działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów: uznaje się za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów praktykę Gminy Urzędów,

Transkrypt

1 PREZES URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW Delegatura w Lublinie Lublin, ul. Ochotnicza 10 Tel. (0-81) , , Fax (0-81) lublin@uokik.gov.pl za p.o. Lublin, dnia 15 września 2011 r. RLU 61-9/11/BP DECYZJA RLU Nr 22/2011 I. Na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 16 lutego 2007 roku (Dz. U. Nr 50 poz. 331 ze zm.), stosownie do art. 33 ust. 6 tejże ustawy i 5 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 107, poz. 887), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, wszczętego z urzędu przeciwko Gminie Urzędów, działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów: uznaje się za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów praktykę Gminy Urzędów, polegającą na bezprawnym działaniu poprzez stosowanie w następujących wzorcach umownych w zakresie zbiorowego dostarczania wody oraz zbiorowego odprowadzania ścieków, poniższych postanowień: 1. Umowa o dostawę wody oraz Umowa o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków W razie naruszenia przez Zakład lub Odbiorcę postanowień niniejszej umowy, strona może rozwiązać umowę z zachowaniem trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia 2. Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków a) Naruszenie postanowień 8 i 9 pociąga za sobą możliwość wypowiedzenia umowy o dostarczanie wody przez Urząd Gminy. Wypowiedzenie winno być poprzedzone pouczeniem 1

2 odbiorcy o nieprawidłowościach jego postępowania i wynikających z tego konsekwencjach z określeniem terminu zaprzestania niewłaściwego postępowania b) W przypadku uporczywego przekraczania warunków określonych w umowie oraz niepodejmowaniu przez dostawcę ścieków działań na rzecz poprawy jakości ścieków, Urzędowi Gminy przysługuje prawo rozwiązania umowy za 1-miesięcznym wypowiedzeniem naruszających art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. Nr 123 poz. 858); 3. Umowa o dostawę wody oraz Umowa o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków Jeżeli Odbiorca zalega z zapłatą za usługi za dwa okresy obrachunkowe, Zakład po uprzednim pisemnym wyznaczeniu dodatkowego 7-dniowego terminu zapłaty wraz z powiadomieniem o skutkach jego niedotrzymania, ma prawo odstąpić od umowy naruszającego art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. Nr 123 poz. 858) 4. Umowa o dostawę wody oraz Umowa o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków a) W przypadku niesprawności wodomierza lub okresowego braku możliwości odczytu, ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody w okresie 6 miesięcy przed stwierdzeniem niesprawności wodomierza, a gdy nie jest to możliwe na podstawie średniego zużycia wody w analogicznym okresie roku ubiegłego lub iloczynu średniomiesięcznego zużycia wody w roku ubiegłym i liczny miesięcy niesprawności wodomierza b) Odbiorca zobowiązany jest do natychmiastowego powiadomienia Zakładu o stwierdzeniu zerwania plomby wodomierza głównego, jego osłon, uszkodzenia wodomierza, jego przemieszczeniu lub zaborze. W przypadku zaboru wodomierza zawinionego przez Odbiorcę lub wykazania, ze uszkodzenie wodomierza nastąpiło z jego winy, ilość pobranej wody nalicza się odpowiednio do ilości, która mogła popłynąć pełnym przekrojem rury przyłącza wodociągowego z dniem od ostatniego odczytu wodomierza c) W razie dokonania przez Odbiorcę zmian w instalacji wodociągowej (i kanalizacyjnej) oraz zainstalowania na instalacji wewnętrznej urządzeń mających negatywny wpływ na funkcjonowanie urządzeń wodociągowych (wodociągowo-kanalizacyjnych)bez uzgodnienia z Zakładem, Zakład ma prawo do ustalenia wysokości opłat według zasad określonych w 10/ 11 ust. 5 niniejszej umowy 5. Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków W przypadku częściowej niesprawności wodomierza, nie przekraczającej 3-ch miesięcy, ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody w ostatnich 6 miesiącach poprzedzających unieruchomienie wodomierza naruszających 18 ust. 1 rozporządzenia Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryfy oraz warunków rozliczania za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (Dz.U. Nr 127 poz. 886) 2

3 6. Umowa o dostawę wody oraz Umowa o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków Dostawca/Zakład nie ponosi odpowiedzialności/ odpowiedzialności odszkodowawczej za przerwy w świadczeniu usług spowodowane: 2) niezawinioną przez Zakład awarię w sieci, na czas niezbędny do wykonania prac w celu zapobieżenia lub usunięcia skutków awarii; 3) brakiem wody na ujęciu; 4) zanieczyszczeniem wody na ujęciu w sposób niebezpieczny dla zdrowia i życia; 5) potrzebą zwiększenia odpływu wody do hydrantów pożarowych; 6) przerwami w zasilaniu energetycznym urządzeń wodociągowych; 7) planowanymi przerwami (po uprzednim powiadomieniu Odbiorcy) związanymi z wykonywaniem prac konserwacyjno- remontowych urządzeń wodociągowych 7. Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków Urząd Gminy ma prawo do wejścia na teren posesji (w pasie o szerokości 3m na przebiegu sieci wodociągowej) w celu usunięcia awarii- bez odszkodowania naruszających art w zw. z art. 437 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93) co w świetle art. 24 ust. 1 i 2 przywołanej ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów stanowi działanie bezprawne i nakazuje się zaniechanie jej stosowania. II. Na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 16 lutego 2007 roku (Dz. U. Nr 50 poz. 331 ze zm.), stosownie do art. 33 ust. 6 tejże ustawy i 5 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 107, poz. 887), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, wszczętego z urzędu przeciwko Gminie Urzędów, działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów: uznaje się za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów praktykę Gminy Urzędów, polegającą na bezprawnym działaniu poprzez stosowanie we wzorcu umownym w zakresie zbiorowego dostarczania wody oraz zbiorowego odprowadzania ścieków, poniższego postanowienia: Umowa o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków Jeżeli Odbiorca zmienił adres lub siedzibę i nie zawiadomił o tym Zakładu, faktury oraz inne dokumenty wysłane przez Zakład poczytuje się za doręczone Odbiorcy które jest tożsame z postanowieniem uznanym za niedozwolone postanowienia umowne i wpisanym do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa 3

4 w art ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, co stanowi naruszenie art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, i nakazuje się zaniechanie jej stosowania. III. Na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 16 lutego 2007 roku (Dz. U. Nr 50 poz. 331 ze zm.), stosownie do art. 33 ust. 6 tejże ustawy i 5 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 107, poz. 887), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, wszczętego z urzędu przeciwko Gminie Urzędów, działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów: uznaje się za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów praktykę Gminy Urzędów, polegającą na stosowaniu praktyki naruszającej przepisy art. 6 ust. 3 pkt 1, pkt 3a i pkt 4 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. Nr 123 poz. 858), poprzez niedopełnienie obowiązku zamieszczenia we wzorcu Umowy o dostawę wody oraz we wzorcu Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków treści wymaganych przez w/w ustawę tj. postanowień określających jakość świadczonych usług wodociągowych lub kanalizacyjnych, określających warunki usuwania awarii przyłączy wodociągowych lub przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiory usług, określających procedury i warunki kontroli urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych, co w świetle art. 24 ust. 1 i 2 przywołanej ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów stanowi działanie bezprawne i nakazuje się zaniechanie jej stosowania. IV. Na podstawie art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50 poz. 331 ze zm.), stosownie do art. 33 ust. 6 tejże ustawy 5 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 107 poz. 887) - działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów: nakłada się na Gminę Urzędów, karę pieniężną: 1. z tytułu naruszenia zakazu, o jakim mowa w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, w zakresie opisanym w punkcie I sentencji decyzji, w wysokości 4.950,00 zł (słownie: cztery tysiące dziewięćset pięćdziesiąt złotych), płatną do budżetu Państwa. 2. z tytułu naruszenia zakazu, o jakim mowa w 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, w zakresie opisanym w punkcie II sentencji decyzji, w wysokości 330,00 zł (słownie: trzysta trzydzieści złotych), płatną do budżetu Państwa. 4

