STANOWISKO. ws. projektu Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego z dnia 5 listopada 2013 r.

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "STANOWISKO. ws. projektu Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego z dnia 5 listopada 2013 r."

Transkrypt

1 STANOWISKO ws. projektu Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego z dnia 5 listopada 2013 r. Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny wraz z Zespołem Pomocy Prawnej, działającym przy Federacji przedstawia stanowisko w sprawie proponowanych przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Karnego zmian dotyczących regulacji zawartych w rozdziale XIX Kodeksu karnego. Prezentowane stanowisko odnosi się przede wszystkim do samego projektu i Komisji Kodyfikacyjnej, w zakresie treści przepisów rozdziału XIX K.k. regulującego przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu. Dodatkowo przedstawia polemikę z opracowanym Uzasadnieniem do wskazanej nowelizacji oraz z argumentacją prezentowaną przez członków Komisji w mediach ii oraz podczas konferencji zorganizowanej przez Komisję 21 stycznia 2014 roku. Analizując wszystkie postulaty Komisji do omawianego rozdziału, jako pierwszą uwagę krytyczną należy wskazać zmianę używanego języka zawartą w przepisach art. 152 i 153 k.k. Komisja proponuje wprowadzenie, niestosowanego dotychczas w prawie polskim w odniesieniu do przerywania ciąży, pojęcia spowodowanie śmierci dziecka poczętego. W uzasadnieniu projektu, Komisja stwierdza również, iż obecnie nawet rażący błąd medyczny w postaci działania lub zaniechania, prowadzący do śmierci dziecka zdolnego do samodzielnego życia poza organizmem matki, prowadzi jedynie do ewentualnej odpowiedzialności zawodowej lekarza iii. Ponadto Komisja podnosi, że w obecnym stanie prawnym brak jest ochrony życia płodu w ostatniej fazie jego rozwoju w łonie kobiety ciężarnej i ta luka powinna być wypełniona przez odpowiednie zapisy w Kodeksie karnym. Jako dowód na konieczność zmian w Kodeksie karnym w zakresie możliwości pociągnięcia do odpowiedzialności osób godzących w życie płodu znajdującego się w ostatniej fazie życia płodowego, Komisja podaje trzy orzeczenia Sądu Najwyższego iv.

2 Wobec powyższego Federacja podnosi, co następuje. Po pierwsze krytycznie należy ocenić decyzję o przesunięciu granicy podmiotowości prawnej i uznania istoty ludzkiej w fazie życia płodowego jako odrębnego od kobiety ciężarnej bytu. Z analizy prawno-porównawczej innych państw, w tym krajów członkowskich Unii Europejskiej v, wynika, że nigdzie nie stosuje się w prawie karnym podobnego języka i tak szerokiej ochrony płodu, nawet w krajach, w których przerywanie ciąży jest bardzo ograniczone (Irlandia vi ) lub w ogóle zabronione (Malta vii ) oraz w krajach, gdzie za aborcję kryminalizacji podlegają kobiety (Irlandia i Malta). Po drugie niesłuszna jest teza, iż brak jest możliwości pociągnięcia lekarzy do odpowiedzialności innej niż zawodowa za błędy medyczne w sytuacji śmierci płodu zdolnego do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej Wskazać bowiem należy, iż lekarze za nieprawidłowe postępowanie mogą ponosić nie tylko odpowiedzialność zawodową za łamanie przepisów Ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Nic nie stoi na przeszkodzie pociągnięcia lekarza do odpowiedzialności karnej za każde działanie lub zaniechanie, które spełnia znamiona czynu opisanego w Kodeksie karnym (w tym przypadku np. narażenie kobiety na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, szczególnie przez osobę, na której ciąży obowiązek opieki nad kobietą w ciąży art. 160 K.k.). Ponadto lekarze za błędy medyczne mogą również ponieść odpowiedzialność cywilną. Prawo kobiety do wniesienia roszczeń cywilnoprawnych za szkody materialne i niematerialne należy traktować jako skuteczny środek, umożliwiający uzyskanie odszkodowania lub zadośćuczynienia za szkody powstałe w wyniku błędów popełnionych przez lekarza przy porodzie zarówno te, jakich doznaje kobieta, jak i może doznać dziecko, które w wyniku tych błędów nie traci życia, ale ponosi uszczerbek na zdrowiu. Po trzecie nieuzasadnione jest powoływanie się przez Komisję na wskazane orzeczenia SN. Uchwała SN z dnia 26 października 2006 r. I KZP 18/06 dotyczyła art. 160 Kodeksu karnego, czyli przestępstwa narażenia człowieka na niebezpieczeństwo utraty życia lub uszczerbku na zdrowiu. W tym orzeczeniu SN uznał, że przedmiotem ochrony przewidzianej w art. 160 k.k. jest życie i zdrowie człowieka od rozpoczęcia porodu (wystąpienia skurczów macicy, dających postęp porodu), a w wypadku operacyjnego zabiegu cesarskiego cięcia kończącego ciążę od podjęcia czynności zmierzających do przeprowadzenia tego zabiegu. W żadnej mierze zatem nie można uznać tego orzeczenia jako uzasadnienia dla zmian proponowanych przez Komisję.

3 Postanowienie SN z dnia 30 października 2008 r., I KZP 13/08 odnosiło się do art. 157a oraz 155 Kodeksu karnego oraz granicy prawnokarnej ochrony zdrowia i życia płodu znajdującego się wciąż w organizmie kobiety ciężarnej. Dyskusji poddane było zagadnienie zakończenia ciąży w sposób inny niż poprzez poród fizjologiczny oraz tego, jak zabieg cesarskiego cięcia jego przeprowadzenie, czynności zmierzające do jego przeprowadzenia lub wystąpienie medycznych przesłanek tej konieczności wpływa na przebieg granicy pomiędzy dzieckiem poczętym a człowiekiem w rozumieniu Kodeksu karnego. Z całą mocą należy podkreślić, że w postanowieniu tym wyraźnie wskazane jest, że SN odmówił podjęcia uchwały na zagadnienie, kiedy ta ochrona się zaczyna. Nie stwierdził tym samym w żadnej mierze, że moment osiągnięcia przez płód zdolności do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej należy jako tę granicę traktować. W wyroku z dnia 27 września 2010 r., V KK 34/10, SN powołuje się na powyższe postanowienie. Stwierdza, że choć nie podjął uchwały, to jednak wyraził pewien pogląd, że ochrona prawnokarna przysługuje od momentu zaistnienia medycznych przesłanek do przeprowadzenia cesarskiego cięcia i w tym wyroku podtrzymuje ten pogląd. Jest on o tyle trudny do zaakceptowania, że takie medyczne przesłanki mogą zaistnieć w rzeczywistości na bardzo wczesnym etapie ciąży i przyjęcie takiej granicy wiązałoby się ze znacznymi trudnościami interpretacyjnymi w kontekście konkretnych, indywidualnych przypadków. Wyrok ten jest jednocześnie w środowisku prawniczym krytykowany ze względu na padające w nim stwierdzenie, że wystarczy, aby przesłanki do przeprowadzenia cesarskiego cięcia, warunkujące odpowiedzialność karną w przypadku nieadekwatnego zachowania lekarza, wystąpiły w sposób obiektywny, nawet jeśli w procesie leczniczym nie zostały stwierdzone. W toku argumentacji SN pojawia się również kategoria szczególnego obowiązku lekarza. W tym orzeczeniu nadal jednak nie mamy do czynienia z jakimkolwiek poglądem SN na temat tego, że prawnokarna ochrona życia płodu na równi z ochroną przysługującą człowiekowi już narodzonemu, zaczyna się według tak zwanego kryterium rozwojowego. Wciąż mowa jest wyłącznie o kryterium położniczym, które w sytuacji, gdy poród nie przebiega w sposób naturalny może rodzić wątpliwości o charakterze interpretacyjnym, w kontekście przestępstw skutkujących śmiercią płodu. Dlatego w żadnej mierze to orzeczenie SN nie stanowi uzasadnienia proponowanych zmian. Po czwarte, odnosząc się do tezy Komisji, iż w obecnym stanie prawnym brak jest ochrony prawnokarnej życia płodu w ostatniej fazie jego rozwoju, należy stwierdzić, iż Kodeks karny zawiera przestępstwa umożliwiające ochronę kobiety ciężarnej. Do przestępstw tych należą: narażenie na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 160 K.k.), nieudzielenie pomocy osobie, która znajduje się w sytuacji bezpośredniego niebezpieczeństwa utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 162), spowodowanie

