SUBSTANCJE PSYCHOAKTYWNE MODNE WŚRÓD MŁODZIEŻY

Transkrypt

1 Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie, ul. Kochanowskiego 21, Oddział Promocji Zdrowia, ul. Cyrulików 35; tel. 22/ ; oswiatazdrowotna@pssewawa.pl SUBSTANCJE PSYCHOAKTYWNE MODNE WŚRÓD MŁODZIEŻY

2 PORÓWNYWANIE MODELU TRADYCYJNEGO Z NOWYMI TRENDAMI W PROFILAKTYCE Model tradycyjny Modele współczesne Zwalczanie patologii Cel Promocja zdrowia Uświadamianie skutków używania środków uzależniających Podstawowe założenia Odwoływanie się do przyczyn używania środków uzależniających Wiedza o skutkach używania środków uzależniających i negatywna postawa wobec ich używania Spodziewane efekty Poczucie własnej wartości. Uporządkowanie wartości. Umiejętności społeczne. Wiedza o uzależnieniach. Rozwój zainteresowań i in. Dialog z odbiorcami i ich Jednostronny przekaz informacji Forma oddziaływań aktywne uczestnictwo Sporadyczne akcje wśród Zakres Systematyczne działanie wśród nastolatków oddziaływań dzieci i młodzieży Prelegenci i specjaliści Realizatorzy Nauczyciele i liderzy młodzieżowi Alkohol, papierosy lub Rodzaj Wszystkie środki uzależniające narkotyki substancji Nie wymagana Ewaluacja Wymagana

3 Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m.st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21, UZALEŻNIENIE - to odczuwalny przez jednostkę nacisk używania określonych środków (naturalnych lub sztucznych) lub wykonywanych określonych czynności, które mogą wywoływać skutki niebezpieczne dla zdrowia lub życia.

4 Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m.st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21 RODZAJE UZALEŻNIEŃ FIZYCZNE - organizm przystosowuje się do nowego stanu, zmienia się tolerancja na substancję (organizm domaga się więcej lub mniej). PSYCHICZNE silna potrzeba osiągnięcia stanu jest w stanie funkcjonować bez określonej substancji. odurzenia. Jednostka nie SPOŁECZNE używanie staje się elementem przynależności do grupy rówieśniczej.

5 Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie, ul. Kochanowskiego 21, CZYNNIKI RYZYKA UZALEŻNIEŃ. czynniki genetyczne; zachowanie w dzieciństwie; zaburzenia psychiczne; rodzice, środowisko rodzinne i rówieśnicy; czynniki ryzykowne podejmowane przez rówieśników; oczekiwania; urazy; reklama; dostępność.

6 Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie, ul. Kochanowskiego 21, CZYNNIKI CHRONIĄCE silna więź z rodzicami, rodziną, zainteresowanie nauka szkolną, hobby, rozwojem, regularne praktyki religijne, skłonność do szanowania prawa, norm, autorytetów.

7 LEPIEJ ZAPOBIEGAĆ NIŻ LECZYĆ optymalne warunki rozwoju atmosfera zaufania zero przemocy! pozytywne emocje konstruktywana krytyka wzmocnienia

8 OBJAWY UZALEŻNIENIA doznaje silnej potrzeby lub przymusu użycia substancji psychoaktywnej; traci kontrolę nad używaniem (nie może się powstrzymać od jego rozpoczęcia lub nie potrafi go przerwać); w przypadku odstawienia substancji doznaje przykrych dolegliwości fizycznych i/lub psychicznych (tzw. reakcji abstynenckiej); rośnie jego tolerancja na substancję, w konsekwencji musi zwiększyć dawki dla osiągnięcia tego samego efektu; koncentruje się na używaniu, rezygnuje z innych dających wcześniej satysfakcję form aktywności; kontynuuje używanie mimo uświadamiania sobie, że jest ono szkodliwe.

9 Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie, ul. Kochanowskiego 21, SUBSTANCJE PSYCHOAKTYWNE POPULARNE WŚRÓD MŁODZIEŻY

10 Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21, MARIHUANA I HASZYSZ MARIHUANA susz z kwiatostanu i drobnych liści niektórych gatunków konopi (cannabis sativa i cannabis indica). HASZYSZ- otrzymuje się z żywicy tych roślin, dostępny jest pod postacią brunatnej plastycznej masy. SUBSTANCJĄ PSYCHOAKTYWNĄ W KONOPIACH JEST ORGANICZNY ZWIĄZEK CHEMICZNY - TETRAHYDROKANNABINOL (THC). Na rynku sprzedawana jest marihuana syntetyczna wzmacniana chemicznie zawiera 10x THC, dobrze wyhodowana może zawierać nawet 20x THC.

