Zeszyty naukowe nr 6. Polityka rozwoju klastrów. Krystyna Przybylska. 1. Wprowadzenie

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Zeszyty naukowe nr 6. Polityka rozwoju klastrów. Krystyna Przybylska. 1. Wprowadzenie"

Transkrypt

1 Zeszyty naukowe nr 6 Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Bochni 2007 Krystyna Przybylska Polityka rozwoju klastrów 1. Wprowadzenie Współcześnie można zaobserwować wzmożony rozwój przestrzennej koncentracji przedsiębiorstw powiązanych ze sobą siecią różnorakich więzi, zarówno kooperacyjnych, jak i konkurencyjnych, często skupionych wokół uniwersytetów i współdziałających z władzami lokalnymi. Zjawisko to najczęściej określane jest mianem klastra. Koncepcja ta stała się nowym sposobem myślenia zarówno o kreowaniu konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, szczególnie małych firm, jak i rozwoju regionów. Zakłada ona stymulowanie współpracy pomiędzy poszczególnymi podmiotami życia gospodarczego, przyśpieszenie wprowadzania procesów i produktów innowacyjnych, co z kolei prowadzi do poprawy pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw funkcjonujących w klastrze oraz obszarów, na których są one zlokalizowane. Po raz pierwszy pojęcie klaster zostało użyte przez amerykańskiego ekonomistę Michaela Portera. 1 Według niego, jest to geograficzne skupisko wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji w poszczególnych dziedzinach, konkurujących między sobą, ale również współpracujących. 2 Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) definiuje klastry, jako miniaturowe narodowe systemy innowacyjności (reduced-scale national innovation systems) 3. To właśnie rozwój sieci między zależnymi od siebie firmami (dostawcy-producenci-odbiorcy), instytutami badawczymi, uczelniami, wpływa według OECD na innowacyjność uczestników klastra, a tym samym powoduje wzrost ich konkurencyjności. Klaster definiowany jest również jako lokalny system produkcyjny 4. Jest to geograficzne skupisko firm w powiązanych ze sobą sektorach, pomiędzy którymi istnieje współpraca i wymiana wiedzy, ale które pozostają samodzielnymi jednostkami. Obejmuje on także kooperację przedsiębiorstw z instytucjami naukowo-badawczymi i władzami publicznymi. Definicja ta wskazuje zarówno na

2 82 kooperacyjne, jak i na konkurencyjne powiązania między podmiotami działającymi w klastrze. Natomiast według Unii Europejskiej, klastry są to wzajemnie powiązane ze sobą przedsiębiorstwa oraz kooperujące z nimi instytucje, które charakteryzuje się tym, że: współpracują ze sobą a zarazem konkurują między sobą; geograficznie skupiają się w jednym lub wielu regionach, mogą mieć wpływ lokalny i globalny; koncentrują się w podobnych sektorach\gałęziach, są połączone dzięki wspólnej technologii i umiejętnościom; są innowacyjne (oparte na wiedzy) i tradycyjne. Skoro w literaturze przedmiotu występuje tak dużo definicji klastra, to wydaje się konieczne wyodrębnienie z nich wspólnych cech. Są nimi: koncentracja przestrzenna, jednoczesna kooperacja i konkurencja oraz wspólna ścieżka rozwoju. Przestrzenna koncentracja sprzyja rozprzestrzenianiu się innowacji oraz wiedzy. Nieznaczna odległość uczestników klastra pomaga w nawiązywaniu, jak i podtrzymywaniu kontaktów między nimi. W ramach tej organizacji powstają połączenia kooperacyjne między firmami, dostawcami i usługodawcami w celu zwiększenia ich efektywności, konkurencyjności i innowacyjności. Konkurencja między firmami przemienia się we współzawodnictwo w poszukiwaniu nowych rozwiązań technologicznych, usprawnień czy pokonywaniu barier rozwoju. Ponadto wspólna ścieżka rozwoju oparta o wzajemną wymianę wiedzy i technologii sprawia, że firmy wzmacniają swój potencjał innowacyjny. Także zachodzące pomiędzy uczestnikami klastra interakcje pogłębiają poczucie regionalnej wspólnoty oraz wzmacniają jej rozwój. W literaturze polskiej, obok angielskiego terminu klaster (cluster,) funkcjonują również inne pojęcia określające to zjawisko, a mianowicie grono, skupisko czy kompleks biznesowy. W praktyce jednak najczęściej używanym terminem jest klaster. Tworzenie i funkcjonowanie struktur klastrowych zostało zaobserwowane w wielu krajach. Jako zjawisko złożone i dynamiczne, zmienia się ono w czasie uwzględniając warunki otoczenia, ale także samo wpływa na to otoczenie, wywołując wiele efektów zewnętrznych, takich jak: - wzrost dostępności usług okołobiznesowych - inwestycje w infrastrukturę - wzrost dochodów ludności - stymulowanie rozwoju regionalnego. Badania przeprowadzone pod kierownictwem M. E. Portera w ramach projektu Cluster Meta Project, dostarczyły szczegółowych informacji dotyczących ponad siedmiuset różnych klastrów na świecie. Dogłębne analizy wykaza-

3 83 ły, iż charakteryzuje je ponadprzeciętna konkurencyjność i innowacyjność. Do najbardziej znanych w świecie klastrów zalicza się przede wszystkim Dolinę Krzemową (półprzewodniki i technologie informatycznie), francuską Lombardię (przemysł teleinformatyczny i chemiczny), brytyjskie Cambridge (biotechnologia, przemysł komputerowy), teksańskie Austin czy francuskie Montpellier (telekomunikacja, biotechnologia, oprogramowanie komputerowe). Klastry obecne są także w sektorach tradycyjnych. Do najsłynniejszych należy klaster produkcji oprawek do okularów i przetwórstwa wełny we Włoszech, klastery meblowe w Danii czy przemysłu drzewnego w Finlandii. Także w Polsce od kilku lat wzrasta zainteresowanie problematyką tworzenia klastrów. Podejmowane są badania, mające na celu identyfikacje potencjalnych możliwości ich tworzenia oraz występujących zależności pomiędzy jego uczestnikami. Do najważniejszych polskich inicjatyw klastrowych należą: - Dolina Lotnicza - Avia Splot - Plastikowa Dolina - Stowarzyszenie Producentów Części Motoryzacyjnych - Polski Klaster Morski - Stowarzyszenie Przemysłu Jachtowego- Polskie Jachty - Klaster Firm Kotlarskich - Agri-food Claster - Dolina Ekologicznej Żywności - Platformy Technologiczne ( budownictwo, optoelektronika ) - Quasi-klaster Automatyki Przemysłowej w Gdańsku - Klaster Poligraficzny w Warszawie - Klaster Budowlany w regionie świętokrzyskim - Klastry Wiejskie na Lubelszczyźnie ( agroturystyka ) Problematyką klastrów w Polsce w coraz większym stopniu interesują się społeczności lokalne, władze regionalne i krajowe. Co więcej, samorządy różnych szczebli angażują się w ich propagowanie, podkreślając często dużą rolę klastrów w swoich strategiach rozwoju. 2. Polityka rozwoju oparta o klastry W ostatnich latach można zaobserwować znaczny wzrost zainteresowania tworzeniem i rozwojem klastrów wśród organizacji międzynarodowych (UE, OECD) oraz władz poszczególnych państw. Efektem tego jest powstanie koncepcji tzw. polityki opartej o klastry (cluster-based policy-cbp). Duża liczba krajów i samorządów regionalnych sformułowało i wdrożyło ten nowy typ polityki gospodarczej opartej o rozwój klastrów, widząc w niej instrument do trwałego podniesienia poziomu konkurencyjności lokalnej, regionalnej i narodowej gospo-

4 84 darki. Wsparcie rozwoju klastrów jest również ważnym elementem polityki unijnej, mającej na celu realizację podstawowego założenia Strategii Lizbońskiej, jakim jest podniesienie konkurencyjności gospodarki UE. W wielu kluczowych dokumentach Komisja Europejska w sposób bezpośredni odnosi się do fenomenu klastrów jako jednej z istotnych determinant wzrostu potencjału gospodarczego. Szczególnie chodzi tu o klastry skupiające małe i średnie przedsiębiorstwa. Polityka oparta o klastry (CBP - Cluster based Policy) to zespół działań i instrumentów wykorzystywanych przez władze różnych szczebli dla podnoszenia poziomu konkurencyjności gospodarki poprzez stymulowanie rozwoju istniejących bądź tworzenie nowych systemów klastrowych, przede wszystkim na szczeblu regionalnym 5. To nowy element polityki gospodarczej, która odchodzi od tradycyjnego sterowania gospodarką na rzecz pośredniego wpływu na jej rozwój. Jej zasadniczym celem jest podnoszenie poziomu konkurencyjności systemu gospodarczego skali mikro, mezo i makro. Sposobów realizacji tego celu jest wiele, dlatego też w poszczególnych krajach obserwuje się różnice w rozłożeniu priorytetów, wykorzystywaniu instrumentów oraz zakresie i skali interwencji publicznej. Uwzględniając swoje specyficzne uwarunkowania, poszczególne kraje muszą dokonywać wyboru najbardziej optymalnego modelu polityki rozwoju opartej o klastry. Co przemawia za wprowadzeniem takiej polityki? Oczywiście korzyści związane z funkcjonowaniem klastra, które nie ograniczają się tylko do podmiotów w nim funkcjonujących lecz także obejmują cały region a nawet kraj. Polityka oparta o klastry może być realizowana na szczeblu narodowym bądź regionalnym lub jednocześnie na każdym z tych poziomów. Zaangażowanie władz może być bardziej bezpośrednie lub pośrednie, określając tym samym sposób zakres tej polityki. Może ona powstać z inicjatywy odgórnej, tzn. być efektem działań podjętych przez władze państwowe czy samorządowe bądź też może wyłonić się dzięki inicjatywom oddolnym, tj dzięki mobilizacji środowisk biznesowych. W praktyce jednak najczęściej napotykamy na współistnienie obu podejść - oddolnego i odgórnego. Istnieje kilka sposobów klasyfikacji modeli polityki klastrowej, z których dwa są najbardziej popularne. Pierwszy został przedstawiony w raporcie dla holenderskiego Ministerstwa Gospodarki i wyróżnia on cztery szerokie rodzaje polityki CBP: - polityka nastawiona na kreowanie przewagi konkurencyjnej w zakresie kluczowych sektorów gospodarki, - polityka nastawiona na podnoszenie konkurencyjności sektora małych i średnich przedsiębiorstw, - polityka rozwoju regionalnego, której celem jest stymulowanie poszczególnych regionów, zwiększanie ich konkurencyjności i atrakcyjności,

