ścianie - około 50 m na wschód od skrzyżowania z poch. I oraz w pochylni II około 10 m poniżej wlotu powietrza do pochylni. Dodatkowo zaizolowano środkami chemicznymi zroby ściany na odcinku między wykonanym korkiem a pochylnią I. Dojście do korka przewietrzano wentylacją odrębną tłoczącą i przystąpiono do zalewania wodą rejonu skrzyżowania ściany z poch.ii. W dniu r., około godziny 1 26 czujnik CO metrii automatycznej zabudowany w pochylni I, w wylotowym prądzie powietrza zarejestrował wystąpienie w atmosferze CO w ilości 47 ppm. Nadsztygar wentylacji wykonując pomiary ręczne stwierdził w rejonie skrzyżowania ściany z poch.i ze ścianą stężenie CO w atmosferze w ilości 120 ppm oraz zaobserwował występowanie w ścianie lekkich dymów. O godz dyspozytor kopalni rozpoczął prowadzenie akcji ratowniczej pożarowej, wycofując z zagrożonego rejonu 21 pracowników. W pierwszej fazie akcji zmobilizowano do akcji trzy zastępy własne kopalni, dwa zastępy z OSRG Jaworzno oraz zastęp pogotowia pomiarowego CSRG S.A. oraz lekarza. W związku z brakiem możliwości aktywnego ugaszenia pożaru, kierownik akcji podjął decyzję o izolacji rejonu przy pomocy korków przeciwwybuchowych ze spoiwa EKO- BET, w oparciu o podwójne tamy bezpieczeństwa, w pochylni I i w pochylni II. W pierwszej fazie działań oprócz prac związanych z przygotowywaniem materiałów na budowę tam, przystąpiono do rozwijania linii chromatograficznej L- 1 z bazy do pochylni I. Linia ta została uruchomiona w dniu o godz Zawarcia obu tam przeciwwybuchowych zostały wymurowane z kostki i wyposażono je odpowiednio w poch. I w dwa przepusty (polski i czeski) a w poch. II w przepust polski. Na czas wykonywania prac przy TP -2, w dniu o godz uruchomiona została druga linia chromatograficzna L -2 do poch. II. Po zakończeniu budowy tam w dniu o godz, 5 29 zamknięto przepusty a o godz rozpoczęto inertyzację 4

7 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 75 NR 2/2014 5

8 NR 2/2014 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 75 otamowanej przestrzeni przy użyciu CO 2, z wydajnością ok. 600 kg/ godz. W dniu , po stwierdzeniu szczelności wykonanych korków oraz stabilnego, prawidłowego składu atmosfery kierownik akcji podjął decyzję o jej zakończeniu. W akcji oprócz zastępów własnych, zastępów dyżurujących OSRG Jaworzno brały również udział 2 zastępy PKW S.A. ZG Sobieski w ramach planu wzajemnej pomocy kopalń. OSRG Jaworzno mgr inż. Zbigniew Kubica Stanowisko: L 2 Pochylnia II Lp. Data Godz. O 2 CO 2 CO CH 4 H 2 C 2 H 4 C 2 H 6 Temp. N 2 100G TR :10 11,21 2,26 0,0830 0,05 0,00 0,00 0,00 0,0 86,40 0,71 0, :10 11,01 2,26 0,0840 0,05 0,00 0,00 0,00 0,0 86,60 0,70 0, :10 10,65 2,39 0,0840 0,06 0,00 0,00 0,00 0,0 86,62 0,68 0,20 Stanowisko: L -1 Pochylnia I Lp. Data Godz. O 2 CO 2 CO CH 4 H 2 C 2 H 4 C 2 H 6 Temp. N 2 100G TR :40 18,46 0,67 0,1260 0,06 0,00 0,00 0,00 0,0 80,68 4,31 0, :40 18,63 0,61 0,1100 0,05 0,00 0,00 0,00 0,0 80,60 4,03 0, : ,65 0,1200 0,06 0,00 0,00 0,00 0,0 80,72 4,08 0,25 6

9 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 75 NORMY EUROPEJSKIE (EN) W ZAKRESIE BEZPIECZEŃSTWA PRZECIWWYBUCHOWEGO W GÓRNICTWIE W roku 2000 została utworzona w ramach Komitetu Technicznego TC 305 (Atmosfery wybuchowe) grupa robocza ds. normalizacji w górnictwie podziemnym. Zadaniem grupy było opracowanie norm zharmonizowanych z Dyrektywą ATEX, a odnoszących się do bezpieczeństwa przeciwwybuchowego w górnictwie. W ramach swojej działalności o pracowano normy na: tamę wentylacyjną o wytrzymałości 2 bar, zapory wodne przeciwwybuchowe, instalację automatycznego gaszenia zapłonu metanu na kombajnach chodnikowych, bezpieczeństwo instalacji odmetanowania. Artykuł przedstawia zasadnicze ramy tych norm oraz rolę normalizacji w kształtowaniu warunków bezpiecznej pracy w podziemnych wyrobiskach górniczych. Ustawa o Normalizacji [1] definiuje ją jako działalność mająca na celu uzyskanie optymalnego stopnia uporządkowania w określonej dziedzinie, poprzez ustalenie postanowień przeznaczonych do powszechnego i wielokrotnego stosowania, dotyczących istniejących lub możliwych do zaistnienia problemów technicznych. Centralną organizacją rządową prowadzącą działalność normalizacyjną jest Polski Komitet Normalizacyjny działający poprzez Komitety Techniczne. Jednym z nich jest Komitet Techniczny nr 275 Techniki i Zagrożeń w Górnictwie prowadzący działalność normalizacyjną w tym zakresie. Od 1 stycznia 2004 roku PKN jest pełnoprawnym członkiem Europejskiego Komitetu Normalizacyjnego (przedtem był członkiem afiliowanym) Organizacja ta zrzesza nie tylko kraje członkowskie Unii, ale również kraje EFTA Szwajcarię, Islandię, Norwegię. Aktualnie, chcąc utworzyć normę krajową PN trzeba wpierw upewnić się czy podobnej lub identycznej normy nie ma w którymś kraju członkowskim, dopiero po takim stwierdzeniu tworzy się normę, która staję się dostępna we wszystkich krajach członkowskich CEN. Wszystkie normy tworzone w ramach CEN stają się po zastosowaniu odpowiednich procedur ankiecie powszechnej, głosowaniach wewnątrz Komitetu i jego wydziałów - normami krajowymi. Tak się stało z normami opracowanymi przez TC 305 (Komitet Techniczny CEN ds., Atmosfer Wybuchowych) w ramach Dyrektywy ATEX dla górnictwa. Jednym z celów normalizacji krajowej jest adaptacja norm międzynarodowych, w szczególności europejskich do krajowego systemu norm. Cel ten jest realizowany poprzez udział przedstawicieli polskich w odpowiednich grupach roboczych, udział polskich jednostek normalizacyjnych w procesie powszechnego ankietowania norm europejskich i wreszcie ich włączenie do wykazu polskich norm. Górnictwo podziemne nie jest ulubieńcem Unii Europejskiej i jest to widoczne w pracach CEN, który powołał tylko dwa Komitety Techniczne ściśle związane z górnictwem: TC 148 Bezpieczeństwo transportu taśmowego (Safety Handling Equipment and Systems) oraz TC Maszyny dla górnictwa podziemnego (Machines for underground mining). Ale Dyrektywa ATEX 9/94/EC w szczególny sposób wyróżnia sprzęt dla górnictwa, dlatego przy Komitecie Technicznym TC305 Atmosfery Wybuchowe, powołano w 2000 roku grupę roboczą nr 5(Working Group 5) Sprzęt i systemy ochronne dla górnictwa. Kierowanie grupą roboczą powierzono niemieckiej organizacji normalizacyjnej DIN i jej agendzie górniczej FABERG. Zadaniem grupy było opracowanie projektów norm europejskich w zakresie bezpieczeństwa przeciwwybuchowego dla górnictwa, a więc w zakresie szeroko rozumianej aerologii górniczej. W początkowym okresie w pracach grupy NR 2/2014 roboczej brali udział przedstawiciele Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Republiki Czeskiej i Polski. W 2003 roku doszedł przedstawiciel Austrii, a w 2005 roku grupę opuścili przedstawiciele Francji w związku z zamknięciem ostatniej kopalni podziemnej w tym kraju. Rytm pracom grupy nadawały dwa plenarne posiedzenia rocznie, przemiennie w różnych krajach, jednak z zasadą,że jedno posiedzenie w roku było na terenie Niemiec. W sumie odbyło się 16 posiedzeń plenarnych. Zasadnicza działalność Grupy zakończyła się w 2008 roku, dalsze spotkania są dorywcze dla weryfikacji istniejących norm jeżeli występuje tako potrzeba. Oprócz posiedzeń plenarnych odbywały się posiedzenia ekspertów dla poszczególnych norm. Czas trwania posiedzeń nie przekraczał dwóch dni. Przewodniczącym grupy roboczej nr 5 jest były dyrektor Stacji Ratownictwa Zagłębia Saary dr Elmar Fuchs, a sekretarzem Hans- Georg Blasgude z organizacji FABERG w Essen. Grupa robocza nr 5 zakończyła działalność w 2008 roku przekazując krajowym organizacjom normalizacyjnym 6 norm. Zostaną one omówione poniżej. Wszystkie poniżej przedstawione normy są transponowane do norm polskich przez Komitet Techniczny nr 275 ds. Techniki i Zagrożeń w Górnictwie jako normy PN-EN Charakterystyka norm EN1127-2;2012 Atmosfery wybuchowe i ochrona przed wybuchem; część 2 Podstawowe pojęcia i metodologia dla górnictwa [4] Norma ta ostatnio nowelizowana jest drugim arkuszem normy EN Atmosfery wybuchowe i ochrona przed wybuchem. Podstawowe pojęcia i metodologia odnoszącej się do przemysłu. 7

