Przedmiotowy System Oceniania z Fizyki rok szkolny 2009/2010

Transkrypt

1 Przedmioowy Sysem Oceniania z Fizyki rok szkolny 2009/ Z dniem w Gimnazjum nr 1 w Lubinie wprowadza Przedmioowy Sysem Oceniania z fizyki w klasach gimnazjum I III sanowiący załącznik do Wewnąrzszkolnego Sysemu Oceniania. 2. Cele i maeriał nauczania oraz wymagania programowe usalone są na podsawie: - dla klas I: Świa fizyki program nauczania fizyki w gimnazjum pod red. Barbary Sagnowskiej, Wydawnicwo ZamKo,r numer dopuszczenia 11/1/2009. Program zosał opracowany zgodnie z rozporządzeniem MEN z dnia (Dz.U. Nr 4 poz.18) w sprawie podsawy programowej kszałcenia ogólnego. Do jego realizacji wykorzysuje się podręcznik Świa fizyki podręcznik dla uczniów gimnazjum Część I pod red. Barbary Sagnowskiej oraz zbiór zadań Świa fizyki zbiór prosych zadań dla gimnazjum, kórego auorem jes A.Kurowski i J. Niemiec, - dla klas II i III: Program nauczania fizyki i asronomii w gimnazjum. Wydawnicwo Nowa Era DKW /99, kórego auorem jes G. Francuz Orna i T. Kulawik. Program zosał opracowany zgodnie z rozporządzeniem MEN z dnia w sprawie podsawy programowej kszałcenia ogólnego. Do jego realizacji wykorzysuje się podręcznik Fizyka i asronomia dla gimnazjum - moduł 2,3 i 4, gimnazjum zbiór zadań. 3. CELE OCENIANIA: Wydawnicwo Nowa Era oraz zbiór zadań Fizyka i asronomia dla srukuryzacja maeriału nauczania fizyki, serowanie procesem nauczania, uzyskiwanie informacji o jakości nauczania, danie moŝliwości uczniom poznania własnych osiągnięć, wyrabianie odwagi w zadawaniu pyań nauczycielowi, rozwijanie moywacji do akywnego udziału w lekcji i zajęciach pozalekcyjnych, zapobieganie niepowodzeniom szkolnym. 4. RODZAJE I METODY SPRAWDZANIA OSIĄGNIĘĆ UCZNIÓW Rodzaje sprawdzania osiągnięć uczniów: sprawdzanie wsępne ( bez sopni),

2 sprawdzanie bieŝące kszałujące, sprawdzanie końcowe sumujące. Meody sprawdzania osiągnięć uczniów: odpowiedzi usne z kilku osanich lekcji, godzinny sprawdzian wiadomości i umiejęności es, krókie formy sprawdzania wiadomości z osanich lekcji- karkówki, sprawdzian wiadomości i umiejęności na koniec lekcji z bieŝącego emau, mini es na począku lekcji ypu prawda fałsz sprawdzający rozumienie i kojarzenie, umiejęność rozwiązywania zadań i problemów, pomiary fizyczne i określanie błędu pomiaru, wykonywanie doświadczeń i pokazu zjawisk fizycznych, referay i prezenacje mulimedialne, prace badawcze ucznia, realizacja projeku międzyprzedmioowego, ocena pracy w grupie, samokonrola- samosprawdzanie ( przy samodzielnej pracy z esami zawierającymi rozwiązania, inerakywnymi programami kompuerowymi), praca domowa. 5. OGÓLNE WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY: Ocena osiągnięć uczniów będzie dokonywana na podsawie hierarchii wymagań ak, aby spełnienie wyŝszych wymagań uwarunkowane było spełnieniem wymagań niŝszych według nasępujących kryeriów: ławość nauczania zagadnień przysępność dla uczniów, doniosłość naukowa przekazywanych reści, niezbędność wewnąrzprzedmioowa dla opanowania kolejnych emaów, uŝyeczność w Ŝyciu codziennym. Ocenę celującą orzymuje uczeń, kóry: - posiada wiadomości i umiejęności wykraczające poza program nauczania, - jes laureaem powiaowego lub finalisą wojewódzkiego konkursu fizycznego, - porafi sosować wiadomości w syuacjach nieypowych, problemowych, - umie formułować problemy i dokonuje analizy lub synezy nowych zjawisk,

3 - umie rozwiązywać problemy w sposób nieypowy, - sprosał wymaganiom dopełniającym. Ocenę bardzo dobrą orzymuje uczeń, kóry: - w pełnym zakresie opanował wiadomości i umiejęności programowe, - zdobyą wiedzę porafi zasosować w nowych syuacjach, - jes samodzielny korzysa z róŝnych źródeł wiedzy, - porafi zaplanować i przeprowadzić doświadczenia fizyczne, - rozwiązuje samodzielnie zadania rachunkowe i problemowe, - sprosał wymaganiom dopełniającym. Ocenę dobrą orzymuje uczeń, kóry: - opanował w duŝym zakresie wiadomości określone programem nauczania, - poprawnie sosuje wiadomości do rozwiązywania ypowych zadań lub problemów, - porafi wykonać zaplanowane doświadczenie z fizyki, rozwiązać prose zadania lub problem, - sprosał wymaganiom rozszerzającym. Ocenę dosaeczną orzymuje uczeń, kóry: - opanował w podsawowym zakresie wiadomości i umiejęności określone programem nauczania, - porafi zasosować wiadomości do rozwiązywania zadań z pomocą nauczyciela, - porafi wykonać zaplanowane doświadczenie fizyczne z pomocą nauczyciela, - zna podsawowe wzory i jednoski fizyczne, - sprosał wymaganiom podsawowym. Ocenę dopuszczającą orzymuje uczeń, kóry: - ma braki w wiadomościach i umiejęnościach, ale nie przekreślają one moŝliwości dalszego kszałcenia, - zna podsawowe prawa i wielkości fizyczne, - porafi z pomocą nauczyciela wykonać prose doświadczenie fizyczne, - sprosał wymaganiom koniecznym. Ocenę niedosaeczną orzymuje uczeń, kóry: - nie opanował ych wiadomości i umiejęności, kóre są konieczne do dalszego kszałcenia, - nie porafi rozwiązać zadań eoreycznych lub prakycznych o elemenarnym sopniu rudności, nawe z pomocą nauczyciela,

