Tradycje lotnicze Gminy Zaleszany. Aerial traditions of the Zaleszany Municipality. Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany

Transkrypt

1 Tradycje lotnicze Gminy Zaleszany Aerial traditions of the Zaleszany Municipality Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany Propaganda Sp. z o.o. Polska Propaganda Ltd. Poland Propaganda GmbH Polen

2 Szanowny Czytelniku Lotnisko w Turbi i wszystko co się z nim wiąże, to niezaprzeczalnie ważne atrybuty historii, teraźniejszości, oraz jestem przekonany, także przyszłości Gminy Zaleszany. Decyzja o budowie lotniska w Turbi dla potrzeb lotnictwa wojskowego podjęta została już w latach trzydziestych XX wieku w związku z powstaniem Centralnego Okręgu Przemysłowego. Lotnisko wybudowane zostało jednak przez okupanta niemieckiego przygotowującego się do inwazji zbrojnej na ZSRR. Po klęsce militarnej wycofujące się wojska niemieckie wysadziły zabudowania i pas startowy lotniska. Armia Radziecka dokonała tylko prowizorycznej adaptacji lotniska dla potrzeb odbywanych nalotów bojowych na pozycje wojsk niemieckich. Ogrom zniszczeń wojennych spowodował, że lotnisko w swoim pierwotnym kształcie, z betonowym pasem startowym, już się nie odrodziło. Dzisiaj gospodarzem lotniska jest Aeroklub Stalowowolski, który planowano powołać już wiosną 1939 roku. Wybuch wojny przeszkodził jednak w realizacji tego zamierzenia. Po wojnie, po wielu podejmowanych próbach, udaremnianych z powodu braku środków na wybudowanie potrzebnej infrastruktury technicznej, w dniu 19 stycznia 1957 roku powstał Aeroklub Robotniczy Huty Stalowa Wola. Od tego dnia datuje się historia działalności Aeroklubu w Stalowej Woli. Efekt ponad 50-letniej działalności Aeroklubu to obecnie istniejąca infrastruktura techniczna lotniska oraz przede wszystkim wielka liczba wyszkolonych wychowanków pilotów szybowcowych, spadochroniarzy, baloniarzy, lotniarzy i modelarzy rozsławiających polskie lotnictwo na cały świat. Położenie geograficzne lotniska i dogodne warunki termiczne sprawiają, że lotnisko w Turbi jest miejscem organizowania wielu, o znaczeniu krajowym i międzynarodowym imprez samolotowych, szybowcowych, lotniarskich, balonowych i modeli latających, stanowiących wielką atrakcję dla mieszkańców gminy i okolic oraz turystów. Oddajemy do rąk Czytelnika opracowanie, które zawiera historię lotnictwa na terenie wsi Turbia i Aeroklubu w Stalowej Woli oraz przedstawia sylwetki działaczy i pasjonatów lotnictwa z lotniskiem w Turbi i z Aeroklubem w Stalowej Woli związanych. Turystów oraz mieszkańców gminy i okolic zapraszamy do odwiedzania urządzonej na terenie lotniska Izby tradycji lotniczych oraz uczestniczenia w organizowanych na lotnisku imprezach lotniczych. Andrzej Karaś Wójt Gminy Zaleszany

3 Sehr geehrter Leser Dear Reader, Turbia Airport and everything that is connected with it, are undeniably important attributes of the history, present, and, I am convinced, that the future of the Zaleszany Municipality. The decision to build the airport in Turbia for the Air Force was already made in the thirties of the twentieth century in connection with the establishment of the Central Industrial District. The airport was built by the German occupants preparing for an armed invasion on the Soviet Union. After the military defeat the retreating German troops blew up buildings and airport runway. The Soviet Army made only makeshift adaptation of the airport for the needs of bombing the battle positions of German troops. Due to the enormity of the war devastation of the airport it has never revived in its original form with a concrete runway. Today, the Aero Club is hosting the airport, which was planned to be appoint in the spring of The outbreak of war, however, prevented the implementation of this plan. After the war, after many attempts undertaken, futile due to the lack of resources to build the necessary technical infrastructure, on 19 January 1957, Stalowa Wola Steelworks Aero Club was formed. From this day the history of business Aero Club in Stalowa Wola is dated. The result of over 50 years of activity of Aero Club is currently existing technical infrastructure of the airport and, most of all, a great number of trained adepts - glider pilots, paratroopers, ballooning, hanggliders and model popularizing Polish aviation throughout the world. Geographical airport and convenient thermal conditions make the Turbia airport a place to organize many of national and international airplane, glider, balloon and flying models events, which are a great attraction for residents of the municipality and surrounding areas and tourists. We give the reader an outlinethat presents the history of aviation in the village Turbia and the Aero Club in Stalowa Wola and presents profiles of activists and aviation enthusiasts related to the Turbia airport and Aero Club in Stalowa Wola. Tourists and residents of the municipality and the surrounding area are invited to visit the Air traditions chamber at the airport and to participate in events organized at the airport. Andrzej Karaś Mayor of Zaleszany Der Flughafen in Turbia und alle damit verbundenen Orte und Ereignisse stellen ohne jeden Zweifel wichtige Aspekte der Geschichte, Gegenwart und meiner Überzeugung auch der Zukunft der Gemeinde Zaleszany dar. Die Entscheidung für den Bau des Flughafens in Turbia zu Zwecken der militärischen Luftfahrt wurde bereits in den dreißiger Jahren des 20. Jh. im Zusammenhang mit der Entstehung des zentralen polnischen- Industriegebiets getroffen. Gebaut wurde der Flughafen jedoch durch die deutschen Besatzer, die sich auf den bewaffneten Einmarsch in diesowjetunion vorbereiteten. Nach der militärischen Niederlage sprengte die Wehrmacht auf dem Rückzugdie Gebäude und die Startbahn des Flughafens in die Luft. Die Rote Armee führte anschließend lediglichprovisorische Arbeiten auf dem Flughafengelände durch, das zu Luftangriffen auf die Positionen der deutschen Armee genutzt wurde. Das gewaltige Ausmaß der Kriegsbeschädigungen führte dazu, dass der Flughafen in seiner ursprünglichen Form mit einer betonierten Startbahn nicht wieder aufgebaut wurde. Der Eigentümer des heutigen Flughafens ist der Aeroklub Stalowa Wola, der bereits im Frühjahr 1939 gegründet hatte werden sollen. Der Kriegsausbruch hatte dies jedoch unmöglich gemacht. Nach dem Krieg nach zahlreichen, aufgrund fehlender finanzieller Mittel für den Bau der nötigen technischen Infrastruktur erfolglosen Versuchen wurde am 19. Januar 1957 der Arbeiter-Aeroklub der Stahlhütte Stalowa Wola gegründet. An diesem Tag begann die Geschichte des Aeroklubs in Stalowa Wola. Das Ergebnis der über 50-jährigen Arbeit des Aeroklubs sind die aktuell existierende technische Infrastruktur des Flughafens und vor allem die große Anzahl der ausgebildeten Absolventen Segelflugpiloten, Fallschirmspringer, Ballonfahrer, Drachenflieger und Modellbauer, die die polnische Luftfahrt in der ganzen Welt berühmt machen. Die geografische Lage des Flughafens und die günstigen thermischen Bedingungen machen den- Flughafen in Turbia zu einem geeigneten Ort für zahlreiche landesweite und internationale Flugzeug-, Segelflug-, Flug-, Ballon- und Flugmodellbauveranstaltungen, die eine enorme Attraktion für die Einwohner der Gemeinde und der Region sowie Besucher darstellen. Hiermit übergeben wir dem Leser die vorliegende Abhandlung über die Geschichte der Luftfahrt in der Region um Turbia und des Aeroklubs in Stalowa Wola, die die Aktivisten und Liebhaber der Luftfahrt porträtiert, ohne die der Flughafen in Turbia und der Aeroklub Stalowa Wola undenkbar wäre. Wir laden Touristen und Einheimische aus der Gemeinde und der Region ein, die auf dem Flughafengelände eingerichtete Kammer der Flugtradition zu besuchen und an den vor Ort organisierten Flugveranstaltungen teilzunehmen. Andrzej Karaś Gemeindevorsteher Zaleszany