10 NR 2/2014 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 75 W wykazie Polskich Norm istnieje od 2004 roku, obecnie jej kolejna wersja to PN-EN ;2010. Znowelizowana wersja jako EN ; 2014 jest w trakcie procedury głosowania wpisywania do wykazu norm. Tekst normy podchodzi do zagrożeń wybuchowych w górnictwie podziemnym w sposób odbiegający od tradycji. Nie dzieli na zagrożenie wybuchem pyłu węglowego i zagrożenie metanowe lecz wprowadza pojęcie zagrożenie wybuchem obejmujące oba tradycyjne pojęcia. Dla ilustracji tych różnic cytuję kilka podstawowych wyjaśnień. Punktem wyjścia jest zawarta w Dyrektywie 9/94/EC definicja atmosfery wybuchowej: atmosfera wybuchowa mieszanina substancji palnych w postaci gazów, par, mgieł lub pyłów z powietrzem w warunkach atmosferycznych, w której po zapaleniu spalanie rozprzestrzenia się na całą nie spaloną mieszaninę [2,3]. Jednak różnice między atmosferą z metanem a atmosferą z pyłem jest wyraźnie dostrzeżona [4]. Widać to w sformułowaniach takich jak poniżej. Mieszaniny metanowo-powietrzne są zazwyczaj rozcieńczane i usuwane z wyrobisk na powierzchnię przez wentylację, tak, że podczas normalnej pracy stężenie metanu jest utrzymywane poniżej dolnej granicy wybuchowości. Jednak w sytuacjach awaryjnych (np. uszkodzenie wentylatora), w przypadku nagłego wydzielenia metanu (wyrzut), lub zwiększonego wydzielania metanu spowodowanego spadkiem ciśnienia atmosferycznego lub zwiększeniem wydobycia, dopuszczalne progi stężenia metanu mogą być przekroczone. Wytworzona w ten sposób atmosfera wybuchowa, chociaż ograniczona w przestrzeni i/lub czasie może stwarzać zagrożenie nie tylko w miejscu powstania, ale również w drogach zużytego powietrza, drogach ucieczkowych, i innych pomieszczeniach zakładu górniczego. Mieszaniny pyłu węglowego z powietrzem są zazwyczaj unieszkodliwiane u źródła przez zraszanie, systemy odpylania na maszynach lub stosowanie pyłu inertnego w celu zmniejszenia ich potencjału wybuchowego. Jednak zagrożenie wybuchem może istnieć, jeżeli pył wybuchowy tworzy obłoki, np. na przesypach, w zbiornikach i innych systemach transportu. Dla autorów normy jest więc oczywistością jest sprawna wentylacja, zraszanie i odpylanie na maszynach urabiających. Norma nie narzuca dopuszczalnych stężeń metanu pozostawiając ich ustalanie przepisom krajowym. W aktualnej jeszcze wersji normy nowością jest wprowadzenie pojęcia warunków niebezpiecznych. Ich definicja jest następująca: warunki niebezpieczne 2 (atmosfera potencjalnie wybuchowa) zakres stężenia metanu od zera do dolnej granicy wybuchowości lub powyżej górnej granicy wybuchowości do 100% zawartości metanu warunki niebezpieczne 1 (atmosfera wybuchowa) zakres stężenia metanu w powietrzu między dolną a górną granicą wybuchowości Gdy możliwe jest wystąpienie warunków niebezpiecznych 2 powinno się stosować urządzenia elektryczne kategorii M2 a do warunków 1 kategorii M1. W wersji z 2014 (jeszcze nie jako PN-EN) niema pojęcia warunków niebezpiecznych Na tej klasyfikacji opiera się klasyfikacja stanów zagrożenia wybuchem (wersja PN0-EN 2010) Stan zagrożenia 1 (atmosfera wybuchowa) podziemne wyrobiska zakładów górniczych i związane z nimi instalacje na powierzchni są zagrożone przez metan i /lub pył palny. Chodzi tu o wyrobiska, w których stężenie metanu mieści się w granicach wybuchowości w wyniku na przykład awarii wentylatora, nagłego wydzielenia się dużych ilości metanu (wyrzut) lub zwiększenia jego emisji (z powodu spadku ciśnienia atmosferycznego lub intensywniejszego urabiania). Stan zagrożenia 2 (atmosfera potencjalnie wybuchowa): istnieje prawdopodobieństwo, że podziemne wyrobiska zakładów górniczych i w związane z nim instalacje na powierzchni są zagrożone przez metan i/lub pył palny. Chodzi tu o wyrobiska, w których stężenie metanu w powietrzu wentylacyjnym i w instalacji odmetanowania znajduje się w granicach wybuchowości. Zasadnicza część normy jest poświęcona identyfikacji ryzyka. Rozpatruje się możliwe źródła zapłonu: gorące powierzchnie, otwarty ogień, iskry tarciowe, urządzenia elektryczne, iskry elektrostatyczne, sprężenie adiabatyczne, ultradźwięki, prądy błądzące. Norma zawiera obszernie opisane zasady oceny możliwych skutków wybuchu, sposoby eliminacji ryzyka wybuchu wśród których czołową rolę odgrywają inertyzacja pyłu osiadłego oraz zapory przeciwwybuchowe. Dla zapór i tam przeciwwybuchowych norma stawia bardzo ogólne wymagania. Zapory przeciwwybuchowe powinny być zaprojektowane tak, aby zapobiec przenoszeniu się wybuchu do innych wyrobisk i powinny być skuteczne w całym przekroju odpowiednich wyrobisk. Tamy przeciwwybuchowe powinny wytrzymać impuls ciśnienia wybuchu bez naruszenia funkcjonalności. Tamy te powinny zapewnić, co najmniej zmniejszenie skutków wybuchu i pozwolić na wycofanie załogi i możliwość przeprowadzenia akcji ratowniczej po wybuchu. W końcowej fazie, norma podkreśla rolę kwalifikacji i świadomości pracowników w systemie ochrony przeciwwybuchowej. EN :2003Ochrona przeciwwybuchowa w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych. Systemy ochronne. Część 1 Tama wentylacyjna przeciwwybuchowa o wytrzymałości 2bar. [5] Jest to pierwsza norma opracowana w całości przez grupę roboczą, wprowadzona jako PN-EN w roku Dotyczy ona przepustów tamowych przeciwwybuchowych i drzwi w tamie wentylacyjnej, odpornych na wybuch o nadciśnieniu do 2 bar i spełniających swoje funkcje po zaistnieniu wybuchu. Tamy przeciwwybuchowe z przepustami są systemami ochronnymi zapewniającymi przepływ powietrza po wybuchu, tak że skutki oddziaływania wybuchu na system przewietrzania podziemnych wyrobisk zakładów górniczych mogą być ograniczone, ale pozostawiają możliwość ucieczki i prowadzenie akcji ratowniczej. Tamy wentylacyjne przeciwwybuchowe bada się indywidualnie pod względem stabilności kierunku i odpowiedniej wielkości przepływu powietrza. Norma zawiera schematy i wykazy materiałów potrzebnych do budowy przepustów i drzwi w tamach przeciwwybuchowych. Tamy zgodne 8

11 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 75 NR 2/2014 z tą normą są produkowane w Polsce przez firmę Grunden- Hotten w Morągu EN :2007 Ochrona przeciwwybuchowa w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych. Systemy ochronne. Część 2- Przeciwwybuchowe zapory wodne [6] Normą objęto wyłącznie zapory wodne jako najszerzej stosowane w górnictwie europejskim. Zapory pyłowe są stosowane w Polsce, w bardzo małym zakresie w Wielkiej Brytanii. Norma została w 2007 roku włączona do wykazu Polskich Norm jako uznaniowa (U) to znaczy w języku oryginału, a od 2008 jest już w wersji polskojęzycznej. Zapory wodne są określone jako autonomiczny system ochronny redukujący skutki wybuchów pyłów palnych i/lub metanu w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych w stopniu zapewniającym bezpieczeństwo. Celem stosowania zapór wodnych jest gaszenie płomienia wybuchu w wyrobiskach kopalń podziemnych i w ten sposób ograniczenie jego zasięgu. Norma określa wymagania dla pojemników do zapór takie jak niepalność, antystatyczność, wytrzymałość mechaniczna. Stosowane obecnie w polskim górnictwie pojemniki do zapór wodnych są certyfikowane według wymagań normy. W Polsce stosuje się pojemniki 40-litrowe, w pozostałych krajach Unii 90litrowe. Norma dopuszcza obydwa warianty. Ilość wody na zaporze określono na minimum 200l/m 2 przekroju wyrobiska. Rozróżnia się dwa typy zapór zwykłe (concentrated barriers) i rozstawne(distributed). Polskie przepisy dopuszczają oba warianty, ale zapory rozstawne są stosowane rzadko. Rozmieszczenie zapór w wyrobiskach jest bliższe przepisom niemieckim niż polskim. Norma zawiera też opis i wymagania dla zapór szybkiej konstrukcji, stosowanych podczas akcji ratowniczych EN :2007 Ochrona przeciwwybuchowa w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych. Systemy ochronne. Część 4- Automatyczne systemy gaśnicze na kombajnach chodnikowych [7] Nowoczesne kombajny chodnikowe (roadheaders) przeznaczone do drążenia chodników w pokładzie metanowym są zaopatrywane w system automatycznego gaszenia zapłonu i wybuchu metanu. Norma formułuje wymagania dla takich systemów. Systemy te automatycznie wykrywają w fazie początkowej wybuch metanu zainicjowany przez głowicę kombajnu chodnikowego i gaszą go w taki sposób że załoga chodnika nie jest narażona na ryzyko. Norma nie formułuje żadnych wymagań dla zwalczania pożarów w drążonych chodnikach. Automatyczny system gaszenia wybuchów na kombajnach chodnikowych jest autonomicznym systemem ochronnym zbudowanym zgodnie z Dyrektywą 94/9/EC. Automatyczny system gaszenia wybuchów na kombajnach chodnikowych składa się z następujących powiązanych wzajemnie części: czujnika do wykrywania zapłonu pojemnika z środkiem gaszącym dla tłumienia wybuchu systemu kontroli dla monitorowania poszczególnych części składowych i skutków ich działań jak również uruchomiania systemu gaszącego (układ kontroli pracy systemu) zasilania i zasilania awaryjne Liczba i konfiguracja poszczególnych składników są określone typem maszyny i przekrojem poprzecznym drążonego wyrobiska. Detektor zapłonu wybuchu zaopatrzony jest w czujnik reagujący na ciśnienie i/lub płomień wybuchu. Detektor ma za zadanie wykrywanie płomienia tylko w strefie urabiania. Pojemnik ze środkiem gaszącym jest układem szybkiego rozładowania (High Rate Discharge), wyrzucającym środek gaszący pod ciśnieniem. System kontroli części składowych wraz z awaryjnym zasilaniem ma zapewnić wysoki stopień niezawodności. Zaletą normy jest wyraźne sformułowanie wymagań bezpieczeństwa i niezawodności systemów gaśniczych na kombajnach chodnikowych. EN14983:2007 Zapobieganie wybuchowi i ochrona przed wybuchem w podziemnych zakładach górniczych urządzenia i systemy odmetanowania. [8] Norma ta była bardzo wnikliwie opracowywana ze względu na stosowanie odmetanowania nawet w kopalniach zamkniętych. Jako PN-EN14593:2008 funkcjonuje od 2008 roku. Według twórców normy odmetanowanie jest procesem technologicznym zmierzającym do usuwania gazu palnego w celu zredukowania zagrożenia wynikającego z obecności palnych mieszanin gazowo-powietrznych, jest więc skutecznym środkiem ochrony przeciwwybuchowej. W przemyśle wydobywczym, odmetanowanie prowadzone jest w wyrobiskach kopalń gazowych z pokładów i wyrobisk nieczynnych dla zapewnienia bezpieczeństwa przeciwwybuchowego pracowników. Niebezpieczeństwo wybuchu wynika z istnienia niedopuszczalnych nagromadzeń metanu w zrobach i szczelinach pozostawionych w górotworze po eksploatacji. Potrzeba ujmowania takich nagromadzeń oraz złożoność systemu odmetanowania zależy od ilości metanu wydzielanego z węgla i prawdopodobieństwa jego wystąpienia w ilościach wybuchowych w wyrobiskach korytarzowych i eksploatacyjnych. Przykładowe sytuacje w których metan może się pojawić w ilościach wybuchowych ze zrobów lub szczelin to: awaria systemu wentylacji kopalni lub nagła obniżka ciśnienia atmosferycznego. Przepisy bezpieczeństwa państw członkowskich wymagają wycofania ludzi do strefy bezpiecznej, jeżeli stężenie metanu w powietrzu przekracza dopuszczalną wartość określoną przepisami krajowymi. Odmetanowanie jest więc często stosowane w kopalniach gazowych dla zapewnienia zgodnego z przepisami stężenia metanu w powietrzu kopalnianym, nawet w sytuacjach awaryjnych jak opisano wyżej. Metan ujęty w danym wyrobisku może być albo odprowadzony do powietrza wentylacyjnego i wypuszczony do atmosfery szybem wydechowym (wtedy rurociąg odmetanowania jest otwarty) albo wyprowadzony na powierzchnię. W tym przypadku może być odprowadzony do atmosfery uziemionym metalowym kominem lub sprężony i dostarczony do odbiorcy np. w celach grzewczych. 9