5 3. z tytułu naruszenia zakazu, o jakim mowa w 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, w zakresie opisanym w punkcie III sentencji decyzji, w wysokości 825,00 zł (słownie: osiemset dwadzieścia pięć złotych), płatną do budżetu Państwa. Uzasadnienie Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej w tekście: Prezes Urzędu lub Prezes UOKiK) wszczął postępowanie wyjaśniające w sprawie wstępnego ustalenia, czy nastąpiło naruszenie przez Gminę Urzędów (dalej w tekście: Gmina) świadczącą usługi dostawy wody i odprowadzania ścieków dla swoich mieszkańców przez Zakład Gospodarki Komunalnej w Urzędowie (dalej w tekście: Zakład lub Przedsiębiorca) uzasadniające wszczęcie postępowania w sprawie ewentualnego stosowania klauzul niedozwolonych we wzorcach umownych stosowanych wobec konsumentów (RLU /10/EW). W toku postępowania wyjaśniającego Prezes Urzędu uzyskał następujące wzorce umowne: 1. Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków ustalony Uchwałą Nr XLIII- 297/2002 Rady Gminy Urzędów z dnia z dnia 17 września 2002 r. (dalej w tekście: Regulamin) 2. Wzór Umowy o dostawę wody (dalej w tekście: Umowa o dostawę wody) 3. Wzór umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków (dalej w tekście: Umowa o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków) Prezes UOKiK przeprowadził analizę dostarczonych dokumentów, która dała podstawy do wszczęcia postępowania administracyjnego w niniejszej sprawie. Postanowieniem nr 56/11 z dnia 3 marca 2011r. wszczęto postępowanie administracyjne w związku z zarzutem stosowania przez Gminę Urzędów praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, w zakresie wskazanym w punktach I, II i III sentencji niniejszej decyzji. W odpowiedzi na Zawiadomienie Prezesa Urzędu o wszczęciu postępowania administracyjnego, Gmina w piśmie z dnia 17 marca 2011 r. oświadczyła, że przyjmuje do wiadomości, przedstawione jej w powyższym Zawiadomieniu zarzuty. Jednocześnie zobowiązała się do opracowania nowych wzorców Umów o dostawę wody oraz Umów o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków, a także nowego Regulaminu, które będą odpowiadać wymaganiom wskazanym przez Prezesa UOKiK. Gmina oświadczyła także, że zakwestionowane w umowach o dostawę wody oraz w umowach o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków postanowienia nie spowodowały, aby konsumenci ponieśli z tego tytułu negatywne konsekwencje prawne lub finansowe. W odpowiedzi na kolejne pismo Prezesa UOKiK z dnia 6 kwietnia 2011r. Gmina nadesłała projekt wzorca Umowy o dostawę wody oraz Umowy o dostawę wody i odprowadzanie ścieków. Gmina nadesłała także dokumenty obrazujące status prawny Zakładu Gospodarki Komunalnej w Urzędowie, za pomocą którego Gmina wykonuje swoje zadania z zakresu zaopatrzenie w wodę i odprowadzania ścieków. Gmina oświadczyła także, że na dzień 1 kwietnia 2011r. posiada 1506 zawartych umów na dostawę wody oraz 257 zawartych umów na zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków. Następnie, wraz z pismem z dnia 20 kwietnia 2011r. Gmina nadesłała projekt wzorca Regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków. W następnym piśmie z dnia 11 maja 2011r. Prezes UOKiK poinformował Gminę, iż w jego ocenie, nadesłane projekty wzorców Umów oraz projekt Regulaminu w dalszym ciągu zawierają postanowienia, których treść może być sprzeczna z przepisami powszechnie obowiązującego prawa. W odpowiedzi na powyższe pismo Prezesa Urzędu Gmina w pismach z dnia 23 maja 2011r. 5

6 oraz 30 maja 2011r. nadesłała poprawione projekty wzorców Umów oraz poprawiony projekt Regulaminu. Gmina nadesłała także informacje dotyczące dochodu Gminy Urzędów, a także dostarczyła dokumenty dotyczące wykonania budżetu Gminy Urzędów za 2010r. W piśmie z dnia 17 czerwca 2011r. Prezes UOKiK wezwał Gminę do ewentualnego zweryfikowania swojego stanowiska co do jednego z postanowień zawartych w projektach wzorców Umów, a także do wskazania w projektach wzorców Umów informacji wymaganych przez ustawę z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym o zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. Nr 123, poz. 858 ze zm., dalej w tekście: ustawa o zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków). W odpowiedzi na pismo Gmina przesłała projekty wzorców Umów oraz wskazała, gdzie w treści wzorców Umów znajdują się informacje wymagane przez ustawę o zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków, a dotyczące warunków usuwania awarii oraz procedur i warunków kontroli urządzeń. Gmina oświadczyła, że nowe wzorce umowne będą wprowadzane sukcesywnie, a planowana data zakończenia tego procesu to grudzień 2011r. Pismem z dnia 20 lipca 2011r. Prezes UOKiK wezwał Gminę do wskazania wysokości wpływów, które zostały ujęte w budżecie Zakładu Gospodarki Komunalnej w Urzędowie oraz dostarczenia dokumentów potwierdzających wysokość tych wpływów. Pismem z dnia 25 lipca 2011r. Gmina nadesłała informacje oraz dokumenty, o których mowa w piśmie Prezesa Urzędu z dnia 20 lipca 2011r. Postanowieniem nr 162/11 z dnia 17 czerwca 2011 r. zaliczono w poczet prowadzonego postępowania administracyjnego w tej sprawie dowody uzyskane przez Prezesa UOKiK w ramach postępowań wyjaśniających RLU /10/EW. Prezes Urzędu ustalił następujący stan faktyczny w tej sprawie: Gmina Urzędów jest jednostką samorządu terytorialnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz.U. z 2001 r. Nr 142 poz ze zm.) posiadającą osobowość prawną oraz działającą przez swoje organy. Na terenie Gminy Urzędów działa Zakład Gospodarki Komunalnej w Urzędowie, który jest samorządowym zakładem budżetowym Gminy. Zakład został utworzony uchwałą Rady Gminy Urzędów Nr XXVII-152/97 z dnia 20 marca 1997r., następnie uchwałą Nr XLIII-295/2002 z dnia 17 września 2002 r. oraz uchwałą Nr III-33/2011 z dnia 28 stycznia 2011r. zmieniono uchwałę o utworzeniu zakładu budżetowego pod nazwą Zakład Gospodarki Komunalnej. Przedmiotem działalności Przedsiębiorcy jest wykonywanie zadań o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych w zakresie m.in. budowy i eksploatacji gminnych urządzeń zaopatrzenia a wodę, urządzeń służących do odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz świadczenia usług dla ludności w niezbędnym zakresie umożliwiające funkcjonowanie tych urządzeń. Zakład świadczy usługi zaopatrzenia w wodę i odprowadzanie ścieków na terenie Gminy Urzędów poza miejscowością Leszczyna, którą w wodę zaopatruje Zakład Budowy i Eksploatacji Wiejskich Urządzeń Komunalnych w Bełżycach. Zakład kupuje wodę od Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Chodlu dla miejscowości Majdan Bobowski i Majdan Moniacki, a od Fabryki Łożysk Tocznych S.A. w Kraśniku dla miejscowości Kajetanówka i Czubówka. Gmina jest właścicielem sieci wodociągowej oraz kanalizacyjnej, a na jej terenie funkcjonują cztery wodociągi. 6

