ZASADY RACJONALNEGO śywienia
|
|
- Kazimiera Głowacka
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ZASADY RACJONALNEGO śywienia Bezpieczna Ŝywność i prawidłowe Ŝywienie naleŝą do najwaŝniejszych czynników środowiskowych człowieka, wpływających korzystnie na stan jego zdrowia. Jest to czynnik determinujący jego prawidłowy rozwój fizyczny, dobre samopoczucie psychiczne, właściwą wydajność w pracy, czy zdolność względnie łatwego przyswajania sobie zdobywanych wiadomości. Prawidłowe Ŝywienie jest, więc czynnikiem środowiskowym w istotny sposób oddziaływującym na zdrowie człowieka jako jednostki, a tym samym na prawidłowe zachowanie ciągłości populacji ludzkiej. Wadliwe Ŝywienie, w zaleŝności od jego charakteru, wywołuje wiele róŝnych schorzeń, bądź ułatwia powstawanie innych, stanowiąc tło dla ich szybszego rozwoju. Prawidłowe Ŝywienie to dostarczanie organizmowi wszystkich niezbędnych składników pokarmowych w odpowiedniej ilości i odpowiednim stosunku, przy uwzględnieniu liczby posiłków i ich rozłoŝenia w ciągu dnia. Zawartość ilościowa poszczególnych produktów w racji pokarmowej powinna zaleŝeć od wieku, płci oraz wykonywanej pracy. Niestety, zbyt często obserwuje się nieprawidłowe stosunki ilościowe, jak i jakościowe w Ŝywieniu ludzi. NiedoŜywienie ilościowe, to zbyt niska podaŝ energii, pokarmowej, która wystarcza na pokrycie spoczynkowej przemiany materii, natomiast jest zbyt mała na dodatkowe wydatkowanie związane z aktywnością fizyczną i umysłowa. Prowadzi to do powstawania deficytu energetycznego w organizmie. Proces len w początkowym okresie nie zawsze powoduje objawy chorobowe, w związku z wyzwoleniem się mechanizmu adaptacyjnego, polegającego na obniŝeniu tempa spoczynkowej przemiany materii. Wyrazem zewnętrznym takiego stanu jest ubytek masy ciała. Niedobory kaloryczne przeciągające się w czasie stanowią przyczynę niedoŝywienia ludzi. Znacznie groźniejsze jest niedoŝywienie jakościowe. Przewlekle niedobory niektórych składników odŝywczych stanowią zagroŝenie dla zdrowia człowieka. Skutki zdrowotne zbyt niskiej podaŝy niektórych składników z Ŝywnością, to m.in.: o niedokrwistość z niedoboru Ŝelaza, obserwowana szczególnie w populacji dzieci, młodzieŝy (głównie Ŝeńskiej) i kobiet cięŝarnych na skutek niedostatecznego spoŝycia produktów dostarczających Ŝelazo, witaminę B12 oraz folianów o wole endemiczne - spowodowane zbyt niską zawartością jodu w glebie i wodzie, a tym samym małej jego zawartości w Ŝywności produkowanej na terenach, gdzie jest jego niedobór, ponadto przyczyną tego jest nie stosowanie w Ŝywieniu soli kuchennej jodowanej, która pozwala zapobiegać niedoborom o przewlekłe zaparcia - spowodowane zbyt małą podaŝą błonnika pokarmowego w dziennej racji pokarmowej o subkliniczne stany niedoboru witamin - głównie witaminy C (szczególnie sezonowej na skutek małego spoŝycia warzyw i owoców, czy niedobory witamin antyoksydacyjnych obserwowane np. u osób z nadwagą i otyłością o zaburzenia gospodarki lipidowej na skutek niskiego spoŝycia jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych przy zbyt duŝej ilości tłuszczów nasyconych. Szczególnie niebezpieczne są niedobory Ŝywieniowe u dzieci. NaleŜy pamiętać, iŝ im większy dynamizm cechuje organizm, tym bardziej precyzyjnie muszą zostać zbilansowane straty ponoszone przez ustrój w związku z jego podstawowymi funkcjami Ŝyciowymi. DuŜy stopień niedoŝywienia w okresie płodowym i pourodzeniowym moŝe zahamować rozwój fizyczny i intelektualny dziecka. Niedobory bialko-wo-kaloryczne u dzieci prowadzą do zmniejszenia wzrostu i cięŝaru ciała, ale równieŝ niskiego poziomu inteligencji i opóźnienia w rozwoju umysłowym w stosunku do prawidłowego odŝywiania rówieśników. Wady Ŝywieniowe są nie tylko spowodowane niedoborami pokarmowymi, lecz takŝe nadmiernym spoŝyciem. Nadkonsumpcja sprowadza się do spoŝywania większej ilości poŝywienia, aniŝeli wynika to z fizjologicznego zapotrzebowania organizmu. Dotyczy to szczególnie:
2 o zbyt duŝej ilości energii pobieranej z poŝywieniem. o zbyt wysokiej ilości energii w poŝywieniu pochodzącej z tłuszczów, kosztem energii z węglowodanów, o nadmiaru tłuszczów zwierzęcych o wysokiej zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych, cholesterolu w poŝywieniu przy jednoczesnym niskim spoŝyciu jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. o nadmiaru w poŝywieniu łatwo przyswajalnych cukrów prostych, o wysokiego spoŝycia chlorku sodu, czyli soli kuchennej. Wymienione wady w Ŝywieniu, szczególnie związane z nadkonsumpcją, sprzyjają powstawaniu chorób, które obecnie stanowią główne przyczyny zachorowalności i umieralności populacji polskiej. NaleŜą do nich: o miaŝdŝyca, a na jej podłoŝu choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze i udar mózgu, o otyłość, o cukrzyca insulinoniezaleŝna, o próchnica zębów, o kamica pęcherzyka Ŝółciowego, o oraz inne choroby, których częstość występowania nie jest duŝa. Cztery z dziesięciu podstawowych przyczyn zgonów w Polsce naleŝy wiązać z wadliwym Ŝywieniem, dotyczy to choroby niedokrwiennej serca i zawału serca, udarów mózgowych i niektórych rodzajów nowotworów oraz cukrzycy insulinoniezaleźnej. Wśród nowotworów, w których powstawaniu Ŝywienie odgrywa najprawdopodobniej istotną rolę rozpoznajemy raka jelita grubego, sutka, trzustki, przełyku i prawdopodobnie innych. Leczenie chorób powstających na tle wadliwego Ŝywienia, (o których była mowa powyŝej) pochłania znaczne kwoty z nakładów na ochronę zdrowia. Szacuje się, iŝ w Polsce leczenie