4 - nie zna podsawowych praw, pojęć i wielkości fizycznych. 6. KaŜdej ocenie przypisana jes jej waga w skali od 1 do 5: klasówka, es 5 poprawa klasówki 5 karkówka od 2 do 3 odpowiedź usna 4 zadanie domowe - od 2 do 4 przeprowadzenie doświadczenia 4 praca w grupie 3 brak zadania domowego 2 akywność 2 liga zadaniowa 4 konkurs fizyczny - od 4 do 5 prace dodakowe - od 3 do 5 przedziały od do uwzględniają sopień rudności. 7. ZASADY WYSTAWIANIA KLASYFIKACYJNYCH Wysawienie oceny klasyfikacyjnej dokonuje się na podsawie ocen cząskowych, przy czym jes o średnia waŝona obliczana na podsawie wcześniej przyjęych wag ocen. Przyjęe zosały nasępujące współczynniki: Ocena celująca 5,51 lub wybine osiągnięcia Ocena bardzo dobra od 4,65 do 5,50 Ocena dobra od 3,65 do 4,64 Ocena dosaeczna od 2,65 do 3,64 Ocena dopuszczająca od 1,65 do 2,64 Ocena niedosaeczna od 0.00 do 1,64 8. SPOSÓB INFORMOWANIA UCZNIÓW O OCENACH: - na pierwszych godzinach lekcyjnych nauczyciel zapoznaje uczniów z PSO, - oceny wysawiane przez nauczyciela są jawne a uczniowie są informowani o nich na bieŝąco, - uczniowie mogą korzysać z indywidualnego dosępu do dziennika inerneowego. 9. SPOSOBY INFORMOWANIA RODZICÓW Nauczyciel na pierwszym zebraniu informuje rodziców o sposobie oceniania z przedmiou. O ocenach cząskowych lub klasyfikacyjnych informuje się rodziców na zebraniach rodzicielskich lub w czasie indywidualnych spokań z rodzicami udosępniając zesawienie ocen i umoŝliwiając wgląd do inerneowego dziennika lekcyjnego.

5 Informacja o groŝącej ocenie niedosaecznej klasyfikacyjnej jes przekazywana zgodnie z procedurą WSO. 10. UMOWA Umowa nauczyciela z uczniami 1. Ucznia obowiązuje sysemayczna praca na lekcji, odrabianie prac domowych, wykonywanie doświadczeń domowych, przygoowanie się do zajęć. 2. Sprawdzanie osiągnięć ucznia będzie się odbywać poprzez: - sprawdziany, esy po kaŝdym dziale maeriału poprzedzone powórzeniem, - odpowiedzi usne, - karkówki z eorii z osanich lekcji, - karkówki z umiejęności rozwiązywania zadań i problemów fizycznych, - ocenę pracy domowej, - ocenę akywności na lekcjach, - mini esów na począku lub na zakończenie zajęć, - ocenę pomiarów fizycznych, ocenę wykonywania doświadczeń i demonsracji zjawisk fizycznych, - ocenę pracy w grupie, - ocenę referaów, projeków uczniowskich, - udział w konkursach fizycznych. 3. Pisemne prace konrolne (sprawdziany, esy, karkówki) będą zapowiadane z wyprzedzeniem, ocenione i oddane uczniom w ciągu ygodnia. 4. Uczeń, kóry z usprawiedliwionych przyczyn nie pisał pracy konrolnej esu, ma obowiązek napisania jej w erminie wyznaczonym przez nauczyciela. Nie zaliczenie obowiązkowej pracy pisemnej skukuje wpisaniem zera w miejsce oceny. 5. Uczeń moŝe poprawić sprawdzian w erminie określonym przez nauczyciela. Ocena z poprawy zosaje wpisana do dziennika jako kolejna z ocen. Poprawa odbywa się po lekcjach. Uczeń moŝe przysąpić do poprawy danego sprawdzianu ylko jeden raz. Nie poprawia się krókich karkówek. 6. Uczeń nieobecny na lekcji ma obowiązek nadrobić zaległości. MoŜe skorzysać z pomocy nauczyciela. 7. KaŜdy uczeń, kóry napoyka na rudności w zrozumieniu maeriału, wykonaniu pracy domowej, moŝe zgłosić się z pewnym wyprzedzenie do nauczyciela i skorzysać z jego pomocy. 8. Uczeń ma prawo być nieprzygoowany do zajęć jeden raz w semesrze, o czym informuje nauczyciela przed lekcją. Brak zgłoszenia skukuje oceną niedosaeczną. 9. Uczeń, kóry dwukronie nie wykonał pracy domowej orzymuje ocenę niedosaeczną. 10. Uczeń orzymuje za swoją akywność na lekcji + i -, kóre dają ocenę: bardzo dobrą za 5 +, dobrą za 4 + i 1 -, dosaeczną za 3 + i 2 -, dopuszczającą za 2 lub 1 + i 3 lub 4 -, niedosaeczną za Uczeń, kóry orzymał semesralną ocenę niedosaeczną moŝe orzymać od nauczyciela lisę pyań z zakresu maeriału obowiązującego w danym semesrze. Po przygoowaniu się i umówieniu z nauczycielem uczeń zalicza maeriał programowy. 12. W czasie zajęć na lekcji ucznia obowiązuje dyscyplina i obowiązek przesrzegania regulaminu pracowni.