11 Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21, SYNTETYCZNA MARIHUANA mieszanka ziół, która ma zastąpić naturalna postać marihuany. UWAGA!!! Sprzedawana w postaci suszu. Niebezpieczna dla zdrowia, ponieważ susz jest nasączony kannabinoidami. ŁATWO PRZECHODZI SIĘ W DOPALACZE. (MOCARZ JEST ZALICZANY DO SYNTETYCZNYCH KANNABINOIDÓW). W wyniku działania THC, następuje zmiana aktywności komórek w mózgu i występują objawy HAJU.

12 Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie, ul. Kochanowskiego 21, OBJAWY TZW. HAJU zniekształcone postrzeganie rzeczywistości, zaburzenia koordynacji ruchowej, zaburzenia logicznego myślenia, może wystąpić tzw. filozofowanie, problemy z pamięcią.

13 Objawy fizyczne JAK DZIAŁA SYNTETYCZNA MARIHUANA? poczucie całkowitego odrealnienia. utrata kontroli nad swoim zachowaniem. uwięzienie w innym wymiarze. palpitacje serca. przyspieszenie tętna do 180 u/min. nagły skok ciśnienia. ekstremalne pobudzenie. niekontrolowane ruchy ciała, drgawki i wymioty.

14 JAK POZNAĆ PALĄCEGO MARIHUANĘ? słodka woń oddechu, włosów i ubrania, przekrwione oczy, kaszel, zwiększone łaknienie, zainteresowania symboliką, muzyką reggae, nieadekwatne zachowanie (wesołość, chichot, gadatliwość), zaburzenia koordynacji ruchowej, zespół amotywacyjny (do rozwoju, do nauki, postawa to mi wisi ), UWAGA!!! OBECNOŚĆ THC W ORGANIZMIE MOŻNA STWIERDZIĆ NAWET 2 TYG. PO OSTATNIM ZAŻYCIU. TESTY DOSTĘPNE W APTEKACH NA MOCZ I ŚLINĘ.

15 OBJAWY ODSTAWIENIE (USTĘPUJĄ PO 1 TYGODNIU OD ZAŻYCIA OSTATNIEJ DAWKI) ciągłe rozdrażnienie, brak samokrytyki, senność lub bezsenność, bóle głowy, apatia, zaburzenia łaknienia.

16 POZAMEDYCZNE UŻYCIE LEKÓW (KATAR, KASZEL, BÓL GARDŁA)

17 DLACZEGO MŁODZIEŻ SIĘGA PO LEKI? problemy osobowościowe, adaptacyjne, zaburzone relacje z rodzicami, otoczeniem, obsesyjna kontrola wagi ciała (bulimia, anoreksja), po prostu chcą eksperymentować,

18 NAJCZĘŚCIEJ MŁODZIEŻ SIĘGA PO: efedrynę/ pseudoefedrynę - (Sudafed, Gripex), kodeinę (Thiocodin), bromowodorek dekstrometorfanu (DXM) - (Acodin, Choligrip na noc), benzydamina (Tantum Rosa, Tantum Verde).

19 EFEDRYNA - alkaloid roślinny. Pobudza ośrodkowy i obwodowy układ adrenergiczny. Działa rozszerzająco na oskrzela, zmniejsza wydzielanie śluzu w drogach oddechowych i stymuluje oddychanie. Zwęża naczynia krwionośne, w tym także błony śluzowej nosa, powoduje wzrost ciśnienia tętniczego (skurczowego i rozkurczowego). Zwiększająca zdolność do wysiłku fizycznego przez pobudzenie organizmu, stosowana przez sportowców. Wchodzi w skład preparatów na odchudzanie oraz leków stosowanych w chorobach układu oddechowego.

20 KTO SIĘGA EFEDRYNĘ? osoba z zaburzonymi relacjami rodzinnymi, jest izolowany społecznie, nie należy do przestępczego środowiska rówieśniczego. UŻYWANA JEST W akcie autoagresji, poczuciu nie spełnienia własnych lub rodzicielskich aspiracji.