tych chorób - bez nowotworów - pochłania około % ogółu nakładów. Wprawdzie stopień wpływu Ŝywienia na rozwój poszczególnych chorób jest róŝny, to jednak ze względu na duŝą rolę nieodpowiedniego Ŝywienia w rozwoju np. chorób układu krąŝenia i nowotworów - najczęstszych przyczyn przedwczesnych zgonów - sprawia, Ŝe problem ten urasta do rozmiarów społecznego i ekonomicznego zagroŝenia. Związek pomiędzy składem poŝywienia a rozwojem chorób na tle wadliwego Ŝywienia stwarza równocześnie wielka szansę na odwrócenie niekorzystnych tendencji. Dowiedziono, bowiem w typach badań, w skali narodów, Ŝe za pomocą obniŝenia spoŝycia niewłaściwych składników poŝywienia i zwiększenia poŝądanych moŝna obniŝyć częstość występowania zmian chorobowych i tym samym zapobiegać przedwczesnym zgonom. Wczesna prewencja i redukcja istniejącego juŝ stopnia zagroŝenia jest nie tylko moŝliwa, lecz wręcz konieczna z punktu widzenia nie tylko medycznego, ale społecznego i ekonomicznego. A teraz postarajmy się omówić poszczególne wytyczne tych zasad i wyjaśnijmy, dlaczego są one tak istotne. BEZPIECZEŃSTWO DLA ZDROWIA W ROZMAITOŚCI SPOśYWANYCH PRODUKTÓW Musimy pamiętać, Ŝe nie ma takiego produktu, który zawierałby wszystkie niezbędne składniki odŝywcze (jest ich około 60) w odpowiedniej ilości i proporcji. Stąd teŝ Ŝywieniowcy podzielili produkty spoŝywcze na grupy: Produkty wchodzące w skład poszczególnych grup mają zbliŝona zawartość składników odŝywczych. Są to: I. produkty zboŝowe - (obejmujące wszystkie rodzaje pieczywa, mąki, makarony, kasze) - stanowią źródło węglowodanów, witamin z grupy B, białka roślinnego i błonnika; II. produkty nabiałowe (mleko, kefir, jogurt, twarogi) -dostarczają nam najlepiej przyswajalnego wapnia, wyso-kowartościowego białka, witaminy B2;
3 III. mięso, ryby, jaja, sery i suche nasiona strączkowe, które zawierają białko o wysokiej wartości odŝywczej oraz witaminy z grupy B; IV. tłuszcze stanowiące główne źródło energii, niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) oraz witamin A, D, E, K; V. warzywa i owoce - najbogatsza składnica róŝnorodnych witamin i składników mineralnych. A więc, bezpieczeństwo dla zdrowia polega na tym, aby codziennie jeść produkty z kaŝdej grupy. UTRZYMANIE NALEśNEJ MASY CIAŁA CHRONI PRZED CHOROBAMI PRZEMIANY MATERII Wieloletnie badania naukowe i epidemiologiczne udowodniły, Ŝe otyłość sprzyja wybitnie powstawaniu wielu chorób, szczególnie nadciśnieniu tętniczemu, cukrzycy, miaŝdŝycy - a w efekcie chorobie niedokrwiennej serca, czy naczyń mózgowych. U kobiet otyłość jest szczególnie niebezpieczna. Kilkakrotnie częściej obserwuje się u nich wzrost zapadalności na raka piersi i macicy. RównieŜ wzrost masy ciała sprzyja występowaniu kamicy pęcherzykowej, co dotyczy w podobnym stopniu obu płci. Nie zapominajmy równieŝ, Ŝe otyłość uznawana jest za chorobę metaboliczną. Wiedza obecnie pozwala rozpoznawać tzw. otyłość brzuszną, która szczególnie groźna jest u męŝczyzn, gdyŝ sprzyja ww. chorobom, zwłaszcza na podłoŝu miaŝdŝycowym. Pamiętajmy, więc, Ŝe utrzymując naleŝną masę ciała sami po części wpływamy na nasze zdrowie. CIEMNE PIECZYWO BOGATE W WITAMINY, SKŁADNIKI MINERALNE I BŁONNIK POKARMOWY KORZYSTNIEJSZE NIś PIECZYWO BIAŁE Wartość odŝywcza przetworów zboŝowych, mąki i kasz zaleŝy nie tylko od rodzaju ziarna, lecz przede wszystkim od stopnia jego przemiału. Podczas przemiału ziarna na mąkę części zewnętrzne, bogate w składniki odŝywcze zostają odrzucone do otrąb. Im mąka i pieczywo są bielsze, a kasza drobniejsza, tym mniej zawierają witamin, szczególnie witaminy E, składników mineralnych, niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) oraz błonnika, czyli włókna roślinnego. Stopień przemiału mąki oznacza się w procentach i wskazuje on jaką ilość mąki otrzymano ze 100 kg ziarna. Np. przemiał 100 procentowy wskazuje, Ŝe ze 100 kg ziarna otrzymano 100 kg mąki tj. uzyskano mąkę ciemną razową. W mąkach bardzo białych zawartość np. witaminy BI i PP zmniejsza się prawie dziesięciokrotnie, witaminy B2 zaś trzykrotnie. Podczas przemiału zbóŝ nie ulega duŝym zmianom jedynie zawartość białka. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe róŝnice między pieczywem ciemnym i jasnym są bardzo duŝe pod względem zawartości witamin i składników mineralnych oraz błonnika pokarmowego. DWIE SZKLANKI MLEKA DZIENNIE - ZDROWSZYM ŹRÓDŁEM BIAŁKA NIś MIĘSO Wapń jest głównym składnikiem mineralnym kości i zębów, znajduje się w surowicy krwi, jest potrzebny do prawidłowego krzepnięcia krwi, a takŝe do prawidłowej czynności serca. W przypadku niedoboru wapnia w poŝywieniu organizm wykorzystuje wapń z własnych kości - następuje wówczas odwapnienie objawiające się kruchością i łamliwością kości. Wapń jest niezbędny do prawidłowego rozwoju kości, do wzrostu, dlatego teŝ zapotrzebowanie na ten składnik u dzieci i młodzieŝy oraz kobiet cięŝarnych i karmiących jest znacznie większe niŝ u ludzi dorosłych. Proponowane 2 szklanki mleka chudego (niskokalorycznego) pokrywa to zapotrzebowanie. Szczególnie istotne jest to u kobiet, aby piły mleko przez całe Ŝycie zabezpieczając się przed osteoporozą, chorobą układu kostnego polegającą na łamliwości kości, charakterystyczną dla okresu pomenopauzalnego. Dzieciom i młodzieŝy zalecamy w okresie wzrostu 3-4 szklanki mleka lub jego przetworów. RYBY - ZDROWSZYM ŹRÓDŁEM BIAŁKA NIś MIĘSO Białka zajmują szczególne miejsce w budowie i stałej odnowie organizmu. Zaliczane do składników budulcowych są jednym z najbardziej istotnych elementów komórek.