4 ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 156 K.k.) czy spowodowanie naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia (art. 157 K.k). Spowodowanie śmierci płodu noszonego przez kobietę czy inne bezprawne zachowanie godzące w jej ciążę, zawsze należy postrzegać jako wymierzone przeciwko życiu i zdrowiu tej kobiety. Nie jest uzasadnionym rozszerzanie podmiotowości prawnej istoty ludzkiej w fazie prenatalnej życia w kontekście umożliwienia pociągania do odpowiedzialności karnej za takie czyny, ponieważ ta odpowiedzialność jest już przewidziana obecnymi przepisami. Warto także nadmienić, że zarówno podawane przykłady, jak i treść przywoływanych orzeczeń Sądu Najwyższego nie powinny być traktowane jako uzasadnienie potrzeby tak daleko idących zmian w prawie karnym, a także stanowić dowodu na społeczne zapotrzebowanie na wprowadzenie takich zmian. Nie istnieją żadne badania rzeczywistości społecznej, których wyniki wskazywałyby na faktyczną potrzebę takiej regulacji przede wszystkim zaś tego, jaka jest faktyczna skala problemu. Komisja Kodyfikacyjna wielokrotnie podkreślała, że proponowane w projekcie zmiany nie mają bezpośredniego związku z regulacjami dotyczącymi przerywania ciąży. Powyższa teza wynika chociażby z wyrażonego oświadczenia prof. Włodzimierza Wróbla w przywoływanym wywiadzie radiowym oraz oświadczeń członków Komisji wyrażonych podczas zorganizowanej konferencji. Odnosząc się do powyższego stanowiska, Federacja wskazuje, co następuje. Przywołanemu wyżej stanowisku Komisji przeczy fakt, że w projekcie zawarte są istotne zmiany w zakresie regulacji art. 152 i 153 K.k., regulujących przerywanie ciąży, oraz wprowadzony zostaje przepis art. 152a. Ponadto, temu stanowisku przeczy treść Uzasadnienia, w którym wyrażony jest pogląd, że dotychczasowe uregulowania w sposób nazbyt restrykcyjny przewidują odpowiedzialność karną także w przypadku, gdy dochodzi do naruszenia przepisów [w zakresie warunków dopuszczalności przerwania ciąży] o charakterze administracyjnym viii. O ile zaś można się zgodzić z poglądem, że obecny zakres odpowiedzialności karnej jest zbyt szeroki i dotyczy też sytuacji, gdy nie są spełnione wszystkie wymagania formalne, nawet jeśli zachodzą przesłanki merytoryczne do przerwania ciąży, o tyle zmiana jaką w związku z tym proponuje Komisja idzie zdecydowanie zbyt daleko i w nieuzasadnionym kierunku. Proponowany kształt art. 152 K.k. przewiduje odpowiedzialność za spowodowanie śmierci dziecka poczętego niezdolnego do samodzielnego życia poza organizmem matki.

5 W ramach proponowanych zmian, wprowadza się też przepis art. 152a K.k., zakładający wyłączenie odpowiedzialności karnej lekarza za czyn z art. 152 w sytuacji, gdy działa na żądanie matki dziecka poczętego w trzech przypadkach. Proponowana treść art. 152a w odniesieniu do tych przypadków jednak sposób wyraźny i bardzo niebezpieczny zmienia zakres przesłanek merytorycznych, które zawarte są w Ustawie o planowaniu rodziny, wbrew tezie z Uzasadnienia, że są one co do zasady powtórzeniem uregulowań zawartych w Ustawie ix. Po pierwsze wprowadzone zostało określenie poważnego zagrożenia dla zdrowia kobiety. W Uzasadnieniu konieczność takiego doprecyzowania jest argumentowana w ten sposób, że obecnie przerwanie ciąży jest możliwe przy nawet krótkotrwałym i przemijającym x zagrożeniu dla zdrowia kobiety, bez żadnych restrykcji czasowych (czyli w praktyce do końca trwania ciąży), co nie jest zdaniem autorów projektu właściwe. Wskazuje się na to, że ryzyko nawet krótkotrwałego rozstroju zdrowia, które nie ma charakteru poważnego może uzasadniać aborcję w ostatniej fazie ciąży. Taki argument należy uznać za demagogiczny ze względu na to, czym faktycznie jest przerwanie ciąży w ostatniej fazie jej trwania. Nie jest to zabieg co do zasady skutkujący śmiercią płodu. Federacja wyraźnie zaznacza, że przytaczana intencja nie znajduje odzwierciedlenia w proponowanych przepisach, ponieważ nie dotyczą one przerywania ciąży w trzecim trymestrze. Zatem dodanie do przesłanki zagrożenia dla zdrowia kobiety określenia poważne w odniesieniu do przerywania ciąży w pierwszych dwóch trymestrach ciąży nie może być uzasadniane w sposób, który przytacza Komisja. Po drugie w przypadku przerwania ciąży z powodu wad płodu, Komisja proponuje wyłączenie przestępności tego czynu wyłącznie w przypadku zachodzenia ciężkiego i nieodwracalnego uszkodzenia dziecka poczętego. Zrezygnowano tym samym z terminu prawdopodobieństwo, którego używa Ustawa, zaś uszkodzenie uznano niejako za kategorię zbiorczą obejmującą ciężkie i nieodwracalne upośledzenie płodu lub nieuleczalną chorobę zagrażającą jego życiu. Pominięto również kwestie, w jaki sposób owo uszkodzenie miałoby być przez lekarza stwierdzane. Komisja argumentuje to tym, że wprowadzanie do tych przepisów takich procedur jest w Kodeksie karnym nieuzasadnione. W rzeczywistości jednak Kodeks karny, choć co do zasady zawierający regulacje o charakterze materialnym, zawiera szereg przepisów proceduralnych, które nie mają znacznego wpływu na jego spójność i stosowanie w praktyce. W związku z powyższą argumentacją, należy poddać w wątpliwość prawdziwość intencji deklarowanej przez Komisję. Nie znajduje ona bowiem odzwierciedlenia w proponowanym kształcie przepisów. Ich kształt bowiem nie jest zgodny ani z deklaracją, że projekt nie odnosi się do przerywania ciąży, ani z poglądem, ze w zakresie w jakim przerywania ciąży dotyczy, zmiany są

6 uzasadnione. Jednoznacznie należy stwierdzić, iż istotna zmiana treści samych przesłanek dopuszczalności aborcji, wskazuje na celowe działania, zmierzające do zaostrzenia obecnie obowiązującej Ustawy regulującej prawo do przerywania ciąży. Należy z całą mocą podkreślić, że w razie wprowadzenia proponowanych przepisów, w sytuacji, gdy zachodziłyby przesłanki ustawowe, ale nie w tak wąskim zakresie, jak w proponowanym art. 152a, możliwe byłoby pociągnięcie lekarza do odpowiedzialności karnej za przestępstwo spowodowania śmierci dziecka poczętego uregulowane w proponowanym art Byłoby to zatem faktyczne zaostrzenie przepisów obowiązującej Ustawy. Aby bowiem możliwe było wyłączenie przestępczości czynu polegającego na przerwaniu ciąży w pierwszych dwóch trymestrach jej trwania, zagrożenie dla zdrowia kobiety musiałoby być poważne, natomiast uszkodzenie płodu miałoby zachodzić. W innych sytuacjach przerwanie ciąży w pierwszych dwóch trymestrach, nawet legalne według obecnie obowiązujących zapisów Ustawy, skutkujące śmiercią płodu, byłoby karalne na mocy art. 152 w proponowanym kształcie. Co więcej legalne przerywanie ciąży w trzecim trymestrze, które mimo tego, że płód jest teoretycznie zdolny do życia poza organizmem kobiety niesie ze sobą znaczne ryzyko śmierci płodu lub już urodzonego dziecka we wczesnej fazie jego życia, nadal pozostawałoby w sferze odpowiedzialności karnej na mocy proponowanego art. 162a. Komisja kodyfikacyjna argumentuje, że w takich przypadkach zastosowanie miałby kontratyp stanu wyższej konieczności. Nie wolno jednak zapominać o dwóch ważnych kwestiach. Pierwszą z nich jest to, że Komisja nie jest w stanie zagwarantować kierunku orzecznictwa sądów w przedmiocie stanu wyższej konieczności i przekraczania jego granic w konkretnych sprawach (szczególnie takich, gdzie decyzje dotyczyłyby oceny dobra chronionego w postaci zdrowia kobiety i życia płodu). Tym samym deklaracje uniknięcia (co do zasady) odpowiedzialności karnej przez lekarzy w takich sprawach płynące ze strony Komisji nie mogą być traktowane jako faktyczna gwarancja braku przestępności takich czynów w indywidualnych przypadkach. Należy bowiem mieć na względzie, że sama groźba postępowania karnego niesie za sobą ryzyko efektu mrożącego. Przepisy karne powodują strach lekarzy i postępowanie wbrew woli i prawom pacjentek, którym przysługuje zabieg przerwania ciąży zgodnie z obecnymi regulacjami. Jest to zjawisko już zdefiniowane w związku z funkcjonowaniem przepisów w obecnym kształcie. Ten efekt w razie przyjęcia proponowanych rozwiązań z dużym prawdopodobieństwem by się nasilił. Na zakończenie konferencji przedstawiciel Komisji w sposób wewnętrznie sprzeczny odwołał się do kategorii zapotrzebowania społecznego na zmiany w przepisach dotyczących przerywania ciąży, jednocześnie stawiając tezę, że zgodnie z badaniami społeczeństwo popiera obecną uregulowania dotyczące aborcji. Powołał się przy tym na wyniki badania CBOS, zgodnie z którymi jego zdaniem

