RELIKTY DAWNYCH ROBÓT GÓRNICZYCH W GÓRACH SOWICH WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW ARCHIWALNYCH DO LOKALIZACJI I UDOKUMENTOWANIA WYROBISK

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "RELIKTY DAWNYCH ROBÓT GÓRNICZYCH W GÓRACH SOWICH WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW ARCHIWALNYCH DO LOKALIZACJI I UDOKUMENTOWANIA WYROBISK"

Transkrypt

1 Nr 117 Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Nr 117 Studia i Materiały Nr Góry Sowie, dawne górnictwo, materiały archiwalne, eksploracja i dokumentowanie wyrobisk Michał MĄCZKA*, Michał STYSZ* RELIKTY DAWNYCH ROBÓT GÓRNICZYCH W GÓRACH SOWICH WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW ARCHIWALNYCH DO LOKALIZACJI I UDOKUMENTOWANIA WYROBISK Artykuł prezentuje możliwości wykorzystania materiałów archiwalnych pochodzących z Archiwów Państwowych dla celów zlokalizowania w terenie, umiejscowienia w czasie i udokumentowania działalności górniczej w starych kopalniach rud metali w Górach Sowich. Na przykładzie dwóch sztolni w dolinie Srebrnej Wody w rejonie Rzeczki, kopalni Anna na górze Błyszcz w rejonie Bielawy oraz, kopalni Augusta i Wilhelm w Kamionkach, przedstawiono w jaki sposób źródła archiwalne przyczyniają się do poznania historii poszczególnych wyrobisk, uszczegóławiają informacje w zakresie opisu technicznego kopalń, w końcu rozwijają wątpliwości i korygują dotychczasowe błędy w lokalizacji sztolni. Jedynie połączenie wykorzystania badań i eksploracji terenowej ze studiami literatury fachowej, górniczej (w tym z XIX w.) oraz badania i poszukiwania archiwalne w zbiorach akt i map górniczych, stanowią gwarancję możliwie najlepszego poznania, udokumentowania i być może w przyszłości udostępnienia turystycznego dawnych kopalni w Górach Sowich. 1. WPROWADZENIE Górnictwo kruszców w Górach Sowich ma stary, średniowieczny rodowód [7]. Chociaż nie ma niestety bezpośrednich pisemnych relacji, czy dokumentów z tamtych czasów, wiemy że góry te były obiektem penetracji i najprawdopodobniej eksploatacji żył kruszconośnych złota, srebra i ołowiu. Wskazują na to późniejsze, XVI-wieczne relacje, jak np. cesarskiej komisji badającej stan gospodarczy Śląska w 1548 r., której znane były pozostałości materialne tych najdawniejszych robót górniczych [6]. Świadczyłyby o tym także nazwy geograficzne występujące w rejonie Gór Sowich, po części znane już ze źródeł średniowiecznych, będące pochodnymi działalność * Archiwum Państwowe w Katowicach, Katowice, ul. Józefowska 104

2 216 poszukiwawczej i górniczej np. Silberwasser (Srebrna Woda), Silberberg (Srebrna Góra), Silberkoppe, Gold Höhe (Złote Wzgórze), Gold Wasser (Złoty Potok). Wojny husyckie, które w I połowie XV w. przetoczyły się przez Śląsk i Sudety, zniweczyły osiągnięcia najstarszych poszukiwaczy (najprawdopodobniej Walonów i Wołochów) i spowodowały ogólny upadek gospodarczy tych terenów. W XVI w. ponowiono prace poszukiwawcze i górnicze w Sudetach, w tym najprawdopodobniej w Górach Sowich. Zajmowały się tym spółki górnicze tzw. gwarectwa, bądź były to prace finansowane i prowadzone z rozkazu władz państwowych. Ślady tych prac dotrwały do dzisiaj. Kolejny okres regresu nastąpił w wieku XVII i był wynikiem wojny 30-letniej i zniszczeń jakie spowodowała ona na Śląsku. Dopiero XVIII w. przyniósł odbudowę gospodarki Śląska. W tym czasie prace poszukiwawcze prowadzono początkowo z rozkazu władz państwowych Monarchii Austriackiej, następnie zaś, po wojnach śląskich, na polecenie nowego suwerena tych terenów króla Prus. Rozwój techniki górniczej pozwalał ówczesnym górnikom wrócić do miejsc dawnej eksploatacji i próbować podjąć wydobycie kruszcu z rudy uboższej niż to czyniono przed laty. W Sudety, w tym w Góry Sowie wyruszyły komisje pruskich urzędników, geologów i kartografów górniczych, aby zlokalizować w terenie miejsca dawnego górnictwa, odnaleźć nowe żyły kruszców, określić potencjalne możliwości wydobycia i jego opłacalność. Efektem działalności tych komisji było podjęcie prac górniczych w wielu rejonach Gór Sowich. Dla historyka, bądź badacza historii górnictwa, najważniejsza jest spuścizna w postaci relacji, opisów, sprawozdań i map jakie sporządzali urzędnicy dla potrzeb władz górniczych. Dokumenty przechowywane obecnie m.in. w aktach Oberbergamt zu Breslau w Archiwum Państwowym we Wrocławiu, oraz mapy przechowywane w zbiorze Wyższego Urzędu Górniczego w Katowicach w Archiwum Państwowym w Katowicach, stanowią nieocenione źródło dla badania dawnego górnictwa, nie tylko tego osiemnasto-, dziewiętnasto- i dwudziestowiecznego, ale pośrednio i tego najstarszego, sięgającego średniowiecza. 2. KOPALNIE W DOLINIE SREBRNEJ WODY Dolina Srebrnej Wody wcina się w masyw Wielkiej Sowy na wysokości wsi Rzeczka. Strumień który nadał nazwę dolinie ma swoje źródła ok. 2,5 km w górze doliny, a początkowo tworzą go dwa ramiona wydzielające tzw. Średnią Górę [12]. W 1996 r. w lewej odnodze strumienia, wykrot po przewróconym drzewie odsłonił wylot starej sztolni. Nieopodal znajdowały się pozostałości ujścia drugiej sztolni i tą wstępnie udało się spenetrować Mariuszowi Aniszewskiemu. Ze względu jednak na znaczny napływ wody i zalanie sztolni, dalsze próby zbadania wyrobiska nie powiodły się. Dokładne prace badawcze rozpoczęły się w 2003 r., kiedy to grupa

3 217 eksploratorów w składzie: M. Stysz, H. Macanko, P. Hage, G. Guzik, K. Dreszer ponownie odkopała zasypane sztolnie. Sztolniom nadano robocze nazwy Srebrna Woda I i Srebrna Woda II. Rys. 1. Wnętrze sztolni Srebrna Woda II, być może dawna Kaiser Carl Fig. 1. Interior of Srebrna Woda II adit, possibly former Kaiser Carl adit Rys. 2. Plan sztolni Srebrna Woda II Fig. 2. Plan of Srebrna Woda II adit Do końca 2004 r. udało się spenetrować i opisać wszystkie wyrobiska (rys.1, 2). Pomocne zaś w ustaleniu dziejów tych zabytków górnictwa, okazały się materiały archiwalne, mianowicie jeden z arkuszy mapy Topographisch geognostische Karte

4 218 des Waldenburger und Neuroder Steinkohlen Bergbau Reviers z 1821 r., autorstwa Carnall'a oraz akta Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu [1]. Z opracowania z 1810 r. dotyczącego górnictwa w Księstwie Świdnickim [5], autorstwa Thürnagela, podówczas elewa górniczego przy WUG [11], oraz wcześniejszych relacji cytowanych w sprawozdaniach komisji górniczych, badających ten teren w r. dowiadujemy się, że w rejonie Srebrnej Wody działały w początku XVIII w. kopalnie Kaiser Carl i Segen Gottes. Miały one znajdować się dosyć wysoko w górach i być położone w odległości kilkudziesięciu metrów od siebie. Rodowód tych sztolni wydaje się być jednak starszy niż XVIII-wieczny i sięga być może I połowy XVI w. Świadczyłaby o tym nazwa Kaiser Carl nadana najprawdopodobniej na cześć cesarza niemieckiego Karola V, panującego na początku XVI w., oraz fakt że w relacji Davida Martinsa z 1739 r. sztolnie te przedstawione są jako stare, ponownie uruchamiane. Zachowały się wiadomości, dotyczące XVIII w., o perturbacjach i kłopotach z uruchomieniem wydobycia, oraz o niskiej jego opłacalności, może dlatego szybko porzucono te kopalnie. Pod koniec XVIII w. pruscy urzędnicy przebadali próbki rudy z hałd kopalni i stwierdzono ok. 2 łutów srebra w 1 cetnarze skały, co w przeliczeniu daje ok. 570 g/mg. Sztolni nie zakwalifikowano do odbudowy. Z kolei jeden z arkuszy wspomnianej przeglądowej mapy geologicznotopograficznej rewirów górniczych w rejonie Wałbrzycha i Nowej Rudy, przedstawia rejon Gór Sowich i doliny Srebrnej Wody (rys. 3). Rys. 3. Fragment mapy górniczej z zaznaczonymi wyrobiskami w dolinie Srebrnej Wody (trzy punkty w lewej odnodze strumienia) Fig. 3. A part of mining map with excavations in Srebrna Woda valley marked (three points in the left-branch of the stream)