4 Propaganda Sp. z o.o. Stalowa Wola Tekst Text Zbigniew Światowiec Zdjęcia Photos Fotos Archiwum Urzędu Gminy Zaleszany Archiwum Gminnego Ośrodka Kultury w Zaleszanach Zbigniew Światowiec Jacek Wiedeński Redaktor wydania The editor Redaktur Zbigniew Światowiec Projekt okładki The project of covers Umschlagsprojekt Marcin Gofryk Opracowanie graficzne, skład, łamanie Graphic design, DTP Layout und technische Bearbeitung Marcin Gofryk Tylko odrobina wiary w nieśmiertelność pozwala usiąść za sterami samolotu Autor nieznany Just a little faith in the immortality allows you to sit at the controls of an airplane Unknown author Nur ein Funken Glaube an die Unsterblichkeit macht es möglich, sich hinter das Steuer eines Flugzeugs zu setzen. Autor unbekannt Wydawca Publisher Herausgeber Propaganda sp. z o.o Stalowa Wola, ul. 1 Sierpnia 12 propaganda@mspr.pl ISBN: Egzemplarz bezpłatny Niniejsza publikacja powstała w ramach realizacji projektu pn.: Budowa stałej współpracy pomiędzy gminami: Zaleszany, Pysznica, Komarów-Osada, Łabunie, Skierbieszów poprzez wspólne tworzenie polityki rozwoju regionalnego na terenie Polski Wschodniej finansowanego ze środków Europejskigo Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Rozwoju Polski Wschodniej

5 Początki lotniczych tradycji w Gminie Zaleszany - Lotnisko Turbia The beginnings of aviation tradition in the Zaleszany municipality - Turbia airport Anfänge der Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany Flughafen Turbia

6 Początki lotniczych tradycji w gminie Zaleszany lotnisko Turbia The beginnings of aviation tradition in the Zaleszany municipality - Turbia airport Anfänge der Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany Flughafen Turbia Początki lotniczych tradycji w gminie Zaleszany lotnisko Turbia Na terenach obecnej Polski południowo wschodniej rozciąga się obszar, na którym w latach powstawał największy projekt gospodarczy II Rzeczypospolitej Centralny Okręg Przemysłowy. Celem COP-u było zwiększenie ekonomicznego potencjału Polski, rozbudowa przemysłu ciężkiego i zbrojeniowego, a także zmniejszenie bezrobocia wywołanego skutkami wielkiego kryzysu. Budowę COP zainicjował wicepremier i minister skarbu Eugeniusz Kwiatkowski, który rozpoczął działalność w trudnym okresie, gdy kryzys dopiero się kończył, wzrastało bezrobocie w miastach, a na wsiach wciąż panowała bardzo trudna sytuacja. Jedną z najważniejszych inwestycji w COP była budowa Zakładów Południowych, czyli dzisiejszej Huty Stalowa Wola. Ówczesne władze uznały także, że niezbędna dla właściwego rozwoju gospodarczego tych terenów, a także dla ich obrony, będzie budowa lotniska w centrum terenów Centralnego Okręgu Przemysłowego. Wybór padł na dobra ziemskie księcia Lubomirskiego, a dokładnie na tereny wsi Turbia i tu miało być zlokalizowane jedno z ważnych lotnisk przedwojennej Polski. Jednocześnie wiosną 1939 roku Aeroklub Rzeczypospolitej Polskiej obiecał miejscowemu Komitetowi Organizacyjnemu pomoc w utworzeniu lokalnego Aeroklubu oraz przydział dwóch samolotów RWD-8. Niestety wojna przeszkodziła w realizacji tych zamierzeń. Niemcy, bazując częściowo na zdobytych, przedwojennych planach budowy lotniska zapasowego, zbudowali w Turbi lotnisko dla potrzeb Luftwaffe, posiadające w roku 1944 betonowy pas startowy, stację paliw i komplet stałych zabudowań lotniskowych. Miało to być lotnisko zapasowe przygotowywane głównie z myślą o ataku Niemiec na ZSRR. Po wycofaniu się wojsk niemieckich z lotniska korzystali Rosjanie, jednak działania wojenne spowodowały poważne zniszczenia, które nigdy już nie zostały do końca usunięte. Po zakończeniu działań wojennych podjęta została przez grupę miejscowych działaczy próba utworzenia Aeroklubu. Ówczesne władze polskiego lotnictwa sportowego nie wyraziły zgody, tłumacząc to brakiem zaplecza i ludzi o odpowiednich kwalifikacjach. Mimo tych niepowodzeń grupa entuzjastów lotnictwa nie dała za wygraną. W 1947 roku w środowisku harcerskim zrodziła się inicjatywa utworzenia Ośrodka Lotniczego przy ówczesnym Powiatowym Oddziale Ligi Lotniczej w Nisku. W rok później utworzono modelarnię lotniczą, której pierwszym instruktorem był Bolesław Borowiec, a sam Ośrodek został utworzony w roku Następnym krokiem było utworzenie Komitetu Budowy Wieży Spadochronowej, któremu przewodniczył Władysław Kółeczko. W realizacji tej budowy pomagały miejscowe zakłady pracy, w szczególności Huta Stalowa Wola. Wieżę oddano do użytku 7 września 1952 roku. Ambicje entuzjastów lotnictwa sięgały jednak dalej. W 1955 roku powstaje Społeczny Komitet Budowy Hangaru pod patronatem ówczesnego dyrektora Huty Stalowa Wola inż. Józefa Wańka, z perspektywicznym zamiarem utworzenia Aeroklubu. Motorem tych poczynań był długoletni przewodniczący Zarządu Miejskiego Ligi Lotniczej i LPŻ Władysław Kółeczko. Pierwsze organizacyjne zebranie Aeroklubu Robotniczego w Stalowej Woli odbyło się 18 stycznia 1957 roku i jego pierwszym prezesem został Zdzisław Sikorski. Powołano sekcje modelarską, spadochronową, szybowcową i samolotową. 22 września 1957 roku uroczyście oddano do użytku hangar na lotnisku w Turbi. The beginnings of aviation tradition in the Zaleszany municipality Turbia airport In what is now south-eastern Poland extends an area where in the years the largest economic project of the Second Republic was built - Central Industrial District. The purpose of the CID was to increase the economic potential of Poland, the expansion of heavy industry and defence, as well as reduce unemployment caused by the effects of the Great Depression. The construction of the CID was initiated by Deputy Prime Minister and Minister of Treasury, Eugeniusz Kwiatkowski, who started the business in a difficult period, when the crisis has just ended, unemployment in cities was increasing and in rural areas the situation was still very difficult. One of the most important investments in the CID was the construction of the Southern Works, which is today Stalowa Wola Steelworks. The authorities decided, that construction of an airport in the centre area of the Central Industrial

