FDE D pl Dystrybucja: cała Europa, cena za egzemplarz: 2,50. MBN03de

Transkrypt

1 FDE D pl Dystrybucja: cała Europa, cena za egzemplarz: 2,50 1 MBN03de

2 Informacja dla inwestorów Anons Instalacja ogrzewania i chłodzenia budynków wymaga podjęcia przez inwestora kilku ważnych decyzji jeszcze przed jej montażem. Im niższa temperatura grzewcza, tym wyższa skuteczność i większa oszczędność. Systemy ogrzewania podłogowego firmy MUL- TIBETON pracują przy możliwie najniższych temperaturach i gwarantują oszczędną pracę w trakcie całego swego cyklu życia. Firma MULTIBETON oferuje 30-letnią gwarancję materiałową na rury systemowe. Nasze systemy obejmujemy również 10-letnią całościową gwarancją, której udziela nam renomowane towarzystwo ubezpieczeniowe. Jeżeli jesteście Państwo zainteresowani: - dokonaniem przez MULTIBETON niezbędnych obliczeń, - otrzymaniem informacji o autoryzowanym wykonawcy systemu grzewczego w Państwa okolicy. Prosimy o kontakt z generalnym przedstawicielstwem w Państwa kraju (patrz ostatnia strona) albo: MULTIBETON Deutschland GmbH Heuserweg 23 Telefon: +49(0)22 41/ DE Troisdorf-Spich Telefax: +49(0)22 41/ info@multibeton.de Internet: Zawartość: Wstępniak: Grzanie i chłodzenie we wszystkich rodzajach budynków, artykuł autorstwa Wernera Regh Strona 3 Wywiad z Rosemarie Grüger-Oswald z Berlina Strony 4-5 Pompy ciepła - przewodnik Strona 5 Jakie pompy ciepła najlepiej zastosować w połączeniu z systemami ogrzewania i chłodzenia podłogowego Strona 6 Pompa ciepła powietrze / woda Supraeco SAO-1 produkcji firmy JUNKERS do instalacji zewnętrznej Strona 7 SOLAERA Ogrzewanie słoneczne domu Strona 8 FeisTec prezentuje kocioł grzewczy najwyższej klasy Strona 9 Nowa przyszłość kościoła we wsi Malchow, artykuł autorstwa Christopha Kämper Strona 10 System ogrzewania podłogowego w Katedrze Kolońskiej Strona 11 Krzyż pański z tym krzyżem, część 2 autorstwa dr n. med. Henninga Jäschke Strony Obiekt referencyjny: Dom AK3 w Sinzig zaprojektowany przez prof. Hertwecka Strony Przedstawiamy firmę partnerską: Siegmund Haustechnik GmbH Strona 17 Cechy jakości, które powinny charakteryzować Państwa ogrzewanie podłogowe Strona 18 2

3 Ogrzewanie i chłodzenie, które można zastosować we wszystkich rodzajach budynków Dzięki rozwiązaniom oferowanym przez pioniera tego rodzaju technologii, możliwe jest całkowicie dowolne kształtowanie powierzchni, niezależnie od wybranego źródła energii. Wstępniak Firma MULTIBETON jest producentem i sprzedawcą ogrzewania podłogowego. Systemy oferowane przez producenta, który jako pierwszy oferował systemy ogrzewania podłogowego na rynku, utrzymują się na rynku od lat sześćdziesiątych, a co więcej, dzięki ich dalszemu rozwojowi zyskują w znacznym stopniu na popularności. Od końca lat sześćdziesiątych już kilka milionów domostw zostało wyposażonych w nowoczesne i oszczędne ogrzewanie podłogowe firmy MULTIBETON. Produkcja rur stosowanych Zespół domów mieszkalnych w pobliżu Bonn nad Renem / Niemcy w systemach podlega stałej kontroli i nadzorowana jest przez TÜV [niemiecki Związek Kontroli Technicznej] oraz inne europejskie organizacje kontroli jakości. Dwaj znani naukowcy, eksperci w dziedzinie techniki ogrzewania powierzchniowego oraz fizyki, dr inż. A. Kollmar (znany w Niemczech jako papież ogrzewania) i prof. dr Heinz Haber (znany jako profesor z telewizji) już od lat z sukcesem współpracują z firmą MULTIBETON przy opracowywaniu innowacyjnych rozwiązań. Warto nadmienić, że wraz z dr inż. A. Kollmarem firma MULTIBETON opatentowała wspólne rozwiązania. MULTIBETON, jako pionier rozwiązań technologicznych w zakresie ogrzewania i chłodzenia powierzchniowego, rozwija, planuje, produkuje i sprzedaje swoje rozwiązania na całym świecie wyłącznie swoim partnerom, czyli zakładom oferującym montaż instalacji grzewczych. Dzięki dziesięcioleciom badań, prac i doświadczeń firma MULTIBETON może zapewnić ogrzewanie i chłodzenie we wszystkich rodzajach budynków, nowych czy starych, w środku czy na zewnątrz. Systemy te są kompatybilne z każdym źródłem energii. Dzięki bardzo niskiej temperaturze zasilania, której wymagają, można je bez przeszkód stosować zarówno w przypadku wykorzystania energii powstałej ze spalania, energii słonecznej czy energii pozyskiwanej dzięki zastosowaniu pomp ciepła. Technika ta nie ogranicza też klientów końcowych w żadnym stopniu w wyborze materiału wykończeniowego podłóg na podłogach ogrzewanych dzięki systemom MULTIBETON można kłaść zarówno kafelki, kamień, wykładziny, panele jak i parkiet. Tylko ogrzewanie tak niewidoczne, jak to oferowane przez firmę MULTIBETON, daje możliwość całkowicie dowolnego architektonicznie kształtowania powierzchni. Duże fronty okienne, wiele poziomów, ergonomiczny podział powierzchni na mniejsze Budynek na potrzeby przemysłu w Niemczech Domy mieszkalne w Tunezji jednostki w dużych i ekskluzywnych budynkach wszystko to 3 jest możliwe, ponieważ na przeszkodzie nie stoją nigdy żadne elementy grzewcze. W ten sposób możecie Państwo zawsze urządzić swój własny dom zgodnie z własnymi upodobaniami. Warto też pamiętać o małych dzieciach, które często raczkują i bawią się na podłodze. I chodzi tu nie tylko o przyjemną temperaturę podłogi w domu ogrzewanym w ten sposób brak jest ostrych Werner Regh i wystających kantów, które standardowo występują przy konwencjonalnych technikach grzewczych, a które mogą stanowić niebezpieczeństwo dla małych dzieci. Ważnym też jest fakt znacznego zmniejszenia się ilości roztoczy kurzu domowego w dywanach czy wykładzinach w porównaniu do ogrzewania konwencjonalnego, co wydaje się niezwy- Aquapark w Polsce kle ważne, w szczególności w kontekście bliskiego kontaktu dzieci z podłogą. Ale systemy MULTIBETON potrafią nie tylko grzać: nasz system ogrzewania podłogowego dzięki zastosowanej modulacji (sposób ułożenia rur grzewczych) może również funkcjonować jako system chłodzenia. Dodatkowe źródło energii, potrzebne do chłodzenia, nie jest drogie ani przy zakupie ani w trakcie Restauracja we Włoszech jego użytkowania. Raz ułożony system rur grzew- Willa w górach Eifel / Niemcy czych wykorzystywany jest jednocześnie do chłodzenia. Podwójna korzyść w tej samej cenie! W sprawdzonym systemie ogrzewania firmy MULTIBETON, największa moc grzewcza osiągana jest dzięki zastosowaniu specjalnej modulacji (ułożenie rur), w szczególności w pobliżu okien, zapobiegając tym samym znacznemu napływowi zimnego powietrza. Także w przypadku chłodzenia podłogowego największą moc, w tym przypadku chłodzenia, osiąga się przy ścianach zewnętrznych i oknach, a tym samym zapobiega się napływowi ciepłego powietrza. To właśnie kombinacja ogrzewania i chłodzenia sprawia, że system MULTIBETON jest tak ekonomiczny, gdyż od początku oferuje podwójny system, umożliwiający zarówno redukcję zużycia energii jak i zmniejszenie kosztów. System MULTIBETON wyposażony jest bowiem w obie te funkcje, ale sama instalacja pozostaje taka sama, jak w przypadku ogrzewania podłogowego. O szczegóły prosimy pytać w najbliższym zakładzie współpracującym z firmą MULTIBETON. Nasz partner z całą pewnością wybierze dla Państwa najbardziej odpowiedni system. Państwa Werner Regh, Prezes MULTIBETON