5 - polityka koncentrująca swoją uwagę na intensyfikacji współpracy przemysłu ze sferą badań w celu tworzenia innowacji. Drugi sposób klasyfikacji modeli polityki klastrowej, z punktu widzenia kierunku i złożoności interakcji w systemie innowacyjnym, przedstawiony został w raporcie Komisji Europejskiej pt. Trend Chart Report 6. Raport ten wyróżnia trzy rodzaje polityki rozwoju opartej o klastry, a mianowicie: - politykę ukierunkowaną na wzmacnianie interakcji w ramach potrójnej helisy, czyli systemu zależności między przedsiębiorstwami, światem nauki oraz władzami publicznymi szczebla regionalnego, - politykę skoncentrowaną na zależnościach między samymi przedsiębiorstwami oraz przedsiębiorstwami a instytucjami B+R, - politykę nastawioną na stymulowanie wszystkich typów interakcji pomiędzy przedsiębiorstwami, zarówno wewnątrz klastra, jak i w jego otoczeniu. Raport Komisji Europejskiej wyraźnie wskazuje, że w Europie brak jest jednego uniwersalnego modelu polityki opartej o klastry, co wynika z różnorodności kontynentu. Pomimo tego, udało się Komisji zakwalifikować kraje UE do poszczególnych modeli polityki opartej na klastrach, które nazwano: modelem narodowym, modelem regionalnym, modelem pośrednim i modelem zróżnicowanym. Spośród grupy tzw. starych państw członkowskich, Francja i Luksemburg przyjęły model narodowy, podczas gdy Belgia i Hiszpania model regionalny. Pięć państw (Austria, Niemcy, Włochy, Szwecja, Wielka Brytania) zdecydowało się na model pośredni polegający na tworzeniu narodowych ram dla realizacji polityki szczebla regionalnego. Sześć pozostałych krajów nie posiada jasno wyodrębnionej polityki opartej o klastry (model zróżnicowany). Z nowych krajów członkowskich UE - Litwa, Łotwa i Słowenia przyjęły model realizacji polityki klastrowej w oparciu o model narodowy, Węgry wdrażają politykę na poziomie regionów w oparciu o rozwiązania ramowe wypracowane i wdrożone na szczeblu narodowym. Natomiast Polska obok Czech, Słowacji, Estonii, Rumuni i Bułgarii, zaliczona została do grupy państw, w których polityka wspierania klastrów nie została jeszcze wyraźnie sformułowana. 7 Większość państw europejskich przeprowadza w mniejszym lub większym zakresie analizę własnych systemów gospodarczych z uwagi na możliwość występowania klastrów. Takie kraje, jak Niemcy czy Finlandia, koncentrują się na stymulowaniu systemowych interakcji w ramach potrójnej helisy (przedsiębiorstwa - władza publiczna ośrodki naukowo-badawcze). Niektóre państwa skupiają się wyłącznie na rozwoju działalności badawczo-rozwojowej, np. Francja, Belgia czy Holandia. Inne stymulują ogólne powiązania przedsiębiorstw z różnymi uczestnikami systemu gospodarczego. Według Trend Chart Report, nie istnieje jeden sposób umiejscowienia polityki klastrowej w układzie instytucjonal- 85

6 86 nym, zarówno na poziomie narodowym, jak i regionalnym. W zależności od wybranego modelu polityki, w jej wdrażanie może być zaangażowana jedna instytucja lub cały ich kompleks. 3. Rola władz publicznych w procesie tworzenia i rozwoju klastrów Odpowiednio wybrany model polityki opartej na klastrach w znacznym stopniu wpływa na podział ról pomiędzy sektor prywatny a publiczny. Jednakże zebrane doświadczenia wskazują, iż sektor prywatny zdecydowanie powinien odgrywać funkcje lidera sterującego funkcjonowaniem klastra. Rola władz publicznych jako inicjatora działań we wstępnym etapie jego powstawania, z czasem powinna słabnąć, ustępując miejsca sektorowi prywatnemu. Władza publiczna ma jednak kluczowe znaczenie przy dostarczaniu dóbr publicznych i przy niwelowaniu skutków niedoskonałości mechanizmu rynkowego. Porter wskazuje cztery podstawowe obszary tzw. rombu przewagi konkurencyjnej 8, w których zalecane jest działanie władz publicznych w celu podniesienia konkurencyjności klastra: - obszar kształtowania czynników produkcji - obszar sektorów pokrewnych i wspomagających - obszar warunków popytu - obszar strategii i rywalizacji przedsiębiorstw W zakresie kształtowania czynników produkcji, działania władz powinny skupić się na rozwoju ogólnej i wyspecjalizowanej infrastruktury, organizowaniu programów szkoleniowych, wspieraniu prac badawczo-rozwojowych w uczelniach związanych z obszarem funkcjonowania klastra. W zakresie sektorów pokrewnych i wspomagających, rola władz publicznych powinna skupiać się na organizowaniu i współfinansowaniu spotkań uczestników klastra, na tworzeniu form wsparcia w postaci parków technologicznych lub przemysłowych. Jeśli chodzi o obszar warunków popytu, zaleca się aby to władza publiczna wywierała nacisk na tworzenie skutecznych przepisów stymulujących innowacyjność firm, a ponadto poprzez zamówienia publiczne, powinna stać się ona widocznym nabywcą produktów klastra. W obszarze strategii i rywalizacji przedsiębiorstw działania władzy publicznej powinny zmierzać do eliminacji barier konkurencji w środowisku lokalnym oraz eksponowania zdolności eksportowych poszczególnych klastrów. Rola władz publicznych w poprawie efektywności przepływu informacji pomiędzy poszczególnymi podmiotami życia gospodarczego (przedsiębiorstwami, jednostkami naukowymi, instytucjami publicznymi) jest znacząca. Władze publiczne powinny zatem gromadzić informacje o potrzebach biznesu oraz możliwościach środowiska naukowego. Zadaniem ich powinna być również działal-

7 ność promocyjna i uświadamiająca znaczenie innowacji i postępu technologicznego. Dziedzina edukacji to kolejny obszar zainteresowań władz publicznych. Powinny one skupić się na lepszym dostosowaniu kierunków kształcenia do potrzeb gospodarki, zarówno na poziomie szkolnictwa wyższego, jak i średniego. W zakresie przyciągania inwestycji zagranicznych polityka władz publicznych powinna wpływać na przyciąganie takich inwestorów, którzy w największym stopniu wykorzystywaliby lokalny potencjał gospodarczy i naukowy. Władze publiczne mogą również znakomicie wspierać potencjał rozwojowy i zdolności eksportowe klastra. Pomoc ta może polegać na wsparciu organizacyjnym lub finansowym promocji lokalnych firm na rynkach zagranicznych. Władze mogą także kreować markę regionu jako producenta wysokiej jakości produktów. Ta działalność nie tylko przyciągnie nowych inwestorów ale także zwiększy popyt na produkty regionalnych czy lokalnych przedsiębiorstw. Rola władz publicznych powinna być także znacząca w tworzeniu odpowiednich warunków rozwoju przedsiębiorstw. Chodzi tu o przygotowanie odpowiednich terenów dla przedsiębiorstw, rozbudowę infrastruktury komunikacyjnej oraz teleinformatycznej, usprawnienie procedur administracyjnych oraz zmniejszenie formalności biurokratycznych. Wsparcie publiczne może przybrać formę pomocy finansowej poprzez zwolnienia podatkowe czy też wsparcie finansowe na przeszkolenie pracowników. Ponadto władze publiczne regionalne czy lokalne powinny stymulować inicjatywy mające na celu poprawę konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez wspieranie kooperacji pomiędzy nimi a także pomiędzy przedsiębiorstwami i innymi instytucjami. Chodzi tutaj o wsparcie finansowe najlepszych projektów współpracy wyłonionych w drodze konkursu lub w formie organizacyjnej i pomocy technicznej. Inicjatywy wzbogacające rozwój klastrów mogą dotyczyć różnych obszarów: - zbierania informacji i analizy rynku, - edukacji i szkoleń, - innowacji i technologii, - wspierania ekspansji klastra poprzez przyciąganie inwestycji zagranicznych oraz promocje na rynkach międzynarodowych. Pomimo ogromnego znaczenia roli władz publicznych w procesie powstawania i funkcjonowania klastrów, powinna ona mieć jedynie charakter katalityczny. Liderem w inicjatywach rozwoju konkretnych klastrów powinien być niezaprzeczalnie sektor prywatny. 87