7 Początki lotniczych tradycji w gminie Zaleszany lotnisko Turbia The beginnings of aviation tradition in the Zaleszany municipality - Turbia airport Anfänge der Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany Flughafen Turbia District will be necessary for the proper economic development of these areas, as well as for their defence. The choice fell on the estates of Prince Lubomirski, in particular rural areas of Turbia and there one of the most important pre-war Polish airports was to be located. At the same time in spring of 1939 the Polish Aero Club promised to help the local Organising Committee in establishing the local Aero Club and the allocation of two RWD-8 planes. Unfortunately, the war prevented the implementation of these plans. Germany, basing in part on pre-war plans of secondary airport in 1944 build airport in Turbia for the Luftwaffe with concrete runway, a petrol station and a set of permanent airport buildings. It was supposed to be the aerodrome prepared primarily for the German attack on the Soviet Union. After the withdrawal of German troops the airport was used the Russians, but the war caused severe destruction that have never been fully removed. After the war there was attempt to create the Aero Club by a group of local activists. The contemporary Polish sport aviation authorities have not agreed, explaining it with the lack of facilities and people with the right skills. Despite these setbacks the group of aviation enthusiasts did not give up. In 1947, among scouts arose an initiative to set up the Centre for Aviation at the then District Branch of the League of Aviation in Nisko. A year later, the modelling workshop was founded, whose first instructor was Bolesław Borowiec, and the center was created in Next step was the creation of the Parachute Tower Building Committee, chaired by Władysław Kółeczko. In the realization this construction helped local workplaces, in particular Stalowa Wola Steelworks. The tower was opened on Sept. 7, The ambitions of aviation enthusiasts, however, reached further. In 1955 they created Hangar Building Social Committee under the auspices of the then director of Steelworks Eng. Józef Wańka, with a perspective of creating the Aero Club. The driving force behind these actions was the long-time chairman of the Board of the Municipal League of Aeronautics and PAP Władysław Kółeczko. The first organizational meeting of the Aero Club was held on 18 January 1957, and its first president was Zdzisław Sikorski. Modelling, parachute, glider and airplanes sections were created. 22 September 1957 formally put into operation a hangar at the airport in Turbia. Anfänge der Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany Flughafen Turbia Im heutigen Südosten Polens liegt ein Gebiet, das einst Schauplatz der Entstehung des größten Wirtschaftsprojekts der II. Polnischen Republik in den Jahren war das Zentrale Industriegebiet. Zweck der Initiative war die Steigerung des wirtschaftlichen Potentials Polens, der Ausbau der Schwer- und Rüstungsindustrie und die Verringerung der Arbeitslosigkeit, die durch die Folgen der Weltwirtschaftskrise entstanden war. Der Einrichtung des Zentralen Industriegebiets wurde durch den damaligen Vizepremier und Verwaltungs- und Schatzminister Eugeniusz Kwiatkowski in die Wege geleitet, der diese Tätigkeit in einer schweren Zeit begann, als die Krise gerade erst zu Ende gegangen war, die Arbeitslosigkeit in den Städten zunahm und in den Dörfern eine sehr schwere Situation herrschte. Eine der wichtigsten Investitionen im ZI war der Bau der sog. Südwerke, der heutigen Stahlhütte Stalowa Wola. Die damalige Regierung erkannte außerdem, dass für die entsprechende wirtschaftliche Entwicklung dieser Gebiete und deren Schutz der Bau eines Flughafens im Zentrum des Zentralen Industriegebiets erforderlich war. Die Auswahl fiel auf das Landgut des Fürsten Lubomirski (genauer gesagt auf die Gebiete des Dorfes Turbia), wo einer der wichtigsten Flughäfen im Polen der Vorkriegszeit errichtet werden sollte. Gleichzeitig sagte der Aeroklub der Republik Polen dem lokalen Organisationskomitee im Frühjahr 1939 Hilfe beim Aufbau des örtlichen Aeroklubs und bei der Zuteilung von zwei RWD-8 Flugzeugen zu. Leider wurden all diese Pläne durch den Krieg vereitelt.die deutschen Besatzer erbauten in Turbia teilweise auf den beschlagnahmten Bauplänen für einen Zusatzflughafen aus der Vorkriegszeit einen Flughafen für den Bedarf der Luftwaffe, der im Jahr 1944 eine betonierte Startbahn, eine Tankstelle und eine Reihe fester Flughafengebäude umfasste. Ursprünglich sollte die Anlage als Zusatzflughafen genutzt werden, der hauptsächlich im Zusammenhang mit dem Angriff der Wehrmacht auf die Sowjetunion errichtet worden war. Nach dem Rückzug der deutschen Armee wurde der Flughafen von den Russen genutzt, allerdings konnten die durch die Kriegshandlungen verursachten schwerwiegenden Schäden nie ganz behoben werden. Nach Ende der Kriegshandlungen unternahm eine Gruppe lokaler Aktivisten den Versuch, einen Aeroklub zu gründen. Die damaligen Oberen des polnischen Sport-Luftfahrtverbands begründeten ihre Ablehnung des Gesuchs mit der fehlenden Infrastruktur und dem Mangel an qualifiziertem Personal. Trotz dieser Misserfolge gab sich eine Gruppe von Luftfahrtfans nicht geschlagen. Im Jahr 1947 entstand in einem Pfadfinderkreis die Initiative, ein Flugzentrum bei der damaligen lokalen Niederlassung der Luftfahrtliga in Nisk zu gründen. Ein Jahr darauf wurde eine Modellbauwerkstatt für Flugzeuge eröffnet und Bolesław Borowiec zum ersten Instruktor ernannt. Das Zentrum selbst wurde im Jahr 1950 gegründet. Der nächste Schritt war die Gründung des Baukomitees eines Fallschirmsprungturms, das von Władysław Kółeczko geleitet wurde. Bei der Realisierung dieses Vorhabens halfen örtliche Unternehmen - insbesondere die Stahlhütte Stalowa Wola. Der Turm wurde am 7. September 1952 in Betrieb genommen. Die Ambitionen der Luftfahrtfans reichten jedoch weiter. Im Jahr 1955 entstand das Soziale Flugzeughallen-Baukomitee unter dem Patronat des damaligen Direktors der Stahlhütte Stalowa Wola, Ing. Józef Wańka, mit dem langfristigen Vorhaben, einen Aeroklub zu gründen. Die treibende Kraft hierbei war der langjährige Vorsitzende des Stadtvorstands der Flugliga und LPŻ, Władysław Kółeczko. Das erste Organisationstreffen des Arbeiter-Aeroklubs in Stalowa Wola fand am 18. Januar 1957 statt. Zumersten Vorsitzenden wurde Zdzisław Sikorski ernannt. Ins Leben gerufen wurden eine die Modellbau-, Fallschirmsprung-, Segelflug- und Flug-Abteilung. Am 22. September 1957 wurde die Flugzeughalle am Flughafen in Turbia feierlich eingeweiht.

