PREZES URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW DELEGATURA w ŁODZI

Transkrypt

1 PREZES URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW DELEGATURA w ŁODZI ul. Piotrkowska Łódź tel. (42) , fax (42) e mail: lodz@uokik.gov.pl RŁO- 61-5/11/AM Łódź, dnia 7 września 2011 r. DECYZJA Nr RŁO 25/2011 I. Na podstawie art. 27 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331, ze zm.) oraz stosownie do art. 33 ust. 6 tej ustawy i 2 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 107, poz. 887), po przeprowadzeniu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, wszczętego z urzędu przeciwko Małgorzacie Ewie Kobus prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Małgorzata Kobus OSKAR- DOM BIURO OBROTU NIERUCHOMOŚCIAMI w Łodzi działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów: uznaje się za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331, ze zm.) działanie Małgorzaty Ewy Kobus prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Małgorzata Kobus OSKAR-DOM BIURO OBROTU NIERUCHOMOŚCIAMI w Łodzi polegające na: 1. bezprawnym stosowaniu we wzorcu umowy pn. Umowa pośrednictwa Nr (bez wyłączności) stosowanym do zawierania umów z Poszukującym postanowienia o treści Do rozstrzygania sporów wynikających z tej umowy właściwy będzie Sąd Powszechny w Łodzi, które zostało wpisane do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.); 2. bezprawnym stosowaniu we wzorcu umowy pn. Umowa pośrednictwa (bez wyłączności) Nr stosowanym do zawierania umów z Oferującym postanowienia o treści Do rozstrzygania sporów wynikających z niniejszej umowy właściwy będzie Sąd Powszechny w Łodzi, które zostało wpisane do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.);

2 3. bezprawnym stosowaniu we wzorcu umowy pn. Umowa pośrednictwa Nr (bez wyłączności) stosowanym do zawierania umów z Poszukującym postanowienia o treści Poszukujący zobowiązuje się w przypadku dokonania przez Niego lub Jego bliskich transakcji: kupna (także w drodze przetargu, cesji), najmu, dzierżawy, przejęcia praw przedmiotu transakcji, pobranego z BON OSKAR-DOM, zapłacić Pośrednikowi, najpóźniej w dniu zawarcia transakcji, uzgodnioną prowizję w wysokości: a) przy kupnie 2,5% (słownie: dwa i pół procent) plus 22% podatku VAT od ceny transakcyjnej, nie mniejszej jednak niż 80% ceny ofertowej, b) przy najmie, dzierżawie, użyczeniu 100% (słownie: sto procent) jednomiesięcznej stawki czynszu brutto plus 22 % podatku VAT (w przypadku użyczenia stawki przyjętej zwyczajowo, jak w przypadku najmu), nie mniej jednak niż 600 zł brutto, c) w przypadku zamiany: 2500 zł (słownie: dwa tysiące pięćset złotych) z 22% podatkiem VAT, d) przy najmie lokalu mieszkalnego lub użytkowego w prywatnej kamienicy: 3000 zł (słownie: trzy tysiące złotych) z 22% podatkiem VAT, które zostało wpisane do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.); 4. bezprawnym stosowaniu we wzorcu umowy pn. Umowa pośrednictwa (bez wyłączności) Nr stosowanym do zawierania umów z Oferującym postanowienia o treści Oferujący zobowiązuje się w przypadku dokonania przez Niego lub Jego bliskich (I, II grupa podatkowa) transakcji: sprzedaży (także w drodze przetargu, cesji), najmu, dzierżawy, przejęcia praw przedmiotu transakcji, z klientem wskazanym przez Pośrednika zapłacić, najpóźniej w dniu zwarcia transakcji, prowizję ustaloną w drodze negocjacji, w wysokości: a) przy sprzedaży 2% (słownie: dwa procent) plus 22% podatku VAT od ceny transakcyjnej, nie mniejszej jednak niż 90% ceny ofertowej, b) przy najmie, dzierżawie, użyczeniu 50% (słownie: pięćdziesiąt procent) jednomiesięcznej stawki czynszu plus 22 % podatku VAT (w przypadku użyczenia stawki przyjętej zwyczajowo, jak przy umowie najmu), które zostało wpisane do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) i stwierdza się zaniechanie jej stosowania z dniem 9 maja 2011 r. II. Na podstawie art. 27 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331, ze zm.) oraz stosownie do art. 33 ust. 6 tej ustawy i 2 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 107, poz. 887), po przeprowadzeniu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, wszczętego z urzędu przeciwko Małgorzacie Ewie Kobus prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Małgorzata Kobus OSKAR- DOM BIURO OBROTU NIERUCHOMOŚCIAMI w Łodzi działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów: uznaje się za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) działanie Małgorzaty Ewy Kobus prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Małgorzata Kobus OSKAR-DOM BIURO OBROTU NIERUCHOMOŚCIAMI w Łodzi polegające na uwidocznieniu w Cenniku usług pośrednictwa w BON OSKAR-DOM cen usług pośrednictwa 2

3 nieuwzględniających podatku od towarów i usług (VAT), co jest działaniem bezprawnym w rozumieniu art. 12 ust. 2 w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz. U. Nr 97, poz. 1050, ze zm.) w zw. z 10 ust. 1 i 11 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen towarów i usług oraz sposobu oznaczania ceną towarów przeznaczonych do sprzedaży (Dz. U. Nr 99, poz. 894, ze zm.), naruszającym obowiązek udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji i stwierdza się zaniechanie jej stosowania z dniem 15 kwietnia 2011 r. III. Na podstawie art. 27 ust. 4 w związku z art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331, ze zm.) oraz stosownie do art. 33 ust. 6 tej ustawy i 2 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 107, poz. 887), po przeprowadzeniu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, wszczętego z urzędu przeciwko Małgorzacie Ewie Kobus prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą Małgorzata Kobus OSKAR-DOM BIURO OBROTU NIERUCHOMOŚCIAMI w Łodzi działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów: nakłada się na Małgorzatę Ewę Kobus prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą Małgorzata Kobus OSKAR-DOM BIURO OBROTU NIERUCHOMOŚCIAMI w Łodzi środek usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w postaci obowiązku przedstawienia konsumentom, w terminie trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji, propozycji aneksów mających doprowadzić do zgodności z prawem treść umów zawartych z nimi w oparciu o kwestionowane przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wzorce, w zakresie naruszeń określonych w punktach I.1, I.2, I.3 i I.4 sentencji niniejszej decyzji. IV. Na podstawie art. 77 ust. 1 i art. 80 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331, ze zm.) oraz art i art ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ze zm.), w związku z art. 83 wyżej wymienionej ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz stosownie do jej art. 33 ust. 6 i 2 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 107, poz. 887) działając w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów: postanawia się obciążyć Małgorzatę Ewę Kobus prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą Małgorzata Kobus OSKAR-DOM BIURO OBROTU NIERUCHOMOŚCIAMI w Łodzi kosztami opisanego na wstępie postępowania w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów i zobowiązuje się Małgorzatę Ewę Kobus prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą Małgorzata Kobus OSKAR-DOM BIURO OBROTU NIERUCHOMOŚCIAMI w Łodzi, do ich zwrotu Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w kwocie 20,70 zł (słownie: dwadzieścia złotych 70/100) w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji. 3