6 13. W czasie lekcji obowiązuje zasada: uczeń mówi nauczyciel i inni uczniowie słuchają, nauczyciel mówi uczniowie słuchają. 14. Po zajęciach kaŝdy zosawia po sobie porządek w ławce, dyŝurni sprawdzają i porządkują klasę. 15. Dobre rady: Uczyć się sysemaycznie, rozumieć pojęcia i opisy zjawisk fizycznych nie uczyć się na pamięć. Wykonywać wszyskie prace domowe obowiązkowe. Czyać jak najwięcej ksiąŝek popularno naukowych. Korzysać z Inerneu i programów kompuerowych na płyach CD dołączonych do podręcznika szkolnego. Szukać w przyrodzie zjawisk omawianych na lekcji. Zadawać sobie i innym pyania o przyczynę i przebieg zjawisk. Uczyć się obserwacji i wykonywania prac eksperymenalnych, analizy wyników, wyciągania wniosków, wykorzysania róŝnych wiadomości do wyjaśniania przebiegu zjawisk. Nie poddawać się chwilowym rudnościom. Zachwycać się przyrodą i rakować naukę jak przygodę. 11. SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Z FIZYKI: Wymagania konieczne i podsawowe wymienia przyrządy, za pomocą kórych mierzymy długość, emperaurę, czas, szybkość i masę wymienia jednoski mierzonych wielkości podaje zakres pomiarowy przyrządu podaje dokładność przyrządu oblicza warość najbardziej zbliŝoną do rzeczywisej warości mierzonej wielkości jako średnią arymeyczną wyników przelicza jednoski długości, czasu i masy mierzy warość siły w niuonach za pomocą siłomierza wykazuje doświadczalnie, Ŝe warość siły cięŝkości jes wpros proporcjonalna do masy ciała oblicza warość cięŝaru posługując się wzorem F = mg c uzasadnia porzebę wprowadzenia siły jako wielkości wekorowej odczyuje gęsość subsancji z abeli wyznacza doświadczalnie gęsość ciała sałego o regularnych kszałach mierzy objęość ciał o nieregularnych kszałach za pomocą menzurki wyznacza doświadczalnie gęsość cieczy oblicza gęsość subsancji ze związku m r = V szacuje niepewności pomiarowe przy pomiarach masy i objęości wykazuje, Ŝe skuek nacisku na podłoŝe, ciała o cięŝarze F r c zaleŝy od wielkości powierzchni zeknięcia ciała z podłoŝem wyjaśnia na przykładach przyczyny wysępowania niepewności pomiarowych zapisuje róŝnice między warością końcową i począkowa wielkości fizycznej (np. D l ) wyjaśnia, co o znaczy wyzerować przyrząd pomiarowy, wyjaśnia pojęcie szacowania warości wielkości fizycznej podaje cechy wielkości wekorowej przekszałca wzór warość jego cięŝaru Fc = mg i oblicza masę ciała, znając rysuje wekor obrazujący siłę o zadanej warości (przyjmując odpowiednią jednoskę) m przekszałca wzór r = i oblicza kaŝdą z wielkości V fizycznych w ym wzorze przelicza gęsość wyraŝoną w kg/m 3 na g/cm 3 i na odwró odróŝnia mierzenie wielkości fizycznej od jej wyznaczania (pomiaru pośredniego) zaokrągla wynik pomiaru pośredniego do dwóch cyfr znaczących przekszałca wzór F p = i oblicza kaŝdą z wielkości S