4 Zawartość białek w mięsie ryb jest zbliŝone do tej, jaka występuje w mięsie zwierząt. Białko ryb jest bardziej lekko-strawne, a jego skład aminokwasowy jest zbliŝony do zapotrzebowania człowieka Przyswajalność tego białka przez organizm człowieka przewyŝsza białko zwierzęce. Istotna róŝnica polega równieŝ na zawartości tłuszczów. Tłuszcz rybi zawiera znaczną ilość nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym takŝe niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) omega-3 i omega-6. UwaŜa się, iŝ kwasy omega-3 odgrywają istotną rolę w profilaktyce miaŝdŝycy. Z tego powodu zalecamy jedzenie 2-3 razy w tygodniu ryb, głównie morskich. DUśO WARZYW I OWOCÓW ZAPEWNIA ORGANIZMOWI WYSTARCZAJĄCĄ ILOŚĆ WITAMINY C, BETA-KAROTENU, MINERAŁÓW I BŁONNIKA POKARMOWEGO Warzywa i owoce mają bardzo duŝą wartość odŝywczą i są niezbędne w racjonalnym Ŝywieniu. Są głównym źródłem makro- i mikroelementów, witamin, naturalnych kwasów, związków zapachowych, pektyn oraz błonnika, czyli włókna roślinnego. Błonnik pokarmowy nie naleŝy wprawdzie do składników odŝywczych, lecz jest on nam potrzebny ze względu na swą waŝną rolę w regulacji ruchów perystaltycznych przewodu pokarmowego i procesów przemiany materii. Warzywa i owoce są jedyną grupą produktów spoŝywczych dostarczających człowiekowi witamin C (kwas askorbinowy), a poniewaŝ nie jest ona magazynowana w organizmie, trzeba ją spoŝywać codziennie i to w dość duŝych ilościach. Warzywa i owoce są takŝe jedynym źródłem prowitaminy A czyli beta-karotenu oraz kilku witamin z grupy B. Spośród makroelementów szczególną rolę w organizmie człowieka pełni potas (K + ), który działa alkalizująco i jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania wszystkich, komórek organizmu, zwłaszcza zaś mięśnia sercowego. Reguluje on wspólnie z jonem sodowym (Na + ) gospodarkę wod-no-elektrolitową wszystkich komórek organizmu i tym samym ciśnienie osmotyczne płynów ustrojowych. Mówiąc o działaniu alkalizującym warzyw i owoców warto wiedzieć, Ŝe wszystkie procesy biologiczne w organizmie człowieka rnogą przebiegać prawidłowo tylko w środowisku, które ma odczyn obojętny. Równowaga kwasowo-zasadowa regulowana jest głównie przez składniki mineralne. OGRANICZENIE SPOśYCIA TŁUSZCZÓW ZWIERZĘCYCH Ograniczenie spoŝywania tłuszczów zwierzęcych i produktów obfitujących w cholesterol jest nieodzownym warunkiem profilaktyki miaŝdŝycy, a tym samym zawału serca. Tłuszcze zwierzęce bogate w nasycone kwasy tłuszczowe podnoszą stęŝenie cholesterolu w surowicy i zwiększają krzepliwość krwi. Ponadto bogata w tłuszcze zwierzęce dieta sprzyja otyłości oraz niektórym nowotworom. UNIKANIE SŁODYCZY CHRONI PRZED PRÓCHNICĄ ZĘBÓW I UŁATWIA UTRZYMANIE WAGI NALEśNEJ Cukier nie dostarcza Ŝadnych niezbędnych składników odŝywczych, a jego bogate źródło energii wypiera z Ŝywienia produkty zawierające te składniki. Szkodliwość cukru dla organizmu polega na jego szybkiej przemianie w tłuszcz odkładający się w tkankach. SpoŜywając bez ograniczeń słodkie produkty (cukier, ciasta, słodkie napoje itp.) moŝna bardzo szybko utyć. Ponadto cukier i słodycze przyczyniają się do rozwoju próchnicy zębów stanowiąc doskonałe podłoŝe dla rozmnaŝania się bakterii. Pamiętajmy, Ŝe słodycze spoŝywane między posiłkami hamują apetyt, a to moŝe prowadzić do niedoborów Ŝywieniowych. MNIEJ SOLI - MNIEJSZE ZAGROśENIE NADCIŚNIENIEM TĘTNICZYM Sól kuchenna ze względu na swój skład chemiczny spełnia bardzo waŝną rolę w organizmie człowieka. Jest istotnym źródłem sodu i chloru, które są niezbędnymi elementami tkanek i płynów ustrojowych. To sód wpływa na prawidłową gospodarkę wodną organizmu, bierze udział w regulowaniu ciśnienia osmotycznego. Równie waŝny jest chlor, z którego w Ŝołądku tworzy się kwas solny potrzebny m.in. do trawienia.
5 JednakŜe przeciętnie zjadamy 30 razy więcej soli niŝ potrzebuje nasz organizm. Zapotrzebowanie organizmu na sól kuchenną waha się średnio ok. 0,5 g/dobę, natomiast przeciętnie spoŝywamy ok. 15 g/dobę. Ten nadmiar spoŝycia nie jest obojętny dla naszego zdrowia. Prowadzi to do nadciśnienia tętniczego, udarów mózgu. Badania ostatnich lat wykazały duŝo większą zapadalność na raka Ŝołądka u osób nadmiernie spoŝywających sól kuchenną. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca ograniczenie spoŝycia soli do 6-7 g/dziennie, co oznacza l płaską łyŝeczkę do herbaty. Pamiętajmy, Ŝe ok. 60% soli, którą spoŝywamy dodajemy podczas gotowania i przy stole (zupy, ziemniaki, mięso), 30% to sól z produktów przemysłowych (głównie pieczywo i wędliny) i 10% to sód jako naturalny, mineralny składnik Ŝywności. NIE PICIE ALKOHOLU JEST ROZSĄDNIEJSZE OD UMIARU W SPOśYCIU, A NADMIAR RUJNUJE ZDROWIE śywienie to nie tylko jedzenie, ale przede wszystkim mądre i racjonalne odŝywianie się, czyli dobieranie i komponowanie posiłków w taki sposób, by dostarczały one organizmowi wszystkich składników pokarmowych uznanych za niezbędne do prawidłowego rozwoju. Instytut śywności i śywienia w Warszawie opracował dziesięć zasad racjonalnego Ŝywienia. Przestrzeganie tych wskazówek pomoŝe utrzymać dobrą kondycję kaŝdego organizmu, zapewni siłę i radość Ŝycia. Codzienne poŝywienie powinno dostarczać człowiekowi ok. 60 składników pokarmowych. Nie ma takiego produktu, który zawierałby wszystkie niezbędne składniki odŝywcze w odpowiedniej ilości i proporcji, dlatego tez Ŝywieniowcy podzielili produkty spoŝywcze na grupy. Produkty wchodzące w skład poszczególnych grup maja zbliŝoną zawartość składników odŝywczych. Są to: produkty zboŝowe- mąki, kasze, makarony i pieczywo- stanowią one jedną. z najwaŝniejszych grup produktów Ŝywnościowych. Są to produkty węglowodanowe, które równieŝ dostarczają białka roślinnego, witamin B1 i B2 oraz błonnika pokarmowego. Mają działanie zakwaszające. mleko i jego przetwory-. dostarczające nam najlepiej przyswajalnego wapnia, wysokowartościowego białka i witamin B1, B2 i A. Wykazują działanie słabo alkaliczne. Mięso,. wędliny, ryby, jaja, sery i suche nasiona strączkowe- to grupa produktów stanowiąca źródło białka o wysokiej wartości odŝywczej. Ta grupa produktów jest bogatym źródłem składników mineralnych jak Ŝelazo, fosfor, siarka, magnez oraz witamin PP, B2 i B1. Wykazują silne działanie zakwaszające. Tłuszcze-. dzielimy je na tłuszcze pochodzenia zwierzęcego( słonina, smalec, masło i łój) i roślinnego( oliwa, olej i margaryna). Bardzo waŝną zasadą jest zmniejszenie spoŝycia tłuszczów zwierzęcych na korzyść tłuszczów roślinnych. Są to produkty bogatokaloryczne, które poza niezbędnymi nienasyconymi kwasami tłuszczowymi zawartymi w olejach czy margarynach oraz witaminą A głównie występują w maśle, nie są źródłem innych składników odŝywczych. Warzywa i owoce- jest to. grupa bardzo waŝnych produktów w Ŝywieniu. Stanowi źródło witaminy C, B, PP, beta- karotenu, składników mineralnych i błonnika pokarmowego. Podział produktów na 5 grup pozwala bezpiecznie dla zdrowia komponować wszystkie posiłki w dziennej racji pokarmowej. KaŜdy przygotowany posiłek powinien zawierać choćby jeden ze składników kaŝdej grupy, bowiem tylko takie posiłki zapewnią prawidłowe Ŝywienie i dostarczą wszystkich niezbędnych składników. Bezpieczeństwo dla zdrowia tkwi w rozmaitości spoŝywanych produktów. Jedną z konsekwencji wadliwego Ŝywienia jest otyłość, która niesie ze sobą ryzyko wielu chorób. Otyłość jest chorobą ogólnoustrojową charakteryzującą się zwiększeniem masy ciała ponad przyjętą normę.u osób z otyłością choroby takie jak: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, hipercholesterolemia, choroba wieńcowa, zawał serca zdarzają się częściej niŝ u ludzi szczupłych. Otyli Ŝyją teŝ krócej. Jest kilka typów otyłości: męska ( centralna, brzuszna, wiscentralna- przypominająca " jabłko " ) i Ŝeńska ( obwodowa i pośladkowo-udowa typu