7 W zakresie świadczonych usług dostarczania wody i odprowadzania ścieków Zakład stosuje wzorce umowne oraz regulamin. Prezes Urzędu dokonał analizy Regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków ustalonego Uchwałą Nr XLIII-297/2002 Rady Gminy Urzędów z dnia z dnia 17 września 2002 r., wzorca Umowy o dostawę wody oraz wzorca Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków Analiza wzorców umownych dała podstawy do postawienia Gminie zarzutu naruszenia zbiorowych interesów konsumentów poprzez zamieszczenie w nich postanowień: A) stanowiących postanowienia bezprawne, których treść jest sprzeczna z przepisami ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków: Postanowienie 18 ust. 3 Umowy o dostawę wody/ 19 ust. 3 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: W razie naruszenia przez Zakład lub Odbiorcę postanowień niniejszej umowy, strona może rozwiązać umowę z zachowaniem trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków 1. Postanowienie 10 o treści: Naruszenie postanowień 8 i 9 pociąga za sobą możliwość wypowiedzenia umowy o dostarczanie wody przez Urząd Gminy. Wypowiedzenie winno być poprzedzone pouczeniem odbiorcy o nieprawidłowościach jego postępowania i wynikających z tego konsekwencjach z określeniem terminu zaprzestania niewłaściwego postępowania 2. Postanowienie 58 o treści: W przypadku uporczywego przekraczania warunków określonych w umowie oraz niepodejmowaniu przez dostawcę ścieków działań na rzecz poprawy jakości ścieków, Urzędowi Gminy przysługuje prawo rozwiązania umowy za 1- miesięcznym wypowiedzeniem Zgodnie z treścią art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne może odciąć dostawę wody lub zamknąć przyłącze kanalizacyjne, jeżeli: 1) przyłącze wodociągowe lub przyłącze kanalizacyjne wykonano niezgodnie z przepisami prawa; 2) odbiorca usług nie uiścił należności za pełne dwa okresy obrachunkowe, następujące po dniu otrzymania upomnienia w sprawie uregulowania zaległej opłaty; 3) jakość wprowadzanych ścieków nie spełnia wymogów określonych w przepisach prawa lub stwierdzono celowe uszkodzenie albo pominięcie urządzenia pomiarowego; 4) został stwierdzony nielegalny pobór wody lub nielegalne odprowadzanie ścieków, to jest bez zawarcia umowy, jak również przy celowo uszkodzonych albo pominiętych wodomierzach lub urządzeniach pomiarowych Postanowienie 18 ust. 4 Umowy o dostawę wody/ 19 ust. 4 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: Jeżeli Odbiorca zalega z zapłatą za usługi za dwa okresy obrachunkowe, Zakład po uprzednim pisemnym wyznaczeniu dodatkowego 7-dniowego terminu zapłaty wraz z powiadomieniem o skutkach jego niedotrzymania, ma prawo odstąpić od umowy Zgodnie z treścią art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w 7

8 wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne może odciąć dostawę wody lub zamknąć przyłącze kanalizacyjne, jeżeli: 2) odbiorca usług nie uiścił należności za pełne dwa okresy obrachunkowe, następujące po dniu otrzymania upomnienia w sprawie uregulowania zaległej opłaty B) stanowiących postanowienia bezprawne, których treść jest sprzeczna z przepisami rozporządzenia Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryfy oraz warunków rozliczania za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (Dz.U. Nr 127 poz. 886) (dalej w tekście: Rozporządzenie) : 1. Postanowienie 10 ust. 2 Umowy o dostawę wody/ 11 ust. 2 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: W przypadku niesprawności wodomierza lub okresowego braku możliwości odczytu, ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody w okresie 6 miesięcy przed stwierdzeniem niesprawności wodomierza, a gdy nie jest to możliwe na podstawie średniego zużycia wody w analogicznym okresie roku ubiegłego lub iloczynu średniomiesięcznego zużycia wody w roku ubiegłym i liczny miesięcy niesprawności wodomierza 2. Postanowienie 10 ust. 5 Umowy o dostawę wody/ 11 ust. 5 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: Odbiorca zobowiązany jest do natychmiastowego powiadomienia Zakładu o stwierdzeniu zerwania plomby wodomierza głównego, jego osłon, uszkodzenia wodomierza, jego przemieszczeniu lub zaborze. W przypadku zaboru wodomierza zawinionego przez Odbiorcę lub wykazania, ze uszkodzenie wodomierza nastąpiło z jego winy, ilość pobranej wody nalicza się odpowiednio do ilości, która mogła popłynąć pełnym przekrojem rury przyłącza wodociągowego z dniem od ostatniego odczytu wodomierza 3. Postanowienie 12 Umowy o dostawę wody/ 13 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: W razie dokonania przez Odbiorcę zmian w instalacji wodociągowej (i kanalizacyjnej) oraz zainstalowania na instalacji wewnętrznej urządzeń mających negatywny wpływ na funkcjonowanie urządzeń wodociągowych (wodociągowokanalizacyjnych)bez uzgodnienia z Zakładem, Zakład ma prawo do ustalenia wysokości opłat według zasad określonych w 10/ 11 ust. 5 niniejszej umowy Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków Postanowienie 26 o treści: W przypadku częściowej niesprawności wodomierza, nie przekraczającej 3-ch miesięcy, ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody w ostatnich 6 miesiącach poprzedzających unieruchomienie wodomierza Zgodnie z treścią 18 ust. 1 Rozporządzenia stanowi, że W przypadku stwierdzenia nieprawidłowego działania wodomierza głównego ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody w okresie 3 miesięcy przed stwierdzeniem niesprawności działania wodomierza, a gdy nie jest to możliwe- na podstawie średniego zużycia wody w analogicznym okresie roku ubiegłego lub iloczynu średniomiesięcznego zużycia wody w roku ubiegłym i liczby miesięcy nieprawidłowego działania wodomierza. C) stanowiących postanowienia bezprawne, których treść jest sprzeczna z przepisami Kodeksu cywilnego 8

9 Postanowienie 8 ust. 1 Umowy o dostawę wody / 9 ust. 1 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: Dostawca/Zakład nie ponosi odpowiedzialności/ odpowiedzialności odszkodowawczej za przerwy w świadczeniu usług spowodowane: 2) niezawinioną przez Zakład awarię w sieci, na czas niezbędny do wykonania prac w celu zapobieżenia lub usunięcia skutków awarii; 3) brakiem wody na ujęciu; 4) zanieczyszczeniem wody na ujęciu w sposób niebezpieczny dla zdrowia i życia; 5) potrzebą zwiększenia odpływu wody do hydrantów pożarowych; 6) przerwami w zasilaniu energetycznym urządzeń wodociągowych; 7) planowanymi przerwami (po uprzednim powiadomieniu Odbiorcy) związanymi z wykonywaniem prac konserwacyjno- remontowych urządzeń wodociągowych Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków Postanowienie 6 ust. 4 o treści: Urząd Gminy ma prawo do wejścia na teren posesji (w pasie o szerokości 3m na przebiegu sieci wodociągowej) w celu usunięcia awarii- bez odszkodowania Zgodnie z treścią art k.c. Prowadzący na własny rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności Artykuł 437 k.c. stanowi, iż Nie można wyłączyć ani ograniczyć z góry odpowiedzialności określonej w dwóch artykułach poprzedzających D) stanowiących niedozwolone postanowienia umowne wpisane do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, a to: Umowa o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków Postanowienie 18 ust. 1 o treści: Jeżeli Odbiorca zmienił adres lub siedzibę i nie zawiadomił o tym Zakładu, faktury oraz inne dokumenty wysłane przez Zakład poczytuje się za doręczone Odbiorcy. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za niedozwolone następujące postanowienie umowne, które zostało wpisane do Rejestru niedozwolonych postanowień umownych, prowadzonego przez Prezesa UOKiK pod numerem: poz w rejestrze niedozwolonych postanowień umownych: W przypadku zmiany adresu, każda ze stron zobowiązana jest niezwłocznie pisemnie powiadomić o tym drugą stronę. W przypadku nie powiadomienia o zmianie adresu, korespondencja kierowana na ostatni znany adres będzie uznawana za skutecznie doręczoną - Sygn. akt XVII Amc 43/06, wyrok SOKiK z dnia 16 kwietnia 2007r.; E) stanowiących naruszenie obowiązku udzielenia we wzorcu Umowy o dostawę wody oraz Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków pełnej informacji wymaganej przez art. 6 ust. 3 9