4 Ogrzewanie podłogowe firmy MULTIBETON nawet po 31 latach daje bezawaryjnie przyjemne ciepło! Wywiad z Panią Rosemarie Grüger-Oswald z Berlina Jako redaktor naczelny przeprowadziłem wywiad z Panią Rosemarie Grüger-Oswald, aby u źródła zebrać doświadczenia związane z długoletnim użytkowaniem systemu ogrzewania podłogowego, a uzyskane informacje przekazać dalej, w celu wykorzystania ich, jako argumentów dla jeszcze lepszej promocji naszych produktów na rynku. Thomas Marr (TM): Dziękujemy za przesłane zdjęcia Pani domu. Z którego roku pochodzi to historyczne zdjęcie? Rosemarie Grüger-Oswald (RGO): Z roku 1980, na domu jest jeszcze instalacja solarna starego typu z siedmioma panelami. W roku 2002 została ona wymieniona na nową. Obecnie zastosowane 2 panele mają taką samą wydajność. (TM): W swoim domu korzystała Pani od samego początku z energii słonecznej oraz ogrzewania podłogowego. W roku 1980 to było zapewne pionierskim wyczynem? RGO: W rzeczy samej. W związku z instalacją paneli słonecznych mieliśmy problemy z Urzędem Ochrony Środowiska [Landschaftsschutz], nie było jeszcze pozwoleń na ogrzewanie podłogowe i dlatego przy odbiorze budynku cała instalacja została praktycznie rozebrana na części pierwsze i bardzo dokładnie sprawdzona. Również z wykonawcą naszego prefabrykowanego domu nie było prosto - firma Okal przerwała roboty budowlane na czas instalacji ogrzewania podłogowego i wznowiła je dopiero po jej zakończeniu. (TM): A co sprawiło, że zdecydowała się Pani na system firmy MULTIBETON? RGO: W trakcie projektowania naszego domu mój mąż poznał właściciela firmy zajmującej się instalacją systemów grzewczych na obszarze Berlina. Był on pionierem w stosowaniu tego typu systemów i całkowicie przekonany o wyższości rozwiązań oferowanych przez MULTIBETON. Jego firma już wtedy miała zrealizowany projekt tego typu instalacji dla przedszkola i zebrała pierwsze doświadczenia z ogrzewaniem ściennym. Najpierw przekonał on mojego męża, a w końcu także i mnie, choć długo śniły mi się koszmary, w których nasze ogrzewanie podłogowe zamienia się w tryskającą fontannę. Również w gronie naszych znajomych nie znajdowaliśmy zrozumienia dla tego pomysłu. Nie można też zapomnieć, że nasz dom budowaliśmy w Zachodnim Berlinie, wszystko musiało więc zostać przywiezione z Niemiec Zachodnich przez NRD. (TM): Jakie korzyści może Pani wskazać z perspektywy użytkowania sytemu ogrzewania podłogowego firmy MULTIBETON w ciągu tych 31 lat? RGO: Na pierwszym miejscu należy wymienić poczucie komfortu, to przyjemne subiektywne odczucie wszechogarniającego ciepła. Ponieważ jestem położną, byłam w wielu mieszkaniach, ale zawsze najprzyjemniejsze w moim odczuciu były te, w których zastosowano ogrzewanie podłogowe. Poza tym mogę Panu powiedzieć, że z tego typu ogrzewaniem żyje się zdrowiej. A z racji wykonywanego zawodu i wieku wiem, o czym mówię. Nie wolno też zapomnieć o tym, że takie ogrzewanie jest bardzo oszczędne! (TM): Z jakich źródeł ciepła korzystaliście Państwo? RGO: Przez ten cały czas z energii elektrycznej. Kiedy o tym mówię, wielu ludzi kręci z niezrozumieniem głową. Energia elektryczna, najdroższe źródło energii? Ale to związane było z wyspowym charakterem Berlina Zachodniego. Gospodarstwa domowe, przemysł i komunikacja w ciągu dnia pobierały dużą ilość prądu, nie było jednak możliwości wyłączyć elektrowni na noc, dlatego bardzo często stosowane były piece akumulacyjne. Mamy urządzenie firmy Stiebel Eltron z sześcioma zbiornikami, które w nocy są ogrzewane. W ofercie Vattenfall nazywa się to energia akumulacyjna i jej pobór aktywowany jest drogą radiową. (TM): To zapewne dysponuje Pani bardzo dokładnymi danymi odnośnie kosztów ogrzewania? RGO: Ależ oczywiście. Weźmy na przykład dane za ostatni rok (2010/11), a zima była wtedy szczególnie długa i mroźna: kw/h po 12 centów za jedną kwh, to wychodzi 1318,08 EUR za przygotowanie ciepłej wody użytkowej i ogrzewanie 140 m² powierzchni mieszkalnej, a to wszystko przy użyciu techniki z roku (TM): Jaka była maksymalna temperatura zasilania? RGO: Nigdy nie przekraczała 40 C. Trwało to jakiś czas, zanim udało nam się odpowiednio ustawić ogrzewanie. (TM): Czy wszystkie pomieszczenia wyposażone są w ogrzewanie podłogowe? RGO: Prawie wszystkie. Poddasze użytkowe, parter i piwnica, razem 135 m², a pozostałe 5 m² to warsztat. (TM): Z jakich materiałów zbudowany jest Państwa dom? Czy zastosowana została jakaś dodatkowa izolacja? RGO: Dom jest w takim stanie, w jakim został zbudowany przez firmę Okal: ściany z kratownic drewnianych, wełna mineralna, płyty warstwowe, okna termiczne z powłoką PARSOL bronze, chroniącą przed nadmiernym nagrzaniem się pomieszczeń w lecie. Nie było potrzeby dokonywania zmian. (TM): A co Pani osobiście rozumie pod pojęciem przyjemna atmosfera? RGO: Wszystkie podłogi wykafelkowane, w szczególności w przedpokoju, buty do chodzenia po dworze są przyjemnie ciepłe, a jak się wraca do domu, to od razu jest przytulnie. Również wszystkie pomieszczenia, w których na posadzce położona jest wykładzina podłogowa, mają odpowiednią temperaturę. (TM): Czy gdyby jeszcze raz budowała Pani dla siebie dom, to skorzystałaby Pani z rozwiązań oferowanych przez firmę MULTI- BETON, a jeżeli tak, to dlaczego? RGO: Zawsze. Brak kaloryferów, które zajmują miejsce, stanowią potencjalne źródło zagrożenia oparzeniem dla dzieci, które trzeba czyścić, a jak się rozciekną wymienić i które powodują, że ściana nad nimi powoli coraz bardziej ciemnieje. Nawet nasz kot dobrze się czuje w naszym domu. Dzieci mogą w zimie bawić się na podłodze i nie ma potrzeby rozkładania koca. No i ogrzewanie podłogowe MULTIBETON świetnie kombinuje się z pompami ciepła. Informację tę potwierdził nam instalator systemów grzewczych, u którego byliśmy zapytać o pompę ciepła powietrze / woda. (TM): Zgadza się, u Państwa są idealne warunki do zastosowania pompy ciepła: duża powierzchnia grzewcza i dzięki temu niska Aktualne zdjęcie domu i Rosemarie Grüger-Oswalds 4