6 gruszka ). Przy kaŝdym typie otyłości naleŝy zadbać o powrót do naleŝytej masy ciała bowiem utrzymanie odpowiedniej masy ciała chroni przed chorobami przemiany materii. Nie jest obojętne, jakie pieczywo spoŝywamy. Produkty zboŝowe, do których zaliczamy mąki, kasze i makarony stanowią istotne źródło wielu składników odŝywczych. Dostarczają one głównie skrobi, białka roślinnego, witamin z grupy B, składników mineralnych jak magnez, Ŝelazo, wapń, cynk oraz błonnika niezbędnego w ułatwianiu trawienia. Zgodnie z zasadami racjonalnego Ŝywienia powinniśmy codziennie jeść pieczywo mieszane, czyli ciemne i jasne. Pieczywo jasne, pulchne, delikatne, odznacza się małą wartością odŝywczą- skoro lubimyjedzmy je dla przyjemności, a dla zdrowia, zawsze pieczywo ciemne, Ŝytnie razowe lub pszenne, albo mieszane. Mleko jest dobrym źródłem pełnowartościowego i łatwo przyswajalnego białka, a takŝe bogatym źródłem witamin głównie z grupy B, a zwłaszcza witaminy B2 oraz witamin A i D3. Przede wszystkim mleko jest bardzo waŝnym źródłem wapnia, który bierze udział nie tylko w budowie kośćca i zapobieganiu demineralizacji zębów, ale jest równieŝ niezbędnym elementem w wielu procesach fizjologicznych, warunkując prawidłową pracę serca ( zapewnia prawidłowy rytm i siłę skurczów ), prawidłowe krzepnięcie krwi oraz pracę mięśni i układu nerwowego. Mleko jest najwaŝniejszym źródłem wapnia w diecie. Ryby - zdrowszym źródłem białka niŝ mięso. Białko stanowi jeden z najwaŝniejszych składników poŝywienia. Organizm ludzki nie potrafi magazynować białka, co wiąŝe się z koniecznością stałego dostarczania go w poŝywieniu. Białko stanowi materiał do odbudowy zuŝytych tkanek i budowy nowych. Ponadto bierze udział w produkcji hormonów, enzymów, ciał odpornościowych, hemoglobiny. Białka dostarcza 20 aminokwasów, w tym 9 aminokwasów niezbędnych, tj. takich, których organizm nie potrafi sam syntetyzować, a które są potrzebne do jego prawidłowego funkcjonowania. Nie wszystkie produkty dostarczają nam pełnowartościowego białka, np. produkty zboŝowe nie zawierają wszystkich niezbędnych aminokwasów. Ale dobrej jakości białko obecne jest w mięsie, rybach, drobiu, serach czy jajach. Produkty dostarczające pełnowartościowego białka róŝnią się jednak między sobą pod względem zawartości innych składników, m. in. tłuszczu i cholesterolu. Takie róŝnice obserwujemy w przypadku mięsa i ryb. Mięso zawiera przede wszystkim kwasy tłuszczowe nasycone, które podnoszą poziom cholesterolu w surowicy krwi i sprzyjają powstawaniu choroby niedokrwiennej serca. Natomiast ryby, przede wszystkim morskie ( makrela, śledź, sardynka ) zawierają wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, które wpływają korzystnie na krzepliwość krwi, zmniejszając tym samym rozwój miaŝdŝycy. Zostało to udokumentowane w wielu badaniach naukowych, dla których inspiracją była obserwacja rzadkiego występowania choroby niedokrwiennej serca u Japończyków i Eskimosów, którzy generalnie jadają duŝe ilości ryb. Ryby poza tym posiadają kilka składników pokarmowych, które rzadziej i w mniejszej ilości są spotykane w innych produktach Ŝywnościowych, a mianowicie selen, fosfor, wit.d3. Selenowi przypisuje się działanie wspomagające w hamowaniu rozwoju miaŝdŝycy poprzez jego wpływ na krzepnięcie krwi i produkcję prostacyklin. Ponadto ryby, zwłaszcza popularny u nas karp czy pstrąg zawierają duŝo witaminy A, której nie posiada tak chętnie jadane przez nas mięso wieprzowe, a śladowe ilości tej witaminy zawiera mięso wołowe. DuŜo warzyw i owoców zapewnia organizmowi wystarczającą ilość witaminy C, beta- karotenu, minerałów i błonnika pokarmowego. Warzywa i owoce pełnią waŝną i niepodwaŝalną rolę w Ŝywieniu człowieka. Są one bardzo dobrym, niekiedy jedynym źródłem witamin, składników mineralnych i błonnika. Powinniśmy je jeść wszyscy ( średnio ok. 500 g dziennie ).Zwiększają one wykorzystanie róŝnych składników odŝywczych z poŝywienia, czyli powinny wchodzić w skład kaŝdego posiłku.
7 Warzywa i owoce zaliczamy do produktów zasadotwórczych, czyli alkalizujących. Powodem tego jest fakt, Ŝe przewaŝają w nich pierwiastki takie jak wapń i potas, wykazujące te właściwości. Kwaśny smak owoców jak np. cytryny, spowodowany jest obecnością kwasów organicznych, które nie działają jednak kwasotwórczo. Natomiast większość produktów spoŝywczych np. mięso, ryby, jaja, mąka, kasze i pieczywo ma pewien nadmiar składników zakwaszających. Umiejętny dobór produktów spoŝywczych do zestawienia dziennych racji pokarmowych zapobiega powstawaniu kwasicy ustrojowej. Warzywa i owoce to jedyne, naturalne źródło witamin, którym przypisuje się działanie przeciwmiaŝdŝycowe i przeciwnowotworowe. Witamina C, czyli kwas askorbinowy, musi być dostarczana z poŝywieniem codziennie, gdyŝ nie potrafimy jej magazynować. Warzywa i owoce są takŝe jedynym źródłem prowitaminy A, czyli beta- karotenu oraz kilku witamin z grupy B. Składniki mineralne znajdujące się w owocach i warzywach stanowią grupę związków zaliczanych równieŝ do niezbędnych, gdyŝ ustrój człowieka nie potrafi ich syntetyzować. Są to głównie wapń, potas, fosfor, Ŝelazo, magnez,sód- pierwiastki regulujące prawidłową budowę i funkcjonowanie organizmu. Niektórym przypisuje się przeciwdziałanie wielu chorobom. Błonnik pokarmowy, który uwaŝamy za związek niezbędny do prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego, szczególnie Ŝołądka i jelita grubego jest pochodzenia roślinnego. Przypisuje się mu działanie przeciwmiaŝdŝycowe, zapobiega zaparciom, zmniejsza równieŝ wchłanianie tłuszczów z posiłków- czyli powinien być spoŝywany w duŝych ilościach przez osoby z nadwagą. Wartość warzyw i owoców jako źródła energii jest bardzo mała, naleŝy jednak pamiętać o tym, Ŝe spoŝywanie duŝych ilości niektórych owoców ( np. banany ) moŝe działać tucząco. Ograniczenie spoŝycia tłuszczów zwierzęcych i produktów obfitujących w cholesterol jest nieodzownym warunkiem profilaktyki zawału serca. Tłuszcz uwaŝany jest przez wiele osób za najcenniejszy składnik poŝywienia. Nic bardziej błędnego. To prawda, Ŝe tłuszcz podnosi smak potraw, ułatwia ich przyrządzanie, stanowi źródło witamin w nich rozpuszczalnych ( A,D,E,K ).Lecz tłuszcz zawiera jednak składniki, które dla naszego zdrowia nie są obojętne. Przede wszystkim obarczany jest tym tłuszcz zwierzęcy. Zawiera on bowiem głównie nasycone kwasy tłuszczowe, które obok cholesterolu biorą udział w rozwoju miaŝdŝycy, chorób serca, czyli nadciśnienia, otyłości i innych. Ponadto tłuszcz zwierzęcy, ale równieŝ roślinny są produktami bogato kalorycznymi, bowiem 1 g tłuszczu dostarcza organizmowi aŝ 9 kilokalorii, czyli dwukrotnie więcej niŝ ta sama ilość białka czyli węglowodanów. Natomiast tłuszcz roślinny ze względu na swój skład jest korzystniejszy dla naszego organizmu, poniewaŝ zawiera przede wszystkim niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe ( NNKT ), które pozytywnie oddziaływują na poziom cholesterolu we krwi oraz na jej krzepliwość co wiąŝe się z obniŝeniem ryzyka rozwoju miaŝdŝycy, a tym samym chorób serca. Ponadto niewątpliwą zaletą tłuszczu jest brak w nim cholesterolu. Dlatego teŝ wg WHO znacznie powinniśmy ograniczać spoŝycie nasyconych kwasów tłuszczowych, a preferować niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, zwłaszcza jednonienasycone, które w duŝej ilości znajdują się w oliwie, albowiem oliwa z oliwek i olej rzepakowy niskoerukowym. WiąŜe się to równieŝ z faktem iŝ do smaŝenia nadają się te dwa oleje, albowiem oliwa z oliwek i olej rzepakowy rozkładają się w duŝo wyŝszych temperaturach niŝ inne tłuszcze np. margaryna, masło czy pozostałe oleje, takie jak olej słonecznikowy czy sojowy. Wysoka wartość oleju słonecznikowego i sojowego jest niepodwaŝalna, lecz aby została ona zachowana, oleje te powinny być spoŝywane w postaci surowej np. do surówek czy sałatek.