12 NR 2/2014 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 75 W nieczynnych kopalniach, odmetanowanie jest stosowane: dla niedopuszczenia do narastania ciśnienia i wypływu gazu na powierzchnię, i ochrony pracowników sąsiedniej kopalni lub utylizacji np. w kotłowni dla wytwarzania ciepła lub w generatorach energii elektrycznej. Norma określa wymagania dla urządzeń i systemów zabezpieczających stosowanych w instalacjach odmetanowania. Zawiera ona również wymagania odnośnie budowy i monitoringu urządzeń i systemów ochronnych [4]). Norma nie stosuje się do systemów utylizacji metanu poza stosowaniem urządzenia odcinającego. Ponadto formułuje wymagania dla rurociągów, sprężarek, systemów izolacji wybuchu wydmuchu metanu, przerywaczy płomienia. W pracach podgrupy opracowującej normę aktywny udział brali eksperci Zakładu Odmetanowania Kopalń. EN1710:2005 Urządzenia i podzespoły przeznaczone do stosowania w przestrzeniach zagrożonych wybuchem w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych Norma ta nie jest w pełnym sensie tego słowa normą aerologiczną, ale odnosi się do urządzeń mogących stanowić źródła zapłonu takie jak: wentylatory, akumulatory, urządzenia nieelektryczne takie jak napędy hydrauliczne i linowe, silniki spalinowe Diesla, urządzenia wiertnicze, operacja spawania. Specjalny rozdział jest poświęcony ochronie przeciwpożarowej dla przypadku pożarów egzogenicznych. Norma formułuje warunki bezpiecznego użytkowania tych urządzeń w wyrobiskach górniczych będących przestrzeniami zagrożonymi wybuchem. Do wykazu polskich norm wchodzi w 2009 roku. Podsumowanie Przedstawione wyżej dokumenty normalizacyjne są oparte na najwyższym aktualnie poziomie techniki i tzw. dobrej praktyce inżynierskiej. Są zharmonizowane z Dyrektywą ATEX 94/9/EC i ich stosowanie wynika z przepisów stosowania postanowień Dyrektywy. W każdej normie znajduje się załącznik opisujący powiązania normy z Dyrektywą. Normy są aktualizowane co 5 lat i mamy możliwość wpływu na ich treść, z zastrzeżeniem,że zgodnie z zasadami Unii Europejskiej wszelkie dokumenty są wynikiem kompromisu między zainteresowanymi stronami. Literatura 1. Ustawa o normalizacji z dnia , Dziennik Ustaw nr.169 poz.1368, z późniejszymi zmianami 2. Dyrektywa 94/9//EC w sprawie ujednolicenia przepisów prawnych państw członkowskich dotyczących urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem tekst wyd. GIG Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia nr 263, poz.2203 w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem ; Dz.U PN-EN ;2004 Atmosfery wybuchowe i ochrona przed wybuchem; część 2:Podstawowe pojęcia i metodologia dla górnictwa 5. PN-EN :2003 Ochrona przeciwwybuchowa w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych. Systemy ochronne. Część 1 Tama wentylacyjna przeciwwybuchowa o wytrzymałości 2bar. 6. PN-EN :2007 Ochrona przeciwwybuchowa w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych. Systemy ochronne. Część 2- Przeciwwybuchowe zapory wodne 7. PMN-EN :2007 Ochrona przeciwwybuchowa w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych. Systemy ochronne. Część 4- Automatyczne systemy gaśnicze na kombajnach chodnikowych 8. PN-EN 14983:2007 Zapobieganie wybuchowi i ochrona przed wybuchem w podziemnych zakładach górniczych urządzenia i systemy odmetanowania. 9. PN-EN1710:2005 Urządzenia i podzespoły przeznaczone do stosowania w przestrzeniach zagrożonych wybuchem w podziemnych wyrobiskach zakładów górniczych Prof. dr hab.kazimierz Lebecki Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach DZIAŁALNOŚĆ SZKOLENIOWA W CSRG S.A. W I KW R. W oparciu o nadesłane zgłoszenia z zakładów górniczych opracowaliśmy harmonogram szkoleń na rok W ramach kursów statutowych wynikających z zapisów rozporządzenia Ministra Gospodarki z 12 czerwca 2002r. w sprawie ratownictwa górniczego planujemy w 2014r. przeszkolić ok osób. W pierwszym kwartale 2014 r. w 80 kursach ratowniczych uczestniczyło 1845 osób. W tym samym okresie roku poprzedniego, przy liczbie kursów 87, przeszkoliliśmy 1988 osób. Natomiast w szkoleniach dodatkowych dla pracowników zakładów górniczych, którzy chcą podnieść swoją wiedzę z zakresu ratownictwa górniczego, zwalczania zagrożeń górniczych, obsługi urządzeń i sprzętu stosowanego w ratownictwie, pomocy przedmedycznej i innych zagadnień związanych z górnictwem podziemnym przewidujemy udział ok osób. I kwartał 2014r. zamknął się liczbą 282, przy 168 w porównywalnym okresie 2013 roku. W tabelach poniżej przedstawiono dane dotyczące konkretnych kursów. 10

13 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 75 NR 2/2014 Kursy statutowe stan na r. stan na r. Lp. Nazwa Kursu Ilość kursów Ilość przeszkolonych Ilość kursów Ilość przeszkolonych 1. Kurs dla kierowników akcji na dole Kurs dla kierowników baz ratowniczych Kurs dla kier. KSRG podstawowy Kurs dla kier. KSRG okresowy Kurs z zakresu udzielania pomocy przedmedycznej dla zastępowych kopalnianych drużyn ratowniczych Seminarium dla kierowników ruchu zakładu górniczego Seminarium dla dyspozytorów ruchu w podziemnych zakładach górniczych Kurs podstawowy dla ratowników górniczych Kurs okresowy dla ratowników górniczych Kurs podstawowy dla mechaników sprzętu ratowniczego Kurs okresowy dla mechaników sprzętu ratowniczego Kurs okresowy z zakresu ratownictwa górniczego dla osób kierownictwa i dozoru ruchu podziemnego zakładu górniczego, niewchodzących w skład drużyny ratowniczej RAZEM Kursy dodatkowe stan na r. stan na r. Lp. Nazwa Kursu Ilość kursów Dla osób wykonujących pomiary parametrów fiz-chem. atmosfery kop. Dla osób kontrolujących przyrządy służące do pomiarów parametrów atmosfery kopalnianej Kurs dla osób zatrudnionych przy napełnianiu zbiorników przenośnych powyżej 350 cm 3 w zakresie: gazy sprężone butle (UDT) Kurs dla osób zatr. przy konserwacji i kontroli sprzętu oczyszcz. ucieczkowego Kurs dla konserwatorów sprzętu przeciwpożarowego Ilość przeszkolonych Ilość kursów Ilość przeszkolonych Specjaliści kopalnianych drużyn ratowniczych Seminarium dla osób wchodzących w skład sztabu akcji ratowniczych Kurs obsługi chromatografu gazowego Kurs laborantów w zakresie analizy gazów Kurs z zakresu użytkowania sprzętu oddechowego Kurs z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy RAZEM

14 NR 2/2014 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 75 Przypominamy Państwu harmonogram szkoleń na II półrocze 2014r. i zachęcamy do wzięcia udziału w szkoleniach uzupełniających wiedzę specjalistyczną. Harmonogramy kursów organizowanych w CSRG S.A. w II półroczu 2014r. Lp. Nazwa szkolenia VIII IX X XI XII 1. Seminarium KRZG Seminarium dla dyspozytorów ruchu Kurs kierowników akcji na dole Kurs kierowników bazy ratowniczej Kurs KSRG okresowy Pomoc przedmedyczna dla zastępowych kopalnianych drużyn ratowniczych Seminarium dla osób wchodzących w skład sztabu akcji ratowniczych Kurs okr. z zakresu ratownictwa gór. dla osób kierownictwa i dozoru ruchu nie wchodzących w skład drużyny ratowniczej wyłącznie dla zakładów górniczych rejonu OSRG Bytom Kurs dla osób wykonujących pomiary parametrów fiz.-chem. atmosfery kopalnianej Kurs dla osób kontrolujących przyrządy służące do pomiarów parametrów atmosfery kopalnianej Kurs dla osób zatrudnionych przy napełnianiu zbiorników przenośnych o pojemności powyżej 350 cm Kurs z zakresu obsługi sprzętu do wykonywania profilaktyki pożarowej 13. Seminarium dla specjalistów kopalnianych drużyn ratowniczych Kurs z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy (KPP) 15. Kurs dla ratowników górniczych - wysokościowcy - okresowy Kurs dla laborantów kopalnianych laboratoriów Lp. H A R M O N O G R A M kursów organizowanych w OSRG Bytom Nazwa kursu 1. Kurs podstawowy dla kandydatów na ratowników górniczych TERMINY IX X XI XII 2. Kurs okresowy dla ratowników górniczych Kurs podstawowy dla kandydatów na mechaników sprzętu ratowniczego 4. Kurs okresowy dla mechaników sprzętu ratowniczego

15 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 75 NR 2/2014 H A R M O N O G R A M kursów organizowanych w OSRG Jaworzno Lp. Nazwa kursu TERMINY IX X XI XII 1. Kurs podstawowy dla kandydatów na ratowników górniczych Kurs okresowy dla ratowników górniczych Kurs podstawowy dla kandydatów na mechaników sprzętu ratowniczego 4. Kurs okresowy dla mechaników sprzętu ratowniczego Kurs okresowy z zakresu ratownictwa górniczego dla osób kierownictwa i dozoru podziemnego zakładu górniczego nie wchodzących w skład drużyny ratowniczej H A R M O N O G R A M kursów organizowanych w OSRG Wodzisław Lp. Nazwa kursu TERMINY IX X XI XII 1. Kurs podstawowy dla kandydatów na ratowników górniczych Kurs okresowy dla ratowników górniczych Kurs podstawowy dla kandydatów na mechaników sprzętu ratowniczego Kurs okresowy dla mechaników sprzętu ratowniczego Kurs okresowy z zakresu ratownictwa górniczego dla osób kierownictwa i dozoru podziemnego zakładu górniczego nie wchodzących w skład drużyny ratowniczej HARMONOGRAM kursów organizowanych w OSRG Zabrze Lp. Nazwa kursu TERMINY IX X XI XII 1. Kurs podstawowy dla kandydatów na ratowników górniczych Kurs okresowy dla ratowników górniczych Kurs podstawowy dla kandydatów na mechaników sprzętu ratowniczego 4. Kurs okresowy dla mechaników sprzętu ratowniczego 5 Kurs okresowy z zakresu ratownictwa górniczego dla osób kierownictwa i dozoru podziemnego zakładu górniczego nie wchodzących w skład drużyny ratowniczej

16 NR 2/2014 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 75 Zachęcamy również do korzystania z naszej strony internetowej bytom.pl. Znajdą tam Państwo w zakładce Szkolenia informacje dotyczące: warunków przyjęcia na kursy, harmonogramy kursów organizowanych w CSRG S.A. i OSRG na 2014r, rozdzielniki miejsc na szkolenia obowiązkowe, rozdzielniki miejsc na szkolenia nieobowiązkowe, wykaz kierowników kursów, dane teleadresowe. Ponadto przypominamy, że zgodnie z zawartymi umowami z zakładami górniczymi warunkiem przyjęcia na szkolenie jest dostarczenie imiennego zgłoszenia uczestników wg wzoru zamieszczonego na stronie internetowej CSRG S.A. (oraz poniżej) w terminie nie mniej niż tydzień przed datą rozpoczęcia szkolenia. Autorzy: mgr inż. Małgorzata Jankowska Katarzyna Myślińska Katarzyna Kajdasz-Szpotko 14

