Historia :10:11

Transkrypt

1 Historia :10:11

2 2 Znalezione przez archeologów narzędzia z kamienia wskazują, że Japonię od X tysiąclecia do III wieku p.n.e zamieszkiwały wspólnoty pierwotne trudniące się zbieractwem, myślistwem i rybołówstwem. PAP Na przełomie IV i III wieku napływali na wyspy japońskie imigranci z kontynentu, przywożąc ze sobą kulturę metalu (brąz, żelazo) oraz technikę uprawy ryżu. Rolnictwo stało się podstawą utrzymania. Stopniowo silniejsze rody podporządkowywały sobie słabsze, powstawały wspólnoty, w których decydującą rolę odgrywali naczelnicy. W VI wieku wykształcił się ród najsilniejszy nazywany cesarskim. Ośrodek władzy koncentrował się w Yamato. W okresie od VI do VII wieku z ośrodka władzy w Yamato powstało scentralizowane państwo oparte na normach prawnych. Centrum działań politycznych znajdowało się w Asuka (obecnie prefektura Nara). W VI wieku na dwór Yamato dotarł buddyzm, stopniowo wypierając rodzimą religię shinto. W okresie rządów Shotoku umocniono władzę cesarską. Cesarz stanął na czele państwa, a jego administrację powierzono urzędom centralnym i prowincjonalnym. Heijo - nowa, większa stolica, powszechnie określana jako Nara, została założona w 710 r. W tym czasie umacnia się buddyzm, powstają nowe świątynie, a duchowieństwo buddyjskie i bogate rody występują przeciwko rządom cesarza. Z tego też względu w 784 r. przeniesiono stolicę do Nagaoki (w pobliżu obecnego Kioto). Lata to okres wojny domowej między silnymi feudalnymi rodami. Ostatecznie w 1192 r. zwyciężył ród Minamoto, a Minamoto Yoritomo został formalnie przez cesarza uznany naczelnym zarządcą państwa z tytułem shoguna (wielkiego generała). Po zwycięstwie nad rodem Taira i po zdławieniu dworskiej arystokracji ziemię otrzymali członkowie drużyn wojskowych Minamoto irodu Hojo. W ten sposób powstała drobna szlachta (samurajowie). W okresie kształtowało się bushido (droga wojownika) samurajski kodeks etyki, postępowania i strategii. Bushido nakazywało strzec honoru rodu nawet za cenę własnej śmierci. Głosiło absolutną wierność feudalnemu panu. Pokutą za niegodne zachowanie, które ściągnęło hańbę na ród, prowadząc do jego upadku było harakiri. W XV wieku samurajowie przyjęli odmianę buddyzmu Zen. Ustanowili wtedy zasady władania mieczem, łucznictwa i sztuki walki. W XVII wieku pod wpływem konfucjanizmu nastąpiła rewizja kodeksu