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoPiramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS
Piramida Żywienia Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Zasady zdrowego żywienia 1. Dbaj o różnorodnośd spożywanych produktów. 2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.
Bardziej szczegółowoW jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI
ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę.
Bardziej szczegółowoMAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA
MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA Na czym polega zdrowy styl życia? ZDROWY STYL ŻYCIA Prawidłowe odżywianie Aktywność
Bardziej szczegółowoSPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie
Bardziej szczegółowoDieta a prewencja nowotworów
Dieta a prewencja nowotworów Dieta moŝe być zarówno źródłem naszego zdrowia, jak i przyczyną choroby. Racjonalne odŝywianie dostarcza organizmowi niezbędnych składników odŝywczych i pozwala zachować dobrą
Bardziej szczegółowoTalerz zdrowia skuteczne
Talerz zdrowia skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania PSSE Chełm Kierownik Sekcji OZiPZ Alicja Bork PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Gwarancją właściwego rozwoju fizycznego, sprawności umysłu oraz dobrego zdrowia
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE CZŁOWIEKA. Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia.
ŻYWIENIE CZŁOWIEKA Racjonalne żywienie jest jednym z podstawowych warunków prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego i dobrego zdrowia. Prawidłowe żywienie należy do najważniejszych czynników środowiskowych,
Bardziej szczegółowoPRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW
PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego
Bardziej szczegółowoRola poszczególnych składników pokarmowych
Zdrowy styl życia Rola poszczególnych składników pokarmowych 1. Białka Pełnią w organizmie funkcję budulcową. Są składnikiem wszystkich tkanek oraz kości. 2. Tłuszcze Pełnią w organizmie funkcję energetyczną.
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA. Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku Nadwaga i otyłość - najważniejszy problem zdrowia publicznego. Istnieje ok. 80 chorób powstających na tle wadliwego
Bardziej szczegółowoŻywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie
Warsztaty żywieniowe Żywność buduje i regeneruje dostarcza energii zapewnia prawidłowe funkcjonowanie poprawia samopoczucie Żaden pojedynczy produkt nie dostarczy Ci wszystkiego, czego potrzebujesz dlatego
Bardziej szczegółowoMateriałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Bardziej szczegółowoRACJONALNE ŻYWIENIE. Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów. 2007 r.
RACJONALNE ŻYWIENIE Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów 2007 r. RACJONALNE ŻYWIENIE Polega na systematycznym dostarczaniu do organizmu wszystkich niezbędnych składników odżywczych w ilościach i proporcjach
Bardziej szczegółowoZasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży
Zasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży Pamiętaj o codziennym spożywaniu produktów zawartych w piramidzie! PRODUKTY ZBOŻOWE ( mąki, kasza, ryż, płatki, pieczywo i makarony) Sągłównym
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM (Instytutu Żywności i Żywienia 2009) 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Bardziej szczegółowodr inż. Beata Przygoda Wartość odżywcza żywności co powinnyśmy wiedzieć?
dr inż. Beata Przygoda Wartość odżywcza żywności co powinnyśmy wiedzieć? Do prawidłowego rozwoju, dobrego stanu zdrowia, odpowiedniej sprawności fizycznej i umysłowej powinnyśmy codziennie spożywać określoną
Bardziej szczegółowoMIĘSO, WĘDLINY, RYBY, JAJKA I NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH W DIECIE DZIECKA
MIĘSO, WĘDLINY, RYBY, JAJKA I NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH W DIECIE DZIECKA Wartość odżywcza Żywność z tej grupy należy do grupy produktów białkowych. Białko mięsa, ryb i jaj charakteryzuje sie dużą wartością
Bardziej szczegółowoW WIEKU PRZEDSZKOLNYM
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM 1.Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2.Bądź codziennie aktywny fizycznie ruch korzystnie wpływa na sprawność
Bardziej szczegółowoZalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach
Zalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach NORMY ŻYWIENIA DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM I SZKOLNYM W POLSCE OPRACOWANO W INSTYTUCIE ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA I ZATWIERDZONE ZOSTAŁY PRZEZ INSTYTUT
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (ZBiJŻ) Ćwiczenie nr
Bardziej szczegółowoZasada trzecia. Zasada czwarta
Zdrowe odżywianie jest podstawą zachowania zdrowego organizmu. Przestrzegając dziesięciu podstawowych zasad właściwego żywienia, wykorzystamy dostępne pożywienie w najbardziej efektywny dla naszego zdrowia
Bardziej szczegółowo"Program pilotażowy - Dieta Mamy".
"Program pilotażowy - Dieta Mamy". Dnia 1.10.2019 r Szpital Powiatowy im.t.malińskiego w Śremie podjął współpracę z programem pilotażowym Standard szpitalnego żywienia kobiet w ciąży i w okresie poporodowym-dieta
Bardziej szczegółowoSzkoła Podstawowa Nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Rudzie Śląskiej
Szkoła Podstawowa Nr 1 im. Tadeusza Kościuszki w Rudzie Śląskiej Zdrowe odżywianie polega na odpowiednim wyborze produktów i przygotowaniu posiłków umożliwiających prawidłowe funkcjonowanie organizmu poprzez
Bardziej szczegółowoNieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia
Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia Niedożywienie może występować u osób z nadwagą (powyżej 120% masy należnej) niedowagą (poniżej 80%
Bardziej szczegółowoWarzywa i owoce powinny wchodzić w skład codziennej diety, gdyż są źródłem cennych witamin, zwłaszcza witaminy C oraz B - karotenu.