17 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 75 NR 2/2014 POPRAWA BEZPIECZEŃSTWA PRACY W KOPALNIACH Eksploatacja złóż w podziemnych zakładach górniczych związana jest nierozłącznie z występowaniem różnego rodzaju zagrożeniami pochodzenia naturalnego oraz spowodowanych działalnością ludzką. Są one wynikiem istnienia trudnych warunków geologiczno-górniczych i charakteryzują się różną dynamiką rozwoju zjawiska. Jednym z głównych zagrożeń w podziemnych zakładach górniczych są pożary. W celu minimalizacji możliwości powstania skutków pożarów podziemnych oraz ograniczenia jego wpływu na zagrożoną załogę, stosuje się różnego rodzaju profilaktykę stanowiącą system bezpieczeństwa. Jednym z elementów takiego systemu, są odpowiednio przygotowane drogi ucieczkowe. Stanowią one szczególne znaczenia jako środek dla samoratowania się załogi w sytuacji zagrożenia ze strony atmosfery kopalnianej. Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. w Bytomiu posiada znaczący udział w tej dziedzinie. Aktualnie bierze udział w kilku projektach badawczych w ramach strategicznego projektu badawczego Poprawa bezpieczeństwa w kopalniach, ogłoszonego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Projekt ten powstał z inicjatywy dr inż. Piotra Litwy, ówczesnego prezesa WUG, który określił najpilniejsze tematy badawcze dla górnictwa, wynikłe z wieloletnich starań nadzoru górniczego o zwiększenie wsparcia nauki dla górnictwa. W ramach tego projektu do realizacji zostało sformułowanych dwanaście zadań badawczych, będących konsekwencją prac komisji powoływanych przez prezesa WUG, w celu zbadania przyczyn i okoliczności największych wypadków zaistniałych w ostatnich latach w polskim górnictwie. Głównym celem projektu strategicznego Poprawa bezpieczeństwa pracy w kopalniach jest opracowanie rozwiązań organizacyjnych i technicznych, których wdrożenie przyczyni się do minimalizacji zagrożeń i zwiększenia poprawy bezpieczeństwa pracy w zakładach górniczych. W dniu 3 stycznia 2013r., w Gliwicach, została zawarta umowa konsorcjum pomiędzy Politechniką Śląską Wydziałem Górnictwa i Geologii Instytutem Eksploatacji Złóż z siedzibą w Gliwicach, będącą liderem Konsorcjum, a Centralną Stacją Ratownictwa Górniczego S.A. w Bytomiu, celem realizacji projektu badawczego nr 12 nt. Opracowanie systemów orientacji i sygnalizowania kierunku wycofania się załogi na drogach ucieczkowych w chodnikach przyścianowych. Projekt składa się z dwóch części. Pierwsza część projektu realizowana przez Politechnikę Śląską w Gliwicach rozłożona jest na siedem etapów, w których założonych jest pięć celów szczegółowych. Drugą część projektu realizuje Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. w Bytomiu, w pięciu etapach, zawierających cztery cele szczegółowe. Cele szczegółowe projektu: 1. ocena wpływu warunków panujących w wyrobiskach, na czas przejścia drogami ucieczkowymi, 2. analiza, na podstawie literatury, rozwiązań stosowanych w innych krajach w zakresie systemów orientacji i sygnalizowania kierunku ewakuacji zagrożonej załogi, 3. opracowanie założeń teoretycznych i technicznych systemów orientacji i sygnalizowania kierunku ewakuacji możliwych do zastosowania w warunkach polskich kopalń węgla kamiennego oraz ich przebadanie w warunkach polskich kopalń węgla zaprojektowanie systemu orientacji i sygnalizowanie kierunku ewakuacji w wersji elektronicznej, 4. opracowanie założeń teoretycznych i technicznych systemów orientacji i sygnalizowania kierunku ewakuacji możliwych do zastosowania w warunkach polskich kopalń węgla kamiennego oraz ich przebadanie w warunkach polskich kopalń węgla zaprojektowanie elementów nieelektronicznych systemów orientacji i kierowania ewakuacją, 5. opracowanie, na podstawie przeprowadzonych badań, katalogu systemów orientacji i kierowania ewakuacją zagrożonej załogi, ze wskazaniem ich skuteczności, zalet i wad, z opisem technicznym ich budowy, a także zakresem stosowania, 6. analiza problemów wynikłych z zastosowania linek ratowniczych w czasie prowadzenia prac ratowniczych w warunkach zadymienia i ograniczonej widoczności na podstawie dostępnej dokumentacji oraz specjalnie przeprowadzonych ćwiczeń, 7. opracowanie modeli nowych rozwiązań technicznych w zakresie funkcjonalnych sposobów połączenia zastępu w oparciu o syntezę rozwiązań już istniejących na naszym rynku, analizie rozwiązań stosowanych w innych krajach oraz zaprojektowanie nowego układu technicznego, eliminującego dotychczasowe wady połączenia pomiędzy ratownikami w zastępie, 8. zbadanie w komorach ćwiczeń i w kopalniach podziemnych, funkcjonalności nowych rozwiązań połączeń ratowników w zastępie oraz sformułowanie wniosków odnośnie wad i zalet tych połączeń, w tym: ustaleniu praktycznego sposobu wyposażenia zastępu w tzw. linię życia, ustaleniu metody poruszania się zastępu w szyku, wskazaniu dodatkowych urządzeń (elementów) poprawiających poruszanie się zastępu, analizie zastosowania różnego rodzaju linek ratowniczych w zależności od rodzaju materiału z którego zostały wykonane. 9. Określenie w drodze badań, maksymalnych bezpiecznych odległości możliwych do przejścia przez zastęp ratowniczy, w warunkach zupełnego braku widoczności w tym: ustalenie metody ograniczenia widzialności dla zastępu ratowniczego, poruszającego się w wyrobisku zadymionym, w zależności od gęstości zadymienia, pomiarze czasu przejścia zastępu ratowniczego wyrobiskami korytarzowymi o różnych nachyleniach, 15

18 NR 2/2014 RATOWNICTWO GÓRNICZE NR 75 obliczeniu maksymalnej długości drogi, jaką może bezpiecznie pokonać zastęp w warunkach braku widoczności, ustalenia wpływu systemu kierowania załogą, na czas marszu ratowników, a w przypadku braku takiego systemu, wpływ rozwinięcia linki przez ratowników, wskazującej drogę powrotu. 10. Opracowanie zasad połączenia ratowników w zastępie linką, uwzględniających nowe rozwiązania połączeń, w tym: ustalenia sposobu połączenia zastępu linką ratowniczą, w zależności od rodzaju aparatów roboczych, w jakie zastęp został wyposażony, ustalenia możliwości alternatywnego łączenia się ratowników linką, bez wykorzystania do tego celu aparatów roboczych, analizie zastosowania różnego rodzaju linek ratowniczych, w zależności od: a) rodzaju materiału z którego zostały wykonane, b) sposobu regulacji długości linki, przez zastępowego, c) zastosowania dodatkowych lonży dla każdego z ratowników. Oczekiwane rezultaty projektu: W wyniku realizacji projektu, oczekuje się osiągnięcia następujących rezultatów: 1. Katalogu rozwiązań systemów orientacji i sygnalizacji kierunku ewakuacji, skierowanego do kopalń węgla kamiennego i kopalnianych stacji ratownictwa górniczego. 2. Projektu modelu elektronicznego urządzenia do lokalizacji górników, orientacji i sygnalizacji kierunku ewakuacji, skierowanego do producentów elektronicznych systemów dla górnictwa, a następnie, jako gotowego produktu do kopalń podziemnych dowolnej kopaliny w kraju. 3. Projektu rozwiązania połączenia ratowników w zastępie linką, skierowanego do grupy producentów posiadających możliwości wytworzenia tego typu produktu. 4. Katalogu zasad połączenia ratowników linką w zastępie, przeznaczonego do użytku w stacjach ratownictwa górniczego oraz w szkołach i uczelniach górniczych, jako pomoc dydaktyczna oraz do zamieszczenia w przepisach górniczych. Unormowanie sposobów oznakowania dróg ucieczkowych oraz katalog rozwiązań systemów orientacji i sygnalizacji kierunku ewakuacji, wsparty urządzeniami elektronicznymi, przyczynią się do skrócenia czasu ewakuacji i w znacznym stopniu usprawnią akcję ratowniczą. Natomiast opracowanie nowych modeli rozwiązań technicznych w zakresie funkcjonalnych sposobów połączenia linką ratowników w zastępie, podniesie poziom bezpieczeństwa pracy ratowników oraz poprawi skuteczność akcji ratowniczej. mgr inż. Piotr Pal OSRG Zabrze Z KART HISTORII W KOPALNI ROZBARK WYBUCH PYŁU WĘGLOWEGO 31 stycznia 1923 r. o godz nastąpił wybuch pyłu węglowego w kopalni Rozbark, który spowodował śmierć 145 górników, z czego 23 zginęło wskutek działania płomienia wybuchu, 118 poniosło śmierć w wyniku śmiertelnego zatrucia gazami powybuchowymi, 4 przy ratowaniu innych górników. Ilość ofiar byłaby jeszcze większa gdyby nie ofiarnie i prawidłowo prowadzona akcja ratownicza przez Centralną Stację Ratownictwa Górniczego w Bytomiu wraz z ratownikami z kopalni Rozbark, w wyniku której uratowano 80 górników. Pierwsze wiadomości z dołu kopalni do kierownika ruchu zakładu górniczego Adamskiego dotarty z podszybia szybu Prittwitz-Maure (obecnie Stalmach) z poziomu 540 m. Meldowano, że w części wschodniej pola eksploatacyjnego na poziomie 540 m za III głównym uskokiem, wybuchł prawdopodobnie pożar. W związku z tym przypuszczano, że jest to pożar w polu wschodnim nad poziomem 540 m w oddziałach eksploatujących pokład Gerhard (pokład 501), Heintzmann (pokład 504) i Siodłowy (pokład 510) - były to oddziały sztygarów Strassburga i Mildnera. Dlatego też starano się szukać potwierdzenia tego zdarzenia w tych oddziałach. Stwierdzono wkrótce, że dymy wypływają z poz. 660 m. Tak więc źródła zdarzenia należało szukać w rejonie szybu Römhild (obecnie szyb Lompa). W międzyczasie do szybu Prittwitz z odległego o 2 km szybu Römhild dotarły wiadomości o czarnej chmurze gwałtownie wyrzuconej z szybu i braku wiadomości od sygnalisty tego szybu z poz. 660 m. W związku z tym usiłowano otrzymać bardziej wyczerpujące informacje na temat zdarzenia w szybie Römhild. Było to utrudnione, gdyż szyb Römhild był nieprzejezdny wskutek uszkodzenia wywołanego przez eksplozję (dużo drabin szybowych wgniecionych zostało w obudowę szybu). Przeszkoda ta została usunięta o godz Pozwoliło to na stwierdzenie w głównym chodniku przewozowym pokładu Valeska uszkodzeń świadczących o eksplozji w północnej części tego pokładu. Eksplozja objęła wszystkie chodniki górnicze oraz urządzenia odstawy - dowierzchnię I i II z dołączonymi do niej filarami, dowierzchnię II ze środkowym i równoległym chodnikiem, upadową z chodnikami eksploatacyjnymi 10 i 1,1 jak też chodnik przewozowy linowy zostały objęte wybuchem. Wszystkie zatrudnione w tych wyrobiskach osoby (23 górników) zginęły od 16

19

20 Rêczne Górnicze Urz¹dzenie Py³owe (RGUP) Systemu POLKO do opylania py³em kamiennym ociosów wyrobisk górniczych Parametry techniczno-eksploatacyjne: - zasilanie sprê onym powietrzem o nadciœnieniu 0,2-0,5MPa - wydajnoœæ 0,5-2,0 Mg/h - odleg³oœæ transportowa ok. 60m - œrednica przewodu transportowego DN50 - masa urz¹dzenia ok. 20,0kg ~1050 Kooperacja POLKO zarejestrowa³a RGUP jako Wspólnotowy Wzór Przemys³owy o numerze Rêczne Górnicze Urz¹dzenie Py³owe (RGUP) Systemu POLKO posiada wszelkie wymagane przepisami dopuszczenia i certyfikaty do stosowania w podziemnych wyrobiskach górniczych Kooperacja POLKO zaprasza do wspó³pracy oferuj¹c doradztwo techniczne, dobór parametrów technicznych urz¹dzeñ, szkolenie za³ogi, sprawny serwis gwarancyjny i pogwarancyjny

