Zbiorcze zestawie wyników ocen sporządzonych na podstawie powyższych rozporządzeń przedstawia tabela 11.

Transkrypt

1 1. Wody powierzchniowe 1.1. Informacje wstępne W 2005 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu realizował badania jakości wód powierzchniowych na 28 rzekach województwa opolskiego w 41 przekrojach pomiarowo-kontrolnych (tab. 1 oraz mapa Monitoring rzek w 2005 roku). W stosunku do programu badań zatwierdzonego do realizacji przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska sieć pomiarowa uległa zwiększeniu o trzy przekroje, co było wynikiem współpracy nawiązanej w 2005 r. ze Starostwem Powiatowym w Kluczborku. Zakres oznaczanych wskaźników jakości wody przedstawiają tabele 2, 3, 4, 5 i wahał się od 8 w przypadku wód Wołczynki i Czarnej Wody do badanych w wodach granicznych (iała Głuchołaska, Złoty Potok). W wodach Odry i jej największych dopływach: ierawce, Kłodnicy, Małej Panwi oraz Nysie Kłodzkiej oznaczono wskaźników (pełniejszy zakres, uwzględniający również wskaźniki zasolenia, badano w wodach Odry, ierawki i Kłodnicy). W pozostałych wodach, obejmujących zlewnie Psiny, Troji oraz Nysy Kłodzkiej 12 wskaźników. adania monitoringowe wód prowadzone były w 2005 roku z częstotliwością dwa razy w miesiącu (iała Głuchołaska i Złoty Potok w przekrojach granicznych) bądź raz na miesiąc (pozostałe rzeki). Ze względu na brak środków finansowych od drugiego półrocza nie były badane mniejsze cieki zlokalizowane w zlewni Nysy Kłodzkiej (poz w tabeli 1), a tym samym oceny przedstawione poniżej zostały przeprowadzone w oparciu o najbardziej niekorzystne (minimalne dla tlenu rozpuszczonego i maksymalne dla pozostałych wskaźników) wartości stężeń normowanych wskaźników. Celem wykonywania badań monitoringowych wód jest stworzenie podstaw do podejmowania działań na rzecz poprawy stanu wód oraz ich ochrony przed zanieczyszczeniem, w tym ochrony przed eutrofizacją powodowaną wpływem sektora bytowo-komunalnego i rolnictwa oraz ochrony przed zanieczyszczeniami przemysłowymi, w tym zasoleniem i substancjami szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego. Oceny jakości wód powierzchniowych będą wykorzystywane do zintegrowanego zarządzania wodami w układzie dorzeczy. Zakres i sposób badania oraz kryteria oceny jakości wód określają rozporządzenia wykonawcze do ustawy Prawo wodne: rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (Dz. U. Nr 32, poz. 284) ocena ogólna wód tab. 6 (obecnie trwają prace nad projektem nowego rozporządzenia); rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz.U. Nr 241, poz. 2093) ocena eutrofizacji wód tab. 7 ; rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia (Dz. U. Nr 204. poz. 1728) ocena wód pitnych w punktach osłonowych dla ujęć powierzchniowych tab. 8, ocena sanepidowska wód powierzchniowych na ujęciach powierzchniowych tab. 9; rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody śródlądowe będące środowiskiem życia ryb w warunkach naturalnych (Dz.U. Nr 176, poz.1455) ocena rybna tab. 10 rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda w kąpieliskach (Dz. U. Nr 183, poz. 1530) ocena wód w kąpieliskach. Zbiorcze zestawie wyników ocen sporządzonych na podstawie powyższych rozporządzeń przedstawia tabela 11. Tabela 1. Dane lokalizacyjne przekrojów pomiarowo-kontrolnych rzek objętych w 2005 roku monitoringiem. Lp. Nazwa punktu Nazwa rzeki km Recypient Gmina Powiat RZGW Długość geogr. Szerokość geogr. 1 m. Przewóz ODR 72,3 ałtyk ierawa Kędzierzyn- Koźle Gliwice EO 18 15'59,1" N 50 13'43,7 2 uj. do Odry ( most w m.ierawa) IERWK 1,8 Odra ierawa Kędzierzyn- Koźle Gliwice EO 18 14'45,3" N 50 16'44,2 3 uj.do Odry (most w m.kłodnica) KŁODNIC 0,5 Odra Kędzierzyn- Kędzierzyn- Koźle Koźle Gliwice EO 18 10'51,5" N 50 20'19,0 4 m. Jarnołtówek (punkt graniczny) ZŁOTY POTOK 14,0 Prudnik Głuchołazy Nysa Wrocław EO 17 25'08,6" N 50 16'58,4" 1

2 5 pow.groszowic (m. Groszowice) ODR 143 ałtyk Opole Opole (grodzki) Wrocław EO 17 57'27,2" N 50 37'29,1" 6 m. Żędowice MŁ PNEW 67,0 Odra Zawadzkie Strzelce Opolskie Wrocław EO 18 25'06,9" N 50 34'55,1" 7 m. Niwa MŁ PNEW 29,2 Odra Ozimek Opole (ziemski) Wrocław EO 18 11'16,6" N 50 42'01,7" 8 pon. zb.turawa (m.turawa) MŁ PNEW 17,1 Odra Turawa Opole (ziemski Wrocław EO 18 04'34,3" N 50 44'17,9" Opole 9 uj.do Odry (m. Czarnowąsy) MŁ PNEW 1,9 Odra Dobrzeń Wielki Wrocław EO 17 54'05,4" N 50 43'23,4" (ziemski 10 pow.zb.otmuchów (m. Stary Paczków) NYS KŁODZK 84,5 Odra Paczków Nysa Wrocław EO 17 03'04,8" N 50 27'54,3" 11 m. Głuchołazy (punkt graniczny) IŁ GŁUCHOŁSK 21 Nysa Głuchołazy Nysa Wrocław EO 17 22'01,4" N 50 18'45,8" 12 pow.m. Nysa i pon. zb. Nysa NYS KŁODZK 63,8 Odra Nysa Nysa Wrocław EO 17 18'36,3" N 50 27'49,7" 13 uj. do Odry (wodowskaz Skorogoszcz) NYS KŁODZK 7,5 Odra Lewin rzeski rzeg Wrocław EO 17 40'38,0" N 50 45'44,1" 14 pow. rzegu (most w m.rzeg) ODR 199,1 ałtyk rzeg rzeg Wrocław EO 17 28'17,9" N 50 51'58,7" 15 m. liszczyce pon. ujścia Opawicy Opawa 64 Odra ranice Głubczyce Gliwice EO 17 45'03,7" N 50 04'41,5" 16 m. Opawica Opawica 10,8 Opawa Głubczyce Głubczyce Gliwice EO 17 36'11,2" N 50 09'13,0" 17 m. Pilszcz (ujście do Opawy) Ostra 5,3 Opawa Kietrz Głubczyce Gliwice EO 17 55'07,0" N 49 59'38,9" 18 m. Gadzowice Psina 47,8 Odra Głubczyce Głubczyce Gliwice EO 17 47'05,6" N 50 12'20,4" 19 m. abice Psina 36 Odra aborów Głubczyce Gliwice EO 17 54'50,5" N 50 10'22,5" 20 m. Raków Psina 25 Odra aborów Głubczyce Gliwice EO 18 00'53,8" N 50 07'57,1" 21 m. oguchwałów (ujście do Psiny) Złotnik 2,5 Psina aborów Głubczyce Gliwice EO 17 54'20,4" N 50 08'59,1" 22 m. Czerwonków (ujście do Psiny) Sucha Psina 4,2 Psina aborów Głubczyce Gliwice EO 17 57'28,9" N 50 07'19,2" 23 m. Gródczanki (ujście do Psiny) Troja 5,5 Psina Kietrz Głubczyce Gliwice EO 18 03'20,5" N 50 04'08,8" 24 m. Paczków (ujście do Nysy Kłodzkiej) Kamienna 1,4 Nysa Kłodzka Paczków Nysa Wrocław EO 17 00'19,2" N 50 27'59,2 25 m. Trzeboszowice (ujście do Nysy Kłodzkiej) Raczyna 7,8 Nysa Kłodzka Paczków Nysa Wrocław EO 17 05'57,2" N 50 26'03,8" 26 m. Otmuchów (ujście do Nysy Kłodzkiej) P.Maciejowicki 0,6 Nysa Kłodzka Otmuchów Nysa Wrocław EO 17 10'25,6" N 50 27'45,2" 27 m. Śliwice (ujście do Raczyny) Świdna 2,2 Raczyna Otmuchów Nysa Wrocław EO 17 09'58,7" N 50 26'53,1" 28 m. Kałków (ujście do Nysy Kłodzkiej) Widna 2,9 Nysa Kłodzka Otmuchów Nysa Wrocław EO 17 12'17,1" N 50 25'11,8" 29 m. iała Nyska (ujście do Nysy Kłodzkiej) iała Głuchołaska 3,2 Nysa Kłodzka Nysa Nysa Wrocław EO 17 17'58,1" N 50 26'04,3" 30 m. Giełczyce (ujście do Nysy Kłodzkiej) Cielnica 3,8 Nysa Kłodzka Skoroszyce Nysa Wrocław EO 17 25'42,5" N 50 34'52,6" 31 m. rzeziny (ujście do Nysy Kłodzkiej) P.Skoroszycki 6,1 Nysa Kłodzka Skoroszyce Nysa Wrocław EO 17 26'35,8" N 50 36'26,0" 32 m. Kopice (ujście do Nysy Kłodzkiej) Stara Struga 6,4 Nysa Kłodzka Grodków rzeg Wrocław EO 17 26'49,3" N 50 38'58,6" 33 m. Osiek Grodkowski (ujście do Nysy Kłodzkiej) Struga Grodkowska 3 Nysa Kłodzka Grodków rzeg Wrocław EO 17 27'53,6" N 50 42'12,4" 34 m. Korfantów Ścinawa Niemodlińska 36,9 Nysa Kłodzka Korfantów Nysa Wrocław EO 17 35'38,8" N 50 29'27,4" 35 m. Stroszowice (ujście do Nysy Kłodzkiej) Ścinawa Niemodlińska 2,5 Nysa Kłodzka Lewin rzeski rzeg Wrocław EO 17 36'41,5" N 50 43'50,9" 36 m. Michałów Nysa Kłodzka 20,8 Odra Olszanka rzeg Wrocław EO 17 31'00,5" N 50 43'48,2" 37 m. Szklary Krynka 23,6 Oława Kamiennik Nysa Wrocław EO 17 10'42,4" N 50 36'17,4" 38 m. Małujowice (ujście do Oławy) Doprowadzalnik (Kanał Psarski Potok) 16,4 Oława rzeg rzeg Wrocław EO 17 21'41,7" N 50 50'23,0" Kluczborska 39 m. Krzywiczyny Wołczynka 15,15 Wołczyn Kluczbork Wrocław EO 18 01'20,7" N 51 04'55,4" Struga Kluczborska 40 uj. do Kluczborkiej Strugi (m. rynica) Wołczynka 1,73 Wołczyn Kluczbork Wrocław EO 18 00'11,9" N 50 59'55,4" Struga Staw bez 41 m. Wierzbica Górna Czarna Woda 3,02 Wołczyn Kluczbork Wrocław EO 17 58'42,7" N 51 02'00,2" nazwy 2