8 Początki lotniczych tradycji w gminie Zaleszany lotnisko Turbia The beginnings of aviation tradition in the Zaleszany municipality - Turbia airport Anfänge der Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany Flughafen Turbia

9 Początki lotniczych tradycji w gminie Zaleszany lotnisko Turbia The beginnings of aviation tradition in the Zaleszany municipality - Turbia airport Anfänge der Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany Flughafen Turbia 2 i 3. Piloci Aeroklubu w pierwszomajowym pochodzie w roku Inż. Józef Waniek (z prawej) odbiera puchar od przedstawiciela Aeroklubu PRL (1959) 2 and 3. Pilots of the Aero Club in the parade in 1959 on the occasion of the First of May 1. Uroczyste otwarcie lotniska w Turbi w 1957 roku 1. The ceremonial opening of the airport in Turbia in Die feierliche Eröffnung des Flughafens in Turbia im Jahr Engineer Józef Waniek (right) receives the cup from the representative of the Aero Club of PRL (1959) 2 und 3. Piloten des Aeroklubs beim Maiumzug im Jahr Ing. Józef Waniek (von rechts) nimmt vom Vertreter des PRL Aeroklubs einen Pokal entgegen (1959)

10 Początki lotniczych tradycji w gminie Zaleszany lotnisko Turbia The beginnings of aviation tradition in the Zaleszany municipality - Turbia airport Anfänge der Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany Flughafen Turbia Początki lotniczych tradycji: Ludzie Aeroklubu Anfänge der Flugtraditionen: Menschen des Aeroklubs Aeroklub stalowowolski, a także lotnisko w Turbi, przez wiele lat funkcjonowania w lokalnym środowisku, dorobiło się sukcesów na arenie krajowej i międzynarodowej. Osiągnięcia te były możliwe dzięki ludziom, którzy na rzecz lotnictwa oddawali swój czas, swoje talenty, którzy poświęcali się bez reszty swojemu hobby, często później zamieniając upodobania w zajęcie wykonywane zawodowo. Dla wielu z nich zetknięcie z lotniskiem, z samolotami, z innymi ludźmi już zarażonymi pasją latania stawało się początkiem długiej i satysfakcjonującej drogi życiowej mocno związanej z lotnictwem. Nie sposób wymienić wszystkich tych, którzy pozostawili znaczący ślad w historii Lotniska Turbia, w historii gminy Zaleszany, w historii Aeroklubu, ale o kilku wspomnieć należy. Pierwszym prezesem powstałego w 1957 r. Aeroklubu Stalowowolskiego był mgr inż. pilot Zdzisław Sikorski, postać niezwykła, o bardzo barwnym życiorysie, całe życie związana z polskim lotnictwem. The beginnings of aviation tradition: People of Aero Club Der Aeroklub Stalowa Wola und der Flughafen in Turbia konnten über die langen Jahrzehnte ihres Bestehens hinweg zahlreiche Erfolge auf landesweiter und internationaler Ebene erringen. Diese Leistungen wurden dank der Menschen möglich, die ihre Zeit und ihr Talent dem Flugwesen widmeten, sich ohne Ausnahme ihrem Hobby hingaben und später oftmals ihre Leidenschaft zum Beruf machten. Für viele von ihnen markierte der Kontakt mit dem Flughafen, den Flugzeugen und den anderen, bereits mit der Leidenschaft infizierten Menschen, den Anfang eines langen und ereignisreichen Lebenswegs, der tief mit der Luftfahrt verbunden war. An dieser Stelle ist es unmöglich, all jene namentlich aufzuzählen, die eine bedeutende Spur in der Geschichte des Flughafens Turbia, in der Geschichte der Gemeinde Zaleszany und in der Geschichte des Aeroklubs hinterlassen haben, aber es sollte wenigstens einigen von ihnen gedacht werden. Erster Vorsitzender des im Jahr 1957 gegründeten Aeroklubs Stalowa Wola war Mag. Ing. Pilot Zdzisław Sikorski: eine außergewöhnliche Persönlichkeit mit einem sehr interessanten Lebenslauf; ein ganzes Leben, das der polnischen Luftfahrt gewidmet war. Zdzisław Sikorski Aero Club, as well as the airport in Turbia, operated for many years in the local environment, and already made a success on the national and international arena. These achievements were possible thanks to the people who devoted to aviation their time, their talents, who devoted themselves completely to this hobby, often later changing their professional careers. For many of them encounter with the airport, with planes, with other people already infected with passion for flying became the beginning of a long and rewarding way of life strongly related to aviation. It is impossible to mention all those who have left a significant mark in the history of Turbia Airport, in the history of the municipality of Zaleszany, in the history of the Aero Club, but a few should be. The first president of formed in 1957 Aero Club of Stalowa Wola was MSc. pilot Zdzisław Sikorski, an unusual figure, with very colorful biography, who devoted his whole life to the Polish aviation. Urodził się w 1913 r. we Lwowie, nauki pobierał w Poznaniu, w gimnazjum w Stanisławowie, studiował we Lwowie i w Łodzi, gdzie uzyskał stopień inżyniera mechanika w zakresie budowy samolotów i magistra nauk technicznych. Przed II wojną światową należał do Związku Awiatycznego Studentów Politechniki Lwowskiej, był w zarządzie, a później prezesem tego związku, oraz członkiem Aeroklubu Lwowskiego. Swoje doświadczenie pilot a sz y b owcowego p og ł ę bia ł w szkole w B e zmie ch owej (w Bie szc za da ch), a pier w sz ą p ra cę zawo d ow ą p o dją ł w 1941 roku w Zakładach Południowych w Stalowej Woli. Od 1945 roku pracował w szkole zawodowej w Rudniku, potem w Nisku i Stalowej Woli. Kiedy w 1957 roku powołano Aeroklub Stalowowolski, Zdzisław Sikorski został jego pierwszym prezesem. Potem jeszcze pełnił tę funkcję w latach W roku 1991 otrzymał tytuł Honorowego Prezesa Aeroklubu w Stalowej Woli. Zdzisław Sikorski był wielokrotnie nagradzany za pracę zawodową i społeczną, w dziedzinach związanych z lotnictwem i edukacją, bo tym dwóm pasjom poświęcił się całkowicie. Kochając lotnictwo, kochając nieograniczoną wolność, którą ono daje, potrafił kilku pokoleniom młodych adeptów sportów lotniczych tę miłość przekazać.

