Wpływ globalizacji na projektowanie i funkcjonowanie przedsięwzięć turystycznych opartych na pośrednictwie

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wpływ globalizacji na projektowanie i funkcjonowanie przedsięwzięć turystycznych opartych na pośrednictwie"

Transkrypt

1 Małgorzata Kurleto * Wpływ globalizacji na projektowanie i funkcjonowanie przedsięwzięć turystycznych opartych na pośrednictwie Wstęp Generalnie panuje zgodna opinia o pozytywnym wpływie globalizacji na turystykę [Bednarczyk, Wach, 2004, s. 313]; [Mopfu, 2009, s. 1]. Należy również przyznać rację tym, którzy uznają, że turystyka jest super-globalizacyjną branżą [Held, McGrew, Goldblatt, Perraton, 2000], a w pewnym sensie jest, jakby to można określić, dzieckiem globalizacji. Opinie, które wychodzą z takiego założenia mogą być inspirujące dla znawców strategii przemysłu turystycznego do jego dalszej modernizacji. W niniejszym opracowaniu zostaną poddane teoretycznej analizie przedsięwzięcia turystyczne polegające na pośrednictwie, które to pojęcie obejmuje zwykle biura podróży będące organizatorami lub agentami [Ustawa, 1997]. Podmioty gospodarcze, o których mowa, są, podobnie jak cały przemysł turystyczny, narażone na wszelkie kryzysy ekonomiczne, aczkolwiek istnieje dosyć powszechne mniemanie, że turystyka jest odporna bardziej niż inne branże na negatywne czynniki wynikające z globalizacji. Opinia ta jednak do końca nie wydaje się być prawdziwa i sprawdzona, o czym świadczą miedzy innymi coroczne informacje dotyczące ogłaszania upadłości i likwidacji kolejnych biur podroży. Nasuwają się pytania dotyczące specyfiki projektowania i funkcjonowania przedsięwzięć turystycznych uwzględniającej problemy globalizacji w aspekcie ewentualności podejmowania najbardziej skutecznych i efektywnych metod i strategii zarządzania. W licznych opracowaniach podkreśla się [Dwyer, Edwards, Mistilis, Scott, Cooper, Roman, 2008, s. 23], że przemysł turystyczny i jego przedsięwzięcia potrzebują więcej konwencjonalnego typu działania na arenie międzynarodowej, przy założeniu, że są one w jakiś sposób odporne na bardziej złożone czynniki globalizacji. Nie jest do końca sprawdzone, czy opinia ta jest prawdziwa i nie wiadomo też, w jakim zakresie przedsięwzięcia turystyczne, polegające na pośrednictwie pomiędzy klientami a dostawcami usług, ulęgają wpływom globalizacji. Niniejsze opracowanie ma na celu znalezienie odpowiedzi na te pytania poddając przy tym pod wątpliwość popularne twierdzenie uznające, że nie ma więcej globalizacji turystyki niż trans-graniczne przepływy klientów i siły nabywczej [Hjalager 2007, s. 437]. Jak się bowiem wydaje globalizacja oddziałuje na przedsięwzięcia turystyczne, w tym także na te, które funkcjonują w sferze pośrednictwa, nie tylko jako czynnik wzmagający wzrost ale również jako czynnik niosący zagrożenia (zawłaszcza w czasach * Dr, Katedra Zarządzania w Turystyce, Wydział Zarządzania i Komunikacji Społecznej, Uniwersytet Jagielloński, m.kurleto@uj.edu.pl

2 106 Małgorzata Kurleto rosnącego kryzysu ekonomicznego). Jakie są rozmiary tych zagrożeń w sferze projektowania i funkcjonowania przedsięwzięć turystycznych? Czy można, a jeśli tak, to jakimi sposobami i metodami tych zagrożeń unikać i im przeciwdziałać? Na te pytania będzie starała się odpowiedzieć niniejsza analiza. 1. Przedsięwzięcia turystyczne opierające swoją działalność na pośrednictwie w grupie przedsiębiorstw turystycznych w czasach globalizacji Przedsiębiorstwo turystyczne jest wyodrębnionym zespołem ludzi wykonujących czynności w zakresie zaspokojenia potrzeb turystów i samodzielnie podejmujących decyzje strategiczne i taktyczne, rozstrzygające o skuteczności działania. Jest jednostką wyposażoną w środki materialne i finansowe oraz podporządkowaną określonej organizacji wewnętrznej [Gołembski, 2007, s. 22]; [Bednarczyk, 2010]. Według kryterium funkcjonalnego uwzględniającego rodzaj świadczonych usług można podzielić przedsiębiorstwa na: transportowe, hotelarsko gastronomiczne, uzdrowiskowe, sportowo rekreacyjne i także biura podróży stanowiące ogniwo łączące wytwórców usług i turystów będące organizatorami, pośrednikami lub agentami [ W myśl przytoczonej powyżej ustawy o usługach turystycznych z 1997 roku, przedsiębiorstwo turystyczne jest jednostką organizacyjną prowadzącą działalność gospodarczą, świadczącą odpłatnie usługi uczestnikom różnych rodzajów i form turystyki. Według tej ustawy biura podróży w Polsce prowadzą działalność gospodarczą, czyli działalność zarobkową, która polega bądź na organizowaniu imprez turystycznych, czy też na pośredniczeniu na zlecenie klienta w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych. Wyjaśnić w tym miejscu należy, że najczęściej biura podróży, będące agencjami turystycznymi, czy też tour operatorami działając na zlecenie klienta są pośrednikami pomiędzy dostawcami usług a klientami. W wielu państwach najczęściej tego typu pośrednik to travel agent. Tak więc dla ustalenia jednolitego określenia wydawało się właściwe łączne nazwanie tego typu gospodarczej działalności przedsięwzięciami turystycznymi opartymi na pośrednictwie. W dotychczasowych badaniach dotyczących wpływu globalizacji na turystykę większość analiz koncentrowała się na międzynarodowych sieciach hotelowych i liniach lotniczych [Johnson, Vanetti, 2005, s. 1077]; [Show, Williams, 2002]. Natomiast niniejsze opracowanie ma zamiar bliżej przyjrzeć się wpływowi, o którym mowa, na firmy turystyczne zajmujące się pośrednictwem. Zauważyć należy, że w zakresie oddziaływania globalizacji na turystykę istnieje opinia [Hjalager, 2007, s. 437] wskazująca na turystykę jako na wyjątek wśród innych branż gospodarki, w której globalne mechanizmy i konsekwencje nie weszły do końca w pełni do gry. Podkreślenia wymaga też fakt, że turystyka jest rodzajem działalności gospodarczej, w której nie może stosować outsourcingu (dla przypomnienia outsourcing polega na wydzielaniu procesów biznesowych w przedsiębiorstwie

3 Wpływ globalizacji na projektowanie i funkcjonowanie przedsięwzięć 107 i zlecaniu ich zewnętrznym firmom, które są w stanie wykonywać dane procesy efektywniej [ Wymienione powyżej fakty przemawiają, jak się wydaje, za potrzebą dokonywania badań dotyczących wpływu globalizacji na projektowanie i funkcjonowanie przedsięwzięć turystycznych opartych na pośrednictwie. 2. Globalizacja definicje, zasięg, oddziaływanie na turystykę Globalizacja, będącą dziś jedną z najbardziej kontrowersyjnych kwestii, może być zdefiniowana jako postępująca integracja gospodarek, społeczeństw i cywilizacji. Według L. Dwayer [Dwazer, 2008, s. 24] globalizacja jest produktem rewolucji w telekomunikacji, komputeryzacji, wzrostu wolnego handlu, upadku komunizmu i demokratyzacji rynków finansowych. Wspomniany autor przedstawił 7 czynników wpływających na rozwój globalizacji, a to: 1) polityczne naciski na wyższe standardy życia, 2) wzrost polityki makroekonomicznej, 3) liberalizację transportu powietrznego i wzrastające znaczenie wolnego handlu i wzrost turystyki, 4) rozpowszechnienie technologii informacyjnej, 5) wzrastająca dynamika prywatnego sektora, 6) ewolucje globalnych rynków finansowych, 7) możliwości hamowania wzrostu poprzez upadki gospodarcze, kryzysy ekonomiczne i regionalne konflikty. K. Chon i T. Mair [Chon, Mair, 2010, s.404] analizując temat wpływu globalizacji na turystykę zwrócili uwagę na problem ekonomicznego klimatu, który jest wyznacznikiem wpływu, o którym mowa, a zależy od: 1) cyklów biznesowych (fazy: ekspansji, szczytowania, kurczenia się i końca), 2) trendów turystycznych (aktualnie zauważa się dużą dynamikę rozwoju turystyki z kierunków Azja Pacyfik), 3) odpowiedzi klientów na ekonomiczną fluktuację. Globalizacja działa we wszystkich jednostkach i ma wpływ na wszystkie aspekty ludzkiego życia, począwszy od przepływów kapitałowych, poprzez polityczną współpracę, do przepływu pomysłów. Obejmuje ona również takie negatywne zjawiska jak: zanieczyszczenie środowiska, zachowania przestępcze, choroby, a ostatecznie i terror. Podróże i turystyka są jednymi z wielu przyczyn i skutków procesów globalizacji [Dach, Według A. Alli, G.S. Winter a i D.L. May a [Alli, Winter, May, 2007, s. 69] globalizacja najbardziej oddziaływa na 5 dziedzin: ekonomię, technologię informacyjną i komunikacyjną, politykę, edukację oraz oczywiście na biznes. Wpływ globalizacji na rynek biznesowy według wymienionych powyżej autorów poprzez dokonywane transakcje, procesy i instytucje powoduje najważniejszy rozwój ekonomiczny we współczesnym świecie XXI wieku. Tuż przed końcem XX wieku liczne studia wielu autorów [Crouch, Ritchie, 1999, s ], [Lim, 1999, ] prognozowały, że globaliza-