4 Uzasadnienie Do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - zwanego dalej: Prezesem Urzędu wpłynęła skarga konsumenta dotycząca zapisów wzorców umownych stosowanych przez Małgorzatę Ewę Kobus prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą Małgorzata Kobus OSKAR-DOM BIURO OBROTU NIERUCHOMOŚCIAMI w Łodzi zwaną dalej: Małgorzatą Kobus. W związku z powyższym Prezes Urzędu przeprowadził postępowanie wyjaśniające o sygn. akt RŁO /10/AM, mające na celu wstępne ustalenie, czy zapisy stosowanych przez Małgorzatę Kobus wzorców umów nie naruszają chronionych prawem interesów konsumentów uzasadniając wszczęcie postępowania w sprawie zakazu stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów lub podjęcie działań określonych w odrębnych ustawach. W toku postępowania wyjaśniającego Prezes Urzędu ustalił, iż w 17 wzorca umowy pn. Umowa pośrednictwa Nr (bez wyłączności) stosowanym przez Małgorzatę Kobus do zawierania umów z Poszukującym (konsumentem, który chce zakupić, zamienić, dzierżawić lub nająć nieruchomość) znajduje się postanowienie o treści: Do rozstrzygania sporów wynikających z tej umowy właściwy będzie Sąd Powszechny w Łodzi a w 5 tego wzorca umowy postanowienie o treści: Poszukujący zobowiązuje się w przypadku dokonania przez Niego lub Jego bliskich transakcji: kupna (także w drodze przetargu, cesji), najmu, dzierżawy, przejęcia praw przedmiotu transakcji, pobranego z BON OSKAR-DOM, zapłacić Pośrednikowi, najpóźniej w dniu zawarcia transakcji, uzgodnioną prowizję w wysokości: a) przy kupnie 2,5% (słownie: dwa i pół procent) plus 22% podatku VAT od ceny transakcyjnej, nie mniejszej jednak niż 80% ceny ofertowej, b) przy najmie, dzierżawie, użyczeniu 100% (słownie: sto procent) jednomiesięcznej stawki czynszu brutto plus 22 % podatku VAT (w przypadku użyczenia stawki przyjętej zwyczajowo, jak w przypadku najmu), nie mniej jednak niż 600 zł brutto, c) w przypadku zamiany: 2500 zł (słownie: dwa tysiące pięćset złotych) z 22% podatkiem VAT, d) przy najmie lokalu mieszkalnego lub użytkowego w prywatnej kamienicy: 3000 zł (słownie: trzy tysiące złotych) z 22% podatkiem VAT, które mogą zostać uznane za tożsame z postanowieniami wpisanymi do Rejestru postanowień wzorców umów uznanych za niedozwolone zwanego dalej: Rejestrem o którym mowa w art ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.) zwanej dalej: k.p.c.. Prezes Urzędu ustalił również, że w 19 wzorca umowy pn. Umowa pośrednictwa (bez wyłączności) Nr stosowanym przez Małgorzatę Kobus do zawierania umów z Oferującym (konsumentem, który chce sprzedać, zamienić, wydzierżawić lub wynająć nieruchomość) znajduje się postanowienie o treści: Do rozstrzygania sporów wynikających z niniejszej umowy właściwy będzie Sąd Powszechny w Łodzi a w 7 tego wzorca umowy postanowienie o treści: Oferujący zobowiązuje się w przypadku dokonania przez Niego lub Jego bliskich (I, II grupa podatkowa) transakcji: sprzedaży (także w drodze przetargu, cesji), najmu, dzierżawy, przejęcia praw przedmiotu transakcji, z klientem wskazanym przez Pośrednika zapłacić, najpóźniej w dniu zwarcia transakcji, prowizję ustaloną w drodze negocjacji, w wysokości: a) przy sprzedaży 2% (słownie: dwa procent) plus 22% podatku VAT od ceny transakcyjnej, nie mniejszej jednak niż 90% ceny ofertowej, b) przy najmie, dzierżawie, użyczeniu 50% (słownie: pięćdziesiąt procent) jednomiesięcznej stawki czynszu plus 22 % podatku VAT (w przypadku użyczenia stawki przyjętej zwyczajowo, jak przy umowie najmu), które także mogą zostać uznane za tożsame z postanowieniami wpisanymi do Rejestru, o którym mowa w art k.p.c. 4

5 Prezes Urzędu ustalił również, iż ceny usług pośrednictwa uwidocznione przez Małgorzatę Kobus w Cenniku usług pośrednictwa w BON OSKAR-DOM, powszechnie dostępnym dla konsumentów korzystających z usług świadczonych przez Małgorzatę Kobus, nie uwzględniają podatku od towarów i usług. Na podstawie powyższych ustaleń, w dniu 10 marca 2011 r. Postanowieniem Nr RŁO-1/61-5/11 Prezes Urzędu wszczął postępowanie w sprawie podejrzenia stosowania przez Małgorzatę Kobus, praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, o których mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331, ze zm.) zwanej dalej: ustawą o ochronie konkurencji i konsumentów polegających na stosowaniu postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do Rejestru, o którym mowa w art k.p.c. oraz w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, o których mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, polegających na naruszeniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji w związku z uwidocznieniem w Cenniku usług pośrednictwa w BON OSKAR-DOM cen usług pośrednictwa nieuwzględniających podatku od towarów i usług, co jest działaniem bezprawnym w rozumieniu art. 12 ust. 2 w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz. U. Nr 97, poz. 1050, ze zm.) zwanej dalej: ustawą o cenach i w zw. z 10 ust. 1 i 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen towarów i usług oraz sposobu oznaczania ceną towarów przeznaczonych do sprzedaży (Dz. U. Nr 99, poz. 894, ze zm.) zwanego dalej: rozporządzeniem w sprawie uwidaczniania cen towarów i usług, o czym zawiadomił Małgorzatę Ewę Kobus. Postanowieniem nr 3/61-5/11 z dnia 2 sierpnia 2011 r. Prezes Urzędu zmienił Postanowienie nr 1/61-5/11 o wszczęciu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów w związku z podejrzeniem stosowania przez Małgorzatę Ewę Kobus, praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Zmiana postanowienia o wszczęciu postępowania wynikała z tego, że w treści zarzutu wskazanego w punkcie 5 sentencji Postanowienia nr 1/61-5/11 został nieprawidłowo powołany 11 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 10 czerwca 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad uwidaczniania cen towarów i usług oraz sposobu oznaczania ceną towarów przeznaczonych do sprzedaży (Dz. U. z 2002 r. Nr 99 poz. 894 ze zm.), który w sprawie nie ma zastosowania. W uzasadnieniu Postanowienia nr 1/61-5/11 został jednakże wskazany prawidłowo 11 ust. 1 tego rozporządzenia. Zmiana postanowienia miała zatem na celu wskazanie w sentencji postanowienia prawidłowej podstawy prawnej postawionego Przedsiębiorcy zarzutu i tym samym doprowadziła do zgodności sentencji postanowienia o wszczęciu postępowania z jego uzasadnieniem. Małgorzata Ewa Kobus została zawiadomiona o treści Postanowienia Nr 3/61-5/11. Zawiadomienie o zmianie treści Postanowienia nr 3/61-5/11 nie zostało przez Małgorzatę Ewę Kobus podjęte w terminie. Zgodnie z art ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ze zm.) w związku z art. 83 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50 poz. 331) doręczenie Małgorzacie Ewie Kobus Postanowienia nr 3/61-5/11 uznano za dokonane z dniem 22 sierpnia 2011 r. Prezes Urzędu ustalił, co następuje: Małgorzata Kobus jest przedsiębiorcą wpisanym do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Prezydenta Miasta Łodzi pod numerem IV RHU /10. 5