11 Początki lotniczych tradycji w gminie Zaleszany lotnisko Turbia The beginnings of aviation tradition in the Zaleszany municipality - Turbia airport Anfänge der Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany Flughafen Turbia Zdzisław Sikorski He was born in 1913 in Lviv, he went to school in Poznan, in the gymnasium in Stanisławów, studied in Lviv and Łódź, where he earned a degree in mechanical engineering in the construction of aircraft and master s degrees in technical sciences. Before World War II he belonged to the Student Aviation Association of the Lviv Polytechnic, where he was in the board, and later become president of the Association, and a member of the Aero Club of Lviv. His experience as glider pilot was developed in school in Bezmiechowa (in the Bieszczady Mountains), and he took the first professional work in 1941 in the South Works in Stalowa Wola. Since 1945, he worked at a vocational school in Rudnik, then in Nisko. When in 1957 Aero Club was established. Zdzisław Sikorski was its first president. Then he held the office in In 1991 he received the title of Honorary President of the Aero Club in Stalowa Wola. Zdzisław Sikorski has been honoured for his professional and social work in the fields of aviation and education, because he devoted himself completely to these two passions. Loving aviation, loving the unlimited freedom that it gives, was able to pass this love of aviation sports to several generations of young students. Zdzisław Sikorski Zdzisław Sikorski wurde im Jahr 1913 in Lemberg geboren. Er ging in Poznań zur Schule, besuchte das Gymnasium in Stanisławów und studierte anschließend in Lemberg und in Lodz, wo er einen Ingenieursabschluss im Fach Flugzeugbau und einen Magistertitel im Fach Technik erlangte. Vor dem Zweiten Weltkrieg gehörte er der Aviatischen Studentenverbindung der Technischen Hochschule Lemberg an, wo er zunächst zum Vorstandmitglied und später zum Präsidenten gewählt wurde. Darüber hinaus war er Mitglied im Lemberger Aeroklub. Seine Erfahrung als Segelflugpilot baute er in der Flugschule in Bezmiechowa (im Bieszczady-Gebirge) aus, die erste Arbeitsstelle trat er 1941 in den Südwerken in Stalowa Wola an. Ab dem Jahr 1945 arbeitete er an einer Berufsschule in Rudnik, später in Nisko und in Stalowa Wola. Nach der Gründung des Aeroklubs Stalowa Wola im Jahr 1957 wurde Zdzisław Sikorski zum ersten Vorsitzenden berufen. Dieses Amt hatter er erneut in den Jahren inne. Im Jahr 1991 wurde ihm der Titel des Ehrenvorsitzenden des Aeroklubs in Stalowa Wola verliehen. Zdzisław Sikorski erhielt mehrfach Auszeichnungen für seine berufliche Arbeit und sein gesellschaftliches Engagement in den Bereichen Luftfahrt und Bildung diesen beiden Leidenschaften widmete er sein ganzes Leben. Weil er das Flugwesen mit seiner unbegrenzten Freiheit liebte, gelang es ihm, zahlreichen Generationen von jungen Flugsportanhänger diese Liebe weiterzugeben. Zdzisław Sikorski przy swoim ulubionym samolocie Wilga Zdzislaw Sikorski with his favourite airplane Wilga Zdzisław Sikorski an seinem Lieblingsflugzeug Wilga.

12 22 Początki lotniczych tradycji w gminie Zaleszany lotnisko Turbia The beginnings of aviation tradition in the Zaleszany municipality - Turbia airport Anfänge der Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany Flughafen Turbia 23 Roman Straburzyński Roman Straburzyński przeszedł do historii polskiego modelarstwa jako wybitny modelarz, którego specjalnością było wykonywanie modeli samolotów z silnikiem spalinowym. W 1996 roku uzyskał tytuł Mistrza Polski w kat. swobodnie latających modeli silnikowych. Zmarł w 2002 roku. Mimo że większość jego życia związana była z Tarnobrzegiem, to co roku na lotnisku w Turbi organizowane są zawody modelarskie noszące nazwę Memoriał Romana Straburzyńskiego. Roman Straburzyński urodził się 29 lipca 1920 roku w Koźminie w woj. wielkopolskim. Lata dziecinne i szkolne spędził w Rawiczu, w którym młodzież szkolna pasjonowała się modelarstwem balonowym. Duża popularność oraz szybki rozwój tej dziedziny modelarstwa przyczyniły się do zorganizowania w Rawiczu zawodów o Mały Puchar Gordon Bennetta. Zdobywcami pucharu w 1937 roku byli Roman Straburzyński i jego o cztery lata młodszy brat Bolesław. Rok później, w czasie gdy Roman uczęszczał jeszcze do Państwowego Gimnazjum w Rawiczu, skonstruował swój własny balon na ogrzewane powietrze. Do 1939 roku najdłuższy lot na zawodach (42 km), osiągnął balon o pojemności 15m 3, którego konstruktorem był również Roman Straburzyński. W grudniu 1939 roku wraz z rodziną został wysiedlony do Tarnobrzega, gdzie razem z kolegami z Rawicza potajemnie zajmował się modelarstwem. W 1945 roku wraz z żoną Heleną i córką Janiną wrócili do Rawicza. Tam, będąc komisarzem lotniczym, zajmował się organizowaniem lotnictwa sportowego. Pracując w szkolnictwie, organizował sieć modelarni lotniczych w szkołach wiejskich. W 1950 roku zdobył mistrzostwo Polski modeli latających w kategorii szybowców, natomiast w 1954 roku i 1957 roku tytuły wicemistrzowskie. W 1954 roku zamieszkał na stałe w Tarnobrzegu, gdzie pracował w spółdzielczości a następnie w kombinacie siarkowym. Był założycielem modelarni lotniczej w Tarnobrzegu. Organizował corocznie Święto latawca. W 1966 roku zdobył Mistrzostwo Polski w klasie modeli silnikowych i puchar dla najlepszego modelarza. W sierpniu 1998 roku na lotnisku w Turbi, Roman Straburzyński startował w Modelarskim Pucharze Świata. Był szósty na kilkudziesięciu startujących. Udowodnił wówczas wszystkim, że wciąż stać go na wiele na swoje 60-lecie pracy instruktorskiej, zmierzył się z zawodnikami o lat młodszymi od siebie. Mówiąc o tradycjach lotniczych gminy Zaleszany, nie można zapominać o ludziach pochodzących z tych stron, którzy te lotnicze tradycje tworzyli. Jest wśród nich wielu obecnych i byłych pilotów zawodowych, szybowników, spadochroniarzy czy pilotów balonowych. Są wśród nich postacie historyczne, że wspomnimy tu sierżanta pilota Edwarda Paterka i ppor. pilota Michała Latawca. Roman Straburzyński He went into the history of Polish modelling as an outstanding modeler, whose specialty was preparing aircraft models with an internal combustion engine. In 1996, he received the title of Polish Champion in the category of free flying motor models. He died in Although the majority of his life was connected with Tarnobrzeg, every year at the airport in Turbia model race bearing the name is organized - the Roman Straburzyński Memorial. Roman Straburzyński was born on 29 July 1920 in Koźmin in the Wielkopolska province. He spent his childhood and school years in Rawicz, where school children s passion was balloon modelling.high popularity and the rapid development of this field of modelling helped to organize in Rawicz the Gordon Bennett Small Cup. Cup winners in 1937 were Roman Straburzyński and his four years younger brother Bolesław. A year later, at a time when Roman still attended the State Secondary School in Rawicz, he constructed his own hot air balloon. Until 1939, the longest flight in the competition (42 km) was made with a balloon with a capacity of 15m 3, whose designer was also Roman Straburzyński. In December 1939 his family was deported to Tarnobrzeg, where together with colleagues from Rawicz he secretly dealt with modelling. In 1945, along with his wife Helena and daughter Janina he returned to Rawicz. There, while being the airport Commissioner, he dealt with the organization of aviation sports. Working in education, he organized a network of aviation modelling workshops in rural schools. In 1950 he won the Polish championship in the category of models of flying gliders, and in 1954 and 1957 years the titles of second place. In 1954 he settled in Tarnobrzeg, where he worked in the cooperative and then in sulfuric combine. He was the founder of the aviation modelling workshop in Tarnobrzeg. He organized an annual Festival of the kite. In 1966, he won the Polish Championship in the class of motor models and cup for the best modeler. In August 1998 at the airport in Turbia Roman Straburzyński modelling competed in the Modelling World Cup. He was sixth on dozens of contestants. Then He proved to all that he is still capable of a lot - on his 60th anniversary of instructor s work he challenged the contestants about years younger than himself. Speaking of aviation traditions in Zaleszany municipality, one cannot forget about the people from these areas who created the airline traditions. Among them there are certainly many current and former professional pilots, glider pilots, paratroopers and balloon pilots. These include historical figures, to mention here sergeant pilot Edward Paterek and second lieutenant pilot Michał Latawiec.