7 Wymagania konieczne i podsawowe oblicza ciśnienie za pomocą wzoru F p = S podaje jednoskę ciśnienia i jej wielokroności przelicza jednoski ciśnienia mierzy ciśnienie w oponie samochodowej mierzy ciśnienie amosferyczne za pomocą baromeru na podsawie wyników zgromadzonych w abeli sporządza wykres zaleŝności jednej wielkości fizycznej od drugiej wymienia sany skupienia ciał i podaje ich przykłady podaje przykłady ciał kruchych, spręŝysych i plasycznych opisuje sałość objęości i nieściśliwość cieczy wykazuje doświadczalnie ściśliwość gazów wymienia i opisuje zmiany sanów skupienia ciał podaje przykłady opnienia, krzepnięcia, parowania, skraplania, sublimacji i resublimacji odróŝnia wodę w sanie gazowym (jako niewidoczną) od mgły i chmur podaje emperaury krzepnięcia wrzenia wody odczyuje z abeli emperaury opnienia i wrzenia podaje przykłady rozszerzalności emperaurowej ciał sałych, cieczy i gazów podaje przykłady rozszerzalności emperaurowej w Ŝyciu codziennym i echnice opisuje anomalną rozszerzalność wody i jej znaczenie w przyrodzie opisuje zachowanie aśmy bimealicznej przy jej ogrzewaniu opisuje doświadczenie uzasadniające hipoezę o cząseczkowej budowie ciał opisuje zjawisko dyfuzji przelicza emperaurę wyraŝoną w skali Celsjusza na ę samą emperaurę w skali Kelvina i na odwró podaje przyczyny ego, Ŝe ciała sałe i ciecze nie rozpadają się na oddzielne cząseczki na wybranym przykładzie opisuje zjawisko napięcia powierzchniowego, demonsrując odpowiednie doświadczenie wyjaśnia rolę mydła i deergenów podaje przykłady aomów i cząseczek podaje przykłady pierwiasków i związków chemicznych opisuje róŝnice w budowie ciał sałych, cieczy i gazów wysępujących w ym wzorze opisuje zaleŝność ciśnienia amosferycznego od wysokości nad poziomem morza rozpoznaje w swoim ooczeniu zjawiska, w kórych isoną rolę odgrywa ciśnienie amosferyczne i urządzenia, do działania, kórych jes ono niezbędne wyznacza doświadczalnie ciśnienie amosferyczne za pomocą srzykawki i siłomierza wykazuje, Ŝe jeśli dwie wielkości są do siebie wpros proporcjonalne, o wykres zaleŝności jednej od drugiej jes półprosą wychodzącą z począku układu osi wyciąga wnioski o warościach wielkości fizycznych na podsawie kąa nachylenia wykresu do osi poziomej opisuje właściwości plazmy wykazuje doświadczalnie zachowanie objęości ciała sałego przy zmianie jego kszału podaje przykłady zmian właściwości ciał spowodowanych zmianą emperaury i skuki spowodowane przez ę zmianę opisuje zaleŝność emperaury wrzenia od ciśnienia opisuje zaleŝność szybkości parowania od emperaury wyjaśnia przyczyny skraplania pary wodnej zawarej w powierzu, np. na okularach, szklankach i powierdza o doświadczalnie wykazuje doświadczalnie zmiany objęości ciał podczas krzepnięcia za pomocą symboli D l i D lub D V i D zapisuje fak, Ŝe przyros długości druów lub objęości cieczy jes wpros proporcjonalny do przyrosu emperaury wyjaśnia zachowanie aśmy bimealicznej podczas jej ogrzewania wymienia zasosowania prakyczne aśmy bimealicznej wykorzysuje do obliczeń prosą proporcjonalność przyrosu długości do przyrosu emperaury wykazuje doświadczalnie zaleŝność szybkości dyfuzji od emperaury opisuje związek średniej szybkości cząseczek gazu lub cieczy z jego emperaurą uzasadnia wprowadzenie skali Kelvina podaje przykłady działania sił spójności i sił przylegania wyjaśnia zjawisko menisku wklęsłego i włoskowaości podaje przykłady wykorzysania zjawiska włoskowaości w przyrodzie wyjaśnia pojęcia: aomu, cząseczki, pierwiaska i związku chemicznego objaśnia, co o znaczy, Ŝe ciało sałe ma budowę krysaliczną doświadczalnie szacuje średnicę cząseczki oleju

8 Wymagania konieczne i podsawowe wyjaśnia, dlaczego na wewnęrzne ściany zbiornika gaz wywiera parcie podaje przykłady sposobów, kórymi moŝna zmienić ciśnienie gazu w zamknięym zbiorniku opisuje ruch ciała w podanym układzie odniesienia klasyfikuje ruchy ze względu na kszał oru rozróŝnia pojęcia or ruchu i droga wymienia cechy charakeryzujące ruch prosoliniowy jednosajny na podsawie róŝnych wykresów s ( ) odczyuje drogę przebywaną przez ciało w róŝnych odsępach czasu zapisuje wzór wielkości s u= i nazywa wysępujące w nim oblicza drogę przebyą przez ciało na podsawie wykresu zaleŝności u ( ) oblicza warość prędkości ze wzoru u= warość prędkości w km/h wyraŝa w m/s i na odwró uzasadnia porzebę wprowadzenia do opisu ruchu wielkości wekorowej prędkości na przykładzie wymienia cechy prędkości, jako wielkości wekorowej oblicza średnią warość prędkości u = planuje czas podróŝy na podsawie mapy i oszacowanej średniej szybkości pojazdu odróŝnia średnią warość prędkości od chwilowej warości prędkości wyznacza doświadczalnie średnią warość prędkości biegu lub pływania lub jazdy na rowerze podaje przykłady ruchu przyspieszonego i opóźnionego opisuje ruch jednosajnie przyspieszony śr s s wymienia i objaśnia sposoby zwiększania ciśnienia gazu w zamknięym zbiorniku obiera układ odniesienia i opisuje ruch w ym układzie wyjaśnia, co o znaczy, Ŝe spoczynek i ruch są względne opisuje połoŝenie ciała za pomocą współrzędnej x oblicza przebyą przez ciało drogę jako s = x2 - x1 = D x doświadczalnie bada ruch jednosajny prosoliniowy i formułuje wniosek s ~ sporządza wykres zaleŝności s ( ) na podsawie wyników doświadczenia zgromadzonych w abeli sporządza wykres zaleŝności u ( ) na podsawie danych z abeli podaje inerpreację fizyczną pojęcia szybkości przekszałca wzór w nim wielkości s u= i oblicza kaŝdą z wysępujących opisuje ruch prosoliniowy jednosajny uŝywając pojęcia prędkości rysuje wekor obrazujący prędkość o zadanej warości (przyjmując odpowiednią jednoskę) wyjaśnia, Ŝe pojęcie prędkość w znaczeniu fizycznym o prędkość chwilowa wykonuje zadania obliczeniowe, posługując się średnią warością prędkości sporządza wykres zaleŝności u ( ) dla ruchu jednosajnie przyspieszonego opisuje jakościowo ruch opóźniony z wykresu zaleŝności u ( ) odczyuje przyrosy szybkości w określonych jednakowych odsępach czasu podaje wzór na warość przyspieszenia a = podaje jednoski przyspieszenia u- u posługuje się pojęciem warości przyspieszenia do opisu ruchu jednosajnie przyspieszonego podaje warość przyspieszenia ziemskiego 0 przekszałca wzór ego wzoru a u- u 0 = i oblicza kaŝdą wielkość z sporządza wykres zaleŝności a ( ) dla ruchu jednosajnie przyspieszonego podaje inerpreację fizyczną pojęcia przyspieszenia wymienia róŝne rodzaje oddziaływania ciał na przykładach rozpoznaje oddziaływania na dowolnym przykładzie wskazuje siły wzajemnego oddziaływania, rysuje je i podaje cechy ych sił