5 temperatura zasilania. Dzięki temu, że korzystacie Państwo dodatkowo z ciepła pozyskiwanego ze środowiska, zużycie prądu będzie jeszcze niższe. A dziś jeszcze należy uwzględnić nadchodzące zmiany klimatyczne. Temperatury będą osiągały coraz bardziej ekstremalne wartości, i to w obu kierunkach. Odwracalna pompa ciepła może zarówno grzać jak i chłodzić, a co za tym idzie Państwa system ogrzewania podłogowego również. Ta inwestycja przyniesie korzyści w obu kierunkach, a punkt wyjścia jest bardzo dobry. RGO: Miło mi to słyszeć. Dziękuję za wskazówki. Chętnie będziemy korzystać w dalszym ciągu z Państwa systemu ogrzewania. (TM): Wiadomości MULTIBETON często sięgają po tematy dotyczące wydajności, ogrzewania i chłodzenia powierzchniowego, odwracalnych pomp ciepła oraz zmian klimatycznych. Gdyby współpracujący z Państwem instalator systemów grzewczych był zainteresowany dodatkowymi informacjami, chętnie przekażemy mu odpowiednie materiały. Droga Pani Rosemarie, w imieniu MULTIBETON serdecznie dziękuję za możliwość rozmowy i życzę Pompy ciepła przewodnik W oparciu o listę Federalnego Ministerstwa Gospodarki i Kontroli Eksportu stworzyliśmy dla Państwa teleadresową bazę danych. W ten sposób łatwiej znajdą Państwo producenta pomp ciepła Fotografia z roku 1980: już wtedy dom wyposażony był w solarną instalację ogrzewania wody użytkowej Producent / sprzedawca Telefon Internet ADUNOS GmbH +49(0)30/ AERMEC GmbH +49(0) 83 62/ Alpha-InnoTec GmbH +49(0) 9228/ Bartl Wärmepumpen +49(0) 711/ BioEnergieTeam GmbH +49(0)8061/ Brötje - August Brötje GmbH +49(0)4402/ Consolar Solare Energie-systeme GmbH +49 0)7621/ EISKNECHT +49(0)2153/ ELCO GmbH +49(0)6105/ Enertech GmbH - Division Giersch +49(0)2372/ Eschenfelder KKU GmbH +49(0)2365/ eschenfelder-kku.de FRIAP AG +41(0) Hautec GmbH +49 (0) 28 21/ Heliotherm Wärmepumpentechnik Ges.m.b.H +43(0) ITEC Entwicklungs- und Vertriebsgesellschaft mbh +49(0) JUNKERS (01803) MHG Heiztechnik GmbH +49(0) NIBE Systemtechnik GmbH +49(0)5141/ OCHSNER Wärmepumpen GmbH +49(0) STIEBEL ELTRON GmbH & Co. KG +49(0) Vaillant Deutschland GmbH & Co. KG +49(0) WATERKOTTE GmbH +49(0)2323/ wielu radości i zdrowia na przyszłość. RGO: A ja życzę Wam w MULTIBETON, abyście Wasze wspaniałe ogrzewanie podłogowe sprzedawali jak największej liczbie Klientów. posiadających certyfikat kontroli technicznej i znajdujących się na tej liście ( Nasza baza ułożona jest w kolejności alfabetycznej. Nie ponosimy odpowiedzialności prawidłowość i kompletność informacji w niej zawartych.

6 Najlepsze pompy ciepła do zastosowania w połączeniu z systemami ogrzewania i chłodzenia podłogowego Źródło: Przewodnik po systemach pomp ciepła firmy Alpha-InnoTec Niemieckie gospodarstwa domowe są odpowiedzialne za zużycie jednej czwartej całej energii elektrycznej. Z tego przynajmniej trzy czwarte przypada na ogrzewanie pomieszczeń mieszkalnych. Oszczędne i ekologiczne systemy grzewcze mogą znacznie zmniejszyć zużycie energii w życiu prywatnym, co z drugiej strony widocznie wpływa na redukcję kosztów. Przykład przebiegu temperatur w przypadku zastosowania pompy ciepła powietrze - woda energia napędowa Zużycie energii w domu mieszkalnym powietrze 0 C powietrze -5 C chłodzenie, zamrażanie - 3 % pozostałe urządzenia - 4,5 % pranie, gotowane, zmywanie - 2,5% Oświetlenie - 1 % temperatura wody na powrocie 28 C temperatura zasilania 35 C ciepła woda użytkowa - 11 % ogrzewanie - 78 % Z poniższej grafiki wynika jasno, za co my, jako klienci, tak naprawdę płacimy, stosując różne systemy grzewcze. Pompa ciepła pobiera aż do 80% energii z otaczającego ją środowiska, a więc bezpłatnie. Płacimy wyłącznie za część przypadającą na pobór energii elektrycznej z sieci. Inaczej wygląda sprawa w przypadku ogrzewania olejowego. Koszt całej wyprodukowanej energii użytkowej wynosi do 138 % kosztów oleju opałowego. Jeżeli porównamy zużycie pierwotnych źródeł energii, rachunek jest jeszcze mniej korzystny 79 dla pompy ciepła do 163 w przypadku ogrzewania olejowego. Przy czym w przypadku pompy ciepła większość energii zużywa sama elektrownia. Możemy założyć, że dzięki postępowi technicznemu udział ten ciągle się zmniejsza, co wpływa na poprawę bilansu całkowitego. Ciepło bez spalania tak można w skrócie określić sposób funkcjonowania pompy ciepła. W tym miejscu chcielibyśmy przybliżyć zasadę działania pompy ciepła, w celu uwydatnienia różnic w porównaniu z konwencjonalnymi kotłami grzewczymi. Aby pompa ciepła mogła funkcjonować konieczne jest, oprócz przyłącza elektrycznego, jeszcze inne źródło energii (ziemia, woda lub powietrze). Maksymalna temperatura zasilania może osiągnąć 55 C do 65 C, idealna temperatura wynosi 35 C do 40 C. Przy czym temperatura zasilania wyższa o 1 C oznacza zwiększenie kosztów utrzymania o ok. 2,5 %. Właśnie w takim zakresie temperatur systemy ogrzewania podłogowego pracują najlepiej. Wtedy osiągają one najlepszą wydajność. Opisany stosunek energii cieplnej oddanej, do zużycia energii elektrycznej, stanowi miernik efektywności pompy ciepła. Roczną efektywność całej instalacji określa roczny wskaźnik pracy systemu grzewczego: Roczny wskaźnik pracy systemu grzewczego = Praca systemu / dostarczona energia napędowa Im mniejsza różnica pomiędzy temperaturą zasilania i temperaturą źródła energii, tym lepszy wskaźnik efektywności. zapotrzebowanie na energię pierwotną na potrzeby wytworzenia wymaganej energii użytkowej straty regulacja i dystrybucja energia cieplna energia użytkowa straty regulacja i dystrybucja elektryczna pompa ciepła (solanka / woda) energia użytkowa energia cieplna ciepło pobierane ze środowiska (z ziemi) kocioł grzewczy przygotowanie i transport energia końcowa, za którą płaci klient (olej opałowy) dystrybucja energii elektrycznej elektrociepłownia przygotowanie i transport energia końcowa, za którą płaci klient (energia elektryczna) energia pierwotna (ropa) 6 energia pierwotna (węgiel, energia jądrowa, elektrownia wodna)