7 75% społeczeństwa popiera obecny kształt Ustawy o planowaniu rodziny. Ta teza jest jednak niezgodna z prawdą. Badania CBOS, na które powołuje się Komisja nie badały stosunku do Ustawy a tylko postawy moralne względem przerywania ciąży, które łącznie 75% respondentów uznało za zdecydowanie złe lub raczej złe. Stosunek do Ustawy w 2013 roku badał natomiast Instytut Spraw Publicznych i zgodnie z wynikami tego badania, 48% społeczeństwa opowiada się za zmianami w prawie dotyczącym przerwania ciąży. 36% ogółu badanych chce złagodzenia tego prawa, co stanowi o dwa punkty procentowe więcej niż odsetek respondentów opowiadających się za utrzymaniem obecnego kształtu tych przepisów. Teza zatem jakoby społeczeństwo chciało utrzymania obecnych regulacji jest chybiona. Z tych badań również nie wynika poparcie dla faktycznego zaostrzenia przepisów związanych z przerywaniem ciąży, co jak wykazano powyżej, jest przedmiotem proponowanej regulacji. Omawiany projekt należy również oceniać z punktu widzenia kwestii wykonywania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu w sprawach z zakresu prawa do przerywania ciąży, które zapadły przeciwko Polsce xi, kwestii rozszerzenia definicji dzieciobójstwa oraz kwestii dostępu do badan prenatalnych. Po pierwsze proponowane zmiany w sposób istotny powiązane są z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Ta kwestia była poruszana podczas konferencji zorganizowanej przez Komisję. Komisja stoi na stanowisku, że zaproponowane rozwiązania nie tylko nie stałyby na drodze do poprawnego wykonania wyroków Trybunału w sprawach polskich, ale także zadośćuczyniłyby niejako postulowanemu przez Trybunał zapewnieniu jasnych ram procedury przerywania ciąży poprzez doprecyzowanie przesłanek. Z żadną z tych tez nie można się zgodzić. Wyłączenie karalności lekarza za przeprowadzenie aborcji w pierwszych dwóch trymestrach wyłącznie w oparciu o przesłanki merytoryczne do przeprowadzenia zabiegu, które nie są tożsame z tymi zawartymi obecnie w Ustawie o planowaniu rodziny nie tylko nie może być postrzegane w kategoriach pożądanego doprecyzowania przepisów. Przeciwnie stanowi realne zagrożenie w postaci wprowadzenia jeszcze większego chaosu zarówno pojęciowego, jak i decyzyjnego po stronie lekarzy, którzy za swój błąd w ocenie sytuacji mogą ponieść poważne konsekwencje. Regulację proponowanego art. 162a w kontekście przerywania ciąży w trzecim trymestrze należy uznać zaś za zupełnie niespójną z zapisami Ustawy. Tak szerokie ryzyko poniesienia konsekwencji o charakterze karnym niesie za sobą ryzyko znacznego ograniczenia dostępu do legalnego przerywania ciąży. Co więcej wykonanie wyroków Trybunału musi polegać również na eliminowaniu zjawiska zwanego efektem chłodzącym przepisów karnych na dostęp do legalnych zabiegów, który charakteryzuje się tym, że ryzyko odpowiedzialności karnej powoduje skłonność lekarzy do odmawiania legalnych zabiegów w obawie przed postępowaniem

8 karnym. Przyjęcie przepisów w proponowanym przez Komisję kształcie nie tylko nie będzie środkiem do zminimalizowania tego efektu, ale najprawdopodobniej przyczyni się do jego znacznego zwiększenia. Ze względu na tak zwany szeroki margines swobody uznania państw będących stronami Konwencji w zakresie regulacji dotyczących praw reprodukcyjnych, w istocie nie można uznać, aby proponowane przepisy były w sposób bezpośredni sprzeczne z jej zapisami. Jednak ich kształt oraz konsekwencje ich stosowania dla realizacji praw reprodukcyjnych kobiet są już na obecnym etapie możliwe do przewidzenia i należy uznać, że jej standard znacznie się obniży, co może skutkować kolejnymi naruszeniami i sprawami kierowanymi do Trybunału. Po drugie, bardzo ważnym elementem omawianego projektu jest zmiana definicji dzieciobójstwa w kierunku rozszerzającym poprzez wprowadzenie odpowiedzialności karnej kobiety, która powoduje śmierć płodu w ostatniej fazie ciąży (proponowany art. 149a). Taki kształt przepisu rodzi poważne wątpliwości o charakterze interpretacyjnym w zakresie tego, jakie czyny faktycznie byłyby objęte kryminalizacją. W sposób oczywisty w zakres nowej definicji wchodzą te czyny, które są popełnione umyślnie w zamiarze bezpośrednim lub ewentualnym. Na gruncie tak sformułowanego przepisu karane byłyby kobiety, które godzą w życie płodu w ostatniej fazie ciąży poprzez jakikolwiek atak na swoją ciążę farmakologiczny czy fizyczny. Dotyczy to także ewentualnych nieudanych prób samobójczych kobiet w trzecim trymestrze ciąży, w wyniku której obumrze płód. Takie kobiety odpowiadałyby za dzieciobójstwo. Komisja argumentuje konieczność takich uregulowań na przykład w odniesieniu do sytuacji przytaczanej na konferencji przez prof. Andrzeja Zolla xii, kiedy kobieta spowodowała śmierć płodu w ostatnim trymestrze ciąży w związku z niewywołaniem się przez osoby trzecie z umowy surogacji. Należy jednak podkreślić, że podobne sytuacje mają miejsce wyjątkowo rzadko. Są to jednostkowe przypadki i nie należy za ich pomocą argumentować tak daleko idących zmian, szczególnie, że zmiany te niosą za sobą poważne konsekwencje, wykraczające poza ramy, na potrzeby których miałyby zostać wprowadzone. Przede wszystkim proponowany przepis niesie za sobą pewne powiązanie z przerywaniem ciąży, gdyż na gruncie tego przepisu kobieta, która poddałaby się nielegalnemu zabiegowi przerwania ciąży w trzecim trymestrze odpowiadałaby za dzieciobójstwo. W praktyce w zasadzie późne nielegalne aborcje się po prostu nie zdarzają. Co ważne jednak wydaje się, że odpowiedzialność karna miałaby miejsce także w przypadku legalnych zabiegów w trzecim trymestrze dla ratowania życia lub zdrowia kobiety w sytuacji, gdy płód by takiego zabiegu nie przeżył, ponieważ w myśl propozycji Komisji przepisy nie przewidywałyby wyłączenia przestępności i karalności późnej legalnej aborcji także w odniesieniu do lekarzy.