9 Wymagania konieczne i podsawowe bezpośrednie i na odległość wykazuje doświadczalnie, Ŝe siły wzajemnego oddziaływania mają jednakowe warości, en sam kierunek, przeciwne zwroy i róŝne punky przyłoŝenia podaje przykład dwóch sił równowaŝących się oblicza warość i określa zwro wypadkowej dwóch sił działających na ciało wzdłuŝ jednej prosej o zwroach zgodnych i przeciwnych na prosych przykładach ciał spoczywających wskazuje siły równowaŝące się analizuje zachowanie się ciał na podsawie pierwszej zasady dynamiki podaje przykłady wysępowania sił spręŝysości w ooczeniu wymienia siły działające na cięŝarek wiszący na spręŝynie podaje przykłady, w kórych na ciała poruszające się w powierzu działa siła oporu powierza podaje przykłady świadczące o ym, Ŝe warość siły oporu powierza wzrasa wraz ze wzrosem szybkości ciała wymienia niekóre sposoby zmniejszania i zwiększania arcia wykazuje doświadczalnie, Ŝe siły arcia wysępujące przy oczeniu mają mniejsze warości niŝ przy przesuwaniu jednego ciała po drugim podaje przykłady poŝyecznych i szkodliwych skuków działania sił arcia wykorzysuje cięŝar cieczy do uzasadnienia zaleŝności ciśnienia cieczy na dnie zbiornika od wysokości słupa cieczy opisuje prakyczne skuki wysępowania ciśnienia hydrosaycznego opisuje wzajemne oddziaływanie ciał posługując się rzecią zasadą dynamiki Newona opisuje zjawisko odrzuu podaje przykład kilku sił działających wzdłuŝ jednej prosej i równowaŝących się oblicza warość i określa zwro wypadkowej kilku sił działających na ciało wzdłuŝ jednej prosej o zwroach zgodnych i przeciwnych opisuje doświadczenie powierdzające pierwszą zasadę dynamiki na przykładzie opisuje zjawisko bezwładności wyjaśnia, Ŝe w skuek rozciągania lub ściskania ciała pojawiają się w nim siły dąŝące do przywrócenia począkowych rozmiarów i kszałów, czyli siły spręŝysości podaje przyczyny wysępowania sił arcia wykazuje doświadczalnie, Ŝe warość siły arcia kineycznego nie zaleŝy od pola powierzchni syku ciał przesuwających się względem siebie, a zaleŝy od rodzaju powierzchni ciał rących o siebie i warości siły dociskającej e ciała do siebie oblicza ciśnienie słupa cieczy na dnie cylindrycznego naczynia p = r gh wykorzysuje wzór na ciśnienie hydrosayczne w zadaniach obliczeniowych podaje przykłady parcia gazów i cieczy na ściany zbiornika podaje przykłady wykorzysania prawa Pascala wyznacza doświadczalnie warość siły wyporu działającej na ciało zanurzone w cieczy podaje warunek pływania i onięcia ciała zanurzonego w cieczy opisuje ruch ciała pod działaniem sałej siły wypadkowej zwróconej ak samo jak prędkość zapisuje wzorem drugą zasadę dynamiki i odczyuje en zapis podaje przykłady wykonania pracy w sensie fizycznym objaśnia zasadę działania podnośnika hydraulicznego i hamulca samochodowego podaje wzór na warość siły wyporu i wykorzysuje go do wykonywania obliczeń wyjaśnia pływanie i onięcie ciał, wykorzysując pierwszą zasadę dynamiki wyjaśnia pochodzenie siły nośnej i zasadę unoszenia się samolou oblicza kaŝdą z wielkości we wzorze F = ma ć kg mö podaje wymiar 1 niuona ç 1 N=1 s 2 č ř przez porównanie wzorów F = ma i Fc = mg uzasadnia, Ŝe współczynnik g o warość przyspieszenia, z jakim spadają ciała wyjaśnia, co o znaczy, Ŝe ciało jes w sanie niewaŝkości 1 kg m wyraŝa jednoskę pracy 1 J= 2 s 2