8 88 4. Klastry w polityce Unii Europejskiej Klastry zostały uznane i są promowane przez UE jako skuteczne narzędzie podnoszenia zdolności konkurencyjnych przedsiębiorstw i regionów, wsparcia innowacji i transferu technologii oraz jako element w pobudzaniu rozwoju gospodarczego i zatrudnienia. Ponadto okazały się one skutecznym instrumentem oddziaływania na rozwój przedsiebiorstw, ponieważ dają one możliwość udzielania im pomocy bez użycia tradycyjnego środka czyli bezpośrednich, kosztownych subsydiów. Rola klastrów jako narzędzia łączącego politykę innowacji, rozwoju regionalnego i przemysłową będzie nabierać coraz silniejszego znaczenia w najbliższych latach w Unii Europejskiej. Komisja Europejska prowadzi nie tylko regularne obserwacje inicjatyw wspierania klastrów lecz także dokonuje analiz porównawczych zidentyfikowanych klastrów w skali całego ugrupowania. Ponadto próbuje ona opracować wspólną metodologię badania klastrów, promuje najlepsze techniki analiz, wspierania i rozwoju klastrów. Komisja Europejska wypracowuje również rekomendacje dla właściwego kształtowania polityki i zarządzania inicjatywami klastrowymi. Poprzez finansowanie szeregu inicjatyw oraz prowadzenie projektów pilotażowych, sama bezpośrednio wspiera rozwój klastrów. Aby lepiej zrozumieć rolę Unii Europejskiej w procesie tworzenia i rozwoju klastrów, przyjrzyjmy się bliżej działaniom tej organizacji w tym zakresie. Koncepcja klastrów pojawiła się w dokumentach i programach Unii Europejskiej stosunkowo późno, bo w 2000 roku. Jednak już od lat 80. XX wieku dyskutowano w Unii o systemach innowacji i konkurencyjności w gospodarce, które z czasem przybrały nową nazwę klastrów. Połowa lat 90. to okres, od którego Unia Europejska zaczęła zwracać uwagę na wiodącą w rozwoju rolę innowacji. W 1996 roku uchwalono First Action Plan on Innovation in Europe. Jednak najsilniejszym motywem do podejmowania działań związanych z systemami innowacji i podnoszeniem przewag konkurencyjnych była oczywiście Deklaracja Rady Europejskiej z Lizbony w marcu 2000 roku. To właśnie Strategia Lizbońska oraz kolejne deklaracje szczytów unijnych, zapoczątkowały etap budowy gospodarki opartej na wiedzy, precyzując kolejne obszary działań w ramach tej strategii. Szereg inicjatyw wspierających innowacyjność, transfer technologii i przedsiębiorczość bazuje na tych dokumentach. Istotne dla wzrostu zainteresowania klastrami były zapisy Europejskiej Karty Małych Przedsiębiorstw (2000). To małe firmy uznane zostały przez rządy państw członkowskich jako główne motory innowacji, wzrostu zatrudnienia i społecznej integracji. Uznały one także, iż środowisko przyjazne rozwojowi małych przedsiębiorstw powinno być promowane poprzez wspieranie współpracy między firmami, powiązań ze sferą nauki i szkolnictwa. I właśnie tutaj klastry znalazły swoje miejsce jako wydajne struktury stymulujące efektywność, konkurencyjność i innowacje.

9 W celu wskazania konkretnych inicjatyw opartych na klastrach, należy przyjrzeć się poziomom działań i programów UE. Wyróżnia się: - poziom instytucji europejskich obejmujący działania inicjowane przez Komisję Europejską, czyli jej poszczególne dyrekcje oraz przez Europejski Bank Inwestycyjny, - poziom działań podejmowanych przez kraje członkowskie w ramach wspólnych polityk, - poziom polityk krajowych poszczególnych państw członkowskich. Dwa pierwsze poziomy wiążą się bezpośrednio z Unią Europejską. Typowym przykładem inicjatywy Komisji Europejskiej w zakresie klastrów są dwa programy: Regionalne Strategie Innowacji (Regional Innovation Strategies- RIS) oraz Regionalne Strategie Innowacji i Transferu Technologii (Regional Innovation and Technology Transfer Strategies - RITTS). Najistotniejsze cele tych programów to: - promowanie środowiska regionalnego, które sprzyja innowacjom oraz przyswajaniu nowych technologii przez lokalne przedsiębiorstwa; - wspieranie władz lokalnych i regionalnych oraz agencji wspierających rozwój regionu w opracowaniu działań i polityk, które w efektywny sposób stymulują rozwój potencjałów innowacyjnych, infrastruktury badawczo-rozwojowej danych lokalizacji. Realizacja programów RIS i RITTS pomaga zwiększyć inwestycje w obszarze B+R, innowacji oraz technologii, zarówno instytucjom UE, jak i regionom. Komisja Europejska działa również w obszarze przygotowań publikacji i poradników na temat klastrów. Ponadto wykorzystując nowe technologie w oparciu o RIS założono internetowe forum Innovating Regions in Europe 9 w celu umożliwienia wymiany doświadczeń w budowie regionalnych systemów innowacji oraz klastrów. Dzięki tej platformie organizowane są konferencje, prowadzona jest baza partnerów i inicjatyw oraz publikowane są analizy i poradniki dla władz samorządowych i partnerów uczestniczących w projektach. Kolejną inicjatywą w ramach działań innowacyjnych na lata jest wspieranie przez komisję tworzenie sieci (networks). Jedną z nich jest sieć ERIK 10, do której należy 13 regionów zainteresowanych innowacjami technologicznymi. Sieć ta służy promocji najlepszych praktyk z programów europejskich związanych z politykami innowacji i transferu technologii oraz promowania gospodarki opartej na wiedzy. To właśnie klastry były tematem pierwszych seminariów zorganizowanych w ramach inicjatywy ERIK 11.Innym przykładem sieci wspieranej przez Komisję Europejską jest Euro Info Center (EIC). Powstała ona w 1987 roku jako główny kanał komunikacyjny z małymi i średnimi przedsiębiorstwami. Obecnie sieć ta posiada 303 punkty informacji i porad dla MSP 12. Dostarcza ona niezbędnych informacji dla regionalnych i lokalnych przedsię- 89

10 90 biorstw na temat rynków zbytu UE oraz możliwości rozwoju. Ponadto udziela porad eksperckich z zakresu konkretnych dziedzin biznesu i polityk UE oraz pomaga przedsiębiorcom w nawiązywaniu międzynarodowej współpracy i uczestniczeniu w programach europejskich. Dzięki tej inicjatywie Komisja Europejska może na bieżąco prowadzić dialog w obszarze znoszenia barier przedsiębiorczości w UE. Ponadto Komisja Europejska upatruje w klastrach potencjał dla skutecznego podnoszenia poziomu konkurencyjności gospodarek poszczególnych regionów Unii Europejskiej. Z tego też względu w ramach wspólnotowej polityki strukturalnej, w ramach budżetu na , przewiduje się współfinansowanie działań typowych dla polityki rozwoju opartej o klastry. Będą nimi: wspieranie tzw. przedsiębiorstw odpryskowych wywodzących się z uniwersytetów, wspieranie interakcji pomiędzy przedsiębiorstwami a instytutami badawczymi oraz promowanie rozwoju inkubatorów przedsiębiorczości. W komunikacie z 2006 roku pt Wykorzystanie wiedzy w praktyce: Szeroko zakrojona strategia innowacyjna dla Europy Komisja Europejska określiła ramy mające na celu wspieranie innowacji w klastrach. Dokument ten opisuje najważniejsze planowane lub już realizowane inicjatywy klastrowe wpływające na konkurencyjność i innowacyjność MSP. Zwraca także uwagę na konieczność wykorzystania potencjału klastrów w celu osiągnięcia lepszej współpracy ponadnarodowej na poziomie europejskim. Rezultaty inicjatywy utworzenia europejskich klastrów o ogólnoświatowym znaczeniu mają zostać przedstawione w 2007 roku na konferencji ministerialnej w celu opracowania wspólnego planu działania w w tym zakresie w Europie. Komunikat ten wspomina również o siódmym programie ramowym, w którym przewidziany jest wzrost środków na kontynuację wspólnotowej inicjatywy w ramach trzeciego obszaru tematycznego Regiony Wiedzy. Inicjatywa ta ma na celu wzmocnienie potencjału badawczego regionów europejskich, w szczególności poprzez wspieranie i zachęcanie do rozwoju w całej Europie regionalnych zespołów projektów badawczych skupiających uniwersytety, ośrodki badawcze, przedsiębiorstwa i władze regionalne. Ścisłą koordynację z siódmym programem ramowym na rzecz badań i rozwoju zapewnia Program Konkurencyjność i Innowacje (CIP) przewidziany przez Komisję Europejską na lata Do jego celów należy zwiększanie konkurencyjności przedsiębiorstw a w szczególności MSP, promowanie innowacji oraz przyśpieszenie tworzenia konkurencyjnego, innowacyjnego społeczeństwa informacyjnego o charakterze integrującym. Komisja Europejska przewiduje w ramach tego programu wzrost instrumentów finansowych wspierających przedsiębiorczość i innowacje. W październiku 2006 roku Komisja Europejska złożyła wniosek o ustanowienie Europejskiego Instytutu Technologii (EIT), który ma działać na zasadzie zintegrowanego partnerstwa nauki, biznesu i oświaty. Celem tego przedsięwzię-

11 cia jest tworzenie innowacyjnych rozwiązań i uzyskanie korzyści handlowych mających istotny wpływ na konkurencyjność Europy. Instytut zgromadzi najlepszych naukowców, którzy we współpracy z firmami będą pracować nad wykorzystywaniem wiedzy oraz rozwijaniem umiejętności w zakresie zarządzania badaniami i innowacjami. W obszarze działań podejmowanych przez kraje członkowskie UE w ramach wspólnej polityki regionalnej, podejmowane inicjatywy opierają się na celu 1. i celu 2. tejże polityki. Cele te koncentrują się na pomocy adresowanej do regionów zapóźnionych w rozwoju i dotkniętych problemami strukturalnymi. Pomoc ta jest udzielana jest w formie funduszy strukturalnych, którym przyjrzymy się w kontekście klastrów. W dokumentach programowych z pierwszego okresu planowania funduszy strukturalnych ( ) nie można doszukać się żadnej wzmianki o klastrach i sieciach biznesowych. Kolejna edycja dokumentów programowych na lata w ramach celu 1. odnosi się do klastrów lecz jeszcze w niewielkim stopniu. Natomiast stały się one tematem przewodnim w ramach celu 2. w latach , kiedy realizowano specjalny priorytetowy program pt. Wsparcie B+R, promocja gospodarki opartej na wiedzy. Wsparciem objęto przede wszystkim rozwój klastrów opartych na wysokich technologiach. Przykładami takich interwencji są: NorCom ICT Cluster w Północnej Jutlandii w Danii, luksemburski projekt PRISME, francuski projekt komercjalizacji i transferu technologii w regionach zapóźnionych. W trzeciej edycji dokumentów programowych na lata w ramach celu 1. i celu 2. klastry występują już znacznie częściej. Przykładem działań na podstawie celu 1. może być grecki program operacyjny Zapewnienie konkurencyjności i trwałego rozwoju, w ramach którego udzielane jest wsparcie dla klastrów. Natomiast w przypadku celu 2. - klastry pojawiają się w programach operacyjnych Londynu, Górnej Austrii i Południowej Finlandii. Polityka Unii Europejskiej oparta na klastrach wyszła ze stanu embrionalnego i można powiedzieć, że jest na ścieżce rozwoju. Niewątpliwie liczba inicjatyw związanych z klastrami rośnie, dlatego że znalazły się one pośród instrumentarium gospodarki opartej na wiedzy. Komisja promuje więc klastry coraz bardziej, dając temu wyraz w licznych dokumentach programowych oraz podejmowanych inicjatywach. W najbliższych latach z pewnością zauważymy coraz częstsze odwoływanie się do klastrów jako narzędzia polityki przemysłowej, innowacji i rozwoju regionalnego. Przyszłe działania komisji z pewnością będą zmierzać do ich promowania i wspierania na poziomie międzynarodowym w celu utworzenia europejskich klastrów o ogólnoświatowym znaczeniu. 91