9 Ponadto, przepis ten dotyczyłby też budzącej najwięcej wątpliwości grupy zachowań o charakterze lekkomyślności czy niedbalstwa, a więc form winy nieumyślnej. Zgodnie z nauką prawa karnego nie wchodzą one w zakres proponowanej rozszerzonej definicji dzieciobójstwa przewidującej odpowiedzialność wyłącznie za czyny o charakterze winy umyślnej. Najwięcej wątpliwości budzi jednak fakt, że w praktyce granica pomiędzy lekkomyślnością a zamiarem ewentualnym może być nieoczywista w konkretnych przypadkach i będzie wymagała zbadania przez organy ścigania w sytuacji czynu, który zakończy się obumarciem płodu w ostatniej fazie ciąży. Nawet jeśli wątpliwość ta rozstrzygana będzie na korzyść kobiet i faktycznie w żadnym przypadku postępowanie nie będzie skutkowało przedstawieniem zarzutów, to należy jednak założyć, że postępowanie w celu zbadania wystąpienia zamiaru choćby ewentualnego będzie prowadzone. Z tego właśnie powodu takie sformułowanie tego przepisu jest skierowane przeciwko kobietom. Po trzecie, przedstawiony przez Komisję projekt dotyczy również kwestii badań prenatalnych. Proponowane zmiany w zakresie odpowiedzialności za czyny skutkujące konsekwencjami dla życia i zdrowia płodu w trzecim trymestrze ciąży muszą być ocenione negatywnie również z punktu widzenia rozwoju medycyny i możliwości interwencji medycznej w fazie życia płodowego w razie występowania wad możliwych do wyleczenia na tym etapie. Z jednej strony bowiem zagrożona byłaby sama zaawansowana diagnostyka prenatalna, szczególnie ta niosąca za sobą określone ryzyko dla płodu, z drugiej zaś wszelkie interwencje medyczne w trzecim trymestrze ciąży niosące za sobą ryzyko śmierci płodu mogłyby być znacznie ograniczone z powodu obawy przed postępowaniem karnym lekarzy, którzy takie interwencje mieliby podejmować. Efekt mrożący takich uregulowań miałby niebagatelne znaczenie dla zakresu pomocy medycznej kobietom w ciąży służących ratowaniu życia i zdrowia noszonych przez nie płodów, które w wyniku tych interwencji miałyby znacznie większe szanse na przeżycie i zdrowe życie po urodzeniu. W związku z powyższym Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny wyraża swoje negatywne stanowisko w zakresie proponowanych przez Komisje Kodyfikacyjną Prawa Karnego zmian w rozdziale XIX Kodeksu karnego i wnosi o zaprzestanie dalszych prac w kierunku wprowadzenia faktycznych zmian legislacyjnych, które jak wykazano powyżej są nie tylko nieuzasadnione, ale także mogą okazać się wysoce szkodliwe.

10 i Projekt wraz z uzasadnieniem w wersji dostępnej na stronie: komisja-kodyfikacyjna-prawa-karnego/komisja-kodyfikacyjna-prawa-karnego / ii wywiad z prof. Andrzejem Zollem w Gazecie Wyborczej, rozmowa z prof. Włodzimierzem Wróblem w radiu Tok.fm, iii Uzasadnienie projektu, s. 31 iv Uchwała SN z dnia r., I KZP 18/06, postanowienie SN z dnia r., I KZP 13/08 oraz wyrok SN z dnia r., V KK 34/10 v Szczegółowe informacje dostępne na stronie: vi Protection of Life During Pregnancy Act, 2013 vii Criminal Code, 1981 viii Uzasadnienie, s. 32 ix Uzasadnienie, s. 33 x Uzasadnienie, s. 33 xi Tysiąc przeciwko Polsce, R.R. przeciwko Polsce i P. i S. przeciwko Polsce xii 63. minuta nagrania

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA dr n. med. Marta Rorat Katedra Medycyny Sądowej, Zakład Prawa Medycznego UM we Wrocławiu ISTOTA ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ Art. 1. 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko,

Bardziej szczegółowo

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA dr n. med., mgr prawa Marta Rorat Zakład Prawa Medycznego Katedra Medycyny Sądowej UM we Wrocławiu ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA kodeks karny pozakodeksowe prawo karne Odpowiedzialność

Bardziej szczegółowo

Zgoda pacjenta na świadczenie zdrowotne

Zgoda pacjenta na świadczenie zdrowotne Zgoda pacjenta na świadczenie zdrowotne dr nauk prawn. Małgorzata Serwach, Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Łódzki Zgoda pacjenta jako zasada generalna Zgodnie z postanowieniami ustawy z 5 grudnia 1996

Bardziej szczegółowo

R.R. PRZECIWKO POLSCE: WYROK

R.R. PRZECIWKO POLSCE: WYROK R.R. PRZECIWKO POLSCE: WYROK 26 maja 2011 roku Europejski Trybunał Praw Człowieka (dalej: Trybunał) wydał przełomową decyzję w sprawie R.R. przeciwko Polsce 1. Trybunał uznał naruszenie przez Polskę Artykułu

Bardziej szczegółowo

JAK POSTĘPOWAĆ W PRZYPADKU ODMOWY WYKONANIA ABORCJI?

JAK POSTĘPOWAĆ W PRZYPADKU ODMOWY WYKONANIA ABORCJI? JAK POSTĘPOWAĆ W PRZYPADKU ODMOWY WYKONANIA ABORCJI? Aborcja to świadczenie gwarantowane finansowane ze środków publicznych i kontraktowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. W załączniku do rozporządzenia

Bardziej szczegółowo

ustawy o zmianie ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.

ustawy o zmianie ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży. Art. 1 W ustawie z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu

Bardziej szczegółowo

U S T AW A z z poprawkami z 2016

U S T AW A z z poprawkami z 2016 U S T AW A z 1993 z poprawkami z 2016 o o powszechnej ochronie życia ludzkiego i wychowaniu do życia w rodzinie Uznając, że wyrażona w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zasada prawnej ochrony życia

Bardziej szczegółowo

Odpowiedzialność karna lekarza

Odpowiedzialność karna lekarza Sławomir Turkowski Odpowiedzialność karna lekarza Zakres i skuteczne ograniczenie odpowiedzialności karnej Warszawa 2012 2 Odpowiedzialność karna lekarza Zakres i skuteczne ograniczenie odpowiedzialności

Bardziej szczegółowo

Spis treści Wykaz skrótów Wstęp Rozdział I. Status prawny podmiotu chronionego Rozdział II. Rodzice a dziecko poczęte

Spis treści Wykaz skrótów Wstęp Rozdział I. Status prawny podmiotu chronionego Rozdział II. Rodzice a dziecko poczęte Wykaz skrótów... 11 Wstęp... 15 Rozdział I. Status prawny podmiotu chronionego... 23 1. Uwagi wstępne... 23 2. Sytuacja dziecka poczętego w polskim prawie... 32 3. Status prawny dziecka poczętego de lege

Bardziej szczegółowo

Podstawy prawne zaniechania i wycofania się z uporczywego leczenia podtrzymującego życie

Podstawy prawne zaniechania i wycofania się z uporczywego leczenia podtrzymującego życie Podstawy prawne zaniechania i wycofania się z uporczywego leczenia podtrzymującego życie dr Małgorzata Szeroczyńska 24 listopada 2015 r. Legalność czynności leczniczych czynność ma być wykonana przez osobę

Bardziej szczegółowo

1) opiekę prenatalną nad płodem oraz opiekę medyczną nad kobietą w ciąży,

1) opiekę prenatalną nad płodem oraz opiekę medyczną nad kobietą w ciąży, brzmienie od 2002-01-01 Ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży z dnia 7 stycznia 1993 r. (Dz.U. Nr 17, poz. 78) zmiany: Dz.U. 2001 Nr 154, poz.

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży

USTAWA. z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży Kancelaria Sejmu s. 1/7 USTAWA z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży Uznając, że życie jest fundamentalnym dobrem człowieka,

Bardziej szczegółowo

Dz.U Nr 139 poz. 646, z 1997 Nr 157 poz U S T A W A z dnia 30 sierpnia 1996 r.

Dz.U Nr 139 poz. 646, z 1997 Nr 157 poz U S T A W A z dnia 30 sierpnia 1996 r. Kancelaria Sejmu s. 1/1 Opracowano na podstawie: Dz.U. 1996 Nr 139 poz. 646, z 1997 Nr 157 poz. 1040 U S T A W A z dnia 30 sierpnia 1996 r. o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego

Bardziej szczegółowo

Art Prawo do życia podlega ochronie, w tym również w fazie prenatalnej w granicach określonych w ustawie.

