Infrastruktura Logistyczna Cz. 3a

Transkrypt

1 Agenda 1. Pojęcie i zakres infrastruktury magazynowej. Infrastruktura Logistyczna Cz. 3a Systemy technicznego wyposażenia. 1/102 2/102 Infrastruktura magazynowa Pojęcie i zakres infrastruktury magazynowej 3/102 4/102 Pojęcie i zakres infrastruktury magazynowej 1. Magazynowanie materiałów, produktów i towarów oraz nieodłącznie związane z nim procesy manipulacji stanowią obok transportu drugi, podstawowy komponent infrastruktury logistycznej przedsiębiorstwa. 2. Materiały, produkty i towary składowane w magazynach zwane zapasami są obiektem gospodarczej działalności, czyli podstawą prowadzenia gospodarki magazynowej. Pojęcie i zakres infrastruktury magazynowej 1. Centralnym pojęciem gospodarki magazynowej jest pojęcie magazynu, który można zdefiniować jako fizyczną jednostkę organizacyjno-funkcjonalną zajmująca się gromadzeniem, składowaniem i obsługą dóbr materialnych (zapasów) czasowo wyłączonych z użycia. 2. Jednostka ta dysponuje stosowną przestrzenią magazynową specjalistycznym wyposażeniem technicznym i odpowiednią technologią do bezpiecznej funkcjonalnie i efektywnej ekonomicznie obsługi zgromadzonych tam zasobów materiałowych. 3. Ekonomicznym kryterium funkcjonowania obiektów magazynowych jest postulat minimalizacji globalnych kosztów magazynowania. 5/102 6/102 1

2 Pojęcie i zakres infrastruktury magazynowej 1. Operacje magazynowania i manipulacji realizowane są na chwilowo zatrzymanych fizycznych procesach przepływów materiałowych, które występują jako szczególny rodzą zasobów zwanych zapasami. 2. Procesy magazynowania i manipulacji występuj praktycznie we wszystkich przedsiębiorstwach, bez względu na charakter prowadzonej działalności gospodarczej jej skalę i wielkość. Pojęcie i zakres infrastruktury magazynowej 1. Magazynowanie i manipulacje magazynowe należą do podstawowych funkcji logistycznych każdego przedsiębiorstwa. 2. Każdy rodzaj surowca, materiału czy produktu jest składowany lub magazynowany przynajmniej raz w trakcie swojego biznesowego cyklu życiowego - od wydobycia, poprzez produkcję aż po konsumpcję. 7/102 8/102 Pojęcie i zakres infrastruktury magazynowej Pojęcie zapasu magazynowego definiują według dwóch różnych kryteriów. 1. W ujęciu przedmiotowym zapas magazynowy -to dobro materialne przyjęte do magazynu i tam zaewidencjonowane w późniejszego wydania, tzn., dobro materialne w procesie magazynowania. 2. W aspekcie ilościowym przez pojęcie zapas magazynowy należy rozumieć taką ilość dóbr materialnych, które gromadzone w magazynie zapewniają prawidłową i rytmiczną działalność handlową usługową czy produkcyjną. Pojęcie i zakres infrastruktury magazynowej Z fizycznymi procesami magazynowania wiążą się dwie grupy operacji technologicznych: 1.fizyczne utrzymanie zapasów w magazynach, 2.obsługa technologiczna zapasów w magazynach Szacuje się, że koszty utrzymania i obsługi zapasów w magazynach stanowią od 16 do 25% kosztów logistycznych a ich wielkość uwarunkowana jest przede wszystkim poziomem mechanizacji i automatyzacji prac manipulacyjnych i obsługowych. 9/102 10/ Fizyczna infrastruktura obiektów magazynowych rozszerzona o stosowane technologie obsługi magazynowej tworzy system gospodarki magazynowej, zwany też systemem magazynowania. 2. System gospodarki magazynowej można ż zdefiniować i ć jako skoordynowaną w czasie i przestrzeni działalność biznesową polegającą na; gromadzeniu zapasów materiałowych, ich składowaniu i przechowywaniu oraz obsłudze manipulacyjnej, zgodnej ze standardami współczesnej gospodarki magazynowej. Gospodarkę magazynową tworzą: 1. elementy statyczne - infrastruktura magazynowa (obiektowa i techniczna), 2. elementy dynamiczne - operacje magazynowania i procesy manipulacyjne, które muszą być prowadzone według ekonomicznego kryterium efektywności, minimalizującego koszty prowadzonej działalności gospodarczej. 11/102 12/102 2