Warzywa i owoce powinny wchodzić w skład codziennej diety, gdyż są źródłem cennych witamin, zwłaszcza witaminy C oraz B - karotenu. Dostarczają także kwasu foliowego. Zawierają znaczne ilości składników
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA CZYLI JAK USTRZEC SIĘ CHORÓB CYWILIZACYJNYCH
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA CZYLI JAK USTRZEC SIĘ CHORÓB CYWILIZACYJNYCH Żywić się zdrowo powinniśmy w każdym okresie życia, ale szczególnie ważny jest sposób odżywiania dzieci i młodzieży, kobiet w ciąży
Bardziej szczegółowoWSKAZÓWKI PRAWIDŁOWEGO śywienia DLA DZIECI
WSKAZÓWKI PRAWIDŁOWEGO śywienia DLA DZIECI Kiedy rośniesz i rozwijasz się, Twój organizm potrzebuje szczególnie duŝo róŝnych składników odŝywczych. Od tego co wybierasz do jedzenia zaleŝy, czy Twój organizm
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA ANETA SADOWSKA
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA ANETA SADOWSKA I PATRYCJA SZAFRAŃSKA HASŁO PORADNIKA Nie wystarczy jeść - należy się odżywiać - to mądre słowa. Nie należy wpychać w siebie wszystkiego co jest na stole, czy w
Bardziej szczegółowoEcho Dobrocina. Nr 1 W zdrowym ciele zdrowy duch.
Echo Dobrocina Nr 1 W zdrowym ciele zdrowy duch. Kwiecień 2015 Ważne aspekty wychowania fizycznego Aby poznać pojęcie wychowania fizycznego należy najpierw zaznajomić się z definicją kultury fizycznej.
Bardziej szczegółowoPiramida przedstawia zasady prawidłowego odżywiania. Informuje o tym, ile porcji różnych grup produktów powinno znaleźć się w posiłkach, które
DROGI RODZICU Piramida przedstawia zasady prawidłowego odżywiania. Informuje o tym, ile porcji różnych grup produktów powinno znaleźć się w posiłkach, które zjadamy w ciągu dnia. Przy czym obowiązuje zasada,
Bardziej szczegółowoZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO. Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka
ZBILANSOWANA DIETA TALERZ ZDROWIA SMACZNIE, ZDROWO, KOLOROWO Anna Oblacińska Instytut Matki i Dziecka TALERZ CZY PIRAMIDA? Przedstawione w modelach zdrowego żywienia zalecenia żywieniowe to sugestie ogólne,
Bardziej szczegółowoZDROWO AKTYWNI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 8 W TARNOWIE
ZDROWO AKTYWNI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 8 W TARNOWIE PIRAMIDY EGIPSKIE Piramidy to budowle, które przetrwały tysiące lat. Najbardziej trwała była ich podstawa, czyli część zbudowana na ziemi. PIRAMIDA ZDROWEGO
Bardziej szczegółowoPodstawowe składniki odżywcze i ich rola dla organizmu człowieka ZAPRASZAMY
Podstawowe składniki odżywcze i ich rola dla organizmu człowieka ZAPRASZAMY Czym są składniki odżywcze Składniki odżywcze substancje chemiczne dostarczane do organizmu przez pokarm, który dostaje się do
Bardziej szczegółowoOpracowano na podstawie zaleceń Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie
Opracowano na podstawie zaleceń Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU SZKOLNYM opracowane przez Instytut Żywności i Żywienia w Warszawie 1. Jedz
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo Ŝywności i sposób Ŝywienia naleŝą do najwaŝniejszych problemów zdrowia publicznego.
śywienie CZŁOWIEKA Bezpieczeństwo Ŝywności i sposób Ŝywienia naleŝą do najwaŝniejszych problemów zdrowia publicznego. Decydują w znacznym stopniu o prawidłowym rozwoju fizycznym, intelektualnym i emocjonalnym
Bardziej szczegółowo... Dzienniczek Badań. Centrum Promocji Zdrowia i Edukacji Ekologicznej Warszawa Bemowo 2010
... Dzienniczek Badań Centrum Promocji Zdrowia i Edukacji Ekologicznej Warszawa Bemowo 2010 ... lekarz prowadzący imię nazwisko wiek adres MASA CIAŁ A Masę ciała można ocenić na podstawie wskaźnika BMI
Bardziej szczegółowoW JAKI SPOSÓB BIAŁKA WPŁYWAJĄ NA WAGĘ
Lekcja 1 BIAŁKA Dr David Heber Wydaje się, Ŝe gdzie nie spojrzymy, ktoś propaguje nową dietę wychwalającą dobroczynną moc białek. JednakŜe bez względu na to, czy chcesz schudnąć czy przytyć, czy teŝ utrzymać
Bardziej szczegółowoProdukty Mleczne Tłuszcze Mięso, ryby, jaja Piramida żywienia Czego powinniśmy unikać Napoje gazowane, Chipsy Słodycze, Fast Foody PAMIĘTAJ!!
Zdrowy tryb życia Co robić żeby zdrowo żyć? Co otrzymujemy dzięki zdrowemu stylowi życia? Jak wygląda plan zdrowego żywienia? Chcesz być szczupła? Zdrowe odżywianie Węglowodany Warzywa i owoce Produkty
Bardziej szczegółowoTematyka zajęć z podstaw żywienia człowieka klasa: 1 TK -1, 1TK - 2
Tematyka zajęć z podstaw żywienia człowieka klasa: 1 TK -1, 1TK - 2 1. Zapoznanie z PSO, wymaganiami edukacyjnymi i strukturą egzaminu zewnętrznego. 2. Problematyka żywienia w Polsce i na świecie. -wymienia
Bardziej szczegółowo11. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych
11. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Temat: Samodzielna ocena swojego żywienia i aktywności fizycznej. Cele: zapoznanie ucznia z praktycznymi aspektami układania prawidłowo zbilansowanej
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: DIETETYK przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet III. Wysoka jakość
Bardziej szczegółowoW JAKI SPOSÓB BIAŁKA WPŁYWAJĄ NA WAGĘ
Lekcja 1 BIAŁKA Dr David Heber Wydaje się, Ŝe gdzie nie spojrzymy, ktoś propaguje nową dietę wychwalającą dobroczynną moc białek. JednakŜe bez względu na to, czy chcesz schudnąć czy przytyć, czy teŝ utrzymać
Bardziej szczegółowoZajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych
Bardziej szczegółowozbyt wysoki poziom DOBRE I ZŁE STRONY CHOLESTEROLU Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej 18r.ż. ma cholesterolu całkowitego (>190mg/dl)
HIPERLIPIDEMIA to stan zaburzenia gospodarki lipidowej, w którym występuje wzrost stężenia lipidów (cholesterolu i/lub triglicerydów ) w surowicy krwi. Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej
Bardziej szczegółowoMiejsce mięsa w diecie
Miejsce mięsa w diecie Walory zdrowotne mięsa od dawna są przedmiotem kontrowersyjnych poglądów wśród ludzi. Jedni widzą w mięsie znakomite źródło niezbędnych składników odżywczych, inni natomiast przypisują
Bardziej szczegółowoSklepik wzorowy smaczny i zdrowy
Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy To NASZ Zielony sklepik w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Zielonkach! ZIELONKI = Zielony Sklepik = zdrowe i smaczne jedzenie Mamy coś do powiedzenia o piramidzie zdrowego
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW
ZDROWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW PORADNIK DLA RODZICÓW I UCZNIÓW SPIS TREŚCI 1. Zasady zdrowego żywienia 2. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 3. Zapotrzebowanie energetyczne nastolatków 4. Zalecenia
Bardziej szczegółowoPiramida zdrowego żywienia w cukrzycy
Piramida zdrowego żywienia w cukrzycy Wysiłek fizyczny codziennie ok. 30-60 minut Codzienna aktywność fizyczna wpływa na dobre samopoczucie i lepsze funkcjonowanie organizmu. Każdy wysiłek fizyczny jest