12 92 5. Polski model polityki tworzenia i rozwoju klastrów W Polsce brak jest dotychczas odpowiednio sformułowanej i wdrożonej polityki opartej na klastrach. Obserwujemy jednak rosnącą liczbę badań skupiających się na identyfikowaniu potencjalnych klastrów oraz analizie potencjału i szans rozwoju struktur klastrowych w polskiej gospodarce. Ponadto Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową, Ministerstwo Gospodarki oraz Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości od kilku lat są promotorami idei rozwoju klastrów w Polsce. Organizują liczne konferencje, seminaria oraz spotkania w celu ukształtowania polityki wspierania klastrów. Efektem tych działań w niedalekiej przyszłości powinna być odpowiednio przygotowana i wdrożona polityka rozwoju oparta o klastry. Na obecną chwilę opracowane zostały rekomendacje dla niniejszej polityki, zawarte w raporcie 13 IBnGR dla Ministerstwa Gospodarki Zastanówmy się zatem nad sensem opracowania i rozwoju polityki wspierania klastrów w Polsce. Istnieje kilka istotnych argumentów, które przemawiają za tym. Część odnosi się do sektora małych i średnich przedsiębiorstw, dominującego w strukturze gospodarki Polski pod względem liczby przedsiębiorstw. Cechą charakterystyczną tego sektora jest niski poziom zaufania i współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami. Są to istotne bariery, które warto pokonywać, gdyż korzyści wynikające z ich przełamania w sposób istotny mogą stymulować rozwój gospodarczy Polski. Kolejnym ważnym argumentem jest otoczenie instytucjonalne, w którym istnieje potrzeba zmiany powiązań sektora przedsiębiorstw z sektorem B+R, a także zmiana filozofii współdziałania przedsiębiorstw z sektorem publicznym. Określenie właściwego modelu polityki ma znaczenie kluczowe, ponieważ może okazać się, iż kopiowanie czy imitacja rozwiązań innych krajów bez uwzględnienia polskich, specyficznych realiów, doprowadzi do poniesienia niepotrzebnych kosztów w dłuższym okresie. Jednocześnie, w celu uniknięcia ewidentnie błędnych rozwiązań, należy brać pod uwagę doświadczenia zebrane w innych państwach. Otóż w Polsce istnieje potrzeba rozwinięcia zarówno odgórnej polityki horyzontalnej, jak również polityki wspierania inicjatyw klastrowych mającej bardziej oddolny charakter. Polityki te powinny być realizowane zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym czyli dwupoziomowo. Model ten wymaga stworzenia odpowiednich ram regulacyjnych i instrumentów wsparcia na szczeblu narodowym, jednocześnie delegując kompetencje, jak i odpowiedzialność za konkretne działania, na szczebel regionalny. Uwaga jednak powinna być skupiona przede wszystkim na wykreowaniu programów wspierania inicjatyw klastrowych. W ramach całościowego modelu polityki wspierania klastrów można zaproponować: - wprowadzenie konkursów na inicjatywy klastrowe na poziomie regionalnym i narodowym;

13 - podjęcie działań mających na celu upowszechnienie wiedzy na temat klastrów, polityki i narzędzi wspierania klastrów oraz praktycznych działań realizowanych na poziomie poszczególnych inicjatyw ( strona internetowa, projekty pilotażowe, konferencje i szkolenia w regionach); - podjęcie działań mających na celu koordynacje różnych obszarów polityki publicznej w oparciu o analizę zidentyfikowanych klastrów. Zarys zaproponowanej polityki rozpocząć należy od zidentyfikowania możliwości utworzenia klastrów, następnie przedstawienia narodowych i regionalnych programów wsparcia inicjatyw klastrowych oraz na rozpoczęciu edukacji i szkoleń, w celu przekonania potencjalnych jego uczestników o korzyściach wynikających z funkcjonowania w ramach takiej organizacji działalności gospodarczej. W celu dobrej koordynacji tejże polityki niezbędne staje się utworzenie zespołu (organizacji) z przedstawicieli różnych resortów, agencji rządowych, przedsiębiorców, sektora badawczo-rozwojowego oraz władz regionów. Do zadań tego zespołu należałoby projektowanie i modyfikowanie polityki tworzenia i wspierania klastrów. Do istotnych elementów polityki wspierania klastrów na poziomie narodowym powinno należeć zidentyfikowanie mega-klastrów, czyli wyróżnienie kluczowych sektorów gospodarki powiązanych w funkcjonalne łańcuchy produkcyjne, zidentyfikowanie uwarunkowań, barier ich rozwoju, potencjału konkurencyjnego. Działania te powinny wpływać na lepszą koordynacje różnych obszarów polityki publicznej w odniesieniu do gospodarki i podniesienia jej efektywności. Działania te powinny mieć znacznie szerszy wymiar niż tradycyjne analizy sektorowe, z uwagi na fakt iż, koncepcja mega-klastrów zakłada istnienie powiązań pomiędzy różnymi tradycyjnie wyróżnianymi branżami. Chodzi o to, żeby zidentyfikować te obszary, w których przedsiębiorstwa mogą być konkurencyjne na rynkach międzynarodowych, zidentyfikować słabości tych obszarów i w efekcie ukształtować wsparcie publiczne. Najistotniejszym elementem polityki wspierania klastrów powinny być programy wsparcia inicjatyw klastrowych zakładające dofinansowanie oddolnych projektów realizowanych na szczeblu lokalnym, regionalnym i narodowym Inicjatywy klastrowe mogą być dofinansowane w 75 % z funduszy strukturalnych lecz jednocześnie część współfinansowania musi pochodzić od przedsiębiorstw zaangażowanych w daną inicjatywę. Bardzo ważnym komponentem polityki wspierania klastrów jest zorganizowanie systemu szkoleń oraz realizacja projektów pilotażowych, które poprzez zapewnienie wsparcia, powinny stymulować zainteresowanie innych podmiotów podejmowaniem podobnego typu działań. Doświadczenia zebrane w wyniku realizacji projektów pilotażowych i studiów przypadków powinny być rozpowszechniane za pomocą strony internetowej i krajowych konferencji. Program wyspecjalizowanych szkoleń skierowany powinien być również do władz regio- 93

14 94 nalnych, przedstawicieli agencji rozwoju regionalnego, uczelni wyższych i instytucji sektora B+R oraz przedsiębiorców i przedstawicieli sektora finansowego i mediów. Efekt takiego programu szkoleniowego powinien się uwidaczniać poprzez lepsze zrozumienie samej inicjatywy klastra i konieczności rozwoju takiej formy organizacji działalności gospodarczej. Podsumowując wyżej omówione rekomendacje dla polskiej polityki tworzenia i wspierania rozwoju klastrów, należy uświadomić sobie potrzebę wdrożenia odpowiedniej polityki gospodarczej, aby w jak najkrótszym czasie zwiększyć konkurencyjność polskich przedsiębiorstw i regionów, w których działają klastry.

15 95 Bibliografia 1. Brodzicki T., Polityka Wspierania Klastrów, IBnGR Niebieskie Księgi 2004, nr 11; 2. Bucka M., Koncepcja klastrów w funkcjonowaniu małych i średnich przedsiębiorstw, Prace Naukowe AE we Wrocławiu 2004, nr 1031; 3. European Regions Knowledge - Based Innovation Network, European Trend Chart on innovation, Thematic Report-Cluster Policies, European Commission 2003; 5. Innovation, Knowledge and Clusters, Bolonia, M.Porter, Porter o konkurencyjności, PWE, Warszawa,2001, s.246 Adresy internetowe:

16 96 Przypisy 1 M.Porter, Porter o konkurencyjności, PWE, Warszawa,2001, s Tamże, s M. Bucka, Koncepcja klastrów w funkcjonowaniu małych i średnich przedsiębiorstw, Prace Naukowe AE we Wrocławiu 2004, nr 1031, s Tamże, s T. Brodzicki, Polityka Wspierania Klastrów, IBnGR Niebieskie Księgi 2004, nr 11, s European Trend Chart on innovation, Thematic Report-Cluster Policies, European Commission 2003, s.33 7 European Trend Chart on Innovation, Thematic Report- Claster Policies, European Commission, 2003 s.11 8 T. Brodzicki, Polityka wspierania klastrów op.cit. s European Regions Knowledge- based Innovation Network, partners.html 11 Innovation, Knowledge and Clusters, Bolonia, W 2005 roku w ramach sieci EIC należało: 265 instytutów tradycyjnych, 25 członków stowarzyszonych oraz trzynastu członków Euro Info Correspondence Centers 13

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka Cel główny: Rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa Cele szczegółowe: zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności

Bardziej szczegółowo

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej

Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Wsparcie przedsiębiorców w latach 2014-2020 możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej Iwona Wendel Podsekretarz Stanu Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Warszawa, 22 maja 2014

Bardziej szczegółowo

Stowarzyszenie Klaster Grupa Meblowa HORECA. Toruń, 28.04.2015 r.

Stowarzyszenie Klaster Grupa Meblowa HORECA. Toruń, 28.04.2015 r. Stowarzyszenie Klaster Grupa Meblowa HORECA Toruń, 28.04.2015 r. GRUPA MEBLOWA HORECA 9 firm produkcyjnych oraz WSZP/UMK 2 firmy z branży informatycznej Produkcja mebli w technologiach: drewno, płyty meblowe,

Bardziej szczegółowo

Dlaczego warto działać w klastrze? Klastry a rozwój lokalnej przedsiębiorczości

Dlaczego warto działać w klastrze? Klastry a rozwój lokalnej przedsiębiorczości Dlaczego warto działać w klastrze? Klastry a rozwój lokalnej przedsiębiorczości DEFINICJE KLASTRA: Klastry to geograficzne skupiska wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących

Bardziej szczegółowo

TURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r.

TURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r. PROGRAM ROZWOJU TURYSTYKI DO 2020 ROKU Warszawa, 17 września 2015 r. Strategia Europa 2020 Program Rozwoju Turystyki do 2020 roku, a dokumenty strategiczne Polski Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju

Bardziej szczegółowo

Polityki klastrowe - doświadczenia zagraniczne i wnioski dla Polski. Powiązania z inteligentnymi specjalizacjami

Polityki klastrowe - doświadczenia zagraniczne i wnioski dla Polski. Powiązania z inteligentnymi specjalizacjami Polityki klastrowe - doświadczenia zagraniczne i wnioski dla Polski. Powiązania z inteligentnymi specjalizacjami Maciej Dzierżanowski Ekspert Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową Moderator Grupy roboczej

Bardziej szczegółowo

Innowacyjność jako obszar polityki rozwoju Małopolski STRATEGIA MAŁOPOLSKA 2020

Innowacyjność jako obszar polityki rozwoju Małopolski STRATEGIA MAŁOPOLSKA 2020 Innowacyjność jako obszar polityki rozwoju Małopolski STRATEGIA MAŁOPOLSKA 2020 Konferencja Regionalna SMART+ Innowacje w małych i średnich przedsiębiorstwach oraz promocja badań i rozwoju technologicznego

Bardziej szczegółowo

WZROST KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY

WZROST KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej SEKTOROWY PROGRAM OPERACYJNY WZROST KONKURENCYJNOŚCI KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW 2004-2006 Krzysztof Gulda p.o. Dyrektora Departament Innowacyjności

Bardziej szczegółowo

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG)

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG) Priorytet 1 - Badania i rozwój nowoczesnych technologii Działanie1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy Identyfikacja kierunków prac B+R mających na celu zdynamizowanie rozwoju

Bardziej szczegółowo

Regionalny Ośrodek Rozwoju Innowacyjności i Społeczeństwa Informacyjnego

Regionalny Ośrodek Rozwoju Innowacyjności i Społeczeństwa Informacyjnego URZĄD MARSZAŁKOWSKI KUJAWSKO-POMORSKIEGO WOJEWÓDZTWA Regionalny Ośrodek Rozwoju Innowacyjności i Społeczeństwa Informacyjnego DEPARTAMENT PLANOWANIA STRATEGICZNEGO I GOSPODARCZEGO Regionalny Ośrodka Rozwoju

Bardziej szczegółowo

INTERREG IVC CELE I PRIORYTETY

INTERREG IVC CELE I PRIORYTETY INTERREG IVC CELE I PRIORYTETY Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego Departament Polityki Regionalnej W prezentacji przedstawione zostaną: Cele programu Interreg IVC Priorytety programu Typy działań

Bardziej szczegółowo

Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska

Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska II Konferencja Magazyny energii Kołobrzeg, 6-7 listopada 2018 r. Rosnąca skala potrzeb inwestycji związanych z magazynowaniem

Bardziej szczegółowo

Jednostka Koordynująca Wdrażanie RIS. Śląska Rada Innowacji - Komisja Ekspertów ds. Programu Wykonawczego Ustalenia strategiczne

Jednostka Koordynująca Wdrażanie RIS. Śląska Rada Innowacji - Komisja Ekspertów ds. Programu Wykonawczego Ustalenia strategiczne Jednostka Koordynująca Wdrażanie RIS Śląska Rada Innowacji - Komisja Ekspertów ds. Programu Wykonawczego 2009-2010 Ustalenia strategiczne Programu Wykonawczego 2009-2010 dla Regionalnej Strategii Innowacji

Bardziej szczegółowo

Programy Interreg: Europa Środkowa, Region Morza Bałtyckiego, EUROPA

Programy Interreg: Europa Środkowa, Region Morza Bałtyckiego, EUROPA Europejska Współpraca Terytorialna Programy Interreg: Europa Środkowa, Region Morza Bałtyckiego, EUROPA Gliwice, 23 października 2014 roku 1 Europejska Współpraca Terytorialna 2007-2013 Programy transnarodowe

Bardziej szczegółowo

Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego na lata w kontekście wsparcia szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury B+R

Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego na lata w kontekście wsparcia szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury B+R Założenia Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 w kontekście wsparcia szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury B+R Gorzów Wielkopolski, 4 marca 2013 r. Plan prezentacji Strategia Rozwoju

Bardziej szczegółowo

Rozwój konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez cyfryzację Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020.

Rozwój konkurencyjności polskiej gospodarki poprzez cyfryzację Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020. Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020. Raport Społeczeństwo informacyjne w liczbach 2012 http://www.mac.gov.pl/raporty-i-dane/ 2 3% populacji firm w Polsce 1540 firm dużych Potencjał sektora

Bardziej szczegółowo

FoodNet prezentacja projektu LOGISTYCZNA SIEĆ BIZNESOWA POLSKI CENTRALNEJ

FoodNet prezentacja projektu LOGISTYCZNA SIEĆ BIZNESOWA POLSKI CENTRALNEJ FoodNet prezentacja projektu Informacje ogólne Tytuł projektu: FOOD IN ECO NETWORK INTERNATIONALIZATION AND GLOBAL COMPETITIVENESS OF EUROPEAN SMES IN FOOD AND ECO LOGISTICS SECTOR Program: Czas trwania:

Bardziej szczegółowo

Polityka klastrowa i wsparcie inicjatyw klastrowych doświadczenia i perspektywa 2014-2020

Polityka klastrowa i wsparcie inicjatyw klastrowych doświadczenia i perspektywa 2014-2020 2013 Joanna Podgórska Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Polityka klastrowa i wsparcie inicjatyw klastrowych doświadczenia i perspektywa 2014-2020 Seminarium CATI Warszawa, 24 czerwca 2013 roku

Bardziej szczegółowo

Stan realizacji Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego na lata Katowice, 20 września 2005 r.

Stan realizacji Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego na lata Katowice, 20 września 2005 r. Stan realizacji Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego na lata 2003-2013 Katowice, 20 września 2005 r. Misja i Wizja RSI Woj. Śląskiego Misja i Wizja RSI Woj. Śląskiego Wyobrażenia tworzą

Bardziej szczegółowo

Strategie Inteligentnych Specjalizacji RIS3 dzisiaj i po 2020 roku

Strategie Inteligentnych Specjalizacji RIS3 dzisiaj i po 2020 roku Strategie Inteligentnych Specjalizacji RIS3 dzisiaj i po 2020 roku Rzeszów, 4 kwietnia 2018 Podkarpacka RIS3 Wizja Regionu: ekologicznie i społecznie zrównoważona, innowacyjna i konkurencyjna gospodarka

Bardziej szczegółowo

Klaster. Powiązanie kooperacyjne (PK) Inicjatywa klastrowa (IK) DEFINICJE ROBOCZE najistotniejsze elementy

Klaster. Powiązanie kooperacyjne (PK) Inicjatywa klastrowa (IK) DEFINICJE ROBOCZE najistotniejsze elementy DEFINICJE ROBOCZE najistotniejsze elementy Klaster skupisko podmiotów występujących na danym terenie, ogół podmiotów w danej branży/sektorze gospodarki itd. Powiązanie kooperacyjne (PK) podstawowy, niesformalizowany

Bardziej szczegółowo

Anna Ober Aleksandra Szcześniak 09.05.2014

Anna Ober Aleksandra Szcześniak 09.05.2014 Anna Ober Aleksandra Szcześniak 09.05.2014 http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/2014_2020/strony/ glowna.aspx 2 I Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa oraz konsorcja naukowoprzemysłowe

Bardziej szczegółowo

Szukanie wspólnej wartości (korzyści) w klastrze

Szukanie wspólnej wartości (korzyści) w klastrze Szukanie wspólnej wartości (korzyści) w klastrze Struktura klastrowa M. Porter - klastry to geograficzne koncentracje wzajemnie powiązanych przedsiębiorstw, wyspecjalizowanych dostawców (w tym dostawców

Bardziej szczegółowo

Aktywne formy kreowania współpracy

Aktywne formy kreowania współpracy Projekt nr... Kształtowanie sieci współpracy na rzecz bezpieczeństwa energetycznego Dolnego Śląska ze szczególnym uwzględnieniem aspektów ekonomiczno społecznych Aktywne formy kreowania współpracy Dr inż.

Bardziej szczegółowo

Polityka wspierania klastrów w województwie pomorskim Karolina N. Lipińska, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego

Polityka wspierania klastrów w województwie pomorskim Karolina N. Lipińska, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Polityka wspierania klastrów w województwie pomorskim Karolina N. Lipińska, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego Seminarium dotyczące wyboru klastrów kluczowych krajowych Warszawa, 5 czerwca 2014

Bardziej szczegółowo

Środki strukturalne na lata

Środki strukturalne na lata Środki strukturalne na lata 2007-2013 Prof. Tadeusz Więckowski Prorektor ds. Badań Naukowych i Współpracy z Gospodarką Plan wystąpienia: Część I Charakterystyka ogólna Część II Finansowanie infrastruktury

Bardziej szczegółowo

Nowa perspektywa finansowa UE nowe uwarunkowania

Nowa perspektywa finansowa UE nowe uwarunkowania Wydział Zarządzania Regionalnym Programem Operacyjnym Nowa perspektywa finansowa UE nowe uwarunkowania UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU REGIONALNEGO Rozporządzenie ogólne PE i Rady Ukierunkowanie

Bardziej szczegółowo

POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata

POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata ZINTEGROWANE DZIAŁANIA NA RZECZ ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU OBSZARÓW MIEJSKICH POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata 2014-2020 Komisja Europejska przyjęła propozycje ustawodawcze dotyczące polityki spójności na lata 2014-2020

Bardziej szczegółowo

Stymulowanie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez klastry propozycja działań

Stymulowanie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez klastry propozycja działań 2013 Joanna Podgórska Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Stymulowanie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez klastry propozycja działań 2014-2020 II Forum Innowacji Transportowych

Bardziej szczegółowo

Programy Ramowe UE jako narzędzie realizacji ERA Struktura 7.PR UE. Zasady uczestnictywa

Programy Ramowe UE jako narzędzie realizacji ERA Struktura 7.PR UE. Zasady uczestnictywa Programy Ramowe UE jako narzędzie realizacji ERA Struktura 7.PR UE. Zasady uczestnictywa Renata Downar-Zapolska Regionalny Punkt Kontaktowy ds. 7. PR UE Politechnika Gdańska 1 7. Program Ramowy Badań,

Bardziej szczegółowo

Wielkopolski klaster chemiczny jednostek naukowo-badawczych oraz przedsiębiorstw jest projektem realizowanym w ramach Działania 2.