6 Zgodnie z przedstawionym odpisem z ewidencji, przedmiotem działalności Małgorzaty Kobus jest m.in. pośrednictwo w obrocie nieruchomościami (dowód: karta Nr 15). W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Małgorzata Kobus zawiera z konsumentami umowy o świadczenie usług pośrednictwa w obrocie nieruchomościami na podstawie wzorców umów pn. Umowa pośrednictwa Nr (bez wyłączności) wzorzec stosowany do zawierania umów z Poszukującym (dowód: karta Nr 13) oraz Umowa pośrednictwa (bez wyłączności) Nr wzorzec stosowany do zawierania umów z Oferującym (dowód: karta Nr 14). Jednocześnie, sytuację prawną konsumentów zawierających umowy pośrednictwa reguluje także ustalony jednostronnie przez Małgorzatę Kobus Cennik usług pośrednictwa w BON OSKAR-DOM zawierający ceny usług pośrednictwa (dowód: karta Nr 12). Prezes Urzędu ustalił, że Małgorzata Kobus: w 17 wzorca umowy pn. Umowa pośrednictwa Nr (bez wyłączności) stosowanym do zawierania umów z Poszukującym zawarła postanowienie o treści Do rozstrzygania sporów wynikających z tej umowy właściwy będzie Sąd Powszechny w Łodzi, w 19 wzorca umowy pn. Umowa pośrednictwa (bez wyłączności) Nr stosowanym do zawierania umów z Oferującym, zawarła postanowienie o treści: Do rozstrzygania sporów wynikających z niniejszej umowy właściwy będzie Sąd Powszechny w Łodzi. Jednocześnie Prezes Urzędu ustalił, że do Rejestru, o którym mowa w art k.p.c. w dniu 4 września 2007 r., pod poz zostało wpisane postanowienie o treści: "Wszelkie ewentualne spory mogące powstać przy wykonywaniu postanowień niniejszej umowy strony poddadzą rozstrzygnięciu Sądowi Rejonowemu właściwemu dla siedziby Pośrednika". Podstawą wpisu był wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów zwanego dalej: Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 24 maja 2007 r. w sprawie o sygn. akt XVII AmC 67/06. Prezes Urzędu ustalił również, że Małgorzata Kobus: w 5 wzorca umowy pn. Umowa pośrednictwa Nr (bez wyłączności) stosowanym do zawierania umów z Poszukującym zawarła postanowienie o treści: Poszukujący zobowiązuje się w przypadku dokonania przez Niego lub Jego bliskich transakcji: kupna (także w drodze przetargu, cesji), najmu, dzierżawy, przejęcia praw przedmiotu transakcji, pobranego z BON OSKAR-DOM, zapłacić Pośrednikowi, najpóźniej w dniu zawarcia transakcji, uzgodnioną prowizję w wysokości: a) przy kupnie 2,5% (słownie: dwa i pół procent) plus 22% podatku VAT od ceny transakcyjnej, nie mniejszej jednak niż 80% ceny ofertowej, b) przy najmie, dzierżawie, użyczeniu 100% (słownie: sto procent) jednomiesięcznej stawki czynszu brutto plus 22 % podatku VAT (w przypadku użyczenia stawki przyjętej zwyczajowo, jak w przypadku najmu), nie mniej jednak niż 600 zł brutto, c) w przypadku zamiany: 2500 zł (słownie: dwa tysiące pięćset złotych) z 22% podatkiem VAT, d) przy najmie lokalu mieszkalnego lub użytkowego w prywatnej kamienicy: 3000 zł (słownie: trzy tysiące złotych) z 22% podatkiem VAT, w 7 wzorca umowy pn. Umowa pośrednictwa (bez wyłączności) Nr stosowanym do zawierania umów z Oferującym zawarła postanowienie o treści: Oferujący zobowiązuje się w przypadku dokonania przez Niego lub Jego bliskich (I, II grupa podatkowa) transakcji: sprzedaży (także w drodze przetargu, cesji), najmu, dzierżawy, przejęcia praw przedmiotu transakcji, z klientem wskazanym przez Pośrednika zapłacić, najpóźniej w dniu zwarcia 6

7 transakcji, prowizję ustaloną w drodze negocjacji, w wysokości: a) przy sprzedaży 2% (słownie: dwa procent) plus 22% podatku VAT od ceny transakcyjnej, nie mniejszej jednak niż 90% ceny ofertowej, b) przy najmie, dzierżawie, użyczeniu 50% (słownie: pięćdziesiąt procent) jednomiesięcznej stawki czynszu plus 22 % podatku VAT (w przypadku użyczenia stawki przyjętej zwyczajowo, jak przy umowie najmu). W wymienionych wyżej postanowieniach wzorców umów cena za usługę pośrednictwa została podana przez Małgorzatę Kobus w sposób opisowy, bez uwzględnienia w niej wysokości należnych podatków. Jednocześnie Prezes Urzędu ustalił, że do Rejestru, o którym mowa w art k.p.c., w dniu 21 września 2009 r. pod poz zostało wpisane postanowienie o treści: "Zamawiający za wykonanie czynności objętych niniejszą umową zobowiązuje się zapłacić wynagrodzenie w wysokości 3% (słownie: trzech procent) + 22% VAT ostatecznej ceny nieruchomości. Podstawą wpisu był wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie o sygn. akt XVII AmC 324/08. Prezes Urzędu ustalił także, że w Cenniku usług pośrednictwa w BON OSKAR-DOM Małgorzata Kobus stosuje zapisy o treści: najem mieszkań, domów i lokali użytkowych: 100% miesięcznego czynszu najmu + VAT, wynajem mieszkań, domów i lokali użytkowych: 50% miesięcznego czynszu najmu + VAT, nabycie praw do nieruchomości: 2,5 % ceny transakcyjnej + VAT, zbycie praw do nieruchomości: 2% ceny transakcyjnej + VAT. Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy o cenach w miejscach świadczenia usług uwidacznia się ceny usług w sposób zapewniający prostą i niebudzącą wątpliwości informację o ich wysokości. Zgodnie z 10 ust. 1 zd. pierwsze rozporządzenia w sprawie uwidaczniania cen towarów i usług, ceny za usługi podaje się wraz z dokładnym określeniem rodzaju i zakresu usługi. Zgodnie z 11 ust. 1 tego rozporządzenia w zakładach świadczących usługi w miejscu widocznym i ogólnodostępnym powinien znajdować się cennik wraz z dokładnym określeniem rodzaju i zakresu usług. Pojęcie cena zostało zdefiniowane w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o cenach. Cena to wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę. W cenie powinien być uwzględniony podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym. Z powyższego wynika, iż przedsiębiorca świadczący usługi powinien uwidaczniać ceny swoich usług w cenniku, który ma być umieszczony w miejscu widocznym i ogólnodostępnym. Ceny podane w cenniku powinny uwzględniać podatek od towarów i usług, a ponadto powinny być podane w sposób zapewniający prostą i niebudzącą wątpliwości informację o ich wysokości. W toku postępowania, w pismach z dnia 14 kwietnia 2011 r. i 1 czerwca 2011 (dowód: karty: i 25-37), w odpowiedzi na postawione zarzuty Małgorzata Kobus przedłożyła Prezesowi Urzędu nowe wzorce umów oraz nowy cennik usług pośrednictwa, w których dokonała zmian zakwestionowanych postanowień i zapisów w następujący sposób : 1) we wzorcu pn. Umowa pośrednictwa Nr (bez wyłączności) stosowanym do zawierania umów z Poszukującym postanowienie o treści: Do rozstrzygania sporów wynikających z tej umowy właściwy będzie Sąd Powszechny w Łodzi zostało zastąpione postanowieniem o treści: Do rozstrzygania sporów wynikających z tej umowy właściwy będzie Sąd Powszechny ; 7