Bardziej szczegółowoZadbaj o swoje zdrowie już dziś
Zadbaj o swoje zdrowie już dziś Jurata Jurkun Specjalista ds. odżywiania i kontroli wagi Centrum Zdrowego Odżywiania i Kontroli Wagi w Suwałkach Zmiany cywilizacyjne Zmiany cywilizacyjne Transport Zbiory
Bardziej szczegółowo10. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych
10. Scenariusz lekcji dla gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych Temat: Potrawy typu fast food a żywność przygotowywana w domu. Cele: uświadomienie różnic pomiędzy daniami typu fast food a żywnością przygotowywaną
Bardziej szczegółowoZasady zdrowego żywienia
Jak się zdrowo odżywiać - piramida żywieniowa Zdrowe odżywianie to ostatnio dość modne słowa, które bez działania nie niosą za sobą nic. Wiele nastolatek chwali się, że je zdrowo, nic tak naprawdę na ten
Bardziej szczegółowoWarsztaty Żywieniowe. Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej
Warsztaty Żywieniowe Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej Jeśli jesteś aktywny Powinieneś dbać szczególnie o to, co jesz! potrzebujesz więcej energii potrzebujesz więcej witamin i składników mineralnych
Bardziej szczegółowoWybieram zdrowie i zdrowe odżywianie
Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Doktorze Zdrówko, co to znaczy być zdrowym? Być zdrowym, to nie tylko nie chorować, ale też czuć się dobrze, być radosnym i sprawnym fizycznie. Czy wiesz, co pomaga
Bardziej szczegółowo8. Scenariusz lekcji dla klasy IV-VI szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum
8. Scenariusz lekcji dla klasy IV-VI szkoły podstawowej i I klasy gimnazjum Temat: Wybory żywieniowe produkty zalecane i niezalecane w żywieniu. Cel: Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych. Zdobyte
Bardziej szczegółowoZapraszamy do oglądania
Zapraszamy do oglądania 1.Odżywiaj się regularnie Należy spożywać przynajmniej 3 podstawowe posiłki dziennie (śniadanie, obiad, kolacja), a jeszcze zdrowiej będzie dołączyć dwie przekąski (II śniadanie
Bardziej szczegółowoŻywienie dziecka. Żywienie dziecka. Budowa nowych tkanek (rozrost) Odnowa zużytych tkanek. Wytwarzanie energii. Utrzymywanie temperatury ciała
Żywienie dziecka dr n.med. Jolanta Meller Na wiele potrzebnych nam rzeczy możemy poczekać. Dziecko nie może. Właśnie teraz formują się jego kości, tworzy się krew, rozwija umysł. Nie możemy mu powiedzieć
Bardziej szczegółowoWarsztaty nauczycieli Zespołu Szkół Zawodowych im. Króla Jana III Sobieskiego w Przeworsku w szkole partnerskiej Universita dei Sapori 10 14 marzec
Warsztaty nauczycieli Zespołu Szkół Zawodowych im. Króla Jana III Sobieskiego w Przeworsku w szkole partnerskiej Universita dei Sapori 10 14 marzec 2014 r. Realizacja komponentu ponadnarodowego W dniach
Bardziej szczegółowoCo należy jeść, a czego lepiej unikać, by odżywiać się zdrowo?
Co należy jeść, a czego lepiej unikać, by odżywiać się zdrowo? Według definicji zdrowe odżywianie to sposób jedzenia, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu jego zapewnienia
Bardziej szczegółowoŻYWIENIE W PLACÓWKACH NAUCZANIA. Anna Duda
ŻYWIENIE W PLACÓWKACH NAUCZANIA I WYCHOWANIA W Ś W I E T L E Z N O W E L I Z O WA N YC H P R Z E P I S Ó W Anna Duda ŹRÓDŁA BIAŁKA W DIECIE bardzo ważnego składnika dla rosnącego młodego organizmu. Białko
Bardziej szczegółowoKSZTAŁTOWANIE NAWYKÓW ZDROWEGO ODŻYWIANIA I SYSTEMATYCZNE UPRAWIANIE ĆWICZEŃ RUCHOWYCH. Wyrobienie nawyku jedzenia II śniadania
Konstancin-Jeziorna, 5 czerwca 2017 Sprawozdanie z realizacji projektu do KONKURSU NA PROJEKT EDUKACYJNY PROMUJĄCY ZMIANĘ ZACHOWAŃ W ZAKRESIE STYLU ŻYCIA W ŚRODOWISKU LOKALNYM W RAMACH REALIZACJI OGÓLNOPOLSKIEGO
Bardziej szczegółowoWarsztaty nauczycieli Zespołu Szkół Zawodowych im. Króla Jana III Sobieskiego w Przeworsku w szkole partnerskiej Universita dei Sapori 10 14 marzec
Warsztaty nauczycieli Zespołu Szkół Zawodowych im. Króla Jana III Sobieskiego w Przeworsku w szkole partnerskiej Universita dei Sapori 10 14 marzec 2014 r. Realizacja komponentu ponadnarodowego W dniach
Bardziej szczegółowoŻyj smacznie i zdrowo! -wszystko o zdrowym trybie życia
Żyj smacznie i zdrowo! -wszystko o zdrowym trybie życia Co to jest? Zdrowe odżywianie sposób odżywiania, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu zapewnienia lub poprawy zdrowia.
Bardziej szczegółowoKatarzyna Herwy Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Opolu 2011-06-13 1
WODA DLA ZDROWIA Katarzyna Herwy Wojewódzka Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Opolu 2011-06-13 1 Jesteś tym co pijesz WODA główny składnik ciała i podstawowy składnik poŝywienia stanowi 50 80 % masy
Bardziej szczegółowoWarzywa i owoce jedz jak najczęściej i w jak największej ilości.
Piramida Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej dla dzieci i młodzieży Piramida została opracowana w Instytucie Żywności i Żywienia w 2016 r. pod kierunkiem prof. dra med. Mirosława Jarosza przez zespół
Bardziej szczegółowoZBIERAJ ALFABET WYGRYWAJ NAGRODY
ZBIERAJ ALFABET WYGRYWAJ NAGRODY CZY WIESZ, ZE... Za sprawą użytej w naszych pierożkach mąki orkiszowej znajdziesz w nich znaczną ilość błonnika pokarmowego, usprawniającego pracę przewodu pokarmowego
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (MS i TŻiŻCz z uz.)
Bardziej szczegółowozdrowego żywienia w chorobie
Wspieramy w ciężkiej chorobie, aby cieszyć się każdą chwilą PORADNIK zdrowego żywienia w chorobie Stowarzyszenie Przyjaciół Chorych Hospicjum im. Jana Pawła II w Żorach Opracowanie: Magdalena Olborska
Bardziej szczegółowopotrzebujemy ich 1 g, by nasz organizm dobrze funkcjonował.
Specjaliści od zdrowego żywienia biją na alarm. Jemy za mało ryb morskich, co oznacza, że w organizmie przeciętnego Polaka brakuje nienasyconych kwasów Omega 3, uważanych przez wielu naukowców za złoty
Bardziej szczegółowo2011-03-17. Woda. Rola wody. Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia?
Jestem tym co piję-dlaczego woda jest niezbędna dla zdrowia? A. Jarosz Woda głównym składnikiem ciała i podstawowym składnikiem pożywienia stanowi 50 80 %masy ciała zasoby wodne organizmu muszą być stale
Bardziej szczegółowoSpis treści. śelazo... 46 Wapń i witamina D... 47 Cynk... 47
Spis treści Przedmowa... 9 1. Ustalanie zapotrzebowania energetycznego w róŝnych stanach chorobowych (Danuta Gajewska)... 11 Wiadomości ogólne... 11 Całkowita przemiana materii... 12 Wprowadzenie... 12
Bardziej szczegółowoSałatka owocowa czy tabletka - gdzie są lepsze witaminy?
Sałatka owocowa czy tabletka - gdzie są lepsze witaminy? Witaminy i składniki mineralne należą obok białek, tłuszczów i węglowodanów do podstawowych składników odżywczych, bez których funkcjonowanie żadnego
Bardziej szczegółowoPROJEKT EDUKACYJNY NIE DAJMY SIĘ CHOROBOM XXI WIEKU!
