Zastosowanie informatyki w gospodarce Wykład 2

Transkrypt

1 Instytut Informatyki, Automatyki i Robotyki Zastosowanie informatyki w gospodarce Wykład 2 E-biznes i aplikacje e-biznesowe dr inż. Tomasz Walkowiak

2 Rozwój zastosowań informatyki w organizacji Pięciofazowy model pozwalający świadomie stosować IT dla potrzeb biznesu (Boar, 1997): Systemy funkcyjne - zastosowanie pojedynczych aplikacji IT, Systemy międzyfunkcyjne - tworzenia systemów, których zasięg przekracza granice funkcji - wewnętrzna integracja, Przebudowa organizacji -reorganizacja procesów biznesowych, Zmiana filozofii działalności - reorganizacja sieci gospodarczej i zmiana filozofii działania, Tworzenie i wykorzystywanie szans - zmiana zakresu działalności gospodarczej. 2

3 Typy organizacji i infrastruktury informatycznej Niezależny tradycyjna rola wspomagania informatycznego (brak kontekstu strategicznego); nie ma wpływu na realizację i kształtowanie strategii organizacji; wspomaganie informatyczne traktuje się jako bieżące zabiegi administracyjne. Reaktywny infrastrukturę informatyczną projektuje się w celu wspomagania strategii działania, ale nie wpływa ona na kształtowanie strategii; rozwój informatyki jest pochodną planów działalności organizacji. Współzależny infrastruktura informatyczna jest powiązana z długofalowym planem strategicznym a nie w reakcji na plan; rozwój informatyki to inwestycja gospodarcza. (za dr inż. J. Florek wykład Projektowanie zintegrowanych systemów informatycznych, UPH, Siedlce 3

4 Charakterystyka obecnych zastosowań IT w Polsce Większość firm stworzyła infrastruktury niezależne i reaktywne, a jedynie te przodujące infrastruktury współzależne Ponadto można uznać, iż stan zastosowań informatyki: nie zmienił istotnie organizacji pracy, nie umożliwił integracji funkcji na wszystkich poziomach zarządzania, nie spowodował poważnych zmian w pozycji firmy na rynku, nie stworzył strategicznych szans dla firmy, nie doprowadził do zmian w praktyce zarządzania oraz strukturach organizacyjnych firmy. (za dr inż. J. Florek wykład Projektowanie zintegrowanych systemów informatycznych, UPH, Siedlce 4

5 Charakterystyka obecnych i postulowanych zastosowań w Polsce STOPIEŃ INTEGRACJI zintegrowane systemy informatyczne systemy sztucznej inteligencji systemy informowania kierownictwa systemy eksperckie systemy wspomagania decyzji systemy informacyjno-decyzyjne systemy ewidencyjno-transakcyjne CZAS (za dr inż. J. Florek wykład Projektowanie zintegrowanych systemów informatycznych, UPH, Siedlce 5

6 Standardy systemów informatycznych zarządzania DEM IC MRP MRP II ERP CRM IC (Inventory Control) - zarządzanie gospodarką magazynową MRP (Material Requirments Planing) - planowanie potrzeb materiałowych poprzez wydawanie zleceń zakupu i produkcji dokładnie w takim momencie, aby żądany produkt pojawił się w potrzebnej chwili i wymaganej ilości MRP II (Manufacturing Resource Planing) - planowanie zasobów produkcyjnych poszerzone o bilansowanie zasobów produkcyjnych i dystrybucję ERP (Enterprice Resource Planing) - (określana jako MRP III - Money Resource Planing lub MRP II Plus) planowanie zasobów przedsiębiorstwa wraz z procedurami finansowymi, w tym księgowość zarządcza, cash flow i rachunek kosztów działania CRM (Customer Relationship Management) - zarządzanie kontaktami z klientem DEM (Dynamic Enterprice Modeler) - dynamiczne modelowanie przedsiębiorstwa, umożliwiające bezpośrednie przejście od modelu firmy do gotowej konfiguracji aplikacji dla poszczególnych użytkowników (za dr inż. J. Florek wykład Projektowanie zintegrowanych systemów informatycznych, UPH, Siedlce 6