3 3

4 Tabela 2. Wykaz wskaźników i częstotliwość badań wód granicznych w przekrojach: rz. iała Głuchołaska Głuchołazy i rz. Złoty Potok Jarnołtówek (poz. 4, 11 w tabeli 1). Lp. Wskaźnik jakości wody Jednostka Częstotliwość badań Wskaźniki fizyczne 1 Temperatura wody C raz / 2 tygodnie 2 Zapach opisowo raz / 2 tygodnie 3 arwa opisowo raz / 2 tygodnie 4 arwa mg Pt/l raz / 2 tygodnie 5 Zawiesiny ogólne mg/l raz / 2 tygodnie 6 Odczyn ph raz / 2 tygodnie Wskaźniki tlenowe 7 Tlen rozpuszczony mg O 2 /l raz / 2 tygodnie 8 ZT 5 mg O 2 /l raz / 2 tygodnie 9 ChZT-Mn mg O 2 /l raz / 2 tygodnie 10 ChZT-Cr mg O 2 /l raz / 2 tygodnie Wskaźniki biogenne 11 zot amonowy mg NNH 4 /l raz / 2 tygodnie 12 moniak mg NH 4 /l raz / 2 tygodnie 13 zot Kjeldahla mg N/l raz / 2 tygodnie 14 zot azotanowy mg NNO 3 /l raz / 2 tygodnie 15 zotany mg NO 3 /l raz / 2 tygodnie 16 zot azotynowy mg NNO 2 /l raz / 2 tygodnie 17 zotyny mg NO 2 /l raz / 2 tygodnie 18 zot ogólny mg N/l raz / 2 tygodnie 19 Ortoosforany mg PO 4 /l raz / 2 tygodnie 20 Fosfor ogólny mg P/l raz / 2 tygodnie Wskaźniki zasolenia 21 Przewodność w 20 C μs/cm raz / 2 tygodnie 22 Substancje rozpuszczone mg/l raz / 2 tygodnie 23 Zasadowość ogólna mg CaCO 3 /l raz / 2 tygodnie 24 Siarczany mg SO 4 /l raz / 2 tygodnie 25 Chlorki mg Cl/l raz / 2 tygodnie 26 Wapń rozpuszczony mg Ca/l raz / kwartał 27 Magnez rozpuszczony mg Mg/l raz / kwartał Metale, w tym metale ciężkie 28 Chrom ogólny niesączony mg Cr/l raz / 2 tygodnie 1) 29 Cynk niesącz. mg Zn/l raz / 2 tygodnie 1) 30 Miedź niesącz mg Cu/l raz / 2 tygodnie 1) 31 Nikiel niesącz mg Ni/l raz / 2 tygodnie 1) 32 Ołów niesącz mg Pb/l raz / 2 tygodnie 1) 33 Żelazo ogólne niesącz. mg Fe/l raz / 2 tygodnie 1) 34 Żelazo rozpuszczone mg Fe/l raz / kwartał Wskaźniki zanieczyszczeń przemysłowych (raz / rok) 35 Cyjanki ogólne mg CN/l raz / 2 tygodnie 2) 36 Fenole (indeks fenolowy) mg/l raz / 2 tygodnie 1) 37 Substancje powierzchniowo czynne anionowe mg/l raz / 2 tygodnie 2) 4

5 Wskaźniki biologiczne 38 Chlorofil "a" μg/l raz / miesiąc w okresie marzec-październik Wskaźniki mikrobiologiczne (raz / miesiąc) 39 Liczba bakterii grupy coli typu kałowego NPL w 100 ml raz / 2 tygodnie 40 Liczba bakterii grupy coli typu kałowego ml/1 kol.bakt. raz / 2 tygodnie 41 Liczba bakterii grupy coli typu kałowego liczba / ml raz / 2 tygodnie 42 Liczba bakterii grupy coli NPL w 100 ml raz / 2 tygodnie 43 Liczba bakterii grupy coli ml/1 kol.bakt raz / 2 tygodnie 1) dotyczy wyłącznie rz. Złoty Potok, 2) dotyczy wyłącznie rz. iała Głuchołaska Tabela 3. Wykaz wskaźników i częstotliwość badań głównych rzek Opolszczyzny w 12 przekrojach pomiarowo-kontrolnych (poz. 1-3, 5-10, tabeli 1). Lp. Wskaźnik jakości wody Jednostka Częstotliwość badań Wskaźniki fizyczne 1 Temperatura wody C raz / miesiąc 2 arwa mg Pt/l raz / miesiąc 3 Zawiesiny ogólne mg/l raz / miesiąc 4 Odczyn ph raz / miesiąc Wskaźniki tlenowe 5 Tlen rozpuszczony mg O 2 /l raz / miesiąc 6 ZT 5 mg O 2 /l raz / miesiąc 7 ChZT-Mn mg O 2 /l raz / miesiąc 8 ChZT-Cr mg O 2 /l raz / kwartał Wskaźniki biogenne 9 moniak mg NH 4 /l raz / miesiąc 10 zot Kjeldahla mg N/l raz / miesiąc 11 zotany mg NO 3 /l raz / miesiąc 12 zotyny mg NO 2 /l raz / miesiąc 13 zot ogólny mg N/l raz / miesiąc 14 Ortoosforany mg PO 4 /l raz / miesiąc 15 Fosfor ogólny mg P/l raz / miesiąc Wskaźniki zasolenia 1) 16 Przewodność w 20 C μs/cm raz / miesiąc 17 Substancje rozpuszczone mg/l raz / miesiąc 18 Zasadowość ogólna mg CaCO 3 /l raz / miesiąc 19 Siarczany mg SO 4 /l raz / miesiąc 20 Chlorki mg Cl/l raz / miesiąc 21 Wapń rozpuszczony mg Ca/l raz / kwartał 22 Magnez rozpuszczony mg Mg/l raz / kwartał Wskaźniki biologiczne 23 Chlorofil "a" μg/l raz / miesiąc w okresie marzec-październik Wskaźniki mikrobiologiczne (raz / miesiąc) 24 Liczba bakterii grupy coli typu kałowego NPL w 100 ml raz / miesiąc 25 Liczba bakterii grupy coli NPL w 100 ml raz / miesiąc 1) dotyczy ppk : rz. ODR przekroje: Przewóz, powyżej Groszowic, powyżej rzegu, rz. IERWK uj. do Odry (most w m. ierawa), rz. KŁODNIC uj. do Odry (most w m. Kłodnica) 5