3 Cele i zadania gospodarki magazynowej 1. w sposób naturalny jest powiązana z gospodarką materiałową i gospodarką zapasami. 2. to działalność obejmująca zespól środków, czynności organizacyjnych, technicznych i zadań ekonomicznych związanych z przechowywaniem zapasów magazynowych. 13/102 14/ Gospodarka materiałowa zajmuje się zagwarantowaniem dopływu surowców, materiałów i półproduktów niezbędnych do prowadzenia ciągłej i rytmicznej działalności produkcyjnej i usługowej podmiotów gospodarczych. 2. Gwarantuje ona ciągłość, bezpieczeństwo i stabilność procesów produkcyjno-usługowych w ilościowo-jakościowych aspektach dostępności niezbędnych asortymentów surowców, materiałów i półproduktów. 1. Gospodarka zapasami dotyczy całokształtu złożonych procesów gromadzenia i utrzymania optymalnych z punktu widzenia potrzeb przedsiębiorstwa poziomów zapasów w magazynach, na składach, a także w transporcie (in transit) warunkujących stabilną i rytmiczną działalności gospodarczo produkcyjną i usługową. 15/102 16/ W rozwiniętej gospodarce rynkowej naczelnym kryterium strategii logistycznych jest minimalizacja zapasów, które bardzo ostro rzutują na wtórną wobec koncepcji zarządzania zapasami - gospodarkę materiałową i magazynową. 1. Efektywne funkcjonowanie wzajemnie sprzężonych podsystemów gospodarki zapasami, magazynowej i materiałowej warunkuje infrastruktura magazynowa i manipulacji obejmuje: budynki i budowle magazynowe, infrastrukturę technologiczną, czyli środki manipulacji i transportu wewnętrznego, infrastrukturę techniczną, urządzenia i systemy wyposażenia technicznego 17/102 18/102 3

4 Klasyfikacja systemów magazynowych 1. Budynek - obiekt budowlany trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych, posiadający fundamenty i dach. 2. Budowla - każdy obiekt budowlany nie będący budynkiem lub obiektem malej architektury. 3. Obiekt budowlany - budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi; budowla stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami małej architektury. 4. Budowle magazynowe są konstrukcjami inżynierskimi przeznaczonymi do magazynowania zapasów, uwzględniającymi w maksymalnym stopniu (już przy ich projektowaniu) podatność magazynową zapasów. 19/102 20/ Z punktu widzenia organizacji i technologii procesów magazynowania bardzo ważnym atrybutem składowanych zapasów jest ich podatność magazynowa, którą definiuje się jako stopień odporności ładunku (zapasów) na warunki i czas magazynowania. 2. Wyznacznikiem podatności magazynowej zapasów oprócz uwarunkowań techniczno-organizacyjnych samego procesu składowania jest czynnik czasowy. 3. Praktycznie wszystkie ładunki i towary mogą być transportowane i przemieszczane, ale nie wszystkie z nich mogą być dostatecznie długo magazynowane. Wrażliwość ładunków na czas składowania jest istotnym kryterium klasyfikacji zapasów w aspekcie ich podatności magazynowej, które według tego kryterium dzielą się na: 1. zapasy mało podatne na magazynowanie (do 24 godzin), 2. zapasy średnio podatne na magazynowanie (powyżej 24 godzin), 3. zapasy podatne na magazynowanie (powyżej 1 miesiąca). 21/102 22/ Zasadniczym czynnikiem podatności magazynowej zapasów jest czynnik czasowy, który zależy od własności fizyczno-chemicznych materiałów, a także od tempa fizycznego i ekonomicznego starzenia się zapasów. 2. Biorąc pod uwagę właściwości fizyczne i chemiczne wyrobów, które określają stopień ich szkodliwego oddziaływania (właściwości toksyczne, rakotwórcze, żrące itp), rodzaj stwarzanego niebezpieczeństwa (pożar, wybuch, skażenie środowiska), a także wymagane warunki przechowywania wszystkie wyroby występujące w sferze obrotu towarowego dzielą się na dwie podstawowe grupy: grupa I - wyroby" i grupa II - niebezpieczne substancje chemiczne".. Budynki i budowle magazynowe 23/102 24/102 4