5 219 W górnej części doliny, w lewej odnodze strumienia znajdują się, zgodnie z napisem, alte metall. (w domyśle stare miejsce wydobycia rud metali), zaznaczone w postaci trzech punktów leżących na prawym brzegu strumienia. Druga zaś odnoga opisana jest słowami im alten Loche (do starych otworów, sztolni). Trzy wyrobiska w lewej odnodze Srebrnej Wody to właśnie odnalezione i opisane w ostatnim czasie sztolnie. A właściwie dwie sztolnie i leżący powyżej nich zawalony szyb. Miejsce to można z dużą dozą prawdopodobieństwa utożsamić z wspomnianymi kopalniami Segen Gottes i Kaiser Carl. Potwierdza to także fakt iż, jak wynika z dokumentów, jedna z kopalni, Kaiser Carl, była uważana za odwadniającą w stosunku do drugiej, a badania terenowe wykazały, że Srebrna Woda II odwadniała szyb leżący powyżej niej, który moglibyśmy utożsamić z kopalnią Segen Gottes. Zgadzają się również odległości między wyrobiskami wymienione w dokumentach oraz te zmierzone na miejscu. W prawej odnodze górnego biegu Srebrnej Wody urzędnicy pruscy natrafili na stare pingi (zapadliska) i hałdy. Potwierdza to wspomniany napis na mapie. Jednak ze względu na trudności terenowe zakrzaczenie i podmokłość gruntu, nie podjęto dalszych poszukiwań i eksploatacji. Obecnie na tym obszarze odnaleziono kilka miejsc potencjalnej dawnej działalności górniczej, ale ze względu na duże zmiany w morfologii terenu, związane z budową na początku XX w. wodociągu grawitacyjnego w tej części doliny, są one trudne do zakwalifikowania i zbadania. Rezultaty eksploracji sztolni oraz poszukiwań archiwalnych zostały opublikowane przez autorów niniejszego referatu w styczniowym numerze Sudetów, 2005 r. [13]. Warto podkreślić dużą wartość tych wyrobisk jako zabytku XVIII-wiecznej techniki górniczej, a być może po części także jako zabytku doby renesansu. Na uwagę zasługuje szczególnie, zachowana w Srebrnej Wodzie II drewniana obudowa w przodku sztolni, pochodząca najprawdopodobniej z początku XVIII w. (rys. 4). Rys. 4. Fragment obudowy górniczej przodka sztolni Srebrna Woda II Fig. 4. A part of lining of face in Srebrna Woda II adit

6 220 W przypadku kopalń w Srebrnej Wodzie, badacz jest w o tyle dobrej sytuacji, że istniejącym do dziś pozostałościom wyrobisk, towarzyszą (chociaż nieliczne) źródła archiwalne. W rejonie Wielkiej i Małej Sowy, znajdujemy jednak miejsca dawnej działalności górniczej o których nie posiadamy, jak dotąd żadnych informacji źródłowych. I odwrotnie, napotykamy się w dokumentach na nazwy kopalń, których nie jesteśmy w stanie zlokalizować dokładnie w terenie. Z tym pierwszym mamy do czynienia w przypadku tzw. Kopalni na Małej Sowie. Dzieje tej odnalezionej przypadkiem w 1997 r. sztolni, leżącej na północno-zachodnim stoku góry, stanowią wciąż nierozwiązaną zagadkę. Dzięki badaniom dendrochronologicznym belki znalezionej wewnątrz sztolni, wykonanym w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie przez dr inż. Elżbietę Szychowską-Krąpiec, wiemy jedynie, że założona została na pewno po roku 1856, kiedy to ścięto drzewo użyte do wykonania bala. Zaś z innym problemem mamy do czynienia próbując połączyć występujące w dokumentach, głównie sprawozdaniach górniczych, nazwy kopalń z konkretnymi lokalizacjami w terenie. Przykładem takiej problematycznej i błędnej lokalizacji jest przypadek kopalni rud srebra i ołowiu Anna nieopodal Bielawy. 3. KOPALNIA ANNA NA GÓRZE BŁYSZCZ W drugiej połowie XIX w. górnictwo rud srebra i ołowiu w Górach Sowich koncentrowało się w rejonie miejscowości Kamionki i Bielawa. W 1861 r. w górnej części Doliny Wapiennej założono kopalnię srebra, ołowiu i cynku Anna. Z drukowanych wykazów kopalń Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu, wynika, że założył ją Graf Erdmann von Sandretzki-Sandraschütz właściciel gruntów w okolicy Bielawy, oraz że funkcjonowała pod nazwą Anna Fundgrube [9]. Zbocza Doliny Wapiennej, wcinającej się w góry Czyżyk, Błyszcz i Wrona, były od stuleci miejscem eksploatacji rud metali. To w tym rejonie miała znajdować się kopalnia St. Eliae (Św. Eliasza), której początki miały sięgać 1309 r. [5] Do dzisiaj na stokach Czyżyka znanych jest kilka sztolni i wyrobisk, utożsamianych przez niektórych właśnie z systemem kopalni St. Eliae. Kopalnia Anna była do niedawna również identyfikowana ze sztolnią na Czyżyku, na wysokości około 440 m. n.p.m. Dopiero analiza i opis mapy Maassen Project für die metallische Muthung Anna Fundgrube bei Langenbielau (rys. 5) przechowywanej w Archiwum Państwowym w Katowicach [2], pozwoliły skorygować dotychczasową błędną lokalizację sztolni. Analizy mapy dokonali Krzysztof Krzyżanowski i Dariusz Wójcik na łamach Sudetów z lipca 2005 r. [13] Autorzy artykułu słusznie umiejscowili kopalnię na zboczu Błyszcza i odnaleźli w terenie miejsce przypuszczalnego ujścia sztolni. Leży ono na wysokości 637 m. n.p.m. ok. 200 metrów na południowy wschód od szczytu góry.

7 221 Rys. 5. Fragment planu pola górniczego kopalni Anna Fig. 5. A part of a Anna mining field plan Prace terenowe przeprowadzone w sierpniu i wrześniu 2005 r. przez grupę w składzie: M. Stysz, H. i M. Macankowie, P. Hage, G. Guzik, I. Cieślik, M. Warchoł, D. Berliński, M. Drozdek i M. Mączka, potwierdziły istnienie w tym miejscu dwóch wyrobisk. Górne wyrobisko zinterpretowane początkowo jako ujście sztolni, okazało się otworem szybu, będącym jednocześnie tzw. Fundgrube czyli miejscem początkowym kopalni. Natomiast dolne wyrobisko sygnalizowane przez sporą hałdę, okazało się być zasypanym ujściem sztolni, które po 4 dniach pracy udało się odkopać i udrożnić. Sztolnię zbadano, pomierzono i opisano (rys. 6, 7) w Sudetach, numer z grudnia 2005 r. [13]. Liczący 80 metrów korytarz, w części środkowej, w wyniku zawału skał ze stropu tworzący dosyć wysoką komorę, kończy się zawałem dokładnie w miejscu gdzie na powierzchni znajduje się zasypany szyb (rys. 8). Stan kopalni odpowiada opisowi na planie pola górniczego, stąd nasuwa się uzasadnione przypuszczenie, że kopalnia Anna powstała na miejscu, a dokładniej, nad starszą sztolnią, którą zaadaptowała do potrzeb odwadniania. Potwierdza to właściwe dla tego rejonu wracanie nowych przedsiębiorców górniczych do eksploatacji starych, znanych od lat wyrobisk górniczych. Stanowi też zachętę do szukania w dokumentach wiedzy o dawniejszych robotach górniczych w tym miejscu.

8 222 Rys. 6. Wnętrze sztolni kopalni Anna Fig. 6. The interior of Anna mine Rys. 7. Resztki desek stropowych leżących na spągu Fig. 7. Remains of roof boards that lie on the floor Rys. 8. Plan kopalni na podstawie pomiarów terenowych Fig. 8. A sheme of Anna mine made on a basis of field measurements

9 223 Kopalnia Anna stanowi pozytywny przykład zweryfikowania, dzięki analizie nowych lub mało znanych źródeł, dotychczasowej wiedzy i przekonań odnośnie lokalizacji konkretnego wyrobiska. 4. KOPALNIE AUGUSTA I WILHELM W KAMIONKACH W miejscowości Kamionki nieopodal Pieszyc znajduje się sporo pozostałości po dawnym górnictwie. Liczne wyrobiska, sztolnie, szybiki znaczą stoki okolicznych gór. Część z nich ma rodowód XX-wieczny, niektóre pochodzą z końca XIX w., co do datowania niektórych nic nie wiemy. Również ich dostępność i stan zachowania są różne. Kopalnia rudy srebra i ołowiu Augusta powstała w 1887 r., kiedy to mistrz murarski Glogner z Świebodzic uzyskał koncesję na wydobycie rud w obrębie góry Kokotna Łąka. Początkowo wydobywano w kopalni rudę w celu uzyskania z niej srebra. W roku 1893 jednak, gdy zatwierdzano w Wyższym Urzędzie we Wrocławiu pole górnicze Augusta, figurowała ona już jako kopalnia ołowiu. Świadczy to o wyczerpaniu najbogatszej części żyły kruszcu i o próbach dalszej eksploatacji celem uzyskania rud ołowiu. Kopalnia ołowiu funkcjonowała w tym miejscu do 1900 r. kiedy to wydobycie stało się nieopłacalne i Augusta została zamknięta. Szerzej działalność kopalni oraz stan obecny jej wyrobisk opisany jest przez Michała Stysza w marcowym i kwietniowym numerach Sudetów z 2005 r. [13] (rys. 9). Rys. 9. Chodnik na III poziomie w kopalni Augusta Fig. 9. A gallery in the 3rd level of August mine Jako materiał źródłowy, obok publikowanych w latach w czasopiśmie górniczym Zeitschrift des Oberschlesischen Berg und Huttenmannischen Vereins wykazów i opisów kopalń [14], posłużyła w tym przypadku mapa ze zbioru

10 224 kartograficznego Oberbergamts zu Breslau, przechowywana w zasobie Archiwum Państwowego w Katowicach [3]. Jest to plan pola górniczego kopalni rudy ołowiu Augusta z 1893 r. (rys. 10). Rys. 10. Fragment planu pola górniczego kopalni Augusta Fig. 10. A part of August mining field plan Na tle sieci dróg leśnych i fragmentów zabudowy Kamionek zaznaczono zgłoszone do eksploatacji pole górnicze wraz z jego powierzchnią i Fundpunktem. Mogą dziwić duże rozmiary pola w porównaniu z faktycznymi rozmiarami wyrobisk, ale była to w owym czasie norma. Zgłaszano większe obszary chcąc zabezpieczyć sobie prawa do wydobycia w przypadku odkrycia w pobliżu kolejnych żył kruszcu. Miejsce punktu początkowego kopalni zaznaczono w rejonie, w którym obecnie znajduje się częściowo zawalony szyb. Dopiero bowiem w rok po uruchomieniu wydobycia ołowiu i po rozpoczęciu pogłębiania szybu, zaczęto drążyć sztolnię odwadniającą. Stąd na mapie jeszcze jej nie znajdujemy.