21 EFEDRYNA poprawia wydolność organizmu, wywołuje bóle głowy, nudności i wymioty. U MĘŻCZYZN MOŻE SPOWODOWAĆ PROBLEMY Z ODDAWANIEM MOCZU I ZABURZENIA POTENCJI

22 Długotrwałe stosowanie powoduje negatywny wpływ na układ krążenia, może spowodować nadciśnienie tętnicze, arytmię serca oraz niewydolność układu oddechowego. EFEDRYNA POWODUJE: suchość w ustach, drżenie rąk, bezsenność, halucynacje, nerwowość, podniecenie, zmiany skórne oraz podwyższenie stężenia insuliny we krwi.

23 NA RYNKU DOSTĘPNE PREPARATY : EFRINOL 1% LUB 2% (KROPLE DO NOSA)T TUSSIPECT (SYROP NA KASZEL) Preparaty zawierające efedrynę (zabronione w legalnej sprzedaży): ECA Xtreme, Metabotrol, Yellow Devils, Hydroxytrol, Ripped Power, Metabotrol

24 KODEODEINA - (Metylomofrina) jest naturalnym alkaloidem opium. Na drodze chemicznej w łatwy sposób można ją pozyskać z morfiny jest jej metylową pochodną. Wykazuje bardzo silny wpływ na ośrodkowy układ nerwowy (OUN). (Stany euforii i błogiej apatii) Znosi ból, odczucie głodu, powoduje m.in. senność, apatię. Metabolizowana jest w wątrobie. Ma działanie bardzo podobne do morfiny, uzależnia bardzo szybko psychicznie oraz fizycznie.

25 UWAGA!!! DAWKA NARKOTYZUJĄCA MG I WIĘCEJ OBJAWY PRZEDAWKOWANIA: senność, apatia, osłabiona i spowolniona perystaltyka jelit, swędzenie, wysypka, zmiany skórne, zawroty i bóle głowy, mdłości, otępienie, rozdrażnienie, nadmierne wyciszenie i wiele innych.

26 LEKI DOSTĘPNE BEZ RECEPTY: ANTIDOL na ból głowy, zębów, bóle miesiączkowe i na gorączkę. ULTRACOD - na ból głowy, zębów, bóle miesiączkowe i na gorączkę. THIOCODIN lek na kaszel. TALVOSILEN - lek przeciwgorączkowy.

27 DEKSTROMETORFAN - pochodna morfiny o działaniu przeciwkaszlowym. Tłumi kaszel różnego pochodzenia poprzez podwyższenie progu wrażliwości ośrodka oddechowego w rdzeniu przedłużonym.

28 POWODUJE: senność, nudności, wymioty, bóle i zawroty głowy, ból żołądka, biegunka lub zaparcia, reakcje alergiczne (wysypka, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy, skurcz oskrzeli). OBJAWY PRZEDAWKOWANIA: dezorientacja, senność, zawroty głowy, nudności, wymioty, pobudzenie, niepokój, drażliwość, depresja oddechowa, śpiączka, drgawki.

29 LEKI DOSTĘPNE NA RYNKU: Acodin (tabletki) Mucotussin (syrop) Robitussin antitussicum (syrop) Robitussin junior (syrop)

30 BENZYDAMINA - pochodna indazolu, niesteroidowy lek stosowany w stanach zapalnych jamy ustnej i gardła, po ekstrakcji zęba. Stosowana w leczeniu zapalenia sromu i pochwy. UWAGA!!! Działa na OUN, szybko wchłania się z przewodu pokarmowego i przenika przez barierę krew- mózg. Dochodzi do uwolnienia dopaminy przez neurony w mózgu.

31 PO PRZEKROCZENIU DAWKI 500 MG/ DOBĘ I MOŻE WYWOŁAĆ: halucynacje wzrokowe i słuchowe, niepokój i pobudzenie ruchowe, euforię i błogostan, przyspieszenie czynności serca, wrażliwość na światło, szerokie źrenice.

32 LEKI DOSTĘPNE NA RYNKU: Septolux (tabletki do ssania) Septolux (aerozol do stosowania w jamie ustnej i gardle) Tantum Rosa (proszek do sporządzania roztworu do irygacji) Tantum Verde (roztwór do płukania jamy ustnej i gardła).