10 pkt 1, art. 6 ust. 3 pkt 3a oraz art. 6 ust. 3 pkt 4 o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków Zgodnie z treścią art. 6 ust. 3 pkt 1, pkt 3a i 4 Umowa, o której mowa w ust. 1, zawiera w szczególności postanowienia dotyczące: 1) ilości i jakości świadczonych usług wodociągowych lub kanalizacyjnych oraz warunków ich świadczenia; 3a) warunków usuwania awarii przyłączy wodociągowych lub przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiorcy usług; 4) procedur i warunków kontroli urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych W toku postępowania administracyjnego Przedsiębiorca uznał zasadność zarzutów podniesionych przez Prezesa Urzędu oraz nadesłał projekty poniższych wzorców umownych zawierające następujące zmiany w treści postanowień: 1. Postanowienie 8 ust. 1 Umowy o dostawę wody / 9 ust. 1 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: Dostawca/Zakład nie ponosi odpowiedzialności/ odpowiedzialności odszkodowawczej za przerwy w świadczeniu usług spowodowane: 2) niezawinioną przez Zakład awarię w sieci, na czas niezbędny do wykonania prac w celu zapobieżenia lub usunięcia skutków awarii; 3) brakiem wody na ujęciu; 4) zanieczyszczeniem wody na ujęciu w sposób niebezpieczny dla zdrowia i życia; 5) potrzebą zwiększenia odpływu wody do hydrantów pożarowych; 6) przerwami w zasilaniu energetycznym urządzeń wodociągowych; 7) planowanymi przerwami (po uprzednim powiadomieniu Odbiorcy) związanymi z wykonywaniem prac konserwacyjno- remontowych urządzeń wodociągowych zmieniono na: Odpowiedzialność Zakładu za wyrządzone szkody związane z jego działalnością wyłącza jedynie siła wyższa, wyłączna wina poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności 2. Postanowienie 10 ust. 2 Umowy o dostawę wody / 11 ust. 2 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: W przypadku niesprawności wodomierza lub okresowego braku możliwości odczytu, ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody w okresie 6 miesięcy przed stwierdzeniem niesprawności wodomierza, a gdy nie jest to możliwe na podstawie średniego zużycia wody w analogicznym okresie roku ubiegłego lub iloczynu średniomiesięcznego zużycia wody w roku ubiegłym i liczny miesięcy niesprawności wodomierza zostało wykreślone z treści wzorców Umów 3. Postanowienie 10 ust. 5 Umowy o dostawę wody/ 11 ust. 5 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: Odbiorca zobowiązany jest do natychmiastowego powiadomienia Zakładu o stwierdzeniu zerwania plomby wodomierza głównego, jego osłon, uszkodzenia wodomierza, jego przemieszczeniu lub zaborze. W przypadku zaboru wodomierza zawinionego przez Odbiorcę lub wykazania, ze uszkodzenie wodomierza nastąpiło z jego winy, ilość pobranej wody nalicza się odpowiednio do ilości, która mogła popłynąć pełnym przekrojem rury przyłącza wodociągowego z dniem od ostatniego odczytu wodomierza. zostało wykreślone z treści wzorców Umów 4. Postanowienie 12 Umowy o dostawę wody / 13 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: W razie dokonania przez Odbiorcę zmian w instalacji wodociągowej (i kanalizacyjnej) oraz zainstalowania na instalacji wewnętrznej urządzeń mających negatywny wpływ na funkcjonowanie urządzeń wodociągowych (wodociągowokanalizacyjnych)bez uzgodnienia z Zakładem, Zakład ma prawo do ustalenia wysokości opłat według zasad określonych w 10/ 11 ust. 5 niniejszej umowy. zostało wykreślone z 10

11 treści wzorców Umów 5. Postanowienie 18 ust. 3 Umowy o dostawę wody/ 19 ust. 3 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: W razie naruszenia przez Zakład lub Odbiorcę postanowień niniejszej umowy, strona może rozwiązać umowę z zachowaniem trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia. zostało wykreślone z treści wzorców Umów 6. Postanowienie 18 ust. 4 Umowy o dostawę wody/ 19 ust. 4 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: Jeżeli Odbiorca zalega z zapłatą za usługi za dwa okresy obrachunkowe, Zakład po uprzednim pisemnym wyznaczeniu dodatkowego 7- dniowego terminu zapłaty wraz z powiadomieniem o skutkach jego niedotrzymania, ma prawo odstąpić od umowy. zmieniono na: Zakład może odstąpić od umowy w przypadkach przewidzianych w ustawie. Odstąpienie od umowy następuje poprzez oświadczenie Zakładu doręczone Odbiorcy na 20 dni przed terminem odcięcia dostaw wody 7. Postanowienie 18 ust. 1 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: Jeżeli Odbiorca zmienił adres lub siedzibę i nie zawiadomił o tym Zakładu, faktury oraz inne dokumenty wysłane przez Zakład poczytuje się za doręczone Odbiorcy zostało wykreślone z treści wzorca Umowy Regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków 1. Postanowienie 6 ust. 4 o treści: Urząd Gminy ma prawo do wejścia na teren posesji (w pasie o szerokości 3m na przebiegu sieci wodociągowej) w celu usunięcia awarii- bez odszkodowania. zostało wykreślone z treści Regulaminu 2. Postanowienie 10 o treści: Naruszenie postanowień 8 i 9 pociąga za sobą możliwość wypowiedzenia umowy o dostarczanie wody przez Urząd Gminy. Wypowiedzenie winno być poprzedzone pouczeniem odbiorcy o nieprawidłowościach jego postępowania i wynikających z tego konsekwencjach z określeniem terminu zaprzestania niewłaściwego postępowania. zostało wykreślone z treści Regulaminu 3. Postanowienie 26 o treści: W przypadku częściowej niesprawności wodomierza, nie przekraczającej 3-ch miesięcy, ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody w ostatnich 6 miesiącach poprzedzających unieruchomienie wodomierza. zmieniono na: W przypadku stwierdzenia nieprawidłowego działania wodomierza głównego lub urządzenia pomiarowego ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody w okresie 3 miesięcy przed stwierdzeniem niesprawności działania wodomierza (urządzenia pomiarowego), a gdy nie jest to możliwe- na podstawie średniego zużycia wody w analogicznym okresie roku ubiegłego lub iloczynu średnio miesięcznego zużycia wody w roku ubiegłym i liczby miesięcy nieprawidłowego działania wodomierza. 4. Postanowienie 58 o treści: W przypadku uporczywego przekraczania warunków określonych w umowie oraz niepodejmowaniu przez dostawcę ścieków działań na rzecz poprawy jakości ścieków, Urzędowi Gminy przysługuje prawo rozwiązania umowy za 1-miesięcznym wypowiedzeniem. zostało wykreślone z treści Regulaminu We wzorcach Umowy o dostawę wody oraz Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków umieszczono informacje wymagane przez art. 6 ust. 3 pkt, 1, pkt 3a oraz pkt 4 ustawy o 11