7 Firma Junkers prezentuje nową pompę ciepła powietrze-woda Supraeco SAO-1 do instalacji zewnętrznej cichą, wydajną i ciekawą w formie Już od ponad 100 lat Junkers marka należąca do Bosch Thermotechnik oferuje inteligentne rozwiązania zapewniające przytulną atmosferę w domu. Junkers, obecny na rynkach 16 różnych, głównie europejskich, krajów, oferuje szeroki asortyment ekologicznych urządzeń grzewczych i grzałek. Oferując wydajne i perspektywiczne produkty, takie jak gazowe i olejowe kotły grzewcze w połączeniu z instalacjami kolektorów słonecznych, elektrycznymi pompami ciepła oraz kotłami na paliwo stałe, firma Junkers stawia na wykorzystanie odnawialnych źródeł energii. Ponieważ wszystkie komponenty systemów Junkers są do siebie optymalnie dopasowane, ich instalacja jest łatwa i prosta, a obsługa wygodna. Pompa ciepła powietrze-woda Supraeco SAO-1, będąca nowością w ofercie firmy, dzięki swojej dyskretnej formie, dobrze wpasowuje się w każde otoczenie. Junkers nie tylko dokonał zmian w zewnętrznym designie oferowanej pompy ciepła do instalacji zewnętrznej również jej wnętrze zostało gruntownie zmienione. Dzięki nowego rodzaju kompresorom oraz zoptymalizowanemu obiegowi czynnika chłodniczego, urządzenie SAO-1 pracuje jeszcze bardziej energooszczędnie w porównaniu do urządzeń wcześniejszych generacji. Optymalne powierzchnie wymiany umożliwiają najbardziej efektywne wykorzystanie energii, nawet przy temperaturach do -20 C. Urządzenie osiąga wysoki współczynnik wydajności cieplnej COP (Coefficient of Performance) do 3,7 (przy temperaturach +2/35 C zgodnie z normą EN 14511). Urządzenie Supraeco SAO-1 oferowane jest w trzech różnych mocach: 8,5, 11,5 oraz 13,5 kw (przy temperaturach +2/35 C zgodnie z normą EN 14511). Ponieważ temperatura zasilania wynosi nawet 63 C, daje to możliwość wydajnego przygotowania ciepłej wody oferując wysoki komfort użytkowania. Dzięki zastosowaniu trójstopniowego nawiewu z regulacją liczby obrotów, inteligentnego systemu redukcji drgań oraz specjalnie wyciszonych wentylatorów, pompa pracuje bardzo cicho. Poziom hałasu można dodatkowo obniżyć dzięki zastosowaniu funkcji pacy w trybie szeptu, np. do przygotowywana ciepłej wody użytkowej w porze nocnej w lecie. W porównaniu do modelu wcześniejszego, nowe urządzenie o mocy 13,5 kw jest o 8 db (A) cichsze. Optymalny komfort obsługi urządzenia gwarantuje pokojowy regulator wyposażony w ekran LCD. Specjaliści firmy Junkers zwiększyli również funkcjonalność regulatora, jednostka regulująca SEC 10-1 oferująca elastyczne Wymiary pompy ciepła powietrzewoda Supraeco SAO-1 do instalacji zewnętrznej wynoszą 97 x 159 x 115 centymetrów (szer. x wys. x głęb.) (źródło: Junkers) Przy użyciu kompaktowego modułu ACM-1 nakład czasu potrzebnego do instalacji urządzenia Supraeco SAO-1 redukuje się do minimum, większość niezbędnych elementów sytemu grzewczego jest już zintegrowana. (źródło: Junkers) rozwiązania systemowe, dostępna jest jako wyposażenie dodatkowe. Dzięki całkowicie nowej funkcji DPC (Dynamic Pump Control), sterującej pracą pompy obiegowej wody grzewczej i ciepłej wody użytkowej, pompa ciepła pracuje zawsze w optymalnych warunkach, a zużycie prądu jest niższe. Dzięki zastosowaniu DPC możliwe jest proste i szybkie uruchomienie systemu bez konieczności manualnego ustawiania pompy obiegowej. Do instalacji z pompą Supraeco SAO-1 Junkers oferuje gruntownie zmieniony moduł ACM-1 z fabrycznie wbudowaną regulacją SEC 10-1 oraz funkcją DPC dla pompy obiegowej. Ponieważ moduł ten wyposażony jest w dwie pompy cyrkulacyjne o klasie wydajności A, duet Supraeco SAO-1 i ACM-1 daje jeszcze większą oszczędność energii. Dzięki kompaktowym wymiarom, minimalna wymagana do instalacji modułu powierzchnia wynosi 70 x 70 cm. W urządzeniu zintegrowane są również zbiornik c.w.u. oraz zbiornik buforowy, bezstopniowo regulowana grzałka oraz przeponowe naczynie zbiorcze. Montaż jest szybki, gdyż przykładowo podłączenie rur możliwe jest zarówno z góry, z tyłu, z prawej lub z lewej strony. Producent oferuje urządzenie w dwóch wariantach: ACM o pojemności 185 litrów c.w.u. i 80 litrów zbiornika buforowego oaz ACM o pojemności 286 litrów c.w.u. oraz 120 litrów zbiornika buforowego. 7

8 Dom architektów ogrzewany w całości przy zastosowaniu instalacji SOLAERA i kolektorów słonecznych, zdjęcie: Consolar Ogrzewanie słoneczne o najmniejszej powierzchni kolektorów na rynku Consolar prezentuje najnowszą generację systemu ogrzewania słonecznego SOLAERA, oferującego obniżenie kosztów o 20 % przy jednoczesny czterokrotnym zwiększeniu wydajności. Frankfurt nad Menem, 29 czerwca 2011 producent paneli słonecznych, Consolar, prezentuje najnowszą generację ogrzewania słonecznego SOLAERA. SOLAERA to system ogrzewania solarnego wody i pomieszczeń o najwyższej na rynku efektywności energetycznej przy jednoczesnej najmniejszej powierzchni kolektorów słonecznych. W ten sposób nowe hybrydowe kolektory SO- LAERA są wstanie wyprodukować, szczególnie w najbardziej krytycznych miesiącach zimowych od listopada do lutego, czterokrotnie większą ilość energii co zwykłe panele słoneczne. Sposób działania tych kolektorów pozwala wyprodukować, w połączeniu z pompą ciepła, do 50 procent energii więcej, w porównaniu do zwykłych instalacji paneli słonecznych. Do tego dochodzi jeszcze energia cieplna, odzyskiwana z otaczającego powietrza poprzez zintegrowany system nawiewu. Dzięki zastosowaniu wszystkich tych rozwiązań, instalacja o powierzchni 25 m 2 może wyprodukować czterokrotnie więcej energii cieplnej w porównaniu do tradycyjnych rozwiązań. Stanowi to ogromny skok technologiczny nadający kierunek rozwoju w związku z oczekiwanymi zmianami energetycznymi. Niskie koszty i najmniejsza z możliwych wymagana powierzchnia instalacji na dachu i w piwnicy Obok ponadprzeciętnie wysokiej wydajności energetycznej, najnowsza generacja ogrzewania słonecznego SOLAERA oferuje również możliwość optymalizacji kosztów. Klient będzie mógł w przyszłości zaoszczędzić 20 % kosztów inwestycji. Kompletny system SOLAERA wymaga bardzo niewielkiej powierzchni, co jest szczególnie ważne w przypadku małych i niekorzystnie ukształtowanych dachów. W ten sposób system ogrzewania słonecznego firmy Consolar zaopatrujący w ciepło całe gospodarstwo domowe, daje możliwość zastosowania najmniejszej powierzchni kolektorów słonecznych ze wszystkich systemów dostępnych obecnie na rynku. 