5 Podstawowym elementem infrastruktury magazynowej są różnorodne budynki i budowle magazynowe, a także składy i place postojowe oraz specyficzne systemy magazynowania takie jak: instalacje rurociągowe, kontenery i środki transportu, na których aktualnie przebywają materiały i towary. 1. Budowle magazynowe są specjalistycznymi konstrukcjami inżynierskimi przeznaczonymi do magazynowania zapasów, uwzględniającymi w maksymalnym stopniu podatność magazynową planowanych do składowania materiałów, produktów i towarów. 2. Każdy budynek i budowla magazynowa charakteryzuje się: parametrami konstrukcyjnymi (rodzaj budulca, kształt i gabaryty, wyposażenie techniczne i technologiczne), parametrami użytkowymi (powierzchnia magazynowa, pojemność kubaturowa, przepustowość, systemy obsługi, stopień automatyzacji). 25/102 26/ Magazyn - pomieszczenie do przechowywania towarów, surowców, różnego rodzaju zapasów, sprzętu itp., także skład, składnica. 2. Magazyn jednostka organizacyjno- funkcjonalna zajmująca j się magazynowaniem dóbr materialnych (zapasów) czasowo wyłączonych z użycia, dysponująca wyodrębnioną na ten cel przestrzenią oraz środkami technicznymi przeznaczonymi do ruchu i obsługi zapasów. 1. Budowle i obiekty magazynowe cechuje wielka różnorodność formy, wyposażenia i funkcjonalności, co wynika z ich przeznaczenia i sposobu wykorzystania. 27/102 28/102 Systemy podziału budynków i budowli magazynowych 1. Istnieje wiele różnorodnych kryteriów klasyfikacji budowli magazynowych, a do najbardziej powszechnych należą podziały prowadzone ze względu na: przeznaczenie i funkcje gospodarcze magazynu, rozwiązania konstrukcyjno-techniczne magazynu, poziom zaawansowania i wyposażenia technicznego 29/102 30/102 5

6 1. Każdą budowlę magazynową cechuje zespół parametrów techniczno-konstrukcyjnych, takich jak: położenie geodezyjne w terenie, gabaryty i wymiary przestrzenne, dopuszczalne obciążenia, trasy dojazdowe, układy ramp i doków, systemy komunikacji zewnętrznej, wymagane media i podłączenia, 1. Każdą budowlę magazynową cechuje zespół parametrów i użytkowo-eksploatacyjnych, takich jak: rodzaj i przeznaczenie magazynu, powierzchnia użytkowa, powierzchnia składowa i manipulacyjna, wysokość robocza, pojemność ładunkowa,, przepustowość operacyjna, dopuszczalne obciążenie regałów, promienie skrętu na szlakach komunikacyjnych, wyposażenie standardowe, składowane jednostki ładunkowe, stosowane technologie magazynowe, poziom automatyzacji prac magazynowych, posiadane certyfikaty i poświadczenia 31/102 32/102 Według kryterium funkcjonalności magazyny dzielą się na: 1. specjalistyczne i 2. uniwersalne. Magazyny specjalistyczne przeznaczone są do składowania określonych rodzajów zapasów, np. 1. sypkich (silosy), 2. płynnych i gazowych (zbiorniki), 3. niebezpiecznych (bunkry), 4. asortymentów tó branżowych, ż jak np.: przemysłowych, chemicznych, żywnościowych, farmaceutycznych itp. 33/102 34/ Magazyny uniwersalne służą do składowania różnorodnych towarów ogólnego przeznaczenia zarówno w opakowaniach jak też bez dodatkowych opakowań. 2. W ramach podziału funkcjonalnego występują: magazyny y przemysłowe,,głównie w przedsiębiorstwach produkcyjnych, magazyny handlowe dla potrzeb hurtu i detalu, magazyny spedycyjne dla potrzeb transportu kombinowanego, głównie jako elementy terminali transportowych i magazyny przedsiębiorstw spedycyjnych. Ze względu na konstrukcyjne kryteria projektowo-budowlane magazyny dzielą się na trzy zasadnicze klasy: 1. magazyny otwarte, 2. magazyny półotwarte, 3. magazyny zamknięte. 35/102 36/102 6