11 225 Podobne informacje jak w przypadku Augusta, uzyskujemy analizując plan pola górniczego innej kopalni z rejonu Kamionek nazwanej Wilhelm [4]. Ta założona w 1889 r., w rejonie skałek powyżej ostatnich domów wsi Kamionki kopalnia ołowiu, działała przez 2 3 lata po czym z powodu niskiej wydajności została zamknięta [14]. W tym krótkim okresie wydrążono 2 szyby i dwie sztolnie poszukiwawcze. O ile szyby, a właściwie ich pozostałości, udało się dzięki analizie planu odnaleźć w terenie, o tyle sztolnie pozostają nie odkryte. Najprawdopodobniej zostały zasypane jeszcze w czasie istnienia kopalni. Ponownie zaskakują spore rozmiary pola górniczego, obejmującego znaczny obszar stoku góry powyżej Kamionek. W przyszłości warto by pokusić się o odszukanie na tym terenie pozostałości dawnych prac poszukiwawczych, szurfów i hałd, a być może i jakichś starszych niż XIX-wieczne wyrobisk. 5. PODSUMOWANIE Powyżej zaprezentowano jedynie kilka przykładów wykorzystania materiałów archiwalnych w celu poszerzenia wiedzy o dawnych obiektach górniczych w rejonie Gór Sowich. Źródła pisane, dokumenty, sprawozdania, relacje przyczyniają się głównie do poznania genezy poszczególnych wyrobisk, historii ich eksploatacji, pozwalają też skorygować niektóre błędne przekonania co do lokalizacji i nazw kopalni. Nieocenioną wartość mają mapy górnicze. Na tych przeglądowych, odnajdujemy często zaznaczone miejsca eksploatacji, zgodnie ze stanem wiedzy XIX-wiecznych kartografów górniczych. Plany kopalń i pól górniczych pozwalają nam zaś uszczegółowić wiedzę nabytą podczas terenowych eksploracji o techniczne parametry tychże wyrobisk. Góry Sowie kryją jeszcze wiele tajemnic w dziedzinie dawnego górnictwa. Znamy miejsca działalności górniczej w rejonie Walimia, Rzeczki, Kamionek, Bielawy, Srebrnej Góry, Zagórza Śląskiego. Górnictwo istniało przed laty na górze Lirnik, na Długim Ugorze, w rejonie Rościszowa i w wielu innych miejscach [7]. Archiwa zaś kryją z pewnością niejedną niespodziankę i wyjaśnienie frapujących nas pytań stanie się możliwe wraz poznaniem nowych źródeł. Badania archiwalne połączone z eksploracją terenową powinny doprowadzić do odkrycia nowych reliktów danych robót górniczych oraz do naświetlenia genezy tych już znanych. Fotografie: Michał Stysz, Paweł Hage

12 226 LITERATURA [1] Topographisch geognostische Karte des Waldenburger und Neuroder Steinkohlen Bergbau Reviers. WUG Kat kart OBB 129, Archiwum Państwowe w Katowicach, [2] Maassen Project für die metallische Muthung Anna Fundgrube bei Langenbielau. WUG Kat kart WAP 2963, AP Kat, [3] Situations-Riss von der Bleierz Muthung Augusta in den Gemarkungen Steinkunzendorf, Peterswaldau und Steinseiffersdorf, Kr. Reichenbach. WUG Kat kart WAP 7453, AP Kat, [4] Situationsriss der Bleierzmuthung Wilhelm in den Gemeindefluren Steinkunzendorf und Langenbielau, Kr. Reichenbach. WUG Kat kart WAP 8647, AP Kat, [5] Ausarbeitungen der Berg- und Hüttenzöglinge über verschiedene Gegenstände des Berg- und Hüttenwesens, Bd.9, Verschiedene historischen Nachrichten über das Berg- und Hüttenwesen. Bd. 1, r., Oberbergamts zu Breslau sygn. 823 i 870, Archiwum Państwowe we Wrocławiu, [6] Codex Diplomaticus Silesiae XXI, s. 107, poz [7] DZIEKOŃSKI T., Wydobywanie i metalurgia kruszców na Dolnym Śląsku od XIII do połowy XIX wieku. PAN IHKM, Ossolineum, Wrocław [8] FECHNER H., Geschichte des schlesischen Berg- und Hüttenwesens Z. Berg-, Hüttu. Salinenwesens, , s [9] Jahrbuch für den Oberbergamtsbezirk Breslau, Katowice Wrocław Berlin [10] PIĄTEK E., PIĄTEK Z., Górnictwo rud metali w Górach Sowich. Wrocław [11] Die preussische Berg-, Hütten- und Salinenverwaltung , Die Bestände in den Polnischen Staatsarchiven Breslau und Kattowitz, oprac. Z. JEDYNAK, J. GOŁASZEWSKI, Bochum [12] Słownik geografii turystycznej Sudetów, Góry Sowie, red. M. STAFFA. Wrocław [13] Sudety. Przyroda, Kultura, Historia, nr 1, 3, 4, 5, 7, 12, Wrocław [14] Zeitschrift des Oberschlesischen Berg und Huttenmännischen Vereins, THE RELICS OF PAST MINING ACTIVITIES IN SOWIE MOUNTAINS THE USE OF ARCHIVE DATA FOR THE EXCAVATIONS LOCATING AND DOCUMENTATING The article presents possibilities of the use of archive materials from the State Archives for two-fold purpose: locating in time or space and documenting mining activities in old ore mines in Sowie Mountains. The author uses two examples of adits in the Srebrna Woda valley in the area of Rzeczka, the mine Anna on the mountain Błyszcz in the region of Bielawa and the mine August and Wilhelm in Kamionki and presents how the archival sources help in exploring the history of excavation. He shows that maps provide details on technical description of mines, while correcting the mistakes in localization of adits.

ZMIANY STANU ZACHOWANIA OBIEKTÓW GÓRNICZYCH W OKOLICACH ZAGÓRZA ŚLĄSKIEGO W REJONIE NIEISTNIEJĄCEJ WSI SCHLESIERTHALE

ZMIANY STANU ZACHOWANIA OBIEKTÓW GÓRNICZYCH W OKOLICACH ZAGÓRZA ŚLĄSKIEGO W REJONIE NIEISTNIEJĄCEJ WSI SCHLESIERTHALE Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 111 Politechniki Wrocławskiej Nr 111 Konferencje Nr 43 2005 Elżbieta LIBER* relikty robót górniczych, zabezpieczenie obiektów górniczych, rudy ołowiu i srebra, Góry

Bardziej szczegółowo

PIERWSZA INWENTARYZACJA SZTOLNI POD PRZEŁECZĄ WALIMSKĄ

PIERWSZA INWENTARYZACJA SZTOLNI POD PRZEŁECZĄ WALIMSKĄ Nr 117 Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Nr 117 Studia i Materiały Nr 32 2006 Elżbieta LIBER* relikty sztolni, Walim, Góry Sowie PIERWSZA INWENTARYZACJA SZTOLNI POD PRZEŁECZĄ

Bardziej szczegółowo

KOPALNIA WAGS MIT GOTT (ŚMIAŁO Z BOGIEM)

KOPALNIA WAGS MIT GOTT (ŚMIAŁO Z BOGIEM) Dzieje górnictwa element europejskiego dziedzictwa kultury, t. 2 pod red. P.P. Zagożdżona i M. Madziarza, Wrocław 2009 Boguszów, relikty dawnego górnictwa Dariusz WÓJCIK* Krzysztof KRZYŻANOWSKI* KOPALNIA

Bardziej szczegółowo

Anna Longa Gdańsk ul. Ostrołęcka 16/ Gdańsk Tel PROGRAM BADAŃ ARCHEOLOGICZNYCH NA STANOWISKU NR 2 W ŁEBIE (AZP 3-34/2)

Anna Longa Gdańsk ul. Ostrołęcka 16/ Gdańsk Tel PROGRAM BADAŃ ARCHEOLOGICZNYCH NA STANOWISKU NR 2 W ŁEBIE (AZP 3-34/2) Anna Longa Gdańsk 02.06.2015 ul. Ostrołęcka 16/8 80-180 Gdańsk Tel. 501 275753 Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków Delegatura w Słupsku u. Jaracza 6 76-200 Słupsk Gmina Miasto Łeba ul. Kościuszki

Bardziej szczegółowo

ODKRYCIE I INWENTARYZACJA SZTOLNI W BYSTRZYCY GÓRNEJ

ODKRYCIE I INWENTARYZACJA SZTOLNI W BYSTRZYCY GÓRNEJ Nr 117 Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Nr 117 Studia i Materiały Nr 32 2006 Elżbieta LIBER*, Maciej MADZIARZ* relikty sztolni, rudy ołowiu i srebra, Góry Sowie ODKRYCIE I INWENTARYZACJA

Bardziej szczegółowo

DZIEJE GÓRNICTWA W MARCINKOWIE. INWENTARYZACJA POZOSTAŁOŚCI ROBÓT GÓRNICZYCH DAWNYCH KOPALŃ RUD POLIMETALICZNYCH

DZIEJE GÓRNICTWA W MARCINKOWIE. INWENTARYZACJA POZOSTAŁOŚCI ROBÓT GÓRNICZYCH DAWNYCH KOPALŃ RUD POLIMETALICZNYCH Dzieje górnictwa element europejskiego dziedzictwa kultury, t. 2 pod red. P.P. Zagożdżona i M. Madziarza, Wrocław 2009 historia górnictwa, Marcinków, stare wyrobiska górnicze, rudy polimetaliczne Michał