33 POPULARNA HALUCYGENNA ROSLINA OGRODOWA

34 DATURA (BIELUŃ DZIĘDZIERZAWA) - narkotyk popularny wśród młodzieży. wykazuje bowiem silne właściwości odurzające - jego nasiona potocznie nazywa się haszyszem targówka.jest to roślina silnie toksyczna, której spożycie może doprowadzić nawet do śmierci. Roślina pochodząca z Meksyku. Ze względu na swoje piękne, duże, lejkowate kwiaty stała się popularna jako roślina balkonowa i ogrodowa. Młodzi ludzie - ze względu na łatwą dostępność i niewielki koszt uzyskania - wykorzystują jej właściwości psychogenne i traktują jak narkotyk.

35 BIELUŃ DZIĘDZIERZAWA - odurza swoim mocnym, słodkawym, bardzo charakterystycznym zapachem, młodzi ludzie sięgają po brunatno-czarne nasiona bielunia dziędzierzawy, potocznie nazywane haszyszem targówka. Wykazują one silne właściwości narkotyczne, za które odpowiadają alkaloidy tropanowe: hioscyjamina, atropina i skopolamina. Powoduje porażenie zakończenia Nerwów przywspółczulnych autonomicznego Układu nerwowego.

36 OBJAWY ODURZENIA: pobudzenie, które z czasem przechodzi w dezorientację, trudności z utrzymaniem równowagi, niepokój, a dalej w omamy wzrokowe i słuchowe, słowotok, rozszerzenie źrenic.

37 OBJAWY ZATRUCIA POJAWIAJĄ SIĘ ZWYKLE 4 GODZINY PO SPOŻYCIU BIELUNIA I MOGĄ OTRZYMYWAĆ SIĘ NAWET PRZEZ KILKA DNI. wysypka na skórze, zaczerwienienie skóry, wstrzymanie moczu, przyśpieszone tętno, przyspieszenie akcji serca, mdłości, wymioty i osłabienie perystaltyki jelit (zaparcia), drgawki.

38 Leczenie wszystkich zatruć bieluniem odbywa się w szpitalu, gdzie wykonuje się płukanie żołądka i podaje się salicylan fizostygminy - lek, który znosi ww. objawy.

39 WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE: BIELUŃ DZIĘDZIERZAWA oprócz właściwości halucynogennych posiada także działanie lecznicze. W medycynie ajurwedyjskiej bieluń zaleca się go m.in. na wrzody, reumatyzm, dnę moczanową, rwę kulszową, obrzęki i bóle zębów. W Nigerii ekstrakty z nasion mieszane z olejem palmowym stosuje się w formie okładów w miejsca dotkliwych ukąszeń insektów. W Turcji stosuje się go przy problemach żołądkowo-jelitowych, hemoroidach, w zapaleniu oskrzeli, trądziku i egzemach. porodowe. Meksykańscy Indianie wywarem z bielunia łagodzą bóle. W Japonii znalazł zastosowanie przy kardiomiopatiach i chorobie Parkinsona.

40 WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE CD: BIELUŃ DZIĘDZIERZAWA znalazł zastosowanie także w medycynie konwencjonalnej, m.in. w łagodzeniu dolegliwości choroby lokomocyjnej, leczeniu epilepsji, stanach zapalnych, grzybicach i wielu innych dolegliwościach. Ekstrakty z liści bielunia wykazują także potencjalne właściwości przeciwcukrzycowe. Potwierdzone naukowo zostało również przeciwnowotworowe działanie tej rośliny.

41 Warto też pamiętać o kilku ważnych sprawach: bądź przykładem, postępuj tak, by być wiarygodnym, dzieci są dobrymi, obserwatorami i łatwo zauważą, gdy nie robisz tak, jak mówisz, wymagaj, ale stawiaj dziecku warunki możliwe do spełnienia, bądź konsekwentny, aby dziecko liczyło się z tobą i wiedziało, że ustalone, przez ciebie normy w ważnych sprawach muszą być respektowane, poznaj przyjaciół i znajomych dziecka, pamiętaj, że w tym wieku koledzy, odgrywają dużą rolę i często mają duży wpływ,

42 cd warto pamiętać.. szanuj prawo dziecka do własnych wyborów, opinii, dysponowania swoim, wolnym czasem. doradzaj, ale nie narzucaj swojej woli, nie bądź nadmiernie opiekuńczy, pozwól dziecku zdobywać doświadczenia; ono uczy się życia przede wszystkim robiąc nowe rzeczy, sprawdzając. Czasem popełnia przy tym błędy, bądź zatem czujny i w porę reaguj.