3 3 samurajów. Samurajowie pozostali przy władzy aż do 1868 r., to jest do momentu restaurowania władzy cesarza. W okresie sprawowania przez nich władzy powstał teatr no, ogrody zen, wprowadzono ceremonię parzenia herbaty. Dziedzictwo samurajów było również podłożem niektórych zbrodni armii japońskiej w okresie II wojny światowej. W czasie sprawowania rządów przez ród Minamato cesarz stracił władzę jedynie mógł nadal mianować shogunów, a Kioto było stolicą państwa. Ośrodkiem władzy shoguna była w tym czasie Kamakura. W 1333 r. armia zgromadzona przez cesarza Godaigo pokonała ród Hojo i zniszczyła Kamakurę. Jednakże cesarz Godaigo był władcą nieudolnym, panował krótko i oddany mu dotąd wojownik Ashikaga zmusił go do ucieczki z Kioto. Ashikaga powołał nowy rząd z siedzibą w Muromachi (dzielnica Kioto). Doszło wówczas do rozbicia dynastycznego na dwa obozy. Dopiero Ashikaga Yoshimitsu ( ) ponownie zjednoczył kraj. Był to okres rozkwitu Japonii (rozwój rzemiosła, sztuki, kultury). Po jego śmierci za rządów Yoshimasy ( ) doszło do ponownego rozpadu państwa. Konflikt wywołany sporami kto ma panować po Yoshimasie przerodził się w wojnę Onin ( ), podczas której doszczętnie spłonęło Kioto. Wojna ta nie doprowadziła do zwycięstwa żadnej ze stron, lecz była zapowiedzią Sengoku Jidai- stuletniego okresu wojny w kraju. Do ponownego zjednoczenia Japonii kolejno doprowadzili : Oda Nobunaga ( ), Toyotomi Hideyoshi ( ) i Ieyasu Tokugawa ( ). W okresie rządów Nobunagi w Japonii pojawili się hiszpańscy i portugalscy misjonarze. Pierwszym był św. Franciszek Ksawery, który wylądował na Kiushu w 1549 r. Nawrócono Japończyków. W okresie sprawowania rządów przez Ieyasu Tokugawę uznano, że chrześcijanie stanowią zagrożenie dla państwa. Nastąpiły dotkliwe prześladowania wyznawców tej religii, misjonarzy wydalono z kraju, władze zabroniły wyznawania tej religii. W 1603 r. cesarz mianował Ieyasu Tokugawę shogunem z siedzibą w Edo (obecne Tokio). Ród Tokugawy sprawował rządy w Japonii przez 265 lat. Po śmierci Ieyasu w 1639 r. Japonia została oficjalnie odizolowana od świata. Pod karą śmierci żaden obywatel nie mógł ani wyjechać, ani wrócić do Japonii. Prawo wstępu mieli tylko Chińczycy. W połowie XVIII w. Edo liczyło ponad milion mieszkańców i było największym miastem świata. W czasie największego rozkwitu miasta istniały dzielnice rozrywki. Dom gejszy czy kurtyzany stanowił centrum mody, literatury, muzyki i sztuki. W wyniku nacisku USA popartego także elementami militarnymi władze japońskie w 1854 r. podpisały układ w Kanagawie między Stanami Zjednoczonymi a Japonią o otwarciu portów dla statków amerykańskich wracających z Szanghaju do Kalifornii. W 1858 r. ustalono, jakie porty będą otwarte dla handlu z obcymi państwami. W 1868 r. upadł shogunat rodu Tokugawy. Lata to nowy okres w dziejach Japonii określany jako Meiji (oświecone rządy). W tym czasie cesarz Mutsuhito przeniósł stolicę z Kioto do Tokio (dawne Edo). Obalono stary system klasowy, wprowadzono kalendarz słoneczny, obowiązkowe nauczanie, obowiązkową służbę wojskową, zakazano noszenia mieczy. Nawiązano współpracę ze specjalistami różnych dziedzin nauki z Europy i Ameryki. Młodzi Japończycy wyjeżdżali na zachód, by poznawać inne cywilizacje. W 1872 r. zbudowano linię kolejową z Tokio do Jokohamy. W 1873 r. przyjęto kodeks karny oparty na kodeksie francuskim, wprowadzono niemiecki system administracyjny. Rozpoczęto modernizację górnictwa, przemysłu ciężkiego. Japonia zaczęła eksportować na zachód wyroby włókiennicze. W przedsiębiorstwach i urzędach państwowych mężczyźni zaczęli ubierać się w stylu zachodnim. Różnice poglądów wśród rządzących polityków doprowadziły do powstania partii politycznych. W 1885 r. Ito Hirobumi został pierwszym premierem w historii Japonii. On również jest autorem konstytucji Meiji zatwierdzonej przez cesarza w 1889 r. obowiązującej do 1945 r. W tym czasie ideologia nacjonalistyczna stała się podstawą kultu cesarza (religią państwową został sintoizm), w szkołach rozpoczęto naukę shinto afirmującą boskie pochodzenie cesarza i Japończyków. W 1872 r. Japonia zagarnęła wyspy Ryukyu znajdujące się w wasalnej zależności od Chin. W 1879 r. pozbawiła władzy miejscowego króla i przekształciła wyspy w prefekturę Okinawa.

