Sposób na wsparcie innowacyjności MŚP ułatwianie współpracy z nauką

Transkrypt

1 Sposób na wsparcie innowacyjności MŚP ułatwianie współpracy z nauką Warszawa, 5 lutego 2014 Stała podkomisja Sejmu RP do spraw innowacyjnej gospodarki i rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw

2 Poziom innowacyjności Polski według Komisji Europejskiej Źródło: The Innovation Union Scoreboard report [2013]

3 South Africa Estonia Najbardziej innowacyjne kraje świata wg. Agencji Bloomberg Malta Romania Turkey Greece Malaysia Iceland Spain Slovenia Israel Portugal Ireland Hong Kong Hungary China Poland Czech Republic Italy Luxembourg New Zealand Belgium Russia Austria United Kingdom Netherlands Norway Australia France Canada Taiwan Finland Switzerland Singapore Denmark Germany Japan United States Sweden South Korea 100 Źródło: Bloomberg Best (and Worst) service [2014]

4 Cel prezentacji Jednym z kluczowych warunków ożywienia gospodarczego jest pobudzenie innowacyjności m. in. dzięki zwiększeniu prywatnych nakładów na innowacje oraz poprawie efektywności wykorzystania środków publicznych ( ). Dotychczasowe wysiłki prowadzące do wykorzystania zdobyczy nauki w gospodarce (tzw. komercjalizacji) dały rezultaty poniżej ambicji Polski należy poszukiwać nowych, bardziej wydajnych form i metod współpracy nauka biznes. Już dziś określone sukcesy w tym poszukiwaniu odnosi NCBR prowadząc innowacyjne przedsięwzięcia pilotażowe. OPI Państwowy Instytut Badawczy ma w tym zakresie kolejny pomysł, który chcemy dziś poddać Państwa rozwadze.

5 Plan prezentacji Sylwetka OPI Państwowego Instytutu Badawczego Obraz dotychczasowej komercjalizacji Bariery współpracy nauka biznes Przesłanki dla nowego działania Przykłady udanych działań (USA, UK, D) Idea nowej usługi OPI dla biznesu Propozycje zmian legislacyjnych

6 Sylwetka OPI Państwowego Instytutu Badawczego Ośrodek Przetwarzania Informacji OPI gromadzi i udostępnia aktualne oraz kompleksowe informacje o polskiej nauce. Prowadzimy badania dotyczące działalności jednostek naukowych oraz organizacji wspierających transfer technologii. Kompleksowo tworzymy systemy informatyczne wspierające rozwój nauki i szkolnictwa wyższego; stale gromadzimy i weryfikujemy informacje. Uczestniczymy we wdrażaniu funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Dostrzegamy znaczenie interdyscyplinarności we współczesnej nauce. Nasze prace łączą w sobie informatykę, socjologię, psychologię, statystykę, ekonomię.

7 Sylwetka OPI Państwowego Instytutu Badawczego Prace badawcze Prowadzimy prace badawcze, które dotyczą trzech obszarów tematycznych: analiz statystycznych z obszaru B+R i szkolnictwa wyższego oraz przeprowadzania ewaluacji działań jednostek naukowych i innych; projektowania systemów informatycznych, które służą działalności biznesowej oraz instytucjom publicznym; monitorowania wpływu interaktywnych technologii na aktywność człowieka. Praca interdyscyplinarnych zespołów przynosi rezultaty w postaci gotowych produktów i usług, z których korzystają instytucje publiczne i biznes.

8 Sylwetka OPI Państwowego Instytutu Badawczego Wybrane publikacje: Zarządzanie projektami badawczo-rozwojowymi w sektorze przemysłu. Agnieszka Gryzik, Anna Knapińska, Aldona Tomczyńska [2012], Zarządzanie projektami badawczo-rozwojowymi w sektorze nauki. Agnieszka Gryzik, Anna Knapińska [2012], Jak ewaluować i monitorować efekty projektów sektora B+R i szkolnictwa wyższego? Paweł Kościelecki, Barbara Warzybok [2011], Rola akademickich ośrodków innowacji w transferze technologii. Izabela Kijeńska-Dąbrowska, Krzysztof Lipiec [2012], Procedury recenzowania i doboru recenzentów. Jarosław Protasiewicz [2012].