7 Magazyn otwarty 1. Magazyny otwarte występują najczęściej jako ogrodzone place składowe i przeznaczone są do magazynowania zapasów masowych, odpornych na działanie czynników atmosferycznych takich, jak np.: surowce mineralne, materiały budowlane, wyroby hutnicze, konstrukcje stalowe, samochody i mają zazwyczaj charakter tymczasowy, 37/102 38/102 Magazyn półotwarty 1. Magazyny półotwarte reprezentowane są przez popularne wiaty, których głównym elementem konstrukcyjnym jest dach i przynajmniej jedna ściana i służą do przechowywania zapasów odpornych na temperaturę, a wrażliwych na opady atmosferyczne takich, jak: tarcica, produkty rolne, wyroby metalowe i często budowane są z elementów ruchomych jako konstrukcje tymczasowe, 39/102 40/ Magazyny zamknięte mają charakter obiektów stałych o ściśle określonej pełnej konstrukcji budowlanej i najogólniej dzielą się na: Magazyn zamknięty naziemne (parterowe lub wielokondygnacyjne), podziemne (piwnice, bunkry, kopce), służą do przechowywania wszystkich rodzajów materiałów, towarów i zapasów. 41/102 42/102 7

8 Ze względu na poziom wyposażenia i uzbrojenia technicznego magazyny można podzielić na: 1. magazyny nie zmechanizowane, oparte głównie na fizycznej pracy obsługi i prostych maszynach i systemach wyposażenia technicznego, 2. magazyny zmechanizowane dysponują określonym wyposażeniem technicznym, zwłaszcza w zakresie urządzeń rozładawczo-załadowczych i urządzeń manipulacyjnotransportowych, Magazyny wysokiego składowania 3. magazyny zautomatyzowane wyposażone są z reguły w systemy i urządzenia sterowane za pomocą techniki komputerowej, które maksymalnie wspomagają wszystkie procesy transportowo-manipulacyjne i informacyjno-decyzyjne. 43/102 44/ Najbardziej zaawansowany poziom technologii magazynowej reprezentują nowoczesne magazyny wysokiego składowania. 2. Są to z reguły uniwersalne magazyny zamknięte odznaczające się wysokim stopniem automatyzacji wszystkich czynności i operacji magazynowych. 45/102 46/102 Charakterystyka wysokiego składowania Podstawowym wyróżnikiem wysokiego składowania jest: 1. zwarta jednokondygnacyjna konstrukcja o wysokości od 7 do 12 (i więcej) metrów, wykonana z lekkich materiałów budowlanych, najczęściej ś j wyposażona ż w specjalistyczne rampy i fronty przeładunkowe, a niekiedy w odpowiednie bocznice i place manewrowe, 47/102 48/102 8