12 zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków. Informacje te zostały ujęte odpowiednio w 4 ust. 1 pkt 1, 16 oraz 17 wzorców Umów. Wysokość wpływów, które zostały ujęte w budżecie Zakładu Gospodarki Komunalnej w Urzędowie stanowiący podstawę do wymierzenia kary pieniężnej, wyniosła ,33 zł. Prezes Urzędu zakończył zbieranie materiału dowodowego, o czym poinformował Gminę. Mając na uwadze zebrany materiał dowodowy Prezes Urzędu zważył, co następuje: Treść art. 1 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów ogranicza zastosowanie jej przepisów wyłącznie do ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów, podejmowanej w interesie publicznym. Oznacza to, że warunkiem koniecznym do uruchomienia procedur i zastosowania instrumentów określonych w tej ustawie jest zaistnienie takiego stanu faktycznego, w którym działania przedsiębiorców - naruszając jej przepisy - stanowią potencjalne zagrożenie interesu publicznego. Niniejsze postępowanie dotyczy treści wzorców umownych stosowanych Gminę Urzędów, która za pomocą Zakładu Gospodarki Komunalnej w Urzędowie świadczy usługi z zakresu dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Wzorce umowne stosowane są wobec nieograniczonego kręgu adresatów tj. wszystkich zainteresowanych treścią aktualnych i potencjalnych klientów Zakładu, którym na gruncie art. 4 pkt. 12 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów przysługuje status konsumenta. Zdaniem Prezesa Urzędu, rozpatrywana sprawa ma charakter publicznoprawny, albowiem wiąże się z ochroną interesu wszystkich konsumentów, którzy są lub będą klientami Zakładu. Interes publicznoprawny przejawia się także w postaci zbiorowego interesu konsumentów, co oznacza, że naruszenie zbiorowego interesu konsumentów jest jednocześnie naruszeniem interesu publicznoprawnego. Zatem uzasadnione było w niniejszej sprawie podjęcie przez Prezesa Urzędu, działań przewidzianych w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów. W tym stanie rzeczy przyjąć należy, iż do oceny stanu faktycznego niniejszej sprawy zastosowanie mają przepisy w/w ustawy, a dotyczące jej postępowanie prowadzone było w interesie publicznym. Wszczynając postępowanie administracyjne wobec Przedsiębiorcy, Prezes UOKiK postawił mu zarzuty naruszenia art. 24 ust. 1 i 2 oraz art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o ochronie (...). Zgodnie z treścią art. 24 ust. 1 Zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Art. 24 ust. 2 pkt 1-3 stanowi, iż Przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie bezprawne działanie przedsiębiorcy, w szczególności: 1) stosowanie postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego; 2) naruszenie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji; 3) nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji W niniejszej sprawie postawione Przedsiębiorcy zarzuty, aby mogły być skutecznie ocenione w ramach art. 24 ust. 1 i 2 oraz art. 24 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 ustawy o ochronie (...), muszą spełniać poniższe przesłanki: 1. być działaniem przedsiębiorcy; 2. być działaniem bezprawnym, polegającym na działaniu sprzecznym z obowiązującymi przepisami prawa; 3. godzić w zbiorowe interesy konsumentów. 12

13 Zgodnie z art. 4 pkt 1 ustawy o ochronie (...) pod pojęciem przedsiębiorcy rozumie się przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, a także: (a) osobę fizyczną, osobę prawną, a także jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, organizującą lub świadczącą usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, (b) osobę fizyczną wykonującą zawód we własnym imieniu i na własny rachunek lub prowadzącą działalność w ramach wykonywania takiego zawodu, (c) osobę fizyczną, która posiada kontrolę, w rozumieniu pkt 4, nad co najmniej jednym przedsiębiorcą, choćby nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, jeżeli podejmuje dalsze działania podlegające kontroli koncentracji, o której mowa w art. 13, (d) związek przedsiębiorców w rozumieniu pkt 2 - na potrzeby przepisów dotyczących praktyk ograniczających konkurencję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Stwierdzić zatem należy, że Gmina Urzędów, będąc osobą prawną świadczącą, za pomocą Zakładu Gospodarki Komunalnej w Urzędowie, usługi o charakterze użyteczności publicznej, o której mowa w art. 4 pkt 1 lit a, jest przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o okik i jej działania mogą być poddane ocenie w toku postępowania przed Prezesem Urzędu. Drugą przesłanką jest bezprawność, tradycyjnie ujmowana jest jako sprzeczność z obowiązującym porządkiem prawnym. Jako działanie bezprawne należy kwalifikować zachowania sprzeczne z nakazem zawartym w ustawie, rozporządzeniu wydanym na podstawie i dla wykonania ustawy, umową międzynarodową mającą bezpośrednie zastosowanie w stosunkach wewnętrznych. Sprzeczne z prawem są czyny: zabronione i zagrożone sankcją karną, czyny zabronione pod sankcjami dyscyplinarnymi, czyny zakazane przepisami administracyjnymi lub przepisami prawa gospodarczego publicznego, czyny zabronione przepisami o charakterze cywilnym, sprzeczne z nakazami zawartymi w prawie cywilnym lub prawie administracyjnym. Bezprawność jest taką cechą działania, która polega na jego sprzeczności z normami prawa lub zasadami współżycia społecznego, bez względu na winę, a nawet świadomość sprawcy. Dla ustalenia przeto bezprawności działania wystarczy ustalenie, że określone zachowanie koliduje z przepisami prawa. (tak: Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji Komentarz, pod redakcją prof. dr hab. Janusza Szwaji, Wydawnictwo CH BECK, Warszawa 2000, s ). Ponadto Sąd Najwyższy wskazał, że o bezprawności działania można mówić wówczas, gdy nie zachodzi żadna ze szczególnych okoliczności usprawiedliwiających określone działanie, tj. działanie dozwolone przez obowiązujące przepisy, wykonywanie prawa podmiotowego, zgoda pokrzywdzonego oraz działanie w obronie uzasadnionego interesu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia r. II CR 419/89 OSP 1990/11-12 poz. 377). W niniejszej sprawie zakwestionowane działanie Przedsiębiorcy, polegało na stosowaniu wzorców umownych zawierających postanowienia bezprawne. I tak: Ad I. sentencji decyzji 1. Postanowienie 18 ust. 3 Umowy o dostawę wody oraz 19 ust. 3 Umowy o zaopatrzenie w 13