Wielkopolski klaster chemiczny jednostek naukowo-badawczych oraz przedsiębiorstw jest projektem realizowanym w ramach Działania 2. Wielkopolski klaster chemiczny jednostek naukowo-badawczych oraz przedsiębiorstw jest projektem realizowanym w ramach Działania 2.6 Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy Zintegrowanego Programu

Bardziej szczegółowo

Klastry- podstawy teoretyczne

Klastry- podstawy teoretyczne Klastry- podstawy teoretyczne Dr inż. Anna Szerenos Politechnika Warszawska, Wydział Inżynierii Produkcji Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego, Program Innet Plan prezentacji Koncepcja klastra

Bardziej szczegółowo

Stowarzyszenie Klastering Polski 40-010 Katowice ul. Warszawska 36

Stowarzyszenie Klastering Polski 40-010 Katowice ul. Warszawska 36 Stowarzyszenie Klastering Polski platformą współpracy międzyklastrowej Ekoinnowacje w nowej perspektywie finansowej kraju i Europie: Środowisko i energia z czego finansować projekty i z kim współpracować?

Bardziej szczegółowo

Rola klastrów w nowej perspektywie finansowej

Rola klastrów w nowej perspektywie finansowej 2 Rola klastrów w nowej perspektywie finansowej Umowa Partnerstwa określiła klastry jako bieguny wzrostu w skali całego kraju i poszczególnych regionów Klastry jako: skuteczny mechanizm koncentrowania

Bardziej szczegółowo

Koncepcja SMART SPECIALISATION a Polityka Spójności UE po 2014

Koncepcja SMART SPECIALISATION a Polityka Spójności UE po 2014 Koncepcja SMART SPECIALISATION a Polityka Spójności UE po 2014 Małgorzata Rudnicka Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie Departament Strategii i Rozwoju Regionalnego Wydział Innowacyjności

Bardziej szczegółowo

Możliwości finansowania transferu wiedzy ze środków dotacyjnych na Mazowszu w latach 2014-2020

Możliwości finansowania transferu wiedzy ze środków dotacyjnych na Mazowszu w latach 2014-2020 Możliwości finansowania transferu wiedzy ze środków dotacyjnych na Mazowszu w latach 2014-2020 Mariusz Frankowski p.o. Dyrektora Mazowieckiej Jednostki Wdrażania Programów Unijnych O MJWPU RPO WM PO KL

Bardziej szczegółowo

Dostęp p do informacji naukowej i jej rozpowszechnianie w kontekście konkurencyjności ci oraz innowacyjności

Dostęp p do informacji naukowej i jej rozpowszechnianie w kontekście konkurencyjności ci oraz innowacyjności Dostęp p do informacji naukowej i jej rozpowszechnianie w kontekście konkurencyjności ci oraz innowacyjności ci Unii Europejskiej dr hab. Diana Pietruch-Reizes, prof. ŚWSZ w Katowicach IX Krajowe FORUM

Bardziej szczegółowo

Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 2013

Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 2013 Małopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 2013 Regionalny program operacyjny jest narzędziem słuŝącym realizacji strategii rozwoju regionu przy wykorzystaniu środków Unii Europejskiej w latach

Bardziej szczegółowo

Klaster szansą dla innowacyjności w turystyce

Klaster szansą dla innowacyjności w turystyce Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Klaster szansą dla

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020

Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej 2014-2020 Marcin Łata Departament Konkurencyjności i Innowacyjności Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Katowice, 15 kwietnia 2015 r. Alokacja

Bardziej szczegółowo

Innowacje i Inteligentny Rozwój. Iwona Wendel Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Szczecin, 10 czerwca 2015 r.

Innowacje i Inteligentny Rozwój. Iwona Wendel Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Szczecin, 10 czerwca 2015 r. Innowacje i Inteligentny Rozwój Iwona Wendel Podsekretarz Stanu, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Szczecin, 10 czerwca 2015 r. Wsparcie innowacyjności w latach 2014-2020 W perspektywie 2014-2020 wsparcie

Bardziej szczegółowo

Wspomaganie innowacyjności przedsiębiorstw przez Programy Ramowe Unii Europejskiej

Wspomaganie innowacyjności przedsiębiorstw przez Programy Ramowe Unii Europejskiej Aleksander Bąkowski, Krajowy Punkt Kontaktowy 6. Programu Ramowego Unii Europejskiej, koordynator programu Horyzontalne działania z udziałem MŚP oraz programu Badania i Innowacje Wspomaganie innowacyjności

Bardziej szczegółowo

Klastry wyzwania i możliwości

Klastry wyzwania i możliwości Klastry wyzwania i możliwości Stanisław Szultka Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową 29 września 2015 Klastry wyzwania nowej perspektywy 1. Klastry -> inteligentne specjalizacje 2. Organizacje klastrowe

Bardziej szczegółowo

Akcje i strategie innowacyjne w zakresie ICT w regionach krajów w członkowskich UE podsumowanie rezultatów w piętnastu lat eksperymentów

Akcje i strategie innowacyjne w zakresie ICT w regionach krajów w członkowskich UE podsumowanie rezultatów w piętnastu lat eksperymentów Akcje i strategie innowacyjne w zakresie ICT w regionach krajów w członkowskich UE podsumowanie rezultatów w piętnastu lat eksperymentów Robert BARYS SMWI, 2006 Wiele pozostaje do zrobienia Innowacja nie

Bardziej szczegółowo

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Jacek Chądzyński Aleksandra Nowakowska Zbigniew Przygodzki faktycznie żyjemy w dziwacznym kręgu, którego środek jest wszędzie, a obwód nigdzie (albo może na

Bardziej szczegółowo

Środki na projekty B+R i transfer technologii w RPO WM

Środki na projekty B+R i transfer technologii w RPO WM Środki na projekty B+R i transfer technologii w RPO WM 2014-2020 Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych Warszawa, 11 grudnia 2013 br. 1 Mazowiecka Jednostka Wdrażania Programów Unijnych MIR:

Bardziej szczegółowo

Konkurs w dziedzinie transnarodowej współpracy w zakresie wsparcia innowacji. PROINNOEurope-ENT-CIP-09-C-N02S00

Konkurs w dziedzinie transnarodowej współpracy w zakresie wsparcia innowacji. PROINNOEurope-ENT-CIP-09-C-N02S00 Konkurs w dziedzinie transnarodowej współpracy w zakresie wsparcia innowacji PROINNOEurope-ENT-CIP-09-C-N02S00 Katarzyna Walczyk-Matuszyk Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE Instytut Podstawowych

Bardziej szczegółowo

Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza

Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza Strona główna Działania PROJEKTY ZAKOŃCZONE Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania Regionalnej Strategii Innowacji dla Mazowsza Budowa systemu monitoringu i podstaw ewaluacji wdrażania

Bardziej szczegółowo

InnoBridge i SYMBI - projekty zatwierdzone w I naborze wniosków

InnoBridge i SYMBI - projekty zatwierdzone w I naborze wniosków InnoBridge i SYMBI - projekty zatwierdzone w I naborze wniosków ALICJA BEŃKO Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego InnoBridge usprawnienie transferu innowacji i wzmocnienie inteligentnego rozwoju

Bardziej szczegółowo

Czynniki wzrostu innowacyjności regionu i przedsiębiorstw

Czynniki wzrostu innowacyjności regionu i przedsiębiorstw Czynniki wzrostu innowacyjności regionu i przedsiębiorstw prof. dr hab. Krystyna Poznańska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Katedra Zarządzania Innowacjami Poziom innowacyjności Polski na tle UE W raporcie

Bardziej szczegółowo

Projekt Europejski Wymiar Łodzi Wsparcie przedsiębiorców z Łodzi środkami Unii Europejskiej

Projekt Europejski Wymiar Łodzi Wsparcie przedsiębiorców z Łodzi środkami Unii Europejskiej Projekt Europejski Wymiar Łodzi Wsparcie przedsiębiorców z Łodzi środkami Unii Europejskiej Towarzystwo Inicjatyw Europejskich ul. Próchnika 1 lok. 303 90-408 Maj 2013 Operator Programu Wolontariatu Długoterminowego

Bardziej szczegółowo

Czym jest SIR? Cele szczegółowe SIR:

Czym jest SIR? Cele szczegółowe SIR: Czym jest SIR? Sieć na rzecz innowacji w rolnictwie i na obszarach wiejskich funkcjonuje w ramach Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich (podsieć KSOW) i ma charakter otwarty. Uczestnikami Sieci mogą być wszystkie

Bardziej szczegółowo

Działania Rządu na rzecz CSR w Polsce. Zespół do spraw Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw

Działania Rządu na rzecz CSR w Polsce. Zespół do spraw Społecznej Odpowiedzialności Przedsiębiorstw Działania Rządu na rzecz CSR w Polsce 2 Trendy yglobalne Globalizacja Zmiany demograficzne Zmiany klimatu WYZWANIE: Konieczność budowania trwałych podstaw wzrostu umożliwiających realizację aspiracji rozwojowych

Bardziej szczegółowo

Ocena realizacji celu strategicznego RIS: Integracja środowisk społecznogospodarczych. Wanda M. Gaczek Józef Komorowski Rober Romanowski