10 Wymagania konieczne i podsawowe podaje warunki konieczne do ego, by w sensie fizycznym była wykonywana praca oblicza pracę ze wzoru W = Fs podaje jednoskę pracy (1 J) sporządza wykres zaleŝności W ( s) oraz F( s ), odczyuje i oblicza pracę na podsawie ych wykresów wyjaśnia, co o znaczy, Ŝe urządzenia pracują z róŝną mocą podaje przykłady urządzeń pracujących z róŝną mocą oblicza moc na podsawie wzoru podaje jednoski mocy i rzelicza je W P = podaje przykłady energii w przyrodzie i sposoby jej wykorzysywania wyjaśnia, co o znaczy, Ŝe ciało posiada energię mechaniczną podaje przykłady ciał posiadających energię poencjalną cięŝkości i energię kineyczną wymienia czynności, kóre naleŝy wykonać, by zmienić energię poencjalną ciała podaje przykłady przemiany energii poencjalnej w kineyczną i na odwró, posługując się zasadą zachowania energii mechanicznej opisuje zasadę działania dźwigni dwusronnej podaje warunek równowagi dźwigni dwusronnej wyznacza doświadczalnie nieznaną masę za pomocą dźwigni dwusronnej, linijki i ciała o znanej masie wymienia składniki energii wewnęrznej podaje przykłady, w kórych na skuek wykonania pracy wzrosła energia wewnęrzna ciała podaje ograniczenia sosowalności wzoru W = Fs oblicza kaŝdą z wielkości we wzorze W = Fs objaśnia sens fizyczny pojęcia mocy W oblicza kaŝdą z wielkości ze wzoru P = oblicza moc na podsawie wykresu zaleŝności W ( ) wyjaśnia pojęcia układu ciał wzajemnie oddziałujących oraz sił wewnęrznych w układzie i zewnęrznych spoza układu wyjaśnia i zapisuje związek D E = W oblicza energię poencjalną cięŝkości ze wzoru i E = mgh kineyczną ze wzoru mu E = 2 oblicza energię poencjalną względem dowolnie wybranego poziomu zerowego sosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do rozwiązywania zadań obliczeniowych objaśnia i oblicza sprawność urządzenia mechanicznego opisuje zasadę działania bloku nieruchomego i kołowrou wyjaśnia, w jaki sposób maszyny prose uławiają nam wykonywanie pracy wyjaśnia, dlaczego podczas ruchu z arciem nie jes spełniona zasada zachowania energii mechanicznej 2 z wyjaśnia, dlaczego przyros emperaury ciała świadczy o wzroście jego energii wewnęrznej opisuje przepływ ciepła (energii) od ciała o wyŝszej emperaurze do ciała o niŝszej emperaurze, nasępujący przy zeknięciu ych ciał podaje przykłady przewodników i izolaorów opisuje rolę izolacji cieplnej w Ŝyciu codziennym podaje przykłady wysępowania konwekcji w przyrodzie opisuje proporcjonalność ilości dosarczonego ciepła do masy ogrzewanego ciała i przyrosu jego emperaury odczyuje z abeli warości ciepła właściwego analizuje znaczenie dla przyrody, duŝej warości wykorzysując model budowy maerii, objaśnia zjawisko przewodzenia ciepła formułuje jakościowo pierwszą zasadę ermodynamiki wyjaśnia zjawisko konwekcji uzasadnia, dlaczego w cieczach i gazach przepływ energii odbywa się głównie przez konwekcję opisuje znaczenie konwekcji w prawidłowym oczyszczaniu powierza w mieszkaniach na podsawie proporcjonalności Q ~ m, Q ~ D T definiuje ciepło właściwe subsancji oblicza kaŝdą wielkość ze wzoru Q = cwmd T wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła właściwego sporządza bilans cieplny dla wody i oblicza szukaną

11 Wymagania konieczne i podsawowe ciepła właściwego wody oblicza Q ciepło właściwe na podsawie wzoru cw = mdt opisuje zjawisko opnienia (sałość emperaury, zmiany energii wewnęrznej opniejących ciał) podaje przykład znaczenia w przyrodzie duŝej warości ciepła opnienia lodu opisuje proporcjonalność ilości dosarczanego ciepła w emperaurze opnienia do masy ciała, kóre chcemy sopić odczyuje z abeli emperaurę opnienia i ciepło opnienia analizuje (energeycznie) zjawisko parowania i wrzenia opisuje zaleŝność szybkości parowania od emperaury opisuje proporcjonalność ilości dosarczanego ciepła do masy cieczy zamienianej w parę odczyuje z abeli emperaurę wrzenia i ciepło parowania podaje przykłady znaczenia w przyrodzie duŝej warości ciepła parowania wody wskazuje w ooczeniu przykłady ciał wykonujących ruch drgający podaje znaczenie pojęć: połoŝenie równowagi, wychylenie, ampliuda, okres, częsoliwość opisuje ruch wahadła i cięŝarka na spręŝynie oraz analizuje przemiany energii w ych ruchach doświadczalnie wyznacza okres i częsoliwość drgań wahadła i cięŝarka na spręŝynie demonsruje falę poprzeczną i podłuŝną podaje róŝnice między ymi falami posługuje się pojęciami długości fali, szybkości rozchodzenia się fali, kierunku rozchodzenia się fali opisuje mechanizm wywarzania dźwięku w insrumenach muzycznych wymienia, od jakich wielkości fizycznych zaleŝy wysokość i głośność dźwięku podaje rząd wielkości szybkości fali dźwiękowej w powierzu wielkość opisuje zasadę działania wymiennika ciepła i chłodnicy objaśnia, dlaczego podczas opnienia i krzepnięcia emperaura pozosaje sała, mimo zmiany energii wewnęrznej na podsawie proporcjonalności Q ~ m definiuje ciepło opnienia subsancji oblicza kaŝdą wielkość ze wzoru Q = mc wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła opnienia doświadczalnie wyznacza ciepło opnienia lodu opisuje zaleŝność emperaury wrzenia od zewnęrznego ciśnienia na podsawie proporcjonalności Q ~ m definiuje ciepło parowania oblicza kaŝdą wielkość ze wzoru Q = mc wyjaśnia sens fizyczny pojęcia ciepła parowania opisuje zasadę działania chłodziarki odczyuje ampliudę i okres z wykresu x ( ) drgającego ciała opisuje przykłady drgań łumionych i wymuszonych opisuje zjawisko izochronizmu wahadła wykorzysuje drugą zasadę dynamiki do opisu ruchu wahadła opisuje mechanizm przekazywania drgań jednego punku ośrodka do drugiego w przypadku fali na napięej linie i fal dźwiękowych w powierzu sosuje wzory l = u T oraz u l = do obliczeń f uzasadnia, dlaczego fale podłuŝne mogą się rozchodzić w ciałach sałych, cieczach i gazach, a fale poprzeczne ylko w ciałach sałych opisuje doświadczalne badanie związku częsoliwości drgań źródła z wysokością dźwięku podaje cechy fali dźwiękowej (częsoliwość 16 Hz Hz, fala podłuŝna) p dla wyjaśnia, co nazywamy ulradźwiękami i infradźwiękami opisuje budowę aomu i jego składniki elekryzuje ciało przez poarcie wskazuje w ooczeniu zjawiska elekryzowania przez arcie bada doświadczalnie oddziaływanie między ciałami opisuje wysępowanie w przyrodzie i zasosowania infradźwięków i ulradźwięków (np. w medycynie) określa jednoskę ładunku (1 C) jako wielokroność ładunku elemenarnego wyjaśnia elekryzowanie przez arcie (analizuje przepływ elekronów) objaśnia pojęcie jon