5 kolektorów słonecznych o powierzchni 14 m 2 jest w stanie przez cały rok dostarczać potrzebną do ogrzania powierzchni mieszkalnej i ciepłej wody energię cieplną dla budynku wybudowanego w nowych technologiach albo starego budynku po gruntownym remoncie. Do tej pory wymaganych było przynajmniej 8 kolektorów o łącznej powierzchni 21 m 2. Niewiele miejsca potrzeba też do zainstalowania elementów sytemu w piwnicy. Do ustawienia centrum energetycznego oraz zbiornika ciepłej wody użytkowej SOLAERA wystarczy powierzchnia o wymiarach 3 x 1,2 m. W porównaniu do systemów grzewczych SOLAERA ogrzewanie słoneczne domu na biomasę albo kotłów ekologicznych oznacza to ogromną oszczędność powierzchni składowania, a dodatkowo nie ma konieczności instalacji dodatkowego kominka. Bez konieczności przeprowadzania robót ziemnych, czy też ustawienia czegokolwiek w ogrodzie, a mimo to bardziej efektywne niż pompy ciepła. Do zainstalowania systemu ogrzewania SOLAERA nie jest potrzebne ani ustawianie jakichkolwiek wymienników ani przeprowadzanie robót ziemnych (wprowadzanie sond) w ogrodzie. System firmy Consolar pozyskuje całą potrzebną energię cieplną poprzez nowoczesne kolektory hybrydowe. Szczególnie przy niskich temperaturach zewnętrznych, kiedy zapotrzebowanie na energię cieplną jest bardzo duże, tradycyjne pompy ciepła pobierają dużo prądu. System ten wykorzystuje fakt, iż warunkach pogodowych u nas panujących, w ciągu dnia najczęściej świeci słońce. System SO- LAERA pracuje wtedy szczególnie wydajnie, co każdy właściciel domu z całą pewnością z radością stwierdzi po wysokości rachunków za energię elektryczną. Wkład w ochronę środowiska poprzez bardzo niskie zużycie energii elektrycznej Poprzez inteligentne połączenie systemu pozyskiwania energii słonecznej i energii z otoczenia, system ogrzewania wody i pomieszczeń SOLAERA oszczędza energię elektryczną i redukuje do minimum emisję CO 2. Instalacja grzewcza SOLAREA, składająca się z 11 kolektorów słonecznych, nie przekracza założonego maksymalnego obciążenia w wysokości 10 kg CO 2 na metr kwadratowy powierzchni mieszkalnej w roku. Konwencjonalne systemy grzewcze, takie jak pompy ciepła, kotły olejowe czy gazowe, produkują rocznie w porównaniu od 50 % do 150 % więcej dwutlenku węgla. Szkolenia dotyczące najbardziej wydajnego zastosowania systemu SOLAERA Jako czołowy producent wysokowydajnych instalacji ogrzewania słonecznego, Consolar oferuje regularne szkolenia, które prowadzone są w zakładach we Frankfurcie oraz w Lörrach. W trakcie warsztatów prezentowany jest system SOLAREA, możliwości jego zastosowania, podstawy projektowania instalacji oraz jego specyfika i zalety. Informację o terminach szkoleń znajdziecie Państwo na stronie internetowej firmy Consolar pod adresem Więcej informacji na temat systemu ogrzewania słonecznego SOLAERA znajduje się pod adresem solarheizung_solaera.html. SOLAERA OGRZEWANIE DOMU ENERGIĄ SŁONECZNĄ, zdjęcie: CONSOLAR 8

9 FeisTec prezentuje kocioł grzewczy najwyższej klasy Siedziba firmy FeisTec GmbH w Ingersheim FeisTec działa na rynku krajowym i międzynarodowym od roku Specjalizujemy się w produkcji systemów i komponentów do instalacji grzewczych zarówno konwencjonalnych jak i zasilanych energią słoneczną czy energią ze źródeł odnawialnych. Standardowe produkty z naszej palety przystosowujemy do Państwa wymagań. Rozwijamy, projektujemy i produkujemy. Nasi profesjonalni i świetnie wykwalifikowani pracownicy chętnie służą Państwu pomocą. O naszej sile stanowi ciągłe opracowywanie nowych technologii i ich rozwój, aż do produkcji seryjnej. W firmie FeisTec Klient jest zawsze na pierwszym miejscu. Kocioł grzewczy najwyższej klasy Nasz nowy kocioł kondensacyjny jest unowocześnionym modelem sprawdzonego modelu konwencjonalnego kotła olejowego o ponadprzeciętnej sprawności. Zastosowanie konstrukcji ze stali szlachetnej gwarantuje długoletnią ochronę przed korozją, dzięki czemu okres użytkowania kotła wydłuża się o kilka lat. Czym wyróżnia sie nasz kocioł? Dzięki zastosowaniu przemyślanego systemu odprowadzenia spalin oraz specjalnych powierzchni wymiany ciepła, przetarte zostały nowe szlaki w temacie budowy kotłów cieplnych. Dzięki zastosowanym technikom udało się zwiększyć sprawność kotła osiągając dotychczas niespotykane wartości. Dokonane zmiany pozwalają zrezygnować z montażu dodatkowej pompy z zaworem zwrotnym oraz wentylatora do odprowadzania spalin. Dobrze dostępne są również wszystkie miejsca wymagające czyszczenia. Zastosowanie najwyższej jakości konstrukcji ze stali szlachetnej daje możliwość wykorzystywania jako paliwa również oleju rzepakowego. Jest to o tyle ważne, iż nienasycone kwasy tłuszczowe są bardzo agresywne i atakują konwencjonalne konstrukcje. Dzięki zastosowanym rozwiązaniom zagwarantowana została długa żywotność naszego kotła. W fazie testowej przeprowadzane były próby przy temperaturach pomiędzy 50/30 C a 80/60 C i różnych obciążeniach częściowych. Dla wszystkich wartości, potwierdzonych w raporcie z badań, najniższe wartości współczynnika sprawności przy obciążeniu częściowym osiągają 30% do 96,4%! Nie dziwi zatem, iż one wzbudzają zainteresowanie, nie ostatecznie z uwagi na obecnie utrzymujące się wysokie ceny oleju opałowego. Dzięki tak dobrym wartościom obciążenia częściowego możliwe jest, w przypadku wymiany kotła, uzyskanie dużych oszczędności w odniesieniu do zużycia oleju. Korzyści z instalacji Dobrze dostępne przyłącza i górne odprowadzenie spalin redukuje wymaganą powierzchnię kotłowni do minimum. Również instalacja zasobnika na ciepłą wodę użytkową nie wymaga dodatkowego miejsca, gdyż znajduje się on bezpośrednio pod kotłem. Użytkownik zyskuje poza tym na zmniejszonym zużyciu oleju opałowego, którym może sam sterować dzięki zastosowaniu sprawdzonej i łatwej w obsłudze elektroniki. Cena naszego kotła, wraz ze wszystkimi tymi zaletami, jest nieznacznie niższa w porównaniu z ceną konwencjonalnych kotłów grzewczych. Zwiększone koszty w ciągu krótkiego czasu zrekompensują niższe koszty zużytej energii. Zastosowana innowacja zmniejsza ponadto obciążenie dla środowiska oraz obniża koszty eksploatacji. Nie jest prawdopodobne odejście w najbliższej przyszłości od ogrzewania olejowego. Tym bardziej przy zabudowie nowego kotła olejowego należy pamiętać, że tylko te najbardziej ekonomiczne są odpowiednio dobre. Wśród piecy o mocy do 50 kw, instalowanych na terenie Szwajcarii i Niemiec, najwięcej jest kotłów, które pracują praktycznie wyłącznie na obciążeniach częściowych. Za- FeisTec GmbH Baumwasenweg 7 D Ingersheim Telefon :0049(0) Fax :0049(0) Internet: info@feistec.de stosowanie olejowego kotła grzewczego firmy FeisTec umożliwia w tym przedziale dużą oszczędność oleju opałowego w porównaniu do pieców nie kondensacyjnych. 9

