Podatek dochodowy od osób fizycznych

Transkrypt

1 Podatek dochodowy od osób fizycznych w Japonii pobierany jest od dochodu uzyskanego przez osobę fizyczną w ciągu jednego roku kalendarzowego. Został on uregulowany w ustawie o podatku dochodowym (ang. Income Tax Law, jap. Shotoku Zei Hō), [1] dalej sh.z.h. Podmiotem podatku dochodowego od osób fizycznych jest osoba fizyczna, która osiąga dochody podlegające opodatkowaniu. Przepisy sh.z.h. - podobnie jak przepisy u.p.d.o.f. - klasyfikują podatników na tzw. rezydentów ( ang. resident, jap. kyojūsha) i nie-rezydentów (an g. nonresident, jap. hikyojūsha ), czyli podatników pozostających w Japonii nie dłużej niż 12 miesięcy. Ustawodawca japoński do rezydentów zalicza stałych rezydentów ( ang. permament resident, jap. eijūsha ), którzy na stałe zamieszkują terytorium Japonii oraz tymczasowych (nie-stałych) rezydentów ( ang. non-permament resident, jap. hi eijūsha ), czyli osób przebywających w Japonii nie dłużej niż 5 lat. Stali rezydenci podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Natomiast tymczasowi rezydenci podlegają obowiązkowi podatkowemu zarówno od dochodów uzyskanych w Japonii, jak i od tej części dochodów pozyskanych poza granicami, które zostały przekazane do Japonii. Z kolei przedmiotem opodatkowania podatników nie będących rezydentami są dochody uzyskane tylko na terytorium Japonii. [2] Źródłom przychodów została poświęcona osobna podsekcja sh.z.h. Biorąc pod uwagę zdolność płatniczą podatnika oraz sposób wyliczania podatku, źródła przychodów zostały podzielone na 10 kategorii: przychody z tytułu odsetek, dywidendy, przychody z nieruchomości, przychody z prowadzonej działalności, przychody z tytułu zatrudnienia, emerytury, przychody ze sprzedaży (i transportu) drewna, zyski kapitałowe, tzw. przychody okazjonalne oraz przychody z inny źródeł. [3] Należałoby w tym miejscu podkreślić, iż podobna klasyfikacja źródeł przychodów występuje również w Polsce. Zwolnienia podmiotowe i przedmiotowe zawiera sekcja 4 rozdziału 2 sh.z.h. Przeprowadzając analizę systemu zwolnień obowiązujących w Japonii można wykazać, że w nastawiony jest on przede wszystkim na wsparcie podatników, którzy są jedynymi żywicielami rodziny (mają na utrzymaniu małżonka i dzieci). System ten jest ściśle powiązany z pojęciem tzw. minimum wolnego od podatku. W myśl przepisów sh.z.h. wolne od podatku, po spełnieniu określonych wymogów, mogą być m.in. wdowy i wdowcy, osoby po 65 roku życia, osoby upośledzone lub podatnicy, których małżonek jest osobą upośledzoną (ewentualnie, gdy osoba ta jest na utrzymaniu podatnika lub zamieszkuje w tym samym domu). [4] Podstawą zwolnień podatkowych jest kryterium dochodowe. Dla przykładu według danych Biura Podatkowego Ministerstwa Finansów z 2002 r. [5] podatnik z dwójką dzieci i małżonkiem na utrzymaniu mógł być wyłączony z obowiązku podatkowego w chwili, gdy jego dochody (z tytułu wynagrodzenia za pracę) nie przekraczały 3,8 mln jenów ( ) rocznie (dokładnie ). [6] Jako ciekawostkę warto dodać, iż kwota ta w przeliczeniu na złotówki według średniego kursu jena z 2002 r. wynosiła ,91 zł, co wydaje się być nierealne w porównaniu z kwotą minimum podatkowego w Polsce złotych. 1 / 5