13 Początki lotniczych tradycji w gminie Zaleszany lotnisko Turbia The beginnings of aviation tradition in the Zaleszany municipality - Turbia airport Anfänge der Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany Flughafen Turbia Roman Straburzyński Roman Straburzyński ging als außergewöhnlicher Modellbauer in die Geschichte des polnischen Modellbaus ein. Im Jahr 1996 erhielt er den Titel des polnischen Meisters in der Kategorie freifliegende Modelle mit Verbrennungsmotor. Er starb im Jahr Obwohl der größte Teil seines Lebens mit der Stadt Tarnobrzeg verbunden war, werden jedes Jahr am Flughafen in Turbia Modellwettbewerbe zu Ehren von Roman Straburzyński organisiert. Roman Straburzyński wurde am 29. Juli 1920 in Koźmin in der Woiwodschaft Großpolen geboren. Er verbrachte seine Kindheit und Schulzeit in Rawicz, wo zu jener Zeit die gesamte örtliche Schuljugend von der Ballon- Modellbautechnik fasziniert war. Die große Popularität und schnelle Entwicklung dieses Bereichs des Modellbaus führten zur Veranstaltung eines Wettbewerbs um den Gordon Bennett-Pokal in Rawicz. Im Jahr 1937 wurden Roman Straburzyński und sein vier Jahre jüngerer Bruder Bolesław zu den Siegern gekürt. Ein Jahr später, als Roman noch das staatliche Gymnasium in Rawicz besuchte, entwarf er seinen ersten eigenen Heißluftballon. Bis zum Jahr 1939hielt ein ebenfalls von Roman Straburzyński entwickelter Ballon mit einem Volumen von 15m³ den Rekord über den längsten Flug in diesem Wettbewerb (42 km). Im Dezember 1939 wurde er gemeinsam mit seiner Familie nach Tarnobrzeg umgesiedelt, wo er sich gemeinsam mit Freunden aus Rawicz heimlich dem Modellbau widmete. Im Jahr 1945 kehrte er gemeinsam mit seiner Frau Helena und seiner Tochter Janina nach Rawicz zurück. Dort engagierte er sich als Flugkommissar für den Wiederaufbau der polnischen Sport-Luftfahrt. Beruflich im Schulwesen tätig, organisierte er eine Kette von Flugmodellbauwerkstätten in den Dorfschulen. Er gewann im Jahr 1950 die polnische Meisterschaft für Flugmodelle in der Segelflugkategorie, im Jahr 1954 und 1957 hingegen wurde er zum Vizemeister gekürt. Im Jahr 1954 ließ er sich für immer in Tarnobrzeg nieder, wo er im Genossenschaftswesen und später in einem Schwefelkombinat sein Geld verdiente. Er war der Gründer der Flugmodellbauwerkstatt in Tarnobrzeg. Einmal im Jahr organisierte er das Fest des Drachen. Im Jahr 1966 gewann er die polnische Meisterschaft in der Klasse der Motormodelle und den Pokal des besten Modellbauers. Im August 1998, startete Roman Straburzyński am Flughafen in Turbia bei den Modellbau-Weltmeisterschaften, wo er den sechsten Rang belegte. Damit stellte er sein Potential ein für alle Mal unter Beweis am Tag des 60. Jubiläums seiner Arbeit als Instruktor maß er sich mit Teilnehmern, die Jahre jünger waren als er selbst. Wenn man die Traditionen der Luftfahrt in der Gemeinde Zaleszany anspricht, dürfen jene Menschen nicht vergessen werden, die aus der Gegend stammen und die diese Flugtradition ins Leben gerufen haben. Unter ihnen finden sich zahlreiche aktuelle und ehemalige Berufspiloten, Segelflieger, Fallschirmspringer und Ballon-Piloten. Unter ihnen gibt es einige historische Persönlichkeiten, wie zum Beispiel Luftwaffenfeldwebel Edward Paterek und Leutnant der Luftwaffe Michał Latawiec. Roman Straburzyński przy modelu szybowca klasy F1A Roman Straburzyński at the model of a glider of Class F1A Roman Straburzyński am Segelflugzeugmodell der Klasse F1A

14 Początki lotniczych tradycji w gminie Zaleszany lotnisko Turbia The beginnings of aviation tradition in the Zaleszany municipality - Turbia airport Anfänge der Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany Flughafen Turbia Edward Paterek Urodził się w 1944 r. w Agatówce, czyli we wsi, z której niemal widać lotnisko w Turbi. Z lotnictwem zaprzyjaźnił się w 1957 roku, kiedy to w nowo powstałym Aeroklubie Stalowowolskim powstała sekcja modelarska i tam pod okiem Zbigniewa Nowakowskiego zaczął rozwijać swoje lotnicze pasje. Następnie wciągnął go sport spadochronowy i tej dziedzinie pozostał wierny na dłużej. Po szkoleniach w ASW trafił, w ramach służby wojskowej, do wojsk desantowych w Krakowie. Służbę wojskową zakończył w 1965 roku, powrócił w rodzinne strony i niezależnie od kontynuowana swojej pasji spadochronowej rozpoczął szkolenie na pilota samolotowego, które ukończył uzyskując uprawnienia pilota I klasy. Edward Paterek, jako wyjątkowo niespokojna dusza, nie poprzestał na dotychczasowych zainteresowaniach i w 1986 roku został wyszkolony na pilota balonowego na ogrzane powietrze. Kolejną umiejętnością było uzyskanie uprawnień do lotów na motolotni, co spowodowało, że Aeroklub dwie motolotnie zakupił, a mistrz Paterek uczył na nich latać kolejnych pasjonatów. Niezależnie od swoich lotniczych pasji Edward Paterek mocno stąpał po ziemi: skończył studia na Politechnice Rzeszowskiej, uzyskując tytuł inżyniera, a także samodzielnie budował motolotnie i samoloty ultralekkie. W latach był prezesem Aeroklubu Stalowowolskiego, a obecnie jest jego Honorowym Prezesem. Edward Paterek Edward Paterek wurde 1944 in Agatówka geboren einem Dorf, das nur einen Steinwurf vom Flughafen in Turbia entfernt liegt. Seine Liebe zur Luftfahrt reicht ins Jahr 1957 zurück, als in dem neugegründeten Aeroklub Stalowa Wola eine Modellbauabteilung eingerichtet wurde und er dort unter der Anleitung von Zbigniew Nowakowski begann, seine Flugleidenschaft zu entwickeln. Anschließend zog ihn der Fallschirmsport in seinen Bann diesem Bereich blieb er für längere Zeit treu. Nach Schulungen im Aeroklub Stalowa Wola) gelangte er im Rahmen des Militärdiensts in die Landungsarmee nach Krakau. Er beendete den Militärdienst im Jahr 1965, kehrte in seine Heimat zurück und absolvierte unabhängig von der Fortführung des Fallschirmsports eine Ausbildung zum Flugzeugpiloten, die er mit einem Flugschein der 1. Klasse beendete. Als ungewöhnlich ruhelose Persönlichkeit begnügte sich Edward Paterek nicht mit seinen bisherigen Interessen und wurde im Jahr 1986 zum Heißluftballonpilot ausgebildet. Außerdem bestand er einen Motordrachenflugschein, was den Aeroklub zum Kauf zweier Motordrachen bewegte, auf denen Paterek weitere Flugfans ausbildete. Abgesehen von seiner Flugleidenschaft stand Edward Paterek mit beiden Beinen mitten im Leben: er schloss ein Studium an der Technischen Hochschule in Rzeszów als Ingenieur ab und befasste sich mit dem Bau von Motordrachen und Ultraleichtflugzeugen. In den Jahren war er Vorsitzender des Aeroklubs Stalowa Wola und ist aktuell Ehrenvorsitzender. Edward Paterek Born in 1944 in Agatówka, in the village, from which one can almost see the Turbia Airport. He befriended aviation in 1957, when the newly formed Stalowa Wola Aero Club opened a Modelling Section and there under the supervision of Zbigniew Nowakowski he began to develop his passion for aviation. Then he engaged in parachute sports and remained loyal to this area for longer. After training in ASW he joined, within the military service, the landing troops in Krakow. Military service ended in 1965, he returned home, and regardless of continuing his parachute passion he began pilot training, which he completed with obtaining the I Class pilot permission. Edward Paterek as extremely restless soul, did not stop with existing interests and in 1986 he was trained to pilot a hot air balloon. Another skill was to obtain a permission to fly trike, which resulted in the Aero Club purchasing two ultralight trikes and master Paterek taught to fly next generations of enthusiasts. Apart from his aviation passions, Edward Paterek had his feet firmly on the ground: he graduated from the University of Rzeszów with the title of engineer, and build self-powered gliders and ultralight aircraft. In the years he was president of the Aero Club of Stalowa Wola, and is now its Honorary President.