9 Sylwetka OPI Państwowego Instytutu Badawczego Wybrane bazy danych: Nauka Polska - Jest to najstarsza baza danych OPI, prowadzona od 1990 roku, a od 1999 roku udostępniana bezpłatnie w sieci internetowej [910 tys. odwiedzin w 2013 r] POL-on system informacji o szkolnictwie wyższym - Jest to zintegrowany system informacji o nauce i szkolnictwie wyższym, który wspiera pracę departamentów resortu nauki, a także Głównego Urzędu Statystycznego etc. [430 tys. odwiedzin w 2013 r] System Wspomagania Wyboru Recenzentów - Jest to adaptacyjna baza wiedzy, która dostarcza informacje o potencjalnych recenzentach oraz przedstawia propozycje oceniających odpowiednich dla konkretnego artykułu naukowego czy wniosku badawczego. Wykorzystywana m. in. przez NCBR i NCN. [810 tys. odwiedzin w 2013 r] System OSF Jest to system przeznaczony do obsługi finansowania nauki przez MNiSW, NCBR oraz NCN; zawiera szczegółowe informacje o złożonych wnioskach i o finansowanych projektach. [1 320 tys. odwiedzin w 2013 r]

10 Plan prezentacji Sylwetka OPI Państwowego Instytutu Badawczego Obraz dotychczasowej komercjalizacji Bariery współpracy nauka biznes Przesłanki dla nowego działania Przykłady udanych działań (USA, UK, D) Idea nowej usługi OPI dla biznesu Propozycje zmian legislacyjnych

11 Obraz dotychczasowej komercjalizacji Funkcjonowanie rynku badań naukowych Przedsiębiorstwa w 2011 r. wydały na B+R 3,3 mld zł (0,23% PKB), w większości finansując to ze środków własnych i w 9/10 przypadków dokonując badań samodzielnie. Dla porównania w Hiszpanii te wydatki to ok. 1 % PKB, Niemczech ok. 2% PKB, w Izraelu ok. 3,5% PKB. Przepływy środków na badania z przedsiębiorstw do wyższych uczelni i instytutów badawczych wyniosły w Polsce w roku 2011 łącznie 0,4 mld zł - równowartość 0,03% PKB. Oznacza to, że rynek badań naukowych w Polsce praktycznie nie funkcjonuje. Źródło: Komercjalizacja badań naukowych w Polsce - Bariery i możliwości ich przełamania, Witold Orłowski [2013]

12 Strumienie finansowania badań naukowych w Polsce, ,3 mld zł 0,1 mld zł Źródło: Komercjalizacja badań naukowych w Polsce - Bariery i możliwości ich przełamania, Witold Orłowski [2013]

13 Obraz dotychczasowej komercjalizacji Przyczyny zidentyfikowane po stronie nauki to m. in.: niewielkie zainteresowanie materialne wynalazców komercjalizacją; brak doświadczeń i umiejętności współpracy z biznesem; dostępność miękkiego finansowania i brak przymusu ekonomicznego dla poszukiwania długookresowych dochodów z komercjalizacji przez instytucje naukowe; spadek jakości kapitału ludzkiego w instytucjach naukowych. Źródło: Komercjalizacja badań naukowych w Polsce - Bariery i możliwości ich przełamania, Witold Orłowski [2013]

14 Obraz dotychczasowej komercjalizacji Przyczyny zidentyfikowane po stronie biznesu to m. in.: brak zainteresowania przedsiębiorców innowacjami; niski rozwój kultury innowacyjności oraz niewielkie doświadczenie w zakresie współpracy biznesu z nauką; zagraniczne centra podejmowania decyzji w większości dużych firm; słaby rozwój rynków finansowych w sferze finansowania innowacji. Źródło: Komercjalizacja badań naukowych w Polsce - Bariery i możliwości ich przełamania, Witold Orłowski [2013]

15 Plan prezentacji Sylwetka OPI Państwowego Instytutu Badawczego Obraz dotychczasowej komercjalizacji Bariery współpracy nauka biznes Przesłanki dla nowego działania Przykłady udanych działań (USA, UK, D) Idea nowej usługi OPI dla biznesu Propozycje zmian legislacyjnych