14 wodę i odbiór ścieków o treści: W razie naruszenia przez Zakład lub Odbiorcę postanowień niniejszej umowy, strona może rozwiązać umowę z zachowaniem trzydziestodniowego okresu wypowiedzenia. 2. a) Postanowienie 10 Regulaminu o treści: Naruszenie postanowień 8 i 9 pociąga za sobą możliwość wypowiedzenia umowy o dostarczanie wody przez Urząd Gminy. Wypowiedzenie winno być poprzedzone pouczeniem odbiorcy o nieprawidłowościach jego postępowania i wynikających z tego konsekwencjach z określeniem terminu zaprzestania niewłaściwego postępowania b) Postanowienie 58 Regulaminu o treści: W przypadku uporczywego przekraczania warunków określonych w umowie oraz niepodejmowaniu przez dostawcę ścieków działań na rzecz poprawy jakości ścieków, Urzędowi Gminy przysługuje prawo rozwiązania umowy za 1-miesięcznym wypowiedzeniem zostały zakwestionowane jako działania bezprawne, prowadzące do naruszenia art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Prezes Urzędu uznał, że powyższe postanowienia stanowią naruszenie art. 8 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków. Zgodnie z treścią art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne może odciąć dostawę wody lub zamknąć przyłącze kanalizacyjne, jeżeli: 1) przyłącze wodociągowe lub przyłącze kanalizacyjne wykonano niezgodnie z przepisami prawa; 2) odbiorca usług nie uiścił należności za pełne dwa okresy obrachunkowe, następujące po dniu otrzymania upomnienia w sprawie uregulowania zaległej opłaty; 3) jakość wprowadzanych ścieków nie spełnia wymogów określonych w przepisach prawa lub stwierdzono celowe uszkodzenie albo pominięcie urządzenia pomiarowego; 4) został stwierdzony nielegalny pobór wody lub nielegalne odprowadzanie ścieków, to jest bez zawarcia umowy, jak również przy celowo uszkodzonych albo pominiętych wodomierzach lub urządzeniach pomiarowych Ustawa o zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków nie odnosi się bezpośrednio do kwestii rozwiązania umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. Przewiduje tylko, że umowa między przedsiębiorstwem a odbiorcą powinna zawierać postanowienia dotyczące warunków wypowiedzenia umowy (art. 6 ust. 3 pkt 6). Art. 8 ust. 1 zawiera katalog przypadków, w których przedsiębiorstwo może odciąć dostawę wody lub zamknąć przyłącze kanalizacyjne. Może to nastąpić, gdy: 1) przyłącze wodociągowe lub przyłącze kanalizacyjne wykonano niezgodnie z przepisami prawa; 2) odbiorca usług nie uiścił należności za pełne dwa okresy obrachunkowe, następujące po dniu otrzymania upomnienia w sprawie uregulowania zaległej opłaty; 3) jakość wprowadzanych ścieków nie spełnia wymogów określonych w przepisach prawa lub stwierdzono celowe uszkodzenie albo pominięcie urządzenia pomiarowego; 4) został stwierdzony nielegalny pobór wody lub nielegalne odprowadzanie ścieków, to jest bez zawarcia umowy, jak również przy celowo uszkodzonych albo pominiętych wodomierzach lub urządzeniach pomiarowych. Mając na względzie charakter rozpatrywanych usług (które powinny być świadczone powszechnie i w sposób ciągły) oraz cele ustawy (która ma m.in. chronić interes odbiorców usług), powyższe uregulowanie należy rozumieć jako ograniczenie prawa przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego do wypowiedzenia 14

15 umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków w każdym momencie. Tak też zostały one zinterpretowane w literaturze przedmiotu1. Zdaniem Prezesa UOKiK, przyznanie Zakładowi uprawnienia do tego, by mogło rozwiązać umowę z konsumentem w przypadku naruszenia przez konsumenta postanowień umowy czy wskazanych postanowień Regulaminu, narusza ustawę o zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków. Rozwiązanie umowy z konsumentem przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne w oczywisty sposób wiąże się z odcięciem dostawy wody oraz zamknięciem przyłącza kanalizacyjnego. Przypadki, w których przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne może odciąć dostawę wody lub zamknąć przyłącze kanalizacyjne zostały tymczasem wymienione w art. 8 ust. 1 ustawy.. W ocenie Prezesa UOKiK treść przedmiotowych postanowień umieszczonych we wzorcach Umów i Regulaminie jest sprzeczna z art. 8 ust. 1 ustawy o zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków, a ich stosowanie stanowi działanie bezprawne, określone w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. 3. Postanowienie 18 ust. 4 Umowy o dostawę wody oraz 19 ust. 4 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: Jeżeli Odbiorca zalega z zapłatą za usługi za dwa okresy obrachunkowe, Zakład po uprzednim pisemnym wyznaczeniu dodatkowego 7-dniowego terminu zapłaty wraz z powiadomieniem o skutkach jego niedotrzymania, ma prawo odstąpić od umowy zostało zakwestionowane jako działanie bezprawne, prowadzące do naruszenia art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Prezes Urzędu uznał, że powyższe postanowienie stanowi naruszenie art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków. Zgodnie z treścią art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne może odciąć dostawę wody lub zamknąć przyłącze kanalizacyjne, jeżeli odbiorca usług nie uiścił należności za pełne dwa okresy obrachunkowe, następujące po dniu otrzymania upomnienia w sprawie uregulowania zaległej opłaty. Z treści zapisu ustawowego wynika, że Przedsiębiorstwo może odciąć dostawę wody lub zamknąć przyłącze kanalizacyjne, jeśli wystosowało do odbiorcy usług upomnienie w sprawie uregulowania opłaty, a po otrzymaniu tego upomnienia odbiorca nie uiścił należności za dwa kolejne pełne okresy obrachunkowe. Natomiast w zakwestionowanym postanowieniu Zakład zastrzega sobie prawo do rozwiązania umowy (a więc odcięcia dostaw wody i zamknięcia przyłącza kanalizacyjnego), jeśli odbiorca zalega z zapłatą za dwa okresy obrachunkowe i nie uiści za nie opłaty, pomimo otrzymania powiadomienia i 7-dniowego terminu do uiszczenia opłaty. Jak już wspomniano powyżej, ustawa o zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków nie odnosi się bezpośrednio do kwestii rozwiązania umowy o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków. Art. 8 ust. 1 zawiera zamknięty katalog przypadków, w których przedsiębiorstwo może odciąć dostawę wody lub zamknąć przyłącze kanalizacyjne. Mając na względzie charakter rozpatrywanych usług (które powinny być świadczone powszechnie i w sposób ciągły) oraz cele ustawy (która ma m.in. chronić interes odbiorców usług), powyższe uregulowanie należy rozumieć jako ograniczenie prawa przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego do wypowiedzenia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków w każdym momencie. W zakwestionowanym przez Prezesa Urzędu postanowieniu Przedsiębiorca przyznaje sobie 1 Por. B. Rakoczy: Umowa o zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, Warszawa 2007, s

16 uprawnienie do odstąpienia od umowy określając warunki odcięcia dostaw wody i zamknięcia przyłącza kanalizacyjnego w sposób sprzeczny z art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków. W ocenie Prezesa UOKiK treść przedmiotowego postanowienia umieszczonego we wzorcach Umów jest sprzeczna z art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków, a jego stosowanie stanowi działanie bezprawne, określone w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. 4. a) Postanowienie 10 ust. 2 Umowy o dostawę wody oraz 11 ust. 2 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: W przypadku niesprawności wodomierza lub okresowego braku możliwości odczytu, ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody w okresie 6 miesięcy przed stwierdzeniem niesprawności wodomierza, a gdy nie jest to możliwe na podstawie średniego zużycia wody w analogicznym okresie roku ubiegłego lub iloczynu średniomiesięcznego zużycia wody w roku ubiegłym i liczny miesięcy niesprawności wodomierza b) Postanowienie 10 ust. 5 Umowy o dostawę wody oraz 11 ust. 5 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: Odbiorca zobowiązany jest do natychmiastowego powiadomienia Zakładu o stwierdzeniu zerwania plomby wodomierza głównego, jego osłon, uszkodzenia wodomierza, jego przemieszczeniu lub zaborze. W przypadku zaboru wodomierza zawinionego przez Odbiorcę lub wykazania, ze uszkodzenie wodomierza nastąpiło z jego winy, ilość pobranej wody nalicza się odpowiednio do ilości, która mogła popłynąć pełnym przekrojem rury przyłącza wodociągowego z dniem od ostatniego odczytu wodomierza. c) Postanowienie 12 Umowy o dostawę wody oraz 13 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: W razie dokonania przez Odbiorcę zmian w instalacji wodociągowej (i kanalizacyjnej) oraz zainstalowania na instalacji wewnętrznej urządzeń mających negatywny wpływ na funkcjonowanie urządzeń wodociągowych (wodociągowo-kanalizacyjnych) bez uzgodnienia z Zakładem, Zakład ma prawo do ustalenia wysokości opłat według zasad określonych w 10/ 11 ust. 5 niniejszej umowy 5. Postanowienie 26 Regulaminu o treści: W przypadku częściowej niesprawności wodomierza, nie przekraczającej 3-ch miesięcy, ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody w ostatnich 6 miesiącach poprzedzających unieruchomienie wodomierza. zostały zakwestionowane jako działania bezprawne, prowadzące do naruszenia art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Prezes Urzędu uznał, że powyższe postanowienia stanowią naruszenie 18 ust. 1 rozporządzenia Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006 r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryfy oraz warunków rozliczania za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków Zgodnie z przywołanym przepisem 18 ust. 1 Rozporządzenia W przypadku stwierdzenia 16