4 108 Małgorzata Kurleto cja licznymi drogami będzie wywierać implikacje na rozwój turystyki, a mianowicie: 1) przewidywano wzrost turystyki szczególnie dzięki wzrostowi średniej klasy w Azji, zwłaszcza w Chinach i Indiach, 2) dalsze rozpowszechnienia się technologii informacyjnych i komunikacyjnych, które przyniosą korzyści dla wielu destynacji turystycznych, 3) związanie turystyki z trendami globalizacji, 4) wzrost znaczenia na rynku turystycznym niewielkiej ilości dużych globalnych sieci turystycznych, 5) rozszerzanie się muli-narodowych i trans-narodowych korporacji w turystyce, 6) wychodzenie przez tour operatorów naprzeciw ruchowi turystycznemu o charakterze masowym, 7) rozwój działalności w odpowiedniej skali niche-operatorów dla turystów o wyszukanych gustach. Przewidywania te spełniły się [Dwyer, 2008, s ] jedynie w pewnym zakresie, które jednak okazywały się mieć zasięg globalny, w postaci nieszczęść spadających na świat, a wynikające z aktów terroryzmu, np. Nowy Jork 11 września 2001 r. [Terrorism vs tourism, 2001], z sił natury, np. tsunami na Ocenie Indyjskim 2005 [Ashley, 2005], czy z kryzysu ekonomicznego ostatnich lat [Vos, 2009], z czego jasno wynika, że oczywiście nie wszystko można przewidzieć, a negatywne czynniki globalizacji niewątpliwie są w stanie ugodzić w przedsięwzięcia turystyczne, doprowadzając turystykę do upadku, a firmy turystyczne do upadłości lub likwidacji. 3. Powstawanie i projektowanie nowych przedsięwzięć turystycznych a globalizacja Na początku każdego przedsięwzięcia ekonomicznego najistotniejsze jest jego zdefiniowanie [Thomsett, 2010, s. 8 9]. Elementami definicji przedsięwzięcia turystycznego są: cel, zadania, plan i budżet. W cyklu życiowym przedsięwzięcia po zdefiniowaniu zwykle następuje projektowanie budowanie i testowanie, wprowadzanie i sprawdzanie [Nokes, 2003, s. 17]. Współcześnie w czasie globalnej gospodarki nie realizuje się żadnego projektu przedsięwzięcia ekonomicznego w izolacji, ale z uwzględnieniem otaczających czynników. Nazywane są one kontekstem projektu i należą do nich następujące czynniki [Billingham, 2008, s. 9]: 1) polityczne (rządowe, branżowe relacje), 2) ekonomiczne (stopy procentowe, raty wymiany walut, popyt), 3) socjologiczne (czynniki demograficzne, zachowania i ustosunkowania, style życia), 4) techniczne (rozwój naukowy, dostawcy, konkurenci), 5) prawne (ustawodawstwo i kontrakty), 6) środowiskowe (klimat, różnice kulturowe, zdrowie i bezpieczeństwo).

5 Wpływ globalizacji na projektowanie i funkcjonowanie przedsięwzięć 109 Zazwyczaj na początku w fazie projektowania nie myśli się o czynnikach globalnych, które często później zaczynają odgrywać coraz większą rolę w trakcie funkcjonowanie przedsięwzięcia. Natomiast już w fazie wstępnego projektowana przedsięwzięcia ekonomicznego niezbędne są elementy kontroli koordynacji i monitorowania, które zdaniem Thomsetta [Thomsett, 2010, s. 11] w przedsięwzięciach turystycznych najlepiej sprawdzają się poprzez wprowadzanie zarządzania ryzykiem. Najczęściej w pierwszym etapie firmy turystyczne ograniczają zakres swojej działalności do terytorium kraju, w którym zostały utworzone; międzynarodowe relacje są ustanawiane często w późniejszym okresie czasu w miarę rozrastania się zakresu ich działalności. Niektóre z nowych przedsiębiorstw turystycznych są po prostu stworzone dla działalności globalnej [Chetty, Campbell-Hunt, 2004, s. 57]; [Knight, 2000, s.12], widząc rynki i dostawców w szerszej perspektywie, bez ograniczeń krajowych, już od samego początku. Pojawiające się globalne hiper-przedsiębiorstwa stanowią swoistego rodzaju wyzwania dla teorii ekonomicznych przyjmując istnienie niezależne od państwa narodowego. Fakt ten można uznać za mający istotne znaczenie w związku z globalizacją turystyki [Cornelissen, 2005, s. 8]. Dla optymalnego projektowania przedsięwzięć turystycznych niezwykle ważne jest rozpoznanie potrzeb i interesów klientów. Należy brać także pod uwagę największego konkurenta, którym dla tradycyjnych form działalności pośredników turystycznych staje się bezpośrednia możliwość dokonywania rezerwacji i transakcji klienta z dostawcą przez Internet. W praktyce bardzo często obawa stracenia klienta poprzez takie transakcje okazuje się bezpodstawna (na przykład linie lotnicze najczęściej kierują zainteresowanego klienta do najbliższego lokalnego agenta turystycznego) [Wynne, 2001, s 421]. Większe przedsiębiorstwo turystyczne naturalnie może znaleźć bardziej korzystne rozwiązania do tworzenia i rozwijania własnych pozycji na rynku, by nie utonąć we wspólnej, globalnej Internetowej ofercie. Następna istotna kwestia to pozyskiwanie klienta stałego pośród klientów biznesowych, zwłaszcza w zakresie organizowanych imprez (tzw. events), kongresów, konferencji i konwencji, tzw. MICE (Meetings, Incentives, Conferences, and Exhibitions) [Turystyka, 2010], która to działalność ulega coraz większej profesjonalizacji i specjalizacji (powstają przykładowo korporacyjne biura podróży zajmujące się klientem biznesowym). Pamiętać należy, że klienci są główną siłą napędową globalizacji. Dla nich firmy turystyczne, w tym pośredniczące, decydują się na przeniesienie kapitału, integracje biznesu poprzez inwestycje, fuzje, przejęcia, a za granicą, wchodzą we światowy handel koncepcji biznesowych poprzez, na przykład franchising czy też umowy licencyjne. Operatorzy turystycznych biur podróży mają intensywne doświadczenie w zakresie fuzji i przejęć [Hjalager, 2007, s 444]. Powoduje to potrzebę integracji przedsięwzięć turystycznych stanowiącą motor procesów globalizacji. Pro-

6 110 Małgorzata Kurleto blem potrzeby integracji może pojawić się w trakcie funkcjonowania firmy turystycznej, ale w okresie globalizacji coraz częściej integracja jest zakładana już na etapie projektowania przedsięwzięcia. Firmy turystyczne będące pośrednikami pomiędzy klientami a dostawcami działają w strefie ryzyka wynikającego ze środowiska zewnętrznego, zwłaszcza z zagrożeń, w obliczu których mogą znaleźć się destynacje turystyczne i z zagrożeń, które mogą wyniknąć ze strony dostawców usług. Tak wiec firmy turystyczne muszą dokonywać analizy ryzyka i uwzględniać je zarówno w trakcie projektowania, jak i funkcjonowania każdego przedsięwzięcia turystycznego. 4. Wpływ globalizacji na funkcjonowanie przedsięwzięć turystycznych Przedsiębiorstwa turystyczne we współczesnym świecie działają w globalnym środowisku. To powoduje potrzebę traktowania (w zarządzaniu strategicznym) reszty świata jako konkurencję. Zmusza to managerów przedsięwzięć turystycznych, które polegają na pośrednictwie między dostawcami usług a klientami do wprowadzania zarządzania wiedzą i zarządzania jakością. Uwaga ta dotyczy szczególnie zarządzania biur podróży zajmujących się turystyką biznesową. Decydujące siły globalizacji wpływające na jakość zarządzania to [Dornie, 2000, s. 1]: siły kształtujące globalny rynek, siły kształtujące technologie, siły kształtujące koszty globalne, siły polityczne i makroekonomiczne (w tym dewaluacje walut i zmiany nominalnych i realnych exchange rate, zmiany na światowych giełdach i zmiany dotyczące stóp procentowych kredytów bankowych). Można wyróżnić następujący schemat etapów globalizacji przedsięwzięć turystycznych w trakcie ich działalności [Hjalager, 2007, s ]: 1) misje na rynkach (reprezentacja i operacje), 2) integracja ponad granicami (poprzez inwestycje firm i fuzje), 3) ekspansja koncepcji biznesowych (poprzez import i eksport tych koncepcji m. in. poprzez franchising i licencje). Mimo, że przedstawiony model fazowy sugeruje logiczny postęp w kierunku ostatniej kompleksowej fazy to jednak w praktyce przedstawione fazy często zachodzą na siebie. Podstawowym założeniem modelu fazowego jest to, że przez przyjęcie globalizacji etapami, poszczególne firmy turystyczne, w rożnych miejscach i krajach, są w stanie kontrolować rynek, na którym występują, w zakresie kosztów, a także to, że mają dostęp do doświadczeń i ważnych informacji handlowych. Poprzez łączenie się w złożone międzynarodowe sieci, turystyczne agencje mogą adresować instytucjonalne i inwestycyjne naciski w swoim miejscu (kraju) działania, na różnych poziomach [Knowles, Diamantis, El-Mourhabi, 2001]. W zasadzie uczestnicy procesów biznesowych przemysłu turystycznego powinni być przygotowani na stopniowe, choć nieuniknione, kolejne fazy oraz dostosowanie się do swoich możliwości i siły konkurencji. W turystycznych