8 2) we wzorcu pn. Umowa pośrednictwa (bez wyłączności) Nr stosowanym do zawierania umów z Oferującym postanowienie o treści: Do rozstrzygania sporów wynikających z niniejszej umowy właściwy będzie Sąd Powszechny w Łodzi zostało zastąpione postanowieniem: Do rozstrzygania sporów wynikających z niniejszej umowy właściwy będzie Sąd Powszechny ; 3) we wzorcu pn. Umowa pośrednictwa Nr (bez wyłączności) stosowanym do zawierania umów z Poszukującym postanowienie o treści: Poszukujący zobowiązuje się w przypadku dokonania przez Niego lub Jego bliskich transakcji: kupna (także w drodze przetargu, cesji), najmu, dzierżawy, przejęcia praw przedmiotu transakcji, pobranego z BON OSKAR-DOM, zapłacić Pośrednikowi, najpóźniej w dniu zawarcia transakcji, uzgodnioną prowizję w wysokości: a) przy kupnie 2,5% (słownie: dwa i pół procent) plus 22% podatku VAT od ceny transakcyjnej, nie mniejszej jednak niż 80% ceny ofertowej, b) przy najmie, dzierżawie, użyczeniu 100% (słownie: sto procent) jednomiesięcznej stawki czynszu brutto plus 22 % podatku VAT (w przypadku użyczenia stawki przyjętej zwyczajowo, jak w przypadku najmu), nie mniej jednak niż 600 zł brutto, c) w przypadku zamiany: 2500 zł (słownie: dwa tysiące pięćset złotych) z 22% podatkiem VAT, d) przy najmie lokalu mieszkalnego lub użytkowego w prywatnej kamienicy: 3000 zł (słownie: trzy tysiące złotych) z 22% podatkiem VAT zostało zastąpione postanowieniem o treści: Poszukujący zobowiązuje się w przypadku dokonania przez Niego lub Jego bliskich transakcji: kupna (także w drodze przetargu, cesji), najmu, dzierżawy, przejęcia praw przedmiotu transakcji, pobranego z BON OSKAR-DOM, zapłacić Pośrednikowi, najpóźniej w dniu zawarcia transakcji, uzgodnioną prowizję w wysokości: a) przy kupnie 2,8% (słownie: dwa i osiem dziesiątych procent) z VAT od ceny transakcyjnej, nie mniejszej jednak niż 80% ceny ofertowej, b) przy najmie, dzierżawie, użyczeniu 100% (słownie: sto procent) jednomiesięcznej stawki czynszu z VAT (w przypadku użyczenia stawki przyjętej zwyczajowo, jak w przypadku najmu), nie mniej jednak niż 800 zł brutto, c) w przypadku zamiany: 3000 zł (słownie: dwa tysiące pięćset złotych) z VAT, d) przy najmie lokalu mieszkalnego lub użytkowego w prywatnej kamienicy: 3000 zł (słownie: trzy tysiące złotych) z VAT ; 4) we wzorcu pn. Umowa pośrednictwa (bez wyłączności) Nr stosowanym do zawierania umów z Oferującym postanowienie o treści: Oferujący zobowiązuje się w przypadku dokonania przez Niego lub Jego bliskich (I, II grupa podatkowa) transakcji: sprzedaży (także w drodze przetargu, cesji), najmu, dzierżawy, przejęcia praw przedmiotu transakcji, z klientem wskazanym przez Pośrednika zapłacić, najpóźniej w dniu zwarcia transakcji, prowizję ustaloną w drodze negocjacji, w wysokości: a) przy sprzedaży 2% (słownie: dwa procent) plus 22% podatku VAT od ceny transakcyjnej, nie mniejszej jednak niż 90% ceny ofertowej, b) przy najmie, dzierżawie, użyczeniu 50% (słownie: pięćdziesiąt procent) jednomiesięcznej stawki czynszu plus 22 % podatku VAT (w przypadku użyczenia stawki przyjętej zwyczajowo, jak przy umowie najmu) zostało zastąpione postanowieniem o treści: Oferujący zobowiązuje się w przypadku dokonania przez Niego lub Jego bliskich (I, II grupa podatkowa) transakcji: sprzedaży (także w drodze przetargu, cesji), najmu, dzierżawy, przejęcia praw przedmiotu transakcji, z klientem wskazanym przez Pośrednika zapłacić, najpóźniej w dniu zwarcia transakcji, prowizję ustaloną w drodze negocjacji, w wysokości: a) przy sprzedaży 2,5% (słownie: dwa i pół procent) od ceny transakcyjnej, nie mniejszej jednak niż 90% ceny ofertowej, b) przy najmie, dzierżawie, użyczeniu 50% (słownie: pięćdziesiąt procent) brutto jednomiesięcznej stawki czynszu (w przypadku użyczenia stawki przyjętej zwyczajowo, jak przy umowie najmu) ; 8

9 5) ceny uwidocznione w Cenniku usług pośrednictwa w BON OSKAR-DOM, tj.: najem mieszkań, domów i lokali użytkowych: 100% miesięcznego czynszu najmu + VAT, wynajem mieszkań, domów i lokali użytkowych: 50% miesięcznego czynszu najmu + VAT, nabycie praw do nieruchomości: 2,5 % ceny transakcyjnej + VAT, zbycie praw do nieruchomości: 2% ceny transakcyjnej + VAT zostały zastąpione odpowiednio cenami, tj.: najem lokali mieszkalnych, użytkowych, domów - 100% miesięcznego czynszu z VAT, wynajem lokali mieszkalnych, lokali użytkowych, domów - 50% miesięcznego czynszu z VAT, nabycie praw do nieruchomości - 2,8 % ceny transakcyjnej z VAT, zbycie praw do nieruchomości - 2,5% ceny transakcyjnej z VAT. Jak wynika z oświadczenia złożonego przez Małgorzatę Kobus w piśmie z dnia 14 kwietnia 2011 r. (doręczonym do Prezesa Urzędu w dniu 15 kwietnia 2011 r.) zmiany we wzorcach zostały wprowadzone w życie niezwłocznie po otrzymaniu przez nią postanowienia o wszczęciu postępowania. W piśmie z dnia 1 czerwca 2011 r. Małgorzata Kobus przedłożyła ponadto dowody w postaci 2 umów zawartych z konsumentami w dniu 9 maja 2011 r. świadczące o wykorzystywaniu w aktualnym obrocie z konsumentami nowych wzorców umów niezawierających postanowień kwestionowanych przez Prezesa Urzędu (dowód: karty Nr 36 i 37). W 2010 r. przychód Małgorzaty Kobus wyniósł (tajemnica przedsiębiorcy). Prezes Urzędu zważył, co następuje: Podstawą do rozstrzygania sprawy w oparciu o przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów jest uprzednie zbadanie przez Prezesa Urzędu, czy w danej sprawie zagrożony został interes publicznoprawny. Stwierdzenie, że to nastąpiło pozwala na realizację celu tej ustawy, wskazanego w art. 1 ust. 1, którym jest określenie warunków rozwoju i ochrony konkurencji oraz zasad podejmowanej w interesie publicznym ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów. Warunkiem koniecznym do uruchomienia procedur i zastosowania instrumentów określonych w ustawie jest zatem, aby działania przedsiębiorców którym zarzucono naruszenie jej przepisów stanowiły potencjalne zagrożenie interesu publicznego, nie zaś interesu jednostki lub grupy. Ustawa wobec tego, w odniesieniu do przedsiębiorców chroni konkurencję, a w odniesieniu do konsumentów ich interesy, jako zjawiska o charakterze instytucjonalnym. Zdaniem Prezesa Urzędu rozpatrywana sprawa ma charakter publicznoprawny, albowiem działania Małgorzaty Kobus nie były ograniczone do określonych konsumentów lub ich grupy. Dotyczyły wszystkich aktualnych i potencjalnych konsumentów, którzy mogli zawrzeć z Małgorzatą Kobus umowę o świadczenie usług pośrednictwa w obrocie nieruchomościami. W tym stanie rzeczy uzasadnione było w niniejszej sprawie podjęcie przez Prezesa Urzędu działań przewidzianych w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów. Ad I. i ad II. sentencji niniejszej decyzji 9