15 Początki lotniczych tradycji w gminie Zaleszany lotnisko Turbia The beginnings of aviation tradition in the Zaleszany municipality - Turbia airport Anfänge der Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany Flughafen Turbia

16 Początki lotniczych tradycji w gminie Zaleszany lotnisko Turbia The beginnings of aviation tradition in the Zaleszany municipality - Turbia airport Anfänge der Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany Flughafen Turbia Stanisław Kluk To najsłynniejszy z turebskich pilotów, w latach związany z Aeroklubem Stalowowolskim. Urodził się w 1939 roku w Nisku i przez swoje zawodowe i sportowe życie rozsławiał Stalową Wolę, jej Aeroklub i lotnisko w Turbi. Był jednym z czołowych polskich pilotów szybowcowych, instruktorem szybowcowym i samolotowym, modelarzem. Obecnie emerytowany pilot zawodowy w PLL LOT, w których latał jako pilot samolotów rejsowych, m.in. na samolotach typu AN-2, TU-134, Boeing 732. Wielokrotny reprezentant Polski w zawodach międzynarodowych i mistrzostwach świata. Posiada Złotą Odznakę Szybowcową z trzema diamentami. W 1980 roku ustanowił rekord odległości w przelocie po trasie trójkąta wynoszący ponad 893 km. Stanisław Kluk wśród swoich osiągnięć sportowych ma te najważniejsze: ośmiokrotny szybowcowy mistrz Polski, czterokrotny I wicemistrz i czterokrotny II wicemistrz Polski, brązowy medalista mistrzostw świata w klasie otwartej i zdobywca pucharu za najlepszy wynik na szybowcu 19-metrowym (1972 r.), szybowcowy wicemistrz Czechosłowacji (1968) i państw socjalistycznych (1981). Ustanowił 7 rekordów krajowych, w tym jeden rekord świata. Dwukrotnie zwyciężył w Całorocznych Zawodach Szybowcowych im. Ryszarda Bitnera. Laureat Medalu Czesława Tańskiego (1972) i Błękitnych Skrzydeł. Zasłużony działacz kultury fizycznej i lotnictwa sportowego. Na szybowcach wylatał około 7000 godzin, przelatując ok km (to tak jakby siedmiokrotnie okrążyć kulę ziemską wzdłuż równika). Stanisław Kluk nadal współpracuje z ASW jako szkoleniowiec i jest traktowany przez młodych adeptów szybownictwa jako wyjątkowy wzór do naśladowania. Stanisław Kluk It is the most famous of Turbia pilots, in the years associated with the Stalowa Wola Aero Club. He was born in 1939 in Nisko and through his private and professional life he popularized the Aero Club and the airport in Turbia. He was one of the leading Polish glider pilots, glider and flight instructor, modeler. Currently, a retired commercial pilot at LOT, where he flew as a pilot of airliners, including aircraft of AN-2, TU-134, Boeing 732 type. Multiple Polish representative in international competitions and world championships. He received a Gold Glider Badge with three diamonds. In 1980 he set a distance record for passing along the route of the triangle of over 893 km. Among Stanislaw Kluk many sports achievements the most important are: eight-time Polish glider champion, four-time runner-up and four-time second runner-up Polish, bronze medalist at the world championships in open class and winner of the trophy for the best result for the 19-meter glider (1972) gliding runner-up of Czechoslovakia (1968) and the socialist countries (1981). He established seven national records, including one world record. Twice won the Ryszard Bitner Year-long Gliding Competition. Laureate of Czesław Tański Medal (1972) and Blue Wings. Meritorious promotor of physical culture and aviation sports. In gliders he has flown about 7,000 hours, flying around km (it s like circumnavigate the globe seven times along the equator). Stanislaw Kluk continues to work with ASW as a trainer and is treated by the young students of gliding as a unique role model.

17 Początki lotniczych tradycji w gminie Zaleszany lotnisko Turbia The beginnings of aviation tradition in the Zaleszany municipality - Turbia airport Anfänge der Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany Flughafen Turbia Stanisław Kluk Stanisław Kluk ist der bekannteste Pilot aus Turbia und war in den Jahren beim Aeroklub Stalowa Wola tätig. Er wurde im Jahr 1939 in Nisk geboren und machte Stalowa Wola, den dortigen Aeroklub und den Flughafen in Turbia durch seine beruflichen und sportlichen Erfolge berühmt. Er war einer der führenden polnischen Segelflugpiloten, Segelflug- und Flugzeuginstrukteure und Modellbauer. Aktuell ist er pensionierter Berufspilot bei der polnischen Fluglinie PLL LOT, wo er lange Jahre lang Passagierflugzeuge der Typen AN-2, TU-134 und Boeing 732 flog. Mehrfach vertrat er Polen bei internationalen Wettbewerben und Weltmeisterschaften. Stanisław Kluk ist Träger der goldenen Segelflugordens mit drei Diamanten. Im Jahr 1980 stellte er einen Entfernungsrekord beim Flug einer insgesamt über 893 km langen Dreiecksroute auf. Stanisław Kluk errang die wichtigsten sportlichen Erfolge: Achtfacher polnischer Meister im Segelfliegen, Vierfacher I. Vizemeister und vierfacher II. Vizemeister Polens, Bronzemedaillengewinner bei der Weltmeisterschaft in der offenen Klasse und Pokalgewinner mit den besten Ergebnissen mit dem 19-Meter-Segelflugzeug (1972). Segelflug-Vizemeister der Tschechoslowakei (1968) und der sozialistischen Länder (1981). Insgesamt stellte er 7 Landesrekorde auf, darunter einen Weltrekord. Er gewann zwei Mal die Ryszard-Bittner- Segelflugwettbewerbe, ist Preisträger der Czesław-Tański-Medaille (1972) und der Auszeichnung Himmelblaue Flügel und gilt als verdienter Aktivist in den Bereichen Sport allgemein und Sport-Luftfahrt. Auf seinem Konto stehen Flugstunden mit Segelflugzeugen, mit denen er ca km zurücklegte (was etwa 7 Umrundungen der Erdkugel am Äquator entlang entspricht). Stanisław Kluk arbeitet weiterhin mit als Ausbildungsleiter mit dem Aeroklub Stalowa Wola zusammen und wird durch den lokalen Segelflugnachwuchs als außergewöhnliches Vorbild angesehen.