9 Podstawowym wyróżnikiem wysokiego składowania jest: 2. specjalistyczne wyposażenie techniczne w odpowiednie konstrukcje i urządzenia magazynowe, a w tym wielopoziomowe regały, programowane transportery, przenośniki oraz specjalistyczne układnice i dźwignice regałowe, z reguły należą one do klasy zautomatyzowanych (a niekiedy zrobotyzowanych) o pełnym stopniu automatyzacji wszystkich magazynowych procesów technologicznych, Podstawowym wyróżnikiem wysokiego składowania jest: 3. pracą wszystkich systemów technicznych i urządzeń magazynowych steruje zintegrowany system komputerowy, który automatycznie prowadzi analizę stanów magazynowych, generuje stosowne zlecenia dostaw, a także nadzoruje płynność i rytmiczność procesów magazynowych oraz gwarantuje ich dużą sprawność techniczną i wysokie bezpieczeństwo zgromadzonych zapasów, a także wszelkich procesów transportowo-manipulacyjnych 49/102 50/102 W architekturze wysokiego składowania wyróżnia się cztery podstawowe strefy robocze, przez które przechodzi kolejno każdy rodzaj ładunku: 1. strefę przyjmowania, wydawania ładunków, 2. strefę identyfikacji ładunków i adresatów, 3. strefę przemieszczania i transportu, 4. strefę składowania i magazynowania. odznaczają się dużą koncentracją zapasów na malej powierzchni, co zmniejsza koszty magazynowania poprzez: 1. racjonalne wykorzystanie przestrzeni magazynowej, 2. szybki i sprawny przepływ zapasów i towarów, 3. ograniczenie personelu obsługi magazynowej, 4. wzrost efektywności procesów magazynowych i manipulacyjnych, 5. zwiększenie bezpieczeństwa zapasów i bezpieczeństwa pracy. 51/102 52/ Magazyny tego typu cechuje najwyższy stopień automatyzacji, a wszystkie procesy magazynowe odbywają się pod nadzorem centralnego programu zarządzającego, który steruje takimi procesami jak: zlecenia magazynowego w sensie przyjęcia lub wydawania towaru, identyfikacja towaru oraz jego podatności magazynowomanipulacyjnej, j, kompletowanie jednostek ładunkowych, np. w pojemnikach, koszach, wybór miejsca składowania w sensie sektora, poziomu, regału, układanie lub pobieranie jednostek ładunkowych z miejsc położenia, przemieszczanie ładunków ze strefy przyjmowania do strefy wydawania Procedura funkcjonowania magazynu wysokiego składowania 53/102 54/102 9

10 1. Wszystkie operacje przeładunkowo-manipulacyjne przeprowadza się za pomocą w pełni zautomatyzowanych przenośników, transporterów i układnie regatowych, dzięki czemu czasy dostępu do poszczególnych jednostek i przestrzeni ładunkowych są bardzo krótkie i zależą bezpośrednio od szybkości pracy i przemieszczania się tych urządzeń. 2. Magazyny tego typu są z reguły wyposażone w komputerowy, graficzny system zarządzania i obserwacji, który pozwala na efektywny dostęp do wszystkich kluczowych obiektów i funkcji. 55/ Ze względu na duży stopień automatyzacji magazyny wysokiego składowania muszą być wyposażone w liczne systemy czujników rejestrujących stan jego urządzeń, stopień wykorzystania powierzchni na regałach i badających określone parametry kontrolno- pomiarowe panujące wewnątrz magazynu. 2. Przykładowo pracę przenośników i układnie regatowych nadzorują czujniki i wyłączniki krańcowe, zderzaki i klamry, urządzenia hamujące, ograniczniki prędkości, ograniczniki udźwigu i inne. 56/102 Czujniki nadzorujące prace w magazynach wysokiego składowania 1. Układanie jednostek ładunkowych na regałach i ich pobieranie odbywa się pod kontrolą czujników wolnych przestrzeni ładunkowych, czujników sprawdzających wymiary i ciężar jednostek ładunków, a także czujników położenia ładunku względem regału oraz identyfikatorów zgodności kodów jednostek ładunkowych z adresami ich położenia. 57/102 58/102 Magazyn wysokiego składowania jest wyposażony w systemy czujników sygnalizujących stan jego wszystkich elementów, w tym: 1. identyfikacja wolnych miejsc na regałach, 2. stan nieobsłużonych jednostek ładunkowych, 3. stan techniczny i parametry operacyjne sprzętu manipulacyjnego, 4. obrazy z monitoringu wewnętrznego i zewnętrznego. 1. Odpowiedzialną funkcję pełnią czujniki sterujące ruchem układnie regatowych, które zbierają informacje z trzech zasadniczych źródeł: od urządzeń kontrolujących ruch układnicy wzdłuż regałów poprzez wyłączniki krańcowe, zderzaki, klamry i podpory kół jezdnych, od urządzeń nadzorujących podnoszenie i opuszczanie ładunku poprzez: ogranicznik udźwigu, czujnik luźnej liny, wyłączniki krańcowe, ograniczniki prędkości opuszczania ładunku, od urządzeń sterujących układaniem ładunku na regałach i pobieraniem ich z regałów, poprzez: czujnik wolnego miejsca, czujnik położenia ładunku względem regału, czujnik pomiaru masy i wymiarów ładunku, czujnik zgodności kodu ładunku z identyfikatorem miejsca na regale 59/102 60/102 10