10 W przedmiotowym postępowaniu Prezes Urzędu postawił Małgorzacie Kobus zarzut stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, polegającej na stosowaniu w obrocie z udziałem konsumentów wzorców umowy zawierających postanowienia tożsame z wpisanymi do Rejestru, o którym mowa w art k.p.c., co może stanowić naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz zarzut stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów polegającej na naruszeniu obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji poprzez uwidocznienie w Cenniku usług pośrednictwa w BON OSKAR-DOM cen usług pośrednictwa nieuwzględniających podatku od towarów i usług, co jest działaniem bezprawnym w rozumieniu art. 12 ust. 2 w zw. z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o cenach w zw. z 10 ust. 1 i 11 ust. 1 rozporządzenia w sprawie zasad uwidaczniania cen towarów i usług, co może stanowić naruszenie art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, zakazane jest stosowanie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Stosownie do art. 24 ust. 2 ww. ustawy, przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie bezprawne działanie przedsiębiorcy. Tym samym dla stwierdzenia stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów konieczne jest wykazanie kumulatywnego spełnienia trzech przesłanek: 1) działanie lub zaniechanie przedsiębiorcy, 2) noszące znamiona bezprawności, 3) godzące w zbiorowy interes konsumentów. Ad 1) Stosownie do art. 4 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, ilekroć w ustawie jest mowa o przedsiębiorcy, rozumie się przez to przedsiębiorcę w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej ( ). Przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447, ze zm.) zwanej dalej: ustawą o swobodzie działalności gospodarczej, jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Ponadto, zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą w dniu złożenia wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej lub po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. Przepis art. 2 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej definiuje działalność gospodarczą jako zarobkową działalność wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodową, wykonywaną w sposób zorganizowany i ciągły. Małgorzata Kobus jest wpisana do ewidencji działalności gospodarczej prowadzonej przez Prezydenta Miasta Łodzi. Przedmiotem jej działalności jest m.in. pośrednictwo w obrocie nieruchomościami. Małgorzata Kobus posiada zatem status przedsiębiorcy, jako osoba fizyczna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu w sposób zorganizowany i ciągły w celach zarobkowych działalności usługowej polegającej na świadczeniu usług pośrednictwa w obrocie nieruchomościami. 10

11 Wobec powyższego Prezes Urzędu stwierdził, że pierwsza przesłanka niezbędna do udowodnienia stosowania przez Małgorzatę Kobus praktyk wskazanych w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów została spełniona. Ad 2) Bezprawność tradycyjnie ujmowana jest jako sprzeczność z obowiązującym porządkiem prawnym. Porządek prawny obejmuje normy prawa powszechnie obowiązującego, a także nakazy i zakazy wynikające z zasad współżycia społecznego i dobrych obyczajów (wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 13 listopada 2007 r., sygn. akt XVII AmA 45/07). Same przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nie regulują konstrukcji bezprawności działań przedsiębiorcy. Jednakże w art. 24 ust. 2 tej ustawy ustawodawca wskazał przykładowe rodzaje praktyk, które naruszają zbiorowe interesy konsumentów, zaliczając do nich stosowanie postanowień wzorców umów, które zostały wpisane do Rejestru, o którym mowa w art k.p.c., naruszanie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji, nieuczciwe praktyki rynkowe lub czyny nieuczciwej konkurencji. Katalog ten nie jest wyczerpujący. Zatem oprócz praktyk wskazanych bezpośrednio przez ustawodawcę w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów, za praktyki naruszające zbiorowe interesy konsumentów można uznać także zachowania naruszające przepisy innych ustaw, które nakładają na przedsiębiorcę określone obowiązki względem konsumenta. Jak wskazano powyżej, jako zachowania przedsiębiorcy, które stanowią praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów ustawodawca wskazuje w szczególności (art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów) stosowanie postanowień tożsamych z wpisanymi do Rejestru, o którym mowa w art k.p.c. Na mocy art k.p.c., Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów jest obowiązany przesyłać Prezesowi Urzędu odpis każdego prawomocnego wyroku uwzględniającego powództwo o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone. Na podstawie takich wyroków, Prezes Urzędu jest zobowiązany do prowadzenia Rejestru, o którym mowa w art k.p.c., stosownie do art k.p.c. Przepis art k.p.c. ustanawia zasadę tzw. formalnej jawności Rejestru, stanowiąc, że Rejestr jest jawny. Jawność Rejestru oznacza, że Rejestr jest dostępny dla każdego zainteresowanego, czyli każdy ma do niego prawo wglądu. Skutkiem formalnej jawności Rejestru jest niemożność zasłaniania się nieznajomością dokonanych w nim wpisów. W Rejestrze tym przytacza się treść postanowień wzorców umów uznanych przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów za niedozwolone. Zgodnie z art k.p.c. od chwili wpisania uznanego za niedozwolone postanowienia wzorca umowy do Rejestru, o którym mowa w art k.p.c., prawomocny wyrok ma skutek wobec osób trzecich. W ocenie Prezesa Urzędu, wpisanie postanowień do Rejestru, oznacza zatem, że od tej chwili są one zakazane we wszystkich wzorcach umów. Zakaz stosowania postanowień wpisanych do Rejestru, dotyczy nie tylko tego przedsiębiorcy, przeciwko któremu zapadł wyrok w sprawie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone, lecz również innych przedsiębiorców z danej branży. Za takim ujęciem przemawia podstawowy cel postępowania w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone, jakim jest usunięcie z obrotu postanowień, które Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznał za sprzeczne z obowiązującym porządkiem prawnym bądź dobrymi obyczajami. Chodzi bowiem o to, by prawa i obowiązki przyszłych potencjalnych konsumentów nie były kształtowane na podstawie postanowień umownych uznanych przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów za 11

12 niedozwolone. Ponadto, zdaniem Prezesa Urzędu, zakaz stosowania niedozwolonych postanowień wpisanych do Rejestru dotyczy także postanowień podobnych. Może zdarzyć się bowiem taka sytuacja, w której przedsiębiorca stosować będzie umowę w której zawarte będą postanowienia, których istota jest taka sama, lecz konstrukcja gramatyczna, szyk wyrazów w zdaniu są różne. W związku z tym, zakazane jest też stosowanie postanowienia, którego zakres jest tożsamy z zakresem postanowienia wpisanego do Rejestru, o którym mowa w art k.p.c. Nie jest zatem konieczna dokładna, literalna identyczność tychże postanowień. Stanowisko Prezesa Urzędu znajduje uzasadnienie w orzecznictwie. Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 13 lipca 2006 r. (sygn. akt III SZP 3/06) wskazał, iż stosowanie postanowień wzorców umów o treści tożsamej z treścią postanowień uznanych za niedozwolone prawomocnym wyrokiem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i wpisanych do Rejestru, o którym mowa w art k.p.c. może być uznane w stosunku do innego przedsiębiorcy za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów. Sąd Najwyższy uznał również, iż jeżeli Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uzna określoną klauzulę za niedozwoloną w wyniku przeprowadzonej kontroli abstrakcyjnej i zostanie ona wpisana do Rejestru, o którym mowa w art k.p.c., praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów w rozumieniu art. 23a ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów którego odpowiednikiem w ustawie z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów jest art. 24 ust. 2 pkt 1 dopuszcza się każdy z przedsiębiorców, który wprowadza do stosowanych klauzul zmiany o charakterze kosmetycznym, polegające np. na przestawieniu szyku wyrazów lub zmianie użytych wyrazów, jeżeli zmiany te nie prowadzą do zmiany istoty klauzuli. W tym stanie rzeczy należy wskazać, iż w Prezes Urzędu ustalił, że Małgorzata Ewa Kobus stosowała we wzorcu umowy pn. Umowa pośrednictwa Nr (bez wyłączności) stosowanym do zawierania umów z Poszukującym postanowienie o treści Do rozstrzygania sporów wynikających z tej umowy właściwy będzie Sąd Powszechny w Łodzi a we wzorcu umowy pn. Umowa pośrednictwa (bez wyłączności) Nr stosowanym do zawierania umów z Oferującym postanowienie o treści Do rozstrzygania sporów wynikających z niniejszej umowy właściwy będzie Sąd Powszechny w Łodzi. W ocenie Prezesa Urzędu postanowienia te są tożsame z postanowieniem, które zostało wpisane do Rejestru, o którym mowa w art , w dniu 4 września 2007 r. pod poz o treści: "Wszelkie ewentualne spory mogące powstać przy wykonywaniu postanowień niniejszej umowy strony poddadzą rozstrzygnięciu Sądowi Rejonowemu właściwemu dla siedziby Pośrednika". Podstawą wpisu był wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 24 maja 2007 r. w sprawie o sygn. akt XVII AmC 67/06. Zapisy tego rodzaju są niedozwolonym postanowieniem umownym w rozumieniu art pkt 23 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.), gdyż narzucają rozpoznanie sprawy przez sąd, który nie zawsze jest miejscowo właściwy. Wykluczają tym samym możliwość rozpoznania sprawy przez sąd miejsca wykonania umowy (art. 27 k.p.c.), co może stanowić istotne utrudnienie dla konsumentów, którzy chcą dochodzić roszczeń z zawartej z przedsiębiorcą umowy. Za niedopuszczalnością stosowania tego rodzaju postanowień w umowach z konsumentami Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów wypowiedział się wielokrotnie, czego wyrazem są klauzule uznane za niedozwolone, a wpisane do Rejestru pod poz. 913, 922, 1449, 1663, 1735, 1833, Prezes Urzędu ustalił ponadto, że Małgorzata Ewa Kobus stosowała we wzorcu umowy pn. Umowa pośrednictwa Nr (bez wyłączności) stosowanym do zawierania umów z Poszukującym postanowienie o treści: Poszukujący zobowiązuje się w przypadku dokonania przez Niego lub Jego bliskich transakcji: kupna (także w drodze przetargu, cesji), najmu, 12