10 Nowa przyszłość kościoła we wsi Malchow Artykuł autorstwa Christopha Kämper, zdjęcia: Bernd Heinrich W miejscowości Malchow przy drodze krajowej B 109, w połowie drogi pomiędzy Berlinem a Rostokiem, wzniesiony został w XIII wieku kościół z kamienia, do którego w okresie baroku dobudowana została wieża w konstrukcji szachulcowej. Po 700 latach, w roku 1958, w kościele odprawiono ostatnią mszę, po czym kościół zaczął pogrążać się w ruinę. W roku 2003 wystąpiło niebezpieczeństwo zawalenia się nawy głównej kościoła. Dzięki zastosowanym tymczasowym zabezpieczeniom udało się go jednak zażegnać. W kolejnych latach, liczni doradcy, architekci, inżynierowie budownictwa, teologowie i eksperci ds. komunikacji, rozważali różne możliwości wykorzystania budowli. W efekcie prowadzonych konsultacji powstała koncepcja stworzenia w budynku miejsca pozwalającego gminie Malchow, prowadzącej ożywione życie kulturalne, na organizację różnego rodzaju imprez. Dzięki temu podniesiony z ruin kościół stanie się Centrum Międzynarodowej Kościelnej Nagrody Miasta Malchow, która wspiera wychowanie muzyczne dzieci i młodzieży. W organizowanym od roku 2009 konkursie udział wzięli do tej pory również uczestnicy z Polski i Łotwy. Przed chórem powstaje Park Labiryntów, który ma jeszcze bardziej uatrakcyjnić kościół. W parku tym znajdować się będą różnego rodzaju labirynty, między innymi jeden zbudowany z kamieni polnych i starych płyt nagrobkowych ułożonych we wzór odzwierciedlający katedrę we francuskim mieście Reims. Różnego rodzaju zajęcia medytacyjne i psychoterapeutyczne będą stanowić uzupełnienie potencjału Parku Labiryntów, pozwalające na jego szersze wykorzystanie. Również w ogrzewanej podłodze kościoła osadzony został kamienny labirynt, skonstruowany przez węgierskich studentów w ramach warsztatów prowadzonych pod kierunkiem Prof. Onodi z Gödöllö. Poszczególne kamienie, z których zbudowany został labirynt, zostały symbolicznie sprzedane w ramach akcji kamienie dla gwiazd, w celu uzyskania dodatkowych środków pieniężnych na przeprowadzenie prac renowacyjnych. Dokonując zakupu kamienia nr 38 firma MULTIBETON dołączyła do grona sponsorów tego projektu. Dzięki koncepcji wykorzystania budowli inwestorowi, którym jest Rada Kościelna Gminy Göritz/Malchow, udało się pozyskać sponsorów do sfinansowania planowanych nakładów na renowację w wysokości euro. Obok Niemieckiej Fundacji Ochrony Zabytków (Deutsche Stiftung Denkmalschutz) i Funduszu Ochrony Kościołów Wiejskich (Dorfkirchenfonds), ofiarodawcami środków pieniężnych są m.in. Gmina Göritz, powiat Uckermark, Ewengelickie Towarzystwo Kościelne Uckermark (Evangelische Kirchenkreis Uckermark), Ewangelicki Kościół Berlin-Brandenburgia-śląskie Górne Łużyce (Evangelische Kirche Berlin-Brandenburg-schlesische Oberlausitz), Towarzystwo Wspierania Starych Kościołów Berlin- Brandenburgia (Förderkreis Alte Kirchen Berlin-Brandenburg e.v.), Sparkasse Uckermark (Kasa Oszczędnościowa) oraz sponsorzy prywatni. Zaproponowana koncepcja przekonała do siebie Fundację Dla Zachowania Kościelnych Budynków Zabytkowych (Stiftung zur Bewahrung kirchlicher Baudenkmäler), która przyznała gminie kościelnej i biurze projektowemu ALV-Architekten z Angermünde nagrodę roku 2011 za wzorowe wykorzystanie budynków kościelnych, połączoną z nagrodą pieniężną w wysokości euro, za stworzenie otwartego kościoła w Parku Labiryntów. Dzięki temu możliwa była w pierwszym rzędzie renowacja więźby dachowej i samego dachu, a dopiero w dalszej kolejności prace skoncentrowały się na wnętrzu. Pod tynkiem znaleziono stare malowidła ścienne, które najpierw należało skatalogować i opisać. W styczniu roku 2012 firma Ninnemann & Postier GmbH z Schönfeld zainstalowała na powierzchni 144 m² zaprojektowany przez biuro projektowe Ergo Sun z Prenzlau system ogrzewania podłogowego w technologii mokrej MB-Estrichsystem 17. Ułożono 1250 m rury systemowej MB-Euro 17. Jako źródło ciepła zastosowano pompę ciepła. Ogrzewanie podłogowe firmy MULTIBETON sprawdza się 10 Widok odnowionego kościoła z drogi krajowej. Firma partnerska MULTIBETON: Ninnemann und Postier GmbH Dorfstr. 64A Schönfeld bei Prenzlau Telefon /3605 info@ninnemann-postier.de Proces układania systemu ogrzewania podłogowego MULTIBETON szczególnie dobrze w budowlach typu kościoły, charakteryzujących się dużą wysokością. Poduszka ciepłego powietrza, tworząca się, przy zastosowaniu ogrzewania konwencjonalnego, pod sufitem, nie osiągnie nigdy w tego typu budynkach odpowiednio dużych rozmiarów. Zastosowanie ogrzewania poprzez dużą powierzchnię posadzki powoduje, że ciepło zaczyna rozprzestrzeniać się od spodu, czyli tam gdzie znajdują się ludzie, i powoli przemieszcza się w górę. W ten sposób odpada konieczność ogrzewania powietrza znajdującego się wysoko pod sufitem. Dla partnera MULTIBETON, wykonującego to zadanie, system ten był jeszcze nowością, dlatego prowadzone prace nadzorował na miejscu doradca MB Bernd Heinrich, zaznajamiając pracowników firmy z tajnikami technologii. Wcześniejszy wiejski kościółek a obecny kościół muzyczny zostanie poświęcony dnia 17 czerwca 2012 w trakcie uroczystej mszy świętej celebrowanej przez biskupa dr Markusa Dröge. Planuje się, że ukończenie całego projektu będzie miało miejsce przed rozpoczęciem Wystawy Ogrodniczej w roku 2013 odbywającej się w sąsiednim Prenzlau.