16 Bariery współpracy nauka biznes Zdiagnozowano 4 typy barier stojących na drodze dobrej współpracy nauka biznes bariery strukturalne np. nadmierna biurokratyzacja i formalizacja mechanizmów wsparcia, nacisk na infrastrukturę techniczną kosztem usług wspierających przedsiębiorczość bariery świadomościowo-kulturowe np. brak zaufania czy też posługiwanie się stereotypami, niski poziom kontaktów, pasywność instytucji naukowych bariery systemowe np. przerost regulacji, komplikacja i zmienność prawa, regulacje odnoszące się do ochrony własności intelektualnej bariery kompetencyjne np. braki kompetencji i dostępu do informacji po stronie władz uczelni, przedsiębiorców, samorządów czy instytucji wsparcia Źródło: Deloitte & OPI, Analiza procesów Transferu Technologii w polskich firmach oraz roli Ośrodków Transferu Technologii w ich usprawnianiu [2011] PARP, Rekomendacje zmian w polskim systemie transferu technologii i komercjalizacji wiedzy [2010]

17 Bariery współpracy nauka biznes Motywacje, jakie występują po stronie nauki i po stronie biznesu przy inicjowaniu prac badawczo-rozwojowych.

18 Źródło: Zarządzanie projektami badawczo-rozwojowymi w sektorze przemysłu Agnieszka Gryzik, Anna Knapińska, Aldona Tomczyńska [2012]

19 NAUKA: Z czego wynika realizacja projektu? Średnia 1-5 2,5 3 3,5 4 4,5 Rozwój naukowy inicjatorów projektu Przyjęta wewnętrzna strategia instytucji Przyjęta wewnętrzna strategia prac B+R Możliwość wykorzystania dofinansowania badań Kontynuacja wcześniejszych prac Zapotrzebowanie gospodarki na wyniki Źródło: Zarządzanie projektami badawczo-rozwojowymi w sektorze nauki. Agnieszka Gryzik, Anna Knapińska [2012]

20 Bariery współpracy nauka biznes Zakładane (oczekiwane) wyniki i efekty projektów odpowiednio w środowisku naukowym i biznesowym.

21 BIZNES: czynniki opisujące sukces projektu B+R Źródło: Zarządzanie projektami badawczo-rozwojowymi w sektorze przemysłu Agnieszka Gryzik, Anna Knapińska, Aldona Tomczyńska [2012]

22 NAUKA: Zaplanowane rezultaty projektu B+R Źródło: Zarządzanie projektami badawczo-rozwojowymi w sektorze nauki. Agnieszka Gryzik, Anna Knapińska [2012]

23 Plan prezentacji Sylwetka OPI Państwowego Instytutu Badawczego Obraz dotychczasowej komercjalizacji Bariery współpracy nauka biznes Przesłanki dla nowego działania Przykłady udanych działań (USA, UK, D) Idea nowej usługi OPI dla biznesu Propozycje zmian legislacyjnych

24 Przesłanki dla nowego działania Dokładniejszy obraz innowacyjności polskich przedsiębiorstw wyłania się z badań banków komercyjnych i PARP organizacji, które w swej formule działania mają usługi dla MŚP prowadzonych po to, by lepiej poznać i zrozumieć potrzeby swoich klientów. Badania Banku Pekao S.A. zrealizowano we IX 2012 r. z pomocą PBS na próbie 6900 respondentów z Polskich firm mikro (88% próby) i małych (12%). Badanie Citi zrealizowano we IX 2013 roku na próbie 1416 respondentów z 8 krajów Europy Środkowo- Wschodniej oraz z Bliskiego Wschodu. W badaniu brały udział małe (73% próby) i dużych (27%) firm. Badanie PARP przeprowadzono w okresie grudzień 2009 styczeń 2010 na ogólnopolskiej próbie 1500 mikroprzedsiębiorstw.