13 dzierżawy, przejęcia praw przedmiotu transakcji, pobranego z BON OSKAR-DOM, zapłacić Pośrednikowi, najpóźniej w dniu zawarcia transakcji, uzgodnioną prowizję w wysokości: a) przy kupnie 2,5% (słownie: dwa i pół procent) plus 22% podatku VAT od ceny transakcyjnej, nie mniejszej jednak niż 80% ceny ofertowej, b) przy najmie, dzierżawie, użyczeniu 100% (słownie: sto procent) jednomiesięcznej stawki czynszu brutto plus 22 % podatku VAT (w przypadku użyczenia stawki przyjętej zwyczajowo, jak w przypadku najmu), nie mniej jednak niż 600 zł brutto, c) w przypadku zamiany: 2500 zł (słownie: dwa tysiące pięćset złotych) z 22% podatkiem VAT, d) przy najmie lokalu mieszkalnego lub użytkowego w prywatnej kamienicy: 3000 zł (słownie: trzy tysiące złotych) z 22% podatkiem VAT a we wzorcu umowy pn. Umowa pośrednictwa (bez wyłączności) Nr stosowanym do zawierania umów z Oferującym postanowienie o treści: Oferujący zobowiązuje się w przypadku dokonania przez Niego lub Jego bliskich (I, II grupa podatkowa) transakcji: sprzedaży (także w drodze przetargu, cesji), najmu, dzierżawy, przejęcia praw przedmiotu transakcji, z klientem wskazanym przez Pośrednika zapłacić, najpóźniej w dniu zwarcia transakcji, prowizję ustaloną w drodze negocjacji, w wysokości: a) przy sprzedaży 2% (słownie: dwa procent) plus 22% podatku VAT od ceny transakcyjnej, nie mniejszej jednak niż 90% ceny ofertowej, b) przy najmie, dzierżawie, użyczeniu 50% (słownie: pięćdziesiąt procent) jednomiesięcznej stawki czynszu plus 22 % podatku VAT (w przypadku użyczenia stawki przyjętej zwyczajowo, jak przy umowie najmu), w których to postanowieniach cena za usługę pośrednictwa została podana w sposób opisowy, bez uwzględnienia w niej wysokości należnych podatków. W ocenie Prezesa Urzędu postanowienia te są tożsame z postanowieniem, które zostało wpisane do Rejestru w dniu 21 września 2009 r. pod poz o treści: "Zamawiający za wykonanie czynności objętych niniejszą umową zobowiązuje się zapłacić wynagrodzenie w wysokości 3% (słownie: trzech procent) + 22% VAT ostatecznej ceny nieruchomości. Podstawą wpisu był wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 17 czerwca 2009 r. w sprawie o sygn. akt XVII AmC 324/08. W uzasadnieniu tego wyroku Sąd stwierdził, iż we wskazanym postanowieniu umownym wynagrodzenie pośrednika za wykonaną usługę pośrednictwa zostało określone w sposób niezgodny z obowiązującymi przepisami tj. art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o cenach, który stanowi, iż cena to wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę, w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym i 10 ust. 2 rozporządzenia w sprawie uwidaczniania cen towarów i usług, który stanowi, że przy określaniu cen za usługi mogą być podawane stawki godzinowe, stawki procentowe, ceny za kilometr i inne stawki przeliczeniowe, które powinny zawierać wszystkie elementy składowe ceny. Do stawek przeliczeniowych mogą być włączone także koszty materiałowe. W ocenie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów cena za usługę pośrednictwa, które jest wyrażona w wielu składnikach określonych procentowo jest ceną ustaloną z naruszeniem obowiązujących przepisów, nie jest jednoznaczna, wymaga podjęcia przez konsumentów dodatkowych czynności do jej ustalenia - jest zatem niekorzystnie ukształtowana dla konsumenta, bez zachowana równowagi stron kontraktu. W ocenie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów takie określenie ceny stanowi rażące naruszenie interesów konsumentów i jest sprzeczne z dobrymi obyczajami, tym bardziej w sytuacji, gdy stosującym postanowienie tego rodzaju jest podmiot, który zobowiązał się do przestrzegania standardów zawodowych pośredników w obrocie nieruchomościami, które to standardy zobowiązują pośredników do przestrzegania przepisów prawa. 13