11 System ogrzewania podłogowego w Katedrze Kolońskiej Artykuł autorstwa Christopha Kämper Obok możliwości wejścia na południową wieżę oraz zwiedzania skarbca katedralnego, Katedra Kolońska, będąca symbolem miasta nad Renem w pobliżu siedziby firmy MULTIBE- TON, oferuje jeszcze jedną doczesną atrakcję dla turystów Wycieczkę podkatedralną. Widok ceglanych filarów posadowionych na posadzce w regularnych odstępach. Zakończenie filarów stanowią liczne kwadratowe, powiększające się ku górze, płyty kamienne, na których położona była posadzka ogrzewanej podłogi. Od II wojny światowej prawie cała powierzchnia posadzki katedry została podkopana, a sama posadzka posadowiona jest obecnie na wykonanym następnie betonowym stropie. Archeolodzy natrafili tutaj na pozostałości rzymskich budowli, na groby i relikty starej katedry kolońskiej, która od położenia kamienia węgielnego w roku 1248 powoli ustępowała nowej, a nawet na pozostałości dołu do odlewania dzwonów i późnogotyckiej drogi technicznej, prowadzącej przez romańskie mury miejskie do miejsca budowy katedry. Budowa i sposób działania hypokaustum: dym i powietrze ogrzane ogniem z paleniska przepływały pod posadzką ogrzewając ją oraz pionowe ciągi znajdujące się w ścianach budynku (tubuli). Pionowe ciągi wyprowadzają gazy na zewnątrz i wywołują cyrkulację powietrza. 11 Za czasów rzymskich, w miejscu powstania późniejszej katedry, na wysokim brzegu Renu, usytułowane były wille, prawdopodobnie również termy i budynki administracyjne. Jako pozostałości po nich możemy zobaczyć m.in. zachowane do dzisiaj fragmenty mozaik, z których najciekawszą jest ta przedstawiająca Dionizosa, którą dzisiaj możemy podziwiać w Muzeum Rzymsko- Germańskim znajdującym się w bliskim sąsiedztwie katedry. Innym reliktem Christoph Kämper tych czasów jest, znajdujące się głęboko pod północną częścią Katedry, hypokaustum. Ta bardzo rozpowszechniona w czasach rzymskich forma ogrzewania podłogowego, działała dzięki doprowadzeniu pod posadzkę ciepłego powietrza, które w już II. wieku naszej ery wprowadzało przyjemną atmosferę w pomieszczeniach mieszkalnych i było pierwowzorem naszego systemu MULTIBETON. Budynek ten stał w tym miejscu prawdopodobnie do wybudowania starej katedry w IX. wieku. Na posadzce z zaprawy odcisnęły się filary zbudowane z okrągłych i kanciastych cegieł, stanowiących wsparcie dla posadzki zbudowanej z dużych kamiennych płyt. Przy prawej krawędzi zdjęcia widoczny jest kanał grzewczy. W tyle na zdjęciu można zobaczyć murowany fundament kolumny katedry, a widoczne również białe mury to nowoczesne wzmocnienia wykopów zabezpieczające katedrę. W czasach rzymskich wiele budynków, należących do dobrze sytuowanych mieszkańców, wyposażonych było w system ogrzewania podłogowego. Zasada działania była ta sama jak w obecnych nowoczesnych systemach: odczucie przyjemnego ciepła u mieszkańców powstaje w pierwszej linii poprzez wypromieniowywanie ciepła przed dużą powierzchnię. Ogrzewana podłoga i powstające prądy powietrzne wysyłają długie fale promieniowania cieplnego bezpośrednio na powierzchnię oraz na ubrania i ciało mieszkańców. W przeciwieństwie do dzisiejszych możliwości dokładnego obliczenia wymaganej powierzchni grzewczej i temperatur, indywidualnie dla każdego projektu budowlanego, rzymianie stosowali w zimnej Europie Północnej te same zasady, które stosowali przy budowie swoich domów w klimacie śródziemnomorskim: kiedy słońce jest wysoko to wystający okap dachu chroni mury zewnętrzne przed nadmiernym promieniowaniem słonecznym a ściany domu i jego wnętrze pozostają przyjemnie chłodne. Kiedy robi się chłodniej promienie słońca, stojącego niżej na nieboskłonie, padają na ściany zewnętrzne i ogrzewają je, a te oddają dalej ciepło do wnętrza budynku. Ponieważ w zimie w Europie Północnej słońce nieczęsto jest widoczne, budowniczowie rzymscy wykorzystując ruchy konwekcyjne ciepłego powietrza, zastosowali system ogrzewania posadzki i ścian powietrzem ogrzewanym przez ogień z paleniska.

12 Krzyż pański z tym krzyżem Część 2 3. Jak zbudowany jest materac, na którym śpią? Odpowiedzi na te pytania wskazują na następujące ważne aspekty: Pozycja spania Tylko pozycja boczna i z pewnymi zastrzeżeniami pozycja na plecach są fizjologicznie uzasadnione podczas snu. Przy często wymienianej przez moich pacjentów pozycji na brzuchu, śpiący, aby w ogóle mógł oddychać, jest zmuszony do obrócenia głowy na bok. Powoduje to skręt w odcinku szyjnym kręgosłupa, który ostatecznie przenosi się aż do miednicy, a tym samym powoduje skręt kręgosłupa na całej jego długości. Pozycja na brzuchu jest przyczyną lordozy w odcinku lędźwiowym. Pozycję taką opisałem już w poprzedniej części artykułu, jako wysoce szkodliwą dla kręgosłupa. Artykuł gościnny - - W pierwszej części mojego artykułu Krzyż pański z tym krzyżem przedstawiłem Państwu najważniejsze przyczyny powstawania chronicznego bólu kręgosłupa oraz wskazałem możliwe rodzaje terapii. W leczeniu bólu kręgosłupa należy, oprócz obowiązkowej terapii ruchowej, zwracać baczną uwagę na jego regenerację. Obciążanie i odciążanie szkieletu osiowego należy bowiem ze zrozumiałych względów wykonywać z rozwagą. Fizjologia snu powoduje, iż odciążenie aktywnego i pasywnego aparatu ruchu i jego regeneracja następują głównie w trakcie odpoczynku nocnego. Z tego powodu chciałbym w drugiej części mojego artykułu przedstawić szczególny wpływ indywidualnych nawyków sennych na kręgosłup i wskazać, jak poprzez zwrócenie uwagi na pewne aspekty, możecie Państwo we śnie zrobić coś dobrego dla swoich pleców. Wielu moich pacjentów mówi mi zaraz przy pierwszym naszym spotkaniu, że dolegliwości ze strony kręgosłupa odczuwa już od samego rana, a nawet jeszcze w łóżku. Tak być nie powinno! Jeżeli wypoczynek nocny nie przynosi ulgi, a wręcz przeciwnie może nawet pogarsza sytuację, należy poszukać przyczyn takiego stanu rzeczy. W tym celu zadaję moim pacjentom następujące trzy pytania: 1. Jaką pozycję przyjmują zazwyczaj podczas snu? Jakich rozmiarów jest ich poduszka i z jakiego jest materiału? Szczególnie dzieje się tak wtedy, gdy podkładamy sobie poduszkę pod głowę i klatkę piersiową. Spanie w pozycji na brzuchu nie działa zatem odciążająco na kręgosłup, a wręcz przeciwnie. Poduszka Inaczej niż za granicą, niemiecka poduszka ma najczęściej wymiary 80x80 cm. Z punktu widzenia