Informacja o zapaleniu metanu, pożarze i wypadku zbiorowym zaistniałych w dniu r. JSW S.A. KWK Krupiński

Informacja o zapaleniu metanu, pożarze i wypadku zbiorowym zaistniałych w dniu r. JSW S.A. KWK Krupiński Informacja o zapaleniu metanu, pożarze i wypadku zbiorowym zaistniałych w dniu 05.05.2011r. JSW S.A. KWK Krupiński Zapalenie metanu, pożar oraz wypadek zbiorowy (14 wypadków), zaistniał w dniu 05.05.2011r.,

Bardziej szczegółowo

Sposób współpracy jednostek systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne z jednostkami współpracującymi z systemem

Sposób współpracy jednostek systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne z jednostkami współpracującymi z systemem Strona 1. Cel... 2 2. Zakres stosowania... 2 3. Odpowiedzialność... 2 4. Definicje... 2 5. Opis postępowania... 5 5.1. Działania na miejscu zdarzenia... 5 5.2. Działania na miejscu zdarzenia jednostek

Bardziej szczegółowo

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A. W BYTOMIU

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A. W BYTOMIU CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A. W BYTOMIU SPOSÓB PROWADZENIA AKCJI RATOWNICZYCH I PRAC PROFILAKTYCZNYCH Z WYKORZYSTANIEM GAZÓW INERTNYCH BYTOM, marzec 008 r. - - 1. Na podstawie pkt. 1.64

Bardziej szczegółowo

NORMALIZACJA W GÓRNICTWIE

NORMALIZACJA W GÓRNICTWIE SYSTEMY WSPOMAGANIA W INŻYNIERII PRODUKCJI Górnictwo perspektywy i zagrożenia 2016 52 NORMALIZACJA W GÓRNICTWIE 52.1 WSTĘP Działalność normalizacyjna w Polsce jest uregulowana Ustawą o Normalizacji [8]

Bardziej szczegółowo

HARMONOGRAM KURSÓW ORGANIZOWANYCH w CSRG S.A. w 2018 r.

HARMONOGRAM KURSÓW ORGANIZOWANYCH w CSRG S.A. w 2018 r. HMONOGM KUSÓ OGNIZONYCH w CSG S.. w 2018 r. Nazwa szkolenia Ilość Seminarium dla kierowników ruchu zakładów Seminarium dla dyspozytorów ruchu w podziemnych zakładach Kurs dla kierowników akcji pod ziemią

Bardziej szczegółowo

mgr inż. Aleksander Demczuk

mgr inż. Aleksander Demczuk ZAGROŻENIE WYBUCHEM mgr inż. Aleksander Demczuk mł. bryg. w stanie spocz. Czy tylko po??? ZAPEWNENIE BEZPIECZEŃSTWA POKÓJ KRYZYS WOJNA REAGOWANIE PRZYGOTOWANIE zdarzenie - miejscowe zagrożenie - katastrofa

Bardziej szczegółowo

Sposób koordynowania działań jednostek systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne

Sposób koordynowania działań jednostek systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne Strona 1. Cel... 2 2. Zakres stosowania... 2 3. Odpowiedzialność... 2 4. Definicje... 2 5. Opis postępowania... 5 5.1. Działania na miejscu zdarzenia... 5 5.3. Działania podejmowane na poziomie dysponenta...

Bardziej szczegółowo

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A.

CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A. Pożary podziemne 1. Przez pożar podziemny rozumie się wystąpienie w wyrobisku podziemnym otwartego ognia żarzącej lub palącej się płomieniem otwartym substancji oraz utrzymywanie się w powietrzu kopalnianym

Bardziej szczegółowo

Urządzenia i sprzęt do inertyzacji atmosfery kopalnianej

Urządzenia i sprzęt do inertyzacji atmosfery kopalnianej Urządzenia i sprzęt do inertyzacji atmosfery kopalnianej ZASADY PROWADZENIA AKCJI RATOWNICZYCH I PRAC PROFILAKTYCZNYCH Z WYKORZYSTANIEM GAZÓW INERTNYCH Podstawowe zasady stosowania gazów inertnych Decyzję

Bardziej szczegółowo

Oznaczenie prowadzącego Zakład:

Oznaczenie prowadzącego Zakład: NAZWA ZAKŁADU Oznaczenie prowadzącego Zakład: Nazwa prowadzącego zakład Adres siedziby Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego PZL-Świdnik S.A. Al. Lotników Polskich 1, 21-045 Świdnik Telefon 81 722 51 10 Fax

Bardziej szczegółowo

Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX

Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX 1. Przestrzeń zagrożona wybuchem i źródła zapłonu W myśl dyrektywy 94/9/WE (ATEX), przestrzeń zagrożona wybuchem jest to przestrzeń, w której zależnie od

Bardziej szczegółowo

Ustawa Prawo geologiczne i górnicze

Ustawa Prawo geologiczne i górnicze Ustawa Prawo geologiczne i górnicze 1 Ustawa Prawo geologiczne i górnicze 2 Ustawa Prawo geologiczne i górnicze 3 Ustawa Prawo geologiczne i górnicze 4 Ustawa Prawo geologiczne i górnicze 5 Dodatkowe wytyczne

Bardziej szczegółowo

Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. Marek Zawartka, Arkadiusz Grządziel

Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. Marek Zawartka, Arkadiusz Grządziel Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. Marek Zawartka, Arkadiusz Grządziel Wykonane w czerwcu 2012r kontrole stanu obmurza szybu Kazimierz I przy pomocy kamer, wykazały wystąpienie dopływu wody (oszacowane

Bardziej szczegółowo

1. WSTĘP sprzętu ochronnego oczyszczającego sprzętu ochronnego izolującego

1. WSTĘP sprzętu ochronnego oczyszczającego sprzętu ochronnego izolującego 1. WSTĘP Mając na uwadze konieczność skutecznej ochrony zdrowia i życia pracowników dołowych w sytuacjach zagrożenia, w dokumencie programowym Strategia działania urzędów górniczych na lata 2006-2010 wśród

Bardziej szczegółowo

OPIS WYDARZENIA SYMPOZJUM. Bezpieczeństwo wybuchowe i procesowe w zakładach przemysłowych DLA ZAKŁADÓW AZOTOWYCH PUŁAWY ORAZ SPÓŁEK PARTNERSKICH

OPIS WYDARZENIA SYMPOZJUM. Bezpieczeństwo wybuchowe i procesowe w zakładach przemysłowych DLA ZAKŁADÓW AZOTOWYCH PUŁAWY ORAZ SPÓŁEK PARTNERSKICH OPIS WYDARZENIA SYMPOZJUM Bezpieczeństwo wybuchowe i procesowe w zakładach przemysłowych DLA ZAKŁADÓW AZOTOWYCH PUŁAWY ORAZ SPÓŁEK PARTNERSKICH Ex ORGANIZACJA SAFETY AND INNOVATIONS Cel Celem sympozjum

Bardziej szczegółowo

Kurs Przewodników Szkolenie z zakresu bhp i ppoż.

Kurs Przewodników Szkolenie z zakresu bhp i ppoż. Kopalnia Soli Wieliczka Trasa Turystyczna Sp. z o.o. Kurs Przewodników Szkolenie z zakresu bhp i ppoż. Wieliczka 2015 jerzy.sajak@kopalnia.pl Służba BHP w Spółce Trasa Turystyczna: od 1 stycznia 2015 r.

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Organizacja i prowadzenie eksploatacji złóż podziemnych Oznaczenie kwalifikacji:

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. 1) Nazwa przedmiotu: Projekt inżynierski. 2) Kod przedmiotu: SIG-EZiZO/47

KARTA PRZEDMIOTU. 1) Nazwa przedmiotu: Projekt inżynierski. 2) Kod przedmiotu: SIG-EZiZO/47 Strona 1 z 6 (pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU 9Z1-PU7 Wydanie N2 1) Nazwa przedmiotu: Projekt inżynierski 2) Kod przedmiotu: SIG-EZiZO/47 3) Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2014/15 4)

Bardziej szczegółowo

CZŁOWIEK KLUCZOWYM OGNIWEM W SYSTEMOWYM PODEJŚCIU DO BEZPIECZEŃSTWA

CZŁOWIEK KLUCZOWYM OGNIWEM W SYSTEMOWYM PODEJŚCIU DO BEZPIECZEŃSTWA Centrum Szkoleniowo-Informacyjne GIG Kopalnia Doświadczalna "BARBARA" CZŁOWIEK KLUCZOWYM OGNIWEM W SYSTEMOWYM PODEJŚCIU DO BEZPIECZEŃSTWA Małgorzata Zielińska 1 Przyczyny wypadków przy pracy w Polsce w

Bardziej szczegółowo

Dyrektywa 94/9/WE. Polskie Normy zharmonizowane opublikowane do Wykaz norm z dyrektywy znajduje się również na

Dyrektywa 94/9/WE. Polskie Normy zharmonizowane opublikowane do Wykaz norm z dyrektywy znajduje się również na Dyrektywa 94/9/WE Załącznik nr 18 Polskie Normy zharmonizowane opublikowane do 31.12.2013 Wykaz norm z dyrektywy znajduje się również na www.pkn.pl Według Dziennika Urzędowego UE (2013/C 319/08) z 05.11.2013

Bardziej szczegółowo

Zabezpieczenia przeciwpożarowe i przeciwwybuchowe w energetyce oraz podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy. Dariusz Gaschi

Zabezpieczenia przeciwpożarowe i przeciwwybuchowe w energetyce oraz podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy. Dariusz Gaschi Zabezpieczenia przeciwpożarowe i przeciwwybuchowe w energetyce oraz podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy Dariusz Gaschi Augustów 2017 Struktura ATEX u (Dyrektywa 94/9/WE) zastąpiona od 20.04.2016

Bardziej szczegółowo

Informacja na temat środków bezpieczeństwa i sposobu postępowania w przypadku wystąpienia poważnych awarii.

Informacja na temat środków bezpieczeństwa i sposobu postępowania w przypadku wystąpienia poważnych awarii. Informacja na temat środków bezpieczeństwa i sposobu postępowania w przypadku wystąpienia poważnych awarii. Kawernowy Podziemny Magazyn Gazu Kosakowo Dębogórze 2 z 5 1. OZNACZENIE PROWADZĄCEGO ZAKŁAD ORAZ

Bardziej szczegółowo

ZAGROŻENIE WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ

ZAGROŻENIE WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO 41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25, tel.: 032 282 25 25 www.csrg.bytom.pl e-mail: info@csrg.bytom.pl ZAGROŻENIE WYRZUTAMI GAZÓW I SKAŁ CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA

Bardziej szczegółowo

Zasady współpracy pomiędzy województwami ościennymi, opracowane w oparciu o obowiązujące porozumienia

Zasady współpracy pomiędzy województwami ościennymi, opracowane w oparciu o obowiązujące porozumienia Zasady współpracy pomiędzy województwami ościennymi, opracowane w oparciu o obowiązujące porozumienia 1. Współpraca polegać będzie na: a) wykonywaniu medycznych czynności ratunkowych przez zespoły ratownictwa

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK URZÊ DO WY WY SZEGO URZÊDU GÓR NI CZE GO ROK 2008

DZIENNIK URZÊ DO WY WY SZEGO URZÊDU GÓR NI CZE GO ROK 2008 DZIENNIK URZÊ DO WY WY SZEGO URZÊDU GÓR NI CZE GO ROK 2008 2 3 Skorowidz alfabetyczny do Dziennika Urzędowego Rok 2008 (nry 1 17) (Skróty oznaczają: D. decyzję, K. komunikat, O. obwieszczenie, Z. zarządzenie.)