25 Przesłanki dla nowego działania Innowacje produktowe mikro i małych przedsiębiorstw w 2012 r. Źródło: Bank Pekao S.A. Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2012 [2013]

26 Przesłanki dla nowego działania Innowacje procesowe mikro i małych przedsiębiorstw w 2012 r. Źródło: Bank Pekao S.A. Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2012 [2013]

27 Przesłanki dla nowego działania Odsetek mikro i małych firm ponoszących wydatki na innowacje w przedziałach kwot w 2012 r. Źródło: Bank Pekao S.A. Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2012 [2013]

28 Przesłanki dla nowego działania Zainteresowanie innowacyjnością w polskich firmach potwierdza badanie przeprowadzone przez Citi Ustalono, że co piąta polska firma uważa ekspansję międzynarodową, za największe strategiczne wyzwanie na najbliższe dwa lata. W większym stopniu rozwijać biznes poza granicami Polski chcą przedstawiciele małych firm (46%) niż dużych (36%). Podczas gdy 39% polskich firm planuje zaistnieć na rynkach zagranicznych, to w tych samych badaniach tylko 23% czeskich i 38% węgierskich firm deklaruje chęć wychodzenia z biznesem poza swoje granice. Źródło: Badanie Citi ze stycznia 2014 r. [

29 Przesłanki dla nowego działania Źródła informacji wykorzystywanych w działalności innowacyjnej mikroprzedsiębiorstw gdzie: -1 - bez znaczenia, 0 - znaczenie umiarkowane, 1 - znaczenie wysokie Źródło: PARP: Innowacyjność mikroprzedsiębiorstw w Polsce. [2010]

30 Przesłanki dla nowego działania Dla biznesu liczy się klient i jego potrzeby oraz tzw. szansa biznesowa, która się pojawia, ale jeśli nie jest wykorzystana, szybko znika. Istotą biznesu jest podejmowanie ryzyka działań rynkowych w sytuacjach, gdy szanse przewyższają zagrożenia. Jednym z zagrożeń jest perspektywa ewentualnej współpracy z naukowcami (ludźmi funkcjonującymi w innym świecie ). Z naukowcami jest trudno się porozumieć (dogadać), im ZAUFAĆ i na współpracy z nimi oprzeć swój BIZNES-PLAN.

31 Plan prezentacji Sylwetka OPI Państwowego Instytutu Badawczego Obraz dotychczasowej komercjalizacji Bariery współpracy nauka biznes Przesłanki dla nowego działania Przykłady udanych działań (USA, UK, D) Idea nowej usługi OPI dla biznesu Propozycje zmian legislacyjnych

32 Przykłady udanych działań (UK, USA, D) Instytucja rządowa; łącznik ze środowiskami naukowymi i biznesowymi. Misja w zakresie wspierania innowacji w gospodarce. Samofinansujące się przedsięwzięcie. Misja w zakresie znajdowania rozwiązań dla dobrze zdefiniowanych wyzwań oraz sieć wymiany wiedzy; społeczność 300 tys. tzw. solverów. Początkowo (połowa XX wieku) pojedyncze przedsiębiorstwo. Obecnie zrzeszenie instytutów naukowych. Instytuty łączą swe siły by móc rozwiązać każdy problem zgłaszany przez biznes.

33 Plan prezentacji Sylwetka OPI Państwowego Instytutu Badawczego Obraz dotychczasowej komercjalizacji Bariery współpracy nauka biznes Przesłanki dla nowego działania Przykłady udanych działań (USA, UK, D) Idea nowej usługi OPI dla biznesu Propozycje zmian legislacyjnych

34 Idea nowej usługi OPI dla biznesu NCBR - agencja wykonawcza MNiSW. Zadaniem NCBR jest zarządzanie i realizacja strategicznych programów badań naukowych i prac rozwojowych, które bezpośrednio przekładają się na rozwój innowacyjności oraz wspieranie komercjalizacji i innych form transferu wyników badań naukowych do gospodarki. PARP - agencja rządowa podlegającą MG. Zadaniem Agencji jest zarządzanie funduszami z budżetu państwa i Unii Europejskiej, przeznaczonymi na wspieranie przedsiębiorczości i innowacyjności oraz rozwój zasobów ludzkich. Celem działania Agencji jest m. in. realizacja programów rozwoju gospodarki wspierających działalność innowacyjną i badawczą małych i średnich przedsiębiorstw (MSP).

35 Idea nowej usługi OPI dla biznesu Usługa OPI (założenia): 1. Źródłem inicjatyw i pomysłów na innowacyjne działania gospodarcze powinien być zawsze przedsiębiorca, 2. OPI ma potencjał, by wzmocnić działania polskich agencji rządowych i bez popadania w konflikt interesów dopomagać przedsiębiorcom w przygotowaniu dobrych koncepcji prac B+R+I, 3. Chcemy zachęcić innowacyjnych przedsiębiorców, aby ze swymi pomysłami i wyzwaniami zgłaszali się do OPI, 4. OPI, po zidentyfikowaniu konkretnej potrzeby biznesowej, znajdzie badacza lub grupę badaczy, którzy pozwolą rozwiązać problemy stojące na drodze innowacyjnych planów, 5. Zrobimy to dzięki bogatym bazom danych o nauce polskiej 6. Pomożemy także w dogadaniu się i nawiązaniu współpracy, opracowaniu planu działań (projektu) prowadzącego do sukcesu.