Ocena realizacji celu strategicznego RIS: Integracja środowisk społecznogospodarczych. Wanda M. Gaczek Józef Komorowski Rober Romanowski Ocena realizacji celu strategicznego RIS: Integracja środowisk społecznogospodarczych regionu Wanda M. Gaczek Józef Komorowski Rober Romanowski Struktura opracowania 1. Źródła informacji, metoda oceny

Bardziej szczegółowo

Konsultacja publiczna na temat skuteczności wsparcia innowacji w Europie. Kwestionariusz Cześć B, podmioty instytucjonalne

Konsultacja publiczna na temat skuteczności wsparcia innowacji w Europie. Kwestionariusz Cześć B, podmioty instytucjonalne Konsultacja publiczna na temat skuteczności wsparcia innowacji w Europie Kwestionariusz Cześć B, podmioty instytucjonalne Sekcja I: Identyfikacja respondenta 1. Skąd dowiedział(a) się Pan(i)o konsultacji

Bardziej szczegółowo

LIWOŚCI FINANSOWANIA ROZWOJU INNOWACJI W LATACH 2008-2013

LIWOŚCI FINANSOWANIA ROZWOJU INNOWACJI W LATACH 2008-2013 MOśLIWO LIWOŚCI FINANSOWANIA ROZWOJU INNOWACJI W LATACH 2008-2013 2013 Działalno alność PARP na rzecz wspierania rozwoju i innowacyjności ci polskich przedsiębiorstw Izabela WójtowiczW Dyrektor Zespołu

Bardziej szczegółowo

Wsparcie działalności innowacyjnej przedsiębiorców i współpracy nauki z biznesem w ramach RPO WKP

Wsparcie działalności innowacyjnej przedsiębiorców i współpracy nauki z biznesem w ramach RPO WKP Wsparcie działalności innowacyjnej przedsiębiorców i współpracy nauki z biznesem w ramach RPO WKP 2014-2020 Bydgoszcz, 28.09.2015 r. Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego

Bardziej szczegółowo

Kierunki wspierania. Wyniki projektu Insight 2030

Kierunki wspierania. Wyniki projektu Insight 2030 Warszawa, 1 marca 2012 Kierunki wspierania innowacyjności ci przedsiębiorstw. Wyniki projektu Insight 2030 Beata Lubos, Naczelnik Wydziału Polityki Innowacyjności, Departament Rozwoju Gospodarki, Ministerstwo

Bardziej szczegółowo

Możliwości wsparcia z funduszy UE. Zbigniew Krzewiński

Możliwości wsparcia z funduszy UE. Zbigniew Krzewiński Możliwości wsparcia z funduszy UE Zbigniew Krzewiński krzew@man.poznan.pl Plan prezentacji 1. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny 2. 7. Program Ramowy 3. Program technostarterów WRPO Priorytety

Bardziej szczegółowo

Regionalny E-KO-SYSTEM Innowacji Województwa Śląskiego

Regionalny E-KO-SYSTEM Innowacji Województwa Śląskiego Regionalny E-KO-SYSTEM Innowacji Województwa Śląskiego Konferencja Regionalny Ekosystem Innowacji Wspólny rynek dla biznesu i nauki Chorzów, 10 października 2012 r. RSI komunikuje politykę innowacyjną

Bardziej szczegółowo

Rozwój lokalnych rynków pracy a strategie powiatów ziemskich

Rozwój lokalnych rynków pracy a strategie powiatów ziemskich Rozwój lokalnych rynków pracy a strategie powiatów ziemskich Maciej Tarkowski Sympozjum Wsi Pomorskiej. Obszary wiejskie - rozwój lokalnego rynku pracy - przykłady, szanse, bariery 31 maja - 1 czerwca

Bardziej szczegółowo

Klaster nie liczba a skuteczność

Klaster nie liczba a skuteczność WITAMY Klaster nie liczba a skuteczność Powiazanie Kooperacyjne Proces tworzenia powiązań kooperacyjnych Co to takiego jest te powiązanie kooperacyjne? Takie pytanie pewnie zadaje sobie większość z nas

Bardziej szczegółowo

Strategia Badań i Innowacyjności (RIS3) Od absorpcji do rezultatów jak pobudzić potencjał Województwa Świętokrzyskiego

Strategia Badań i Innowacyjności (RIS3) Od absorpcji do rezultatów jak pobudzić potencjał Województwa Świętokrzyskiego Strategia Badań i Innowacyjności (RIS3) Od absorpcji do rezultatów jak pobudzić potencjał Województwa Świętokrzyskiego 2014-2020+ Spotkanie animacyjne 12.12.2013 r. Główne założenia: Efektywne środki unijne

Bardziej szczegółowo

Wielkopolskie Centrum Klastrowe

Wielkopolskie Centrum Klastrowe Wielkopolskie Centrum Klastrowe Platforma klastrów Założenia koncepcji Brokera Technologicznego Marek Dondelewski Poznao 10.09.2012r. LMC www.ines.org.pl Program rozwoju klasteringu Program ekspercki Konsorcjum

Bardziej szczegółowo

PROGRAM OPERACYJNY INTELIGENTNY ROZWÓJ

PROGRAM OPERACYJNY INTELIGENTNY ROZWÓJ PROGRAM OPERACYJNY INTELIGENTNY ROZWÓJ Celem Programu jest promowanie inwestycji przedsiębiorstw w badania i innowacje oraz rozwijanie powiązań i synergii między przedsiębiorstwami, ośrodkami badawczo-rozwojowymi

Bardziej szczegółowo

Partnerzy regionalni Wrocławskiego Parku Technologicznego w realizacji celów statutowych

Partnerzy regionalni Wrocławskiego Parku Technologicznego w realizacji celów statutowych WROCŁAWSKI PARK TECHNOLOGICZNY Partnerzy regionalni Wrocławskiego Parku Technologicznego w realizacji celów statutowych Marek Winkowski Wiceprezes WPT S.A. Anna Madera - Kierownik DAIP Gdańsk, 09.03.2009

Bardziej szczegółowo

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu. dr inż. Arkadiusz Borowiec

Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu. dr inż. Arkadiusz Borowiec Scenariusze transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych w kontekście innowacyjności regionu dr inż. Arkadiusz Borowiec 08.12.2011 r. WND POIG.01.01.01-30-014/09 Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

Bardziej szczegółowo

WSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU SPIN-OFF

WSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU SPIN-OFF WSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU SPIN-OFF ZARZĄDZANIE SIECIĄ WSPÓŁPRACY MŚP Łukasz Pytliński CEM Instytut Badań Rynku i Opinii Publicznej Wrzesień 2010 1 WSPARCIE FIRM TYPU START-UP I FIRM TYPU

Bardziej szczegółowo

Wsparcie małej i średniej przedsiębiorczości w ramach WRPO założenia programowe

Wsparcie małej i średniej przedsiębiorczości w ramach WRPO założenia programowe Wsparcie małej i średniej przedsiębiorczości w ramach WRPO 2014+ - założenia programowe Wielkopolskiego Departament Wdrażania Programu Regionalnego Wsparcie przedsiębiorczości w ramach WRPO 2007-2013 Podział

Bardziej szczegółowo

WSPARCIE WIELKOPOLSKIEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W RAMACH WRPO 2014+ 1 Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu

WSPARCIE WIELKOPOLSKIEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W RAMACH WRPO 2014+ 1 Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu WSPARCIE WIELKOPOLSKIEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI W RAMACH WRPO 2014+ 1 Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego w Poznaniu Cel główny WRPO 2014+ POPRAWA KONKURENCYJNOŚCI I SPÓJNOŚCI WOJEWÓDZTWA Alokacja

Bardziej szczegółowo

Opracował: KB/BR Sprawdził: JJ Data: 21.09.2015 r. Dobry klimat do inwestycji

Opracował: KB/BR Sprawdził: JJ Data: 21.09.2015 r. Dobry klimat do inwestycji Opracował: KB/BR Sprawdził: JJ Data: 21.09.2015 r. Dobry klimat do inwestycji Spis treści Czym jest klaster?.... 3 SKM.... 6 Historia... 14 Perspektywy rozwoju SKM..... 17 Zainwestuj w Szczecineckim Klastrze

Bardziej szczegółowo

Konferencja prasowa podczas XIV Forum Edukacyjnego dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw

Konferencja prasowa podczas XIV Forum Edukacyjnego dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw 2014 Bożena Lublińska Kasprzak Prezes Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości Konferencja prasowa podczas XIV Forum Edukacyjnego dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw Warszawa, 24 czerwca 2014 r.,

Bardziej szczegółowo

Programowanie funduszy UE w latach schemat

Programowanie funduszy UE w latach schemat Programowanie funduszy UE w latach 2007-2013 schemat Strategia Lizbońska Główny cel rozwoju UE: najbardziej konkurencyjna i dynamiczna gospodarka na świecie, zdolna do systematycznego wzrostu gospodarczego,

Bardziej szczegółowo

Fundusze unijne dla przedsiębiorców wdrażane przez PARP, ze szczególnym uwzględnieniem dofinansowania na tworzenie i świadczenie e-usług

Fundusze unijne dla przedsiębiorców wdrażane przez PARP, ze szczególnym uwzględnieniem dofinansowania na tworzenie i świadczenie e-usług 2009 Fundusze unijne dla przedsiębiorców wdrażane przez PARP, ze szczególnym uwzględnieniem dofinansowania na tworzenie i świadczenie e-usług Tomasz Czerwoniak Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

Bardziej szczegółowo

POLITYKA SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020

POLITYKA SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020 ZINTEGROWANE INWESTYCJE TERYTORIALNE POLITYKA SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020 W grudniu 2013 r. Rada Unii Europejskiej formalnie zatwierdziła nowe przepisy i ustawodawstwo dotyczące kolejnej rundy inwestycji

Bardziej szczegółowo

Dr Bogusław Klimczuk 1

Dr Bogusław Klimczuk 1 Dr Bogusław Klimczuk 1 2 3 4 RPO Województwo Lubelskie 2014-2020 5 6 Forma wsparcia Dotacje bezzwrotne Instrumenty zwrotne Instrumenty mieszane 7 Zasada koncentracji tematycznej środków w RPO WL 2014-2020

Bardziej szczegółowo

Nauka, Biznes, Innowacje Klaster Interdyscyplinarne Partnerstwo na rzecz Innowacyjnego Rozwoju Transportu i Infrastruktury