Bardziej szczegółowo

Kopalnie ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w T arnowskich Górach wpisane na Listę światowego dziedzictwa

Kopalnie ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w T arnowskich Górach wpisane na Listę światowego dziedzictwa Kopalnie ołowiu, srebra i cynku wraz z systemem gospodarowania wodami podziemnymi w T arnowskich Górach wpisane na Listę światowego dziedzictwa Komitet Światowego Dziedzictwa UNESCO, w trakcie dorocznych

Bardziej szczegółowo

DAWNE GÓRNICTWO RUD METALI W REJONIE BOGUSZOWA-GORCÓW KOPALNIA MORGENSTERN I SEGEN GOTTES

DAWNE GÓRNICTWO RUD METALI W REJONIE BOGUSZOWA-GORCÓW KOPALNIA MORGENSTERN I SEGEN GOTTES TP PT Miesięcznik PT Dzieje górnictwa element europejskiego dziedzictwa kultury, pod red. P.P. Zagożdzona i M. Madziarza, Wrocław 2008 Boguszów, relikty dawnego górnictwa, eksploracja wyrobisk * Krzysztof

Bardziej szczegółowo

BADANIA ARCHEOLOGICZNE NAD DOLNOŚLĄSKIM GÓRNICTWEM KRUSZCOWYM W LATACH

BADANIA ARCHEOLOGICZNE NAD DOLNOŚLĄSKIM GÓRNICTWEM KRUSZCOWYM W LATACH Nr 117 Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Nr 117 Studia i Materiały Nr 32 2006 Stanisław FIRSZT* górnictwo kruszcowe, historia górnictwa, archeologia górnicza, Dolny Śląsk BADANIA

Bardziej szczegółowo

KOPALNIA MICHAEL ŚWIADECTWO DAWNEGO GÓRNICTWA RUD SREBRA I OŁOWIU W REJONIE WSI SCHLESIERTHAL

KOPALNIA MICHAEL ŚWIADECTWO DAWNEGO GÓRNICTWA RUD SREBRA I OŁOWIU W REJONIE WSI SCHLESIERTHAL Dzieje górnictwa element europejskiego dziedzictwa kultury, 3 pod red. P.P. Zagożdżona i M. Madziarza, Wrocław 2010 historia górnictwa, Schlesierthal, stare wyrobiska górnicze, rudy polimetaliczne Michał

Bardziej szczegółowo

KOPALNIA REICHE SILBER GLÜCK W DĘBOWINIE RELIKT DAWNEGO GÓRNICTWA ANTYMONU W GÓRACH BARDZKICH

KOPALNIA REICHE SILBER GLÜCK W DĘBOWINIE RELIKT DAWNEGO GÓRNICTWA ANTYMONU W GÓRACH BARDZKICH Dzieje górnictwa element europejskiego dziedzictwa kultury, pod red. P.P. Zagożdzona i M. Madziarza, Wrocław 2008 historia górnictwa, górnictwo antymonu, Góry Bardzkie, Dębowina Michał MĄCZKA 1 Michał

Bardziej szczegółowo

Piława Górna, osiedle Kośmin / osiedle Kopanica Koordynaty przedstawiają przybliżone współrzędne miejsc Opis lokalizacji i dostępności

Piława Górna, osiedle Kośmin / osiedle Kopanica Koordynaty przedstawiają przybliżone współrzędne miejsc Opis lokalizacji i dostępności Opis geostanowiska Grzegorz Gil Informacje ogólne (weryfikacja) Numer obiektu 177 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub Miejsca upadku fragmentów meteorytu "Gnadenfrei" ("Piława nadana) Górna") Współrzędne

Bardziej szczegółowo

MAPY GÓRNICZE ZE ZBIORÓW WYŻSZEGO URZĘDU GÓRNICZEGO WE WROCŁAWIU W LATACH 1769 1945

MAPY GÓRNICZE ZE ZBIORÓW WYŻSZEGO URZĘDU GÓRNICZEGO WE WROCŁAWIU W LATACH 1769 1945 Nr 117 Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Nr 117 Studia i Materiały Nr 32 2006 Roland BANDUCH* mapy, archiwa MAPY GÓRNICZE ZE ZBIORÓW WYŻSZEGO URZĘDU GÓRNICZEGO WE WROCŁAWIU W

Bardziej szczegółowo

Inwentaryzacja wyrobisk górniczych mających połączenie z powierzchnią usytuowanych terenach zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych

Inwentaryzacja wyrobisk górniczych mających połączenie z powierzchnią usytuowanych terenach zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych Inwentaryzacja wyrobisk górniczych mających połączenie z powierzchnią usytuowanych terenach zlikwidowanych podziemnych zakładów górniczych Piotr Kujawski Próby identyfikacji obszarów zagrożenia Raport

Bardziej szczegółowo

Ryc. 1 Wysoka ściana kamieniołomu wapienia, punkt odkrycia kopalni Ciche Szczęście. Fot. T. Stolarczyk

Ryc. 1 Wysoka ściana kamieniołomu wapienia, punkt odkrycia kopalni Ciche Szczęście. Fot. T. Stolarczyk Początki wydobycia rud miedzi w rejonie Leszczyny (niem. Haasel) sięgają wg legendarnych przekazów XIII w. Miała wówczas zostać założona sztolnia Charakter, stanowiąca najwyższy poziom wyrobisk sztolniowych

Bardziej szczegółowo

Podatki od wyrobiska ciąg dalszy batalii

Podatki od wyrobiska ciąg dalszy batalii Wiktor Musielak Podatki od wyrobiska ciąg dalszy batalii Publikowaliśmy na naszych łamach szereg artykułów, w których przedstawialiśmy argumenty na bezpodstawne (naszym zdaniem) opodatkowanie działalności

Bardziej szczegółowo

Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. Marek Zawartka, Arkadiusz Grządziel

Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. Marek Zawartka, Arkadiusz Grządziel Centralna Stacja Ratownictwa Górniczego S.A. Marek Zawartka, Arkadiusz Grządziel Wykonane w czerwcu 2012r kontrole stanu obmurza szybu Kazimierz I przy pomocy kamer, wykazały wystąpienie dopływu wody (oszacowane

Bardziej szczegółowo

Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża w Lubiechni Małej

Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża w Lubiechni Małej Kościół w Lubiechni Małej położony jest w niewielkiej wsi odległej o 7 km na północ od Rzepina. Jest to niewielki kościółek wzniesiony w konstrukcji ryglowej w drugiej połowie XVII wieku z drewnianą wieżą

Bardziej szczegółowo

KOPALNIA GUSTAV-HEINRICH W BIAŁYM JARZE MIT OBALONY

KOPALNIA GUSTAV-HEINRICH W BIAŁYM JARZE MIT OBALONY Dzieje górnictwa element europejskiego dziedzictwa kultury, 2 pod red. P.P. Zagożdżona i M. Madziarza, Wrocław 2009 Karkonosze, kopalnia Gustaw-Heinrich górnictwo srebra i arsenu Marek J. BATTEK * KOPALNIA

Bardziej szczegółowo

Bogactwo przyrodnicze i kulturowe Dolnego Śląska Geopark Krobica, Zagroda Edukacyjna Radoniówka, Muzeum Bitwy pod Legnicą wraz z Bazyliką Św.

Bogactwo przyrodnicze i kulturowe Dolnego Śląska Geopark Krobica, Zagroda Edukacyjna Radoniówka, Muzeum Bitwy pod Legnicą wraz z Bazyliką Św. Bogactwo przyrodnicze i kulturowe Dolnego Śląska Geopark Krobica, Zagroda Edukacyjna Radoniówka, Muzeum Bitwy pod Legnicą wraz z Bazyliką Św. Jadwigi W dniu 27 października 2017 roku odbyła się kolejna

Bardziej szczegółowo

BADANIA GRAWIMETRYCZNE

BADANIA GRAWIMETRYCZNE BADANIA GRAWIMETRYCZNE TERENÓW NARUSZONYCH EKSPLOATACJĄ GÓRNICZĄ ZBIGNIEW FAJKLEWICZ CEZARY OSTROWSKI 1 WIELICZKA w roku 1645 Fragment planu Wieliczki (ze sztychu W. Hondiusa z 1645 r.) z zaznaczonymi

Bardziej szczegółowo

EKSPLOATACJA POLIMETALICZNEGO ZŁOŻA W DZIEĆMOROWICACH KOZICACH (GÓRY SOWIE)

EKSPLOATACJA POLIMETALICZNEGO ZŁOŻA W DZIEĆMOROWICACH KOZICACH (GÓRY SOWIE) Nr 117 Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Nr 117 Studia i Materiały Nr 32 2006 Maciej MADZIARZ*, Henryk SZTUK* górnictwo, rudy metali, historia eksploatacji EKSPLOATACJA POLIMETALICZNEGO

Bardziej szczegółowo

Plener zorganizowany Kadzielnia - Dwa Światy

Plener zorganizowany Kadzielnia - Dwa Światy Kwartalnik Internetowy CKfoto.pl ISSN 2080-6353 Nr CK 7/2011 (I-III 2011) ckfoto@ckfoto.pl 30 stycznia 2011r. Plener zorganizowany Kadzielnia - Dwa Światy Anna Benicewicz-Miazga, Patryk Ptak, Michał Poros

Bardziej szczegółowo

EMISJA GAZÓW CIEPLARNIANYCH Z NIECZYNNEGO SZYBU - UWARUNKOWANIA, OCENA I PROFILAKTYKA

EMISJA GAZÓW CIEPLARNIANYCH Z NIECZYNNEGO SZYBU - UWARUNKOWANIA, OCENA I PROFILAKTYKA II Konferencja Techniczna METAN KOPALNIANY Szanse i Zagrożenia 8 lutego 2017r. Katowice EMISJA GAZÓW CIEPLARNIANYCH Z NIECZYNNEGO SZYBU - UWARUNKOWANIA, OCENA I PROFILAKTYKA Paweł WRONA Zenon RÓŻAŃSKI

