Funkcjonalna chłodnia na kilka sposobów

Transkrypt

1 Funkcjonalna chłodnia na kilka sposobów Jaka powinna być idealna chłodnia, czyli specjalistyczny magazyn z regulowaną temperaturą? Jakie warunki trzeba spełnić i w co warto zainwestować, aby takie przedsięwzięcie się powiodło? Zapytaliśmy o to ekspertów. GRZEGORZ OKOŃSKI Dokładna charakterystyka magazynu-chłodni zależy od zadań, do jakich jest przeznaczony, ilości i rodzajów towarów, jakie do niego trafiają i od możliwości finansowych właściciela. Spróbujmy znaleźć przykład nowoczesnego magazynu do składowania towarów w warunkach regulowanej temperatury. 36 STREF TEMPERATUROWYCH Zaglądamy do firmy Inter-Grabex Logistic Sp. z o.o. z Pszczyny, posiadającej centra logistyczne w Pszczynie i Bielsku Białej, budującej drugą halę magazynową takiego właśnie typu i... już mającej w planach następne. Magazyn jest przeznaczony do przechowywania towarów w zakresie temperatur +2 do +18 C mówi Jagoda Gorczyca, kierownik działu handlowego I-G Logistic. Jego powierzchnia nie jest całkowicie wykorzystywana tylko dla jednego rodzaju towaru, przy utrzymaniu wszędzie jednakowej temperatury, a jest podzielona na strefy temperaturowe. Dzięki 36 chłodnicom, sprzężonym z czujnikami temperatury, w hali może znajdować się nawet 36 stref temperaturowych. Nie można mówić o minimalnych granicach wielkości, decydujących, czy dany obiekt może być magazynem z regulowaną temperaturą. O tym, jak dużą ma on pojemność, decyduje albo potrzeba rynku w przypadku budowy obiektu pod wynajem albo po prostu własne potrzeby danego przedsiębiorstwa. Nie warto przy tym zakładać docelowej wielkości, gdyż może się zdarzyć, że przy pomyślnej koniunkturze obiekt trzeba rozbudowywać, zatem należy być przygotowanym także na rozbudowę modułów chłodniczych. Koniunktura na rynku może też sprawić, że bardziej opłaci się wykorzystać halę jako magazyn suchy. Urządzeniami niezbędnymi do funkcjonowania obiektu z regulowaną temperaturą są chłodnice, czujniki temperatury, a także komputerowy system sterujący wymienia Jagoda Gorczyca. Pozostałe elementy instalacji chłodniczej, na przykład chillery lub wybór czynnika chłodzącego, zależą od wielkości obiektu oraz zakresu temperatur, w jakich będą musiały pracować. Trzeba zdawać sobie jednak sprawę, że mimo zastosowania odpowiedniego wyposażenia zapewniającego utrzymanie zadanej temperatury, obsługa musi w odpowiedni sposób przeprowadzać wprowadzanie lub wyprowadzanie towarów z poszczególnych stref chłodniczych. Magazyn tego typu jest bowiem bardzo wrażliwy na szybkie zmiany temperatur, dlatego nie można sobie pozwolić na swobodne otwieranie bram lub przyjęcie dużej ilości rozgrzanego towaru, bo może to doprowadzić do nagrzania wnętrza magazynu. Mając to na uwadze, już na początku trzeba zwrócić uwagę na szczelność doków przy załadunku oraz monitorować, czy towar wprowadzany do magazynu ma odpowiednią temperaturę podkreśla Jagoda Gorczyca. Brama może zostać otwarta dopiero po podjechaniu samochodu do załadunku lub rozładunku. Aby uniknąć straty chłodzenia, stosuje się rampy ocieplane od spodu, co do minimum likwiduje mostki termiczne i penetrację ciepłego powierza z zewnątrz do wewnątrz budynku. Jeżeli magazyn z regulowaną temperaturą posiada bramy załadowcze z poziomu zero, to albo stosuje się śluzę zatrzymującą ciepło, albo bramę chłodniczą szybkobieżną. Chłodnia w Pszczynie będzie miała dwa niezależne układy chłodzące