Bardziej szczegółowo

- z jednostkami Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego:

- z jednostkami Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego: 8. Współpraca jednostek systemu z jednostkami współpracującymi z systemem, o których mowa w art. 15 ustawy, w szczególności informacje dotyczące: a) procedury współpracy Na terenie województwa łódzkiego

Bardziej szczegółowo

BHP PRZY EKSPLOATACJI URZĄDZEŃ W STREFACH ZAGROŻONYCH WYBUCHEM

BHP PRZY EKSPLOATACJI URZĄDZEŃ W STREFACH ZAGROŻONYCH WYBUCHEM BHP PRZY EKSPLOATACJI URZĄDZEŃ W STREFACH ZAGROŻONYCH WYBUCHEM identyfikacja zagrożeń, normy i najlepsze praktyki w zakresie bezpieczeństwa pracy doświadczenia pokontrolne i powypadkowe Państwowej Inspekcji

Bardziej szczegółowo

Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie ANEKS NR 1

Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie ANEKS NR 1 Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie ANEKS NR 1 DO WOJEWÓDZKIEGO PLANU DZIAŁANIA SYSTEMU PAŃSTWOWEGO RATOWNICTWA MEDYCZNEGO NA LATA 2009-2011 Kraków,

Bardziej szczegółowo

Poprawa bezpieczeństwa pracy w kopalniach strategiczny projekt badawczy. Komisja Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie 21 listopada 2014 r.

Poprawa bezpieczeństwa pracy w kopalniach strategiczny projekt badawczy. Komisja Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie 21 listopada 2014 r. Poprawa bezpieczeństwa pracy w kopalniach strategiczny projekt badawczy Komisja Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie 21 listopada 2014 r. W latach 2000-2013 Prezes Wyższego Urzędu Górniczego 22-krotnie powoływał

Bardziej szczegółowo

Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX

Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX 1. Atmosfera wybuchowa i źródła zapłonu W myśl dyrektywy 2014/34/UE (ATEX), Atmosfera wybuchowa oznacza mieszaninę z powietrzem, w warunkach atmosferycznych,

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie ze stażu naukowo-technicznego

Sprawozdanie ze stażu naukowo-technicznego dr inż. Edyta Brzychczy mgr inż. Aneta Napieraj Katedra Ekonomiki i Zarządzania w Przemyśle Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Sprawozdanie

Bardziej szczegółowo

Analiza ryzyka jako metoda obniżająca koszty dostosowania urządzeń nieelektrycznych do stref zagrożenia wybuchem.

Analiza ryzyka jako metoda obniżająca koszty dostosowania urządzeń nieelektrycznych do stref zagrożenia wybuchem. Analiza ryzyka jako metoda obniżająca koszty dostosowania urządzeń nieelektrycznych do stref zagrożenia wybuchem. Dyrektywa 2014/34/UE (ATEX 114) Urządzeniami według definicji 2014/34/UE są maszyny, urządzenia

Bardziej szczegółowo

V Konferencja Małopolskiej Rady Zdrowia Publicznego Kraków 7 kwietnia 2006 r. Małgorzata Popławska Krakowskie Pogotowie Ratunkowe

V Konferencja Małopolskiej Rady Zdrowia Publicznego Kraków 7 kwietnia 2006 r. Małgorzata Popławska Krakowskie Pogotowie Ratunkowe ZałoŜenia nowego projektu ustawy o ratownictwie medycznym i jego wpływ na system ratownictwa medycznego w województwie małopolskim V Konferencja Małopolskiej Rady Zdrowia Publicznego Kraków 7 kwietnia

Bardziej szczegółowo

1. Określa się Zadania Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego na obszarze województwa mazowieckiego, stanowiące załącznik do zarządzenia.

1. Określa się Zadania Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego na obszarze województwa mazowieckiego, stanowiące załącznik do zarządzenia. ZARZĄDZENIE Nr 55 WOJEWODY MAZOWIECKIEGO z dnia 12 lutego 2016 r. w sprawie określenia Zadań Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego na obszarze województwa mazowieckiego Na podstawie art.14 ust. 3 ustawy

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do zarządzenia 4 KZ/ 2013 z dnia 30 sierpnia 2013 roku

Załącznik nr 1 do zarządzenia 4 KZ/ 2013 z dnia 30 sierpnia 2013 roku Załącznik nr 1 do zarządzenia 4 KZ/ 2013 z dnia 30 sierpnia 2013 roku PROCEDURA POSTĘPOWANIA W SYTUACJI ZAISTNIENIA WYPADKU W SZKOLE MUZYCZNEJ I STOPNIA W DOBCZYCACH Podstawa prawna: 1. Rozporządzenie

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. 2. Kod przedmiotu: S I-EZiZO/33

KARTA PRZEDMIOTU. 2. Kod przedmiotu: S I-EZiZO/33 Strona 1 z 3 Z1-PU7 Wydanie N1 (pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu: BHP w Górnictwie 3. Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2013/14 4. Poziom kształcenia: studia pierwszego

Bardziej szczegółowo

Nieelektryczne urządzenia przeciwwybuchowe

Nieelektryczne urządzenia przeciwwybuchowe Nieelektryczne urządzenia przeciwwybuchowe dr inż. Michał Górny Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 1 Ocena urządzeń nieelektrycznych wczoraj i dziś Przed 2004 dobra praktyka

Bardziej szczegółowo

Instrukcja w sprawie zabezpieczania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym

Instrukcja w sprawie zabezpieczania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym załącznik nr 1 do instrukcji bezpieczeństwa pożarowego Instrukcja w sprawie zabezpieczania prac niebezpiecznych pod względem pożarowym Postanowienia wstępne Niniejsza instrukcja określa zasady i procedury

Bardziej szczegółowo

LOTNICZE POGOTOWIE RATUNKOWE JAKO ELEMENT SYSTEMU PRM W RAMACH WSPÓŁPRACY ZE SŁUŻBAMI RATOWNICZYMI

LOTNICZE POGOTOWIE RATUNKOWE JAKO ELEMENT SYSTEMU PRM W RAMACH WSPÓŁPRACY ZE SŁUŻBAMI RATOWNICZYMI Lotnicze Pogotowie Ratunkowe LOTNICZE POGOTOWIE RATUNKOWE JAKO ELEMENT SYSTEMU PRM W RAMACH WSPÓŁPRACY ZE SŁUŻBAMI RATOWNICZYMI Agata Pawlak, SP ZOZ Lotnicze Pogotowie Ratunkowe 17 baz stałych oraz 1 sezonowa

Bardziej szczegółowo

Rozporządzenie Ministra Gospodarki. z dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego

Rozporządzenie Ministra Gospodarki. z dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego WYŻSZY URZĄD GÓRNICZY DEPARTAMENT PRAWNY Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego (Dz. U. Nr 94, poz. 838, z 2004 r. Nr 102, poz. 1073 oraz z 2007 r.

Bardziej szczegółowo

ZAGROŻENIA GAZOWE CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO G

ZAGROŻENIA GAZOWE CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO G CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO 41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25, tel.: 032 282 25 25 www.csrg.bytom.pl e-mail: info@csrg.bytom.pl ZAGROŻENIA GAZOWE Powietrze atmosferyczne: 78,08% azot 20,95% tlen

Bardziej szczegółowo

http://www.ncbir.pl/ps_kopalnie

http://www.ncbir.pl/ps_kopalnie OGŁOSZENIE KONKURSOWE I ZAMAWIAJĄCY A. Nazwa: Dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju B. Adres: 00-695 Warszawa, ul. Nowogrodzka 47a C. Adres internetowy: www.ncbir.pl D. Dokumenty dotyczące konkursu

Bardziej szczegółowo

Oferta na przeprowadzenie szkoleń z zakresu Kwalifikowanej Pomocy Medycznej (zgodny z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia)

Oferta na przeprowadzenie szkoleń z zakresu Kwalifikowanej Pomocy Medycznej (zgodny z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia) Kraków, marzec 2010 r. Oferta na przeprowadzenie szkoleń z zakresu Kwalifikowanej Pomocy Medycznej (zgodny z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia) Szanowni Państwo, W imieniu firmy LINMED, składam ofertę na

Bardziej szczegółowo

RAPORT. Z ĆWICZENIA POWIATOWEGO ZESPOŁU ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO 18 maja 2013 roku.

RAPORT. Z ĆWICZENIA POWIATOWEGO ZESPOŁU ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO 18 maja 2013 roku. Zatwierdzam: Kluczbork, dnia 08.07.2013 r. OLZ.5530.3.2013.MZ RAPORT Z ĆWICZENIA POWIATOWEGO ZESPOŁU ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO 18 maja 2013 roku. I. TEMAT Powiatowe manewry KSRG w zakresie ratownictwa medycznego

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 9 do umowy nr./2019

Załącznik nr 9 do umowy nr./2019 Załącznik nr 9 do umowy nr./2019 POROZUMIENIE NR /2019 z dnia...2019 r. o współpracy w sprawie zapewnienia pracownikom bezpieczeństwa i higienicznych warunków pracy oraz o ustanowienie koordynatora do

Bardziej szczegółowo

4.1. KOORDYNATOR RATOWNICTWA MEDYCZNEGO SŁUŻBY PSP

4.1. KOORDYNATOR RATOWNICTWA MEDYCZNEGO SŁUŻBY PSP Załącznik nr 4 Koordynatorzy Ratownictwa Medycznego ZADANIA 4.1. KOORDYNATOR RATOWNICTWA MEDYCZNEGO SŁUŻBY PSP 1. Nadzoruje organizację, przebieg szkoleń oraz realizację planu szkoleń w służbie. 2. Przygotowuje

Bardziej szczegółowo

Działania ratownicze w środowisku turbiny wiatrowej

Działania ratownicze w środowisku turbiny wiatrowej Działania ratownicze w środowisku turbiny wiatrowej w prowadzenie Praca w środowisku turbin wiatrowych zaliczana jest do prac szczególnie niebezpiecznych, ponieważ wiąże się z występowaniem wielu zagrożeń

Bardziej szczegółowo

U S T A W A. z dnia. o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw 1) a) pkt 3 otrzymuje brzmienie:

U S T A W A. z dnia. o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw 1) a) pkt 3 otrzymuje brzmienie: Projekt U S T A W A z dnia o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym oraz niektórych innych ustaw 1) Art. 1. W ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 14/2016 STAROSTY OSTROWSKIEGO. z dnia 18 kwietnia 2016 r.

ZARZĄDZENIE NR 14/2016 STAROSTY OSTROWSKIEGO. z dnia 18 kwietnia 2016 r. ZARZĄDZENIE NR 14/2016 STAROSTY OSTROWSKIEGO z dnia 18 kwietnia 2016 r. w sprawie organizacji i przeprowadzenia ratownictwa chemicznego na bazie Składu Komorowo (JW4226) pk. "KOMOROWO 2016" Na podstawie

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN ORGANIZACYJNY KURSU KWALIFIKOWANEJ PIERWSZEJ POMOCY

REGULAMIN ORGANIZACYJNY KURSU KWALIFIKOWANEJ PIERWSZEJ POMOCY REGULAMIN ORGANIZACYJNY KURSU KWALIFIKOWANEJ PIERWSZEJ POMOCY Regulamin organizacyjny zawiera: 1. Zasady organizowania kursów. 2. Zasady i tryb naboru osób przewidzianych do uczestnictwa w kursie. 3. Zakres

Bardziej szczegółowo

Wspomaganie projektowania maszyn i urządzeń przeznaczonych do pracy w strefach zagrożonych wybuchem

Wspomaganie projektowania maszyn i urządzeń przeznaczonych do pracy w strefach zagrożonych wybuchem CENTRUM MECHANIZACJI GÓRNICTWA WKP_1/1.4.4/1/2006/13/13/636/2007/U: Narzędzia metodyczne wspierające ocenę ryzyka w procesie projektowania maszyn Wspomaganie projektowania maszyn i urządzeń przeznaczonych

Bardziej szczegółowo

Forma zajęć: Prowadzący: Forma zajęć: Prowadzący: ZAJĘCIA DLA SZKÓŁ O PROFILU GÓRNICZYM

Forma zajęć: Prowadzący: Forma zajęć: Prowadzący: ZAJĘCIA DLA SZKÓŁ O PROFILU GÓRNICZYM ZAJĘCIA DLA SZKÓŁ O PROFILU GÓRNICZYM JAK ZAPEWNIĆ BEZPIECZEŃSTWO BUDOWLI PODZIEMNYCH? Zgodny z programem nauczania: FIZYKA, MECHANIKA Ciśnienie górotworu na dużej głębokości. Rozkład stref deformacyjno

Bardziej szczegółowo

ZAGROŻENIE WYBUCHEM PYŁU WĘGLOWEGO

ZAGROŻENIE WYBUCHEM PYŁU WĘGLOWEGO CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO S.A. 41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25, tel.: 032 282 25 25 www.csrg.bytom.pl e-mail: info@csrg.bytom.pl ZAGROŻENIE WYBUCHEM PYŁU WĘGLOWEGO Prawo Geologiczne i Górnicze

Bardziej szczegółowo

...najważniejsze jest ratowanie ludzi, następnie zwierząt, a na końcu mienia.