Nauka, Biznes, Innowacje Klaster Interdyscyplinarne Partnerstwo na rzecz Innowacyjnego Rozwoju Transportu i Infrastruktury Nauka, Biznes, Innowacje Klaster Interdyscyplinarne Partnerstwo na rzecz Innowacyjnego Rozwoju Transportu i Infrastruktury Anna Dąbrowska Fundacja Centrum Analiz Transportowych i Infrastrukturalnych Warszawa,

Bardziej szczegółowo

Przegląd dostępnych środków finansowych wspomagających rozwój inicjatywy. Bogdan Kępka

Przegląd dostępnych środków finansowych wspomagających rozwój inicjatywy. Bogdan Kępka Przegląd dostępnych środków finansowych wspomagających rozwój inicjatywy Bogdan Kępka Plan Prezentacji Wstęp Finansowanie w obszarze zarządzania Finansowanie w obszarze marketingu Finansowanie w obszarze

Bardziej szczegółowo

SŁOWNIK POJĘĆ ZWIĄZANYCH Z DEFINICJĄ KLASTRA

SŁOWNIK POJĘĆ ZWIĄZANYCH Z DEFINICJĄ KLASTRA SŁOWNIK POJĘĆ ZWIĄZANYCH Z DEFINICJĄ KLASTRA 1. Klaster / Klastering Strona 1 Rys historyczny Inicjatywy klastrowe powstają w wyniku polityki rozwoju gospodarczego lub też w wyniku wydarzeń, które skłaniają

Bardziej szczegółowo

Wsparcie dla MŚP w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014-2020

Wsparcie dla MŚP w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014-2020 Wsparcie dla MŚP w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014-2020 INFORMACJE OGÓLNE Dodatkowe wsparcie dla Polski Wschodniej województw: lubelskiego, podlaskiego, podkarpackiego, świętokrzyskiego

Bardziej szczegółowo

Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza raport z realizacji projektu

Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza raport z realizacji projektu Regionalna Strategia Innowacji dla Mazowsza raport z realizacji projektu Konferencja Innowacyjność i e-rozwój Województwa Mazowieckiego Warszawa, dnia 26 października 2006 r. Regionalna Strategia Innowacji

Bardziej szczegółowo

Wydział Innowacyjności i Rozwoju Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie

Wydział Innowacyjności i Rozwoju Departament Rozwoju Regionalnego i Funduszy Europejskich Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego w Warszawie Informacja na temat spełnienia warunku ex ante 1.1 dla EFSI oraz procesu przedsiębiorczego odkrywania w ramach inteligentnej specjalizacji województwa mazowieckiego Wydział Innowacyjności i Rozwoju Departament

Bardziej szczegółowo

Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020. Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r.

Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020. Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r. Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020 Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r. Uwarunkowania programowe Unia Europejska Strategia Europa 2020 Pakiet legislacyjny dla Polityki

Bardziej szczegółowo

Bydgoski Klaster Przemysłowy

Bydgoski Klaster Przemysłowy Bydgoski Klaster Przemysłowy Hanna Wygocka Kujawsko-Pomorski Związek Pracodawców i Przedsiębiorców Łódź, dnia 20 listopada 2009 r. Plan prezentacji Podmioty realizujące projekt Przesłanki realizacji projektu

Bardziej szczegółowo

I oś priorytetowa Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020. Szczecinek, 24 września 2015r.

I oś priorytetowa Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020. Szczecinek, 24 września 2015r. I oś priorytetowa Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020 Szczecinek, 24 września 2015r. GOSPODARKA- INNOWACJE- NOWOCZESNE TECHNOLOGIE Celem głównym OP 1 jest podniesienie

Bardziej szczegółowo

POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata

POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata ZINTEGROWANE INWESTYCJE TERYTORIALNE POLITYKA SPÓJNOŚCI na lata 2014-2020 Komisja Europejska przyjęła propozycje ustawodawcze dotyczące polityki spójności na lata 2014-2020 w październiku 2011 roku Niniejszy

Bardziej szczegółowo

Katarzyna Mucha Dział Obsługi Badań Naukowych i Projektów Unijnych

Katarzyna Mucha Dział Obsługi Badań Naukowych i Projektów Unijnych Katarzyna Mucha Dział Obsługi Badań Naukowych i Projektów Unijnych Na realizacje projektów do Polski w latach 2014-2020 z budżetu Unii Europejskiej trafić ma 82,5 mld euro Kwota zostanie podzielona odpowiednio:

Bardziej szczegółowo

Bartosz Królczyk Specjalista ds. Promocji i Edukacji/Specjalista ds. Projektów Wielkopolska Agencja Zarządzania Energią Sp. z o.o.

Bartosz Królczyk Specjalista ds. Promocji i Edukacji/Specjalista ds. Projektów Wielkopolska Agencja Zarządzania Energią Sp. z o.o. Bartosz Królczyk Specjalista ds. Promocji i Edukacji/Specjalista ds. Projektów Wielkopolska Agencja Zarządzania Energią Sp. z o.o. Agenda spotkania Początek spotkania: 10:00 1. Przedstawienie założeń projektu

Bardziej szczegółowo

Dofinansowanie na rozwój działalności i wdrożenie innowacji

Dofinansowanie na rozwój działalności i wdrożenie innowacji RPO Lubuskie 2020 Oś Priorytetowa 1 Gospodarka i innowacje PI 3 c Zwiększone zastosowanie innowacji w przedsiębiorstwach sektora MŚP W ramach PI mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa mogą uzyskać wsparcie

Bardziej szczegółowo

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne. Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia i wynikające z nich Programy Operacyjne ze szczególnym uwzględnieniem Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka Warszawa, 28 stycznia 2007 1 Narodowe Strategiczne

Bardziej szczegółowo

Joanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

Joanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Joanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 1 22 grudnia 2014 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, przyjęta przez Radę

Bardziej szczegółowo

Strategiczne planowanie na Mazowszu jako Regionie Wiedzy

Strategiczne planowanie na Mazowszu jako Regionie Wiedzy Strategiczne planowanie na Mazowszu jako Regionie Wiedzy Konferencja pt. Innowacyjność i e-rozwój Województwa Mazowieckiego jako kluczowe czynniki wdrażania polityki strukturalnej w latach 2007-2013 26

Bardziej szczegółowo

PROGRAMY SEMINARIÓW. TEMAT A Innowacje w biznesie przegląd dobrych praktyk. Godziny spotkania: 10:00 13:00

PROGRAMY SEMINARIÓW. TEMAT A Innowacje w biznesie przegląd dobrych praktyk. Godziny spotkania: 10:00 13:00 PROGRAMY SEMINARIÓW TEMAT A Innowacje w biznesie przegląd dobrych praktyk 1. Pojęcia podstawowe z obszaru innowacyjnej przedsiębiorczości 2. Proces poszukiwania innowacyjności 3. Proces wprowadzania innowacji

Bardziej szczegółowo

Klastry i ich wpływ na gospodarkę. dr Maciej Woźniak Wydział Zarządzania AGH

Klastry i ich wpływ na gospodarkę. dr Maciej Woźniak Wydział Zarządzania AGH Klastry i ich wpływ na gospodarkę dr Maciej Woźniak Wydział Zarządzania AGH Definicja klastra Klaster jest to specyficzna forma organizacji produkcji, polegająca na koncentracji w bliskiej przestrzeni

Bardziej szczegółowo

PROGRAM ROZWOJU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO KLASTRA EKOENERGETYCZNEGO

PROGRAM ROZWOJU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO KLASTRA EKOENERGETYCZNEGO PROGRAM ROZWOJU PÓŁNOCNO-WSCHODNIEGO KLASTRA EKOENERGETYCZNEGO Cel kierunkowy Wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii oraz podniesienie konkurencyjności przedsiębiorstw branży odnawialnych źródeł

Bardziej szczegółowo

Plany rozwoju Mazowieckiego Klastra Chemicznego

Plany rozwoju Mazowieckiego Klastra Chemicznego Plany rozwoju Mazowieckiego Klastra Chemicznego koordynator 22 czerwca 2016 r. Struktura Klastra Dla porównania Zidentyfikowane potrzeby Komunikacja Innowacje i rozwój Rozwój kadr Internacjonalizacja Wizja

Bardziej szczegółowo

Znaczenie klastrow dla innowacyjności gospodarki w Polsce

Znaczenie klastrow dla innowacyjności gospodarki w Polsce Znaczenie klastrow dla innowacyjności gospodarki w Polsce Arkadiusz Michał Kowalski 4. OFICYNA WYDAWNICZA SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE OFONAWTDAWN^ WARSZAWA 2013 SPIS TREŚCI wstęp : 9 1. Przedmiot,

Bardziej szczegółowo

Andrzej Miszczuk. Strategie województw - stare i nowe ujęcie

Andrzej Miszczuk. Strategie województw - stare i nowe ujęcie Andrzej Miszczuk Strategie województw - stare i nowe ujęcie (na przykładzie województwa podkarpackiego) 24.01.2013 Doświadczenia samorządów województw związane z opracowywaniem - w okresie przedakcesyjnym

Bardziej szczegółowo

System cyklicznej oceny potencjału sfery B+R+I (badanie, rozwój, innowacje) a specjalizacja regionu

System cyklicznej oceny potencjału sfery B+R+I (badanie, rozwój, innowacje) a specjalizacja regionu N a r o d o w y P r o g r a m F o r e s i g h t w d r o ż e n i e w y n i kó w System cyklicznej oceny potencjału sfery B+R+I (badanie, rozwój, innowacje) a specjalizacja regionu mgr inż. Jan Bondaruk

Bardziej szczegółowo

Możliwości zwiększania efektywności wykorzystania zasobów polskich MSP EDIT VALUE nowoczesne narzędzie wspierające decyzje gospodarcze

Możliwości zwiększania efektywności wykorzystania zasobów polskich MSP EDIT VALUE nowoczesne narzędzie wspierające decyzje gospodarcze Możliwości zwiększania efektywności wykorzystania zasobów polskich MSP EDIT VALUE nowoczesne narzędzie wspierające decyzje gospodarcze 16.10. 2014, Konstantynów Łódzki AGENDA EDIT VALUE TOOL Narzędzie

Bardziej szczegółowo