zwiększające bezpieczeństwo pracy, dwie bramy chłodnicze szybkobieżne na poziomie zero, cały ruch wewnątrz oparty na wózkach elektrycznych o minimalnej emisji ciepła, a towar od momentu wejścia do magazynu do jego opuszczenia będzie stale monitorowany. Nowa hala magazynowa ma powierzchnię użytkową metrów kwadratowych, kubaturę 82 tysiące metrów sześciennych i 28 doków załadunkowych. ALBO SKŁAD, ALBO WYSYŁKA Ale chłodnia chłodni nierówna: zbyt duże są różnice między poszczególnymi ich typami, wynikające z przeznaczenia obiektów albo z rodzaju towarów, jakie są przechowywane. Dlatego nie można jednoznacznie wymienić cech optymalnego magazynu-chłodni. Można próbować pokusić się o zdefiniowanie cech najlepszej chłodni składowej albo dystrybucyjnej, ale trudno byłoby określić zalety jednej idealnej pod każdym względem mówi Patryk Gościniak, wiceprezes zarządu firmy Pago z Grodziska Wlkp., prowadzącej jedną z najnowocześniejszych chłodni składowych w Polsce i budującej już następne. Różnią się od siebie na przykład sposobem składowania towarów, które są albo przeznaczone do dłuższego przechowywania, albo do przekazania do dystrybucji w miarę krótkim czasie, mają inne systemy informatyczne i regałowe. Trudno sobie bowiem wyobrazić ekonomiczne uzasadnienie stosowania w chłodni składowej systemu regałów ruchomych, sprzyjającego szybszej dystrybucji. Wszystko zależy od portfolio klientów, od towarów przyjmowanych do magazynów. NOWOCZESNY MAGAZYN CZERWIEC-LIPIEC

2 Pago ma w Grodzisku chłodnię składową, ale wykorzystującą w części rozwiązania chłodni dystrybucyjnej, gdyż i takie funkcje pełni. Ponadto buduje pod Warszawą dużą chłodnię dystrybucyjną, której otwarcie zaplanowano na wrzesień. Będzie ona miała między innymi regały ruchome, większą rampę załadunkową czy specjalne doki załadowcze. Wróćmy jednak do konkretnej, już istniejącej chłodni składowej. Pierwszym punktem, który bierze się pod uwagę przed założeniem takiego obiektu, jest jego położenie. Chłodnia, która ma się rozwijać, musi być położona w pobliżu węzłów komunikacyjnych, autostrad, dużych miast ośrodków przemysłowych i siedzib centrali istotnych firm. Lokalizacja jest zatem uzależniona o tras transportowych, ich kierunku, typu i jakości dróg. Grodziska chłodnia składowa ma korzystne położenie, wynikające zarówno z sąsiedztwa Poznania (oddalonego o zaledwie 30 km), jak i obecności tras łączących Wschód Europy z Zachodem, w tym autostrady A2. Tym bardziej, że można do niej dojechać o każdej porze i w każdym dniu tygodnia, gdyż pracuje na okrągło. Ponadto jest ulokowana w specjalnie zaprojektowanym i wybudowanym dużym budynku. Od podstaw racjonalnie wyznaczono podział pomieszczeń, dobrano urządzenia chłodnicze, magazynowe, informatyczne, bezpieczeństwa czy całą infrastrukturę związaną z transportem. Jej pojemność określa się na 25 tysięcy miejsc paletowych z systemem wysokiego składowania, dwiema komorami mroźniczymi, wyposażonymi w regały wjezdne i jezdne, dzięki czemu obsługa ma łatwy dostęp do każdej palety, niezależnie od tego, w jakim szeregu i na jakiej wysokości się ona znajduje. Przy ekspediowaniu towaru na zewnątrz załoga korzysta z pięciu doków załadowczych. Obiekt zapewnia przechowywanie towaru w temperaturze minus 24 C, mrożenie w temperaturze minus 40 C, a tunel zamrażalniczy ma wysoką wydajność, rzędu 60 ton na dobę. Można w nim przechowywać cała gamę artykułów. Może tu trafiać także świeże niepakowane