Art Prawo do życia podlega ochronie, w tym również w fazie prenatalnej w granicach określonych w ustawie. Planowanie rodziny, ochrona płodu ludzkiego i warunki dopuszczalności przerywania ciąży. Dz.U.1993.17.78 z dnia 1993.03.01 Status: Akt obowiązujący Wersja od: 1 stycznia 2002 r. Wejście w życie: 16 marca

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec

POSTANOWIENIE. SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec Sygn. akt I UK 388/11 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 9 marca 2012 r. SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec w sprawie z odwołania B. S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o rentę z

Bardziej szczegółowo

Bunt nastolatka na sali operacyjnej czyli o sprzecznej woli rodziców i małoletnich pacjentów w zakresie leczenia

Bunt nastolatka na sali operacyjnej czyli o sprzecznej woli rodziców i małoletnich pacjentów w zakresie leczenia Bunt nastolatka na sali operacyjnej czyli o sprzecznej woli rodziców i małoletnich pacjentów w zakresie leczenia mgr Katarzyna Smyk Centrum Badań Problemów Prawnych i Ekonomicznych Komunikacji Elektronicznej

Bardziej szczegółowo

PRAWO W OCHRONIE ZDROWIA

PRAWO W OCHRONIE ZDROWIA Wyższa Szkoła Planowania Strategicznego ul. Kościelna 6 41-303 Dąbrowa Górnicza tel./fax 32 264 74 75; kancelaria@wsps.pl Studia podyplomowe PRAWO W OCHRONIE ZDROWIA Przedmiot BIOETYKA Temat EUTANAZJA

Bardziej szczegółowo

- o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej

- o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej Warszawa, dnia 10 lipca 2014 r. Grupa Posłów na Sejm RP Klubu Poselskiego Twój Ruch Szanowna Pani Ewa Kopacz Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczpospolitej

Bardziej szczegółowo

Reżimy odpowiedzialności prawnej lekarzy za błędy medyczne

Reżimy odpowiedzialności prawnej lekarzy za błędy medyczne Reżimy odpowiedzialności prawnej lekarzy za błędy medyczne Łukasz Dyba Radca prawny Kancelaria Prawna Sokrates Janusz Kaczmarek, Łukasz Dyba i Wspólnicy Spółka Komandytowa Wprowadzenie Niniejszy artykuł

Bardziej szczegółowo

Karna Cywilna Dyscyplinarna

Karna Cywilna Dyscyplinarna Karna Cywilna Dyscyplinarna ukończone 17 lat czyn zabroniony, bezprawny, zawiniony, o stopniu szkodliwości społecznej większym niż znikomy wina umyślna wina nieumyślna (lekkomyślność świadomie narusza

Bardziej szczegółowo

Czy do znamion przestępstwa znieważenia funkcjonariusza publicznego (art k.k.) należy publiczność działania sprawcy?

Czy do znamion przestępstwa znieważenia funkcjonariusza publicznego (art k.k.) należy publiczność działania sprawcy? PIERWSZY PREZES SĄDU NAJWYŻSZEGO RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 19 kwietnia 2012 r. BSA II - 4410-3/12 Sąd Najwyższy Izba Karna Na podstawie art. 60 1 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie

Bardziej szczegółowo

T: Lecznictwo sądowo - lekarskie

T: Lecznictwo sądowo - lekarskie T: Lecznictwo sądowo - lekarskie 02.04.2007 KODEKS KARNY CZĘŚĆ OGÓLNA Rozdział I - Zasady odpowiedzialności karnej Art. 1 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto popełnia czyn zabroniony pod

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Korzeniowski

POSTANOWIENIE. SSN Zbigniew Korzeniowski Sygn. akt II UK 407/17 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 6 września 2018 r. SSN Zbigniew Korzeniowski w sprawie z wniosku Z. S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. o

Bardziej szczegółowo

m-iim/b RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTER SPRAWIEDLIWOŚCI DL-P I 0760-18/09 Warszawa, dnia ^ listo pada 2009 r. dot. RPO-619466-II/09/PS 2009-11- O k

m-iim/b RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTER SPRAWIEDLIWOŚCI DL-P I 0760-18/09 Warszawa, dnia ^ listo pada 2009 r. dot. RPO-619466-II/09/PS 2009-11- O k m-iim/b RZECZPOSPOLITA POLSKA MINISTER SPRAWIEDLIWOŚCI DL-P I 0760-18/09 Warszawa, dnia ^ listo pada 2009 r. BIURO RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH dot. RPO-619466-II/09/PS WPŁ. 2009-11- O k ZAL. NR Pan Janusz

Bardziej szczegółowo

OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 23 czerwca 2016 r. w przedmiocie projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw

OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 23 czerwca 2016 r. w przedmiocie projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 23 czerwca 2016 r. w przedmiocie projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw Krajowa Rada Sądownictwa w pełni podziela argumentację

Bardziej szczegółowo

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Roman Sądej (przewodniczący) SSN Przemysław Kalinowski (sprawozdawca) SSN Kazimierz Klugiewicz

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Roman Sądej (przewodniczący) SSN Przemysław Kalinowski (sprawozdawca) SSN Kazimierz Klugiewicz Sygn. akt IV KK 253/16 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 15 grudnia 2016 r. SSN Roman Sądej (przewodniczący) SSN Przemysław Kalinowski (sprawozdawca) SSN Kazimierz

Bardziej szczegółowo

Postępowania karne i cywilne związane z wypadkiem lotniczym z punktu widzenia biegłego sądowego

Postępowania karne i cywilne związane z wypadkiem lotniczym z punktu widzenia biegłego sądowego System zarządzania bezpieczeństwem. w organizacjach lotnictwa cywilnego Uczelnia Łazarskiego, Warszawa, 18 marca 2014 Postępowania karne i cywilne związane z wypadkiem lotniczym z punktu widzenia biegłego

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Beata Gudowska

POSTANOWIENIE. SSN Beata Gudowska Sygn. akt II UK 586/17 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 22 stycznia 2019 r. SSN Beata Gudowska w sprawie z wniosku M. L. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych [ ] Oddział w W. z udziałem

Bardziej szczegółowo

Jednostka. Przepis Proponowane zmiany i ich uzasadnienie Decyzja projektodawcy. Lp. zgłaszająca. ogólne

Jednostka. Przepis Proponowane zmiany i ich uzasadnienie Decyzja projektodawcy. Lp. zgłaszająca. ogólne Stanowisko projektodawcy do uwag resortów nieuwzględnionych w projekcie Założeń do projektu ustawy zmieniającej ustawę o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych w zakresie implementacji przepisów

Bardziej szczegółowo

Warunki odrzucenia oferty - dla zaawansowanych. Trener: r.pr. Marta Kittel Łódź, 20 wrześnień 2018 r.

Warunki odrzucenia oferty - dla zaawansowanych. Trener: r.pr. Marta Kittel Łódź, 20 wrześnień 2018 r. Warunki odrzucenia oferty - dla zaawansowanych Trener: r.pr. Marta Kittel Łódź, 20 wrześnień 2018 r. Spis treści Ustawowe przesłanki odrzucenia oferty przez zamawiającego z art.89 ust.1 ustawy Pzp Odrzucenie

Bardziej szczegółowo

OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA. z dnia 28 lipca 2015 r.

OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA. z dnia 28 lipca 2015 r. OPINIA KRAJOWEJ RADY SĄDOWNICTWA z dnia 28 lipca 2015 r. w przedmiocie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o diagnostyce laboratoryjnej oraz ustawy o działalności leczniczej Krajowa Rada Sądownictwa

Bardziej szczegółowo

Publikujemy cz. I artykułu na temat odpowiedzialności karnej członków zarządu sp. z o.o.

Publikujemy cz. I artykułu na temat odpowiedzialności karnej członków zarządu sp. z o.o. Publikujemy cz. I artykułu na temat odpowiedzialności karnej członków zarządu sp. z o.o. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółką handlową, nabywającą osobowość prawną z chwilą wpisu do Krajowego

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. U z a s a d n i e n i e

POSTANOWIENIE. U z a s a d n i e n i e Sygn. akt II PZ 8/11 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 24 maja 2011 r. SSN Romualda Spyt (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Zbigniew Korzeniowski SSN Jolanta Strusińska-Żukowska w sprawie z

Bardziej szczegółowo

Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji

Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji Warszawa, 23 listopada 2017 r. Stanowisko Ośrodka Badań Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych dotyczące elementów projektu ustawy o jawności życia publicznego (wersja z dnia 13 listopada 2017

Bardziej szczegółowo

Studium wybranych wypadków i odpowiedzialność prawna za wypadki przy pracy 24 kwietnia 2018

Studium wybranych wypadków i odpowiedzialność prawna za wypadki przy pracy 24 kwietnia 2018 Studium wybranych wypadków i odpowiedzialność prawna za wypadki przy pracy 24 kwietnia 2018 Kiedy wypadek zostanie uznany jako wypadek przy pracy? Definicja wypadku przy pracy art. 3 ustawy z dnia 30 października

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Jolanta Strusińska-Żukowska

POSTANOWIENIE. SSN Jolanta Strusińska-Żukowska Sygn. akt III UK 107/18 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 23 stycznia 2019 r. SSN Jolanta Strusińska-Żukowska w sprawie z odwołania E. B. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec

POSTANOWIENIE. SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec Sygn. akt I UK 367/11 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 9 marca 2012 r. SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec w sprawie z odwołania C. S. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych o emeryturę,

Bardziej szczegółowo

Wykładnia prawa administracyjnego. Po co prawnikom interpretacja prawa?