12 Wymagania konieczne i podsawowe naelekryzowanymi przez arcie i formułuje wnioski podaje przykłady przewodników i izolaorów opisuje budowę przewodników i izolaorów (rolę elekronów swobodnych) demonsruje oddziaływanie ciał, z kórych jedno jes naelekryzowane przez indukcję elekryzuje ciało przez zeknięcie go z innym ciałem naelekryzowanym analizuje przepływ ładunków podczas elekryzowania przez doyk, sosując zasadę zachowania ładunku opisuje oddziaływanie ciał naelekryzowanych na odległość, posługując się pojęciem pola elekrosaycznego opisuje przepływ prądu w przewodnikach, jako ruch elekronów swobodnych posługuje się inuicyjnie pojęciem napięcia elekrycznego podaje jednoskę napięcia (1 V) wskazuje wolomierz, jako przyrząd do pomiaru napięcia wymienia źródła napięcia: ogniwo, akumulaor, prądnica buduje najprosszy obwód składający się z ogniwa, Ŝarówki (lub opornika) i wyłącznika rysuje schema najprosszego obwodu, posługując się symbolami elemenów wchodzących w jego skład q oblicza naęŝenie prądu ze wzoru I = podaje jednoskę naęŝenia prądu (1 A) buduje najprosszy obwód prądu i mierzy naęŝenie prądu w ym obwodzie podaje zaleŝność wyraŝoną przez prawo Ohma oblicza opór przewodnika na podsawie wzoru U R = I podaje jego jednoskę (1 W ) buduje obwód elekryczny według podanego schemau mierzy naęŝenie prądu w róŝnych miejscach obwodu, w kórym odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle mierzy napięcie na odbiornikach wchodzących w skład obwodu, gdy odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle odczyuje dane z abliczki znamionowej odbiornika odczyuje zuŝyą energię elekryczną na liczniku oblicza pracę prądu elekrycznego ze wzoru W = UI opisuje budowę krysaliczną soli kuchennej wyjaśnia, jak rozmieszczony jes, uzyskany na skuek naelekryzowania, ładunek w przewodniku, a jak w izolaorze wyjaśnia elekryzowanie przez indukcję opisuje mechanizm zobojęniania ciał naelekryzowanych (meali i dielekryków) wyjaśnia uziemianie ciał wyjaśnia związek ego, jak silne jes pole elekrosayczne w pobliŝu ciała naelekryzowanego z ładunkiem zgromadzonym w ym ciele demonsruje fak, Ŝe na większy ładunek w polu elekrosaycznym działa większa siła wymienia i opisuje skuki przepływu prądu w przewodnikach wskazuje kierunek przepływu elekronów w obwodzie i umowny kierunek prądu mierzy napięcie na Ŝarówce (oporniku) objaśnia proporcjonalność q ~ q oblicza kaŝdą wielkość ze wzoru I = przelicza jednoski ładunku (1 C, 1 Ah, 1 As) wykazuje doświadczalnie proporcjonalność I ~ U i definiuje opór elekryczny przewodnika U oblicza wszyskie wielkości ze wzoru R = I wykazuje, Ŝe w łączeniu szeregowym naęŝenie prądu jes akie samo w kaŝdym punkcie obwodu, a w łączeniu równoległym naęŝenia prądu w poszczególnych gałęziach sumują się wykazuje, Ŝe w łączeniu równoległym napięcia na kaŝdym odbiorniku są akie same, a w łączeniu szeregowym sumują się na podsawie doświadczenia wnioskuje o sposobie łączenia odbiorników sieci domowej oblicza kaŝdą z wielkości wysępujących we wzorach W = UI 2 U R W = 2 W = I R