6 Tabela 4. Wykaz wskaźników i częstotliwość badań w 24 przekrojach pomiarowo-kontrolnych - poz tabeli 1. Lp. Wskaźnik jakości wody Jednostka Częstotliwość badań Wskaźniki fizyczne 1 Temperatura wody C raz / miesiąc 2 Odczyn ph raz-dwa / rok 1) Wskaźniki tlenowe 3 Tlen rozpuszczony mg O 2 /l raz / miesiąc 4 ZT 5 mg O 2 /l raz / miesiąc Wskaźniki biogenne 5 moniak mg NH 4 /l raz / miesiąc 6 zot Kjeldahla mg N/l raz / miesiąc 7 zot azotanowy mg NNO 3 /l raz / miesiąc 8 zotany mg NO 3 /l raz / miesiąc 9 zotyny mg NO 2 /l raz / miesiąc 10 zot ogólny mg N/l raz / miesiąc 11 Ortoosforany mg PO 4 /l raz / miesiąc 12 Fosfor ogólny mg P/l raz / miesiąc Wskaźniki biologiczne 13 Chlorofil "a" μg/l raz / miesiąc w okresie marzec-październik Wskaźniki mikrobiologiczne (raz / miesiąc) 14 Liczba bakterii grupy coli typu kałowego NPL w 100 ml raz / miesiąc 15 Liczba bakterii grupy coli NPL w 100 ml dwa / rok 2) 1) nie dotyczy poz , 36, 38 tabeli 1 2) nie dotyczy poz tabeli 1 Tabela 5. Wykaz wskaźników i częstotliwość badań Wołczynki i Czarnej Wody (poz tabeli 1) monitoring lokalny. Lp. Wskaźnik jakości wody Jednostka Częstotliwość badań Wskaźniki fizyczne 1 Temperatura wody C raz / miesiąc 2 Odczyn ph raz / miesiąc Wskaźniki tlenowe 3 Tlen rozpuszczony mg O 2 /l raz / miesiąc Wskaźniki biogenne 4 zot Kjeldahla mg N/l raz / miesiąc 5 zot azotanowy mg NNO 3 /l raz / miesiąc 6 zotany mg NO 3 /l raz / miesiąc 7 Fosfor ogólny mg P/l raz / miesiąc Wskaźniki biologiczne 8 Chlorofil "a" μg/l raz / miesiąc w okresie marzec-październik 6

7 1.2. Ocena jakości badanych wód Ocena ogólna Wyniki badań przeprowadzonych w 2005 roku dokumentują wysoki (IV i V klasa) poziom zanieczyszczenia wód w 30 przekrojach pomiarowo-kontrolnych. Wody złej jakości (V klasa) prowadziły rzeki: Odra od granicy z województwem śląskim (ppk Przewóz) do Opola (ppk Groszowice), ierwaka i Kłodnica kontrolowane w ujściowych odcinkach, Mała Panew na odcinku od Żędowic do Zbiornika Turawa (m. Niwa), Nysa Kłodzka poniżej zbiornika Nysa oraz kontrolowane w węższym zakresie: Opawa, Opawica, Ostra, Psina na odcinku abice-raków, Złotnik, Sucha Psina, Troja, Potok Maciejowicki, Potok Skoroszycki, Struga Grodkowska, Wołczynka w ujściowym odcinku i Czarna Woda. Powodem takiej oceny wód są przede wszystkim wysokie wartości stężeń wskaźników zasolenia w przypadku Odry, ierawki i Kłodnicy, jak również zanieczyszczenie bakteriologiczne, spowodowane w głównej mierze brakiem kanalizacji w obszarach wiejskich. Wody Kłodnicy już od kilku lat charakteryzują się okresowo wysokimi stężeniami chlorofilu a. W 2005 roku zarejestrowano dodatkowo w ujściowym przekroju zanieczyszczenie jej wód fosforanami i azotynami. Nieco mniejszym poziomem zanieczyszczenia (IV klasa - wody niezadowalającej jakości) charakteryzowały się rzeki: Mała Panew na odcinku Turawa Czarnowąsy, Nysa Kłodzka w ppk Stary Paczków i Skorogoszcz, Odra w rzegu oraz Cielnica, Stara Struga, Ścinawa Niemodlińska w obu kontrolowanych przekrojach i Krynka. Na końcowy wynik oceny miały wpływ przede wszystkim bakterie coli oraz wskaźniki z grupy azotowej. Na terenie województwa nie stwierdzono w 2005 roku występowania wód powierzchniowych o bardzo dobrej jakości (I klasa). Tylko w jednym przekroju, rz. Wołczynka Krzywiczyny (powyżej m. Wołczyn)) badane wody były dobrej jakości II klasa. Wody zadowalającej jakości (III klasa) prowadziły rzeki: iała Głuchołaska i Złoty Potok, Psina w źródłowym odcinku, oraz mniejsze cieki w zlewni Nysy Kłodzkiej: Kamienna, Raczyna, Świdna, Widna, jak również Nysa Kłodzka w kontrolowana Michałowie i Kanał Psarski Potok (Doprowadzalnik Nysa Kłodzka Oława). Wymienione rzeki charakteryzowały się również wysokim skażeniem bakteriologicznym (IV, V klasa), w szczególności dotyczy to Złotego Potoku, gdzie stwierdzono zanieczyszczenie bakteriologiczne w zakresie bakterii coli typu kałowego oraz ogólnej liczby bakterii odpowiadające V klasie. Wyniki klasyfikacji wód przedstawia mapa Ocena ogólna jakości wód badanych w 2005 roku. Tabela 6. Ocena ogólna jakości wód w zakresie wskaźników badanych w 2005 roku (rozporządzenie Ministra Środowiska z 11 lutego 2004 r. Dz.U. Nr 32, poz. 284) Lp Nazwa rzeki Nazwa punktu ODR m. Przewóz IERWK uj. do Odry ( most w m.ierawa) KŁODNIC uj.do Odry (most w m.kłodnica) ZŁOTY POTOK m. Jarnołtówek (punkt graniczny) ODR pow.groszowic (m. Groszowice) MŁ PNEW m. Żędowice MŁ PNEW m. Niwa MŁ PNEW pon. zb.turawa (m.turawa) MŁ PNEW uj.do Odry (m. Czarnowąsy) NYS KŁODZK pow.zb.otmuchów (m. Stary Paczków) IŁ GŁUCHOŁSK m. Głuchołazy (punkt graniczny) NYS KŁODZK pow.m. Nysa i pon. zb. Nysa NYS KŁODZK uj. do Odry (wodowskaz Skorogoszcz) ODR pow. rzegu (most w m.rzeg) Opawa m. liszczyce pon. ujścia Opawicy Opawica m. Opawica Ostra m. Pilszcz (ujście do Opawy) km Liczba klasyfikowanych wskaźników Ocena ogólna 1) (rozp. MŚ z 11 lutego 2004 r. Dz.U. Nr 32, poz. 284) Wskaźniki decydujące o klasyfikacji 2) (klasa V czerwona czcionka, klasa IV pomarańczowa czcionka) 72,3 25 V zawiesina og., PEW, subst.rozp., chlorki, liczba bakterii fekalnych, ogólna liczba bakterii coli 1,8 25 V PEW, subst.rozp., siarczany, chlorki, liczba bakterii fekalnych, ogólna liczba bakterii coli 0,5 25 V azotyny, fosforany, PEW, subst.rozp., siarczany, chlorki, chlorofil a, liczba bakterii fekalnych, ogólna liczba bakterii coli 14,0 26 III barwa, ZT5, azot Kjeldahla, azotyny, zasadowość og., fenole lotne, liczba bakterii fekalnych, ogólna liczba bakterii coli V PEW, subst.rozp., chlorofil a, ogólna liczba bakterii coli 67,0 18 V liczba bakterii fekalnych, ogólna liczba bakterii coli 29,2 18 V liczba bakterii fekalnych, ogólna liczba bakterii coli 17,1 18 IV odczyn, ChZT-Cr, liczba bakterii fekalnych, ogólna liczba bakterii coli 1,9 18 IV odczyn, ChZT-Cr, azot Kjeldahla, chlorofil a, liczba bakterii fekalnych, ogólna liczba bakterii coli 84,5 18 IV ZT5, chlorofil a, liczba bakterii fekalnych, ogólna liczba bakterii coli III barwa, ZT5, azot Kjeldahla, azotyny, zasadowość og., liczba bakterii fekalnych, ogólna liczba bakterii coli 63,8 18 V odczyn, chlorofil a, liczba bakterii fekalnych, ogólna liczba bakterii coli 7,5 18 IV barwa, azot Kjeldahla, chlorofil a, liczba bakterii fekalnych, ogólna liczba bakterii coli 199,1 25 IV barwa, PEW, subst.rozp., chlorki, chlorofil a, liczba bakterii fekalnych, V liczba bakterii fekalnych, ogólna liczba bakterii coli 14 10,8 V liczba bakterii fekalnych, ogólna liczba bakterii coli 14 ZT5, amoniak, azot Kjeldahla, fosforany, fosfor og., liczba bakterii 5,3 V fekalnych, ogólna liczba bakterii coli 7