7 Wpływ globalizacji na projektowanie i funkcjonowanie przedsięwzięć 111 przedsięwzięciach opartych na pośrednictwie, globalizacja jest wzmocniona poprzez rozwój informacji i technologii komunikacyjnych oraz transportu, za to negatywny wpływ na tempo globalizacji może mieć np. wzrost cen energii i paliw. Głównym celem turystyki na rynkach zewnętrznych jest przyciągnięcie klientów do przedsiębiorstwa i do kraju przeznaczenia (destynacji), w którym produkty turystyczne będą sprzedawane. Umieszczenie agentów i biur na rynkach zagranicznych jest jedną z najczęściej używanych strategii globalizacji, która została nazwana przez niemal wszystkich uczestników procesu biznesowych motorem wzrostu [Hjalager, 2007, s. 441]. Globalizacja wpływa na zmiany w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Proces zmian metod zarządzania przedsiębiorstwem dokonuje się na kilku płaszczyznach: strukturalnej (wirtualizacja), systemów pracy (tworzenie elastycznych systemów), kompetencji (kreowanie nowej wiedzy), technologii i procedur organizacyjnych (wprowadzanie e-biznesu) oraz wartości (nacisk na odpowiedzialność społeczną) [Gierszewska, Wawrzyniak, 2001, s. 13]. Wśród korzyści z globalizacji dla przedsiębiorstw, które mają odniesienie do przedsięwzięć turystycznych opartych na pośrednictwie, podkreślić można szczególnie hamowanie tendencji inflacyjnych, wyrównywanie cen światowych, upowszechnienie postępu technicznego i możliwość szybkiego przekazywania nowych technologii (systemy rezerwacji), wzrost jakości usług, aktywizacja gospodarki i zmuszenie do konkurencyjności i przyjmowanie strategii wzrostu [Knap-Stefaniuk, 2010, s. 2 3] Zakończenie Zasadniczo globalizacja w turystyce nie jest nową kwestią, a proces umiędzynarodowienia trwa już od dziesięcioleci. Podstawą rozwoju gospodarki światowej w dobie globalizacji stają się przedsiębiorstwa inteligentne, samouczące, samoregulujące się oraz wirtualne i zwinne, jak również przedsiębiorstwa sieciowe oparte na związkach technologicznych, funkcjonalnych, organicznych i geograficznych [Hejduk, 2006, s. 27]. Rozwój przedsiębiorstw XXI w. jest bowiem przede wszystkim ukierunkowany na wzrost przedsiębiorczości, innowacyjności i konkurencyjności. Takie przedsięwzięcia turystyczne opierające się na pośrednictwie muszą być projektowane i takie muszą funkcjonować w kolejnych fazach swojego rozwoju, żeby sprostać wymogom wynikającym globalizacji. Przyjęcie przez firmę turystyczną koncepcji rozwoju zgodnego z nurtem globalizacji i większe umiędzynarodowienie działalności wymaga zwiększonych innowacji i zmian strukturalnych, a także rozwoju specyficznych stosunków handlowych całej branży turystycznej z głównym akcentem położonym na firmy pośredniczące pomiędzy dostawcami usług a klientami. Wpływ globalizacji na przedsięwzięcie turystyczne może być tak duży, że niejednokrotnie z globalnego punktu widzenia, zaprojektowana firma tury-

8 112 Małgorzata Kurleto styczna po pewnym czasie funkcjonowania na rynku staje się podmiotem, który nie zawsze można rozpoznać. A. Hjalager [Hjalger, 2007, s. 451] daje ciekawe spostrzeżenie, które można odnieść do przedsięwzięć turystycznych, stwierdzające, że branża turystyczna jest zdominowana przez małe i średnie przedsiębiorstwa, z ograniczoną zdolnością do przeprowadzania systematycznej i równoczesnej działalności (obrotu) w kilkunastu krajach. Twierdzenie to powinno ulec weryfikacji, bowiem należy pamiętać, że często małe i średnie przedsiębiorstwa w czasie kolejnych faz swojego funkcjonowania rozszerzają swoją działalność na skalę międzynarodową, wchodząc w ten sposób na rynek globalny. Poza tym, jak już wspomniano, wśród firm turystycznych, które decydują się na przeniesienie kapitału, integrację biznesu poprzez inwestycje, przejęcia, franchising czy umowy licencyjne, jest najwięcej biur podróży, które mają duże doświadczenie w zakresie fuzji i przejęć, o których mowa. Te i inne działania wykorzystujące nowoczesne strategie, metody i techniki podejmowane są dla zdobycia klientów, którzy, jak już wspominano, są siłą napędową globalizacji. W niniejszym artykule starano się usystematyzować problematykę wpływu globalizacji na firmy turystyczne pośredniczące pomiędzy dostawcami usług turystycznych a klientami, proponuje przyjąć model fazowy akceptujący potrzebę przechodzenia do zmian i rozwoju etapami: od form prostych do bardziej złożonych. Globalizacja postępuje w skali i zakresie totalnym i wpływa na konieczność dokonania znacznego postępu w spełnianiu żądań rynkowych, wymogów konkurencyjnych i efektywnościowych i nabywania umiejętności funkcjonowania na rynku międzynarodowym oraz szybkiego przekazywania technologii. Jednak pamiętać należy, że w praktyce wyniki globalizacji są nierównomiernie rozłożone w obszarze przedsiębiorstw, krajów i regionów. W związku z tym model fazowy powinien być traktowany raczej jako sugestia przy realizacji i rozwoju niż jako jednoznaczna wskazówka do dokonywania przyszłych zmian. Należy zwrócić uwagę, że wpływ globalizacji na turystykę, przejawia się w wielorakich formach w różnych częściach świata. Właściwe przy dokonywaniu analiz wydaje się uwzględnienie tej specyfiki, jak i specyfiki przedsiębiorstw turystycznych w zaproponowanym modelu fazowym. Pozwala to na zrozumienie możliwości globalizacji w odniesieniu do różnego typu przedsięwzięć turystycznych i zabezpieczanie się przed zagrożeniami jakie zarazem globalizacja niesie za sobą. Globalizacja w turystyce nie została jeszcze omówiona kompleksowo. W pewnej mierze dokonano analiz, które koncentrują się tylko na wybranych wpływach globalizacji na turystykę. Dlatego istnieje realne zapotrzebowanie jeszcze głębszego zbadania przedsięwzięć turystycznych zajmujących się pośrednictwem. Problemy te wymagają dalszych badań i empirycznej analizy obserwacji zjawisk zachodzących na rynku turystycznym. W szczególności brak jest analiz dotyczących działania branży turystycznej ponad granicami krajowymi i regionalnymi, w fazie, którą określono jako etap ekspansji koncepcji

9 Wpływ globalizacji na projektowanie i funkcjonowanie przedsięwzięć 113 biznesowych. Istnieje również potrzeba zbadania działalności handlowej małych przedsiębiorstw turystycznych zajmujących się pośrednictwem turystycznym w wybranych branżach turystyki. Tego typu badania niewątpliwie mogłyby pomóc w zrozumieniu możliwości, jakie wynikają z globalizacji, zarówno w czasie projektowania przedsięwzięć jak i w czasie ich funkcjonowania we wszystkich fazach proponowanego modelu Literatura 1. Alli A., Winter G.S., May D.L. (2007), Globalization, its Effectts, w: International Business Economics Research Journal, vol. 6, nr Ashley C. (2005), The Indian Ocean Tsunami, opinion /docs/714.pdf 3. Bednarczyk M. (red.) (2010), Przedsiębiorstwo turystyczne. Zasady i praktyka, problem, CeDeWu, Warszawa. 4. Bednarczyk M., Wach K. (2004), Kultura i biznes w procesie globalizacji, w: Naród, kultura i państwo w procesie globalizacji, Rolicki J., Banaś M. (red.), Uniwersytet Jagielloński, Kraków. 5. Billingham V. (2008), Project management, UK, 6. Chetty, S., Campbell-Hunt C. (2004), A Strategic Approach to Internationalisation: A Traditional versus a Born-global Approach, w: Journal of International Marketing, nr Chon K., Mair T. (2010), Welcome to Hospitality, An introduction, Delmar, USA. 8. Cornelissen, S. (2005), The Global Tourism System. Aldershot: Ashgate. 9. Crouch G.I., Ritchie J.R. (1999), Tourism, Competitiveness, and Societal Prosperity, w: Journal of Business Research, nr Dach Z. Globalne problemy współczesnego świata, naszapol/archiwum/nr30/text/4_8.htm. 11. Dornier P., Ernest R., Fender M., Kouvelis P. (2000), Globalisation and its Efekts on SCM, Dwyer I., Edwards D., Mistilis N. Scott N., Cooper Ch., Roman C. (2008), Trends Underpinning Tourism to 2020 An analysis of key drivers for change, CRC, Australia. 13. Gierszewska G., Wawrzyniak B. (2001), Globalizacja. Wyzwania dla zarządzania strategicznego, Poltext, Warszawa. 14. Gołembski, G. (2007), Zróżnicowanie przedsiębiorstw turystycznych, w: Gołembski, G. (red.), Przedsiębiorstwo turystyczne. Ujęcie statyczne i dynamiczne, PWE, Warszawa. 15. Hejduk K. (2006), Główne uwarunkowania rozwoju nauk zarządzania w Polsce, w: Ekonomika i Organizacja Przedsiębiorstwa, nr Held D., McGrew A., Goldblatt D., Perraton J. (2000), Global Transformations: Politics, Economics and Culture, Polity Press, Cambridge.