14 Idąc dalej, należy wskazać, że jako zachowania przedsiębiorcy, które stanowią praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów ustawodawca wskazuje także naruszenie obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji (art. 24 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów). Za wskazaną praktykę uznaje się zachowania naruszające przepisy innych ustaw niż ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów, które nakładają na przedsiębiorcę określone obowiązki informacyjne względem konsumenta. Same przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nie regulują konstrukcji bezprawności działań przedsiębiorcy. Zwrócił na to uwagę Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w wyroku z dnia 23 czerwca 2006 r. (sygn. akt XVIII Ama 32/05), wskazując, iż art. 23a ust. 1 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów, którego odpowiednikiem w ustawie o ochronie konkurencji i konsumentów jest art. 24 ust. 2 nie ma samodzielnego znaczenia prawnego, lecz powinien być interpretowany oraz stosowany w określonym kontekście normatywnym. W związku z tym, w celu konkretyzacji przesłanki bezprawności należy sięgnąć do przepisów innych ustaw, gdyż dopiero na ich podstawie możliwe jest dokonanie oceny działań przedsiębiorcy w aspekcie ich zgodności z prawem. Bezprawność działań przedsiębiorcy wynika zatem, co do zasady, z naruszenia powszechnie obowiązujących przepisów innych niż ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów. Aktem prawnym, do którego należy odwołać się w przedmiotowej sprawie jest ustawa o cenach oraz rozporządzenie w sprawie uwidaczniania cen towarów i usług. Zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy o cenach w miejscach świadczenia usług uwidacznia się ceny usług w sposób zapewniający prostą i niebudzącą wątpliwości informację o ich wysokości. Zgodnie z 10 ust. 1 zd. pierwsze rozporządzenia w sprawie uwidaczniania cen towarów i usług, ceny za usługi podaje się wraz z dokładnym określeniem rodzaju i zakresu usługi. Zgodnie z 11 ust. 1 tego rozporządzenia w zakładach świadczących usługi w miejscu widocznym i ogólnodostępnym powinien znajdować się cennik wraz z dokładnym określeniem rodzaju i zakresu usług. Pojęcie cena zostało zdefiniowane w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o cenach cena to wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę. W cenie powinien być uwzględniony podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym. Z powyższego wynika, iż Przedsiębiorca świadczący usługi powinien uwidaczniać ceny swoich usług w cenniku, który ma być umieszczony w miejscu widocznym i ogólnodostępnym. Ceny podane w cenniku powinny uwzględniać podatek od towarów i usług, a ponadto powinny być podane w sposób zapewniający prostą i niebudzącą wątpliwości informację o ich wysokości. W toku postępowania Prezes Urzędu ustalił, że w Cenniku usług pośrednictwa w BON OSKAR-DOM Małgorzata Kobus stosował zapisy: - najem mieszkań, domów i lokali użytkowych: 100% miesięcznego czynszu najmu + VAT, - wynajem mieszkań, domów i lokali użytkowych: 50% miesięcznego czynszu najmu + VAT, - nabycie praw do nieruchomości: 2,5 % ceny transakcyjnej + VAT, - zbycie praw do nieruchomości: 2% ceny transakcyjnej + VAT. W zapisach tych cena usług nie uwzględniała wysokości należnego podatku od towarów i usług. W ocenie Prezesa Urzędu stosowanie przez Małgorzatę Kobus cennika uwidaczniającego ceny w sposób sprzeczny z zapisami ww. aktów prawnych jest działaniem bezprawnym godzącym w zbiorowe interesy konsumentów i stanowi o naruszeniu przez Małgorzatę Kobus obowiązku udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji (art. 24 ust. 14

15 1 i 2 pkt 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów). Przeciętny konsument nie posiada wiedzy specjalistycznej (prawnej) w danej dziedzinie, ale rozumie kierowane do niego informacje i potrafi je wykorzystać do podjęcia świadomej decyzji dotyczącej produktu. Niemniej jednak nawet ostrożny, uważny konsument ma prawo do pełnej, rzetelnej informacji, tym bardziej, jeśli obowiązek podania informacji w taki sposób (ze sprecyzowaniem składników, jakie informacja ma zawierać) został nałożony na przedsiębiorcę powszechnie obowiązującymi przepisami prawa. Pełna informacja o cenie i jej elementach jest jedną z podstawowych danych niezbędnych dla podjęcia racjonalnej decyzji dotyczącej zawarcia umowy. Brak informacji o cenie brutto (zawierającej podatek od towarów i usług) narusza prawo konsumenta do rzetelnej informacji. Wpływa to na postrzeganie i ocenę oferty Małgorzaty Kobus, w tym również w kontekście ofert konkurencyjnych, a tym samym w omawianych okolicznościach może dojść do istotnego zniekształcenia zachowania rynkowego przeciętnego konsumenta, a więc jego decyzji dotyczącej zawarcia umowy. W wyroku z dnia 19 maja 2005 r. (sygn. akt XVII Ama 11/04) Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów jednoznacznie stwierdził, iż informacja o cenie towaru w wysokości (wartości) nie uwzględniającej podatku jest informacją nierzetelną, nieprawdziwą i niepełną, bo to na przedsiębiorcy leży obowiązek oznaczania cen towaru zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa zaś konsument ma prawo znać cenę towaru, a nie obliczać ją sam, bez względu na to, czy przy cenie umieszczono ogólnikową informację cena netto, cena + VAT, itp.. W tym stanie rzeczy Prezes Urzędu uznał, iż stosowanie przez Małgorzatę Kobus wskazanych postanowień wzorców umów jest bezprawne. Wobec powyższego Prezes Urzędu stwierdził, że druga przesłanka niezbędna do udowodnienia stosowania przez Małgorzatę Kobus praktyk wskazanych w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów została spełniona. Ad 3) Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów nie podaje definicji zbiorowego interesu konsumentów, wskazując jednak w przepisie art. 24 ust. 3, że nie jest nim suma indywidualnych interesów konsumentów. Naruszenie zbiorowego interesu konsumentów oznacza zatem narażenie na uszczerbek interesów znacznej grupy lub wszystkich konsumentów, poprzez stosowaną przez przedsiębiorcę praktykę, obejmującą tak działania, jak i zaniechania. Ponadto, godzenie w zbiorowe interesy konsumentów może polegać zarówno na ich naruszeniu, jak i na zagrożeniu ich naruszenia. O tym, czy naruszony został interes zbiorowy, nie zawsze przesądza kryterium ilościowe, ponieważ niekiedy jeden ujawniony przypadek naruszenia prawa konsumenta może być przejawem stosowanej praktyki naruszającej interes zbiorowy. W jednym z orzeczeń Sąd Najwyższy stwierdził, iż nie jest zasadne uznawanie, że postępowanie z tytułu naruszenia ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów można wszcząć tylko wtedy, gdy zagrożone są interesy wielu odbiorców, a nie jest to możliwe w sytuacji, gdy pokrzywdzonym jest tylko jeden konsument. Wydawane orzeczenie ma bowiem wymiar znacznie szerszy, pełni także funkcję prewencyjną, służy bowiem ochronie także nieograniczonej liczbie potencjalnych konsumentów (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2003 r., sygn. akt I CKN 504/01). Dla udowodnienia naruszenia zbiorowych interesów konsumentów istotne jest ustalenie, że konkretne działanie przedsiębiorcy nie ma ściśle określonego adresata, lecz jest kierowane do nieoznaczonego z góry kręgu podmiotów. Oznacza to, że nie ilość faktycznych, potwierdzonych naruszeń, ale przede wszystkim ich charakter, a w związku z tym możliwość (chociażby tylko potencjalna) wywołania negatywnych skutków wobec zbiorowości przesądza o naruszeniu 15