8 Psina 14 ZT5, azot Kjeldahla, azotany, azotyny, azot og., liczba bakterii 47,8 III m. Gadzowice fekalnych, ogólna liczba bakterii coli Psina 14 ZT5, amoniak, azot Kjeldahla, azot og., fosforany, fosfor og., liczba 36 V m. abice bakterii fekalnych, ogólna liczba bakterii coli Psina 14 ZT5, amoniak, azot Kjeldahla, azot og., fosforany, fosfor og., chlorofil 25 V m. Raków a, liczba bakterii fekalnych, ogólna liczba bakterii coli Złotnik 14 2,5 V fosforany, liczba bakterii fekalnych m. oguchwałów (ujście do Psiny) Sucha Psina 14 ZT5, azot Kjeldahla, fosforany, liczba bakterii fekalnych, ogólna liczba 4,2 V m. Czerwonków (ujście do Psiny) bakterii coli Troja ZT5, fosforany, fosfor og., liczba bakterii fekalnych, ogólna liczba 5,5 14 V m. Gródczanki (ujście do Psiny) bakterii coli Kamienna ZT5, azot Kjeldahla, azotany, azotyny, azot og., fosforany, liczba m. Paczków (ujście do Nysy 1,4 12 III bakterii fekalnych Kłodzkiej) Raczyna m. Trzeboszowice (ujście do Nysy 7,8 12 III azotany, azotyny, liczba bakterii fekalnych Kłodzkiej) P.Maciejowicki m. Otmuchów (ujście do Nysy 0,6 12 V fosforany, liczba bakterii fekalnych Kłodzkiej) Świdna m. Śliwice (ujście do Raczyny) 2,2 12 III azotany, azotyny, azot og., liczba bakterii fekalnych, Widna m. Kałków (ujście do Nysy Kłodzkiej) 2,9 12 III azotyny, liczba bakterii fekalnych, iała Głuchołaska m. iała Nyska (ujście do Nysy 3,2 12 III azotyny, liczba bakterii fekalnych, Kłodzkiej) Cielnica m. Giełczyce (ujście do Nysy 3,8 13 IV azotany, liczba bakterii fekalnych, Kłodzkiej) P.Skoroszycki amoniak, azot Kjeldahla, azotany, azotyny, fosforany, fosfor og., liczba m. rzeziny (ujście do Nysy 6,1 13 V bakterii fekalnych, Kłodzkiej) Stara Struga m. Kopice (ujście do Nysy Kłodzkiej) 6,4 13 IV azotany, liczba bakterii fekalnych Struga Grodkowska ZT5, amoniak, azot Kjeldahla, azotyny, fosforany, fosfor og., liczba m. Osiek Grodkowski (ujście do 3 13 V bakterii fekalnych Nysy Kłodzkiej) Ścinawa Niemodlińska m. Korfantów 36,9 13 IV amoniak, azot Kjeldahla, azotany, azot og., liczba bakterii fekalnych Ścinawa Niemodlińska m. Stroszowice (ujście do Nysy 2,5 13 IV azotany, liczba bakterii fekalnych Kłodzkiej) Nysa Kłodzka m. Michałów 20,8 12 III ZT5, azotyny, chlorofil a, liczba bakterii fekalnych Krynka m. Szklary 23,6 13 IV azotany, liczba bakterii fekalnych Doprowadzalnik (Kanał Psarski Potok) 16,4 12 III azotyny, liczba bakterii fekalnych m. Małujowice (ujście do Oławy) Wołczynka m. Krzywiczyny 15,15 7 II azot Kjeldahla, azotany Wołczynka uj. do Kluczborkiej Strugi (m. 1,73 7 V tlen rozpuszczony rynica) Czarna Woda m. Wierzbica Górna 3,02 7 V azot Kjeldahla 1) ppk poz ocena na podstawie maksymalnych wartości ze względu na półroczny okres badań (styczeń-czerwiec 2005 r.) 2) ZT5 biochemiczne zapotrzebowanie tlenu oznaczane po 5 dniach, ChZT-Mn chemiczne zapotrzebowanie tlenu oznaczane metodą nadmanganianową; ChZt-Cr chemiczne zapotrzebowanie tlenu oznaczane metodą dwuchromianową, PEW przewodność w 20 o C 8

9 9

10 Ocena eutrofizacji Wody powierzchniowe na obszarze Opolszczyzny w większości kontrolowanych przekrojów (29 ppk), wykazywały charakter eutroficzny, ze względu na zawartość związków azotu i fosforu oraz chlorofilu a występujące w stężeniach przekraczających dopuszczalne granice. Największym stopniem zanieczyszczenia w tym zakresie charakteryzowały się wody Kłodnicy, gdzie zarejestrowano eutrofizację we wszystkich normowanych wskaźnikach, a średnia roczna zawartość chlorofilu (72, 875 mg NO 3 /l )była najwyższa w województwie. Obecność zarówno fosforu ogólnego, jak i związków azotu, zarejestrowano w wodach Małej Panwi w Żędowicach, Psiny w Rakowie, Ostrej, Troji, Potoku Maciejowickiego, Potoku Skoroszyckiego i Strugi Grodkowskiej. Wysoką zawartością jednego wskaźnika, chlorofilu a bądź fosforu ogólnego, charakteryzowały się wody Nysy Kłodzkiej w trzech przekrojach: Stary Paczków, Nysa, Skorogoszcz i Odry w rzegu (chlorofil a ) oraz Suchej Psiny (fosfor ogólny). Zawartość azotanów, kształtująca się w granicach od 10,757 do 25,393 mg NO 3 /l (normowana jako azot azotanowy i azotany) decydowała o charakterze eutroficznym wód: ierawki, Małej Panwi powyżej zbiornika Turawa (Niwa), Psiny w Gaszowicach, Złotnika, Kamiennej, Raczyny, Świdnej, Cielnicy, Starej Strugi, Ścinawy Niemodlińskiej, Krynki oraz Wołczynki w ujściowym odcinku. Nie stwierdzono przekroczeń wartości granicznych, przy których następuje eutrofizacja wód w 12 przekrojach zlokalizowanych na rzekach: Złotym Potoku, Małej Panwi (Turawa, Czarnowąsy), iałej Głuchołaskiej (Głuchołazy, iała Nyska), Opawy, Opawicy, Widnej, Nysie Kłodzkiej (Michałów), Doprowadzalniku Nysa Kłodzka-Oława, Wołczynka (Krzywiczyny), Czarna Woda. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. (Dz.U. Nr 241, poz. 2093), na podstawie którego przeprowadzona została ocena eutrofizacji opolskich wód, określa kryteria wyznaczania wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Rozporządzenie definiuje wody wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych jako wody zanieczyszczone, gdy zawartość azotanów wynosi powyżej 50 mg NO 3 /l oraz wody zagrożone zanieczyszczeniem (zawartość azotanów od 40 do 50 mg NO 3 /l), jeżeli nie zostaną podjęte działania ograniczające bezpośredni lub pośredni zrzut do tych wód azotanów i innych związków azotowych mogących przekształcić się w azotany, pochodzących z działalności rolniczej. Najwyższą średnioroczną wartość stężenia azotanów, wynoszącą 43,223 mg NO 3 /l stwierdzono w wodach Potoku Skoroszyckiego, co wskazywałoby, że jest to ciek zagrożony zanieczyszczeniem azotanami pochodzenia rolniczego i należy podjąć działania w celu ograniczenia spływu związków azotu do jego wód. Potok Skoroszycki przepływa przez tereny rolnicze, ale również nieskanalizowane i kontrolowany był tylko w okresie styczeń-czerwiec 2005 r. Zawartość azotanów kształtowała się wówczas w granicach 18,87-66,00 mg NO 3 /l. Ostatecznie przeprowadzenie pełnej rocznej serii badań pozwoli na dokonanie wiarygodnej oceny wpływu rolnictwa na wody tego cieku. Tabela 7. Ocena eutrofizacji wód badanych w 2005 roku (rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. Dz.U. Nr 241, poz. 2093) Lp Nazwa rzeki Nazwa punktu ODR m. Przewóz IERWK uj. do Odry ( most w m.ierawa) KŁODNIC uj.do Odry (most w m.kłodnica) ZŁOTY POTOK m. Jarnołtówek (punkt graniczny) ODR pow.groszowic (m. Groszowice) MŁ PNEW m. Żędowice MŁ PNEW m. Niwa MŁ PNEW pon. zb.turawa (m.turawa) MŁ PNEW uj.do Odry (m. Czarnowąsy) NYS KŁODZK pow.zb.otmuchów (m. Stary Paczków) IŁ GŁUCHOŁSK m. Głuchołazy (punkt graniczny) NYS KŁODZK pow.m. Nysa i pon. zb. Nysa NYS KŁODZK uj. do Odry (wodowskaz Skorogoszcz) ODR pow. rzegu (most w m.rzeg) Opawa m. liszczyce pon. ujścia Opawicy Pawica m. Opawica km Fosfor ogólny mg P / l zot ogólny mg N / l Średnia roczna zot zotany azotanowy mg N / l mg NNO3 / l Chlorofil a μ/ l 72,3 0,251 3,758 2,192 9,698 37,914 1,8 0,202 4,178 2,806 12,416 11,488 0,5 0,379 5,265 3,388 14,988 72,875 14,0 0,147 2,777 2,053 9,08 3, ,18 4,105 2,594 11,477 35,525 67,0 0,351 6,685 4,232 18,722 2,775 29,2 0,247 4,885 3,308 14,634 3,225 17,1 0,139 3,022 1,692 7,487 17,188 1,9 0,126 3,444 2,012 8,903 19,213 84,5 0,122 2,628 1,637 7,24 29, ,09 2,961 2,19 9,687 3,988 63,8 0,125 2,291 1,205 5,33 50,738 7,5 0,133 2,328 1,419 6,278 27, ,1 0,176 3,203 2,114 9,353 39, ,164 2,762 1,883 8,33 10,663 10,8 0,098 2,865 2,147 9,498 3,95 10