10 114 Małgorzata Kurleto 17. Hjalager A.M. (2007), Stages in the economic globalization of tourism, Denmark, Science Park Aarhus, w: Annals of Tourism Research, vol. 54, nr Johnson C., Vanetti M. (2005), Vocational Strategies of International Hotel Chains, w: Annals of Tourism Research, nr Knap-Stefaniuk A. (2010), Globalizacja a nowe wyzwania w zarządzaniu, a zarządzanie zmianami, Biuletyn POU Wyższej Szkoły Zarządzania w Warszawie, biuletyn? p=&strona+ biul _glob &nr=4 22. Knight, G. (2000), Entrepreneurship and Marketing Strategy: The SME under Globalization, w: Journal of International Marketing nr Knowles T., Diamantis D., El-Mourhabi J. (2001), The Globalization of Tourism and Hospitality: A Strategic Perspective. Continuum, London. 24. Lim C. (1999), A meta-analytic review of international tourism demand, w: Journal of Travel Research, 37 (3). 25. Mopfu T.P.Z. (2009), Impact of tourism globalisation in Africa IBAS, vol 1, nr 2, Nokes S., Major I., Greenwood A., Allen D., Goodman M. (2003), The definitive guide to project management, Prentice Hall, Great Britain. 27. Show G., Willams A. M. (2002), Critical Issues in Tourism. A geographical perspective, Blackwell Publishers, Oxford. 28. Terrorism vs tourism (2001), /Terrorismvs Tourism.html 29. Thomsett M. (2010), The little black book of Project Management, AMS, New York. 30. Turystyka MICE w Krakowie Raport końcowy, 2010, Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych, Dz.U nr 133 poz Vos R. (2009), World Economic Situation and Prospects , United Nations, Wang, J. (2003),The Global Reach of a New Discourse: How Far can Creative Industries Travel?, w: International Journal of Cultural Studies, nr Wynne C., Berthon P., Pitt L., Ewing M., Napoli J. (2011), The Impact of Internet on the Distribution Value Chain, w: Internationa Marketing Review, 8. Streszczenie Niniejsze opracowanie skupia się na problemach projektowania i funkcjonowanie przedsięwzięć turystycznych polegających na pośrednictwie pomiędzy dostawcami usług turystycznych a klientami w kontekście ich umiędzynarodowienia i globalizacji. W teorii i praktyce związanej z wpływem globalizacji na turystykę panuje wiele opinii budzących wątpliwości, które albo podkreślają pozytywny aspekt tego wpływu albo

11 Wpływ globalizacji na projektowanie i funkcjonowanie przedsięwzięć 115 sugerują, że branża turystyczna jest zdominowana przez małe i średnie przedsiębiorstwa, z ograniczoną zdolnością do przeprowadzania systematycznej i równoczesnej działalności (obrotu) w kilkunastu krajach. Niniejsza praca ma na celu analizę wyszególnionej problematyki i polemikę z niektórymi wątpliwymi opiniami, o których mowa, i zaprezentowanie takiego modelu (fazowego) zarówno projektowania jak i funkcjonowania przedsięwzięć turystycznych, który by pozwolił na efektywne działanie zarówno w skali miejscowej jak i globalnej oraz unikanie skutków zagrożeń jakie niesie za sobą globalizacja Słowa kluczowe globalizacja, turystyka, biura podroży, projektowanie The Impact of Globalization on Project Management and Operational Management of the Travel and Tourism Intermediaries. (Summary) This study focuses on the problems of project management and operational management of tour operators and travel agencies in the context of their internationalization and globalization. In theory and practice related to the impact of globalization on tourism there are a lot of questionable opinion that either emphasize the positive aspect of this impact, or suggest that the tourism industry is dominated by small and mediumsized enterprises, with limited ability to carry out a systematic and simultaneous operations (rotation) in a dozen countries. This paper is trying to analyze the problems of the mentioned controversy and to present such a model (phases model) in both project management and operational management of tour operators and travel agencies, which would allow for effective action both at local and global effects and avoiding threats posed by globalization. Key words globalization, tourism, travel agencies, design

WSPÓŁCZESNA ANALIZA STRATEGII

WSPÓŁCZESNA ANALIZA STRATEGII WSPÓŁCZESNA ANALIZA STRATEGII Przedmowa CZĘŚĆ I. WSTĘP Rozdział 1. Koncepcja strategii Rola strategii w sukcesie Główne ramy analizy strategicznej Krótka historia strategii biznesowej Zarządzanie strategiczne

Bardziej szczegółowo

WSTĘP 11 GLOBALIZACJA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ I NOWY REGIONALIZM 19

WSTĘP 11 GLOBALIZACJA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ I NOWY REGIONALIZM 19 SPIS TREŚCI WSTĘP 11 ROZDZIAŁ I GLOBALIZACJA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ I NOWY REGIONALIZM 19 1. Współczesna gospodarka światowa i jej struktura... 19 1.1. Podmioty gospodarki światowej... 21 1.2. Funkcjonowanie

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE W BIZNESIE MIĘDZYNARODOWYM

ZARZĄDZANIE W BIZNESIE MIĘDZYNARODOWYM ZARZĄDZANIE W BIZNESIE MIĘDZYNARODOWYM - WYKŁAD 1 DR KATARZYNA BAŁANDYNOWICZ-PANFIL CEL PRZEDMIOTU Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawami zarządzania przedsiębiorstwem na rynku międzynarodowym.

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek ekonomia Promotorzy prac magisterskich

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek ekonomia Promotorzy prac magisterskich Studia II stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Bogusław FIEDOR Prof. dr hab. Andrzej

Bardziej szczegółowo

Spis treści WSTĘP... 11

Spis treści WSTĘP... 11 Spis treści WSTĘP... 11 Magdalena Mazurczak Korporacje transnarodowe w dobie procesów globalizacji...15 1.1. Współczesne procesy globalizacji gospodarki światowej...15 1.1.1. Pojęcie i definicje procesów

Bardziej szczegółowo

Konkurencyjność Polski w procesie pogłębiania integracji europejskiej i budowy gospodarki opartej na wiedzy

Konkurencyjność Polski w procesie pogłębiania integracji europejskiej i budowy gospodarki opartej na wiedzy w Konkurencyjność Polski w procesie pogłębiania integracji europejskiej i budowy gospodarki opartej na wiedzy redakcja naukowa Tomasz Michalski Krzysztof Piech SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE WARSZAWA

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Andrzej GRACZYK (min. 5 osób) Prof. dr hab. Jerzy

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia stacjonarne Kierunek ekonomia Promotorzy prac magisterskich

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia stacjonarne Kierunek ekonomia Promotorzy prac magisterskich Studia II stopnia stacjonarne Kierunek ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Studia stacjonarne Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Bogusław FIEDOR Prof. dr hab.

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia egzaminacyjne z przedmiotów podstawowych

Zagadnienia egzaminacyjne z przedmiotów podstawowych Zagadnienia egzaminacyjne z przedmiotów podstawowych 1. Pojęcie i rodzaje benchmarkingu 2. Wady i zalety stosowania outsourcingu 3. Metoda zarządzania KAIZEN 4. Rynek pracy i bezrobocie 5. Polityka pieniężna

Bardziej szczegółowo

Perspektywy rozwoju polskiego eksportu do krajów pozaunijnych. Autor: redakcja naukowa Stanisław Wydymus, Bożena Pera

Perspektywy rozwoju polskiego eksportu do krajów pozaunijnych. Autor: redakcja naukowa Stanisław Wydymus, Bożena Pera Perspektywy rozwoju polskiego eksportu do krajów pozaunijnych Autor: redakcja naukowa Stanisław Wydymus, Bożena Pera W ostatnich latach ukazało się wiele opracowań poświęconych ocenie wymiany handlowej

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. 1.5. Funkcje funduszy inwestycyjnych w gospodarce... 32 1.6. Szanse i zagrożenia inwestowania w fundusze inwestycyjne...