7 Ewolucja systemów CRM CM (Contact Management) SFA (Sales Force Automation) oraz: CRS - Call Reporting Systems TMS - Territory Management Systems SMS - Sales Management Systems STA - Sales Team Automation Proste jednostanowiskowe aplikacje, funkcje kalendarza i baza danych pozwalają na analizę danych dotyczących klienta i historii kontaktów udostępnianie klientowi informacji online, zarządzanie sprzedażą, obsługa klienta w ramach jednego systemu CRM (Customer Relationship Management) (za dr inż. J. Florek wykład Projektowanie zintegrowanych systemów informatycznych, UPH, Siedlce 7

8 BACK OFFICE FRONT OFFICE Struktura systemów CRM KLIENCI WWW facebook... telefon Systemy wymiany informacji systemy obsługujące kanały komunikacji z klientem MARKETING OBSŁUGA KLIENTÓW SPZREDAŻ SERWIS... systemy front-office obejmujące m.in. marketing, sprzedaż, wsparcie klienta SYSTEMY INFORMATYCZNE zarządzania firmą zarządzania zasobami ludzkimi zarządzania finansami HURTOWNIE DANYCH ZARZĄDZANIE WIEDZĄ ANALITYKA systemy analityczne (za dr inż. J. Florek wykład Projektowanie zintegrowanych systemów informatycznych, UPH, Siedlce 8

9 Gospodarka elektroniczna Rozwój nowoczesnych technik informacyjnych oraz telekomunikacyjnych stwarza możliwości i wymusza zastosowanie nowych sposobów prowadzenia działalności gospodarczej. Przede wszystkim Internet, umożliwia pojawienie się gospodarki, w której obok czynników materialnych znaczącą, a nie rzadko kluczową rolę odgrywa informacja. Gospodarka elektroniczna, to wirtualna arena, na której prowadzona jest działalność gospodarcza : gdzie uczestnicy życia gospodarczego czerpią wiedzę o sobie ze stron WWW, gdzie dojrzewają bezpośrednie kontakty między jej uczestnikami ( ), gdzie przeprowadzane są transakcje elektroniczne, gdzie dochodzi do tworzenia i wymiany wartości. (za dr inż. J. Papińską Kacperek wykład Społeczeństwo informacyjne, Wydział Zarządzania UŁ) 9

10 Biznes elektroniczny (e-biznes) Dowolna forma wymiany zasobów pomiędzy uczestnikami przedsięwzięcia, dokonana poprzez łącza elektroniczne. Prowadzenie biznesu on-line, z wykorzystaniem systemów informatycznych i technologii internetowych. Najważniejsze składniki e-biznesu: handel elektroniczny wywiad biznesowy finanse elektroniczne (za dr inż. J. Papińską Kacperek wykład Społeczeństwo informacyjne, Wydział Zarządzania UŁ) 10

11 EDI Początki biznesu elektronicznego związane są wprowadzeniem w latach 70-tych i 80-tych do użytku rozwiązań EDI (Electronic Data Interchange), czyli elektronicznej wymiany danych/dokumentów. EDI umożliwia przyspieszenie, ułatwienie i eliminację wielokrotnego wprowadzania danych oraz zwiększenie dokładności przepływu informacji między partnerami gospodarczymi. Dokumenty, takie jak faktury, zamówienia, rachunki itp. były wymieniane między przedsiębiorstwami w formie elektronicznej, a nie jak do tej pory w formie papierowej. Dzięki temu informacje stały się szybciej dostępne, dane bardziej uściślone i poszerzone, a sam proces wymiany danych i dokumentów jest mniej praco- i czasochłonny. 11

12 Typy e-biznesu klasyfikowane są zazwyczaj w tradycyjny sposób, w zależności od business), dotyczące np. ogłaszania lub zlecania przetargów, zakupów przez Działania biznesowe, prowadzone w formie elektronicznej, rodzaju uczestników, którzy biorą w nich udział: B2B, czyli relacje business to business występujące pomiędzy firmami, B2C, czyli relacje business to consumer występujące pomiędzy firmą, a klientem docelowym, konsumentem, C2C, czyli relacje consumer to consumer występujące pomiędzy konsumentami, C2B, czyli relacje consumer to business występujące w przypadku wystawienia przez konsumenta w serwisie ofert zakupów i zainteresowaniu tymi ofertami przez firmy, B2A (B2G), czyli relacje business to administration (business to government) dotyczące kontaktów pomiędzy przedsiębiorstwami, a jednostkami rządowymi i administracyjnymi na poziomach lokalnych, regionalnych i krajowych, A2B (G2B), czyli relacje administration to business (government to jednostki rządowe i administracyjne. 12