11 1. Magazyn wysokiego składowania może funkcjonować w pełni automatycznie pod nadzorem centralnego programu zarządzającego, który dokonuje wyboru wolnych miejsc na regałach dla składowanych jednostek ładunkowych, którymi najczęściej są jednostki paletowe lub znormalizowane pojemniki, skrzynie oraz steruje układaniem i pobieraniem jednostek ładunkowych z miejsc ich dyslokacji. 1. Automatyczne sterowanie jest możliwe dzięki odpowiedniemu oznakowaniu jednostek ładunkowych oraz komputerowemu systemowi dekodowania, umożliwiającemu ich identyfikację podczas układania na regalach i przy pobieraniu z miejsc składowania. Identyczną informacją sterowane jest urządzenie transportujące, czyli właściwe układnice regatowe. 61/102 62/ W magazynach wysokiego składowania wszystkie jednostki ładunkowe są przemieszczane - układane i pobierane z miejsc składowania za pomocą programowo sterowanych układnic magazynowych, które poruszają się albo po szynach ułożonych w podłożu magazynu, albo między systemem czujników ruchu - w przypadku układnie jezdniowych Systemy technicznego wyposażenia 63/102 64/102 Charakterystyka systemów wyposażenia Charakterystyka systemów wyposażenia 1. Techniczne wyposażenie jest czynnikiem warunkującym sprawność i intensywność procesów magazynowych, w tym zwłaszcza szybkość i rytmiczność rotacji zapasów, wydajność procesów manipulacyjnych oraz bezpieczeństwo przemieszczanych zapasów i niezawodność prowadzonych operacji i czynności magazynowych. 65/102 66/102 11

12 Charakterystyka systemów wyposażenia 1. W ogólności poziom technicznego wyposażenia uzależniony jest od takich elementów jak : charakter i skala prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności gospodarczej, wielkość magazynu i intensywność wykonywanych funkcji magazynowych, rodzaj zapasów oraz ich podatność transportowa i magazynowa, stosowane systemy opakowań i jednostki ładunkowe, przyjęte technologie magazynowania i manipulacji zapasami. Determinanty technicznego wyposażenia 67/102 68/102 Charakterystyka systemów wyposażenia 1. Wyposażenie stanowią środki techniczne i organizacyjne, takie jak: maszyny, urządzenia, narzędzia, przyrządy i instalacje, za pomocą których realizowane są następujące funkcje magazynowe: organizacja wewnętrznych przepływów magazynowych, utrzymanie odpowiedniego mikroklimatu, zapewnienie bezpieczeństwa towarów i higieny pracy. Charakterystyka systemów wyposażenia Urządzenia i systemy technicznego wyposażenia dzielą się na dwie podstawowe grupy: 1. wyposażenie technologiczne, 2. wyposażenie instalacyjno-budowlane. 69/102 70/102 Techniczne systemy wyposażenia Charakterystyka systemów wyposażenia 1. Systemy technicznego wyposażenia muszą spełniać określone wymagania technologii magazynowania, przepisów formalno-prawnych, zwłaszcza w zakresie bezpieczeństwa konstrukcji i wymagań ochrony przeciw pożarowej i powinny być dostosowane do konkretnych warunków budowlanofunkcjonalnych danego magazynu, a niekiedy sektora czy branży. 2. Wymogi te dotyczą specjalistycznych, np. wyrobów i substancji chemicznych czy materiałów i produktów niebezpiecznych 71/102 72/102 12