...najważniejsze jest ratowanie ludzi, następnie zwierząt, a na końcu mienia. Moduł V Foliogram 1 GDY ZAUWAŻYMY POŻAR......najważniejsze jest ratowanie ludzi, następnie zwierząt, a na końcu mienia. Jeśli zachodzi obawa, że w obiekcie objętym pożarem są ludzie, należy ich zaalarmować,

Bardziej szczegółowo

Stan zagrożenia metanowego w kopalniach Polskiej Grupy Górniczej sp. z o.o. Ujęcie metanu odmetanowaniem i jego gospodarcze wykorzystanie

Stan zagrożenia metanowego w kopalniach Polskiej Grupy Górniczej sp. z o.o. Ujęcie metanu odmetanowaniem i jego gospodarcze wykorzystanie II Konferencja Techniczna METAN KOPALNIANY Szanse i Zagrożenia Stan zagrożenia metanowego w kopalniach Polskiej Grupy Górniczej sp. z o.o. Ujęcie metanu odmetanowaniem i jego gospodarcze wykorzystanie

Bardziej szczegółowo

C S R G Seminarium Dyspozytorów Ruchu r.

C S R G Seminarium Dyspozytorów Ruchu r. C S R G Seminarium Dyspozytorów Ruchu 03.02.2001r. Pytanie: Każda przeciwpożarowa akcja ratownicza powinna być prowadzona zgodnie z: [1] planem ratownictwa zakładu górniczego [2] ustaleniami kierownika

Bardziej szczegółowo

Wentylacja wybranych obiektów podziemnych

Wentylacja wybranych obiektów podziemnych Wentylacja wybranych obiektów podziemnych Wykład 2 Wentylacja tuneli w fazie drążenia Prof. dr hab. inż. Stanisław Nawrat Mgr inż. Sebastian Napieraj Mgr inż. Natalia Schmidt - Polończyk rok akademicki:

Bardziej szczegółowo

1. Określa się Zadania Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego na obszarze województwa mazowieckiego, stanowiące załącznik do zarządzenia.

1. Określa się Zadania Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego na obszarze województwa mazowieckiego, stanowiące załącznik do zarządzenia. ZARZĄDZENIE Nr 42 WOJEWODY MAZOWIECKIEGO z dnia 27 lutego 2017 r. w sprawie określenia Zadań Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego na obszarze województwa mazowieckiego Na podstawie art. 14 ust. 3 ustawy

Bardziej szczegółowo

Piotr Pośpiech Starosta Kluczborski RAPORT. Zatwierdzam: Kluczbork, dnia r. I. TEMAT II. ZAŁOŻENIA III. CEL OLZ.ZM.

Piotr Pośpiech Starosta Kluczborski RAPORT. Zatwierdzam: Kluczbork, dnia r. I. TEMAT II. ZAŁOŻENIA III. CEL OLZ.ZM. Zatwierdzam: Kluczbork, dnia 05.11. 2010 r. Piotr Pośpiech Starosta Kluczborski OLZ.ZM.5320 I-7/10 RAPORT Z ĆWICZENIA POWIATOWEGO ZESPOŁU ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO 13 października 2010 r. I. TEMAT Koordynacja

Bardziej szczegółowo

Klimatyzacja centralna w Lubelskim Węglu Bogdanka S.A.

Klimatyzacja centralna w Lubelskim Węglu Bogdanka S.A. Klimatyzacja centralna w Lubelskim Węglu Bogdanka S.A. Zmiany wielkości kopalni Bogdanka O.G. Ludwin 78,7 km 2 O.G. Puchaczów V 73,4 km 2 O.G. razem 161,5 km 2 O.G. Stręczyn 9,4 km 2 1 Czynne wyrobiska

Bardziej szczegółowo

Zakres dyrektywy ATEX i przykłady urządzeń z pogranicza dyrektywy. Łukasz Surowy GIG KD BARBARA.

Zakres dyrektywy ATEX i przykłady urządzeń z pogranicza dyrektywy. Łukasz Surowy GIG KD BARBARA. Zakres dyrektywy ATEX i przykłady urządzeń z pogranicza dyrektywy Łukasz Surowy GIG KD BARBARA 1 ATEX oznakowanie 2 Zakres dyrektywy ATEX urządzenia maszyny, sprzęt, przyrządy systemy ochronne - zadaniem

Bardziej szczegółowo

Zakładowy Plan Postępowania Awaryjnego. dla Pracowni Obrazowania Medycznego

Zakładowy Plan Postępowania Awaryjnego. dla Pracowni Obrazowania Medycznego Zakładowy Plan Postępowania Awaryjnego dla Pracowni Obrazowania Medycznego Spis treści 1 Dane podstawowe:...2 1.1 Jednostka organizacyjna...2 1.2 Kierownictwo jednostki organizacyjnej...2 1.3 Rodzaj prowadzonej

Bardziej szczegółowo

Historia bezpieczeństwa przeciwwybuchowego w Polsce

Historia bezpieczeństwa przeciwwybuchowego w Polsce Historia bezpieczeństwa przeciwwybuchowego w Polsce dr inż. Michał Górny Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 1 Wypalanie gazu kopalnianego Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO I ORGANIZACJA MIEJSCA ZDARZENIA

BEZPIECZEŃSTWO I ORGANIZACJA MIEJSCA ZDARZENIA BEZPIECZEŃSTWO I ORGANIZACJA MIEJSCA ZDARZENIA Podstawowe zasady oceny i zapewnienia bezpieczeństwa na miejscu zdarzenia: 1. Zachowaj spokój, zatrzymaj się, pomyśl, działaj 2. Oceniaj ryzyko 3. Oceń czy

Bardziej szczegółowo

ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA FUNKCJONALNEGO ZWIĄZANE ZE ŚRODOWISKIEM ELEKTOMAGNETYCZNYM W PODZIEMNYCH WYROBISKACH GÓRNICZYCH

ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA FUNKCJONALNEGO ZWIĄZANE ZE ŚRODOWISKIEM ELEKTOMAGNETYCZNYM W PODZIEMNYCH WYROBISKACH GÓRNICZYCH ZAGROŻENIE BEZPIECZEŃSTWA FUNKCJONALNEGO ZWIĄZANE ZE ŚRODOWISKIEM ELEKTOMAGNETYCZNYM W PODZIEMNYCH WYROBISKACH GÓRNICZYCH Autorzy Heliosz Leszek mgr inż. EMAG Kałuski Marek mgr inż. Instytut Łączności

Bardziej szczegółowo

DOKUMENTACJA TECHNICZNA RUROWEGO PRZERYWACZA PŁOMIENIA DETONACJI STABILNEJ

DOKUMENTACJA TECHNICZNA RUROWEGO PRZERYWACZA PŁOMIENIA DETONACJI STABILNEJ DOKUMENTACJA TECHNICZNA RUROWEGO PRZERYWACZA PŁOMIENIA DETONACJI STABILNEJ RODZAJU 4 SPALANIA DŁUGOTRWAŁEGO TYPU PPD-02 SPIS TREŚCI: Numer Tytuł działu Strona 1 Opis oraz zastosowanie 2 2 Dane techniczne

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 17 listopada 2015 r. Poz. 1887 USTAWA z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym, ustawy o działalności leczniczej

Bardziej szczegółowo

SZKOLENIE PODSTAWOWE STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP Temat 11: Spalanie wybuchowe. Piotr Wójcik

SZKOLENIE PODSTAWOWE STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP Temat 11: Spalanie wybuchowe. Piotr Wójcik SZKOLENIE PODSTAWOWE STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP Temat 11: Spalanie wybuchowe Piotr Wójcik 2T Eksplozja Eksplozja - gwałtowny wybuch powodujący powstanie fali uderzeniowej rozchodzącej się z prędkością powyżej

Bardziej szczegółowo

WZORU UŻYTKOWEGO PL Y1. ZAKŁAD ELEKTRONIKI GÓRNICZEJ ZEG SPÓŁKA AKCYJNA, Tychy, PL BUP 03/10

WZORU UŻYTKOWEGO PL Y1. ZAKŁAD ELEKTRONIKI GÓRNICZEJ ZEG SPÓŁKA AKCYJNA, Tychy, PL BUP 03/10 RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS OCHRONNY WZORU UŻYTKOWEGO (21) Numer zgłoszenia: 117620 (22) Data zgłoszenia: 31.07.2008 (19) PL (11) 65397 (13) Y1 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

KOMEDAT MIEJSKI PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻAREJ W MYSŁOWICACH

KOMEDAT MIEJSKI PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻAREJ W MYSŁOWICACH KOMEDAT MIEJSKI PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻAREJ W MYSŁOWICACH IFORMACJA O STAIE SYSTEMU POWIADAMIAIA RATUKOWEGO DLA MIASTA za rok 2012 Mysłowice, luty 2013 r. 1. WSTĘP System powiadamiania ratunkowego zgodnie

Bardziej szczegółowo

Warter Fuels S.A. z siedzibą w Warszawie, ul. Koralowa 60,

Warter Fuels S.A. z siedzibą w Warszawie, ul. Koralowa 60, INFORMACJA DOTYCZĄCA ŚRODKÓW BEZPIECZEŃSTWA I SPOSOBU POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA POWAŻNYCH AWARII PRZEMYSŁOWYCH NA TERENIE ZAKŁADU WARTER FUELS S.A. w PŁOCKU w oparciu o art. 261 ustęp. 5, art.

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 22 lutego 2013 r. Poz. 252 OBWIESZCZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH 1) z dnia 25 stycznia 2013 r.