13 Typowe przykłady działań e- biznesowych Prowadzenie i organizacja aukcji internetowych: przykład działań C2C. Sprzedaż towarów i usług drogą elektroniczną (zarówno B2C i B2B): sklepy internetowe, wypożyczalnie, biura turystyczne, transport, dodatkowe kanały dystrybucji. Integracja informacji rynkowej (B2C i B2B): pasaże handlowe, katalogi sklepów, porównywarki cen. Reklama internetowa. Przedsiębiorstwo i klient: prezentacja oferty przedsiębiorstwa, CRM (kontakt z klientem, organizacja programów lojalnościowych, analiza klienta). Integracja partnerów gospodarczych: Programy partnerskie, organizacja łańcucha dostaw, logistyka. Bankowość elektroniczna. 13

14 Aplikacje korporacyjne System zarządzania giełdą Charaktrystyka Aplikacje rozproszone Wielu klientów Wiele serwerów Bazy danych Aplikacje bankowe Serwisy warstwy środkowej Remote Method invocations Load balancing Transparent fail-over Back-end integration Transactions Clustering System Management Threading Message Oriented Middleware Resource pooling Security Caching Systemy zarządzania siecią Serwer aplikacji 14

15 Cele korporacji Wielokrotne użycie Czas do produktu szybciej Koszty taniej Jakość lepiej przenoszalność - napisać raz, wdrożyć wiele razy 15

16 Interfejs Interfejs Interfejs N warstwowa architektura Logika aplikacji jest podzielona funkcjonalnie a raczej nie fizycznie Serwery Webowe Serwery aplikacji HTML (przeglądarka) Web DB EIS Cienki/gruby klient Zdalny system Jakiekolwiek GUI Logika prezentacji Logika biznesowa Server Serwer webowy 16

17 Charakterystyka wielowarstwowych aplikacji korporacyjnych Scalability dodawanie dodtakowych zasobów bez zmiany aplikacji Availability pewność że usługa/zasób jest zawsze dostępna Extensibility dodawanie/modyfikacja funkcjonalności bez wpływu na istniejącą funkcjonalność Reliability pewność integralności i spójności aplikacji i jej wszystkich transakcji Security autentyfikacja, autoryzacja i odporność na ataki Interoperability wymiana danych z zewnętrznymi systemami Maintainability - Manageability Portability oprogramowanie działa na różnym sprzecie i różnych systemach operacyjnych Accessibility dostęp do funkcji systemu poprzez różne rodzaje klientów i w różnych językach (naturalnych) 17

18 Co to jest serwer aplikacji? Serwery aplikacji przechowują i udostępniają aplikacje wykorzystywane w sieci ułatwiając proces zarządzania nimi. Serwer może tylko udostępnić użytkownikowi daną aplikację lub też na serwerze może być także wykonywana część procesu przetwarzania realizowanego przez aplikację Określenie serwer aplikacji do niedawna kojarzone jest przede wszystkim z rozwiązaniami opartymi na platformie Java EE 18

19 Web Serwer Web Serwer to w ścisłym znaczeniu tego słowa serwer, który: Odbiera żądania HTTP Wysyła statyczne strony HTML jako odpowiedź HTTP 19

20 Web Serwer Najczęściej jednak: 1. Web serwer odbiera żądanie HTTP 20

21 Web Serwer 2a. Serwer aplikacji odsyła konkretny zasób: statyczną stronę HTML, plik itp. 21

22 Web Serwer 2b. Wywołuje program po stronie serwera (np. Interpreter skryptów PHP) 22

23 Web Serwer 3. Program przetwarza dane żądania, np. wysyła zapytanie SQL do bazy danych 23

24 Web Serwer 4. Program generuje jako odpowiedź stronę HTML, którą odsyła do serwera WWW 24

25 Web Serwer 5. Serwer WWW pakuje stronę HTML w odpowiedź HTTP i przesyła do przeglądarki klienta 25

26 Serwer Aplikacji JEE Serwer Aplikacji JEE, ma dokładnie to samo zadanie jak Web Serwer, ale inaczej je realizuje: Zamiast oddawać żądanie do obsługi przez program uruchamiany na tej samej maszynie, przekazuje je servlet om Servlet klasa Javy, która zawiera metody potrzebne do obsługi żądania HTTP Servlet y uruchamiane są wewnątrz kontenera Web owego (Aplikacji) 26