mięso, gdyż chłodnia zapewnia (co jest traktowane jako usługa dodatkowa) możliwość konfekcjonowania, przepakowywania, paletyzowania i etykietowania towaru. Z punktu widzenia klientów ważne jest też to, że mogą oni korzystać z usług działu spedycji i to, że chłodnia spełnia wszystkie standardy unijne i wymogi jakościowe (GMP, GHP, HACCP), a oprócz tego obiekt znajduje się pod stałym nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej. Nie mniej istotne jest zastosowanie specjalistycznych rozwiązań technicznych, nie tylko ułatwiających pracę, ale wręcz niezbędnych w tej skali obiektu, czyli systemu oznaczania towarów i mobilnych terminali radiowych dodaje Patryk Gościniak. Wózki kursujące na terenie obiektu wyposażone są w skanery, monitory i nadajniki. Pracownik obsługi może od razu nadać przyjmowanej palecie etykietę, którą system będzie interpretować następnie pod wieloma względami. Gdy system w mgnieniu oka przeanalizuje odebraną ze skanera informację, to wiemy dokładnie, gdzie znajduje się towar o takim, a nie innym terminie wysyłki, o określonym rodzaju, o dacie przyjęcia, producencie... praktycznie wszystko o nim wiemy. REGAŁ NA SZYNACH Niska temperatura panująca w chłodni nie sprzyja długiemu przebywaniu w niej pracowników obsługi. Ważne jest zatem takie zagospodarowanie przestrzeni, które pozwoli na szybkie dotarcie do wybranego towaru i szybkie wybranie go z półki regału. Jednocześnie równie ważny jest sam sposób składowania towarów, które przecież nie podlegają codziennej rotacji i mogą być lokowane tak, by maksymalnie oszczędzić miejsce ładunkowe w magazynie. I tu pojawia się konieczność zastosowania odpowiednich regałów. Takie warunki idealnie spełniają regały paletowe wjezdne, przeznaczone do składowania produktów jednego typu, niekoniecznie często przenoszonych i ustawionych tak ciasno, jak to jest możliwe, by maksymalnie wykorzystać przestrzeń. Takie regały oferuje między innymi firma Mecalux (Gliwice), specjalizująca się w dostarczaniu nowoczesnych rozwiązań magazynowych. Do chłodni doskonale nadają się regały paletowe wjezdne i przesuwne na ruchomych podstawach. Pierwsze z nich pozwalają na bardzo wysokie, sięgające aż 85 procent, wykorzystanie powierzchni magazynowej, ograniczenie do minimum liczby korytarzy dostępowych i większą niż normalnie kontrolę wyjść i wejść. Można stosować system z jednym korytarzem do- REKLAMA NAJWIĘKSZY NA ŚLĄSKU MAGAZYN DO SKŁADOWANIA TOWARÓW W WARUNKACH KONTROLOWANEJ TEMPERATURY powierzchnia użytkowa m 2 ; kubatura m 3 ; składowanie towarów w warunkach kontrolowanej temperatury w zakresie +2 o C do +18 o C; możliwość podziału magazynu na różne strefy temperaturowe. INTER-GRABEX LOGISTIC ul. Bielska 48B Pszczyna (DIN EN) ISO 9001:2000 and HACCP tel. 032/ Certificate Reg. No H 037 chlodnia@iglogistic.pl

3 Firma Pago ma w Grodzisku Wielkopolskim chłodnię składową, ale wykorzystującą w części rozwiązania chłodni dystrybucyjnej, gdyż i takie funkcje pełni. stępu lub taki, który ma dwa korytarze, pozwalające na dostęp z dwóch stron regału. Z kolei regały na ruchomych podstawach poruszają się po szynach, dzięki czemu nie trzeba wyznaczać do nich korytarzy dostępowych. Dojście do każdego regału następuje po odpowiednim przesunięciu go. I tu mamy dużą oszczędność miejsca, tak cenną w chłodniach i mroźniach. W podstawach regałów zabudowane są silniki, części zespołu napędowego, zabezpieczenia, tu też można montować