Warszawa, dnia 22 lutego 2013 r. Poz. 252 OBWIESZCZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH 1) z dnia 25 stycznia 2013 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 22 lutego 2013 r. Poz. 252 OBWIESZCZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH 1) z dnia 25 stycznia 2013 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia

Bardziej szczegółowo

RAMOWY WZÓR WOJEWÓDZKIEGO PLANU DZIAŁANIA SYSTEMU PAŃSTWOWE RATOWNICTWO MEDYCZNE

RAMOWY WZÓR WOJEWÓDZKIEGO PLANU DZIAŁANIA SYSTEMU PAŃSTWOWE RATOWNICTWO MEDYCZNE Załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia... (poz. ) RAMOWY WZÓR WOJEWÓDZKIEGO PLANU DZIAŁANIA SYSTEMU PAŃSTWOWE RATOWNICTWO MEDYCZNE I. CHARAKTERYSTYKA POTENCJALNYCH ZAGROŻEŃ DLA ŻYCIA I ZDROWIA

Bardziej szczegółowo

Działalność inspekcyjna i kontrolna okręgowych urzędów górniczych i UGBKUE

Działalność inspekcyjna i kontrolna okręgowych urzędów górniczych i UGBKUE Działalność inspekcyjna i kontrolna okręgowych urzędów górniczych i UGBKUE 1. Podstawa prawna i zakres działalności inspekcyjnej i kontrolnej urzędów górniczych Zgodnie z art. 109 ustawy Prawo geologiczne

Bardziej szczegółowo

Informacje na temat środków bezpieczeństwa i sposobów

Informacje na temat środków bezpieczeństwa i sposobów Podstawa prawna: Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2016 r., poz. 672z późn. zm.), art. 261a nakładający na prowadzącego zakład o dużym ryzyku oraz organy gminy dodatkowe obowiązki informacyjne wskazane

Bardziej szczegółowo

Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego LUW w Lublinie. Organizacja i działanie Systemu Powiadamiania Ratunkowego

Wydział Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego LUW w Lublinie. Organizacja i działanie Systemu Powiadamiania Ratunkowego Organizacja i działanie Systemu Powiadamiania Ratunkowego Numer 112 jest jednolitym europejskim numerem alarmowym zarówno dla telefonów stacjonarnych jak i komórkowych. Podstawy prawne funkcjonowania Systemu

Bardziej szczegółowo

Program szkolenia z zakresu prewencji wypadkowej dla pracodawców małych i średnich przedsiębiorstw

Program szkolenia z zakresu prewencji wypadkowej dla pracodawców małych i średnich przedsiębiorstw Celem i korzyścią szkolenia jest upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe oraz sposobach ich przeciwdziałania poprzez: a. nabycie umiejętności oceny zagrożeń

Bardziej szczegółowo

NAZWA ZAKŁADU. Oznaczenie prowadzącego zakład:

NAZWA ZAKŁADU. Oznaczenie prowadzącego zakład: NAZWA ZAKŁADU Oznaczenie prowadzącego zakład: Nazwa prowadzącego zakład Adres siedziby PREZES ZARZĄDU UL. CHEMIKÓW 5, 09-411 PŁOCK Telefon 24 365-33 - 07 Fax 24 365-33 - 07 Strona WWW e-mail www.obr.pl

Bardziej szczegółowo

DOKUMENTACJA TECHNICZNA ZAWORU PRZECIWPRZEPEŁNIENIOWEGO ZPP-1

DOKUMENTACJA TECHNICZNA ZAWORU PRZECIWPRZEPEŁNIENIOWEGO ZPP-1 DOKUMENTACJA TECHNICZNA ZAWORU PRZECIWPRZEPEŁNIENIOWEGO ZPP-1 SPIS TREŚCI: Numer Tytuł działu Strona 1 Opis oraz zastosowanie 2 2 Dane techniczne 3 3 Wymiary oraz rysunek 3 4 Objaśnienie oznaczeń na tabliczce

Bardziej szczegółowo

Rola pogotowia ratunkowego w leczeniu pozaszpitalnym nagłego zatrzymania krążenia w Małopolsce

Rola pogotowia ratunkowego w leczeniu pozaszpitalnym nagłego zatrzymania krążenia w Małopolsce Rola pogotowia ratunkowego w leczeniu pozaszpitalnym nagłego zatrzymania krążenia w Małopolsce Małgorzata Popławska Kraków, 19.10.2011 Ustawa o Państwowym Ratownictwie Medycznym z dnia 8 września 2006

Bardziej szczegółowo

Taktyka medycznych działań ratowniczych w zdarzeniach na drogach

Taktyka medycznych działań ratowniczych w zdarzeniach na drogach Taktyka medycznych działań ratowniczych w zdarzeniach na drogach Lek.Ignacy Baumberg GŁÓWNE ZAŁOŻENIA TAKTYCZNE 1/. PRZYBYCIE, ROZPOZNANIE, EW. UZNANIE ZDARZENIA ZA MASOWE 2/. ZABEZPIECZENIE MIEJSCA ZDARZENIA

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 16 września 2016 r. Poz. 1488 OBWIESZCZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 9 września 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra

Bardziej szczegółowo

1. Ustala się zadania krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego na obszarze województwa mazowieckiego, które stanowią załącznik do zarządzenia.

1. Ustala się zadania krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego na obszarze województwa mazowieckiego, które stanowią załącznik do zarządzenia. ZARZĄDZENIE Nr 146 WOJEWODY MAZOWIECKIEGO z dnia 21 marca 2018 r. w sprawie określenia zadań krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego na obszarze województwa mazowieckiego Na podstawie art. 14 ust. 3 ustawy

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE Nr 790/PM/2014 PREZYDENTA MIASTA LEGNICY. z dnia 12 grudnia 2014 r.

ZARZĄDZENIE Nr 790/PM/2014 PREZYDENTA MIASTA LEGNICY. z dnia 12 grudnia 2014 r. ZARZĄDZENIE Nr 790/PM/2014 PREZYDENTA MIASTA LEGNICY z dnia 12 grudnia 2014 r. w sprawie powołania Powiatowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego dla miasta Legnicy Na podstawie art. 17 ust. 4, ustawy z dnia

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego za okres r. do r.

SPRAWOZDANIE Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego za okres r. do r. SPRAWOZDANIE Powiatowego Centrum Zarządzania Kryzysowego za okres 1.01.2012r. do 31.12.2012r. Powiatowe Centrum Zarządzania Kryzysowego w Krakowie funkcjonuje w ramach Zintegrowanego Centrum Zarządzania

Bardziej szczegółowo

UZGODNIENIA SZCZEGÓŁOWE WARUNKÓW WSPÓŁPRACY POMIĘDZY STRONAMI

UZGODNIENIA SZCZEGÓŁOWE WARUNKÓW WSPÓŁPRACY POMIĘDZY STRONAMI UZGODNIENIA SZCZEGÓŁOWE WARUNKÓW WSPÓŁPRACY POMIĘDZY STRONAMI Utrzymanie osadników wód dołowych Czułów - czyszczenie komory osadnika (etap I i etap II) Wstęp. 1. Uzgodnienia szczegółowe warunków współpracy

Bardziej szczegółowo

Rozporządzenie Ministra Gospodarki

Rozporządzenie Ministra Gospodarki Dz.U.02.94.838 (tekst ujednolicony przez Z.W./ZZG w Polsce) ozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 12 czerwca 2002 r. w sprawie ratownictwa górniczego (Dz. U. Nr.94 z dnia 1 lipca 2002 r) Na podstawie

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK URZÊ DO WY WY SZEGO URZÊDU GÓR NI CZE GO ROK 2009

DZIENNIK URZÊ DO WY WY SZEGO URZÊDU GÓR NI CZE GO ROK 2009 DZIENNIK URZÊ DO WY WY SZEGO URZÊDU GÓR NI CZE GO ROK 2009 2 3 Skorowidz alfabetyczny do Dziennika Urzędowego Rok 2009 (nry 1 17) (Skróty oznaczają: D. decyzję, K. komunikat, O. obwieszczenie, Z. zarządzenie.)

Bardziej szczegółowo

2. Wskazanie osoby przekazującej informację. Dyspozytor (24h) - Tel. 508-048-286/ 32 294 88 45, Koordynator Działu Technicznego -Tel.

2. Wskazanie osoby przekazującej informację. Dyspozytor (24h) - Tel. 508-048-286/ 32 294 88 45, Koordynator Działu Technicznego -Tel. Informacje na temat środków bezpieczeństwa i sposobów postępowania na wypadek wystąpienia poważnej awarii na terenie zakładu Polski Gaz S.A oddz. w Sosnowcu. Podstawa prawna: Art. 261 ust. 5 Ustawy z dnia

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do umowy UZGODNIENIA SZCZEGÓŁOWE WARUNKÓW WSPÓŁPRACY POMIĘDZY STRONAMI

Załącznik nr 1 do umowy UZGODNIENIA SZCZEGÓŁOWE WARUNKÓW WSPÓŁPRACY POMIĘDZY STRONAMI Załącznik nr 1 do umowy UZGODNIENIA SZCZEGÓŁOWE WARUNKÓW WSPÓŁPRACY POMIĘDZY STRONAMI Wykonanie pomiarów, legalizacji, badań ekspertyzowych oraz badań okresowych urządzeń i maszyn w zakresie górniczych

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ. z dnia 17 lipca 2003 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ. z dnia 17 lipca 2003 r. Dz. U. Nr 131, poz. 1219 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ z dnia 17 lipca 2003 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać plany operacyjno-ratownicze (Dz. U. Nr 131,

Bardziej szczegółowo

(Publikacja tytułów i odniesień do norm zharmonizowanych na mocy dyrektywy) (2009/C 20/14)

(Publikacja tytułów i odniesień do norm zharmonizowanych na mocy dyrektywy) (2009/C 20/14) C 20/16 27.1.2009 Komunikat Komisji w ramach wdrażania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 94/9/WE w sprawie zbliżenia ustawodawstw państw członkowskich dotyczących urządzeń i systemów ochronnych

Bardziej szczegółowo

Stałe urządzenia gaśnicze na gazy

Stałe urządzenia gaśnicze na gazy Wytyczne VdS dla stałych urządzeń gaśniczych Stałe urządzenia gaśnicze na gazy obojętne Projektowanie i instalowanie Spis treści 0 Wstęp... 8 0.1 Zastosowanie wytycznych VdS... 8 1 Informacje ogólne...

Bardziej szczegółowo

Grzegorz Chudzik, Hubert Marek. II Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Szkoleniowa Podmioty ratownicze w systemie bezpieczeństwa państwa

Grzegorz Chudzik, Hubert Marek. II Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Szkoleniowa Podmioty ratownicze w systemie bezpieczeństwa państwa Grzegorz Chudzik, Hubert Marek II Międzynarodowa Konferencja Naukowo-Szkoleniowa Podmioty ratownicze w systemie bezpieczeństwa państwa Sanok, 24-25.10.2013r. W Polsce działają 2 organizacje ratownictwa

Bardziej szczegółowo

Ocena stanu i możliwości utylizacji metanu z powietrza wentylacyjnego z szybów polskich kopalń węgla kamiennego

Ocena stanu i możliwości utylizacji metanu z powietrza wentylacyjnego z szybów polskich kopalń węgla kamiennego Ocena stanu i możliwości utylizacji metanu z powietrza wentylacyjnego z szybów polskich kopalń węgla kamiennego Autorzy: dr hab. inż. Stanisław Nawrat, prof. AGH mgr inż. Sebastian Napieraj 1 1. Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Program studiów podyplomowych: Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (edycja VIII, ).

Program studiów podyplomowych: Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (edycja VIII, ). Program studiów podyplomowych: Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (edycja VIII, 201-2019). L.p. Nazwa bloku Tematyka Prowadzący* 1. 2. 3. Wybuchowość pyłów, gazów i par cieczy

Bardziej szczegółowo

Na miejsce zdarzenia niezwłocznie zadysponowano siły i środki służb ratowniczych.

Na miejsce zdarzenia niezwłocznie zadysponowano siły i środki służb ratowniczych. W dniu 10 marca 2016 roku o godzinie 13.01 do Stanowiska Kierowania Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej w Drawsku Pomorskim wpłynęło zgłoszenie o pożarze mieszkania w kamienicy przy ul. Dworcowej

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA przy stosowaniu niebezpiecznych substancji chemicznych i ich mieszanin w Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym im.

INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA przy stosowaniu niebezpiecznych substancji chemicznych i ich mieszanin w Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym im. INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA przy stosowaniu niebezpiecznych substancji chemicznych i ich mieszanin w Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym im. Jana Długosza w Częstochowie Celem wprowadzenia instrukcji

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI. z dnia 8 lipca 2010 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI. z dnia 8 lipca 2010 r. Dz.U.2010.138.931 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy

Bardziej szczegółowo