STANOWISKO KONWENTU MARSZAŁKÓW WOJEWÓDZTW RP z dnia 17 kwietnia 2012 r.

Transkrypt

1 STANOWISKO KONWENTU MARSZAŁKÓW WOJEWÓDZTW RP z dnia 17 kwietnia 2012 r. w sprawie ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko instalacji i urządzeń do spalania paliw o małej mocy poprzez wprowadzenie standardów oraz narzędzi wymuszających do stosowania ich przez producentów tego typu urządzeń Celem wprowadzenia standardów dla instalacji spalania paliw stałych małej mocy w sektorze mieszkaniowym jest skuteczne zarządzanie jakością powietrza oraz wykonanie zadań wskazanych w programach ochrony powietrza co przyczyni się znacznie do poprawy jakości życia ludzi. W Polsce istnieje duży problem z tak zwaną niską emisją, czyli emisją z zabudowy mieszkaniowej oraz z komunikacji. W chwili obecnej w prawodawstwie polskim brak narzędzi do ograniczenia tego typu emisji zanieczyszczeń. Uzasadnienie Krajowa polityka powinna nie tylko zachęcać, ale wymuszać ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza. Cel ten można osiągnąć poprzez wprowadzenie do art. 96 i art. 146 ustawy Prawo ochrony środowiska następujących uzupełnień: Art. 96. Sejmik województwa może, w drodze uchwały, w celu zapobieżenia negatywnemu oddziaływaniu na środowisko lub na zabytki określić dla terenu województwa bądź jego części rodzaje lub jakość paliw lub rodzaje i jakość instalacji spalania dopuszczonych do stosowania, a także sposób realizacji i kontroli tego obowiązku. Art Prowadzący instalację oraz użytkownik urządzenia są obowiązani do zapewnienia ich prawidłowej eksploatacji polegającej w szczególności na: 1

2 1) stosowaniu paliw, surowców i materiałów eksploatacyjnych zapewniających ograniczanie ich negatywnego oddziaływania na środowisko; 2) podejmowaniu odpowiednich działań w przypadku powstania zakłóceń w procesach technologicznych i operacjach technicznych w celu ograniczenia ich skutków dla środowiska. 2. Minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki, mając na uwadze potrzebę ograniczenia negatywnego oddziaływania na środowisko eksploatowanych instalacji i urządzeń, może określić, w drodze rozporządzenia, wymagania w zakresie stosowania: 1) paliw, surowców i materiałów eksploatacyjnych o określonych właściwościach, cechach lub parametrach; 2) określonych rozwiązań technicznych zapewniających ograniczenie emisji. 3) rodzaje i jakość instalacji spalania paliw stałych małej mocy w sektorze komunalno mieszkaniowym. 3. Wymagania, o których mowa w ust. 2, mogą być różnicowane ze względu na termin oddania instalacji do eksploatacji lub rok produkcji urządzenia. 4. Minister właściwy do spraw środowiska, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki, może określić, w drodze rozporządzenia, sposoby postępowania w razie zakłóceń w procesach technologicznych i operacjach technicznych dotyczących eksploatacji instalacji lub urządzenia. 5. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 4, mogą zostać ustalone: 1) rodzaje zakłóceń, gdy wymagane jest wstrzymanie użytkowania instalacji lub urządzenia; 2) środki zaradcze, jakie powinien podjąć prowadzący instalację lub użytkownik urządzenia; 3) przypadki, w których prowadzący instalację lub użytkownik urządzenia powinien poinformować o zakłóceniach wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska, termin, w jakim informacja ta powinna zostać złożona oraz jej wymaganą formę. Równocześnie konieczne jest wprowadzenie mechanizmu, który wymusi stosowanie standardów przez producentów urządzeń do spalania paliw stałych, aby urządzenia te w chwili wprowadzenia na rynek posiadały odpowiednie certyfikaty gwarantujące wystarczający poziom ochrony środowiska. Celowym jest rozszerzenie i popularyzacja systemu ekoznakowania dla instalacji spalania małej mocy, które stawiałyby ostre wymagania dla tych instalacji. Aby mechanizm ten był skuteczny istotne jest wprowadzenie dotacji i innych środków 2