urządzenia kontroli regału ręcznej, zdalnej lub przeprowadzanej na podstawie sygnałów z sieci informatycznej. ODPOWIEDNI STRÓJ Inną ważną cechą nowoczesnej chłodni która powinna być standardem dla wszystkich obiektów o tym charakterze jest zapewnienie odpowiednich warunków pracy personelowi. I nie mówimy tu o urządzeniach transportowych, pomieszczeniach socjalnych czy systemach związanych z temperaturą, czystością lub bezpieczeństwem. Chodzi bowiem o... ubranie dla obsługi chłodni. Można to ująć tak: albo szef firmy ubierze pracownika w waciak i będzie często płacił za wymianę stroju roboczego oraz ponosił koszty związane z dolegliwościami zdrowotnymi personelu, albo od razu zainwestuje w odpowiedni strój i uniknie tego rodzaju kłopotów mówi Robert Paśnicki z firmy Olejnik Systemy Magazynowe Sp. z o.o. z Warszawy. Przysłowiowy waciak może bowiem zapewnić ciepło na chwilę, ale gdy pracownik będzie wychodził do pomieszczenia o wyższej temperaturze, później wracał do tego o niższej, następnie znowu do wyższej, to w końcu osadzająca się na ubraniu para wodna spowoduje jego zamoczenie, uszkodzenie i zaziębienie pracownika. Dlatego coraz częściej firmy posiadające chłodnie kupują pilotażowo pojedyncze komplety specjalistycznego ubrania, testują je i... bardzo szybko zamawiają następne, docelowo przechodząc na pełne umundurowanie personelu. Tym bardziej, że duże firmy, licząc się z rotacją personelu i tak nie kupują kompletów ściśle odpowiadającej liczbie pracowników w danym dniu, ale z pewnym zapasem. I po jakimś czasie same podpowiadają, jakie usprawnienia FOT. JANUSZ ROMANISZYN można by zastosować w ubraniach tudzież pytają o bardzo specjalistyczne elementy stroju, pasujące do jednostkowych zadań, na przykład o rękawice do przenoszenia pojemników z ciekłym azotem. Oferujemy ubrania niemieckiego Tempexu, przebadane na wszelkie możliwe sposoby, sprawdzone w niejednej chłodni mówi Robert Paśnicki. To po prostu nowy standard technologiczny. Są wykonane z dakronu, specjalnej tkaniny, w dużym stopniu odpornej na zabrudzenie i łatwej w czyszczeniu, do tego na swój sposób śliskiej, nieczepliwej, odpornej na zahaczenia i rozdarcia. Konkretne produkty zależą już od zadań, jakie ma pełnić pracownik. Inaczej bowiem trzeba ubrać osobę, która w chłodni wykonuje bardzo aktywną, ruchliwą pracę i która sama generując ciepło nie może być przez to wbita w kilka warstw materiału, a inaczej dobiera się strój na przykład dla operatora wózka siedzącego w przewiewnej kabinie. Ponadto rozróżnia się linię odzieży białą i niebieską, związaną z przeznaczeniem personelu do pracy przy produktach żywnościowych lub innych. Ubrania do pracy w chłodni wykonywane są z w miarę materiału lekkiego, ale jednocześnie takiego, który utrzymuje ciepło. Mają cięcia i szwy, dzięki czemu łatwiej się w nich poruszać, ściągacze na wysokości nerek, zapobiegające podnoszeniu się kurtki w momencie, gdy pracownik schyla się, ściągacze przy rękawach i kołnierzu, a także rozporki przy nogawkach, ułatwiające zakładanie butów. Do zamawiającego należy wybór, czy w grę wchodzi na przykład kombinezon jednoczęściowy, czy osobno spodnie i kurtka. Najczęściej zamawiany jest ten drugi wariant, jako wygodniejszy dodaje Robert Paśnicki. Można zlecić też szycie na wymiar, czy takie drobiazgi, jak logo firmy, pasy odblaskowe itp. W skład odzieży wchodzą też rękawice, czapki, bielizna i oczywiście buty. Buty mają wytrzymałą podeszwę, wykonaną z mieszkanki gumy z tworzywem, która nie pęka w niskich temperaturach zapewnia Robert Paśnicki. Z kolei jej grubość gwarantuje, że noga w bucie nie przemarza. Buty często mają metalowe noski, do których dołączane są specjalne kapcie, aby ów metal dodatkowo nie wyziębiał. NOWOCZESNY MAGAZYN CZERWIEC-LIPIEC