16 zbiorowego interesu. W niniejszej sprawie bez wątpienia mamy do czynienia z naruszeniem praw potencjalnie nieograniczonej liczby konsumentów, tj. tych, którzy zapoznali się, bądź mogli zapoznać się ze stosowanymi przez Małgorzatę Kobus wzorcami umów zawierającymi kwestionowane postanowienia i zawarli, bądź mogli zawrzeć umowę z tym przedsiębiorcą. W tej sytuacji bezprawne zachowanie Małgorzaty Kobus nie dotyczy interesów poszczególnych konsumentów, których sprawy mają charakter jednostkowy, indywidualny i niedający się porównać z innymi, lecz mamy do czynienia z naruszonymi uprawnieniami nieokreślonej liczby konsumentów, których sytuacja jest identyczna i wspólna dla całej grupy kontrahentów Małgorzaty Kobus. Interes konsumentów należy przy tym rozumieć jako interes prawny (a nie faktyczny), a więc uznany przez ustawodawcę na zasługujący na ochronę i zabezpieczenie. Naruszenie zbiorowego interesu konsumentów powiązane jest z naruszaniem interesów gospodarczych konsumentów. Pod tym pojęciem należy rozumieć zarówno naruszenie interesów stricte ekonomicznych (o wymiarze majątkowym), jak również prawo konsumentów do uczestniczenia w przejrzystych i niezakłóconych przez przedsiębiorcę warunkach rynkowych. Stosowanie opisanej wyżej praktyki polegającej na stosowaniu we wzorcach umów postanowień bezprawnych - tożsamych z wpisanymi do Rejestru, o którym mowa w art k.p.c. oraz naruszających obowiązek udzielania konsumentom rzetelnej, prawdziwej i pełnej informacji godzi zatem w zbiorowe interesy konsumentów. Wobec powyższego Prezes Urzędu stwierdził, że trzecia przesłanka niezbędna do udowodnienia stosowania przez Małgorzatę Kobus praktyk wskazanych w art. 24 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów została spełniona. Zgodnie z art. 27 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów nie wydaje się decyzji, o której mowa w art. 26 tej ustawy, jeżeli przedsiębiorca zaprzestał stosowania praktyki, o której mowa w art. 24 tej ustawy. W powyższym przypadku Prezes Urzędu wydaje decyzję o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i stwierdzającą zaniechanie jej stosowania. Zgodnie z art. 27 ust. 3 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów ciężar udowodnienia okoliczności zaniechania stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów spoczywa na przedsiębiorcy. W toku postępowania, w piśmie z dnia 14 kwietnia 2011 r. (dowód: karta Nr 17), które wpłynęło do Prezesa Urzędu w dniu 15 kwietnia 2011 r. Małgorzata Kobus złożyła oświadczenie, iż zaniechała stosowania niedozwolonych praktyk poprzez dokonanie stosownych zmian w stosowanych przez siebie wzorcach umów. W piśmie z dnia 1 czerwca 2011 (dowód: karta Nr 25) Małgorzata Kobus przedłożyła dowody zaniechania stosowania niedozwolonych praktyk w postaci zmienionych wzorców umów Umowa pośrednictwa (bez wyłączności) Nr stosowana do zawierania umów z Oferującym i Umowa pośrednictwa (bez wyłączności) Nr stosowana do zawierania umów z Poszukującym, zmienionego Cennika usług pośrednictwa w BON OSKAR-DOM oraz dwóch umów podpisanych z konsumentami w dniu 9 maja 2011 r. według nowych wzorców. Analiza zmian wprowadzonych przez Małgorzatę Kobus we wzorcach umów oraz w Cenniku usług pośrednictwa w BON OSKAR-DOM w ocenie Prezesa Urzędu pozwala przyjąć, iż aktualnie stosowane przez Małgorzatę Kobus wzorce umów są zgodne z prawem i orzecznictwem w sprawach konsumentów i nie naruszają zbiorowych interesów konsumentów. Biorąc powyższe pod uwagę Prezes Urzędu przyjął, iż Małgorzata Kobus zaniechała stosowania niedozwolonych praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Zaniechanie stosowania praktyki, o której mowa w pkt I sentencji niniejszej decyzji w ocenie Prezesa Urzędu miało 16

17 miejsce w dniu 9 maja 2011 r., a zaniechanie stosowania praktyki, o jakiej mowa w punkcie II sentencji decyzji zostało udowodnione i miało miejsce w dniu 15 kwietnia 2011 r. Wobec spełnienia przesłanek koniecznych do stwierdzenia praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów określonych w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 oraz art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz przesłanki wyrażonej w art. 27 ust. 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, Prezes Urzędu orzekł jak w pkt I i II sentencji niniejszej decyzji. Ad III. sentencji niniejszej decyzji Zgodnie z art. 27 ust. 4 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w przypadku wydania decyzji o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów i stwierdzającej zaniechanie jej stosowania, stosuje się odpowiednio przepis art. 26 ust. 2 tej ustawy, zgodnie z którym Prezes Urzędu może w decyzji określić środki usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. W niniejszej sprawie, Prezes Urzędu uznał za zasadne nałożyć na Małgorzatę Kobus środek usunięcia trwających skutków naruszenia zbiorowych interesów konsumentów w postaci obowiązku przedstawienia konsumentom, w terminie trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji, propozycji aneksów mających doprowadzić do zgodności z prawem treść umów zawartych z nimi w oparciu o kwestionowane przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów wzorce, w zakresie naruszeń określonych w punktach I.1, I.2, I.3 i I.4 sentencji niniejszej decyzji. Należy wskazać, że bezprawna praktyka Przedsiębiorcy wskazana w niniejszej decyzji została już zaniechana, co ustalono w toku niniejszego postępowania. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, iż Przedsiębiorca nie dokonał jednakże zmiany umów zawartych z konsumentami w oparciu o dotychczas obowiązujące, a zakwestionowane w toku postępowania wzorce umów. Powyższa sytuacja może prowadzić do swoistego usankcjonowania nierównoprawnego traktowania konsumentów, z którymi zawarto umowy na nowych i starych zasadach. Pozostawienie tym konsumentom, z którymi wcześniej Małgorzata Kobus zawarła umowy na starych zasadach, a które nie zostały aneksowane, jako jedynej możliwości, dochodzenia swych praw na drodze cywilnoprawnej, czyniłoby ochronę, jaką zapewnia ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów iluzoryczną. Prowadziłoby to do zniweczenia funkcji, jaką mają do spełnienia zawarte w tej ustawie uregulowania. Mając na uwadze konieczność zapewnienia realizacji celu ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, wskazanego w art. 1 ust. 1, którym jest m.in. podejmowanie w interesie publicznym ochrony interesów konsumentów oraz celem zapobieżenia nierównoprawnego traktowania konsumentów, Prezes Urzędu uznał za zasadne nakazanie Małgorzacie Ewie Kobus aneksowania umów. Wobec powyższego, Prezes Urzędu orzekł jak w pkt III sentencji niniejszej decyzji. Ad IV. sentencji niniejszej decyzji Zgodnie z art. 80 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, Prezes Urzędu rozstrzyga o kosztach w drodze postanowienia, które może być zamieszczone w decyzji kończącej postępowanie. W myśl art. 77 tej ustawy, jeżeli postępowanie zostało wszczęte z urzędu i w jego wyniku Prezes Urzędu stwierdził naruszenie przepisów tejże ustawy, przedsiębiorca lub związek przedsiębiorców, który dopuścił się tego naruszenia, zobowiązany jest ponieść koszty postępowania. Przedmiotowe postępowanie wykazało, iż Małgorzata Kobus 17

18 dopuściła się stosowania praktyki, o której mowa w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 oraz w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 2 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Zgodnie z art k.p.a. w związku z art. 83 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów do kosztów postępowania zalicza się koszty podróży i inne należności świadków i biegłych oraz stron w przypadkach przewidzianych w art. 56 k.p.a., a także koszty spowodowane oględzinami na miejscu, jak również koszty doręczenia pism urzędowych. Kosztami niniejszego postępowania są koszty doręczenia Małgorzacie Ewie Kobus stronie postępowania pism urzędowych, które wyniosły 20,70 zł (słownie: dwadzieścia złotych 70/100). W związku z powyższym Prezes Urzędu postanowił obciążyć Małgorzatę Kobus kwotą 20,70 zł (słownie: dwadzieścia złotych 70/100). W związku z powyższym Prezes Urzędu postanowił jak w pkt IV sentencji niniejszej decyzji. Zgodnie z art k.p.a. w związku z art. 83 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów koszty niniejszego postępowania Przedsiębiorca obowiązany jest wpłacić na konto Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów: NBP o/o Warszawa Nr w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się niniejszej decyzji. Stosownie do treści art. 81 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w związku z art k.p.c. od niniejszej decyzji przysługuje odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w terminie dwutygodniowym od dnia jej doręczenia, za pośrednictwem Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Delegatury Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Łodzi. Jednak w przypadku kwestionowania wyłącznie postanowienia o kosztach zawartego w pkt IV sentencji niniejszej decyzji, stosownie do art. 81 ust. 5 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz art k.p.a. w związku z art. 83 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów w związku z art i 2 k.p.c., przysługuje zażalenie do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w terminie tygodniowym od dnia doręczenia niniejszej decyzji, za pośrednictwem Prezesa Urzędu Delegatury Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Łodzi. Z upoważnienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Dyrektor Delegatury Barbara Romańczak-Graca 18