11 Ostra m. Pilszcz (ujście do Opawy) Psina m. Gadzowice Psina m. abice Psina m. Raków Złotnik m. oguchwałów (ujście do Psiny) Sucha Psina m. Czerwonków (ujście do Psiny) Troja m. Gródczanki (ujście do Psiny) Kamienna m. Paczków (ujście do Nysy Kłodzkiej) Raczyna m. Trzeboszowice (ujście do Nysy Kłodzkiej) P.Maciejowicki m. Otmuchów (ujście do Nysy Kłodzkiej) Świdna m. Śliwice (ujście do Raczyny) Widna m. Kałków (ujście do Nysy Kłodzkiej) iała Głuchołaska m. iała Nyska (ujście do Nysy Kłodzkiej) Cielnica m. Giełczyce (ujście do Nysy Kłodzkiej) P.Skoroszycki m. rzeziny (ujście do Nysy Kłodzkiej) Stara Struga m. Kopice (ujście do Nysy Kłodzkiej) Struga Grodkowska m. Osiek Grodkowski (ujście do Nysy Kłodzkiej) Ścinawa Niemodlińska m. Korfantów Ścinawa Niemodlińska m. Stroszowice (ujście do Nysy Kłodzkiej) Nysa Kłodzka m. Michałów Krynka m. Szklary Doprowadzalnik (Kanał Psarski Potok) m. Małujowice (ujście do Oławy) Wołczynka m. Krzywiczyny Wołczynka uj. do Kluczborkiej Strugi (m. rynica) Czarna Woda m. Wierzbica Górna 5,3 0,58 8,092 2,719 12,028 14,85 47,8 0,127 3,776 2,97 13,138 5, ,42 16,293 0,729 3,224 13, ,82 11,245 2,426 10,734 24,975 2,5 0,248 4,443 2,907 12,858 19,425 4,2 0,428 4,627 1,94 8,583 9,1 5,5 0,712 5,808 2,795 12,365 9,813 1,4 0,156 4,184 3,006 13,297 3,425 7,8 0,123 3,584 2,899 12,825 4,075 0,6 0,325 6,362 5,014 22,18 5,1 2,2 0,09 3,616 2,952 13,06 2,725 2,9 0,077 2,52 2,009 8,888 3,025 3,2 0,073 2,614 2,043 9,037 4,15 3,8 0,142 4,144 4,67 20,662 7,15 6,1 0,376 12,408 9,77 43,223 6,7 6,4 0,1 5,976 5,74 25,393 5, ,633 7,952 5,476 24,223 8,175 36,9 0,157 6,424 5,801 25,662 5,45 2,5 0,193 3,544 3,381 14,957 4,9 20,8 0,104 2,526 2,057 9,102 14,95 23,6 0,101 2,536 2,431 10,757 4,675 16,4 0,102 2,592 2,037 9,01 5,825 15,15 0,028-0,69 3,052 1,914 1,73 0,282-3,398 15,032 6,8 3,02 0,093-1,859 8,222 7,583 Wartości graniczne wskaźników eutrofizacji wód, powyżej których następuje eutrofizacja >0,25 >5 >2,2 >10 >25 Ocena wód pitnych Na terenie województwa opolskiego kontrolę wód pitnych na ujęciach brzegowych wód powierzchniowych sprawuje Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Opolu. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska prowadził w 2005 badania jakości wód w 4 przekrojach, osłonowych w stosunku do ujęć brzegowych. Ocena przeprowadzona została w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. (Dz.U. Nr 204, poz. 1718) w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia. Wyniki badań WIOŚ wykazały, że wody iałej Głuchołaskiej nie spełniały norm pitnych, ze względu na zanieczyszczenie związkami organicznymi mierzone jako ZT5 (biochemiczne zapotrzebowanie tlenu). W pozostałych przekrojach jakość wód odpowiadała kategorii 3 (woda wymagająca wysokosprawnego uzdatniania fizycznego i chemicznego) ze względu na obecność bakterii fekalnych typu coli, a w przekroju rz. Nysa Kłodzka Nysa również zawiesinę. Tabela 8. Ocena w punktach osłonowych ujęć powierzchniowych wód badanych w 2005 roku (rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r., Dz.U. Nr 204, poz. 1718) Lp. Nazwa punktu Nazwa rzeki km Ocena wodociągowa (rozp. MŚ z dnia 27 listopada 2002 r. Dz.U. Nr 204, poz. 1718) Wskaźniki decydujące o klasyfikacji 1 m. Głuchołazy (punkt graniczny) IŁ GŁUCHOŁSK 21 NON* ZT5 2 pow.m. Nysa i pon. zb. Nysa NYS KŁODZK 63,8 3 zawiesina, bakterie coli fekalne 3 m. Michałów NYS KŁODZK 20,8 3 bakterie coli fekalne DOPROWDZLNIK 4 m. Małujowice (ujście do Oławy) (KNŁ PSRSKI POTOK) * NON - nie odpowiada normom 16,4 3 bakterie coli fekalne 11