4 Regały przejezdne w komorach chłodniczych W magazynie warto wykorzystać każdy dostępny metr kwadratowy powierzchni. Wiadomo przekłada się to bezpośrednio na obniżenie kosztów naszej działalności. Za pomocą regałów przejezdnych na tej samej powierzchni można uzyskać w porównaniu do konwencjonalnego rozwiązania do 100 procent większą pojemność. Rozwiązanie to może zostać zastosowane także w magazynach o kontrolowanej temperaturze. Policzmy zatem, jakie są potencjalne korzyści. KRZYSZTOF PŁOCHOCKI TABELA 1. w regałach typu Drive In. Dostępne popularne systemy składowania w komorach mroźniczych i innych przestrzeniach magazynowych: system składowania blokowego; system składowania w regałach paletowych rzędowych; system składowania w regałach paletowych Drive-In; system składowania w regałach paletowych mobilnych. Analiza zostanie przeprowadzona na przykładzie komory mroźniczej o wymiarach 72 x 50 m i strefy wejścia, wyjścia o wymiarach 6 x 50 m. Łączna powierzchnia komory wynosi 3600 metrów Można składować w wielu warstwach Średnie wykorzystanie kubatury magazynu (4,7m 3 /jłp) kwadratowych, a łączna powierzchnia WE/WY wynosi 300 metrów kwadratowych. Zastanówmy się, dlaczego warto wybrać regały przejezdne? Planując wyposażenie magazynu w system regałów przejezdnych, oszczędza się na wielko- Nieselektywne brak dostępu do każdej palety Tylko dla bardzo małej liczby składowanego asortymentu Brak możliwości kompletacji zleceń Wykorzystywanie około 70 procent posiadanej pojemności ze względu na utrudnione WE/WY ści budynku, który przy założonej ilości miejsc paletowych, nie jest tak rozległy jak przy standardowych rozwiązaniach. Można również spełnić oczekiwania ze względu na dużą elastyczność procesu WE/WY, oszczędności w obszarze eksploatacji systemu, utrzymanie czystości REKLAMA INTRA LOGISTICS S.A. ul. Toruńska 222; Włocławek tk@intrasa.pl; tel.: INTRA S.A. lider w branży przewozów materiałów sypkich otwiera we Włocławku nowoczesną Platformę Logistyczną: magazyn płaski m 2 magazyn silosów stacjonarnych m 3 myjnia samochodów ciężarowych (od sierpnia 2008) Zapraszamy do współpracy!

5 w magazynie, możliwość późniejszej automatyzacji procesów. W tabelach przedstawiliśmy kilka możliwych rozwiązań. W przypadku regałów typu Drive-In wśród głównych zalet należy wymienić możliwość składowania w wielu warstwach, jednak warto pamiętać, że wykorzystanie pojemności będzie na poziomie tylko 70 procent (nie każdy tunel zapełniony, brak będzie też bezpośredniego dostępu do każdej palety (tabela 1). Wysokie koszty eksploatacyjne mogą zniechęcić do montażu regałów rzędowych. Znacznie łatwiejszy natomiast będzie dostęp do każdej palety, możliwe będzie wykorzystanie 100 procent miejsc paletowych, a także równomierne mrożenie każdej jednostki (tabela numer 2). W przypadku składowania blokowego mamy zapewnione niskie koszty eksploatacyjne, ale będziemy mieć do czynienia z brakiem możliwości automatyzacji Tabela 2. w regałach rzędowych. Selektywne dostęp do każdej palety Można składować w wielu warstwach Umożliwają kompletację zleceń z poziomu posadzki Duża wydajność WE/WY