4 4 W 1894 r. wojna z Chinami zakończona klęską Chin. W latach wojna japońsko-rosyjska zakończona klęską Rosji i podpisaniem traktatu pokojowego w Portsmouth. Na jego mocy Korea została uznana za strefę wpływów Japonii. Japonia uzyskała prawo do dzierżawy Półwyspu Laotung z Port Arturem i Dalnim, pod władanie Japonii oddano odcinek kolei Południowomandżurskiej od Port Artura do stacji Kuanczentsy oraz Południowy Sachalin. Ponadto rząd rosyjski zgodził się na zawarcie konwencji dotyczącej rybołówstwa. Zobowiązał się również do wypłacenia20 milionów USD w celu pokrycia utrzymania rosyjskich jeńców wojennych. W 1910 r. miała miejsce aneksja Korei i przyłączenie jej do Japonii. Agresja kolonialna Japonii w Korei i w Chinach przyniosła znaczne korzyści przemysłowcom japońskim. Po śmierci cesarza w 1912 roku zakończyła się wielka era modernizacji. Kolejny cesarz cierpiał na zaburzenia psychiczne i nie mógł występować publicznie. W 1921 roku regentem został następca tronu książę Hirohito (został oficjalnie mianowany cesarzem po śmierci cesarza Taisho w 1926 roku). W okresie I wojny światowej Japonia opowiedziała się po stronie aliantów. Po I wojnie światowej w 1919 roku Japonia uznała niepodległą Polskę, co oznaczało początek oficjalnych stosunków dwustronnych. Dowodem sympatii Polski wobec Japonii było odznaczenie w 1925 roku 51 oficerów japońskich orderami Virtuti Militari za zasługi podczas wojny z Rosją. W latach 30 rozwijała się współpraca wojskowa, głównie w zakresie kryptologii i wywiadu skierowanego na ZSRR i Niemcy. Dzięki konsulowi Sugiharze Chiune akredytowanemu w 1939 roku w Kownie, niechybnej śmierci podczas działań II wojny światowej uniknęło około polskich Żydów. W 1936 roku Japonia podpisała pakt antykominternowski z nazistowskimi Niemcami, do którego później przyłączyły się faszystowskie Włochy. W 1937 roku Japonia dokonała agresji na Chiny. W okresie trwania II wojny światowej, w 1941 roku rządy w kraju przejęło wojsko, premierem został Tojo Hideki. Stany Zjednoczone w odpowiedzi na zaatakowanie Chin przerwały dostawy surowców, zamroziły aktywa japońskie w USA i nałożyły embargo na ropę. 7 XII 1941 roku lotnictwo i marynarka wojenna Japonii dokonała napaści na bazę amerykańską w Pearl Harbour. Atak ten spowodował formalne przystąpienie do wojny USA. Po ataku na Pearl Harbour japońskie siły zbrojne rozpoczęły ataki na byłe posiadłości kolonialne Wielkiej Brytanii, Francji i Holandii a następnie ich okupację. W 1942 roku w bitwie o Midway marynarka wojenna Japonii poniosła ogromne straty. W 1943 roku działania aliantów spowodowały utratę podbitych przez Japonię terytoriów. W 1944 roku Amerykanie zajęli wyspę Sajpan na Oceanie Spokojnym, z której systematycznie rozpoczęli bombardowanie całej Japonii. Młodzi japońscy piloci przeprowadzali samobójcze ataki na okręty amerykańskie Naloty przy użyciu bomb zapalających przeprowadzono na prawie wszystkie duże miasta Japonii. W Tokio zginęło ponad ludzi. W kwietniu 1945 roku alianci zdobyli Okinawę. Władze Japonii nie przyjęły postulatów zawartych w Deklaracji Poczdamskiej, w której wezwano Japonię do bezwarunkowej kapitulacji. 6 VIII 1945 roku Stany Zjednoczone zrzuciły bombę atomową na Hirosimę a 9 VIII 1945 roku na Nagasaki. 8 VIII 1945 roku ZSRR przystąpił do wojny przeciw Japonii. W sierpniu 1945 roku siły zbrojne AR doprowadziły do rozbicia Armii Kwantuńskiej w Mandżurii, Chinach i Korei. 2 IX 1945 roku Japonia podpisała akt bezwarunkowej kapitulacji, a wojska amerykańskie rozpoczęły okupację Japonii. Kraj był w ruinie, zginęły ponad 2 miliony ludzi, a 13 milionów utraciło swoje domy. Japonia straciła wszystkie swoje zagraniczne terytoria. Za wyjątkiem Okinawy (w wyniku referendum wyspa powróciła do Japonii w 1972 roku), wojska okupacyjne zostawiły Japonię Japończykom. Japońskie siły zbrojne zostały rozwiązane. W 1946 roku proklamowano nową, opartą na amerykańskich wzorach konstytucję, która obowiązuje do dnia dzisiejszego (prawo jednostki do samorealizacji, egalitaryzm, reforma rolna, reforma systemu kształcenia, emancypacja kobiet). Jednocześnie cesarz został pozbawiony władzy wykonawczej. Władza ustawodawcza przeszła w ręce dwuizbowego Zgromadzenia Narodowego i Izby Radców. Władzę wykonawczą zaczął sprawować rząd odpowiedzialny przed parlamentem, w skład którego wchodzą przedstawiciele różnych partii. Aktualnie partią sprawującą rządy jest Partia Liberalno-Demokratyczna.