17 nieprawidłowego działania wodomierza głównego ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody w okresie 3 miesięcy przed stwierdzeniem niesprawności działania wodomierza, a gdy nie jest to możliwe- na podstawie średniego zużycia wody w analogicznym okresie roku ubiegłego lub iloczynu średniomiesięcznego zużycia wody w roku ubiegłym i liczby miesięcy nieprawidłowego działania wodomierza, Zakład w sposób bezprawny ustala ilość pobranej wody w przypadku niesprawności/częściowej niesprawności wodomierza lub okresowego braku możliwości odczytu, w przypadku stwierdzenia zawinionego przez odbiorcę usług zaboru wodomierza lub uszkodzenia wodomierza z jego winy czy w przypadku dokonania zmian w instalacji wodociągowej, w tym wewnętrznej poprzez zainstalowanie urządzeń, mających negatywny wpływ na funkcjonowanie instalacji. Przepis Rozporządzenia przewiduje, iż w takich przypadkach ilość pobranej wody ustala się na podstawie średniego zużycia wody w okresie 3 miesięcy przed stwierdzeniem niesprawności działania wodomierza, a gdy nie jest to możliwe- na podstawie średniego zużycia wody w analogicznym okresie roku ubiegłego lub iloczynu średniomiesięcznego zużycia wody w roku ubiegłym i liczby miesięcy nieprawidłowego działania wodomierza Gmina nie może zatem ustalać zasad obliczania ilości wody pobranej w sposób sprzeczny z przepisami prawa. W ocenie Prezesa UOKiK treść przedmiotowych postanowień umieszczonych we wzorcach Umów i Regulaminie jest sprzeczna z 18 ust.1 Rozporządzenia Ministra Budownictwa w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryfy oraz warunków rozliczania za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków, a ich stosowanie stanowi działanie bezprawne, określone w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. 6. Postanowienie 8 ust. 1 Umowy o dostawę wody oraz 9 ust. 1 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: Dostawca/Zakład nie ponosi odpowiedzialności/ odpowiedzialności odszkodowawczej za przerwy w świadczeniu usług spowodowane: 2) niezawinioną przez Zakład awarię w sieci, na czas niezbędny do wykonania prac w celu zapobieżenia lub usunięcia skutków awarii; 3) brakiem wody na ujęciu; 4) zanieczyszczeniem wody na ujęciu w sposób niebezpieczny dla zdrowia i życia; 5) potrzebą zwiększenia odpływu wody do hydrantów pożarowych; 6) przerwami w zasilaniu energetycznym urządzeń wodociągowych; 7) planowanymi przerwami (po uprzednim powiadomieniu Odbiorcy) związanymi z wykonywaniem prac konserwacyjno- remontowych urządzeń wodociągowych 7. Postanowienie 6 ust. 4 Regulaminu o treści: Urząd Gminy ma prawo do wejścia na teren posesji (w pasie o szerokości 3m na przebiegu sieci wodociągowej) w celu usunięcia awarii- bez odszkodowania zostały zakwestionowane jako działania bezprawne, prowadzące do naruszenia art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Prezes Urzędu uznał, że powyższe postanowienia stanowią naruszenie art k.c. w związku z art. 437 k.c. W pierwszej kolejności podkreślić należy, że Zakład ponosi odpowiedzialność na zasadach określonych w art k.c. Zgodnie z treścią art. 435 k.c. 1 Prowadzący na własny rachunek 17

18 przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu, wyrządzoną komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu, chyba że szkoda nastąpiła wskutek siły wyższej albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności Zakład ponosi odpowiedzialność za szkody na osobie lub mieniu wyrządzone komukolwiek przez ruch przedsiębiorstwa lub zakładu- odpowiada zatem na zasadzie ryzyka. Odpowiedzialność za wyrządzone szkody wyłącza jedynie siła wyższa, wyłączna wina poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Jednocześnie nie jest dopuszczalne wyłączenie lub ograniczenie z góry odpowiedzialności określonej w art k.c. Zakaz ten wynika wprost z treści art. 437 k.c. Nie można wyłączyć ani ograniczyć z góry odpowiedzialności określonej w dwóch artykułach poprzedzających Przerwę w świadczeniu usług przez Zakład uznać należy za zaniechanie, z którego może wynikać szkoda. Zaniechanie to może stanowić nienależyte wykonanie zobowiązania wynikającego z umowy, może także stanowić czyn niedozwolony, w związku z tym, iż szkoda wynikająca z przerwy w świadczeniu usług wyrządzana jest w związku z ruchem przedsiębiorstwa. Wyłączenie przez Zakład z góry swojej odpowiedzialności za przerwy w świadczeniu usług w przypadku wystąpienia wskazanych w postanowieniu okoliczności uznać należy za sprzeczne z treścią art. 437 k.c. Co do awarii sieci i konieczności przerwania świadczenia usługi na czas niezbędny do zapobieżenia lub usunięcia skutków awarii uznać należy, że w świetle art k.c. Zakład odpowiada na zasadzie ryzyka, a nie na zasadzie winy. W związku z tym użycie sformułowania niezawinione przez Zakład ogranicza odpowiedzialność Zakładu. Przesłankami wyłączającymi odpowiedzialność Zakładu są jedynie siła wyższa, wyłączna wina poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności. Możliwe są także sytuacje, gdy dostawca usług ponosić będzie odpowiedzialność za przerwy w dostawie wody spowodowane brakiem wody w ujęciu. Brak ten może wynikać nie tylko z przyczyn naturalnych, lecz także może być skutkiem uszkodzenia urządzeń, powstałego np. wskutek ich nieprawidłowej eksploatacji lub konserwacji. Dostawca usług ponosić będzie odpowiedzialność za przerwy w dostawie wody również np. w przypadku zanieczyszczenia wody na ujęciu. Zakład może ponosić odpowiedzialność za zanieczyszczenie wody na ujęciu, gdy to jego działanie/zaniechanie doprowadzi do zanieczyszczenia. Podobnie w sytuacji, gdy zaistnieje potrzeba zwiększenia dopływu wody do hydrantów przeciwpożarowych, Zakład może ponosić odpowiedzialność za przerwy w świadczeniu usług. Może być to spowodowane np. niewłaściwym działaniem sieci wodociągowej. Podobnie Zakład może ponosić odpowiedzialność za przerwy w zasilaniu energetycznym np. gdy obniżenie jakości świadczonych usług będzie następstwem zalegania przez Zakład z płatnościami z tytułu dostaw energii względem przedsiębiorstwa energetycznego, bądź niedopełnienia obowiązku utrzymania należącej do przedsiębiorstwa sieci lub wewnętrznej instalacji energetycznej w należytym stanie technicznym. Jeśli chodzi o konieczność przeprowadzenia niezbędnych napraw urządzeń wodociągowych i kanalizacyjnych to naprawy mogą wynikać z okoliczności, za które Przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność (które są np. skutkiem jej zaniedbań). Podobnie w przypadku innych przyczyn zależnych od odbiorcy, przyczyny te mogą nie wynikać z wyłącznej winy odbiorcy usług, a mogą powstać na skutek działań lub zaniechań Przedsiębiorcy, za które będzie on ponosił odpowiedzialność. Jak wspomniano wyżej odpowiedzialność Zakładu oparta na zasadzie ryzyka jest odpowiedzialnością szerszą, niż odpowiedzialność na zasadzie winy. Jeśli dojdzie do awarii urządzeń należących do Zakładu (nawet bez bezpośredniej winy), to Zakład poniesie odpowiedzialność za przerwy w świadczeniu usług, o ile nie wystąpią okoliczności wyłączające odpowiedzialność Przedsiębiorcy (siła wyższa, wyłączna wina poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności). 18