12 Przedstawiona poniżej ocena wykonana przez WSSE w Opolu wskazuje, że na ujęciach brzegowych wód powierzchniowych jakość badanych wód spełniała normy pitne (kategorie 1-3). Najwyższą jakością charakteryzowały się wody Potoku Jelenia (kategoria 1). Wody Kanału przerzutowego Nysa Kłodzka Oława, kontrolowane na ujęciu w Obórkach oraz Morawki pobrane w Lubotyniu odpowiadały kategorii 2. Najniższą jakością (kategoria 3) charakteryzowały się wody iałej Głuchołaskiej na ujęciach w Głuchołazach i w Siestrzechowicach. Tabela 9. Ocena na ujęciach wód powierzchniowych badanych w 2005 roku przez WSSE w Opolu Lp. Miejscowość Nazwa cieku Użytkownik ujęcia 1. Obórki Kanał przerzutowy Nysa Kłodzka Oława (Kanał Psarski Potok) 2. Lubotyń Ciek wodny bez nazwy (Morawka) 3. Siestrzechowice rz. iała Głuchołaska Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. ul. Wolności 15, rzeg Przedsiębiorstwo Komunalne Hydrpkan ul. Traugutta 13, Kietrz Wodociągi i Kanalizacja KW l. Wojska Polskiego 2, Nysa Kategoria ujmowanej wody (ocena na podstawie badań przeprowadzonych w 2004 r. przez SNEPID) Liczba zaopatrywanej ludności Głuchołazy rz. iała Głuchołaska Wodociągi Sp. z o.o., 3 ul. Reymonta 12, Głuchołazy Potok Jejenia Głuchołazy 1 Ocena rybna Wody kontrolowane przez WIOŚ w Opolu, które zostały wytypowane do badań na podstawie wykazów wód sporządzonych przez RZGW ze względu na bytowanie ryb, w żadnym przekroju nie spełniały warunków zapisanych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 4 października 2002 r. (Dz.U. Nr 176, poz. 1455). Jakość głównych opolskich rzek nie odpowiadała normom ze względu na przekroczenia warunków normatywnych głównie w zakresie fosforu ogólnego i związków azotu. Ponadto w pięciu przekrojach zanotowano przekroczenia wartości dopuszczalnych ZT5, świadczące o ich zanieczyszczeniu związkami organicznymi oraz pozaklasową wartość odczynu ph (w trzech przekrojach) Tabela 10. Ocena jakości wód ze względu na bytowanie ryb Lp. Nazwa punktu Nazwa rzeki km Ocena rybna* (roporz.. MŚ z dnia 4 października 2002 r. Wskaźniki decydujące o klasyfikacji Dz.U. Nr 176, poz. 1455) 1 m. Przewóz ODR 72,3 NON ZT5, azot amonowy, azotyny, fosfor ogólny 2 m. Jarnołtówek (punkt graniczny) ZŁOTY POTOK 14,0 NON azotyny, fosfor ogólny 3 pow.groszowic (m. Groszowice) ODR 143 NON azot amonowy, azotyny, fosfor ogólny 4 m. Żędowice MŁ PNEW 67,0 NON ZT5, azot amonowy, azotyny, fosfor ogólny 5 pow. zb. Turawa (m. Niwa) MŁ PNEW 29,2 NON ZT5, azot amonowy, azotyny, fosfor ogólny 6 pon. zb.turawa (m.turawa) MŁ PNEW 17,1 NON odczyn, azot amonowy, azotyny, fosfor ogólny 7 uj.do Odry (m. Czarnowąsy) MŁ PNEW 1,9 NON odczyn, azotyny, fosfor ogólny 8 pow.zb.otmuchów (m. Stary Paczków) NYS KŁODZK 84,5 NON ZT5, azotyny, fosfor ogólny 9 m. Głuchołazy (punkt graniczny) IŁ GŁUCHOŁSK 21 NON azot amonowy, azotyny, fosfor ogólny 10 pow.m. Nysa i pon. zb. Nysa NYS KŁODZK 63,8 NON odczyn, azotyny, fosfor ogólny 11 uj. do Odry (wodowskaz Skorogoszcz) NYS KŁODZK 7,5 NON ZT5, azotyny, fosfor ogólny 12 pow. rzegu (most w m.rzeg) ODR 199,1 NON azot amonowy, azotyny, fosfor ogólny * NON - nie odpowiada normom Ocena wód w kąpieliskach Kontrola jakości wód w zbiornikach wykorzystywanych do celów rekreacyjnych leży w gestii Państwowej Inspekcji Sanitarnej. Ocenę wód przeprowadza się w oparciu o rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 października 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda w kąpieliskach (Dz. U. Nr 183, poz. 1530). W okresie letnim w 2005 roku na terenie województwa opolskiego Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna przeprowadziła badania wód w następujących akwenach: Jezioro Duże w Turawie Jezioro Średnie w Turawie 12

13 Jezioro Małe w Turawie Jezioro Srebrne w Osowcu Jezioro Nyskie Jezioro Otmuchowskie Jezioro Srebrne w Januszkowicach Zalew w Pietrowicach Głubczyckich Kąpieliska: w Dębowej Gm. Reńska Wieś, w Lewinie rzeskim, w rzegu, ul. Korfantego, w Opolu: Silesia, Malina, olko I, Kamionka, abi Loch w Nowych Kolniach (Gm. Lubsza), Floryda w Kościerzynach (Gm. Lubsza), Leśna Przystań w Głębocku (Gm. Grodków), npol w Starym Oleśnie, Horn w Starym Oleśnie, Złoty Potok w Pokrzywnej. Ocena uzyskanych wyników pozwoliła na dopuszczenie do kąpieli większość zbiorników skontrolowanych przez WSSE w Opolu. Okresowo rejestrowano zanieczyszczenie wód uniemożliwiające w 2005 roku kąpiel w następujących akwenach: Złoty Potok w Pokrzywnej, Jezioro Duże w Turawie, Jezioro Średnie w Turawie, Kąpielisko Nyskiego Ośrodka Rekreacji na Jeziorze Nyskim, Kąpielisko przy ośrodku Wypoczynkowym Fregata w Ściborzu na Jeziorze Otmuchowskim, abi Loch w Nowych Kolniach. Tabela 11. Ocena jakości wód w rzekach kontrolowanych przez WIOŚ w Opolu w 2005 roku Lp. Nazwa punktu Nazwa rzeki km Ocena ogólna (rozp. MŚ z 11 lutego 2004 r. Dz.U. Nr 32, poz. 284) Ocena eutrofizacji 1) (rozp. MŚ z dnia 23 grudnia 2002 r. Dz.U. Nr 241, poz. 2093) Ocena wodociągowa 2) (rozp. MŚ z dnia 27 listopada 2002 r. Dz.U. Nr 204, poz. 1718) Ocena rybna (rozp. MŚ z dnia 4 października 2002 r. Dz.U. Nr 176, poz. 1455) 1 m. Przewóz ODR 72,3 V TK NON 2 uj. do Odry ( most w m.ierawa) IERWK 1,8 V TK 3 uj.do Odry (most w m.kłodnica) KŁODNIC 0,5 V TK 4 m. Jarnołtówek (punkt graniczny) ZŁOTY POTOK 14,0 III NIE NON 5 pow.groszowic (m. Groszowice) ODR 143 V TK NON 6 m. Żędowice MŁ PNEW 67,0 V TK NON 7 m. Niwa MŁ PNEW 29,2 V TK NON 8 pon. zb.turawa (m.turawa) MŁ PNEW 17,1 IV NIE NON 9 uj.do Odry (m. Czarnowąsy) MŁ PNEW 1,9 IV NIE NON 10 pow.zb.otmuchów (m. Stary Paczków) NYS KŁODZK 84,5 IV TK NON 11 m. Głuchołazy (punkt graniczny) IŁ GŁUCHOŁSK 21 III NIE NON NON 12 pow.m. Nysa i pon. zb. Nysa NYS KŁODZK 63,8 V TK 3 NON 13 uj. do Odry (wodowskaz Skorogoszcz) NYS KŁODZK 7,5 IV TK NON 14 pow. rzegu (most w m.rzeg) ODR 199,1 IV TK NON 15 m. liszczyce pon. ujścia Opawicy Opawa 64 V NIE 16 m. Opawica Opawica 10,8 V NIE 13