SPIS TREŚCI. 1.5. Funkcje funduszy inwestycyjnych w gospodarce... 32 1.6. Szanse i zagrożenia inwestowania w fundusze inwestycyjne... SPIS TREŚCI Wstęp......................................................... 9 Rozdział 1. Pojęcie i istota funduszu inwestycyjnego.................. 13 1.1. Definicja funduszu inwestycyjnego...............................

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac magisterskich

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac magisterskich Studia niestacjonarne II stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Studia niestacjonarne Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Andrzej GRACZYK (min. 5

Bardziej szczegółowo

Obszary badawcze w projekcie Ekonomia w obliczu Nowej Gospodarki

Obszary badawcze w projekcie Ekonomia w obliczu Nowej Gospodarki Obszary badawcze w projekcie Ekonomia w obliczu Nowej Gospodarki dr hab. Ewa Mińska-Struzik, prof. nadzw. UEP dr hab. Arkadiusz Kawa, prof. nadzw. UEP dr hab. Paweł Marszałek, prof. nadzw. UEP Agenda prezentacji

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie i doktorzy habilitowani Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Dr hab. Karol KOCISZEWSKI, prof. UE Promotorzy prac dyplomowych

Bardziej szczegółowo

KATEDRA EKONOMII I PRAWA GOSPODARCZEGO

KATEDRA EKONOMII I PRAWA GOSPODARCZEGO KATEDRA EKONOMII I PRAWA GOSPODARCZEGO 1. Obszary badawcze 2. Przykładowe tematy prac dyplomowych Dr hab. Grażyna Adamczyk-Łojewska, prof. nadzw. UTP Dr Danuta Andrzejczyk Dr Czesław Giryn Dr inż. Anna

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WYKŁADU BIZNES MIĘDZYNARODOWY

PROGRAM WYKŁADU BIZNES MIĘDZYNARODOWY Prof. zw. dr hab. Jan Rymarczyk PROGRAM WYKŁADU BIZNES MIĘDZYNARODOWY WYKŁAD I GLOBALIZACJA GOSPODARKI ŚWIATOWEJ 1. Pojęcie biznesu międzynarodowego 2. Pojęcie globalizacji i jej cechy 3. Stymulatory globalizacji

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11

Spis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11 Makro- i mikroekonomia : podstawowe problemy współczesności / red. nauk. Stefan Marciniak ; zespół aut.: Lidia Białoń [et al.]. Wyd. 5 zm. Warszawa, 2013 Spis treści Wstęp (S. Marciniak) 11 Część I. Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie łańcuchem dostaw

Zarządzanie łańcuchem dostaw Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania kierunek: Zarządzanie i Marketing Zarządzanie łańcuchem dostaw Wykład 1 Opracowanie: dr Joanna Krygier 1 Zagadnienia Wprowadzenie do tematyki zarządzania

Bardziej szczegółowo

Otoczenie. Główne zjawiska

Otoczenie. Główne zjawiska Otoczenie Coraz bardziej rozległe (globalizacja, wzrost wymiany informacji) Różnorodne (wyspecjalizowane organizacje, specyficzne nisze rynkowe) Niestabilne (krótki cykl życia produktu, wzrost konkurencji,

Bardziej szczegółowo

Turystyka Władysław W. Gaworecki

Turystyka Władysław W. Gaworecki Turystyka Władysław W. Gaworecki Przedmiotem rozważań zawartych w książce jest turystyka, jej rodzaje, uwarunkowania cywilizacyjne, tendencje rozwoju i konsekwencje społeczno-ekonomiczne dla różnych dziedzin

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie i doktorzy habilitowani Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Dr hab. Karol KOCISZEWSKI, prof. UE Promotorzy prac dyplomowych

Bardziej szczegółowo

Wybór specjalności na kierunku Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze

Wybór specjalności na kierunku Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Studia I stopnia Rok akademicki 2017/2018 Wybór specjalności na kierunku Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Katedry organizujące dydaktykę na kierunku Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze (Wydział NE)

Bardziej szczegółowo

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: ZARZĄDZANIE STUDIA DRUGIEGO STOPNIA

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: ZARZĄDZANIE STUDIA DRUGIEGO STOPNIA PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: ZARZĄDZANIE STUDIA DRUGIEGO STOPNIA CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Zarządzanie pytania podstawowe 1. Funkcje zarządzania 2. Otoczenie organizacji

Bardziej szczegółowo

P Zal. I Zk zarządzaniu 3. Matematyka P Zk 4. Ekonomia P E 5. Podstawy zarządzania

P Zal. I Zk zarządzaniu 3. Matematyka P Zk 4. Ekonomia P E 5. Podstawy zarządzania KIERUNEK: GOSPODARKA PRZESTRZENNA Specjalność: Gospodarka lokalna i globalna Lp. Nazwa przedmiotu Grupa I ROK STUDIÓW 1. Geografia ekonomiczna P 2 20 - Zal 2. Technologie informacyjne \ Informatyka w I

Bardziej szczegółowo

Spis treści: Wstęp. ROZDZIAŁ 1. Istota i funkcje systemu finansowego Adam Dmowski

Spis treści: Wstęp. ROZDZIAŁ 1. Istota i funkcje systemu finansowego Adam Dmowski Rynki finansowe., Książka stanowi kontynuację rozważań nad problematyką zawartą we wcześniejszych publikacjach autorów: Podstawy finansów i bankowości oraz Finanse i bankowość wydanych odpowiednio w 2005

Bardziej szczegółowo

Społeczna odpowiedzialność biznesu podejście strategiczne i operacyjne. Maciej Bieńkiewicz

Społeczna odpowiedzialność biznesu podejście strategiczne i operacyjne. Maciej Bieńkiewicz 2012 Społeczna odpowiedzialność biznesu podejście strategiczne i operacyjne Maciej Bieńkiewicz Społeczna Odpowiedzialność Biznesu - istota koncepcji - Nowa definicja CSR: CSR - Odpowiedzialność przedsiębiorstw

Bardziej szczegółowo

Bezpieczeństwo biznesu - Wykład 5. przedsiębiorstwa a bezpieczeństwo biznesu. Ryzyko

Bezpieczeństwo biznesu - Wykład 5. przedsiębiorstwa a bezpieczeństwo biznesu. Ryzyko Wykład 5. Otoczenie krajowe ekonomiczne. przedsiębiorstwa a bezpieczeństwo biznesu. Ryzyko Ryzyko w działaniu przedsiębiorstwa ze względu na zewnętrzne i wewnętrzne warunki działania.ryzyko ekonomiczne.

Bardziej szczegółowo

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Jacek Chądzyński Aleksandra Nowakowska Zbigniew Przygodzki faktycznie żyjemy w dziwacznym kręgu, którego środek jest wszędzie, a obwód nigdzie (albo może na

Bardziej szczegółowo

BUDOWANIE POZYCJI FIRMY NA KONKURENCYJNYM GLOBALNYM RYNKU

BUDOWANIE POZYCJI FIRMY NA KONKURENCYJNYM GLOBALNYM RYNKU GRY STRATEGICZNE BUDOWANIE POZYCJI FIRMY NA KONKURENCYJNYM GLOBALNYM RYNKU Warsztaty z wykorzystaniem symulacyjnych gier decyzyjnych TERMIN od: TERMIN do: CZAS TRWANIA:2-3 dni MIEJSCE: CENA: Symulacyjne

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1. Zarządzanie wiedzą we współczesnych organizacjach gospodarczych Zarządzanie wiedzą w Polsce i na świecie w świetle ostatnich lat

Rozdział 1. Zarządzanie wiedzą we współczesnych organizacjach gospodarczych Zarządzanie wiedzą w Polsce i na świecie w świetle ostatnich lat Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie Autor: Marcin Kłak Wstęp Rozdział 1. Zarządzanie wiedzą we współczesnych organizacjach gospodarczych 1.1. Rola i znaczenie wiedzy 1.1.1. Pojęcia i definicje

Bardziej szczegółowo

Czynniki wzrostu innowacyjności regionu i przedsiębiorstw

Czynniki wzrostu innowacyjności regionu i przedsiębiorstw Czynniki wzrostu innowacyjności regionu i przedsiębiorstw prof. dr hab. Krystyna Poznańska Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Katedra Zarządzania Innowacjami Poziom innowacyjności Polski na tle UE W raporcie

Bardziej szczegółowo

Studia magisterskie uzupełniające Kierunek: Ekonomia. Specjalność: Ekonomia Menedżerska

Studia magisterskie uzupełniające Kierunek: Ekonomia. Specjalność: Ekonomia Menedżerska Studia magisterskie uzupełniające Kierunek: Ekonomia Specjalność: Ekonomia Menedżerska Spis treści 1. Dlaczego warto wybrać specjalność ekonomia menedżerska? 2. Czego nauczysz się wybierając tę specjalność?

Bardziej szczegółowo

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe 1. Cele i przydatność ujęcia modelowego w ekonomii 2.

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia I stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia I stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Studia I stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie i doktorzy habilitowani Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab.