Wykładnia prawa administracyjnego. Po co prawnikom interpretacja prawa? Wykładnia prawa administracyjnego Po co prawnikom interpretacja prawa? Co to jest interpretacja prawa? Odczytywanie przepisów? Ustalanie znaczenia przepisów? Nadawanie znaczenia przepisom? Sposób rozumienia

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Eugeniusz Wildowicz

POSTANOWIENIE. SSN Eugeniusz Wildowicz Sygn. akt V KK 71/16 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 11 maja 2016 r. SSN Eugeniusz Wildowicz na posiedzeniu w trybie art. 535 3 k.p.k. po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 11 maja 2016 r.,

Bardziej szczegółowo

Zgoda pacjenta z zaburzeniami psychicznymi a ratowanie życia

Zgoda pacjenta z zaburzeniami psychicznymi a ratowanie życia Zgoda pacjenta z zaburzeniami psychicznymi a ratowanie życia 191 MARTA ŚWIEJKOWSKA Zgoda pacjenta z zaburzeniami psychicznymi a ratowanie życia Jedną z kluczowych wartości konstytucyjnych współcześnie

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Z DNIA 23 KWIETNIA 2002 R. I KZP 12/2002

UCHWAŁA Z DNIA 23 KWIETNIA 2002 R. I KZP 12/2002 UCHWAŁA Z DNIA 23 KWIETNIA 2002 R. I KZP 12/2002 Względna przyczyna odwoławcza w postaci zarzutu rażącej niewspółmierności kary przewidziana w art. 438 pkt 4 zd. 1 k.p.k. może stanowić podstawę wniesienia

Bardziej szczegółowo

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Stanisław Zabłocki (przewodniczący) SSN Zbigniew Puszkarski SSN Dorota Rysińska (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Stanisław Zabłocki (przewodniczący) SSN Zbigniew Puszkarski SSN Dorota Rysińska (sprawozdawca) Sygn. akt III KK 381/15 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 18 grudnia 2015 r. SSN Stanisław Zabłocki (przewodniczący) SSN Zbigniew Puszkarski SSN Dorota Rysińska (sprawozdawca)

Bardziej szczegółowo

Zgoda pacjenta na udzielenie świadczenia zdrowotnego

Zgoda pacjenta na udzielenie świadczenia zdrowotnego Zgoda pacjenta na udzielenie świadczenia zdrowotnego (stan prawny: 3 października 2016) Zbigniew Gąszczyk-Ożarowski Zakład Prawa Medycznego Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu PEŁNOLETNOŚĆ Art. 10 k.c. 1.

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. Sygn. akt III KK 305/14. Dnia 8 października 2014 r. Sąd Najwyższy w składzie: SSN Józef Szewczyk

POSTANOWIENIE. Sygn. akt III KK 305/14. Dnia 8 października 2014 r. Sąd Najwyższy w składzie: SSN Józef Szewczyk Sygn. akt III KK 305/14 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 8 października 2014 r. SSN Józef Szewczyk na posiedzeniu w trybie art. 535 3 kpk po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 8 października

Bardziej szczegółowo

PRZEGLĄD ORZECZNICTWA

PRZEGLĄD ORZECZNICTWA PRZEGLĄD ORZECZNICTWA Orzecznictwo sądów ma ogromne znaczenie dla wykładni i interpretacji powszechnie obowiązującego prawa w Polsce. Analiza uzasadnień uchwał, wyroków oraz postanowień wydawanych w ramach

Bardziej szczegółowo

UNIEWAŻNIENIE POSTĘPOWANIA NA PODSTAWIE ART. 93 UST. 1 PKT 6 I 7 USTAWY - PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH

UNIEWAŻNIENIE POSTĘPOWANIA NA PODSTAWIE ART. 93 UST. 1 PKT 6 I 7 USTAWY - PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH UNIEWAŻNIENIE POSTĘPOWANIA NA PODSTAWIE ART. 93 UST. 1 PKT 6 I 7 USTAWY - Unieważnienie postępowania jest czynnością niweczącą całość postępowania, powodującą, że cel prowadzenia postępowania, tj. udzielenie

Bardziej szczegółowo

Szczecin, dnia 01 grudnia 2011 r.

Szczecin, dnia 01 grudnia 2011 r. Szczecin, dnia 01 grudnia 2011 r. Szanowna Pani dr n. med. Agnieszka Ruchała-Tyszler Wiceprezes Okręgowej Rady Lekarskiej Okręgowa Izba Lekarska w Szczecinie w miejscu OPINIA PRAWNA wydana na zlecenie

Bardziej szczegółowo

Opinia do ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz ustawy o Policji (druk nr 1009)

Opinia do ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz ustawy o Policji (druk nr 1009) Warszawa, dnia 29 października 2010 r. Opinia do ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz ustawy o Policji (druk nr 1009) I. Cel i przedmiot ustawy Przedłożona Senatowi ustawa zmierza do zrealizowania

Bardziej szczegółowo

Agnieszka Liszewska Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 29 kwietnia 1994 r. WR 70. Palestra 39/5-6( ),

Agnieszka Liszewska Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 29 kwietnia 1994 r. WR 70. Palestra 39/5-6( ), Agnieszka Liszewska Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 29 kwietnia 1994 r. WR 70 Palestra 39/5-6(449-450), 236-240 1995 Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 29 kwietnia 1994 r. WR 70/94 * Teza głosowanego

Bardziej szczegółowo

Odszkodowanie dla pracodawcy za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika.

Odszkodowanie dla pracodawcy za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika. Odszkodowanie dla pracodawcy za nieuzasadnione rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika. Zgodnie z art. 55 1¹ kodeksu pracy (dalej k.p.) pracownikowi przysługuje prawo do rozwiązanie

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec

POSTANOWIENIE. SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec Sygn. akt II PK 59/14 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 28 sierpnia 2014 r. SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec w sprawie z powództwa E. M. przeciwko ( ) Oddziałowi Wojewódzkiego Narodowego Funduszu

Bardziej szczegółowo

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sygn. akt V KK 76/13 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 8 maja 2013 r. SSN Jarosław Matras (przewodniczący) SSN Kazimierz Klugiewicz (sprawozdawca) SSN Michał Laskowski

Bardziej szczegółowo

BL TK/15 Warszawa, 7 lipca 2016 r.

BL TK/15 Warszawa, 7 lipca 2016 r. BL-112-265-TK/15 Warszawa, 7 lipca 2016 r. INFORMACJA PRAWNA O WYROKU TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO Z 22 WRZEŚNIA 2015 R. (SYGN. AKT P 37/14) DOTYCZĄCYM USTAWY Z DNIA 6 CZERWCA 1997 R. - KODEKS KARNY I. METRYKA

Bardziej szczegółowo

Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży

Ustawa z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży Materiał powstał w projekcie Przywództwo i zarządzanie w oświacie opracowanie i wdrożenie systemu kształcenia i doskonalenia dyrektorów szkół/placówek współfinansowanym ze środków EFS Tekst pierwotny:

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV KK 312/16. Dnia 19 października 2016 r. Sąd Najwyższy w składzie: SSN Józef Dołhy

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV KK 312/16. Dnia 19 października 2016 r. Sąd Najwyższy w składzie: SSN Józef Dołhy Sygn. akt IV KK 312/16 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 19 października 2016 r. SSN Józef Dołhy na posiedzeniu w trybie art. 535 3 kpk po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 19 października 2016r.,

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 10 czerwca 2010 r.