14 17 m. Pilszcz (ujście do Opawy) Ostra 5,3 V TK 18 m. Gadzowice Psina 47,8 III TK 19 m. abice Psina 36 V TK 20 m. Raków Psina 25 V TK 21 m. oguchwałów (ujście do Psiny) Złotnik 2,5 V TK 22 m. Czerwonków (ujście do Psiny) Sucha Psina 4,2 V TK 23 m. Gródczanki (ujście do Psiny) Troja 5,5 V TK 24 m. Paczków (ujście do Nysy Kłodzkiej) Kamienna 1,4 III TK m. Trzeboszowice (ujście do Nysy Kłodzkiej) m. Otmuchów (ujście do Nysy Kłodzkiej) Raczyna 7,8 III TK P.Maciejowicki 0,6 V TK 27 m. Śliwice (ujście do Raczyny) Świdna 2,2 III TK 28 m. Kałków (ujście do Nysy Kłodzkiej) Widna 2,9 III NIE m. iała Nyska (ujście do Nysy Kłodzkiej) m. Giełczyce (ujście do Nysy Kłodzkiej) iała Głuchołaska 3,2 III NIE Cielnica 3,8 IV TK 31 m. rzeziny (ujście do Nysy Kłodzkiej) P.Skoroszycki 6,1 V TK 32 m. Kopice (ujście do Nysy Kłodzkiej) Stara Struga 6,4 IV TK 33 m. Osiek Grodkowski (ujście do Nysy Kłodzkiej) Struga Grodkowska 3 V TK 34 m. Korfantów Ścinawa Niemodlińska 36,9 IV TK 35 m. Stroszowice (ujście do Nysy Kłodzkiej) Ścinawa Niemodlińska 2,5 IV TK 36 m. Michałów Nysa Kłodzka 20,8 III NIE 3 37 m. Szklary Krynka 23,6 IV TK 38 m. Małujowice (ujście do Oławy) Doprowadzalnik (Kanał Psarski Potok) 16,4 III NIE 3 39 m. Krzywiczyny Wołczynka 15,15 II NIE 40 uj. do Kluczborkiej Strugi (m. rynica) Wołczynka 1,73 V TK 41 m. Wierzbica Górna Czarna Woda 3,02 V NIE 1) eutrofizacja TK - przynajmniej w jednym wskaźniku przekroczona wartość dopuszczalna 2) NON nie odpowiada normom, ZT5 biochemiczne zapotrzebowanie tlenu oznaczane po 5 dniach 2. Wody podziemne 2.1. Informacje wstępne W 2005 roku kontynuowane były badania jakości zwykłych wód podziemnych w 20 otworach badawczych Opolszczyzny w ramach sieci krajowej monitoringu, którego koordynatorem jest Inspekcja Ochrony Środowiska. Merytoryczny nadzór nad siecią sprawuje Państwowy Instytut Geologiczny, który przeprowadza również badania oraz wykonuje oceny. Ocenę jakości wód podziemnych dokonuje się w ramach PMŚ na podstawie klasyfikacji wprowadzonej Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. (Dz. U. Nr 32, poz. 284), obejmującej pięć klas jakości tych wód (rozporządzenie straciło ważność z dniem 1 stycznia 2005 roku, jednak do chwili obecnej nie ukazał się żaden akt prawny w tej sprawie): 1) klasa I - wody o bardzo dobrej jakości: a) wartości wskaźników jakości wody są kształtowane jedynie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w warstwie wodonośnej, b) żaden ze wskaźników jakości wody nie przekracza wartości dopuszczalnych jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi; 2) klasa II - wody dobrej jakości: a) wartości wskaźników jakości wody nie wskazują na oddziaływania antropogeniczne, b) wskaźniki jakości wody, z wyjątkiem żelaza i manganu, nie przekraczają wartości dopuszczalnych jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi; 3) klasa III - wody zadowalającej jakości: 14

15 a) wartości wskaźników jakości wody są podwyższone w wyniku naturalnych procesów lub słabego oddziaływania antropogenicznego, b) mniejsza część wskaźników jakości wody przekracza wartości dopuszczalne jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi; 4) klasa IV - wody niezadowalającej jakości: a) wartości wskaźników jakości wody są podwyższone w wyniku naturalnych procesów oraz słabego oddziaływania antropogenicznego, b) większość wskaźników jakości wody przekracza wartości dopuszczalne jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi; 5) klasa V - wody złej jakości: a) wartości wskaźników jakości wody potwierdzają oddziaływania antropogeniczne, b) woda nie spełnia wymagań określonych dla wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Podstawę określania klas jakości wód podziemnych, stanowią wartości graniczne wskaźników jakości wody w klasach określone w załączniku nr 3 do rozporządzenia. Ustalając klasy jakości wód podziemnych dopuszcza się przekroczenie wartości granicznych trzech wskaźników jakości wody; przekroczenie wartości granicznych wskaźników jakości wody mieści się w granicach przyjętych dla bezpośrednio niższej klasy jakości wody. Niedopuszczalne jest przekroczenie wartości granicznych następujących wskaźników jakości wody: arsenu, amoniaku, azotanów, azotynów, fluorków, chromu, kadmu, miedzi, niklu, ołowiu, rtęci, cyjanków, fenoli, pestycydów, wielopierścieniowych węglowodorów, olejów mineralnych, substancji powierzchniowo czynnych anionowych Ocena wód badanych w 2005 roku. W 2005 roku na terenie województwa opolskiego nie stwierdzono wód odpowiadających I klasie czyli wód o bardzo dobrej jakości (tabela 1). W granicach norm klasy II (wody dobrej jakości) były wyniki badań wód pobranych z otworów badawczych: Karłowiczki i Kluczbork Chocianowice. Najgorszą jakość wód (V klasa) stwierdzono w otworach: Wrzoski-2, Nysa (25), Dębina, Chróstno, Wojciechów i Wrzoski-p. Tabela 1. Otwory badawcze monitoringu wód podziemnych wraz z oceną za 2005 rok* Nr otworu Miejscowość RZGW Nazwa zlewnii ID_HYD Stratygrafia Głębo -kość Rodzaj GZWP Ośrodek Użytkowanie 365 Stara Kuźnia-2 Gliwice Odra 1 T 85.5 W III 366 Stara Kuźnia-3 Gliwice Odra 1 Q 18 W III 370 Wrzoski-1 Wrocław Odra 1 Q 2 G III 371 Wrzoski-2 Wrocław Odra 1 P 535 W V 372 Wrzoski-3 Wrocław Odra 1 T 302 W IV 373 Wrzoski-4 Wrocław Odra 1 K 169 W III 555 Skoroszyce Wrocław Nysa Kłodzka 12 X 40 W II 571 Nysa (25) Wrocław Nysa Kłodzka 12 X 128 W V 575 Dębina Wrocław Odra 1 Q 2.2 G V 616 Groszowice (IIa) Wrocław Odra 1 Q 2.3 G 617 Opole-Zawada (16a) Wrocław Mała Panew (p) 118 Q 49 W KLS 336, 335, III 334, III 618 Kluczbok-Chocian.-60 Wrocław Stobrawa 132 Q 4 G II 619 Zdzieszowice (2b) Wrocław Odra 1 X 74.5 W III 620 Strzelce Opol. (3a) Wrocław Mała Panew (p) 118 T 40 W IV 15

16 622 oguchwałów Gliwice Odra 1 K 10.1 G III 627 Chrostno Gliwice Odra 1 C 6.4 G poza 3 7 V 641 Karłowiczki Wrocław Stobrawa 132 Q 0.4 G II 647 Wojciechów Wrocław Widawa 136 Q 3.9 G poza 1 7 V 1055 Wrzoski-p Wrocław Odra 1 Q 1.7 G V 1056 Stara Kuźnia-p Gliwice Odra 1 Q 3 G III * Objaśnienia skrótów i symboli: Nr otworu- numer punktu sieci krajowej (otwór, studnia kopana, źródło) według danych MOND, MONitoringowej zy Dnych monitoringu wód podziemnych RZGW Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej ID_HYD identyfikator hydrograficzny zlewni Stratygrafia: Q czwartorzęd, X trzeciorzęd, K kreda, T trias, P perm, C karbon Głębokość głębokość stropu warstwy wodonośnej w metrach poniżej poziomu terenu Rodzaj W wody wgłębne, G - wody gruntowe GZWP numery Głównych Zbiorników Wód Podziemnych (wg.s. Kleczkowskiego z Zespołem) Ośrodek: 1 warstwa porowa, 2 warstwa porowo-szczelinowa, 3 warstwa szczelinowo-krasowa, Użytkowanie terenu: 1- lasy, 2- użytki zielone, 3-grunty orne z przewagą gospodarki rozdrobnionej, 4-grunty orne z przewagą gospodarki wielkopolowej, 5- nieużytki naturalne, 6- nieużytki antropogeniczne, 7-obszary zabudowane Klasa wód : klasa I klasa wody o bardzo dobrej jakości klasa II wody dobrej jakości klasa III wody zadowalającej jakości klasa IV wody niezadowalającej jakości klasa V wody złej jakości Ocena opolskich wód podziemnych badanych w 2005 roku 30% 0% 15% 10% 45% klasa I klasa II klasa III klasa IV klasa V 2.3. Jakość wód podziemnych w obszarze szczególnie narażonym Obszar szczególnie narażony (OSN) na zanieczyszczenie wód azotanami pochodzenia rolniczego w województwie opolskim, wyznaczony przez Dyrektora RZGW w Gliwicach, obejmuje granice administracyjne gmin: Polska Cerekiew, aborów i Kietrz. Wyznaczenie tego obszaru było konsekwencją uznania wód podziemnych zbiornika 332 Subniecka Kędzierzyńsko-Głubczycka w granicach gminy Polska Cerekiew oraz wód użytkowego poziomu wodonośnego w granicach gmin aborów i Kietrz za wody wrażliwe na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. Podstawą wyznaczenia wód wrażliwych w województwie opolskim były wyniki badań uzyskane w ramach monitoringu prowadzonego przez PIG w otworach Polska Cerekiew i oguchwałów. W latach standardy jakości środowiska zostały naruszone ze względu na wysoki poziom zanieczyszczenia azotanami (68,66 282,32 mg NO 3 /dm 3 ). W punkcie badawczym oguchwałów zawartość azotanów kształtowała się na poziomie ponad 60 mg NO 3 /dm 3 (max 138,9 NO 3 /dm 3 w 1993 r.), podczas gdy norma wynosi 50 mg NO 3 /dm 3 w przypadku wód zanieczyszczonych oraz mg NO 3 /dm 3 dla wód zagrożonych zanieczyszczeniem azotanami. W Polskiej Cerekwi max zawartość azotanów w wodach podziemnych wystąpiła w 1996 roku (282,32 mg NO 3 /dm 3 ) i w 16