5 5 W 1951 roku w czasie konferencji pokojowej w San Francisco premier Japonii podpisał traktat pokojowy z 48 państwami. Układ ten wszedł w życie 28 IV 1952 roku i w tym dniujaponia odzyskała niezależność. W 1951 roku Japonia podpisała z USA układ o bezpieczeństwie, w którym zgodziła się na zachowanie w Japonii najważniejszych amerykańskich baz wojskowych. W październiku 1956 roku ogłoszono wspólną deklarację japońsko-radziecką o zakończeniu stanu wojny pomiędzy obydwoma krajami i nawiązaniu stosunków dyplomatycznych. 8 II 1957 roku przedstawiciele Polski i Japonii podpisali w Nowym Yorku układ o przywróceniu normalnych stosunków miedzy obydwoma państwami. Układ ten został ratyfikowany przez Radę Państwa PRL (25 IV 1957 roku), a wymiana dokumentów ratyfikacyjnych odbyła się 18 V 1957 roku w Warszawie. Układ zawierał postanowienia o zakończeniu stanu wojny między Polską a Japonią i przywróceniu stosunków dyplomatycznych. Stosunki dyplomatyczne zostały wznowione na szczeblu ambasad. 12 XII 1956 roku nastąpiło przyjęcie Japonii w poczet członków ONZ. 5 IV 1968 roku na mocy japońsko-amerykańskiego porozumienia do Japonii powróciły wyspy Bonin, Volcano, Rosario, Parece, Markusa. Kolejne porozumienie przywróciło Japonii władzę administracyjną nad wyspami Ryukyu. 12 VIII 1978 roku Japonia i ChRL podpisały traktat o pokoju i przyjaźni. Japonia wyrzekła się prowadzenia wojen i utrzymywania sił zbrojnych, co zostało potwierdzone zapisem w konstytucji. Tym niemniej, japońskie Siły Samoobrony pod względem siły są uważane za szóstą armię świata. Dzięki szybkiemu rozwojowi przemysłu i wysokiemu poziomowi życia, już w 1958 roku uznano, że odbudowa kraju została zakończona. W 1964 roku miała miejsce Olimpiada w Tokio i z tej okazji uruchomiono wówczas najszybszy pociąg świata - shinkansen. W 1970 roku w Osace odbyła się Światowa Wystawa Expo (w 2005 roku podobna wystawa miała miejsce w Aichi). W 1990 roku cesarzem Japonii został syn Hirohito Akihito. Źródło: ambasada Japonii

6 6