Bardziej szczegółowo

Marcin Kłak Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie

Marcin Kłak Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie Marcin Kłak Zarządzanie wiedzą we współczesnym przedsiębiorstwie Wydawnictwo Wyższej Szkoły Ekonomii i Prawa im. prof. Edwarda Lipińskiego w Kielcach Kielce czerwiec 2010 1 Spis treści Wstęp 7 Rozdział

Bardziej szczegółowo

Systematyka ryzyka w działalności gospodarczej

Systematyka ryzyka w działalności gospodarczej Systematyka ryzyka w działalności gospodarczej Najbardziej ogólna klasyfikacja kategorii ryzyka EFEKT Całkowite ryzyko dzieli się ze względu na kształtujące je czynniki na: Ryzyko systematyczne Ryzyko

Bardziej szczegółowo

Wykład 9 Globalizacja jako wyznacznik działań strategicznych

Wykład 9 Globalizacja jako wyznacznik działań strategicznych Dr inż. Aleksander Gwiazda Zarządzanie strategiczne Wykład 9 Globalizacja jako wyznacznik działań strategicznych Plan wykładu Idea globalizacji Taktyka globalizacji Podejścia globalizacji Nowe wartości

Bardziej szczegółowo

Projektant biznes planu

Projektant biznes planu Projektant biznes planu Projektant biznes planu Jeżeli planujesz rozpoczęcie nowej działalności lub realizację inwestycji to Projektant biznes planu jest narzędziem stworzonym specjalnie dla Ciebie. Naszym

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia (magisterskie) stacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia II stopnia (magisterskie) stacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich Studia II stopnia (magisterskie) stacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac magisterskich Promotorzy prac magisterskich Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Prof. dr hab. Bogusław

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekonomisty Ekspansja firm na rynki zagraniczne Strategie umiędzynarodowienia przedsiębiorstw Magdalena Grochal-Brejdak Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach 22 października 2012 1 2 1 Czym

Bardziej szczegółowo

TRENING KOMPETENCJI MENEDŻERSKICH

TRENING KOMPETENCJI MENEDŻERSKICH TRENING KOMPETENCJI MENEDŻERSKICH Przykładowy program szkolenia Dzień Sesja 1: Wprowadzenie do zarządzania strategicznego Definicje i podstawowe terminy z zakresu zarządzania strategicznego Interesariusze

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA ROZWOJU GDAŃSKIEJ ORGANIZACJI TURYSTYCZNEJ

STRATEGIA ROZWOJU GDAŃSKIEJ ORGANIZACJI TURYSTYCZNEJ STRATEGIA ROZWOJU GDAŃSKIEJ ORGANIZACJI TURYSTYCZNEJ na lata 2009-2016 1 WIZJA GDAŃSKIEJ ORGANIZACJI TURYSTYCZNEJ... 2 2 MISJA GDAŃSKIEJ ORGANIZACJI TURYSTYCZNEJ... 2 3 CELE STRATEGICZNE... 2 4 CELE OPERACYJNE...

Bardziej szczegółowo

Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku Ekonomia II stopień PYTANIA NA OBRONĘ

Bardziej szczegółowo

PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji

PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji Arkadiusz Borowiec Instytut Inżynierii Zarządzania Politechnika

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR XII/134/11 RADY MIASTA KRAKOWA. z dnia 13 kwietnia 2011 r.

UCHWAŁA NR XII/134/11 RADY MIASTA KRAKOWA. z dnia 13 kwietnia 2011 r. UCHWAŁA NR XII/134/11 RADY MIASTA KRAKOWA z dnia 13 kwietnia 2011 r. w sprawie kierunków działania dla Prezydenta Miasta Krakowa w zakresie rozwoju gospodarczego i innowacji na terenie Gminy Miejskiej

Bardziej szczegółowo

STRATEGIE ROZWOJU GOSPODARCZEGO MIAST W POLSCE

STRATEGIE ROZWOJU GOSPODARCZEGO MIAST W POLSCE STRATEGIE ROZWOJU GOSPODARCZEGO MIAST W POLSCE Janusz Szewczuk Katowice, Grudzień 2008 ROZWÓJ GOSPODARCZY MIAST Czym jest rozwój gospodarczy? Jak mierzyć rozwój gospodarczy? Stan gospodarki polskich miast

Bardziej szczegółowo

MANAGER INNOWACJI MODUŁY WARSZTATOWE

MANAGER INNOWACJI MODUŁY WARSZTATOWE MANAGER INNOWACJI MODUŁY WARSZTATOWE WARSZTAT I-A PRAWNO-TEORETYCZNE PODSTAWY PROJEKTÓW INNOWACYJNYCH Czym jest innowacja? Możliwe źródła Wewnętrzne i zewnętrzne źródła informacji o innowacji w przedsiębiorstwie.

Bardziej szczegółowo

Wzrost adaptacyjności mikro, małych i średnich przedsiębiorstw poprzez zarządzanie strategiczne

Wzrost adaptacyjności mikro, małych i średnich przedsiębiorstw poprzez zarządzanie strategiczne POLSKI ZWIĄZEK PRYWATNYCH PRACODAWCÓW TURYSTYKI LEWIATAN I INSTYTUT TURYSTYKI W KRAKOWIE SP. Z O. O. ZAPRASZAJĄ PRZEDSIĘBIORCÓW I ICH PRACOWNIKÓW DO UDZIAŁU W PROJEKCIE Wzrost adaptacyjności mikro, małych

Bardziej szczegółowo

System B2B jako element przewagi konkurencyjnej

System B2B jako element przewagi konkurencyjnej 2012 System B2B jako element przewagi konkurencyjnej dr inż. Janusz Dorożyński ZETO Bydgoszcz S.A. Analiza biznesowa integracji B2B Bydgoszcz, 26 września 2012 Kilka słów o sobie główny specjalista ds.

Bardziej szczegółowo

Znaczenie wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi w handlu zagranicznym Polski ogółem

Znaczenie wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi w handlu zagranicznym Polski ogółem Znaczenie wymiany handlowej produktami rolno-spożywczymi w handlu zagranicznym Polski ogółem dr Iwona Szczepaniak Konferencja Przemysł spożywczy otoczenie rynkowe, inwestycje, ekspansja zagraniczna IERiGŻ-PIB,

Bardziej szczegółowo

Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku Ekonomia II stopień PYTANIA NA OBRONĘ

Bardziej szczegółowo

Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia drugiego stopnia)

Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia drugiego stopnia) Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia drugiego stopnia) Obowiązuje od 01.10.2016 Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie

Bardziej szczegółowo

STUDIA DRUGIEGO STOPNIA NIESTACJONARNE -Ekonomia - seminaria (uruchomienie seminarium nastąpi przy zapisaniu się minimum 8 osób)

STUDIA DRUGIEGO STOPNIA NIESTACJONARNE -Ekonomia - seminaria (uruchomienie seminarium nastąpi przy zapisaniu się minimum 8 osób) STUDIA DRUGIEGO STOPNIA NIESTACJONARNE -Ekonomia - seminaria (uruchomienie seminarium nastąpi przy zapisaniu się minimum 8 osób) Uprzejmie proszę o zapoznanie się z zamieszczonymi poniżej zagadnieniami

Bardziej szczegółowo

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe

PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA. CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: EKONOMIA STUDIA DRUGIEGO STOPNIA CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Ekonomia pytania podstawowe 1. Cele i przydatność ujęcia modelowego w ekonomii 2.

Bardziej szczegółowo

Prezentacja Modułu Międzynarodowego

Prezentacja Modułu Międzynarodowego Prezentacja Modułu Międzynarodowego Moduł Międzynarodowy (MM) 1. Kontekst międzynarodowy współczesnej gospodarki 2. Dlaczego warto studiować Moduł Międzynarodowy? 3. Najważniejsze przedmiotowe efekty kształcenia

Bardziej szczegółowo

Tendencje i uwarunkowania biznesu międzynarodowego

Tendencje i uwarunkowania biznesu międzynarodowego Tendencje i uwarunkowania biznesu międzynarodowego Dr Bogdan Buczkowski Katedra Wymiany Międzynarodowej Konferencja organizowana w ramach projektu Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia

Bardziej szczegółowo

PLANY STUDIÓW II 0 NIESTACJONARNYCH 4 SEMESTRY 720 godz punktów ECTS I ROK STUDIÓW ( od roku akademickiego 2012/2013) studia 2 letnie

PLANY STUDIÓW II 0 NIESTACJONARNYCH 4 SEMESTRY 720 godz punktów ECTS I ROK STUDIÓW ( od roku akademickiego 2012/2013) studia 2 letnie I ROK STUDIÓW ( od roku akademickiego 2012/2013) Handel i marketing Semestr zimowy (1) Semestr letni (2) 1. Koncepcje zarządzania A 5 9 18 E Doktryny ekonomiczne i ich rozwój A 3 18 - ZK 3. Zarządzanie

Bardziej szczegółowo

MANAGER CSR MODUŁY WARSZTATOWE

MANAGER CSR MODUŁY WARSZTATOWE MANAGER CSR MODUŁY WARSZTATOWE WARSZTAT C- A IDEA SPOŁECZNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI BIZNESU. PODSTAWY CSR. Skąd się wziął CSR? Historia społecznej odpowiedzialności biznesu. Koncepcja zrównoważonego rozwoju.