19 Podobnie Gmina próbuje całkowicie wyłączyć swoją odpowiedzialność za szkody powstałe na skutek wejścia na teren posesji w przypadku powstania awarii. Jeśli dojdzie do awarii sieci i zaistnieje konieczność wejścia na teren posesji w celu jej usunięcia, to Gmina poniesie odpowiedzialność za szkody powstałe podczas usuwania awarii, o ile nie wystąpią okoliczności wyłączające odpowiedzialność Gminy (siła wyższa, wyłączna wina poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialności). W postanowieniach Zakład próbuje wyłączyć swoją odpowiedzialność za przerwy w świadczeniu usług czy szkody powstałe na skutek wejścia na teren posesji w celu usunięcia awarii, co prowadzi do naruszenia art k.c. w związku z art. 437 k.c. W ocenie Prezesa UOKiK treść przedmiotowych postanowień umieszczonych we wzorcach Umów i Regulaminie jest sprzeczna z przepisami powszechnie obowiązującego prawa, a ich stosowanie stanowi działanie bezprawne, określone w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Ad II. sentencji decyzji Wzorce umowne stosowane przez przedsiębiorców w kontaktach z konsumentami podlegają szczególnej kontroli. Wzorzec umowy to doktrynalne określenie wszelkich jednostronnych, przygotowanych z góry przed zawarciem umowy, gotowych klauzul umów w postaci warunków umów, ich wzorów, regulaminów, statutów itp. (E. Łętowska, Prawo umów konsumenckich, C.H. Beck 2002, s 292). W systemie polskiego prawa cywilnego ustawodawca przewidział instytucję abstrakcyjnej kontroli wzorców umownych, realizowanej w drodze postępowania o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone. Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Apelacyjnego w Warszawie ( wyroki: z dnia 29 września 2005.r. sygn. akt: VI Aca 381/05; z dnia 16 listopada 2005r., sygn. akt: VI Aca 473/05) celem postępowania w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone jest tzw. abstrakcyjna kontrola wzorców, dokonana w oderwaniu od konkretnej umowy, zaś wyrok uwzględniający powództwo przez uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone i zakazanie ich stosowania ma, zgodnie z art kodeksu postępowania cywilnego., od chwili wpisania do odpowiedniego rejestru, skutek także wobec osób trzecich.( ). Artykuł kodeksu postępowania cywilnego decyduje o rozszerzonej skuteczności wyroku w sprawie o uznanie postanowień umownych za niedozwolone. Wyrok prawomocny dotyczący uznania postanowienia wzorca umowy za niedozwolone ma skutek wobec osób trzecich od chwili wpisania uznanego za niedozwolone postanowienia wzorca umowy do rejestru, o którym mowa w art k.p.c. 2 Również Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 13 lipca 2006 r. sygn. akt: III SZP 3-06, wskazał, że stosowanie postanowień wzorców umowy o treści tożsamej z treścią postanowień uznanych za niedozwolone prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie- Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i wpisanych do rejestru, o art k.p.c. może być uznane w stosunku do innego przedsiębiorcy za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów. Dlatego dokonując oceny zgodności treści postanowień umownych wykorzystywanych przez przedsiębiorców we wzorcach umownych z obowiązującym prawem należy wykorzystywać reguły interpretacji wykształcone w doktrynie i orzecznictwie. Konsekwencją jest więc uznanie za niedozwolone takich postanowień umów, które mieszczą się w hipotezie klauzuli wpisanej do 2 Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2008 r. III CZP 80/08 19

20 rejestru, której treść została ustalona w oparciu o dokonaną jej wykładnię. Nie jest niezbędna literalna, dosłowna identyczność klauzuli wpisanej do rejestru i klauzuli z nią porównywaną. Zatem, dla stwierdzenia stosowania praktyki polegającej na bezprawnym naruszeniu zbiorowych interesów konsumentów poprzez stosowanie postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do Rejestru postanowień umowy uznanych za niedozwolone, konieczne jest wykazanie, że stosowane przez przedsiębiorcę w obrocie z konsumentami postanowienia wzorca umownego są tożsame (mieszczą się w hipotezie klauzuli wpisanej do rejestru) z treścią wpisanego do Rejestru postanowienia wzorca umowy uznanego za niedozwolony na mocy stosownego orzeczenia SOKiK. Prezes Urzędu zakwestionował treść postanowienia 18 ust. 1 Umowy o zaopatrzenie w wodę i odbiór ścieków o treści: Do czasu powiadomienia Zakładu o zmianie adresu siedziby (miejsca zamieszkania) lub adresu do korespondencji, faktury oraz inne pisma wysłane na dotychczasowy adres uznaje się za doręczoną Odbiorcy Wyrokiem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 16 kwietnia 2007r. sygn. akt XVII Amc 43/06 postanowienie: W przypadku zmiany adresu, każda ze stron zobowiązana jest niezwłocznie pisemnie powiadomić o tym drugą stronę. W przypadku nie powiadomienia o zmianie adresu, korespondencja kierowana na ostatni znany adres będzie uznawana za skutecznie doręczoną zostało uznane za niedozwolone postanowienie umowne i wpisane do Rejestru postanowień wzorców umów uznanych za niedozwolone pod numerem Powyższa klauzula została przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznana za niedozwoloną z uwagi na to, że przedsiębiorca przyznaje sobie prawo do stwierdzenia, że korespondencja kierowana przez niego do konsumenta, jest traktowana jako skutecznie doręczona. Postanowienie stosowane przez Przedsiębiorcę przewiduje, iż do czasu powiadomienia Przedsiębiorcy o zmianie adresu siedziby/miejsca zamieszkania lub adresu do korespondencji, wszelka korespondencja tj. faktury i inne pisma skierowana do odbiorcy usług uznana będzie za skutecznie doręczoną. Uznać zatem należy, że powyższe postanowienie jest tożsame z postanowieniem wpisanym do Rejestru pod numerem Wskazane powyżej postanowienia stanowią niedozwolone postanowienia umowne, gdyż przyznają Przedsiębiorcy prawo do dokonania wiążącej interpretacji umowy. Stosowanie do art kodeksu cywilnego oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, kiedy osoba ta miała możliwość zapoznania się z jej treścią. W razie pojawienia się wątpliwości, czy oświadczenie zostało złożone prawidłowo i wywołuje określone skutki prawne, podmiotem właściwym do rozstrzygnięcia jest sąd powszechny, a nie Przedsiębiorca. Stosowanie tzw. fikcji doręczenia jest dopuszczalne na gruncie procesowego prawa cywilnego, natomiast wprowadzenie takiego zapisu we wzorcu umownym w relacji przedsiębiorca-konsument jest niedopuszczalne. Zakład zastrzega sobie w ten sposób prawo wiążącej oceny daty skutecznego doręczenia przesyłki konsumentowi. W ocenie Prezesa Urzędu zakwestionowane postanowienie i klauzula wpisana do Rejestru wywołują tożsame skutki dla konsumenta. 20