Bardziej szczegółowo

XL OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 2

XL OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 2 -2/1- XL OLIMPIADA GEOGRAFICZNA Zawody III stopnia pisemne podejście 2 Zadanie 10. A. Okolice Chęcin są podręcznikowym przykładem obszaru występowania inwersji rzeźby. Wyjaśnij, na czym polega inwersja

Bardziej szczegółowo

Kopalnia i praca górnika w ilustracjach popularnych XIX-wiecznych leksykonów Meyersa i Brockhausa

Kopalnia i praca górnika w ilustracjach popularnych XIX-wiecznych leksykonów Meyersa i Brockhausa mgr inż. Marek J. BATTEK Politechnika Wrocławska Kopalnia i praca górnika w ilustracjach popularnych XIX-wiecznych leksykonów Meyersa i Brockhausa STRESZCZENIE Omówiono popularne w XIX w. niemieckie wydawnictwa

Bardziej szczegółowo

Henryk Rutkowski. Kartografia wschodniej Wielkopolski do początku XIX wieku

Henryk Rutkowski. Kartografia wschodniej Wielkopolski do początku XIX wieku Henryk Rutkowski Kartografia wschodniej Wielkopolski do początku XIX wieku Przedmiotem zainteresowania jest terytorium województwa kaliskiego na dawnych mapach, z których tylko późniejsze przedstawiają

Bardziej szczegółowo

Ochrona powierzchni determinantem rozwoju przemysłu wydobywczego. Piotr Wojtacha Wiceprezes Wyższego Urzędu Górniczego

Ochrona powierzchni determinantem rozwoju przemysłu wydobywczego. Piotr Wojtacha Wiceprezes Wyższego Urzędu Górniczego Ochrona powierzchni determinantem rozwoju przemysłu wydobywczego Piotr Wojtacha Wiceprezes Wyższego Urzędu Górniczego Determinant rozwoju przemysłu wydobywczego Ochrona powierzchni Zagospodarowanie przestrzenne.

Bardziej szczegółowo

7. ANALIZA DOKUMENTACJI ZLECENIODAWCY... 11

7. ANALIZA DOKUMENTACJI ZLECENIODAWCY... 11 SPIS TREŚCI: 1. WSTĘP... 3 1.1. Podstawa wykonania... 3 1.2. Charakterystyka planowanej inwestycji... 3 1.3. Wykaz wykorzystanych norm, materiałów archiwalnych i literatury... 3 2. ZAKRES WYKONANYCH PRAC...

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE GEOMETRII INŻYNIERSKIEJ W AEROLOGII GÓRNICZEJ

ZASTOSOWANIE GEOMETRII INŻYNIERSKIEJ W AEROLOGII GÓRNICZEJ Krzysztof SŁOTA Instytut Eksploatacji Złóż Politechniki Śląskiej w Gliwicach ZASTOSOWANIE GEOMETRII INŻYNIERSKIEJ W AEROLOGII GÓRNICZEJ Od Redakcji: Autor jest doktorantem w Zakładzie Aerologii Górniczej

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie ze stażu naukowo-technicznego

Sprawozdanie ze stażu naukowo-technicznego dr inż. Edyta Brzychczy mgr inż. Aneta Napieraj Katedra Ekonomiki i Zarządzania w Przemyśle Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie Sprawozdanie

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr1 Wykaz negatywów ze zbiorów MGW przewidzianych do konserwacji

Załącznik nr1 Wykaz negatywów ze zbiorów MGW przewidzianych do konserwacji Załącznik nr1 Wykaz negatywów ze zbiorów MGW przewidzianych do konserwacji Lp Nr inwent. Eksponat Ilość Wymiary Stan zachowania Czas powstania 1. MGW/N/643 Negatyw szklany Stroje górnicze, data powstania:

Bardziej szczegółowo

ROZWÓJ PRAC BADAWCZO- -INWENTARYZACYJNYCH DAWNEGO GÓRNICTWA KRUSZCÓW W BYSTRZYCY GÓRNEJ (GÓRY SOWIE)

ROZWÓJ PRAC BADAWCZO- -INWENTARYZACYJNYCH DAWNEGO GÓRNICTWA KRUSZCÓW W BYSTRZYCY GÓRNEJ (GÓRY SOWIE) Dzieje górnictwa element europejskiego dziedzictwa kultury, t. 2 pod red. P.P. Zagożdżona i M. Madziarza, Wrocław 2009 górnictwo, rudy metali, historia eksploatacji Maciej MADZIARZ* ROZWÓJ PRAC BADAWCZO-

Bardziej szczegółowo

POSZUKIWANIA CHRYZOPRAZÓW W BRASZOWICACH

POSZUKIWANIA CHRYZOPRAZÓW W BRASZOWICACH Dzieje górnictwa element europejskiego dziedzictwa kultury, 4 pod red. P.P. Zagożdżona i M. Madziarza, Wrocław 2012 Chryzopraz, kopalnia, Braszowice Dariusz WÓJCIK * Krzysztof KRZYŻANOWSKI * POSZUKIWANIA

Bardziej szczegółowo

Zgłoszenie znaleziska

Zgłoszenie znaleziska Starosta Polkowicki Starostwo Powiatowe w Polkowicach ul. św. Sebastiana 1, Polkowice 59 100 Zgłaszający: Marcin M. Drews i Mateusz Stanisławczyk Redakcja Łowcy Przygód TV www.lowcyprzygod.tv Rejestr dzienników

Bardziej szczegółowo

Równina aluwialna Krynki koło Żeleźnika

Równina aluwialna Krynki koło Żeleźnika OPIS GEOSTANOWISKA Filip Duszyński Informacje ogólne Nr obiektu 98 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Równina aluwialna Krynki koło Żeleźnika Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość:

Bardziej szczegółowo

na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r.

na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. Historia Gminę Lipie utworzono 1 stycznia 1973r. na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. Gmina skupia miejscowości o bogatej i pięknej przeszłości, które od dawna

Bardziej szczegółowo

Materiały 42. Sympozjum Speleologicznego

Materiały 42. Sympozjum Speleologicznego Sekcja Speleologiczna Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika Materiały 42. Sympozjum Speleologicznego Tarnowskie Góry, 24 26.10.2008 r. Organizatorzy: Sekcja Speleologiczna Polskiego Towarzystwa

Bardziej szczegółowo

System zarządzania złożem w LW Bogdanka SA. Katowice, r.

System zarządzania złożem w LW Bogdanka SA. Katowice, r. System zarządzania złożem w LW Bogdanka SA Katowice, 12.12.2018r. Agenda 1. Mapy wytrzymałości skał na ściskanie w otoczeniu pokładów 2. Idea systemu zarządzania złożem 3. Geologiczny model złoża 4. Planowanie

Bardziej szczegółowo

Zapisy podstawy programowej Uczeń: 1. 2) oblicza odległości w terenie oraz powierzchnię na podstawie map wykonanych w różnych skalach;

Zapisy podstawy programowej Uczeń: 1. 2) oblicza odległości w terenie oraz powierzchnię na podstawie map wykonanych w różnych skalach; Geografia październik Liceum klasa I, poziom rozszerzony X Mapa (praktyka) Zapisy podstawy programowej Uczeń: 1. 2) oblicza odległości w terenie oraz powierzchnię na podstawie map wykonanych w różnych

Bardziej szczegółowo

SŁUŻBA GEODEZYJNA I KARTOGRAFICZNA W OBLICZU NADCHODZĄCYCH ZMIAN

SŁUŻBA GEODEZYJNA I KARTOGRAFICZNA W OBLICZU NADCHODZĄCYCH ZMIAN Zapobieganie powstawaniu zagrożeń powodziowych na terenach zalewowych powstałych w wyniku eksploatacji górniczej przy wykorzystaniu danych pochodzących ze skaningu laserowego Wojciech Jeszka Agata Szeliga

Bardziej szczegółowo

Koncepcja ETAP I. Grudzieo 2010 r.

Koncepcja ETAP I. Grudzieo 2010 r. Koncepcja Analiza wykorzystania naturalnych bogactw regionu w kontekście rozwoju społeczno-gospodarczego z uwzględnieniem przekrojów przestrzennych, w związku z perspektywą wyczerpania złóż naturalnych

Bardziej szczegółowo

Raport CIA z 15 października 1952 r.

Raport CIA z 15 października 1952 r. Raport CIA z 15 października 1952 r. 1. Przedsiębiorstwo nazywa się oficjalnie Kowarskie Kopalnie w Kowarach, powiat Jelenia Góra. Pierwszy szyb został otwarty przez Niemców w czasie II wojny światowej.

Bardziej szczegółowo

Katowicki Holding Węglowy S.A.