Bardziej szczegółowo

Warszawa, 28 marca 2011r. Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki

Warszawa, 28 marca 2011r. Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki Warszawa, 28 marca 2011r. Stawiamy na innowacje Kluczem do stałego i szybkiego rozwoju gospodarczego są: - maksymalizacja efektywności wykorzystania zasobów (wiedzy, kapitału, pracy, zasobów naturalnych

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia niestacjonarne I stopnia Kierunek Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Kierunek Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Dr hab. Karol KOCISZEWSKI, prof. UE Dr inż. Agnieszka BECLA Dr Magdalena STAWICKA Dr Izabela ŚCIBIORSKA-KOWALCZYK

Bardziej szczegółowo

Rozwój koopetycji w przemyśle spotkań

Rozwój koopetycji w przemyśle spotkań Rozwój koopetycji w przemyśle spotkań Hotele jako kluczowe podmioty w kształtowaniu oferty konferencyjnej dr Krzysztof Cieślikowski Warszawa 17-03-2016 Wybrane dylematy zarządzania w turystyce TURYSTYKA

Bardziej szczegółowo

DYPLOMOWY EGZAMIN USTNY W ROKU AKADEMICKIM 2011/2012

DYPLOMOWY EGZAMIN USTNY W ROKU AKADEMICKIM 2011/2012 DYPLOMOWY EGZAMIN USTNY W ROKU AKADEMICKIM 2011/2012 I. Zagadnienia kierunkowe (obowiązują wszystkich dyplomantów niezależnie od specjalności i trybu studiów) 1. Wymień i scharakteryzuj społeczne cele

Bardziej szczegółowo

Studia I stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Specjalność Biznes międzynarodowy

Studia I stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Specjalność Biznes międzynarodowy Studia I stopnia stacjonarne i niestacjonarne Kierunek Międzynarodowe Stosunki Gospodarcze Specjalność Biznes międzynarodowy Opis specjalności Kształcenie w ramach specjalności biznes międzynarodowy kładzie

Bardziej szczegółowo

Działalność naukowo-badawcza na rzecz konkurencyjności eksportu rolno-spożywczego

Działalność naukowo-badawcza na rzecz konkurencyjności eksportu rolno-spożywczego VI Kongres Eksporterów Przemysłu Rolno-Spożywczego Działalność naukowo-badawcza na rzecz konkurencyjności eksportu rolno-spożywczego Prof. dr hab. inż. Aleksander Lisowski Pełnomocnik Rektora ds. Współpracy

Bardziej szczegółowo

KONKURENCYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW

KONKURENCYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW JERZY BIELINSKI (red.) KONKURENCYJNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTW w świetle Strategii Lizbońskiej CEDEWU.PL WYDAWNICTWA FACHOWE Spis treści Wstęp 7 Część 1 Mechanizmy wzrostu wartości i konkurencyjności przedsiębiorstw

Bardziej szczegółowo

Studia II stopnia (magisterskie) niestacjonarne rok akademicki 2014/2015 Wybór promotorów prac magisterskich na kierunku Ekonomia

Studia II stopnia (magisterskie) niestacjonarne rok akademicki 2014/2015 Wybór promotorów prac magisterskich na kierunku Ekonomia Studia II stopnia (magisterskie) niestacjonarne rok akademicki 2014/2015 Wybór promotorów prac magisterskich na kierunku Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie Prof. dr hab. Stanisław CZAJA

Bardziej szczegółowo

ZAGADNIENIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI NA KIERUNKU MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE STUDIA STACJONARNE I NIESTACJONARNE II STOPNIA

ZAGADNIENIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI NA KIERUNKU MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE STUDIA STACJONARNE I NIESTACJONARNE II STOPNIA ZAGADNIENIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI NA KIERUNKU MIĘDZYNARODOWE STOSUNKI GOSPODARCZE STUDIA STACJONARNE I NIESTACJONARNE II STOPNIA 1. Specjalizacja międzynarodowa pojęcie, determinanty, typy 2. Bilans płatniczy

Bardziej szczegółowo

I oś priorytetowa Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020. Szczecinek, 24 września 2015r.

I oś priorytetowa Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020. Szczecinek, 24 września 2015r. I oś priorytetowa Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020 Szczecinek, 24 września 2015r. GOSPODARKA- INNOWACJE- NOWOCZESNE TECHNOLOGIE Celem głównym OP 1 jest podniesienie

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO OBROTU GOSPODARCZEGO MODUŁY WARSZTATOWE

BEZPIECZEŃSTWO OBROTU GOSPODARCZEGO MODUŁY WARSZTATOWE BEZPIECZEŃSTWO OBROTU GOSPODARCZEGO MODUŁY WARSZTATOWE WARSZTAT G-A PRAWNO-TEORETYCZNE PODSTAWY OBROTU GOSPODARCZEGO. Podstawy ekonomii. Podstawy finansów i bankowości. Pojęcie gospodarki i obrotu gospodarczego.

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI WSTĘP ROZDZIAŁ I

SPIS TREŚCI WSTĘP ROZDZIAŁ I SPIS TREŚCI WSTĘP... 11 ROZDZIAŁ I POLITYKA EKONOMICZNA UNII EUROPEJSKIEJ NA RZECZ ZAPEWNIENIA KONKURENCYJNEGO I SPÓJNEGO TERYTORIUM... 21 1.1. Polityka ekonomiczna w koncepcjach teoretycznych europejskiej

Bardziej szczegółowo

Stymulowanie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez klastry propozycja działań

Stymulowanie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez klastry propozycja działań 2013 Joanna Podgórska Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Stymulowanie innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez klastry propozycja działań 2014-2020 II Forum Innowacji Transportowych

Bardziej szczegółowo

Educational curriculum - Harmonogram szkoleń w ramach komponentu 3

Educational curriculum - Harmonogram szkoleń w ramach komponentu 3 Educational curriculum - Harmonogram szkoleń w ramach komponentu 3 Nr działania C3A1 C3A3 C3A5 Data Miejsce Temat szkolenia 14.06.2010 Wydział Ekonomiczny UG, 15.06.2010 Wydział Ekonomiczny UG, 28.06.2010

Bardziej szczegółowo

Wykład 2 Rola otoczenia w procesie formułowania strategii organizacji

Wykład 2 Rola otoczenia w procesie formułowania strategii organizacji Dr inż. Aleksander Gwiazda Zarządzanie strategiczne Wykład 2 Rola otoczenia w procesie formułowania strategii organizacji Plan wykładu Koncepcja otoczenia przedsiębiorstwa Metoda SWOT Cele przedsiębiorstwa

Bardziej szczegółowo

Ekonomia II stopień ogólnoakademicki stacjonarne wszystkie Katedra Ekonomii i Zarządzania Prof. dr hab. Jurij Stadnicki.

Ekonomia II stopień ogólnoakademicki stacjonarne wszystkie Katedra Ekonomii i Zarządzania Prof. dr hab. Jurij Stadnicki. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Z-EKO2-534 Nazwa modułu Internacjonalizacja przedsiębiorstw Nazwa modułu w języku angielskim Enterprise internationalization Obowiązuje od roku akademickiego

Bardziej szczegółowo

PROGRAMY SEMINARIÓW. TEMAT A Innowacje w biznesie przegląd dobrych praktyk. Godziny spotkania: 10:00 13:00

PROGRAMY SEMINARIÓW. TEMAT A Innowacje w biznesie przegląd dobrych praktyk. Godziny spotkania: 10:00 13:00 PROGRAMY SEMINARIÓW TEMAT A Innowacje w biznesie przegląd dobrych praktyk 1. Pojęcia podstawowe z obszaru innowacyjnej przedsiębiorczości 2. Proces poszukiwania innowacyjności 3. Proces wprowadzania innowacji

Bardziej szczegółowo

WSHiG Karta przedmiotu/sylabus. Studia niestacjonarne 4h. Efekty kształcenia, student/ka, który/a zaliczył/a przedmiot, potrafi:

WSHiG Karta przedmiotu/sylabus. Studia niestacjonarne 4h. Efekty kształcenia, student/ka, który/a zaliczył/a przedmiot, potrafi: KIERUNEK SPECJALNOŚĆ TRYB STUDIÓW SEMESTR WSHiG Karta przedmiotu/sylabus Turystyka i rekreacja Hotelarstwo i gastronomii Stacjonarny / niestacjonarny I/ II stopnia Nazwa przedmiotu Slow Food HG_MKPR_S_7

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE WDRAŻANIEM INNOWACJI W FIRMIE

ZARZĄDZANIE WDRAŻANIEM INNOWACJI W FIRMIE GRY STRATEGICZNE ZARZĄDZANIE WDRAŻANIEM INNOWACJI W FIRMIE Warsztaty z wykorzystaniem symulacyjnych gier decyzyjnych TERMIN od: TERMIN do: CZAS TRWANIA:2-3 dni MIEJSCE: CENA: Symulacyjne gry decyzyjne

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Wprowadzenie... 9

SPIS TREŚCI. Wprowadzenie... 9 SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 9 ROZDZIAŁ I Teoretyczne ujęcie innowacji... 11 1. Innowacje-proces innowacyjny-konkurencyjność... 11 2. System innowacyjny na poziomie regionu... 15 3. System innowacyjny a