Warszawa, dnia 10 czerwca 2010 r. BAS-WAL-923/10 Warszawa, dnia 10 czerwca 2010 r. Opinia prawna w sprawie konsekwencji braku przepisów prawnych w Prawie budowlanym, regulujących lokalizację i budowę farm wiatrowych I. Teza opinii Brak

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Piotr Prusinowski

POSTANOWIENIE. SSN Piotr Prusinowski Sygn. akt I UK 42/18 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 21 lutego 2019 r. SSN Piotr Prusinowski w sprawie z odwołania A. S.-H. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B. o zasiłek

Bardziej szczegółowo

PRAWO DLA LEKARZY SEMINARIUM DLA STUDENTÓW WUM. Warszawa, 02.04.2015

PRAWO DLA LEKARZY SEMINARIUM DLA STUDENTÓW WUM. Warszawa, 02.04.2015 PRAWO DLA LEKARZY SEMINARIUM DLA STUDENTÓW WUM Warszawa, 02.04.2015 WYKŁAD NR 6 1. Odpowiedzialność prawna lekarza w ogólności 2. Odpowiedzialność karna Mechanizm procesowy Ryzyko dla lekarza 3. Odpowiedzialność

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania. UZASADNIENIE

POSTANOWIENIE. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania. UZASADNIENIE Sygn. akt II UK 541/17 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 17 grudnia 2018 r. SSN Jerzy Kuźniar w sprawie z wniosku C. C. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi we W. o wypłatę

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II UK 6/18. Dnia 12 lutego 2019 r. Sąd Najwyższy w składzie: SSN Jerzy Kuźniar

POSTANOWIENIE. Sygn. akt II UK 6/18. Dnia 12 lutego 2019 r. Sąd Najwyższy w składzie: SSN Jerzy Kuźniar Sygn. akt II UK 6/18 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 12 lutego 2019 r. SSN Jerzy Kuźniar w sprawie z wniosku J. G. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych [ ] Oddział w W. o rentę z tytułu

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Romualda Spyt

POSTANOWIENIE. SSN Romualda Spyt Sygn. akt III UK 95/10 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 21 września 2010 r. SSN Romualda Spyt w sprawie z odwołania P. W. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o odszkodowanie z tytułu

Bardziej szczegółowo

Rozdział XIX Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu

Rozdział XIX Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu Rozdział XIX Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu 3. Jeżeli czynu zabronionego określonego w 2 opuszcza, w celu trwałego uchylenia się od tej służby, wyznaczone miejsce wykonywania obowiązków służbowych

Bardziej szczegółowo

Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji

Ośrodek Badań, Studiów i Legislacji Stanowisko Ośrodka Badań, Studiów i Legislacji Krajowej Rady Radców Prawnych Warszawa, 13 kwietnia 2014 r. w sprawie statusu aplikanta radcowskiego, który ukończył aplikację przed dniem wejścia w życie

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Kazimierz Klugiewicz (przewodniczący) SSN Jerzy Grubba (sprawozdawca) SSN Zbigniew Puszkarski

POSTANOWIENIE. SSN Kazimierz Klugiewicz (przewodniczący) SSN Jerzy Grubba (sprawozdawca) SSN Zbigniew Puszkarski Sygn. akt III KK 415/16 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 21 marca 2017 r. SSN Kazimierz Klugiewicz (przewodniczący) SSN Jerzy Grubba (sprawozdawca) SSN Zbigniew Puszkarski w sprawie J.J. w

Bardziej szczegółowo

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Jerzy Grubba (przewodniczący) SSN Jarosław Matras SSN Dariusz Świecki (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Jerzy Grubba (przewodniczący) SSN Jarosław Matras SSN Dariusz Świecki (sprawozdawca) Sygn. akt V KK 13/14 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 11 marca 2014 r. SSN Jerzy Grubba (przewodniczący) SSN Jarosław Matras SSN Dariusz Świecki (sprawozdawca) Protokolant

Bardziej szczegółowo

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Jarosław Matras (przewodniczący) SSN Małgorzata Gierszon SSN Przemysław Kalinowski (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Jarosław Matras (przewodniczący) SSN Małgorzata Gierszon SSN Przemysław Kalinowski (sprawozdawca) Sygn. akt V KK 240/13 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 22 października 2013 r. SSN Jarosław Matras (przewodniczący) SSN Małgorzata Gierszon SSN Przemysław Kalinowski

Bardziej szczegółowo

- o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego (druk nr 1097).

- o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego (druk nr 1097). SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VII kadencja Prezes Rady Ministrów DSPA-140-24(4)/13 Warszawa, 18 kwietnia 2013 r. Pani Ewa Kopacz Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej Szanowna Pani Marszałek Przekazuję

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V CZ 91/14. Dnia 20 stycznia 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie:

POSTANOWIENIE. Sygn. akt V CZ 91/14. Dnia 20 stycznia 2015 r. Sąd Najwyższy w składzie: Sygn. akt V CZ 91/14 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 20 stycznia 2015 r. SSN Bogumiła Ustjanicz (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Jan Górowski SSN Marian Kocon w sprawie z powództwa S. Spółki

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Jolanta Strusińska-Żukowska

POSTANOWIENIE. SSN Jolanta Strusińska-Żukowska Sygn. akt III UK 123/17 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 24 kwietnia 2018 r. SSN Jolanta Strusińska-Żukowska w sprawie z odwołania Z. S. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Maciej Pacuda

POSTANOWIENIE. SSN Maciej Pacuda Sygn. akt III SK 23/14 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 3 grudnia 2014 r. SSN Maciej Pacuda w sprawie z powództwa Elektrociepłowni Z. S.A. z siedzibą w Z. przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji

Bardziej szczegółowo

Podstawy prawa administracyjnego (PPA) - kodeks i postępowanie - Kontrola rozstrzygnięć administracyjnych (nadzwyczajna) Zestaw 10

Podstawy prawa administracyjnego (PPA) - kodeks i postępowanie - Kontrola rozstrzygnięć administracyjnych (nadzwyczajna) Zestaw 10 Podstawy prawa administracyjnego (PPA) - kodeks i postępowanie - Kontrola rozstrzygnięć administracyjnych (nadzwyczajna) Zestaw 10 Przedmiot 1 2 3 4 5 6 Wprowadzenie Środki prawne kontroli nadzwyczajnej

Bardziej szczegółowo

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Anna Janczak

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Anna Janczak Sygn. akt II KK 111/13 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 24 maja 2013 r. SSN Andrzej Siuchniński (przewodniczący) SSN Roman Sądej (sprawozdawca) SSN Andrzej Stępka

Bardziej szczegółowo

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl

Bardziej szczegółowo

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Anna Janczak

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Anna Janczak Sygn. akt II KK 348/13 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 30 stycznia 2014 r. SSN Małgorzata Gierszon (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Rafał Malarski SSN Andrzej

Bardziej szczegółowo

Uchwała z dnia 5 grudnia 2008 r., III CZP 124/08

Uchwała z dnia 5 grudnia 2008 r., III CZP 124/08 Uchwała z dnia 5 grudnia 2008 r., III CZP 124/08 Sędzia SN Barbara Myszka (przewodniczący) Sędzia SN Józef Frąckowiak (sprawozdawca) Sędzia SN Zbigniew Kwaśniewski Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa "B.",

Bardziej szczegółowo

określenie stanu sprawy/postępowania, jaki ma być przedmiotem przepisu

określenie stanu sprawy/postępowania, jaki ma być przedmiotem przepisu Dobre praktyki legislacyjne 13 Przepisy przejściowe a zasada działania nowego prawa wprost Tezy: 1. W polskim porządku prawnym obowiązuje zasada działania nowego prawa wprost. Milczenie ustawodawcy co

Bardziej szczegółowo

Wyrok z dnia 14 lutego 2005 r. I UK 166/04

Wyrok z dnia 14 lutego 2005 r. I UK 166/04 Wyrok z dnia 14 lutego 2005 r. I UK 166/04 Powództwo pracownika przeciwko pracodawcy o jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy podlega oddaleniu ze względu na brak biernej legitymacji procesowej

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Eugeniusz Wildowicz

POSTANOWIENIE. SSN Eugeniusz Wildowicz Sygn. akt IV KK 362/16 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 22 listopada 2016 r. SSN Eugeniusz Wildowicz na posiedzeniu w trybie art. 535 3 k.p.k. po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 22 listopada

Bardziej szczegółowo

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Barbara Kobrzyńska

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Barbara Kobrzyńska Sygn. akt V KK 417/14 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 17 marca 2015 r. SSN Eugeniusz Wildowicz (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Józef Dołhy SSN Kazimierz Klugiewicz