18 Początki lotniczych tradycji w gminie Zaleszany lotnisko Turbia The beginnings of aviation tradition in the Zaleszany municipality - Turbia airport Anfänge der Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany Flughafen Turbia From the Zaleszany municipality also come heroic Polish pilots: Sergeant Edward Paterek Born in Obojnia, he became famous as the pilot of the RAF squadrons participating with 302 and 303 in the Battle of Britain. He died in 1941 while flying over the Irish Sea flying as a sea convoy guard. Sec. Michał Latawiec Born in Majdan Zbydniowski, also distinguished as an outstanding pilot during World War II. In September 1939, his plane was shot down near the city of Lviv. He survived the cruel repression by the NKVD, was sent to a camp in Starobielsk, Siberia. In 1941, together with army of Sikorski created in the Soviet Union he went to England, where he could again become a pilot. He flew combat fighters in 305 Mosquito Squadron and during one of the flights over the continent his plane was shot down over France. He was buried in France, but his symbolic grave is in the family tomb in Zaleszany, back at home, where he was destined to never come back to. Hometown honoured him, naming one of the streets Stalowa Wola with his name. Zaleszany Municipality with its Turbia airport boasts many famous people, whomade up the history of the land, who came from Zaleszany, Turbia or Zbydniów, making famous their his homeland at airports across Poland, winning laurels in sports aircraft, gliding, sport or balloon modelling. Z terenu gminy Zaleszany pochodzą także bohaterscy polscy piloci: Sierżant Edward Paterek Urodzony w Obojni, zasłynął jako pilot RAF uczestniczący z Dywizjonami 302 i 303 w Bitwie o Anglię. Zginął w 1941 roku podczas lotu nad Morzem Irlandzkim, wykonując lot jako osłona konwoju morskiego. Ppor. Michał Latawiec Urodzony w Majdanie Zbydniowskim, także zasłużył się jako wybitny pilot w okresie II wojny światowej. We wrześniu 1939 roku jego samolot został zestrzelony w okolicach Lwowa. Przeszedł okrutne represje ze strony NKWD, trafił do obozu w Starobielsku, na Syberię. W 1941 roku wraz z tworzoną w ZSRR armią Sikorskiego trafił do Anglii, gdzie mógł ponownie stać się pilotem. Latał bojowo na myśliwcach Mosquito w Dywizjonie 305. Podczas jednego z lotów nad kontynent jego samolot został zestrzelony nad Francją. Został pochowany we Francji, ale jego symboliczna mogiła znajduje się w grobowcu rodzinnym w Zaleszanach, w rodzinnych stronach, do których nie dane było mu powrócić. Rodzinne strony uhonorowały go, nazywając jedną z ulic Stalowej Woli jego imieniem. Gmina Zaleszany ze swoim lotniskiem w Turbi może poszczycić się wieloma znakomitościami, które tworzyły historię tej ziemi, które wyszły z Zaleszan, Turbi czy Zbydniowa, rozsławiając swoje rodzinne strony na lotniskach całej Polski, zdobywając laury w sportach samolotowych, szybownictwie, sporcie balonowym czy modelarstwie. Aus der Gemeinde Zaleszany stammen außerdem mehrere heldenhafte polnische Piloten: Feldwebel Edward Paterek Geboren in Obojna, bekannt geworden als Pilot der Royal Air Force, mit der er in den Divisionen 302 und 303 an der Schlacht um England teilnahm. Er fiel im Jahr 1941 während eines Flugs zum Schutz des Meereskonvois über dem irischen Meer. Leutnant Michał Latawiec Geboren in Majdan Zbydniowski, diente ebenfalls als bekannter Pilot während des Zweiten Weltkriegs. Im September 1939 wurde sein Flugzeug in der Nähe von Lemberg abgeschossen. Nach grausamen Verhören durch das sowjetische NKWD wurde er in ein Straflager ins sibirische Starobielsk deportiert. Im Jahr 1941 gelangte er gemeinsam mit der in der UdSSR gegründeten polnischen Armee nach England, wo er erneut als Pilot eingesetzt wurde. Er flog Kampfeinsätze mit Mosquito-Jagdflugzeugen in der 305. Division. Während eines Fluges über dem Kontinent wurde sein Flugzeug über Frankreich abgeschossen. Er wurde in Frankreich beigesetzt, aber sein symbolisches Grab befindet sich in der Familiengruft in Zaleszany: in der Heimat, in die er nie zurückkehren konnte. Die Heimat erwies ihm die Ehre, indem eine der Straßen von Stalowa Wola nach ihm benannt wurde.die Gemeinde Zaleszany kann sich dank des Flughafens in Turbia zahlreicher außergewöhnlicher Persönlichkeiten rühmen, die die Geschichte dieses Landstrichs prägten. Sie stammten aus Zaleszany, Turbia und Zbydniów und machten ihre Heimat auf den Flughäfen in ganz Polen bekannt, in dem sie Auszeichnung in Flug-, Segelflug-, Ballonsport- und Modellbauwettbewerben gewannen.

19 Początki lotniczych tradycji w gminie Zaleszany lotnisko Turbia The beginnings of aviation tradition in the Zaleszany municipality - Turbia airport Anfänge der Flugtraditionen in der Gemeinde Zaleszany Flughafen Turbia Znakomity pilot LOT Tadeusz Wrona w odwiedzinach na lotnisku w Turbi (od lewej: Krzysztof Wasąg były prezes ASW, kpt. Tadeusz Wrona, Edward Paterek Honorowy Prezes ASW) Excellent pilot Tadeusz Wrona from LOT visiting the airport in Turbia (from the left: Krzysztof Wasąg - former CEO of ASW, Cpt. Tadeusz Wrona, Edward Paterek - Honorary President of ASW) Der hervorragende Pilot LOT Tadeusz Wrona beim Besuch am Flughafen in Turbia (von links: Krzysztof Wasąg - ehemaliger Vorsitzende des ASW, Hptm. Tadeusz Wrona, Edward Paterek Geschätzter Vorsitzender des ASW). Kpt. Tadeusz Wrona w Turbi Cpt. Tadeusz Wrona in Turbia Hptm. Tadeusz Wrona in Turbia.

20 Laurów, które zdobywali piloci z lotniska w Turbi, niebawem nie pomieści już żadna izba pamięci Aeroklubu Laurels achieved by pilots from Turbia will soon no longer fit into any memorial room of the Aero Club Lorbeeren, die Piloten des Flughafens in Turbia gewonnen haben, werden schon bald in keine Kammer des Andenkens an den Aeroklub hineinpassen