13 Wyposażenie technologiczne Systemy wyposażenia technologicznego przeznaczone są do organizacji, wspomagania i usprawnienia złożonych operacji magazynowotransportowych i manipulacyjnych i generalnie dzielą się na trzy kategorie: 1. magazynowe środki manipulacyjno-transportowe transportowe, 2. urządzenia do składowania towarów magazynowych, 3. pomocnicze urządzenia magazynowe. 73/102 74/102 Urządzenia manipulacyjno-transportowe w magazynach 1. Magazynowe środki transportu i manipulacji zwane też środkami transportu bliskiego (wewnętrznego) służą do przemieszczania towarów praktycznie wewnątrz magazynu, polegającego na wykonywaniu czynności transportowych, przeładunkowych, składowania, piętrzenia i kompletacji. 2. Środki manipulacyjno-transportowe wykorzystywane są głównie podczas operacji przyjmowania i wydawania asortymentów magazynowych oraz w trakcie licznych operacji składowania zapasów na regałach, a także podczas ich kompletacji na etapie formowania przesyłek. 3. Do wykonywania magazynowych czynności piętrzenia i kompletacji stosuje się specjalne wózki podnośnikowe kompletacyjne, zwane też wózkami z podnoszoną kabiną operatora". 75/102 76/ Najbardziej popularne urządzenia manipulacyjnomagazynowe to różnego rodzaju wózki kołowe służące od chwilowego przemieszczania ładunków wewnątrz i placów składowych w trakcie wszelkich prac magazynowych. 2. Wózki kołowe najogólniej dzielą się na dwie podstawowe klasy: wózki z napędem własnym (elektrycznym lub spalinowym), wózki bez napędu własnego (pchane, ciągnione). Wózki kołowe pełnią najczęściej dwie funkcje 1. transportu wewnętrznego (magazynowego, międzywydziałowego, międzyoperacyjnego), ę yj 2. wykonują specjalistyczne zadania transportowo-przeładunkowe (podnośnikowe). 77/102 78/102 13

14 1. Najczęściej wózki jezdniowe pracują jako naziemne urządzenia kołowe lub szynowe. 2. Jako wózki podnośnikowe umożliwiają przeprowadzanie przestrzennych operacji ładunkami zarówno w pionie jak też w poziomie. 3. Pozwalają na prowadzenie wysokiego składowania do wysokości 5m i wykonywanie kompleksowych operacji przeładunkowych. 1. Najpopularniejsze z nich to wózki widłowe przystosowane do współpracy z kontenerami, paletami i znormalizowanymi pojemnikami. Mogą być także wyposażone w specjalistyczne ramiona i głowice zaopatrzone w systemy chwytaków. 2. Odznaczają się one wysoką wydajnością wielofunkcyjność jak i bezpieczeństwem tak pracy, jak też przemieszczanego ładunku. 79/102 80/ Wózki transportowe należą do najbardziej popularnego sprzętu, zaliczanego do tzw. transportu wewnętrznego i klasyfikowane są do kategorii pojazdów o ograniczonym zasięgu i przerywanym ruchu, co oznacza konieczność dokonywania przerw między różnymi procesami transportowymi. 2. Najbardziej popularne wózki jezdniowe, poruszające się po wewnętrznych szlakach drogowych służą one do wykonywania transportu: poziomego, wózki bez urządzeń unoszących lub podnośnikowych, pionowego, wózki z urządzeniami unoszącymi lub podnośnikowymi W grupie magazynowych wózków jezdniowych można wyodrębnić trzy podstawowe klasy : 1. wózki platformowe zaopatrzone w stałą platformę transportową, 2. wózki ciągnikowe i pchające, wyposażone w złącza ą zaczepowe służące do ciągnięcia lub pchania specjalnej platformy kołowej z umieszczonym na niej ładunkiem, 3. wózki podnoszące przystosowane jednocześnie do poziomego transportu i pionowego podnoszenia ładunku na pewną wysokość 81/102 82/102 Wózek platformowy Wózek podnoszący 83/102 84/102 14