3 wspierających dla działań mających na celu wymianę kotłów starego typu na nowe oraz określenie minimalnych parametrów paliw stałych dopuszczonych do obrotu i sprzedaży, poprzez analogię do przepisów dotyczących paliw płynnych. Wskazane jest również stworzenie norm prawnych regulujących kwestie działania służb kominiarskich w sektorze mieszkalnictwa w odniesieniu do nadzoru i kontroli instalacji opalanych paliwami stałymi. Konieczność ograniczenia emisji z instalacji spalania małej mocy jest jednym z wymagań poprawy jakości powietrza. Opracowana w ramach CAFE strategia tematyczna Czystego Powietrza zwraca szczególną uwagę na obiekty spalania o mocy poniżej 50 MW, dla których brak uregulowań prawnych. Realizacja tych założeń wymaga intensywnych działań w sektorze indywidualnego i komunalnego ogrzewnictwa. Polskie uregulowania prawne w sprawie standardów emisyjnych nie obejmują instalacji spalania paliw stałych, pracujących w sektorze bytowo-komunalnym. Obowiązujące Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 kwietnia 2011r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji spalania dotyczy źródeł o mocy powyżej 1MW. Polska jest przez to krajem o najwyższym udziale zanieczyszczeń pochodzących z sektora bytowo-komunalnego w całkowitej krajowej emisji tych substancji. Jedną z metod ograniczenia niskiej emisji z indywidualnych źródeł niskiej mocy, przyjętą w wielu krajach jest właśnie wprowadzenia norm emisyjnych dla takich urządzeń, których spełnienie warunkuje dopuszczenie danego urządzenia do obrotu na rynku krajowym. W Austrii na przykład obowiązują dwa uregulowania określające wymagania granicznych wartości emisji odnoszące się do małych instalacji spalania o mocy poniżej 50 kw th oraz powyżej 50 kw th ze zróżnicowaniem na zasilane ręcznie i automatycznie oraz ze względu na stosowane paliwo. Niemiecki rząd natomiast ustanowił wymagania dla domowych urządzeń grzewczych opalanych gazem, olejem i paliwami stałymi w formie rozporządzenia, które definiuje graniczne wartości emisji dla paliw stałych o mocy znamionowej powyżej 15 kw, z uwzględnieniem rodzaju paliwa. W 2010r. rozporządzenie to zostało poddane dodatkowej weryfikacji w zakresie PM i CO dla małych pieców opalanych drewnem. W Niemczech wprowadzono również finansowy program motywacyjny dla właścicieli domów jedno i wielorodzinnych mających na celu upowszechnienie korzystania z OZE (biomasy). Program ten został uruchomiony przez Ministerstwo ds. Gospodarki i Kontroli Eksportu (BAFA). 3