PROJEKT EDUKACYJNY NIE DAJMY SIĘ CHOROBOM XXI WIEKU! Jak dożyć do 100, będąc silnym i sprawnym fizycznie i psychicznie PROJEKT EDUKACYJNY POD PATRONATEM Program edukacji zdrowotnej w zakresie żywienia
Bardziej szczegółowoZnaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży. Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka
Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka JAK PRAWIDŁOWO SIĘ ODŻYWIAĆ? Zalecenia żywieniowe 6 + 1 U według S. Bergera Urozmaicenie
Bardziej szczegółowoWybieram zdrowie i zdrowe odżywianie
Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Doktorze Zdrówko, co to znaczy być zdrowym? Być zdrowym, to nie tylko nie chorować, ale też czuć się dobrze, być radosnym i sprawnym fizycznie. Czy wiesz, co pomaga
Bardziej szczegółowoTŁUSZCZE. Technologia gastronomiczna. Zespół Szkół Gospodarczych im Spytka Ligęzy w Rzeszowie
TŁUSZCZE Technologia gastronomiczna Zespół Szkół Gospodarczych im Spytka Ligęzy w Rzeszowie Materiały przygotowali: mgr inŝ. Krzysztof Matłosz mgr Sabina Walat RZESZÓW 2005 Tłuszcze to estry gliceryny
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. 1. Znaczenie nauki o żywieniu. 2. Gospodarka energetyczna organizmu człowieka. 3. Podstawowe składniki pokarmowe i ich rola
3 SPIS TREŚCI 1. Znaczenie nauki o żywieniu 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu................................................8 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka.............................................9
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY. 26.10.2015r.
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY 26.10.2015r. ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA DZIECI I MŁODZIEŻY Żywienie, szczególnie zbiorowe, nie powinno być realizowane w sposób doraźny. Jest to istotny problem
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA. Prawidłowe żywienie dzieci
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA Prawidłowe żywienie to jeden z najważniejszych czynników środowiskowych które korzystnie wpływają na ludzkie zdrowie. Żywienie zgodne z normami dostarcza człowiekowi energii oraz
Bardziej szczegółowoInna propozycja piramidy Ŝywienia i zdrowia
Inna propozycja piramidy Ŝywienia i zdrowia Czerwone mięso, masło Bardzo rzadko Produkty mleczne lub suplementacja wapniem 1-2 razy dziennie Biały ryŝ, białe pieczywo, słodycze Ryby, drób, jaja (0-2 razy
Bardziej szczegółowoŻywienie dziecka. dr n.med. Jolanta Meller
Żywienie dziecka dr n.med. Jolanta Meller Na wiele potrzebnych nam rzeczy możemy poczekać. Dziecko nie może. Właśnie teraz formują się jego kości, tworzy się krew, rozwija umysł. Nie możemy mu powiedzieć
Bardziej szczegółowo1.5. Zasady planowania diet leczniczych na podstawie dziennej racji pokarmowej człowieka zdrowego
DIETETYKA Dariusz Włodarek SPIS TREŚCI Rozdział I. Planowanie i organizacja żywienia dietetycznego 1.1. Zagadnienia sanitarno-higieniczne w żywieniu dietetycznym 1.2. Dobór surowców i technik przyrządzania
Bardziej szczegółowoZalecenia dietetyczne dla osób z cukrzycą typu 2
Zalecenia dietetyczne dla osób z cukrzycą typu 2 Zalecenia dietetyczne dla osób z cukrzycą typu 2 Odżywiaj się zdrowo Podstawowym zaleceniem zdrowotnym dla osób chorych na cukrzycę jest jedz zdrowo. Osoba
Bardziej szczegółowoWarsztaty dla Rodziców. Wiosenne śniadanie. Warszawa 26.05.2015 r.
Warsztaty dla Rodziców Wiosenne śniadanie Warszawa 26.05.2015 r. Urozmaicenie Uregulowanie Umiarkowanie Umiejętności Unikanie Prawidłowe żywienie 7 zasad wg prof. Bergera + Uprawianie sportu + Uśmiech
Bardziej szczegółowoNASZE SPOSOBY NA ZDROWIE Aby zachować zdrowie i dobrą formę, wystarczy postępować zgodnie z następującymi zasadami:
NASZE SPOSOBY NA ZDROWIE Aby zachować zdrowie i dobrą formę, wystarczy postępować zgodnie z następującymi zasadami: 1. ZBILANSOWANA DIETA ŁATWIEJSZE NIŻ MYŚLISZ! 1.Zbilansowana dieta, to taka, która dostarcza
Bardziej szczegółowoJakościowe metody oceny sposobu żywienia
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gorzowie Wlkp. Jakościowe metody oceny sposobu żywienia Małgorzata Stodolak Gorzów Wlkp. 15.12.2014 r. Normy żywienia dla populacji polskiej nowelizacja,
Bardziej szczegółowoCo to jest dietetyka?
Co to jest dietetyka? Dietetyka to nauka, która bada jak to, co spożywamy wpływa na nasze zdrowie i wydajność organizmu. Bada pewne składniki pożywienia, które mogą wpływać na nasze zdrowie. Na przykład
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK TURYSTYKI WIEJSKIEJ przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet
Bardziej szczegółowoWartośćodżywcza wybranych gatunków ryb na polskim rynku
Wartośćodżywcza wybranych gatunków ryb na polskim rynku dr inż. Joanna Szlinder-Richert Morski Instytut Rybacki-Państwowy Instytut Badawczy w Gdyni Gdańsk, 24 maj 2013 Dlaczego zaleca sięjedzenie ryb Strawne
Bardziej szczegółowoŻywienie w szpiczaku mnogim
Żywienie w szpiczaku mnogim Spotkanie II : dbamy o kości mgr inż. Sławomir Kozłowski szpiczak mnogi leczenie osteoporoza- zaburzenie mineralizacji kości Czynniki środowiskowe dieta (wapń i witamina D)
Bardziej szczegółowoKiedy słyszymy słowo dieta to z wielu stron pojawiają się znaki zakazu. Czasem sprawia to wrażenie, że najbezpieczniej jeść korzonki, jagody i kwaśny
Kiedy słyszymy słowo dieta to z wielu stron pojawiają się znaki zakazu. Czasem sprawia to wrażenie, że najbezpieczniej jeść korzonki, jagody i kwaśny jogurt a całą resztę zostawić samobójcom, którzy jedzą
Bardziej szczegółowoJedzmy zdrowo na kolorowo!
Jedzmy zdrowo na kolorowo! Dlaczego powinniśmy jeść warzywa? Ponieważ są źródłem: -witamin: głównie: beta-karoten, witamina C, kwas foliowy oraz witaminy K, niacyna oraz witaminy E -składników mineralnych:
Bardziej szczegółowoZDROWE ODŻYWIANIE. Małgorzata Zep Błażej Engler Kl. VII
ZDROWE ODŻYWIANIE Małgorzata Zep Błażej Engler Kl. VII WŁAŚCIWA DIETA Dobór pokarmów uzależniony jest od wieku człowieka, rodzaju wykonywanej pracy, stanu zdrowia, pory roku oraz klimatu i jest niezbędny
Bardziej szczegółowoProgram edukacyjny Żyj smacznie i zdrowo
Program edukacyjny Żyj smacznie i zdrowo Cel i założenia: Przypomnienie zasad prawidłowego i smacznego odżywiania Niemarnowanie jedzenia Zachęcenie do rodzinnego spożywania posiłków Zmniejszanie ilości
Bardziej szczegółowoNOWA PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA. (czyli podstawy zdrowego odżywiania postawione na głowie)
NOWA PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA (czyli podstawy zdrowego odżywiania postawione na głowie) Dlaczego stara piramida żywieniowa jest zła? Po pierwsze okazuje się, że węglowodany w ilości sugerowanej przez
Bardziej szczegółowo