15 Przykładowa klasyfikacja wózków jezdniowych Wśród uniwersalnych wózków podnoszących najczęściej spotyka się: 1. wózki podnośnikowe czołowe, zaopatrzone na przedzie w widły lub inne urządzenie wymienne umożliwiające pionowe manipulowanie spaletyzowanym ładunkiem na żądaną wysokość składowania, którego ciężar jest równoważony masą wózka, 2. wózki podnośnikowe z masztem wewnętrznym stałym, w których ładunek podnoszony jest na maksymalną wysokość masztu, 85/102 86/ wózki podnośnikowe z masztem wewnętrznym wysuwanym, w którym przemieszczanie ładunku wykonuje się przez ruch ruchomej części masztu, 4. wózki podnośnikowe boczne, które mogą być zaopatrzone albo w karetkę z widłami, albo w system omasztowania stałego lub ruchomego, a obsługa ładunku następuje prostopadle do ruchu wózka z prawej lub lewej burty, wózki podnośnikowe kompletacyjne, w których platforma operatora podnoszona jest wraz z widłami ładunkowymi, co umożliwia wykonywanie czynności kompletacyjnych na wysokości składowego ładunku. 1. Specjalistycznym typem urządzeń transportu wewnętrznego są dźwignice, które służą do pionowego podnoszenia ładunków i poziomego ich przemieszczania na małą odległość. 2. Dźwignice mogą być urządzeniami ruchomymi pracującymi w ograniczonym promieniu działania oraz urządzeniami stacjonarnymi wymagającymi specjalnych konstrukcji technicznych. 87/102 88/102 Dźwignica 1. Do podnoszenia lub przemieszczania ładunków dźwignice wykorzystują specjalny hak lub inne urządzenie chwytające. 2. Jeden z podziałów dzieli dźwignice na: podnośniki, ś suwnice, żurawie. 89/102 90/102 15

16 1. Podnośniki służą do chwilowego uniesienia ładunku i umieszczenia go we wskazanym miejscu. 2. Przykładami urządzeń podnośnikowych mogą być też różnego rodzaju dźwigienki i wyciągi. 3. Suwnice przeznaczone są do przemieszczania pionowo-poziomego największych ładunków (od 3 do 50, a nawet do 1000 ton) po ściśle określonych trajektoriach. 1. Suwnice w zależności od rodzaju urządzenia chwytającego dzielą się na: hakowe, chwytakowe i magnesowe. 2. Urządzenia chwytające są podwieszane do wciągarki lub ruchomego żurawia przemieszczającego się po pomoście. 3. Ze względów konstrukcyjnych suwnice można podzielić na pomostowe, półbramowe i bramowe. 91/102 92/ Żurawie stanowią najbardziej popularne urządzenia przeładunkowe i mogą być zarówno stacjonarne jak też samojezdne. 2. Urządzenia chwytające podwieszane są do wciągarki przemieszczającej się po ramieniu wysięgnika. 1. W grupie żurawi stacjonarnych wyróżniamy żurawie: masztowe, wieżowe i wspornikowe. 2. Wśród żurawi samojezdnych największą grupę tworzą żurawie montowane na podwoziach samochodowych, których udźwig jest wielce zróżnicowany - od kilkuset kilogramów do kilkudziesięciu ton 93/102 94/102 Przykładowa klasyfikacja dźwignic 1. Przenośniki należą do klasy urządzeń transportowych o ograniczonym zasięgu i ruchu ciągłym i służą do przemieszczania w pionie, w poziomie lub pod kątem materiału (nosiwa) jednorodnego, np. różnych opakowań lub ładunków d masowych o specjalnej j podatności transportowej, np. węgla, zboża, a także materiałów i elementów na taśmach produkcyjnych 95/102 96/102 16

17 1. Ze względu na konstrukcję i rodzaj platformy transportowej wyróżnia się przenośniki taśmowe, wałkowe, łańcuchowe, kubełkowe, ślimakowe i inne. 2. Najczęściej przenośniki mają charakter stałych urządzeń konstrukcyjnych, będących na wyposażeniu danej budowli magazynowej lub placu składowego, choć spotyka się także przenośniki ruchome, obsługujące różne gniazda robocze i stanowiska przeładunkowe. Wybór środka transportu Przenośniki są bardzo efektywnymi i uniwersalnymi urządzeniami transportu wewnętrznego, dlatego powszechnie stosowane są zarówno w halach produkcyjnych, jak też w wielu magazynach, np. w sortowniach, rozdzielniach dystrybucyjnych. 97/102 98/102 Przenośniki Przenośniki 99/ /102 Przykładowa klasyfikacja przenośników Dziękuję za uwagę Politechnika Łódzka Wydział Organizacji i Zarządzania kowczarek@p.lodz.pl 101/ /102 17