13 Wymagania konieczne i podsawowe oblicza moc prądu ze wzoru P = UI podaje jednoski pracy oraz mocy prądu i przelicza je podaje przykłady pracy wykonanej przez prąd elekryczny wyznacza opór elekryczny Ŝarówki (lub opornika) przez pomiar napięcia i naęŝenia prądu wyznacza moc Ŝarówki wykonuje pomiary masy wody, emperaury i czasu ogrzewania wody odczyuje moc z ablicy znamionowej czajnika podaje rodzaj energii, w jaki zmienia się w ym doświadczeniu energia elekryczna podaje nazwy biegunów magneycznych i opisuje oddziaływania między nimi opisuje zachowanie igły magneycznej w pobliŝu magnesu opisuje sposób posługiwania się kompasem demonsruje działanie prądu w przewodniku na igłę magneyczną umieszczoną w pobliŝu, w ym: zmiany kierunku wychylenia igły przy zmianie kierunku prądu oraz zaleŝność wychylenia igły od pierwonego jej ułoŝenia względem przewodnika opisuje budowę elekromagnesu opisuje działanie elekromagnesu na znajdujące się w pobliŝu przedmioy Ŝelazne i magnesy na podsawie oddziaływania elekromagnesu z magnesem wyjaśnia zasadę działania silnika na prąd sały nazywa rodzaje fal elekromagneycznych (radiowe, promieniowanie podczerwone, świało widzialne, promieniowanie nadfioleowe, rengenowskie) podaje przykłady zasosowania fal elekromagneycznych wymienia cechy wspólne i róŝnice w rozchodzeniu się fal mechanicznych i elekromagneycznych wymienia sposoby przekazywania informacji i wskazuje rolę fal elekromagneycznych podaje przykłady źródeł świała opisuje sposób wykazania, Ŝe świało rozchodzi się po liniach prosych wskazuje ką padania i odbicia od powierzchni gładkiej opisuje zjawisko rozproszenia świała na powierzchniach chropowaych podaje cechy obrazu powsającego w zwierciadle płaskim szkicuje zwierciadło kulise wklęsłe i wypukłe opisuje oś opyczną główną, ognisko, ogniskową i promień krzywizny zwierciadła wykreśla bieg wiązki promieni równoległych do osi opycznej po odbiciu od zwierciadła opisuje przemiany energii elekrycznej w grzałce, silniku odkurzacza, Ŝarówce wyjaśnia rolę bezpiecznika w obwodzie elekrycznym opisuje doświadczalne wyznaczanie oporu elekrycznego Ŝarówki oraz jej mocy zaokrągla wynik pomiaru pośredniego do rzech cyfr znaczących P objaśnia sposób dochodzenia do wzoru cw = mdt wykonuje obliczenia zaokrągla wynik do rzech cyfr znaczących opisuje oddziaływanie magnesu na Ŝelazo i podaje przykłady wykorzysania ego oddziaływania do opisu oddziaływania uŝywa pojęcia pola magneycznego wyjaśnia zasadę działania kompasu wyjaśnia zachowanie igły magneycznej, uŝywając pojęcia pola magneycznego wyworzonego przez prąd elekryczny (prąd pole magneyczne) doświadczalnie demonsruje, Ŝe zmieniające się pole magneyczne jes źródłem prądu elekrycznego w zamknięym obwodzie (pole magneyczne prąd) opisuje rolę rdzenia w elekromagnesie wskazuje bieguny N i S elekromagnesu buduje model i demonsruje działanie silnika na prąd sały opisuje fale elekromagneyczne jako przenikanie się wzajemne pola magneycznego i elekrycznego podaje niekóre ich właściwości (rozchodzenie się w 8 próŝni, szybkość c = 3 10 m s, róŝne długości fal) wykorzysuje do obliczeń związek wyjaśnia ranspor energii przez fale elekromagneyczne wyjaśnia powsawanie obszarów cienia i półcienia za pomocą prosoliniowego rozchodzenia się świała w ośrodku jednorodnym rysuje konsrukcyjnie obraz punku lub figury w zwierciadle płaskim objaśnia i rysuje konsrukcyjnie ognisko pozorne zwierciadła wypukłego rysuje konsrukcyjnie obrazy w zwierciadle wklęsłym l = c f

14 Wymagania konieczne i podsawowe wymienia cechy obrazów orzymywanych w zwierciadle kulisym wskazuje prakyczne zasosowania zwierciadeł doświadczalnie bada zjawisko załamania świała i opisuje doświadczenie wyjaśnia pojęcie gęsości opycznej (im większa szybkość rozchodzenia się świała w ośrodku ym rzadszy ośrodek) szkicuje przejście świała przez granicę dwóch ośrodków i oznacza ką padania i ką załamania wyjaśnia rozszczepienie świała w pryzmacie posługując się pojęciem świało białe opisuje świało białe, jako mieszaninę barw rozpoznaje ęczę jako efek rozszczepienia świała słonecznego opisuje bieg promieni równoległych do osi opycznej, przechodzących przez soczewkę skupiającą i rozpraszającą posługuje się pojęciem ogniska, ogniskowej i osi głównej opycznej wywarza za pomocą soczewki skupiającej osry obraz przedmiou na ekranie rysuje konsrukcje obrazów wyworzonych przez soczewki skupiające i rozpraszające rozróŝnia obrazy rzeczywise, pozorne, prose, odwrócone, powiększone, pomniejszone wyjaśnia, na czym polegają wady wzroku: krókowzroczności i dalekowzroczności podaje rodzaje soczewek (skupiająca, rozpraszająca) do korygowania wad wzroku opisuje zjawisko całkowiego wewnęrznego odbicia wyjaśnia budowę świałowodów opisuje ich wykorzysanie w medycynie i do przesyłania informacji wyjaśnia pojęcie świała jednobarwnego (monochromaycznego) i prezenuje je za pomocą wskaźnika laserowego wyjaśnia, na czym polega widzenie barwne doświadczalnie znajduje ognisko i mierzy ogniskową soczewki skupiającej oblicza zdolność skupiającą soczewki ze wzoru i wyraŝa ją w diopriach z = opisuje zasadę działania prosych przyrządów opycznych opisuje rolę soczewek w korygowaniu wad wzroku podaje znak zdolności skupiającej soczewek korygujących krókowzroczność i dalekowzroczność 1 f