17 kolejnych latach utrzymywała się na wysokim poziomie, rzędu ponad 100 mg NO 3 /dm 3 ( ,68 mg NO 3 /dm 3, ,66 mg NO 3 /dm 3 ). Ponadto w wyznaczonym obszarze warstwy wodonośne są słabo izolowane od powierzchni terenu, co sprzyja ich zanieczyszczeniu poprzez infiltrację opadów i wód powierzchniowych. Sieć krajowa minitoringu wód podziemnych od 2002 uległa zmniejszeniu w skali kraju na terenie województwa opolskiego roku PIG wycofał się z badań wód w trzech otworach, w tym w Polskiej Cerekwi, argumentując to z jednej strony zmniejszeniem środków przeznaczonych na monitoring wód podziemnych i z drugiej złym stanem otworów. adania przeprowadzone w 2005 roku wykazały zmniejszenie zanieczyszczenia wód w oguchwałowie po raz pierwszy od 1995 roku zawartość azotanów spadła poniżej 50 mg NO 3 /dm 3 (47,3 mg NO 3 /dm 3 ), jednak w dalszym ciągu jest to poziom odpowiadający wodom zagrożonym. mg NO 3 / l 150,0 140,0 130,0 120,0 110,0 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Zawartość azotanów w wodach podziemnych w oguchwałowie w latach mg/l wody pitne 2.4. Zmiany jakości wód kontrolowanych w latach W okresie złą jakością (V klasa) charakteryzowały się wody podziemne pobrane do badań z czterech otworów zlokalizowanych w terenie zabudowanym w: Nysie, Dębinie, Chróstnie, Wojciechowie oraz we Wrzoskach-p (otwór w otoczeniu nieużytków naturalnych). Niezmienną jakość w dwóch ubiegłych latach wykazywały wody wgłębne pobrane z jednej ze studzien ujęcia komunalnego w Strzelcach Opolskich (IV klasa) oraz ujęcia w Zdzieszowicach (III klasa), jak również w Starej Kuźni-2 (studnia w okolicy gruntów ornych), we Wrzoskach-4 w otworze zlokalizowanym w otoczeniu nieużytków naturalnych, w Starej Kuźni-p, jedynym opolskim otworze znajdującym się w obszarze leśnym (klasa III) oraz wody gruntowe pobrane z otworu w Chocianowicach (II klasa), znajdującego się w otoczeniu użytków zielonych. Poza Karłowiczkami, gdzie w 2004 roku jakość wód odpowiadała I klasie, a w następnym roku II klasie oraz punktem badawczym Wrzoski-2, gdzie w 2005 roku również wzrosło zanieczyszczenie (2004-IV klasa, 2005-V klasa), w pozostałych otworach nastąpiła poprawa jakości kontrolowanych wód (o jedną klasę). 17

18 Tabela 2. Ocena jakości wód podziemnych badanych przez PIG w okresie Nr otworu Miejscowość Rodzaj Stratygrafia Użytkowanie Wyniki klasyfikacji Stara Kuźnia-2 W T 3 III III 366 Stara Kuźnia-3 W Q 3 IV III 370 Wrzoski-1 G Q 5 IV III 371 Wrzoski-2 W P 5 IV V 372 Wrzoski-3 W T 5 V IV 373 Wrzoski-4 W K 5 III III 555 Skoroszyce W X 7 III II 571 Nysa (25) W X 7 V V 575 Dębina G Q 7 V V 616 Groszowice (IIa) G Q 5 IV III 617 Opole-Zawada (16a) W Q 5 IV III 618 Kluczbok-Chocian.-60 G Q 2 II II 619 Zdzieszowice (2b) W X 7 III III 620 Strzelce Opol. (3a) W T 5 IV IV 622 oguchwałów G K 7 IV III 627 Chrostno G C 7 V V 641 Karlowiczki G Q 7 I II 647 Wojciechów G Q 7 V V 1055 Wrzoski-p G Q 5 V V 1056 Stara Kuźnia-p G Q 1 III III 18

19 2.5. Ocena wód ze względu na przydatność do spożycia Standardy jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 (Dz. U. Nr 203, poz. 1718). Ocena wód badanych w ramach sieci krajowej monitoringu wód podziemnych w 2005 wykazała, że wody Opolszczyzny charakteryzowały się ponadnormatywnym zanieczyszczeniem, głównie manganem (w 16 punktach badawczych) i żelazem (10 pb). Ponadto przekroczenia zarejestrowano w zakresie: amoniaku 19

20 (Chróstno, Wojciechów), arsenu (Wrzoski-p), fluorków (Wrzoski-3, Nysa, Strzelce Opolskie), magnezu (Wrzoski-2, Strzelce Opolskie), Wojciechów), niklu (Dębina, Wrzoski-p), odczynu (Wrzoski-p), siarczanów (Wrzoski-2, Dębina, Strzelce Opolskie, Wojciechów) oraz twardości ogólnej (Wrzoski-2, Strzelce Opolskie, Wojciechów). Najwyższym zanieczyszczeniem charakteryzowały się wody pobrane do badań na ujęciu komunalnym w Strzelcach Opolskich (wartości stężeń 6. wskaźników nie spełniały wymagań normatywnych). Normy pitne w pełnym badanym zakresie (25 wskaźników) spełniały wody pobrane do badań w: oguchwałowie i Wojciechowie. Tabela 3 przedstawia porównanie jakości wód badanych w okresie ze względu na ich przydatność do spożycia. Tabela 3. Ocena wód badanych w latach ze względu na przydatność do spożycia Nr otworu Miejscowość Przekroczone standardy jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi w zakresie: Stara Kuźnia-2 Mangan, Żelazo ogólne Mangan, Żelazo ogólne 366 Stara Kuźnia-3 Mangan, Żelazo ogólne Mangan, Żelazo ogólne 370 Wrzoski-1 Mangan, Żelazo ogólne Mangan, Żelazo ogólne 371 Wrzoski-2 Magnez, Mangan, Przew. elekt., Siarczany, Twardość ogólna, Żelazo ogólne Magnez, Mangan, Siarczany, Twardość ogólna 372 Wrzoski-3 Fluorki, Żelazo ogólne, Fluorki, Żelazo ogólne 373 Wrzoski-4 Żelazo ogólne 555 Skoroszyce Mangan, Żelazo ogólne Mangan 571 Nysa (25) Fluorki Fluorki 575 Dębina Kadm, Mangan, Nikiel, Siarczany Mangan, Nikiel, Siarczany 616 Groszowice (IIa) Mangan Mangan 617 Opole-Zawada (16a) Mangan, Żelazo ogólne Mangan, Żelazo ogólne 618 Kluczbok-Chocian.-60 Mangan Mangan 619 Zdzieszowice (2b) Mangan, Żelazo ogólne Mangan, Żelazo ogólne 620 Strzelce Opolskie (3a) Magnez, Mangan, Siarczany, Twardość ogólna, Żelazo ogólne 622 oguchwałów zotany Fluorki, Magnez, Mangan, Siarczany, Twardość ogólna, Żelazo ogólne 627 Chrostno moniak, Mangan moniak, Mangan, Żelazo ogólne 641 Karlowiczki Mangan 647 Wojciechów moniak, Magnez, Mangan, Przew. elekt., Siarczany, Twardość ogólna, Żelazo ogólne 1055 Wrzoski-p rsen, Mangan, Nikiel, Odczyn ph, Żelazo ogólne 1056 Stara Kuźnia-p Mangan, Odczyn ph, Twardość ogólna Mangan moniak, Magnez, Mangan, Siarczany, Twardość ogólna rsen, Mangan, Nikiel, Odczyn ph, Żelazo ogólne 20