2 Podstawą opodatkowania jest - jak w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych w Polsce - suma dochodów z poszczególnych źródeł, odpowiednio zmniejszona m.in. o składki z tytułu ubezpieczenia społecznego (oraz ubezpieczenia na życie), wydatki na leczenie i rehabilitację, ponoszone przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub podatnika, na którego utrzymaniu jest osoba niepełnosprawna czy różnego rodzaju darowizny. [7] Ponadto suma dochodów podatników pomniejszona jest o wydatki związane z dojazdem do pracy, przeniesieniem, szkoleniami oraz kosztami zakupu - niezbędnych do wykonywania pracy zawodowej - książek i przyborów. Charakterystyczną cechą japońskiego systemu podatkowego jest sposób rozliczania zobowiązań podatkowych. W przeciwieństwie do Polski, gdzie każdy podatnik - poza pewnymi wyjątkami [8] - zobowiązany jest do składania deklaracji o wysokości osiągniętego dochodu w roku podatkowym, w Japonii obowiązek ten spoczywa na pracodawcy. Deklarację podatkową składają jedynie ci podatnicy: (a) których roczny dochód z jednego źródła przekracza 20 mln, (b) których roczny dochód z drugiego źródła, innego niż emerytura i wynagrodzenie za pracę, wynosi więcej niż 200 tys., (c) którzy otrzymują dochód z dwóch lub więcej źródeł. [9] Różnią się również terminy - w Polsce deklarację podatkową złożyć należy do dnia 30 kwietnia następnego roku, zaś w Japonii składa się ją w terminie od 16 lutego do 15 marca. Znamienne dla japońskiego systemu podatkowego jest to, że podatek dochodowy od osób fizycznych płaci się na rzecz państwa, prefektury i gminy. Stawki podatkowe państwowego podatku dochodowego od osób fizycznych obowiązującego w Japonii przedstawia tab. 1. Tab. 1. Skala podatkowa w podatku dochodowym od osób fizycznych w Japonii od 2007 r. Podstawa obliczenia podatku Stawki podatkowe Ponad Do 2 / 5

3 % % % % 3 / 5

4 % % Źródło: Nakazato M., Ramseyer M., Nishikori Y., Japan, [w:] Comparative income taxation: a structural analysis, (red. H. J. Ault; B. J. Arnold), Alphen aan den Rijn 2010, s. 97. Podatki płacone na rzecz prefektury i gminy ogólnie noszą nazwę lokalnych podatków mieszkalnych (inaczej - lokalnych podatków od rezydencji). Podmiotami tych podatków są wszystkie osoby mające miejsce zamieszkania na terytorium Japonii od 1 stycznia każdego roku. Tab. 2. Stawki podatkowe lokalnych podatków mieszkaniowych w Japonii. Prefekturalny podatek mieszkalny stawka stała 4 % 4 / 5

5 Gminny podatek mieszkalny stawka stała 6 % Źródło: JETRO: Stawki podatku dochodowego płaconego państwu to 5%, 10%, 20%, 23%, 33%, 40%, płaconego prefekturze 4%, płaconego gminie 6%. Zgodnie z zasadami powyższe trzy stawki kumulatywnie łączą się w jedną, toteż najniższa zsumowana stawka podatku dochodowego wynosi 15%, a najwyższa 50%. Niniejszy artykuł stanowi rozdział pracy dyplomowej pt. Porównanie systemów podatkowych Polski i Japonii. [1] Law No. 33 of [2] Japan Tax Guide, PKF International Limited, Virginia 2009, s. 6. [3] Każdemu ze źródeł poświęcono osobny artykuł - art. 23, 24, 26-28, 30, [4] Japan: Individual Taxation, Deloitte Touche Tohmatsu, Tokyo 2009, s. 11 i n. [5] L.F. Wasilewski, Economic analysis of the Japanese individual income tax, Yokohama 2005, s. 13. [6] Według danych JETRO średnie krajowe zarobki pracownika przemysłowego w Japonii to około 3,5 mln rocznie. [7] The Tax System in Japan, National Tax Agency, Tokyo 2002, s. 7. [8] Deklaracje podatkowe może składać zamiast podatnika płatnik, jeżeli podatnik złoży odpowiednie oświadczenie (w określonym terminie), że nie osiągnął innych dochodów, nie korzysta z możliwości łącznego opodatkowania z małżonkiem oraz nie korzysta z ulg, odliczeń lub zwolnień. [9] Guide to Japanese Taxes and System of Certified Public Tax Accountants, op. cit., s / 5