36 BAZY DANYCH OPI Idea nowej usługi OPI dla biznesu BIZNES Aktywne wspieranie identyfikacji i opisu problemu przedsiębiorcy, Znalezienie eksperta / specjalisty dla danego problemu, Rozpoznanie stanu techniki (technologii) w danej dziedzinie, Poszukiwanie partnerów naukowych do projektu, Prowadzenie badań B+R (kierowanie projektem), Pomoc w opatentowaniu wynalazku, Doradztwo biznesowe; badanie rynku dla innowacyjnego produktu, Poszukiwanie partnerów gospodarczych do wspólnego projektu, Doradztwo w zakresie sposobu finansowania badań naukowych, Audyt technologiczny.

37 Idea nowej usługi OPI dla biznesu POMYSŁ NA BIZNES KONTAKT Z OPI SPOTKANIE OPIS PROBLEMU PRZESZUKANIE BAZ DANYCH OPI GRA ZESPOŁOWA B+R+I NAUKA - BIZNES BEZPIECZNA DROGA SUKCES GOSPODARCZY

38 Idea nowej usługi OPI dla biznesu Instytucje Finansowe Bazy danych OPI Badanie potrzeb MŚP Dlaczego ma się to udać? Uczelnie i Instytuty Eksperci OPI

39 Plan prezentacji Sylwetka OPI Państwowego Instytutu Badawczego Obraz dotychczasowej komercjalizacji Bariery współpracy nauka biznes Przesłanki dla nowego działania Przykłady udanych działań (USA, UK, D) Idea nowej usługi OPI dla biznesu Propozycje zmian legislacyjnych

40 Propozycje zmian legislacyjnych W biznesie najbardziej liczą się czas i pieniądze. Pierwsza propozycja dotyczy skrócenia czasu wykonywania przez jednostki naukowe ewentualnych zleceń B+R przyjmowanych od gospodarki. Druga dotyczy kosztów ewentualnego udostępniania aparatury badawczej i wykorzystania laboratoriów na potrzeby gospodarki.

41 Propozycje zmian legislacyjnych Obszar zamówień publicznych Dla przedsiębiorcy realizującego innowacyjne wyzwanie rynkowe liczy się przede wszystkim czas. Jednostka naukowa uczestnicząca w przedsięwzięciu na rzecz przedsiębiorcy najczęściej podlega w swym działaniu ustawie Prawo zamówień publicznych (PZP). Propozycja: Wprowadzić przepis, by wyłączyć spod działania PZP te zakupy, które jednostka naukowa realizuje w 100% ze środków uzyskanych z usług B+R w ramach działalności gospodarczej, o ile zakupy te są ściśle związane z realizowanym w jej ramach projektem.

42 Propozycje zmian legislacyjnych Wykorzystanie aparatury badawczej dla potrzeb biznesu W wyniku intensywnych działań Państwa polskiego w ubiegłych latach w wielu jednostkach naukowych znajduje się wysokiej klasy aparatura badawcza potrzebna do realizacji prac B+R. Jedną z przeszkód w efektywnym wykorzystaniu dla potrzeb gospodarki aparatury badawczej zakupionej ze środków unijnych jest zagadnienie tzw. kwalifikowalności podatku VAT (głównie w POIiŚ). Propozycja: Wprowadzić zwolnienie z podatku VAT dla usług udostępniania podmiotom gospodarczym aparatury naukowo-badawczej sfinansowanej w 100% ze środków publicznych. Zmiana powinna być neutralna z punktu widzenia budżetu państwa.

43 Sposób na wsparcie innowacyjności MŚP ułatwianie współpracy z nauką Bardzo dziękujemy za uwagę!

44 Ośrodek Przetwarzania Informacji Państwowy Instytut Badawczy al. Niepodległości 188 b Warszawa tel.: opi@opi.org.pl