4 Program ten obowiązuje w całych Niemczech i umożliwia uzyskanie dopłaty do nowo instalowanego kotła opalanego biomasą w wysokości1 tys. Euro. Szwedzkie uregulowania prawne dotyczące niskiej emisji z instalacji spalania paliw stałych małej mocy sięgają nieco dalej ponieważ są powiązane z uregulowaniami dotyczącymi budownictwa. Wymania Granicznych Wartości Emisji są wyrażone w formie węgla organicznie związanego (OGC), oznaczanego zgodnie z Normą Europejską EN i dotyczą instalacji spalania paliw stałych o mocy poniżej 300 kw. Wymagania te stanowią rekomendacje jakościowe (nie są obowiązujące prawomocnie) dla urządzeń opalanych paliwami stałymi stosowanymi, testowanymi zgodnie z normą SS-EN Uregulowania zawierają również zalecenie, by kotły, piece, kominki ręcznie zasilane paliwami były wyposażone w zbiorniki akumulacyjne lub odpowiednie wyposażenie oszczędzające/magazynujące wytworzone energię użyteczną. Nie zawierają one wymaganego kryterium minimalnej sprawności energetycznej. Wymagania GWE dla CO, podobnie jak w przypadku OGC, stanowią generalne zalecenia (nie są prawomocnie obowiązujące) dla testowanych instalacji spalania paliw stałych zgodnie z odpowiednimi standardami (SS-EN 12815, SS-EN 13229, SS-EN 12809, SS-EN or EN 14785). Uregulowania zalecają, by sprawność energetyczna dla pieców, kominków zamkniętych i pieców peletowych wynosiła odpowiednio: 60 %, 50 %, 70 %. Wymagania GWE dla CO nie mają zastosowania w przypadku otwartych kominków i kaflowych pieców, które służą przede wszystkim przytulnej atmosferze, nie mają także zastosowania dla kuchni opalanych drewnem, które służą przede wszystkim do gotowania. Szwajcaria należy do krajów stawiających szczególne wymagania w zakresie ochrony środowiska. Rząd szwajcarski w rozporządzeniu pt. Ordinance on Air Pollution Control (OAPC) ustanowił graniczne wartości emisji dla urządzeń grzewczych małej mocy (SCIs) opalanych gazem, olejem i stałymi paliwami. Rozporządzenie OAPC obejmuje wymagania dla NOx, CO, pyłu i VOC. W wielu krajach starej UE obowiązują uregulowania prawne o charakterze ustawy/rozporządzenia zawierające ściśle określone wymagania odnośnie dopuszczalnych, granicznych wartości emisji zanieczyszczeń z urządzeń grzewczych, instalowanych w sektorze komunalno-bytowym. W wielu krajach starej Unii Europejskiej stosowane są także systemy ekoznakowania dla instalacji spalania małej mocy, zawierające ostrzejsze wymagania niż obligatoryjne wymagania krajowych uregulowań prawnych. W Polsce brak 4

5 jakichkolwiek uregulowań dla instalacji spalania paliw stałych o mocy poniżej 1 MW th jest jedną z głównych przyczyn wysokiej emisji zanieczyszczeń z sektora komunalno-bytowego. Przeprowadzona analiza potwierdza konieczność podjęcia działań dla wprowadzenia na poziomie ogólnokrajowym uregulowań prawnych określających wymagania w zakresie standardów emisyjnych z instalacji o mocy cieplnej źródła poniżej 1 MWth opalanych paliwami stałymi węglem i biomasą. Aktualnie obowiązujące Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 kwietnia 2011 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji dotyczy źródeł o nominalnej mocy cieplnej nie mniejszej niż 1,0 MW. Celowym jest również rozszerzenie i popularyzacja systemu ekoznakowania dla instalacji spalania małej mocy, które stawiałyby ostre wymagania dla tych instalacji oraz były podstawą do promowania najlepszych rozwiązań konstrukcyjnych urządzeń grzewczych w programach ograniczania niskiej emisji powodowanej spalaniem paliw stałych w sektorze komunalno-bytowym, na obszarach chronionych regionach turystycznych oraz w wysoko zurbanizowanych aglomeracjach przemysłowych. Dostosowanie jakości powietrza w Polsce do obowiązujących standardów wynikających z prawa nie powinno następować jedynie w drodze nakazów, lecz powinno zostać osiągnięte również poprzez równoległe uruchomienie kompleksowych rozwiązań i odpowiednich stymulatorów ekonomicznych, mających na celu podniesienie atrakcyjności niskoemisyjnych nośników energii (np. ulga podatkowa dla mieszkańców stosujących ogrzewanie niskoemisyjne, podatek od spalania węgla). Przewodniczący Łańcut-Nowa Wieś, dnia 17 kwietnia 2012 r. Konwentu Marszałków Województw RP Mirosław Karapyta 5