Katowicki Holding Węglowy S.A. Katowicki Holding Węglowy S.A. KATOWICKI HOLDING USKOK KŁODNICKI dług. ok. 30 km CHORZÓW max.zrzut 350m RUDA ŚL. Ruch Śląsk USKOK VI/VIa WĘGLOWY S.A. max.zrzut dług. ok. 2 km ok.130m Ruch Wujek KWK WIECZOREK

Bardziej szczegółowo

Leszek Kotlewski Relikty studzienki rewizyjnej zdroju przy pomniku Mikołaja Kopernika w Toruniu odkryte podczas badań archeologicznych w 2002 roku

Leszek Kotlewski Relikty studzienki rewizyjnej zdroju przy pomniku Mikołaja Kopernika w Toruniu odkryte podczas badań archeologicznych w 2002 roku Leszek Kotlewski Relikty studzienki rewizyjnej zdroju przy pomniku Mikołaja Kopernika w Toruniu odkryte podczas badań archeologicznych w 2002 roku Rocznik Toruński 30, 209-216 2003 ROCZNIK TORUŃSKI TOM

Bardziej szczegółowo

analiza form geomorfologicznych; zagadnienia zagrożeń - osuwisk, powodzi i podtopień

analiza form geomorfologicznych; zagadnienia zagrożeń - osuwisk, powodzi i podtopień Przyrodnicze uwarunkowania gospodarki przestrzennej [PUGP] Ćwiczenie 3 analiza form geomorfologicznych; zagadnienia zagrożeń - osuwisk, powodzi i podtopień zasoby środowiska Zasoby odnawialne Zasoby nieodnawialne

Bardziej szczegółowo

ANALIZA DENDROCHRONOLOGICZNA DREWNA ZE SZTOLNI W MARCINKOWIE

ANALIZA DENDROCHRONOLOGICZNA DREWNA ZE SZTOLNI W MARCINKOWIE Nr 117 Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Nr 117 Studia i Materiały Nr 32 2006 Elżbieta SZYCHOWSKA-KRĄPIEC*, Michał STYSZ** historia górnictwa, Marcinków, stare wyrobiska górnicze,

Bardziej szczegółowo

HISTORIA GOSPODARCZA RYBNIKA I POWIATU RYBNICKIEGO W XIX I XX WIEKU

HISTORIA GOSPODARCZA RYBNIKA I POWIATU RYBNICKIEGO W XIX I XX WIEKU HISTORIA GOSPODARCZA RYBNIKA I POWIATU RYBNICKIEGO W XIX I XX WIEKU ZESZYTY RYBNICKIE 9 K O N F E R E N C J E HISTORIA GOSPODARCZA RYBNIKA I POWIATU RYBNICKIEGO W XIX I XX WIEKU praca zbiorowa pod redakcją

Bardziej szczegółowo

Dz.Urz.WUG.06.8.45 2008.07.07 zm. Dz.Urz.WUG.2008.10.64 1. ZARZĄDZENIE Nr 2 PREZESA WYŻSZEGO URZĘDU GÓRNICZEGO. z dnia 17 marca 2006 r.

Dz.Urz.WUG.06.8.45 2008.07.07 zm. Dz.Urz.WUG.2008.10.64 1. ZARZĄDZENIE Nr 2 PREZESA WYŻSZEGO URZĘDU GÓRNICZEGO. z dnia 17 marca 2006 r. Dz.Urz.WUG.06.8.45 2008.07.07 zm. Dz.Urz.WUG.2008.10.64 1 ZARZĄDZENIE Nr 2 PREZESA WYŻSZEGO URZĘDU GÓRNICZEGO z dnia 17 marca 2006 r. w sprawie sposobu gromadzenia, archiwizowania oraz udostępniania dokumentacji

Bardziej szczegółowo

725 Rozpoznanie geologiczne i gospodarka złożeni Ten dział wiąże się ściśle z działalnością górniczą i stanowi przedmiot badań geologii górniczej (kopalnianej). Tradycyjnie obejmuje ona zagadnienia od

Bardziej szczegółowo

Analiza pomiaru wysokości wybranych wierzchołków Masywu Ślęży

Analiza pomiaru wysokości wybranych wierzchołków Masywu Ślęży Analiza pomiaru wysokości wybranych wierzchołków Masywu Ślęży Wstęp Góra Ślęża, leżąca w Masywie Ślęży, jest jedną z najczęściej odwiedzanych gór pośród wszystkich szczytów tworzących Koronę Gór Polski.

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT PRASOWY LW BOGDANKA S.A. PO I KWARTALE 2014 ROKU: WZROST WYDOBYCIA I SOLIDNE WYNIKI FINANSOWE POMIMO TRUDNYCH WARUNKÓW RYNKOWYCH

KOMUNIKAT PRASOWY LW BOGDANKA S.A. PO I KWARTALE 2014 ROKU: WZROST WYDOBYCIA I SOLIDNE WYNIKI FINANSOWE POMIMO TRUDNYCH WARUNKÓW RYNKOWYCH Bogdanka, 8 maja 2014 roku KOMUNIKAT PRASOWY LW BOGDANKA S.A. PO I KWARTALE 2014 ROKU: WZROST WYDOBYCIA I SOLIDNE WYNIKI FINANSOWE POMIMO TRUDNYCH WARUNKÓW RYNKOWYCH Grupa Kapitałowa Lubelskiego Węgla

Bardziej szczegółowo

EKSPERTYZA GEOLOGICZNO-GÓRNICZA

EKSPERTYZA GEOLOGICZNO-GÓRNICZA EKSPERTYZA GEOLOGICZNO-GÓRNICZA PODŁOŻA GRUNTOWEGO PRZY UL. OPATOWICKIEJ W TARNOWSKICH GÓRACH AUTORZY OPRACOWANIA: Dr inż. Rafał JENDRUŚ specjalista górniczy Dr inż. Grzegorz STROZIK specjalista górniczy

Bardziej szczegółowo

Rozdział VIII Wychodnie i odsłonięcia skalne

Rozdział VIII Wychodnie i odsłonięcia skalne Rozdział VIII Wychodnie i odsłonięcia skalne Rozdział przedstawia analiza występowania nieznanych a szczególnie wartych udostępnienia i opisu, odsłonięć geologicznych i wychodni skalnych. Na tle monotonnego

Bardziej szczegółowo

RELIKTY DAWNEGO GÓRNICTWA MAGNEZYTU KOŁO GROCHOWEJ (PRZEDGÓRZE SUDECKIE)

RELIKTY DAWNEGO GÓRNICTWA MAGNEZYTU KOŁO GROCHOWEJ (PRZEDGÓRZE SUDECKIE) Dzieje górnictwa element europejskiego dziedzictwa kultury, t. 2 pod red. P.P. Zagożdżona i M. Madziarza, Wrocław 2009 Marek FURMANKIEWICZ*, Dariusz WÓJCIK** relikty górnictwa magnezytu, Grochowa, Sudety

Bardziej szczegółowo

SZTOLNIA ZŁOTYCH WOŁÓW

SZTOLNIA ZŁOTYCH WOŁÓW Dzieje górnictwa element europejskiego dziedzictwa kultury, 3 pod red. P.P. Zagożdżona i M. Madziarza, Wrocław 2010 historia górnictwa, sztolnia Złotych Wołów, Sobięcin Dariusz WÓJCIK 1 Krzysztof KRZYŻANOWSKI

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie z wyjazdu Studyjnego w ramach: Inżynieria i Ochrona Środowiska na AGH kierunki zamawiane

Sprawozdanie z wyjazdu Studyjnego w ramach: Inżynieria i Ochrona Środowiska na AGH kierunki zamawiane Sprawozdanie z wyjazdu Studyjnego w ramach: Inżynieria i Ochrona Środowiska na AGH kierunki zamawiane dla grupy studentów I stopnia na kierunku Inżynieria Środowiska 1 Informacje ogólne W ramach projektu:

Bardziej szczegółowo

UDOSTĘPNIENIE STANOWISK ŚCIEŻKI EDUKACYJNEJ W REZERWACIE NA KARCZÓWCE W 2011 ROKU. Tymoteusz Wróblewski

UDOSTĘPNIENIE STANOWISK ŚCIEŻKI EDUKACYJNEJ W REZERWACIE NA KARCZÓWCE W 2011 ROKU. Tymoteusz Wróblewski UDOSTĘPNIENIE STANOWISK ŚCIEŻKI EDUKACYJNEJ W REZERWACIE NA KARCZÓWCE W 2011 ROKU Tymoteusz Wróblewski Kielce, sierpień 2011 Tymoteusz Wróblewski SPRAWOZDANIE Z NADZORU GEOLOGICZNEGO NAD PRACAMI WYKONANYMI

Bardziej szczegółowo

BADANIA ARCHEOLOGICZNE NA STANOWISKU POZNAŃ NR 3 IDENTYFIKACJA POŁOŻENIA RELIKTÓW KOLEGIATY MARCINA IGNACZAKA PLAC KOLEGIACKI PW. ŚW.

BADANIA ARCHEOLOGICZNE NA STANOWISKU POZNAŃ NR 3 IDENTYFIKACJA POŁOŻENIA RELIKTÓW KOLEGIATY MARCINA IGNACZAKA PLAC KOLEGIACKI PW. ŚW. BADANIA ARCHEOLOGICZNE NA STANOWISKU POZNAŃ NR 3 PLAC KOLEGIACKI IDENTYFIKACJA POŁOŻENIA RELIKTÓW KOLEGIATY PW. ŚW. MARII MAGDALENY POD REDAKCJĄ MARCINA IGNACZAKA Miejska Kolegiata pw. Św. Marii Magdaleny

Bardziej szczegółowo

Stan i perspektywy wydobycia i transportu surowców skalnych w przestrzeni województwa dolnośląskiego

Stan i perspektywy wydobycia i transportu surowców skalnych w przestrzeni województwa dolnośląskiego Stan i perspektywy wydobycia i transportu surowców skalnych w przestrzeni województwa dolnośląskiego dr inŝ. Jan Blachowski Instytut Górnictwa Politechniki Wrocławskiej Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne

Bardziej szczegółowo

Wstępne warianty modernizacji Odry do IV klasy żeglowności wyniki modelowania. Odra swobodnie płynąca od Brzegu Dolnego do ujścia Nysy Łużyckiej

Wstępne warianty modernizacji Odry do IV klasy żeglowności wyniki modelowania. Odra swobodnie płynąca od Brzegu Dolnego do ujścia Nysy Łużyckiej Wstępne warianty modernizacji Odry do IV klasy żeglowności wyniki modelowania. Odra swobodnie płynąca od Brzegu Dolnego do ujścia Nysy Łużyckiej Konferencja inaugurująca samorządowe konsultacje projektu

Bardziej szczegółowo

KARTA KURSU Historia. Studia niestacjonarne I stopnień (licencjat) Rok I, semestr 2. Społeczeństwo i gospodarka średniowiecza. Kod Punktacja ECTS* 1

KARTA KURSU Historia. Studia niestacjonarne I stopnień (licencjat) Rok I, semestr 2. Społeczeństwo i gospodarka średniowiecza. Kod Punktacja ECTS* 1 KARTA KURSU Historia. Studia niestacjonarne I stopnień (licencjat) Rok I, semestr 2 Nazwa Nazwa w j. ang. Społeczeństwo i gospodarka średniowiecza. Medieval society and economy. Kod Punktacja ECTS* 1 Koordynator