fizjologii wielkość taka nie tylko nie spełnia swojego zadania, ale jest wysoce szkodliwa dla pleców. Przy standardowej długości łóżka taka poduszka pozostawia jedynie 120 cm pustej powierzchni na położenie całego tułowia, mierzonego od pasa barkowego do stóp. Nie licząc nielicznych wyjątków, nie jest to wystarczająca ilość miejsca dla człowieka przeciętnego wzrostu. Jakie są tego skutki? O ile nie śpimy w tzw. pozycji embrionalnej z podkurczonymi nogami, aby ramiona nie leżały na poduszce a na materacu, musimy złożyć poduszkę wpół albo ją zwinąć. Jeżeli jednakże poduszka rozwinie się przypadkiem Prosty kręgosłup dzięki poduszce zmniejszającej ucisk, źródło: w nocy, wtedy śpimy w niewygodnej i niefizjologicznej pozycji z częścią tułowia na poduszce. W ten sposób pozbawiamy poduszkę jej najbardziej pierwotnej funkcji, a mianowicie zapewnienia prostej pozycji kręgosłupa poprzez wyrównanie różnicy wysokości pomiędzy głową i ramionami. Materac Proszę zastanowić się po prostu nad odpowiedziami na następujące pytania: Ile czasu poświęcamy zazwyczaj na wybór nowego samochodu? Ile pieniędzy przeznaczamy na jego zakup? Ile czasu spędzamy ostatecznie codziennie w naszych czterech kółkach, a ile w porównaniu z tym w naszym łóżku? 12

13 Pozwólcie Państwo, że podpowiem. Statystycznie w łóżku spędzamy jedną trzecią naszego życia. Na nasze cztery kółka wydajemy chętnie co kilka lat kilka tysięcy tylko na wyposażenie dodatkowe jak lakier metalik i alufelgi. Ile czasu i pieniędzy w porównaniu z tym, jesteśmy w stanie zainwestować w wybór materaca, na którym leżymy noc w noc między pięć a osiem godzin? I czy rzeczywiście, mimo nękającego bólu pleców, wystarczy krótka wizyta w sklepie z materacami okraszona krótką rozmową z elokwentnym sprzedawcą i chwilką próbnego leżenia przy możliwie najniższym nakładzie środków? Wiem, że porównanie to jest trochę kulawe, ale skłania do refleksji. I mimo, iż wymiana starego materaca na nowy, naturalnie odpowiednio dobranego, powinna być wg zaleceń dokonywana co osiem lat, często używamy go nawet i 20. A zakup odpowiedniego materaca mógłby w znacznym stopniu przyczynić się do likwidacji bólu pleców! I znowu rodzi się pytanie, co można zrobić? Co zalecam, jeżeli jeden z powyższych punktów do Państwa przemówił? Pozycja spania Należy zadbać o pozycję odpowiednią dla pleców, nawet jeżeli początkowo może wydawać się to trudne i przeczy dotychczasowym Państwa nawykom. Pozycja boczna jest fizjologicznie najbardziej uzasadnioną pozycją do snu. Nie powoduje trudności w oddychaniu, zapewnia prawidłowe ułożenie kręgosłupa i poprzez lekkie ugięcie nóg umożliwia zmniejszenie lordozy lędźwiowej, a tym samym odciążenie kręgosłupa. Pozycja na plecach nie daje już tej możliwości. Poza tym wzmaga ona skłonność do chrapania, co powoduje, że jest mniej korzystna z uwagi na zapatrzenie organizmu w tlen, a już szczególnie z uwagi na odpoczynek nocny partnerki lub partnera. Pozycja na brzuchu, zgodnie z tym co przedstawiłem wcześniej, nie nadaje się do spania w ogóle. Poduszka Najlepiej wypróbować poduszkę mniejszych rozmiarów, prostokątną, w rozmiarze 40x80 cm. Godne polecenia są poduszki wyprodukowane z materiałów termoelastycznych. Nie koniecznie musi być ergonomicznie uformowana. Podczas gdy jedni świetnie czują się na poduszkach o wyprofilowanym kształcie, inni preferują jednak klasyczny kształt pudełka. Najlepiej skorzystać w tym zakresie z pomocy fachowca, gdyż ważne jest, aby poduszka była dopasowana do materaca. Przy zakupie poduszki nie należy się spieszyć i zarezerwować sobie czas, aby móc sobie poleżeć na różnych poduszkach. Również w przypadku poduszki odzwyczajenie się od swojego dotychczasowego skarbu wymaga czasu. Pierwsze noce mogą nie przynieść oczekiwanego odprężenia, a wręcz przeciwnie wzbudzić wątpliwości. Wszystko się jednak ułoży! Przyzwyczajenie jest drugą naturą człowieka, a do dobrych rzeczy trzeba się po prostu przyzwyczaić. Materac Na końcu przejdziemy do kwintesencji odprężającego i zdrowego snu do materaca. Musi on z jednej strony być odpowiednio miękki, aby nie powodować do zbytniego ucisku. Z drugiej strony musi on zapewniać odpowiednie wsparcie całego ciała podczas snu. Z mojego punktu widzenia, tylko dwa rodzaje materaców spełniają obecnie te wymagania. Po pierwsze materace piankowe z materiałów termoelastycznych, po drugie łóżko wodne. Osobiście preferuję to drugie, gdyż ma ono obok idealnego, dopasowanego do konturów ciała wsparcia jeszcze inne zalety. Zintegrowane ogrzewanie pozwala dostosować temperaturę do indywidualnych potrzeb, a dzięki wydzielanemu ciepłu powoduje rozluźnienie i lepsze ukrwienie zmęczonych mięśni. Aspekty higieniczne stanowią też o jego wyższości nad klasycznymi materacami. Korzyści z bezproblemowego prania górnego pokrowca w maszynie, a tym samym regularnego uwalniania go od roztoczy, odczują przede wszystkim osoby na nie uczulone. W odróżnieniu od klasycznych materacy, wnętrze łóżka wodnego nie stanowi dla tych nielubianych współlokatorów odpowiedniej atmosfery do bytowania. Wbrew szeroko rozpowszechnionemu przesądowi, korzystanie z łóżka wodnego nie powoduje choroby morskiej. A odnośnie problematycznego wpływu masy łóżka na statykę domu sprzedawca jednoznacznie rozwieje wszelkie wątpliwości. Nie jestem w stanie przewidzieć, na ile sprawdzą się wchodzące właśnie na rynek detaliczny i stosowane coraz częściej poza placówkami służby zdrowia, łóżka powietrzne. Jedno jest pewne: odczują Państwo różnicę. Dzięki materacowi oferującemu wygodną pozycję spania, mniej będziecie się Państwo w nocy wiercić, sen będzie głębszy, a rano wstaniecie wypoczęci. Materac zmniejszający ucisk, źródło: I przy zakupie odpowiedniego dla siebie materaca obowiązuje zasada: warto porozmawiać z dobrym sprzedawcą i zarezerwować sobie czas, aby na próbę poleżeć na różnych rodzajach materaców. Temat bólu pleców jest tak złożony, że w obu częściach mojego artykułu Krzyż pański z tym krzyżem mogłem tylko starać się go w skrócie przybliżyć. Na tych kilku stronach niemożliwe było nic więcej. Mam jednak nadzieję, że udało mi się mimo wszystko, wyjaśnić najważniejsze aspekty, zlikwidować przesądy i dać Państwu kilka przydatnych wskazówek, jak radzić sobie z bólem pleców. Życząc zdrowia żegnam się, do zobaczenia wkrótce! Dr n. med. Henning Jäschke Artykuł powstał dzięki wsparciu: 13