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE Z DNIA 28 MARCA 2002 R. I KZP 3/2002

POSTANOWIENIE Z DNIA 28 MARCA 2002 R. I KZP 3/2002 POSTANOWIENIE Z DNIA 28 MARCA 2002 R. I KZP 3/2002 Branie zakładnika w rozumieniu art. 252 1 k.k. to pozbawienie wolności jakiejś osoby wbrew jej woli. Przetrzymywanie zakładnika oznacza utrzymanie bezprawnego

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV KK 25/13. Dnia 24 kwietnia 2013 r. Sąd Najwyższy w składzie: SSN Jacek Sobczak

POSTANOWIENIE. Sygn. akt IV KK 25/13. Dnia 24 kwietnia 2013 r. Sąd Najwyższy w składzie: SSN Jacek Sobczak Sygn. akt IV KK 25/13 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 24 kwietnia 2013 r. SSN Jacek Sobczak na posiedzeniu w trybie art. 535 3 k.p.k. po rozpoznaniu w Izbie Karnej w dniu 24 kwietnia 2013

Bardziej szczegółowo

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Anna Kowal

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Anna Kowal Sygn. akt IV KK 258/16 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 15 grudnia 2016 r. SSN Roman Sądej (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Przemysław Kalinowski SSN Kazimierz

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr 12/15/VII Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 26 czerwca 2015 r.

Uchwała Nr 12/15/VII Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 26 czerwca 2015 r. Uchwała Nr 12/15/VII Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 26 czerwca 2015 r. w sprawie przyjęcia projektu ustawy o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty Na podstawie art. 39 ust. 1 ustawy z

Bardziej szczegółowo

Uchwała z dnia 24 lutego 2009 r., III CZP 2/09

Uchwała z dnia 24 lutego 2009 r., III CZP 2/09 Uchwała z dnia 24 lutego 2009 r., III CZP 2/09 Sędzia SN Jacek Gudowski (przewodniczący) Sędzia SN Stanisław Dąbrowski Sędzia SN Elżbieta Skowrońska-Bocian (sprawozdawca) Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Wojciech Katner (przewodniczący) SSN Maria Szulc (sprawozdawca) SSN Bogumiła Ustjanicz

POSTANOWIENIE. SSN Wojciech Katner (przewodniczący) SSN Maria Szulc (sprawozdawca) SSN Bogumiła Ustjanicz Sygn. akt IV CZ 5/13 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 27 lutego 2013 r. SSN Wojciech Katner (przewodniczący) SSN Maria Szulc (sprawozdawca) SSN Bogumiła Ustjanicz w sprawie z powództwa T.

Bardziej szczegółowo

Podstawy prawa administracyjnego (PPA) - kodeks i postępowanie - Kontrola rozstrzygnięć administracyjnych (nadzwyczajna) Zestaw 10

Podstawy prawa administracyjnego (PPA) - kodeks i postępowanie - Kontrola rozstrzygnięć administracyjnych (nadzwyczajna) Zestaw 10 Podstawy prawa administracyjnego (PPA) - kodeks i postępowanie - Kontrola rozstrzygnięć administracyjnych (nadzwyczajna) Zestaw 10 Przedmiot 1 2 3 4 5 6 Wprowadzenie Środki prawne kontroli nadzwyczajnej

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Romualda Spyt

POSTANOWIENIE. SSN Romualda Spyt Sygn. akt I UK 393/17 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 6 czerwca 2018 r. SSN Romualda Spyt w sprawie z odwołania Ł. Z. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w Z. o zasiłek

Bardziej szczegółowo

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA GENOWEFA REJMAN ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego Warszawa 11 Spis treści Wstęp 7 Rozdział I Pojęcie odpowiedzialności i różne jej formy 9 1. Analiza odpowiedzialności

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. Sygn. akt III CSK 207/18. Dnia 6 lutego 2019 r. Sąd Najwyższy w składzie: SSN Krzysztof Strzelczyk

POSTANOWIENIE. Sygn. akt III CSK 207/18. Dnia 6 lutego 2019 r. Sąd Najwyższy w składzie: SSN Krzysztof Strzelczyk Sygn. akt III CSK 207/18 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 6 lutego 2019 r. SSN Krzysztof Strzelczyk w sprawie z wniosku S. N. przy uczestnictwie A. N., M. U. i K. C. o stwierdzenie nabycia

Bardziej szczegółowo

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Jolanta Grabowska

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. Protokolant Jolanta Grabowska Sygn. akt IV KK 145/17 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 17 maja 2017 r. SSN Włodzimierz Wróbel (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Dariusz Kala SSN Eugeniusz Wildowicz

Bardziej szczegółowo

Moduł 5. Ochrona prawna funkcjonariuszy Służby Więziennej

Moduł 5. Ochrona prawna funkcjonariuszy Służby Więziennej Autorka: Magdalena Markowiak Moduł 5 Ochrona prawna funkcjonariuszy Służby Więziennej Ochrona prawna Funkcjonariusz podczas i w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych korzysta z ochrony prawnej przewidzianej

Bardziej szczegółowo

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Krzysztof Cesarz (przewodniczący) SSN Małgorzata Gierszon SSN Przemysław Kalinowski (sprawozdawca)

WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. SSN Krzysztof Cesarz (przewodniczący) SSN Małgorzata Gierszon SSN Przemysław Kalinowski (sprawozdawca) Sygn. akt III KK 80/15 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 19 sierpnia 2015 r. SSN Krzysztof Cesarz (przewodniczący) SSN Małgorzata Gierszon SSN Przemysław Kalinowski

Bardziej szczegółowo

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca 2014 r. w sprawie obwodów łowieckich.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca 2014 r. w sprawie obwodów łowieckich. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 10 lipca 2014 r. w sprawie obwodów łowieckich. Prof. nadzw. dr hab. Adam Habuda Instytut Nauk Prawnych PAN Zakład Prawa Ochrony Środowiska we Wrocławiu Okoliczności, które

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Z DNIA 21 PAŹDZIERNIKA 2008 R. SNO 81/08

UCHWAŁA Z DNIA 21 PAŹDZIERNIKA 2008 R. SNO 81/08 UCHWAŁA Z DNIA 21 PAŹDZIERNIKA 2008 R. SNO 81/08 Przewodniczący: sędzia SN Tomasz Artymiuk. Sędziowie SN: Beata Gudowska, Józef Frąckowiak (sprawozdawca). S ą d N a j w y ż s z y S ą d D y s c y p l i

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKATzBADAŃ. Jakiego prawa aborcyjnego oczekują Polacy? NR 144/2016 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Jakiego prawa aborcyjnego oczekują Polacy? NR 144/2016 ISSN KOMUNIKATzBADAŃ NR 144/2016 ISSN 2353-5822 Jakiego prawa aborcyjnego oczekują Polacy? Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą CBOS. Wykorzystanie fragmentów oraz

Bardziej szczegółowo

Prawo do sprzeciwu sumienia farmaceuty

Prawo do sprzeciwu sumienia farmaceuty Prawo do sprzeciwu sumienia farmaceuty dr Marcin Olszówka Katedra Prawa Konstytucyjnego Uczelnia Łazarskiego Instytut na Rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris Warszawa, 1 września 2018 r. Konstytucja RP z 2

Bardziej szczegółowo

WYROK Z DNIA 6 KWIETNIA 2011 R. V KK 15/11

WYROK Z DNIA 6 KWIETNIA 2011 R. V KK 15/11 WYROK Z DNIA 6 KWIETNIA 2011 R. V KK 15/11 W myśl art. 5 ustawy z dnia 28 października 2002 r. o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary (Dz. U. Nr 197, poz. 1661 ze

Bardziej szczegółowo

W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Sygn. akt IV KK 291/10 W Y R O K W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 5 stycznia 2011 r. Sąd Najwyższy w składzie: SSN Tomasz Grzegorczyk spraw. (przewodniczący) SSN Edward Matwijów SA del. do SN Henryk

Bardziej szczegółowo

Klauzula sumienia w służbie zdrowia

Klauzula sumienia w służbie zdrowia MICHAŁ BALICKI Klauzula sumienia w służbie zdrowia Podstawowym zadaniem klauzuli sumienia jest zapewnienie lekarzom, pielęgniarkom oraz położnym możliwości wykonywania zawodu w zgodzie z własnym sumieniem.

Bardziej szczegółowo