43 RODZICE/ OPIEKUNOWIE/ WYCHOWAWCY - SYTUACJE, KTÓRYCH NIE WOLNO BAGATELIZOWAĆ! Masz prawo sądzić, że dzieckiem dzieje się coś niedobrego, gdy zauważysz kilka z wymienionych niżej objawów równocześnie: dziecko oddala się od Ciebie, staje się obce, mimo, że wcześniej byliście blisko, ma kłopoty z nauką, choć wcześniej dobrze sobie radziło, wagaruje, unika rozmów, kontaktu,,,kręci w rozmowie, kłamie, jest niecierpliwe, rozdrażnione, jest na zmianę pobudzone lub ospałe, sypia o dziwnych porach, znika często w ciągu dnia z domu pod dowolnym pretekstem i stara się unikać kontaktu po powrocie

44 cd niedobre objawy.. kwestionuje szkodliwość narkotyków, uważa że powinny być zalegalizowane, ma nadmierny apetyt lub nie ma apetytu, ma przekrwione oczy, zwężone lub rozszerzone źrenice, przewlekły katar, w jego pokoju dziwnie pachnie, miewa fifki i fajki różnych kształtów, bibułki do skrętów, biały proszek, pastylki nieznanego pochodzenia, opalone folie aluminiowe, leki bez recept, nieznane chemikalia.

45 JEŚLI JESTEŚ OPIEKUNEM GRUPY, WYCHOWAWCĄ LUB NAUCZYCIELEM W SZKOLE: prowadź działania integracyjne w grupie, sprawnie zarządzaj grupą, staraj się budować dobre relacje, (stwórz dobry klimat w grupie), buduj dobre relacje z rodzicami, by zachęcić ich do współpracy, reaguj na problemy młodzieży, udzielaj wsparcia w przeżywanych trudnościach, sprawdzaj z kim kontaktuje się młodzież. porozmawiaj o zagrożeniach, wyraź zdecydowany sprzeciw wobec używania narkotyków i innych środków psychoaktywnych.

46 MAŁY SŁOWNICZEK SLANGU ZWIĄZANEGO Z NARKOTYKAMI, DOPALACZAMI: Jeżeli usłyszysz te nazwy w rozmowach swoich dzieci i ich znajomych, nie wpadaj w panikę, być może dopalacze (narkotyki) pojawiły się w otoczeniu dziecka i warto na ten temat porozmawiać. Należy pamiętać, że slangowy język młodzieżowy jest niezwykle żywy i ciągle przybywają nowe określenia.

47 Akcesoria do używania narkotyków: do palenia, wdychania lufka, fifka, fifa, bongo (fajka wodna) srebro, folia, dożylnie sprzęt, strzykawka, igła, pompka, gary, garnki, łyżka handlarz narkotykami: diler miejsce handlu : bajzel, narkotyki ogólnie: towar, dragi, czady, materiał, narkoman: ćpun, grzejnik

48 określenie osoby ze względu na rodzaj zażywanej substancji: trawiarz, zielarz, brałniarz, porcja narkotyku: działka, gram, giet, bit, setka, cent, gruda, linia, ścieżka, kreska, stan po zażyciu: kop, jazda, trzepanie, odlot, odjazd, podróż, kręcenie, śmiechawa, trip, końcowa faza działania : zejście, zjazd, dół

49 GDZIE SZUKAĆ POMOCY? bezpłatny telefon zaufania dla dzieci i młodzieży (czynny od poniedziałku do soboty od 12 do 20) antynarkotykowy telefon zaufania (czynny codziennie od 16 do 21) bezpłatna infolinia państwowej inspekcji sanitarnej

50 Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie, ul. Kochanowskiego 21, Oddział Promocji Zdrowia, ul. Cyrulików 35; tel. 22/ ; oswiatazdrowotna@pssewawa.pl DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