Bardziej szczegółowo

TERENY DAWNYCH ROBÓT GÓRNICZYCH W BYSTRZYCY GÓRNEJ, MODLISZOWIE I DZIEĆMOROWICACH W ŚWIETLE DANYCH ARCHIWALNYCH I BADAŃ WSPÓŁCZESNYCH

TERENY DAWNYCH ROBÓT GÓRNICZYCH W BYSTRZYCY GÓRNEJ, MODLISZOWIE I DZIEĆMOROWICACH W ŚWIETLE DANYCH ARCHIWALNYCH I BADAŃ WSPÓŁCZESNYCH Dzieje górnictwa element europejskiego dziedzictwa kultury, pod red. P.P. Zagożdzona i M. Madziarza, Wrocław 2008 dawne roboty górnicze Góry Sowie Maciej MADZIARZ 1 TERENY DAWNYCH ROBÓT GÓRNICZYCH W BYSTRZYCY

Bardziej szczegółowo

Zagrożenia pogórnicze na terenach dawnych podziemnych kopalń węgla brunatnego w rejonie Piły-Młyna (woj. Kujawsko-Pomorskie)

Zagrożenia pogórnicze na terenach dawnych podziemnych kopalń węgla brunatnego w rejonie Piły-Młyna (woj. Kujawsko-Pomorskie) Zagrożenia pogórnicze na terenach dawnych podziemnych kopalń węgla brunatnego w rejonie Piły-Młyna (woj. Kujawsko-Pomorskie) dr inż. A.Kotyrba, dr inż. A.Frolik dr inż. Ł.Kortas, mgr S.Siwek Główny Instytut

Bardziej szczegółowo

Od badań do budowy kopalni procedury i udział społeczeństwa (1)

Od badań do budowy kopalni procedury i udział społeczeństwa (1) Od badań do budowy kopalni procedury i udział społeczeństwa (1) I. KONCESJA NA POSZUKIWANIE i DOKUMENTOWANIE ZŁOŻA Minister Środowiska udzielenie koncesji, zatwierdzenie projektu prac geologicznych, nadzór

Bardziej szczegółowo

Piława Górna, osiedle Kopanica Opis lokalizacji i dostępności. Łatwo dostępne, prowadzi do niego czarny szlak od ul.

Piława Górna, osiedle Kopanica Opis lokalizacji i dostępności. Łatwo dostępne, prowadzi do niego czarny szlak od ul. Opis geostanowiska Grzegorz Gil Informacje ogólne (weryfikacja) Numer obiektu 178 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Punkt widokowy i nieczynny łom mylonitów Piława Górna Współrzędne geograficzne

Bardziej szczegółowo

Częstochowa - Kraków - Jurajski Szlak Rowerowy Orlich Gniazd

Częstochowa - Kraków - Jurajski Szlak Rowerowy Orlich Gniazd Strona 1 / 5 Częstochowa - Kraków - Jurajski Szlak Rowerowy Orlich Gniazd Opis autor: Admin Pierwszym ważniejszym obiektem na śląskim odcinku rowerowego szlaku Szlaku Orlich Gniazd jest miejscowość Smoleń,

Bardziej szczegółowo

03. Zadania obliczeniowe z działu kartografia

03. Zadania obliczeniowe z działu kartografia 1. Kampinoski PN Zadanie 1. (3 pkt) Oblicz, ile wynosi w terenie szerokość Wisły na zaznaczonym na mapie odcinku AB. Skala mapy wynosi 1:50 000. Przedstaw obliczenia. Zadanie 8. (1 pkt) Odszukaj na mapie

Bardziej szczegółowo

KATOLICKI CMENTARZ PARAFIALNY

KATOLICKI CMENTARZ PARAFIALNY KATOLICKI CMENTARZ PARAFIALNY przy ul. Opolskiej ( Oppelner Strasse ) na Księżu Małym ( Klein Tschansch ) we Wrocławiu Widok na aleję główną Cmentarza Parafialnego przy ul. Opolskiej ( Oppelner Strasse

Bardziej szczegółowo

Zagłębie Ruhry jak to mówią Niemcy Ruhrpott, jest mieszaniną wszystkiego i wszystkich. Jest położone nad rzeką Ruhrą, a także w pobliżu rzeki Ren.

Zagłębie Ruhry jak to mówią Niemcy Ruhrpott, jest mieszaniną wszystkiego i wszystkich. Jest położone nad rzeką Ruhrą, a także w pobliżu rzeki Ren. Zagłębie Ruhry Zagłębie Ruhry Zagłębie Ruhry jak to mówią Niemcy Ruhrpott, jest mieszaniną wszystkiego i wszystkich. Jest położone nad rzeką Ruhrą, a także w pobliżu rzeki Ren. Region zachodnich Niemiec,

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR.../.../2016 RADY MIEJSKIEJ W OPALENICY. z dnia 29 marca 2016 r.

UCHWAŁA NR.../.../2016 RADY MIEJSKIEJ W OPALENICY. z dnia 29 marca 2016 r. UCHWAŁA NR.../.../2016 RADY MIEJSKIEJ W OPALENICY z dnia 29 marca 2016 r. w sprawie wystąpienia z wnioskiem do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji za pośrednictwem Wojewody Wielkopolskiego o utworzenie

Bardziej szczegółowo

Klasa 1 A, 1C, 1D. wychowawcy klas: mgr Karolina Jedynak, mgr Beata Skałka, mgr Paulina Klemczak

Klasa 1 A, 1C, 1D. wychowawcy klas: mgr Karolina Jedynak, mgr Beata Skałka, mgr Paulina Klemczak Klasa 1 A, 1C, 1D wychowawcy klas: mgr Karolina Jedynak, mgr Beata Skałka, mgr Paulina Klemczak W dniu 2 października 2017 roku klasa 1a wraz z klasą 1c i 1d wzięły udział w wyciecze integracyjnej do Szczyrzyc.

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. 1) Nazwa przedmiotu: Projekt inżynierski. 2) Kod przedmiotu: SIG-EZiZO/47

KARTA PRZEDMIOTU. 1) Nazwa przedmiotu: Projekt inżynierski. 2) Kod przedmiotu: SIG-EZiZO/47 Strona 1 z 6 (pieczęć wydziału) KARTA PRZEDMIOTU 9Z1-PU7 Wydanie N2 1) Nazwa przedmiotu: Projekt inżynierski 2) Kod przedmiotu: SIG-EZiZO/47 3) Karta przedmiotu ważna od roku akademickiego: 2014/15 4)

Bardziej szczegółowo

Program Edukacyjny. Muzeum Twierdzy Kostrzyn. dla uczniów. Szkół Podstawowych

Program Edukacyjny. Muzeum Twierdzy Kostrzyn. dla uczniów. Szkół Podstawowych Program Edukacyjny Muzeum Twierdzy Kostrzyn dla uczniów Szkół Podstawowych Wykonał: Jerzy Dreger 1. Założenia Podstawowym celem działalności edukacyjnej Muzeum Twierdzy Kostrzyn jest przybliżanie wiedzy

Bardziej szczegółowo

Kult Flinsa w Górach Welikońskich w Księstwie Jaworskim

Kult Flinsa w Górach Welikońskich w Księstwie Jaworskim 21.12.2013 Kult Flinsa w Górach Welikońskich w Księstwie Jaworskim Autor: Wieczorna Image not found http://wieczorna.pl/index.php/uploads/photos/middle_ Dawniej miasto zwane Nicolo Civitas albo Nickolstadt

Bardziej szczegółowo

1. Wstęp. Michał STYSZ 1 Michał MĄCZKA 2 Roland BANDUCH 2

1. Wstęp. Michał STYSZ 1 Michał MĄCZKA 2 Roland BANDUCH 2 Dzieje górnictwa element europejskiego dziedzictwa kultury, 3 pod red. P.P. Zagożdżona i M. Madziarza, Wrocław 2010 historia górnictwa, Bystrzyca Górna, Lubachów, Modliszów, Schlesierthale, stare wyrobiska

Bardziej szczegółowo

BADANIA STANOWISK DAWNEGO GÓRNICTWA NA TERENIE DOLNEGO ŚLĄSKA

BADANIA STANOWISK DAWNEGO GÓRNICTWA NA TERENIE DOLNEGO ŚLĄSKA Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Nr 111 Politechniki Wrocławskiej Nr 111 Konferencje Nr 43 2005 Maciej MADZIARZ, Henryk SZTUK* górnictwo, ośrodki dawnej eksploatacji, rozwój techniki eksploatacji złóż

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 15 grudnia 2016 r. Poz. 2023

Warszawa, dnia 15 grudnia 2016 r. Poz. 2023 Warszawa, dnia 15 grudnia 2016 r. Poz. 2023 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 6 grudnia 2016 r. w sprawie innych dokumentacji geologicznych Na podstawie art. 97 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 9

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zajęć nr 2

Scenariusz zajęć nr 2 Autor scenariusza: Małgorzata Marzycka Blok tematyczny: Skarby Ziemi Scenariusz zajęć nr 2 I. Tytuł scenariusza zajęć: Kopalnie II. Czas realizacji: 2 jednostki lekcyjne III. Edukacje (3 wiodące): polonistyczna,

Bardziej szczegółowo

Do opracowania i wygłoszenia w trakcie ćwiczeń regionalnych Sudety prowadzący: dr hab. Krzysztof Bąk, prof. UP; dr Krzysztof Wiedermann

Do opracowania i wygłoszenia w trakcie ćwiczeń regionalnych Sudety prowadzący: dr hab. Krzysztof Bąk, prof. UP; dr Krzysztof Wiedermann Do opracowania i wygłoszenia w trakcie ćwiczeń regionalnych Sudety prowadzący: dr hab. Krzysztof Bąk, prof. UP; dr Krzysztof Wiedermann Czas prezentacji do 10-15 minut. Plansze, mapy, tabele i inne graficzne

Bardziej szczegółowo

Propozycje lekcji muzealnych

Propozycje lekcji muzealnych Propozycje lekcji muzealnych Poniższa oferta edukacyjna skierowana jest do uczniów na wszystkich szczeblach edukacyjnych. Poszczególne scenariusze mogą być modyfikowane i dostosowywane do wieku, możliwości

Bardziej szczegółowo

Klimatyzacja centralna w Lubelskim Węglu Bogdanka S.A.