27 Serwer Aplikacji JEE 1. Serwer Aplikacji odbiera żądanie HTTP 27

28 Serwer Aplikacji JEE 2. Serwer Aplikacji wybiera servlet, który powinien je obsłużyć 28

29 Serwer Aplikacji JEE 2. Żądanie zostaje obsłużone przez jedną z metod servletu 29

30 Serwer Aplikacji JEE 3. Servlet generuje stronę HTML i przekazuje ją do Web Servera 30

31 Serwer Aplikacji JEE 4. Serwer WWW pakuje stronę HTML w odpowiedź HTTP i przesyła do przeglądarki klienta 31

32 Serwer Aplikacji JEE Jak Serwer HTTP współpracuje z serwerem aplikacji JEE? 32

33 Load balancing 33

34 Load balancing Plugin zbiera dane o pracy węzłów klastra i na tej podstawie przydzielają kolejne żądania do poszczególnych węzłów tak aby maksymalnie równomiernie rozłożyć obciążenie. 34

35 Load balancing Mechanizm failover w momencie gdy jeden z węzłów padnie plugin musi zdecydować do którego innego węzła przekazać żądania 35

36 Load balancing Komunikacja pomiędzy serwerem HTTP a serwerem aplikacji: - Protokół AJP13 - Apache Tomcat - Protokół HTTP IBM Websphere Application Server 36

37 Typy serwerów aplikacji Wyróżniamy trzy typy serwerów aplikacji: Java EE based Non-J2EE based (PHP, Perl etc.) Microsoft based (COM, ASP.NET etc.) 37

38 Historia serwerów aplikacji Koniec lat 90-tych - potrzeba wymiany informacji oraz udostępnienia funkcjonalności pomiędzy aplikacjami. Przełomowy sukces Javy spowodował, że serwer aplikacji kojarzony był z J2EE JOnAS (zapr. przez ObjectWeb consortium) pierwszy niekomercyjny, open source owy serwer aplikacji, który uzyskał certification of compliance with J2EE. Termin serwer aplikacji odnosi się już nie tylko do rozwiązań opartych o platformę J2EE (rosnąca popularność NET-Microsoft Application Server). 38

39 Java EE - aplikacja korporacyjna klient klient klient JMS kontener klient klient DB klient klient serwer komponenty EJB 39

40 RMI / IIOP JNDI JTA JDBC JMS Java Mail JCA\JMX RMI / IIOP JNDI JTA JDBC JMS Java Mail JCA\JMX JavaEE standardowe serwisy JSPs Kontener Web JDBC DB Html (przeglądarka) Servlets Java Mail Applet (przeglą darka) JavaEE serwer aplikacji kontener EJB RMI JNDI Mail Server Java Application EJB EJB EJB klient JMS Directory Service Message Queue 40

41 Java EE Serwer aplikacji JOnAS JavaEE Open Source Komercyjne _of_application_servers#java 41

42 JBoss: podstawowe informacje serwer aplikacji w Javie na licencji LGPL, na bazie technologii Enterprise JavaBeans (EJB) Źródła można znaleźć pod adresem: Napisany w 100% w języku Java, dostępny na niemal wszystkie platformy. Zintegrowany z darmowym środowiskiem programistycznym Eclipse (wtyczka Lomboz), które umożliwia wytwarzanie kompontentów dla tego serwera. Mniej pamięciożerny w porównaniu z innymi serwerami aplikacji jest więc szybszy Posiada zaawansowane mechanizmy dostępne w komercyjnych serwerach aplikacji (jak np. tworzenie klastra w oparciu o wiele serwerów) 42

43 JBoss: architektura 43