Bardziej szczegółowo

Finansowanie przedsiębiorstw ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej

Finansowanie przedsiębiorstw ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej Finansowanie przedsiębiorstw ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej 2014-2020 Regionalny Program Operacyjny Program regionalny to jeden z programów, który umożliwi

Bardziej szczegółowo

Tematyka seminariów. Logistyka. Studia stacjonarne, I stopnia. Rok II. ZAPISY: 18 lutego 2015 r. godz. 13.15

Tematyka seminariów. Logistyka. Studia stacjonarne, I stopnia. Rok II. ZAPISY: 18 lutego 2015 r. godz. 13.15 Tematyka seminariów Logistyka Studia stacjonarne, I stopnia Rok II ZAPISY: 18 lutego 2015 r. godz. 13.15 prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Pastuszak tel. 537 53 61, e-mail: z.pastuszak@umcs.lublin.pl 1. Rola

Bardziej szczegółowo

1.4. Podmioty wspierające przedsiębiorczość w regionie i źródła jej finansowania 22

1.4. Podmioty wspierające przedsiębiorczość w regionie i źródła jej finansowania 22 Wprowadzenie 9 Część I Rozwój regionalny i lokalny w warunkach kryzysu 1. Klimat przedsiębiorczości w rozwoju społeczno-gospodarczym regionu - wyniki badania ankietowego mieszkańców Litwy, Łotwy i Polski

Bardziej szczegółowo

Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia)

Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia) Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia) Obowiązuje od 01.10.2014 Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych, na egzaminie magisterskim

Bardziej szczegółowo

Czynniki sukcesu przy transakcjach fuzji i przejęć. Rynki Kapitałowe

Czynniki sukcesu przy transakcjach fuzji i przejęć. Rynki Kapitałowe Czynniki sukcesu przy transakcjach fuzji i przejęć Rynki Kapitałowe Warszawa, 24 września 2008 1 A. Bankowość Inwestycyjna BZWBK Obszar Rynków Kapitałowych B. Wybrane aspekty badania C. Wnioski i rekomendacje

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie technologii informacyjnych do zarządzania łańcuchami i sieciami dostaw w warunkach globalizacji rynku żywności

Wykorzystanie technologii informacyjnych do zarządzania łańcuchami i sieciami dostaw w warunkach globalizacji rynku żywności Zarządzanie łańcuchami dostaw żywności w Polsce. Kierunki zmian. Wacław Szymanowski Książka jest pierwszą na naszym rynku monografią poświęconą funkcjonowaniu łańcuchów dostaw na rynku żywności w Polsce.

Bardziej szczegółowo

Raport z badania Analiza umiędzynarodowienia małych i średnich przedsiębiorstw z województwa kujawsko-pomorskiego

Raport z badania Analiza umiędzynarodowienia małych i średnich przedsiębiorstw z województwa kujawsko-pomorskiego Raport z badania Analiza umiędzynarodowienia małych i średnich przedsiębiorstw z województwa kujawsko-pomorskiego Charakterystyka regionu oraz działalność międzynarodowa firm z województwa kujawsko-pomorskiego

Bardziej szczegółowo

"Małe i średnie przedsiębiorstwa. Szkoła Główna Handlowa

Małe i średnie przedsiębiorstwa. Szkoła Główna Handlowa "Małe i średnie przedsiębiorstwa Szkoła Główna Handlowa Sektor małych i średnich przedsiębiorstw (sektor MŚP) sektor publiczny i sektor prywatny zrzeszający średnie, małe przedsiębiorstwa oraz mikroprzedsiębiorstwa.

Bardziej szczegółowo

SUBDYSCYPLINY W NAUKACH O ZARZĄDZANIU I JAKOSCI 2.0

SUBDYSCYPLINY W NAUKACH O ZARZĄDZANIU I JAKOSCI 2.0 SUBDYSCYPLINY W NAUKACH O ZARZĄDZANIU I JAKOSCI 2.0 Prof. UE, dr hab. Grzegorz Bełz Prof. dr hab. Szymon Cyfert Prof. dr hab. Wojciech Czakon Prof. dr hab. Wojciech Dyduch Prof. ALK, dr hab. Dominika Latusek-Jurczak

Bardziej szczegółowo

Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku Ekonomia II stopień PYTANIA NA OBRONĘ

Bardziej szczegółowo

Przedsiębiorczość na wsi współczesne wyzwania i koncepcja rozwoju

Przedsiębiorczość na wsi współczesne wyzwania i koncepcja rozwoju Przedsiębiorczość na wsi współczesne wyzwania i koncepcja rozwoju Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego na lata 2014-2020 Marcin Twardokus Departament Programów Regionalnych Główny Punkt

Bardziej szczegółowo

Wybór promotorów prac magisterskich

Wybór promotorów prac magisterskich Wydział Nauk Ekonomicznych (rok akademicki 2013/2014) Wybór promotorów prac magisterskich na kierunku Finanse i Rachunkowość studia niestacjonarne Katedry zasilające tzw. minimum kadrowe dla kierunku Finanse

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE. mgr Filip Januszewski

ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE. mgr Filip Januszewski ZARZĄDZANIE STRATEGICZNE mgr Filip Januszewski Wprowadzenie filip.januszewski@wsl.com.pl Katedra Ekonomii i Marketingu warunki zaliczenia obecności 2 Ewolucja zarządzania Planowanie krótkookresowe Planowanie

Bardziej szczegółowo

Znaczenie klastrow dla innowacyjności gospodarki w Polsce

Znaczenie klastrow dla innowacyjności gospodarki w Polsce Znaczenie klastrow dla innowacyjności gospodarki w Polsce Arkadiusz Michał Kowalski 4. OFICYNA WYDAWNICZA SZKOŁA GŁÓWNA HANDLOWA W WARSZAWIE OFONAWTDAWN^ WARSZAWA 2013 SPIS TREŚCI wstęp : 9 1. Przedmiot,

Bardziej szczegółowo

Programowanie funduszy UE w latach schemat

Programowanie funduszy UE w latach schemat Programowanie funduszy UE w latach 2007-2013 schemat Strategia Lizbońska Główny cel rozwoju UE: najbardziej konkurencyjna i dynamiczna gospodarka na świecie, zdolna do systematycznego wzrostu gospodarczego,

Bardziej szczegółowo

Koncepcja cyfrowej transformacji sieci organizacji publicznych

Koncepcja cyfrowej transformacji sieci organizacji publicznych Koncepcja cyfrowej transformacji sieci organizacji publicznych Kierownik Zakładu Systemów Informacyjnych SGH Agenda prezentacji 1 2 3 4 5 Cyfrowa transformacja jako szczególny rodzaj zmiany organizacyjnej

Bardziej szczegółowo

Ekonomika Transportu. Przedsiębiorstwo transportowe. Przedsiębiorstwo transportowe. Przedsiębiorstwo transportowe. Przedsiębiorstwo transportowe

Ekonomika Transportu. Przedsiębiorstwo transportowe. Przedsiębiorstwo transportowe. Przedsiębiorstwo transportowe. Przedsiębiorstwo transportowe Ekonomika Transportu każda zorganizowana postać podażowej strony rynku usług przemieszczania, mająca swoją nazwę i oferującą specyficzny produkt - usługę transportową Cechy: odrębność ekonomiczna odrębność

Bardziej szczegółowo

Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem SPIS TREŚCI

Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem SPIS TREŚCI Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem Frank K. Reilly, Keith C. Brown SPIS TREŚCI TOM I Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa do wydania amerykańskiego O autorach Ramy książki CZĘŚĆ I. INWESTYCJE

Bardziej szczegółowo

Materiał do użytku wewnętrznego dla studentów PWSZ w Głogowie. Globalny kontekst zarządzania. Otoczenie kulturowe i wielokulturowe

Materiał do użytku wewnętrznego dla studentów PWSZ w Głogowie. Globalny kontekst zarządzania. Otoczenie kulturowe i wielokulturowe Materiał do użytku wewnętrznego dla studentów PWSZ w Głogowie Globalny kontekst zarządzania Otoczenie kulturowe i wielokulturowe Źródło: opracowano na podstawie R.W.Gryffin, Podstawy zarządzania organizacjami.

Bardziej szczegółowo

Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu licencjackiego na kierunku Ekonomia I stopień PYTANIA NA OBRONĘ

Bardziej szczegółowo

Innowacyjność w strategii przedsiębiorstw energetycznych - wprowadzenie do panelu dyskusyjnego

Innowacyjność w strategii przedsiębiorstw energetycznych - wprowadzenie do panelu dyskusyjnego Innowacyjność w strategii przedsiębiorstw energetycznych - wprowadzenie do panelu dyskusyjnego Kongres Energa Operator S.A. OSSA 27.06.2011 r. dr Mariusz Swora (WPIA UAM Poznań) Strategia przedsiębiorstw

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia I stopnia (licencjackie) niestacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych

WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH. Studia I stopnia (licencjackie) niestacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Studia I stopnia (licencjackie) niestacjonarne rok akademicki 2015/2016 Kierunek Ekonomia Promotorzy prac dyplomowych Promotorzy prac dyplomowych Profesorowie Prof. dr hab. Stanisław CZAJA Promotorzy prac

Bardziej szczegółowo