Klimatyzacja centralna w Lubelskim Węglu Bogdanka S.A. Klimatyzacja centralna w Lubelskim Węglu Bogdanka S.A. Zmiany wielkości kopalni Bogdanka O.G. Ludwin 78,7 km 2 O.G. Puchaczów V 73,4 km 2 O.G. razem 161,5 km 2 O.G. Stręczyn 9,4 km 2 1 Czynne wyrobiska

Bardziej szczegółowo

PL B1. Sposób podziemnej eksploatacji złoża minerałów użytecznych, szczególnie rud miedzi o jednopokładowym zaleganiu

PL B1. Sposób podziemnej eksploatacji złoża minerałów użytecznych, szczególnie rud miedzi o jednopokładowym zaleganiu PL 214250 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 214250 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 382608 (51) Int.Cl. E21C 41/22 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

Stanowiska organów sądowych i administracyjnych w sprawie statusu rzeki Rawy

Stanowiska organów sądowych i administracyjnych w sprawie statusu rzeki Rawy Stanowiska organów sądowych i administracyjnych w sprawie statusu rzeki Rawy Rzeka Rawa zwana Radzionkąwystępuje na mapach Śląska od połowy XVIII wieku. Jej symboliczne przedstawienie znajduje siętakże

Bardziej szczegółowo

Piaskownia w Żeleźniku

Piaskownia w Żeleźniku OPIS GEOSTANOWISKA Filip Duszyński Informacje ogólne Nr obiektu 97 Nazwa obiektu (oficjalna, obiegowa lub nadana) Piaskownia w Żeleźniku Współrzędne geograficzne [WGS 84 hddd.dddd] Długość: 17.1753 E Szerokość:

Bardziej szczegółowo

Enklawa aktywnego wypoczynku

Enklawa aktywnego wypoczynku Piątek, 15 kwietnia 2016 Enklawa aktywnego wypoczynku Gmina Ochotnica Dolna - enklawą aktywnego wypoczynku w sercu Gorców Realizacja projektu pn. Enklawa aktywnego wypoczynku w sercu Gorców szlaki turystyki

Bardziej szczegółowo

Konkurs Geograficzny dla uczniów szkół podstawowych województwa zachodniopomorskiego w roku szkolnym 2018/2019. Etap wojewódzki

Konkurs Geograficzny dla uczniów szkół podstawowych województwa zachodniopomorskiego w roku szkolnym 2018/2019. Etap wojewódzki Konkurs Geograficzny dla uczniów szkół podstawowych województwa zachodniopomorskiego w roku szkolnym 018/019 Etap wojewódzki KLUCZ ODPOWIEDZI I. Zadania zamknięte Liczba punktów Numer zadania Poprawna

Bardziej szczegółowo

MOSTY Z WISŁY O RATOWANIU HISTORYCZNYCH MOSTÓW WARSZAWY

MOSTY Z WISŁY O RATOWANIU HISTORYCZNYCH MOSTÓW WARSZAWY Instytut Badawczy Dróg i Mostów Road and Bridge Research Institute Institut de Recherche des Ponts et Chaussées Forschungsinstitut für Strassen und Brücken ZAKŁAD MOSTÓW 03-302 WARSZAWA, UL. INSTYTUTOWA

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT nr 2. Dziedzictwo i historia górnictwa oraz wykorzystanie pozostałości dawnych robót górniczych

KOMUNIKAT nr 2. Dziedzictwo i historia górnictwa oraz wykorzystanie pozostałości dawnych robót górniczych Komitet Historii Nauki i Techniki PAN oraz Instytut Historii Nauki PAN KOMUNIKAT nr 2 XII Konferencja Dziedzictwo i historia górnictwa oraz wykorzystanie pozostałości dawnych robót górniczych Ostrowiec

Bardziej szczegółowo

WNIOSEK O UZNANIE ZA POMNIK PRZYRODY

WNIOSEK O UZNANIE ZA POMNIK PRZYRODY Wrocław, dnia 12.04.2017 r. Marcin Pająk Wójt Gminy Zawoja Zawoja 1307 Zawoja 34-222 WNIOSEK O UZNANIE ZA POMNIK PRZYRODY 1. Przedmiot ochrony: lipa 2. Nazwa projektowanego pomnika (proponowana lub istniejąca

Bardziej szczegółowo

Czarny Bór, ul. Parkowa 5

Czarny Bór, ul. Parkowa 5 Czarny Bór, ul. Parkowa 5 Nieruchomość Nieruchomość na sprzedaż sprzedaż PODSTAWOWE INFORMACJE Miejscowość Czarny Bór Ulica, nr budynku Parkowa nr 5 Powierzchnia budynków Nieruchomość gruntowa zabudowana

Bardziej szczegółowo

WSTĘPNE DATOWANIE DENDROCHRONOLOGICZNE DOMU NAROŻNEGO PRZY RYNKU W KÓRNIKU

WSTĘPNE DATOWANIE DENDROCHRONOLOGICZNE DOMU NAROŻNEGO PRZY RYNKU W KÓRNIKU KRZYSZTOF UFNALSKI INSTYTUT DENDROLOGII PAN WSTĘPNE DATOWANIE DENDROCHRONOLOGICZNE DOMU NAROŻNEGO PRZY RYNKU W KÓRNIKU W związku z trwającą dyskusją, dotyczącą wyburzenia domu narożnego przy rynku (plac

Bardziej szczegółowo

JELENIOGÓRSKA BIBLIOTEKA CYFROWA

JELENIOGÓRSKA BIBLIOTEKA CYFROWA JELENIOGÓRSKA BIBLIOTEKA CYFROWA Jeleniogórską Bibliotekę Cyfrową utworzono w 2006 roku z inicjatywy Książnicy Karkonoskiej w Jeleniej Górze. Od początku jej celem była wszechstronna promocja informacji

Bardziej szczegółowo

BADANIA GEODEZYJNE REALIZOWANE DLA OCHRONY OBIEKTÓW PRZYRODY NIEOŻYWIONEJ NA TERENIE WYBRANYCH OBSZARÓW DOLNEGO ŚLĄSKA

BADANIA GEODEZYJNE REALIZOWANE DLA OCHRONY OBIEKTÓW PRZYRODY NIEOŻYWIONEJ NA TERENIE WYBRANYCH OBSZARÓW DOLNEGO ŚLĄSKA XXII JESIENNA SZKOŁA GEODEZJI 40 LAT BADAŃ GEODYNAMICZNYCH NA OBSZARZE DOLNEGO ŚLĄSKA WROCŁAW, 22-23 września 2014 Krzysztof Mąkolski, Mirosław Kaczałek Instytut Geodezji i Geoinformatyki Uniwersytet Przyrodniczy

Bardziej szczegółowo

ZABEZPIECZENIE SZYBIKA KOERBER W KOPALNI SOLI WIELICZKA JAKO WAŻNEGO POŁĄCZENIA MIĘDZYPOZIOMOWEGO

ZABEZPIECZENIE SZYBIKA KOERBER W KOPALNI SOLI WIELICZKA JAKO WAŻNEGO POŁĄCZENIA MIĘDZYPOZIOMOWEGO Dzieje górnictwa element europejskiego dziedzictwa kultury, 5 pod red. P.P. Zagożdżona i M. Madziarza, Wrocław 2013 stan techniczny wyrobisk górniczych, zabezpieczenie górnicze, wyrobiska zabytkowe, Kopania

Bardziej szczegółowo

Olha Kravchuk Justyna Kinal Michał Gacek praca przygotowana pod kierunkiem dra Łukasza Olipry

Olha Kravchuk Justyna Kinal Michał Gacek praca przygotowana pod kierunkiem dra Łukasza Olipry Budowa wyciągu narciarskiego na szczyt Wielkiej Sowy jako inwestycja kluczowa dla rozwoju Gminy Pieszyce i wykorzystania potencjału turystycznego Gór Sowich Olha Kravchuk Justyna Kinal Michał Gacek praca

Bardziej szczegółowo

BADANIA WYPŁYWÓW WÓD RADONOWYCH W DAWNYCH WYROBISKACH POURANOWYCH KOWAR

BADANIA WYPŁYWÓW WÓD RADONOWYCH W DAWNYCH WYROBISKACH POURANOWYCH KOWAR Dzieje górnictwa element europejskiego dziedzictwa kultury, t. 2 pod red. P.P. Zagożdżona i M. Madziarza, Wrocław 2009 radon, wody radonowe, Kowary, kopalnia Wolność, kopalnia Liczyrzepa, kopalnia Podgórze,

Bardziej szczegółowo

Szlak Zabytków Techniki - odcinek zabrzański

Szlak Zabytków Techniki - odcinek zabrzański Szlak Zabytków Techniki - odcinek zabrzański Szlak Zabytków Techniki Projekt przygotowany przez Urząd Marszałkowski Oficjalne otwarcie Szlaku - październik 2006 r. 31 obiektów na Szlaku w całym województwie

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA TECHNICZNA INSTALACJA CHŁODNICZA O MOCY 60 MW Z CZTEREMA PODAJNIKAMI TRÓJKOMOROWO-RUROWYMI P.E.S.

INFORMACJA TECHNICZNA INSTALACJA CHŁODNICZA O MOCY 60 MW Z CZTEREMA PODAJNIKAMI TRÓJKOMOROWO-RUROWYMI P.E.S. INFORMACJA TECHNICZNA INSTALACJA CHŁODNICZA O MOCY 60 MW Z CZTEREMA PODAJNIKAMI TRÓJKOMOROWO-RUROWYMI P.E.S. (KOPALNIA MOAB KHOTSONG, POŁUDNIOWA AFRYKA) WWW.SIEMAG-TECBERG.COM InformacjA techniczna INSTALACJA

Bardziej szczegółowo