Wykorzystywanie 100 procent posiadanej pojemności Równomierne mrożenie każdej jednostki Tabela 3. blokowe. Duże wykorzystanie powierzchni magazynu Można składować wszystko Brak nakładu na regały Niskie koszty eksploatacyjne Małe wykorzystanie kubatury magazynu (7,1 m 3 /jłp) Wysokie koszty eksploatacyjne Nieselektywne brak dostępu do każdej palety Tylko dla bardzo małej liczby składowanego asortymentu Brak możliwości automatyzacji Brak możliwości składowania w wielu poziomach Nierównomierne mrożenie jednostek ładunkowych Brak możliwości kompletacji zleceń procesów magazynowych, a także co stanowi w naszym przypadku znacznie większą wadę z nierównomiernym mrożeniem jednostek ładunkowych (tabela numer 3). W przypadku zastosowania regałów mobilnych główną wadą jest koszt, który trzeba ponieść. Natomiast obszerny jest katalog potencjalnych korzyści (przedstawiamy je w tabeli numer 4), wśród których warto wymienić chociażby takie, jak: Tabela 4. w regałach mobilnych. Selektywne dostęp do każdej palety Wysoki nakład Można składować w wielu warstwach Wprowadzenie systemów dynamicznych w miejsce statycznych Duże wykorzystanie kubatury mag (3,6m 3 /jłp) Duża wydajność WE/WY Wykorzystywanie 100% posiadanej pojemności Możliwość automatyzacji Nieograniczony zakres stosowania (duży asortyment) Równomierne mrożenie każdej jednostki Możliwość oszczędzania energii dzięki funkcji sterowania oświetleniem Możliwość oszczędzania energii dzięki funkcji nocnego parkingu Możliwość kompletacji zleceń Niskie koszty eksplatacji (system średnio w roku pracuje) około 80 h, więc żużycie energi jest na poziomie 5200 KWh) przy koszcie 0,25 zł/kwh wynosi = 1300 zł brutto NOWOCZESNY MAGAZYN CZERWIEC-LIPIEC

6 zwiększenie pojemności do 100 procent; równomierne mrożenie każdej jednostki; możliwość oszczędzania energii dzięki funkcji sterowania oświetleniem; niskie koszty eksploatacji; możliwość kompletacji zleceń. W tabeli numer 5 przedstawiliśmy poglądową kalkulację nakładów, które trzeba ponieść, stosując opisane powyżej rozwiązania. Jak widać w przypadku składowania TABELA 5. Kalkulacja kosztów. mobilnego pomimo większych nakładów poniesionych na starcie koszt miejsca paletowego jest zauważalnie niższy, bo o kilkadziesiąt procent wzrosła pojemność magazynu. Jednakże najważniejsza dla klienta powinna być analiza kosztowa danego projektu i tu przy takiej samej kubaturze powstaje koszt nakładów na zmagazynowanie jednej jednostki paletowej (najwyższy przy regałach rzędowych, a najniższy przy regałach przejezdnych). Jaki płynie z tego wniosek? Taki, że odpowiedni dobór wyposażenia jest decydujący w osiągnięciu wysokiego poziomu zysku i zwrotu z inwestycji. A te dwa parametry są kluczowe w podejmowaniu decyzji strategicznych. Potem pozostaje nam liczyć zyski lub straty i oby tych zysków było więcej niż strat. Autor tekstu, Krzysztof Płochocki, jest kierownikiem działu systemów dynamicznych firmy SSI Schäfer Sp. z o.o. Analiza kosztowa Koszt budowy magazynu blokowe rzędowe Drive In mobilne z wyposażeniem 3500 zł/m zł/m zł/m zł/m 2 Wielkość magazynu 3900 m m m m 2 Koszt budowy magazynu ,00 zł ,00 zł ,00 zł ,00 zł Koszt instalacji regałowej zł ,00 zł ,00 zł ,00 zł Koszt wózków widłowych 3 szt ,00 zł ,00 zł ,00 zł ,00 zł Łączny koszt inwestycji ,00 zł ,00 zł ,00 zł ,00 zł Pojemność magazynu Koszt na 1 miejsce paletowe 2208,45 zł 2512,84 zł 1775,57 zł 1 491,38 zł 21 CZERWIEC-LIPIEC 2008 NOWOCZESNY MAGAZYN